Hệ thống ổn định xe bằng điện tử ESP [12/09/2010]
Ch ng trình n đ nh xe b ng đi n t (Electronic Stability Program - ESP) làươ ổ ị ằ ệ ử
m t h th ng an toàn ch đ ng c i thi n tính n đ nh c a xe trong t t c m iộ ệ ố ủ ộ ả ệ ổ ị ủ ấ ả ọ
tình hu ng chuy n đ ng. H th ng này đ c trang b trên các xe hi n nay nhố ể ộ ệ ố ượ ị ệ ư
Mercedes, BMW…
H th ng ESP (hình v ) làm vi c b ng cách can thi p vào h th ng phanh, cóệ ố ẽ ệ ằ ệ ệ ố
th tác đ ng riêng r trên m t ho c nhi u bánh xe trên c u tr c ho c c u sau.ể ộ ẽ ộ ặ ề ầ ướ ặ ầ
ESP giúp n đ nh xe khi phanh, khi quay vòng, khi kh i hành và tăng t c. Đ tăngổ ị ở ố ể
c ng cho vi c đi u khi n phanh có hi u qu , thì ESP cũng tác đ ng đ n cườ ệ ề ể ệ ả ộ ế ả
đ ng c và h p s .ộ ơ ộ ố
H th ng ESP bao g m s liên k t và tích h p các h th ng và ch c năng sau: ệ ố ồ ự ế ợ ệ ố ứ
H th ng ABS ch ng hãm c ng bánh xe khi phanh, vì v y duy trì kh năng lái vàệ ố ố ứ ậ ả
tính n đ nh c a xe trong lúc gi m t c.ổ ị ủ ả ố
Ví d : n u có m t bánh xe nào đó có xu h ng b hãm c ng (hi n t ng tr tụ ế ộ ướ ị ứ ệ ượ ượ
l t c a bánh xe trên m t đ ng) thì áp l c phanh trên bánh đó s đ c ki mế ủ ặ ườ ự ẽ ượ ể
soát. S ki m soát này đ c đi u khi n b i b ch p hành th y l c . Các vanự ể ượ ề ể ở ộ ấ ủ ự
đi n t trong b ch p hành s đi u hòa áp su t phanh qua các giai đo n tăng áp,ệ ừ ộ ấ ẽ ề ấ ạ
gi áp và gi m áp.ữ ả
H th ng ASR (Acceleration Slip Regulator) kh c ph c hi n t ng quay tr nệ ố ắ ụ ệ ượ ơ
c a các bánh xe ch đ ng khi kh i hành và tăng t c đ t ng t. Nó cũng giúp c iủ ủ ộ ở ố ộ ộ ả
thi n tính n đ nh c a xe b ng cách đi u ch nh l c kéo c a các bánh xe chệ ổ ị ủ ằ ề ỉ ự ủ ủ
đ ng.ộ
Khi bánh xe ch đ ng nào b quay tr n, c m bi n t c đ bánh xe s g i tín hi uủ ộ ị ơ ả ế ố ộ ẽ ử ệ
này đ n b đi u khi n đi n t . B đi u khi n đi n t s đi u khi n b ch pế ộ ề ể ệ ử ộ ề ể ệ ử ẽ ề ể ộ ấ
hành th y l c cung c p d u phanh đ n bánh xe đó. Aùp su t phanh cũng đ củ ự ấ ầ ế ấ ượ
đi u khi n các ch đ tăng áp, gi áp và gi m áp.ề ể ở ế ộ ữ ả
Đ ng th i v i s đi u khi n phanh, h th ng ESP cũng g i tín hi u đ n h pồ ờ ớ ự ề ể ệ ố ử ệ ế ộ
đi u khi n đ ng c , đi u khi n đóng b t v trí cánh b m ga l i ho c làmề ể ộ ơ ề ể ớ ị ướ ạ ặ
ch m th i đi m đánh l a đ gi m b t moment xo n c a đ ng c .ậ ờ ể ử ể ả ớ ắ ủ ộ ơ
S đ v trí h th ng ESP trên xe Mercedes.ơ ồ ị ệ ố
1 - C m bi n t c đ bánh xe; 2 – C m gi c ch n đoán; ả ế ố ộ ụ ắ ẩ
