ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRÀ VINH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÀ VINH
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: QUẢN LÝ CỎ DẠI VÀ ĐỘNG VẬT HẠI CÂY TRỒNG
NGÀNH, NGHỀ: BẢO VỆ THỰC VẬT
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số:…../QĐ-CĐN ngày…..tháng…..năm…….
của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Trà Vinh
Trà Vinh, năm 2023
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
1
LỜI GIỚI THIỆU
Cỏ dại có khả năng lưu tồn rất cao, tồn tại trong điều kiện tự nhiên khí hậu,
đất đai, sinh vật khắc nghiệt. Sự tồn lưu của cỏ dại mạnh mẽ do: Sản xuất nhiều
hạt, tỉ lệ nảy mầm từ 10 – 80 %. Có thể tạo hạt tốt trong điều kiện khắc nghiệt của
môi trường như hạn, côn trùng gây hại; Sinh sản vô tính: Thân ngầm, củ của cỏ đa
niên có thể tồn tại hàng năm khi nằm sâu tới 1m dưới đất; Sự phát tán: là phương
tiện quan trọng cho sự tồn tại của cỏ, sự phát tán của hạt cỏ trong hệ sinh thái khác
nhau, mỗi loài chọn một cách để tồn tại.
Tuy nhiên đôi khi người ta sử dụng cỏ phục vụ mục đích con người như đồng
cỏ cho gia súc, phân xanh, nguyên liệu cho thủ công nghiệp, cây chỉ thị về ô nhiễm
môi trường (cỏ năng, lác – đất phèn), chống xói mòn (cỏ vertiver), bảo vệ công
trình thủy lợi, là nơi trú ngụ của các loài thiên địch của sâu hại sau thu hoạch...
Bên cạnh đó cỏ dại cũng gây không ít tác hại: Cạnh tranh với cây trồng về
không gian, dinh dưỡng, ánh sáng và độ ẩm trong đất làm giảm năng suất cây
trồng; Ảnh hưởng đến chất lượng nông sản, đến sức khỏe con người và gia súc;
Gây ô nhiễm, cản trở nguồn nước; Một số loài cỏ dại là nơi cư trú hoặc ký chủ của
sâu hại và vi sinh vật gây bệnh cho cây trồng; Lẫn vào trong sản phẩm cây trồng,
trong hạt giống làm giảm giá trị hàng hóa; gây khó khăn cho canh tác, tăng chi phí
sản xuất.
2
MỤC LỤC
Trang
Lời giới thiệu 2
Bài 1. Cỏ dại và biện pháp phòng trừ 3
1. Khái niệm chung về cỏ dại 3
2. Đặc tính sinh học của cỏ dại 6
3. Quản lí cỏ dại tổng hợp 8
Bài 2. Nhện hại cây trồng và biện pháp phòng trừ 10
1. Vai trò và vị trí phân loại của nhện hại cây 10
2. Đặc điểm hình thái cấu tạo 20
3. Đặc điểm sinh vật học 25
4. Các yếu tố sinh thái và sự phát sinh gây hại của nhện 30
5. Phương pháp điều tra nhện 34
6. Biện pháp phòng trY nhện gây hại cây trồng 37
Bài 3. Chuột và biện pháp phòng trừ 39
1. Vai trò và vị trí phân loại của chuột hại 39
2. Đặc điểm hình thái cấu tạo và phân loại chuột hại 40
3. Đặc điểm sinh vật học 41
4. Đặc điểm sinh thái học 43
5. Các loài chuột hại chính và biện pháp phòng chống chuột 45
Bài 4. Ốc hại cây trồng và biện pháp phòng trừ 46
1. Vai trò và vị trí phân loại của ốc hại cây 46
2. Đặc điểm hình thái cấu tạo 47
3. Đặc điểm sinh vật học 49
4. Các yếu tố sinh thái và sự phát sinh gây hại của ốc 50
5. Phương pháp điều tra ốc 52
6. Biện pháp phòng trY ốc gây hại cây trồng 53
3
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC/MÔ ĐUN
Tên môn học: Quản lý cỏ dại và động vật hại cây trồng
Mã số môn học: MHTH - 28
I. Vị trí, tính chất của môn học
- Vị trí: Môn học Quản lý cỏ dại và động vật hại cây trồng là môn học
chuyên môn nghề trong danh mục các môn học, môn học bắt buộc đào tạo trình độ
Trung cấp, Cao đẳng Bảo vệ thực vật.
- Tính chất: Môn học Quản lý cỏ dại và động vật hại cây trồng mang tính
tích hợp giữa lý thuyết và thực hành.
II. Mục tiêu của môn học
- Kiến thức:
+ Trình bày được đặc điểm sinh vật, sinh thái cỏ dại, nhóm cỏ dại, tác hại
của cỏ dại và các biện pháp phòng trY cỏ dại.
+ Trình bày được đặc điểm hình thái, sinh học, sinh thái học các nhóm động
vật hại cây trồng và nông sản như nhện, chuột, ốc.
+ Xây dựng các kế hoạch phòng trY cỏ dại và động vật hại cây trồng.
- Kỹ năng:
+ Phân loại được loài, nhóm cỏ dại, xây dựng qui trình phòng trY tổng hợp
cỏ dại theo hướng an toàn và bảo vệ môi trường.
+ Phân loại cơ bản về các động vật hại cây trồng (nhện, chuột, ốc) và nông
sản.
+ Thu thập và nhận dạng được các đối tượng là cỏ dại và động vật hại cây
trồng và nông sản.
+ Thực hiện được các biện pháp phòng trY cỏ và động vật hại cây trồng và
nông sản.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
+ Xây dựng thái độ học tập nghiêm túc, chuyên cần, tác phong khoa học.
+ l thmc quản lý cỏ dại và động vật hại cây trồng và nông sản một cách chủ
động, hiệu và bảo vệ môi trường.
III. Nội dung môn học
4