Trang
H TH NG BÔI TR NỆ Ố Ơ
(Lubrication system)
H th ng bôi tr n cácte tệ ố ơ ướ
S đ h th ng đ c th hi n trên hình 6.1. G i đây là h th ng bôi tr n cácteơ ồ ệ ố ượ ể ệ ọ ệ ố ơ
t b i vì toàn b l ng d u bôi tr n đ c ch a trong cácte c a đ ng c .ướ ở ộ ượ ầ ơ ượ ứ ủ ộ ơ
Hình 6.1. H th ng bôi tr n cácte t.ệ ố ơ ướ
1. Cácte d uầ
2. Phao hút d uầ
3. B mơ
4. Van an toàn b m d uơ ầ
5. B u l c thôầ ọ
6. Van an toàn l c d uọ ầ
7. Đồng h báo áp su t d uồ ấ ầ
8. Đường d u chínhầ
9. Đường d u bôi tr n tr c khu uầ ơ ụ ỷ
10. Đường d u bôi tr n tr c camầ ơ ụ
11. B u l c tinhầ ọ
12. Két làm mát d uầ
13. Van kh ng ch l u l ng d u qua két làmố ế ư ượ ầ
mát
14. Đồng h báo nhi t đ d uồ ệ ộ ầ
15. N p rót d uắ ầ
16. Que (th c) thăm d uướ ầ
Nguyên lý làm vi c:ệ B m d u đ c d n đ ng t tr c cam ho c tr c khu u. D uơ ầ ượ ẫ ộ ừ ụ ặ ụ ỷ ầ
trong cácte 1 đ c hút vào b m qua phao hút d u 2. Phao 2 có l i ch n đ l c s bượ ơ ầ ướ ắ ể ọ ơ ộ
nh ng t p ch t có kích th c l n. Ngoài ra phao có kh p tùy đ ng nên luôn n i trên m tữ ạ ấ ướ ớ ớ ộ ổ ặ
thoáng đ hút đ c d u, k c khi đ ng c nghiêng. Sau b m, d u có áp su t cao (s pể ượ ầ ể ả ộ ơ ơ ầ ấ ấ
s 10 kG/cmỉ2) chia thành hai nhánh. M t nhánh đ n két 12 đ làm mát r i v cácte.ộ ế ể ồ ề
Nhánh còn l i qua b u l c thô 5 đ n đ ng d u chính 8. T đ ng d u chính, d u theoạ ầ ọ ế ườ ầ ừ ườ ầ ầ
đ ng nhánh 9 đi bôi tr n tr c khu u sau đó đ n b i tr n đ u to thanh truy n, ch tườ ơ ụ ỷ ế ơ ơ ầ ề ố
1
Trang
piston và theo đ ng d u 10 đi bôi tr n tr c cam … Cũng t đ ng d u chính m tườ ầ ơ ụ ừ ườ ầ ộ
l ng d u khoãng 15 ượ ầ ÷ 20% l u l ng d u chính đ n b u l c tinh 11. t i đây nh ngư ượ ầ ế ầ ọ ạ ữ
ph n t t p ch t nh đ c gi l i nên d u đ c l c r t s ch. Sau khi ra khõi locï tinhầ ử ạ ấ ỏ ượ ữ ạ ầ ượ ọ ấ ạ
áp su t nh d u đ c ch y v cácte 1.ấ ỏ ầ ượ ả ề
Van an toàn 4 có tác d ng tr d u v phiá tr c b m khi đ ng c làm vi c t cụ ả ầ ề ướ ơ ộ ơ ệ ở ố
đ cao. B o đ m áp su t d u trong h th ng không đ i m i t c đ làm vi c c aộ ả ả ấ ầ ệ ố ổ ở ọ ố ộ ệ ủ
đ ng c .ộ ơ
Khi b u l c thô 5 b t c, van an toàn 6 c a b u l c thô s m , d u bôi tr n v nầ ọ ị ắ ủ ầ ọ ẽ ở ầ ơ ẫ