3 - H p đi u khi n đi n t ESP; 4 - Công t c ESP OFF;ộ ề ể ệ ử ắ
5 - Đèn báo ABS; 6 – Đèn báo ESP;
7 – Đèn báo EPC (E –gas) 8 – C m bi n gia t c ngang;ả ế ố
9 – H p đi u khi n làm tr moment xoay xe; 10 – Đèn báo l i ESP;ộ ề ể ễ ỗ
11 – C m bi n góc lái; 12 – Công t c báo phanh;ả ế ắ
13 – B m cung c p ESP; 14 – Công t c phanh đ u xe;ơ ấ ắ ậ
15 – C m bi n áp su t xy lanh chính; 16 – Xy lanh chính;ả ế ấ
17 – B ch p hành th y l c ESP.ộ ấ ủ ự
H th ng EBR (Engine Brake Regulation) ch ng hi n t ng tr t c a các bánhệ ố ố ệ ượ ượ ủ
xe ch đ ng khi ch y tr n và đ m b o tính n đ nh c a xe. ủ ộ ạ ớ ả ả ổ ị ủ
Khi xe ch y tr n (ví d xu ng d c), cánh b m ga đóng, s có ch đ phanhạ ớ ụ ố ố ướ ẽ ế ộ
b ng đ ng c . Tr ng h p l c c n c a đ ng c quá l n s d n đ n hi n t ngằ ộ ơ ườ ợ ự ả ủ ộ ơ ớ ẽ ẫ ế ệ ượ
các bánh xe ch đ ng b tr t l t. H p đi u khi n ESP nh n bi t hi n t ngủ ộ ị ượ ế ộ ề ể ậ ế ệ ượ
này và g i tín hi u đ n h p đi u khi n đ ng c , làm tăng moment xo n đ ngử ệ ế ộ ề ể ộ ơ ắ ộ
c đ gi m s tr t các bánh xe ch đ ng. Quá trình này di n ra mà ng i láiơ ể ả ự ượ ở ủ ộ ễ ườ
xe không nh n bi t đ c.ậ ế ượ
ESP kh c ph c hi n t ng quay vòng thi u ho c quay vòng th a. Trong t t cắ ụ ệ ượ ế ặ ừ ấ ả
m i tình hu ng, nó đ m b o r ng xe không b l ch ra kh i h ng đi u khi nọ ố ả ả ằ ị ệ ỏ ướ ề ể
c a ng i lái xe. ủ ườ
Khi có hi n t ng quay vòng thi u ho c quay vòng th a (understeering orệ ượ ế ặ ừ
oversteering) x y ra, h th ng ESP s nh n bi t thông qua các c m bi n góc láiả ệ ố ẽ ậ ế ả ế
và c m bi n gia t c ngang, t đ ng đi u khi n m t l c phanh chính xác đ n cácả ế ố ự ộ ề ể ộ ự ế
bánh xe t ng ng c u tr c ho c c u sau đ duy trì h ng chuy n đ ng c aươ ứ ở ầ ướ ặ ầ ể ướ ể ộ ủ
xe theo s đi u khi n c a ng i lái. Hình 5-55a cho th y khi xe có xu h ngự ề ể ủ ườ ấ ướ
quay vòng thi u thì ESP đi u khi n phanh bánh xe sau trái, còn khi xe có xuế ề ể
h ng quay vòng th a (hình 5.55b) thì ESP đi u khi n phanh bánh xe tr cướ ừ ề ể ướ
ph i, nh v y giúp cho xe n đ nh khi quay vòng.ả ờ ậ ổ ị
ESP đi u khi n phanh ch ng hi n t ngề ể ố ệ ượ
quay vòng thi u ho c quay vòng th a.ế ặ ừ
Đ ng th i v i s đi u khi n phanh, h th ng ESP cũng g i tín hi u đ n h pồ ờ ớ ự ề ể ệ ố ử ệ ế ộ
đi u khi n đ ng c , đi u khi n gi m b t momentt xo n c a đ ng c . Nh v yề ể ộ ơ ề ể ả ớ ắ ủ ộ ơ ờ ậ
xe đ t đ c tính n đ nh cao khi quay vòng.ạ ượ ổ ị
oto-hui.com