
T R Ư N G ð I H C ð À L T
KHOA CÔNG TÁC XÃ HI & PHÁT TRIN CNG ðNG
GIÁO TRÌNH
BIÊN SON
PHM HOÀNG TÀI
TÂM LÝ HC ðI C
ƯƠNG
NĂM 2007

Trang 1/2
MC LC
Trang
Chương 1: Dn nhp tâm lý hc ……………………………………...
1
I. Bn cht, chc năng và phân loi các hin tưng tâm lý ………….....
1
II. ði tưng, nhim v và phương pháp nghiên cu tâm lý hc
….…...
3
III. Lch s phát trin và tương lai ca tâm lý hc …………...................
6
IV. Các phân ngành và mi quan h ca tâm lý hc vi các ngành khoa
hc khác …………………………………………………………........... 8
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
10
Chương 2: Cơ s sinh lý hc và cơ s xã hi ca tâm lý hc ……….
11
I. Cơ s sinh lý hc ca tâm lý ………………………………………….
11
II. Cơ s xã hi ca tâm lý ……………………………………………...
22
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
26
Chương 3: Cm giác – Tri giác …………………………………….…
27
I. Cm giác ……………………………………………………………...
27
II. Tri giác ……………………………………………………………… 33
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
39
Chương 4: Ý thc – Vô thc ………………………………………….
40
I. Ý thc ………………………………………………………………... 40
II. Vô thc ………………………………………………………………
43
III. Gic ng và gic mơ ……………………………………………….. 44
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
52
Chương 5: Trí nh - Tưng tưng ………………………………….. 53
I. Trí nh ………………………………………………………………..
53
II. Tưng tưng …………………………………………………………
61
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
63

Trang 2/2
Chương 6: Tư duy – Ngôn ng - Trí thông minh ……………………
64
I. Tư duy ………………………………………………………………...
64
II. Ngôn ng …………………………………………………………….
68
III. Trí thông minh ……………………………………………………... 70
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
78
Chương 7: ðng cơ và xúc cm ………………………………………
79
I. Nhu cu …………………………………………………………….…
79
II. ðng cơ ……………………………………………………………...
81
III. Xúc cm ……………………………………………………………. 82
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
89
Chương 8: Ý chí và hành ñng ý chí ……………………………........
90
I. Ý chí …………………………………………………………………..
90
II. Hành ñng ý chí …………………………………………………….. 91
III. Hành ñng t ñng hoá ……………………………………………..
92
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
94
Chương 9: Nhân cách …………………………………………………
95
I. Khái nim nhân cách ……………………………………………….... 95
II. Mt s hc thuyt v nhân cách ……………………………………..
95
III. ðc ñim và cu trúc ca nhân cách ………………………………..
106
IV. S hình thành và phát trin nhân cách ……………………………...
109
V. Vn ñ bn ngã ………………………………………………………
111
VI. ðánh giá nhân cách …………………………………………………
112
Câu hi ôn tp …………………………………………………………..
115
Danh mc tài liu tham kho …………………………………………
116
Trang