lên đ c đ ng ng chính. B o đ m cung c p l ng d u đ y đ đ bôi tr n các bượ ườ ố ả ả ấ ượ ầ ầ ủ ể ơ ề
m t ma sát.ặ
Khi nhi t đ quá cao (khoãng 80ệ ộ °C) do đ nh t gi m, van kh ng ch l u l ngộ ớ ả ố ế ư ượ
13 s đóng hoàn toàn đ d u qua két làm mát r i tr v cácte.ẽ ể ầ ồ ở ề
H th ng b i tr n cácte t có đi m h n ch là do d u bôi tr n ch a h t trongệ ố ơ ơ ướ ể ạ ế ầ ơ ứ ế
cácte, nên cácte sâu và làm tăng chi u cao đ ng c . D u bôi tr n ti p xúc v i khí cháyề ộ ơ ầ ơ ế ớ
nên g am tu i th c a d u. ỉ ổ ọ ủ ầ
H th ng bôi tr n cácte khôệ ố ơ
S đ h th ng bôi tr n cácte khô đ c th hi n trên hình 6.2. H th ng nàyơ ồ ệ ố ơ ượ ể ệ ệ ố
khác v i h th ng bôi tr n cácte t ch , có hai b m 2 làm nhi m v chuy n d uớ ệ ố ơ ướ ở ỗ ơ ệ ụ ể ầ
sau khi b i tr n r i xu ng cácte, t cácte qua két làm mát 13 ra thùng ch a 3 bên ngoàiơ ơ ơ ố ừ ứ
cácte đ ng c . T đây d u đ c b m v n chuy n đi bôi tr n gi ng nh h th ngộ ơ ừ ầ ượ ơ ậ ể ơ ố ư ở ệ ố
cácte t.ướ
Hình 6.2. H th ng bôi tr n cácte khôệ ố ơ
1. Cácte
2. B m chuy nơ ể
3. Thùng d uầ
8. Đường d u chínhầ
9. Đường d u bôi tr n tr c khu uầ ơ ụ ỷ
10. Đường d u bôi tr n tr c camầ ơ ụ
2
Trang
4. L i l c s bướ ọ ơ ộ
5. B m d u đi bôi tr nơ ầ ơ
6. B u l c d uầ ọ ầ
7. Đồng h báo áp su t d uồ ấ ầ
11. B u l c tinhầ ọ
12. Đồng h báo nhi t đ d uồ ệ ộ ầ
(nhi t k )ệ ế
13. Két làm mát d uầ
H th ng này kh c ph c nh c đi m c a h th ng b i tr n cácte t. Do thùngệ ố ắ ụ ượ ể ủ ệ ố ơ ơ ướ
d u 3 đ c đ t bên ngoài nên cácte không sâu, làm gi m chi u cao đ ng c và tu i thầ ượ ặ ả ề ộ ơ ổ ọ
d u bôi tr n cao h n. Tuy nhiên h th ng ph c t p vì có thêm các b m chuy n và cácầ ơ ơ ệ ố ứ ạ ơ ể
b ph n đ d n đ ng chúng.ộ ậ ể ẫ ộ
6.3. K t c u m t s b ph n chínhế ấ ộ ố ộ ậ
6.3.1. B m d uơ ầ
Đ t o áp su t cao v i l u l ng nh d u đi bôi tr n, ng i ta th ng dùngể ạ ấ ớ ư ượ ỏ ầ ơ ườ ườ
b m bánh răng, b m tr c vít, b m phi n g t, b m piston…ơ ơ ụ ơ ế ạ ơ
B m bánh răng ăn kh p ngoàiơ ớ
Bánh răng ch đ ng 4 đ c d n đ ng t tr c kh yu hay tr c cam. Khi c p bánhủ ộ ượ ẫ ộ ừ ụ ủ ụ ặ
răng quay, d u bôi tr n t đ ng d u áp su t th p đ c lùa sang đ ng d u áp su tầ ơ ừ ườ ầ ấ ấ ượ ườ ầ ấ
cao theo chi u mũi tên. Đ tránh hi n t ng chèn d u gi a các răng khi vào kh p, trênề ể ệ ượ ầ ữ ớ
