Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng phanh ABS,EBD vµ BA
-0-
ABS, EBD và BA
Khái quát của chương
Chương này trình bày về ABS, EBD và BA.
· Khái quát chung
· Cấu tạo
· Điều khiển
· Hoạt động
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng phanh ABS,EBD vµ BA
-1-
Kh¸i qu¸t chung ý t+ëng vÒ chøc n¨ng cña ABS (HÖ thèng phanh
chèng bã cøng)
§Ó tr¸nh cho c¸c lèp kh«ng bÞ bã cøng vµ lµm mÊt kh n¨ng
quay v« l¨ng trong khi phanh khÈn cÊp, nªn lÆp l¹i ®éng t¸c
®¹p vµ nh¶ bµn ®¹p phanh nhiÒu lÇn.
Tuy nhiªn, kh«ng cã thêi gian ®Ó thùc hiÖn viÖc nµy trong
khi phanh khÈn cÊp.
HÖ thèng ABS dïng mét m¸y tÝnh ®Ó x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng
quay cña 4 b¸nh xe trong khi phanh vµ cã thÓ tù ®éng ®¹p
vµ nh¶ phanh.
Sù kh¸c nhau vÒ tû lÖ gi÷a tèc ®é cña xe vµ tèc ®é cña c¸c
b¸nh xe ®aîc gäi lµ “hÖ sè traît”.
Khi sù chªnh lÖch gi÷a tèc ®é cña xe vµ tèc ®é cña c¸c
b¸nh xe trë nªn qu¸ lín, sù quay traît sÏ x¶y ra gi÷a c¸c
lèp vµ mÆt ®aêng.
§iÒu nµy còng t¹o nªn ma s¸t vµ cuèi cïng cã thÓ t¸c ®éng
nha mét lùc phanh vµ lµm chËm tèc ®é cña xe.
Mèi quan hÖ gi÷a lùc phanh vµ hÖ sè traît cã thÓ hiÓu râ
h¬n qua ®å thÞ ë bªn tr¸i.
Lùc phanh kh«ng tû lÖ víi hÖ sè traît, vµ ®¹t ®aîc cùc ®¹i
khi hÖ sè traît n»m trong khong 10-30%
Vaît qu¸ 30%, lùc phanh sÏ gi¶m dÇn. Do ®ã, ®Ó duy tr×
møc tèi ®a cña lùc phanh, cÇn phi duy tr× hÖ sè traît trong
giíi h¹n 10-30% ë mäi thêi ®iÓm.
Ngoµi ra, còng cÇn phi gi÷ lùc quay vßng ë møc cao ®Ó
duy tr× sù æn ®Þnh vÒ haíng. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, ngaêi ta
thiÕt kÕ hÖ thèng ABS ®Ó t¨ng hiÖu suÊt phanh tèi ®a b»ng
c¸ch sö dông hÖ sè traît lµ 10-30% bÊt kÓ c¸c ®iÒu kiÖn
cña mÆt ®aêng, ®ång thêi gi÷ lùc quay vßng cµng cao cµng
tèt ®Ó duy tr× sù æn ®Þnh vÒ haíng.
Gîi ý:
1. Trªn c¸c mÆt ®aêng tr¬n cã hÖ sè ma s¸t (m) thÊp, v×
qu·ng ®aêng phanh t¨ng lªn so víi c¸c mÆt ®aêng cã trÞ
sè m cao, nªn ngay c¶ khi cã ABS t¸c ®éng, vÉn phi
gi¶m tèc ®é khi ch¹y trªn c¸c mÆt ®aêng ®ã.
2. Trªn c¸c ®aêng th« nh¸m, hoÆc trªn sái hoÆc ®aêng cã
tuyÕt míi, t¸c ®éng cña ABS cã thÓ dÉn ®Õn qu·ng ®aêng
h·m dµi h¬n c¸c xe kh«ng l¾p ABS.
Ngoµi ra, tiÕng ®éng vµ ®é rung ph¸t sinh khi t¸c ®éng ABS
b¸o cho ngaêi l¸i biÕt r»ng ABS ®ang ho¹t ®éng.
(1/1)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng phanh ABS,EBD vµ BA
-2-
CÊu t¹o Kh¸i qu¸t chung
HÖ thèng ABS cã c¸c bé phËn sau ®©y
1. ECU ®iÒu khiÓn traît
Bé phËn nµy x¸c ®Þnh møc traît gi÷a b¸nh
xe vµ mÆt ®aêng dùa vµo c¸c tÝn hiÖu tõ c¸c
c¶m biÕn, vµ ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh cña
phanh.
