Hiệu ứng lây lan rủi ro khủng hoảng tài chính từ Hoa Kỳ đến các nước ASEAN trên thị trường chứng khoán: Cách tiếp cận Copulas

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả kiểm chứng sự tồn tại tác động lây lan rủi ro khủng hoảng tài chính từ Hoa Kỳ đến các nước ASEAN trên thị trường chứng khoán bằng hai phương pháp: Đồ thị Kendall-plots, Chi-plots và ba họ khác nhau của Copulas.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hiệu ứng lây lan rủi ro khủng hoảng tài chính từ Hoa Kỳ đến các nước ASEAN trên thị trường chứng khoán: Cách tiếp cận Copulas

Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học HIỆU ỨNG LÂY LAN RỦI RO KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH TỪ HOA KỲ ĐẾN CÁC NƯỚC ASEAN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN: CÁCH TIẾP CẬN COPULAS Huỳnh Lưu Đức Toàn, Tạ Quốc Bảo, Nguyễn Tấn Thông*, Dương Duy, Nguyễn Phú Sang, Nguyễn Thanh Cường, Trần Chánh Trực Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM *Tác giả liên lạc: tanthongnguyen1601@gmail.com TÓM TẮT Các cuộc khủng hoảng tài chính xảy ra ngày càng nhiều, gần đây là cuộc khủng hoảng cho vay dưới chuẩn ở Hoa Kỳ năm 2007-2009, gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ cho một quốc gia hoặc khu vực mà còn ảnh hưởng đến nền tài chính toàn cầu. Nghiên cứu tác động lây lan rủi ro của các cuộc khủng hoảng có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách. Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả kiểm chứng sự tồn tại tác động lây lan rủi ro khủng hoảng tài chính từ Hoa Kỳ đến các nước ASEAN trên thị trường chứng khoán bằng hai phương pháp: đồ thị Kendall-plots, Chi-plots và ba họ khác nhau của Copulas. Kết quả phân tích bằng hai phương pháp cho thấy có bằng chứng về tác động lây lan rủi ro từ Hoa Kỳ đến các nước ASEAN ở hai giai đoạn trước và sau khủng hoảng. Các kết quả nghiên cứu này giúp nhà đầu tư quốc tế có thể quản lý rủi ro cho danh mục đầu tư của mình, giảm thiểu tốt thất khi chịu ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng tài chính. Từ khóa: Rủi ro lây lan, Copulas, Kendall-plots, Chi-plots, ASEAN, khủng hoảng tài chính. CONTAGION RISK IN FINANCIAL CRISIS FROM UNITED STATES TO THE ASEAN NATIONS IN STOCK EXCHANGE: COPULAS APPROACH Huynh Luu Duc Toan, Ta Quoc Bao, Nguyen Tan Thong*, Duong Duy, Nguyen Phu Sang, Nguyen Thanh Cuong, Tran Chanh Truc Banking University of Ho Chi Minh city *Corresponding authour: tanthongnguyen1601@gmail.com ABSTRACT The financial crisis happens frequently, in recent, the subprime loan in the US. In the period 2007-2009, trigger the serious problem in not only one country but also many regions in worldwide scope. This paper examines the contagion risk in financial crisis, which is very important for many investors and policymakers. In this research, we employ two methods: Kendall-plots, Chi-plots and 3 families of Copulas to test the existence of contagion risk from the US to ASEAN nations. The results show that there are empirical evidence the phenomenon to spill over risk from the US to ASEAN countries in two period of pre-crisis and post-crisis. This findings will help international investors to manage risks for their porfolio, minimize the negative effects from