m t d u c a n p b m có phay rãnh g am áp 3. Van an toàn g m lò xo 10 và bi c u 11.ặ ầ ủ ắ ơ ỉ ồ ầ
Khi áp su t trên đ ng ra v t quá giá tr cho phép, áp l c d u th ng s c căng lò xo mấ ườ ượ ị ự ầ ắ ứ ở
bi c u 11 đ t o ra dòng d u ch y ng c v đ ng d u áp su t th p.ầ ể ạ ầ ả ượ ề ườ ầ ấ ấ
Hình 6.3. B m d u bánh răng ăn kh p ngoàiơ ầ ớ
1. Thân b mơ
2. Bánh răng b đ ngị ộ
3. Rãnh gi m ápả
4. Bánh răng ch đ ngủ ộ
5. Đường d u raầ
6. Đường d u vàoầ
7. Đệm làm kín
8. N p van đi u ch nhắ ề ỉ
9. T m đ m đi u ch nhấ ệ ề ỉ
10. Lò xo
11. Van bi
3
Trang
B m bánh răng ăn kh p trongơ ớ
Th ng dùng cho đ ng c ô tô du l ch do yêu c u k t c u g n nh . Lo i b mườ ộ ơ ị ầ ế ấ ọ ẹ ạ ơ
này làm vi c t ng t nh b m bánh răng ăn kh p ngoài theo nguyên lý lùa d u. S đệ ươ ự ư ơ ớ ầ ơ ồ
nguyên lý đ c th hi n trên hình 6.4ượ ể ệ
Hình 6.4. B m bánh răng ăn kh p trongơ ớ
1. Thân b mơ
2. Bánh răng b đ ngị ộ
3. Đường d n d u vàoẫ ầ
4,7. Rãnh d n d uẫ ầ
5. Tr c d n đ ngụ ẫ ộ
6. Bánh răng ch đ ngủ ộ
7. Đường d n d uẫ ầ
B m phi n tr t (B m cánh g t)ơ ế ượ ơ ạ
S đ k t c u nh hình 6.5. Rôto 5 l p l ch tâm v i thân b m 1, trên thân rôto cóơ ồ ế ấ ư ắ ệ ớ ơ
rãnh l p các phi n tr t 3. Khi rôto quay, do l c ly tâm và l c ép c a lò xo 7, phi nắ ế ượ ự ự ủ ế
tr t 3 luôn tỳ sát vào b m t c a v b m 1 t o thành các không gian kín và do đó lùaượ ề ặ ủ ỏ ơ ạ
d u t đ ng d u có áp su t th p 2 sang đ ng d u có áp su t cao 4.ầ ừ ườ ầ ấ ấ ườ ầ ấ
Hình 6.5. B m cánh g tơ ạ
1. Thân b m.ơ
2. Đường d u vào.ầ
3. Cánh g t.ạ
4. Đường d u ra.ầ
5. Rôto.
6. Tr c d n đ ng.ụ ẫ ộ
7. Lòxo.
B m phi n tr t có u đi m: Đ n gi n, nh g n nh ng có nh c đi m là màiơ ế ượ ư ể ơ ả ỏ ọ ư ượ ể
mòn b m t ti p xúc gi a phi n tr t và thân b m r t nhanh.ề ặ ế ữ ế ượ ơ ấ
6.3.2. L c d uọ ầ
Theo ch t l ng l c có hai lo i: B u l c thô và b u l c tinhấ ượ ọ ạ ầ ọ ầ ọ
B u l c thô:ầ ọ Th ng l p tr c ti p trên đ ng d u đi bôi tr n nên l u l ngườ ắ ự ế ườ ầ ơ ư ượ
d u ph i đi qua l c r t l n. L c thô l c đ c c n b n có kích th c l n h n 0,03 mm.ầ ả ọ ấ ớ ọ ọ ượ ặ ẩ ướ ớ ơ
4
Trang
B u l c tinh:ầ ọ Có th l c đ c các t p ch t có đ ng kính r t nh (đ n 0,1 ể ọ ượ ạ ấ ườ ấ ỏ ế µm).