GÇn ®©y, mét sè kiÓu xe cã ECU ®iÒu khiÓn
traît l¾p trong bé chÊp hµnh cña phanh.
2. Bé chÊp hµnh cña phanh
Bé chÊp hµnh cña phanh ®iÒu khiÓn ¸p suÊt
thuû lùc cña c¸c xilanh ë b¸nh xe b»ng tÝn
hiÖu ra cña ECU ®iÒu khiÓn traît.
3. C¶m biÕn tèc ®é
C¶m biÕn tèc ®é ph¸t hiÖn tèc ®é cña tõng
b¸nh xe vµ truyÒn tÝn hiÖu ®Õn ECU ®iÒu
khiÓn traît.
4. §ång hå t¸p l«
(1) §Ìn b¸o cña ABS
Khi ECU ph¸t hiÖn thÊy sù trôc trÆc ë ABS
hoÆc hÖ thèng hç trî phanh, ®Ìn nµy bËt
s¸ng ®Ó b¸o cho ngaêi l¸i.
2) §Ìn b¸o hÖ thèng phanh
Khi ®Ìn nµy s¸ng lªn ®ång thêi víi ®Ìn b¸o
cña ABS, nã b¸o cho ngaêi l¸i biÕt r»ng cã
trôc trÆc ë hÖ thèng ABS vµ EBD.
Gîi ý:
Khi ECU ®iÒu khiÓn tr+ît bÞ háng
B×nh thaêng, ®Ìn b¸o nµy kh«ng s¸ng lªn do
tÝn hiÖu cña ECU truyÒn ®Õn ®ång hå t¸p l«
hoÆc r¬le ®iÒu khiÓn ABS.
NÕu ECU bÞ háng vµ kh«ng cã tÝn hiÖu, ®Ìn b¸o
cña ABS, ®Ìn b¸o hÖ thèng phanh, ®Ìn b¸o
ng¾t TRC (ë c¸c xe cã trang bÞ TRC), vµ ®Ìn
b¸o VSC (ë c¸c xe cã trang bÞ VSC) lu«n bËt
s¸ng.
(1/1)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng phanh ABS,EBD vµ BA
-3-
5. C«ng t¾c ®Ìn phanh
C«ng t¾c nµy ph¸t hiÖn bµn ®¹p phanh
®· ®aîc ®¹p xuèng vµ truyÒn tÝn hiÖu ®Õn
ECU ®iÒu khiÓn traît
ABS sö dông tÝn hiÖu cña c«ng t¾c ®Ìn
phanh. Tuy nhiªn dï tÝn hiÖu c«ng t¾c ®Ìn
phanh v× c«ng t¾c ®Ìn phanh bÞ háng, viÖc
®iÒu khiÓn ABS vÉn ®aîc thùc hiÖn khi c¸c
lèp bÞ bã cøng. Trong traêng hîp nµy, viÖc
®iÒu khiÓn b¾t ®Çu khi hÖ sè traît ®· trë nªn
cao h¬n (c¸c b¸nh xe cã xu haíng kho¸
cøng) so víi khi c«ng t¾c ®Ìn phanh ho¹t
®éng b×nh thaêng.
6. C¶m biÕn gi¶m tèc (chØ cã ë mét sè kiÓu xe)
C¶m biÕn gi¶m tèc c¶m nhËn møc gi¶m tèc
cña xe vµ truyÒn tÝn hiÖu ®Õn ECU ®iÒu
khiÓn traît.
Bé ECU ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c c¸c ®iÒu kiÖn
cña mÆt ®aêng b»ng c¸c tÝn hiÖu nµy vµ sÏ
thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®iÒu khiÓn thÝch
hîp.
(1/1)
§iÒu khiÓn ECU ®iÒu khiÓn tr+ît
1. Kh¸i qu¸t chung
Dùa vµo tÝn hiÖu cña c¸c c¶m biÕn tèc ®é,
ECU ®iÒu khiÓn traît c¶m nhËn tèc ®é quay
cña c¸c b¸nh xe còng nha tèc ®é cña xe.