Tâm lý hc ñi cương Biên son: Phm Hoàng Tài
Trang 1
Chương 1: DN NHP TÂM LÝ HC
I. BN CHT, CHC NĂNG VÀ PHÂN LOI CÁC HIN TƯNG TÂM LÝ
NGƯI (HTTL)
1. Bn cht:
•
Tâm lý là gì?: Tâm lý là toàn b nhng hin tưng tinh thn ny sinh và din
bin trong não, to nên cái mà ta gi là ni tâm ca mi ngưi (ngưi khác không
trc tip nhìn thy) và có th biu l ra thành hành vi (có th trc tip nhìn thy).
•
Bn cht ca hin tưng tâm lý ngưi:
+ Tâm lý ngưi là s phn ánh hin thc khách quan vào não ngưi thông qua ch
th và mang tính ch th
- Phn ánh là thuc tính chung ca mi s vt ñang vn ñng, tác ñng vào nhau và
ñ li du vt trên nhau. Du vt ñó là s phn ánh. S phn ánh là hin tưng có th
mang tính vt lý, hoá hc, sinh hc, xã hi, tâm lý, t ñơn gin nht ñn phc tp nht
và có th chuyn hoá ln nhau.
+ Phn ánh tâm lý có nhng ñc ñim sau ñây:
- Có s tác ñng ca các s vt, hin tưng trong th gii khách quan vào các giác
quan và t các giác quan vào não ca mt con ngưi c th.
- Mang tính ch quan ca ch th (tc là con ngưi c th mang b não ñang hoc
ñã ñưc hin thc khách quan tác ñng). ðiu này xut phát t vai trò ca ch th
trong vic tip nhn s tác ñng ca hin thc khách quan.
+ Tâm lý ngưi mang bn cht xã hi - lch s
- Ni dung ca tâm lý ngưi là s phn ánh hin thc khách quan, hin thc khách
quan ñây không ch là nhng yu t mang tính t nhiên mà ch yu nó mang tính xã
hi.
- Tâm lý ca tng cá nhân không ch là tâm lý ca riêng cá nhân ñó mà còn có phn
nào trong ñó là tâm lý ca mt nhóm ngưi trong xã hi mà cá nhân ñó là thành viên,
hay nói cách khác, trong cái riêng là tâm lý ca mt cá nhân có cái chung là tâm lý ca
xã hi.

Tâm lý hc ñi cương Biên son: Phm Hoàng Tài
Trang 2
- Xã hi bao gi cũng là xã hi ca ca mt giai ñon c th trong l!ch s" xã hi.
Con ngưi là sn ph#m không ch ca t nhiên (mang tính sinh hc) mà còn là sn
ph#m và ch th ca xã hi. Do ñó tâm lý con ngưi mang bn cht xã hi. Mt khác,
xã hi mang tính l!ch s", tính thi ñi, cho nên tâm lý con ngưi cũng là sn ph#m ca
l!ch s", ca thi ñi và mang tính l!ch s", tính thi ñi.
2. Chc năng:
• Chc năng ñnh hưng: cho tng hành ñng, cho tng loi hot ñng, cho tng
chng ñưng ñi và cho c cuc ñi, vi tư cách là xu hưng, là ñng cơ ca mi
ngưi. ð!nh hưng là vch phương hưng cho hot ñng, chu#n b! công vic, hình
thành mc ñích.
• Chc năng ñiu khin: ñiu khin là t$ chc, ñôn ñc hot ñng ca ch th,
ñm bo cho hot ñng ca ch th ñt hiu qu nht ñ!nh.
• Chc năng ñiu chnh: ñiu chnh là s"a cha, un n%n hot ñng, hành ñng,
thao tác nu có sai sót.
• Chc năng kim tra và ñánh giá kt qu hành ñng: là vic xem xét, xác ñ!nh
xem hot ñng có din ra theo ñúng s ñiu khin, ñ!nh hưng và kt qu có như ý
mun hay không.
Các chc năng nêu trên ñu nh'm thc hin chc năng chung ca tâm lý là giúp
con ngưi không ch thích ng vi môi trưng và hoàn cnh mà còn làm ch ñưc môi
trưng và hoàn cnh, thông qua ñó con ngưi cũng làm ch ñưc bn thân mình, ci
to ñưc hoàn cnh và sáng to ra chính bn thân mình.
3. Phân loi các hin tưng tâm lý
3.1. Phân loi theo thi gian tn ti và din bin ca các HTTL
• Nhng quá trình tâm lý: cm giác, tri giác, tư duy, tưng tưng, trí nh, cm
xúc, hành ñng, ….
• Nhng trng thái tâm lý: chú ý, thin, lc quan, bi quan, yêu ñi, chán nn,
say xn, ñiên, ….
• Nhng thuc tính tâm lý: xu hưng, năng lc, tính cách, khí cht, tình cm, ..