Do đó s c c n c a l c tinh r t l n nên ph i l p theo m ch r và l ng d u phân nhánhứ ả ủ ọ ấ ớ ả ắ ạ ẽ ượ ầ
qua l c tinh không quá 20% l ng d u c a toàn m ch. D u sau khi qua l c tinh th ngọ ượ ầ ủ ạ ầ ọ ườ
tr v cácte.ở ề
Theo k t c u chia ra: B u l c c khí, b u l c ly tâm, b u l c t tính.ế ấ ầ ọ ơ ầ ọ ầ ọ ừ
B u l c c khíầ ọ ơ
a/ B u l c th m (th ng dùng cho b u l c thô)ầ ọ ắ ườ ầ ọ
B u l c th m s d ng r ng rãi cho đ ng c đ t trong.ầ ọ ấ ử ụ ộ ộ ơ ố
Nguyên lý làm vi c:ệ D u có áp su t cao đ c th m qua các khe h nh c a ph nầ ấ ượ ấ ở ỏ ủ ầ
t l c. Các t p ch t có kích th c l n h n kích th c khe h đ c gi l i. Vì v y, d uử ọ ạ ấ ướ ớ ơ ướ ở ượ ữ ạ ậ ầ
đ c l c s ch. B u l c th m có nhi u d ng k t c u ph n t l c khác nhau.ượ ọ ạ ầ ọ ấ ề ạ ế ấ ầ ử ọ
B u l c th m dùng l i l c b ng đ ng:ầ ọ ấ ướ ọ ằ ồ (hình 6. 6) th ng dùng trên đ ng c tàuườ ộ ơ
th y và đ ng c tĩnh t i. Lõi l c g m các khung l c 5 b c b ng l i đ ng ép sát trênủ ộ ơ ạ ọ ồ ọ ọ ằ ướ ồ
tr c c a b u l c. L i đ ng d t r t dày có th l c s ch t p ch t có kích th c nhụ ủ ầ ọ ướ ồ ệ ấ ể ọ ạ ạ ấ ướ ỏ
h n 0,2mm.ơ
Hình 6.6. B u l c th m dùng l i l cầ ọ ấ ướ ọ
1. Thân b u l cầ ọ
2. Đường d u vàoầ
3. N m b u l cắ ầ ọ
4. Đường d u raầ
5. Ph n t l cầ ử ọ
6. L i c a ph n t l cướ ủ ầ ử ọ
B u l c th m dùng t m kim lo i:ầ ọ ấ ấ ạ (hình 6. 7) lõi l c g m có các phi n kim lo iọ ồ ế ạ
d p 5 (d y khoãng 0,3 ậ ầ ÷ 0,35 mm) và 7 s p x p xen k nhau t o thành khe l c có kíchắ ế ẽ ạ ọ
th c b ng chi u dày c a phi n cách 7 (0,07 ướ ằ ề ủ ế ÷ 0,08 mm). Các phi n g t c n 6 có cùngế ạ ặ
chi u dày v i phi n cách 7 và đ c l p v i nhau tên m t tr c c đ nh trên n p b u l c.ề ớ ế ượ ắ ớ ộ ự ố ị ắ ầ ọ
Còn các t m 5 và 7 đ c l p trên tr c 8 có ti t di n vuông và có tay v n nên có thấ ượ ắ ụ ế ệ ặ ể
xoay đ c. D u b n theo đ ng đ ng d u 4 vào b u l c, đi qua các khe h gi a cácượ ầ ẩ ườ ườ ầ ầ ọ ở ữ
t m 5 đ l i các c n b n có kích th c l n h n khe h r i đi theo đ ng d u 2 đ bôiấ ể ạ ặ ẩ ướ ớ ơ ở ồ ườ ầ ể
tr n.ơ
5