the aforementioned crisis. Keywords: Contagion risk, Copulas, Kendall-plots, Chi-plots, ASEAN, financial crisis. TỔNG QUAN khủng hoảng. Để hạn chế được tổn thất cũng Trong kỷ nguyên hội nhập kinh tế, các nền như rủi ro tiềm tàng mà khối liên minh kinh kinh tế khác nhau đều có mối liên kết với tế này có thể gây ra, có nhiều nhà khoa học nhau, thông qua các hiệp ước về kinh tế lẫn đã đo lường được sự phụ thuộc giữa các thị chính trị. Nói cách khác, các nước trên thế trường chứng khoán (đặc trưng cho nền kinh giới đều muốn liên kết với nhau thành một tế của một quốc gia) với nhau. Điều này sẽ liên minh, khối kinh tế vững mạnh, cùng giúp Chính phủ cũng như nhà đầu tư có thể nhau phát triển, bên cạnh những mặt tích cực, quản lý rủi ro tốt hơn là chỉ đơn thuần dựa sự liên kết này sẽ tạo ra hậu quả thực sự nặng trên những chính sách định tính. Cho đến nề khi một hoặc một vài nước nắm vai trò nay, có nhiều phương pháp đo lường sự phụ chủ chốt trong khối liên minh có dấu hiệu thuộc giữa các thị trường chứng khoán khác 313
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học nhau, nếu đo lường sự phụ thuộc tuyến tính thức sau: giữa các thị trường với nhau thì có thể sử CX(F1(x1), F2(x2), ..., Fn(xn)) = F(x1, dụng hệ số tương quan tuyến tính cùng với x2, . . . , xn) (1), lấy đạo hàm trong đẳng thức hiệp phương sai để tính toán. Nhưng nếu các (1) ta có mối liên hệ sau: thị trường không tồn tại sự phụ thuộc tuyến f(x1, x2, ..., xn) = cX(F1(x1), F2(x2), ..., tính với nhau mà tồn chỉ tại sự phụ thuộc phi Fn(xn)) f1(x1)f2(x2)...fn(xn), trong đó f là hàm tuyến tính thì dùng hệ số tương quan cũng phân phối đồng thời và fi là hàm phân phối như hiệp phương sai để tính toán sẽ cho kết thành phần của biến ngẫu nhiên Xi. luận sai lệch. Do đó, vấn đề được đặt ra là Thông thường việc sử dụng Copulas để mô tả nếu giữa các thị trường có sự phụ thuộc phi sự phụ thuộc phi tuyến tính, mô tả trạng thái tuyến tính thì phương pháp nào được sử dụng kết hợp của các véc tơ biến số ngẫu nhiên với để đo lường. Hơn nữa, khi có những giao các đuôi của hàm phân phối. Nhờ đó, giúp động lớn, đặc biệt là các cuộc khủng làm cho các nhà nghiên cứu dễ dàng tiếp cận về sự lợi suất của các thị trường có phân phối đuôi lây lan của khủng hoảng tài chính thông qua dày thì việc tính toán sẽ khó khăn hơn. Để Copulas. Nhóm nghiên cứu kiểm định sự phụ giải quyết vấn đề này, có thể sử dụng mô thuộc phi tuyến thông qua Archimedean hình hóa sự phụ thuộc giữa các biến ngẫu Copulas và , bao gồm: nhiên bằng phương pháp tham số Copulas. Clayton Copulas: thể hiện qua công thức: ASEAN là một tổ chức kinh tế có sự giao Ccl (u1, u2, ..., un, θ) = (𝑢1−𝜃 + 𝑢2−𝜃 + ... + un + thương mạnh mẽ với các nước, đặc biệt là kế 1 − n)−θ)−1/θ , nếu θ càng lớn thì thể hiện có hoạch hành động ASEAN - Hoa Kỳ giai sự phụ thuộc đuôi trái. đoạn 2016-2020 trong đó có lĩnh vực kinh tế, Gumbel Copulas: thể hiện qua công thức: điều này càng thể hiện rõ hơn sự gắn kết Cgu(u1, u2, ..., un, θ ) = exp(−{(− ln(u1))θ + ... ngày càng phát triển của ASEAN và Hoa Kỳ. + (− ln(un))θ }1/θ), nếu θ càng lướn thì thể Bằng việc sử dụng phương pháp Copulas kết hiện có sự phụ thuộc đuôi phải. hợp với phương pháp phi tham số Chi-plots Normal Copulas: thể hiện qua