Trong khi phanh, mÆc dï tèc ®é quay cña
c¸c b¸nh xe gi¶m xuèng, møc gim tèc sÏ
thay ®æi tuú theo c¶ tèc ®é cña xe trong khi
phanh vµ c¸c t×nh tr¹ng cña mÆt ®aêng, nha
mÆt ®aêng nhùa kh«, aít hoÆc cã b¨ng,
v.v...
Nãi kh¸c ®i, ECU ®¸nh gi¸ møc traît gi÷a
c¸c b¸nh xe vµ mÆt ®aêng tõ sù thay ®æi tèc
®é quay cña b¸nh xe trong khi phanh vµ
®iÒu khiÓn c¸c van ®iÖn tõ cña bé chÊp
hµnh cña phanh theo 3 chÕ ®é: gi¶m ¸p
suÊt, gi÷ ¸p suÊt vµ t¨ng ¸p suÊt ®Ó ®iÒu
khiÓn tèi au tèc ®é cña c¸c b¸nh xe.
(1/4)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng phanh ABS,EBD vµ BA
-4-
2. §iÒu khiÓn
ECU liªn tôc nhËn ®aîc c¸c tÝn hiÖu tèc ®é cña b¸nh xe
tõ 4 c¶m biÕn tèc ®é, vµ aíc tÝnh tèc ®é cña xe b»ng
c¸ch tÝnh to¸n tèc ®é vµ sù gi¶m tèc cña mçi b¸nh xe.
Khi ®¹p bµn ®¹p phanh, ¸p suÊt thuû lùc trong mçi xilanh
ë b¸nh xe b¾t ®Çu t¨ng lªn, vµ tèc ®é cña b¸nh xe b¾t
®Çu gi¶m xuèng. NÕu bÊt kú b¸nh xe nµo daêng nha s¾p
bÞ bã cøng, ECU sÏ gi¶m ¸p suÊt thuû lùc trong xilanh
cña b¸nh xe ®ã.
(1) §iÒu chØnh tèc ®é cña b¸nh xe
<1> Khong A
ECU ®iÒu khiÓn traît ®Æt c¸c van ®iÖn tõ vµo chÕ ®é
gi¶m ¸p suÊt theo møc gi¶m tèc cña c¸c b¸nh xe, nha
vËy sÏ gi¶m ¸p suÊt thuû lùc trong xilanh cña b¸nh xe.
Sau khi ¸p suÊt h¹ xuèng, ECU chuyÓn c¸c van ®iÖn tõ
sang chÕ ®é “gi÷” ®Ó theo dâi sù thay ®æi tèc ®é cña
b¸nh xe.
NÕu ECU cho r»ng cÇn tiÕp tôc gi¶m ¸p suÊt thuû lùc, nã
sÏ l¹i gi¶m ¸p suÊt nµy.
<2> Khong B
Khi ¸p suÊt thuû lùc bªn trong xilanh cña b¸nh xe gi¶m
(kho¶ng A), ¸p suÊt thuû lùc t¸c ®éng vµo b¸nh xe nµy
gi¶m xuèng.
§iÒu nµy lµm cho b¸nh xe s¾p bÞ kho¸ chÆt sÏ t¨ng tèc
®é. Tuy nhiªn, nÕu ¸p suÊt thuû lùc gi¶m xuèng, lùc
phanh t¸c ®éng vµo b¸nh xe nµy sÏ trë nªn qu¸ thÊp.
§Ó tr¸nh ®iÒu nµy, ECU ®Æt c¸c van ®iÖn tõ lÇn laît vµo
chÕ ®é “t¨ng ¸p suÊt” vµ chÕ ®é “gi÷” ®Ó b¸nh xe s¾p bÞ
kho¸ sÏ håi phôc tèc ®é.
<3> Khong C
Khi ¸p suÊt thuû lùc trong xilanh cña b¸nh xe ®aîc ECU
t¨ng lªn dÇn dÇn (kho¶ng B), b¸nh xe l¹i cã xu haíng bÞ
kho¸.
Do ®ã, ECU l¹i chuyÓn c¸c van ®iÖn tõ vÒ chÕ ®é “gi¶m
¸p suÊt” ®Ó gi¶m ¸p suÊt bªn trong xilanh cña b¸nh xe
nµy.
<4> Khong D
V× ¸p suÊt thuû lùc trong xilanh cña b¸nh xe nµy l¹i gi¶m
(kho¶ng C), ECU l¹i b¾t ®Çu t¨ng ¸p suÊt nha trong
khong B
(2/4)