công thức: và Kendall-plots, mục tiêu của nghiên cứu 𝐶𝑝 (𝑢, 𝑣) = này là tìm ra sự tác động lây lan của cuộc 𝜙−1 (𝑢) 𝜙−1 (𝑣) 1 𝑥 2 −2𝑝𝑥𝑦+𝑦 2 khủng hoảng năm 2008 đến các nước ∫−∝ ∫−∝ 𝑒𝑥𝑝 {− } 𝑑𝑥𝑑𝑦 2𝜋(1−𝑝2 )1/2 2(1−𝑝2 ) ASEAN. Từ đó giúp các nhà đầu tư quốc tế , Normal Copulas thể hiện sự phụ thuộc của có thể xác định được cơ hội cho việc đa dạng 2 biến ngẫu nhiên. hóa danh mục đầu tư quốc tế và quản lý rủi Chi-plots ro, đồng thời giúp các cơ quan quản lý có thể Đây là phương pháp để đo lường sự phụ hoạch định chính sách để theo dõi khả năng thuộc giữa các biến với nhau thông qua sự lây lan của khủng hoảng tài chính khi nó xảy đánh giá dựa trên đồ thị là biểu đồ phân tán ra. của cặp (𝜆𝑖 , 𝜒𝑖 ) bên trong hình chữ nhật cạnh [-1,1] x [-1,1] với: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP 𝜒𝑖 = (𝐻𝑖 − 𝐹𝑖 . 𝐺𝑖 ) Copulas /{𝐹𝑖 (1 − 𝐹𝑖 )𝐺𝑖 (1 − 𝐺𝑖 )}1/2 Copulas C là hàm của phân phối đồng thời 1 2 1 2 của các biến ngẫu nhiên có phân phối đều 𝜆𝑖 = 4𝑆𝑖 max {(𝐹𝑖 − ) , (𝐺𝑖 − ) } 2 2 trong khoảng (0,1). Giả sử ta có véc tơ ngẫu Trong đó hàm phân phối đồng thời cho cặp nhiên X = (X1, X2, . . . , Xn) với hàm phân véc tơ ngẫu nhiên (X, Y) và cho I(A) là hàm phối đồng thời F ký hiệu là Fi, i = 1, 2, . . . , n chỉ báo của sự kiện A (I(A) được định nghĩa tương ứng (Fi(Xi) ∼ U(0, 1)). Hàm phân phối với 1 khi sự kiện A xảy ra và 0 là trường hợp đồng thời của các biến ngẫu nhiên F1(X1), ngược lại) và các cặp biến ngẫu nhiên (X1, F2(X2), . . . , Fn(Xn) là Copulas của véc tơ Y1), …, (Xn, Yn) từ hàm H như bên dưới. ngẫu nhiên X = (X1, X2, . . . , Xn), ký hiệu là Cho mỗi điểm dữ liệu (xi, yi): CX. Chúng ta sẽ thấy rằng các phân phối thành phần FXi có mối liên hệ với nhau thông ∑𝑗≠𝑖 𝐼(𝑋𝑗 ≤ 𝑥𝑖 , 𝑌𝑗 ≤ 𝑦𝑖 ) 𝐻𝑖 = qua Copulas CX. 𝑛−1 ∑𝑗≠𝑖 𝐼(𝑋𝑗 ≤𝑥𝑖 ) ∑ 𝐼(𝑌 ≤𝑦 ) Đặt xi = 𝐹𝑖−1 (ui), i = 1, ..., n, khi đó ta có biểu 𝐹𝑖 = , 𝐺𝑖 = 𝑗≠𝑖 𝑛−1𝑗 𝑖 , 𝑆𝑖 = 𝑛−1 314
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học 1 1 được biểu thị giữa hai đường kiểm soát và 𝑠𝑖𝑔𝑛 {(𝐹𝑖 − 2) , (𝐺𝑖 − 2)} khi sự liên kết gia tăng, giá trị của 𝜒𝑖 di Theo đồ thị nếu các biến không có mối quan chuyển ra xa khỏi trung vị đa biến. hệ với nhau, xấp xỉ 95% của giá trị 𝜒𝑖 nên sẽ Hình 1. Mô phỏng đồ thị Chi-plots 1 Kendall-plots 𝑛−1 Phương pháp Kendall-plots là biểu đồ dùng 𝑊 (𝑖:𝑛) = 𝑛( ) ∫ 𝜔{𝐾0 (𝜔)}𝑖−1 {1 𝑖−1 0 để đo lường sự phụ thuộc giữa các biến, là − 𝐾0 (𝜔)}𝑛−1 𝑑𝐾0 (𝜔) một quy trình dựa trên thứ hạng thay thế. Mức độ liên kết trong dữ liệu được xác định Hình thức của phân phối đa biến như sau: bằng độ cong trong biểu đồ được đề xuất. Cụ 𝐾(𝜔) = 𝐾0 (𝜔) = Pr{𝑈𝑉 ≤ 𝜔} thể, đồ thị K-plots càng gần với đường có độ = 𝜔 − log(𝜔) , 0 ≤ 𝜔 ≤ 1 dốc 45 độ thì càng ít độ liên kết giữa hai biến Trong đó U và V là các biến ngẫu nhiên đồng với nhau. thời độc lập với nhau và nằm trong khoảng [0,1]. W (i: n) được thiết lập như sau: Hình 2. Mô phỏng đồ thị Kendall-plots Dữ liệu đầu vào 2016 và được lấy trực tiếp từ DataStream. Dữ liệu được nhóm nghiên cứu thu nhập gồm Sau đó sử dụng Microsoft Excel để tính suất các chỉ số chứng khoán VNI-Index, JCI- sinh lợi hằng ngày của từng quốc gia từ chỉ Index, SET-Index, PCOMP-Index, FSTAS- số đóng cửa của các chỉ số chứng khoán. Index, FBMEMAS-Index lần lượt đại diện Nhóm nghiên cứu chia dữ liệu thành hai giai cho thị trường chứng khoán Việt Nam, đoạn gồm giai đoạn trước khủng hoảng kinh Indonesia, Thái Lan, Phillipines, Singapore, tế (01/08/2000 - 31/07/2008), sau khủng Malaysia, đồng thời thu nhập chỉ số S&P500 hoảng kinh tế (01/05/2009 - 31/12/2016) và đại diện cho thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. cả giai đoạn (01/08/2000 - 31/12/2016). Dữ liệu giới hạn trong khoảng giai đoạn từ đầu tháng 8 năm 2000 đến cuối tháng 12 năm KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 315
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học Bảng 1. Kết quả đồ thị Chi-plots và Kendall-plots thể hiện cấu trúc phụ thuộc giữa thị trường chứng khoán Hoa Kỳ và các nước ASEAN Thái Việt Indonesia Malaysia Philippines Singapore Lan Nam Trước Không Đuôi Khôn khủng Đuôi trái Đuôi trái Đuôi phải đuôi trái g đuôi hoảng Chi- Sau Đuôi Đuôi plots khủng Đuôi phải Đuôi phải Đuôi phải Đuôi phải phải trái hoảng Cả giai Đuôi Đuôi Đuôi phải Đuôi phải Đuôi trái Đuôi phải đoạn phải trái Trước Khôn Có phụ Không Có phụ Có phụ Có phụ khủng g phụ thuộc phụ thuộc thuộc thuộc thuộc hoảng thuộc Kenda Sau Có Có phụ Có phụ Có phụ Có phụ Có phụ ll- khủng phụ thuộc thuộc thuộc thuộc thuộc plots hoảng thuộc Khôn Cả giai Có phụ Có phụ Không phụ Có phụ Có phụ g phụ đoạn thuộc thuộc thuộc thuộc thuộc thuộc Theo kết quả đồ thị Chi-plots và Kendall- trường ở Singapore có cấu trúc phụ thuộc plots ở giai đoạn trước khủng hoảng ngoài thị đuôi phải. Còn ở giai đoạn sau khủng hoảng trường chứng khoán ở Malaysia và Việt Nam thị trường chứng khoán ở tất cả các nước không có cấu trúc phụ thuộc với thị trường ASEAN đều tồn tại cấu trúc phụ thuộc với chứng khoán Hoa Kỳ thì các thị trường còn thị trường chứng khoán Hoa Kỳ, trong đó chỉ lại đều có cấu trúc phụ thuộc. Trong đó thị có thị trường ở Việt Nam là có cấu trúc phụ trường ở Indonesia, Philippines và Thái Lan thuộc đuôi trái, còn ở các thị trường còn lại có cấu trúc phụ thuộc đuôi trái, còn thị đều có cấu trúc phụ thuộc đuôi phải. Bảng 2. Kết quả ước lượng tham số phụ thuộc các họ Copulas Philippine Indonesia Malaysia Singapore Thái Lan Việt Nam s Trước khủng Không Không Đuôi trái Đuôi trái Đuôi trái Đuôi trái hoảng đuôi đuôi Sau khủng Đuôi phải Đuôi phải Đuôi phải Đuôi phải Đuôi phải Đuôi trái hoảng Không Cả giai đoạn Đuôi phải Đuôi phải Đuôi trái Đuôi trái Đuôi trái đuôi Theo kết quả ước lượng ở giai đoạn trước KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ khủng hoảng, thị trường ở chứng khoán Kết quả phân tích cho thấy, ở giai đoạn trước Indonesia, Philippines, Singapore, Thái Lan khủng hoảng thì cả hai phương pháp phi có cấu trúc phụ thuộc đuôi trái đối với thị tham số và phương pháp Copulas đều chỉ ra trường chứng khoán ở Hoa Kỳ, còn ở thị rằng giữa các thị trường chứng khoán trường Malaysia và Việt Nam không có cấu Indonesia, Phillipines, Thái Lan đều có cấu trúc phụ thuộc đuôi. Còn ở giai đoạn sau trúc phụ thuộc đuôi trái. Bên cạnh đó, thị khủng hoảng tất cả thị trường ở các nước đều trường chứng khoán Việt Nam và Malaysia có cấu trúc phụ thuộc đuôi, trong đó chỉ có không tồn tại cấu trúc phụ thuộc đuôi với thị thị trường ở Việt Nam có cấu trúc phụ thuộc trường chứng khoán Hoa Kỳ. Điều này có đuôi trái, còn thị trường ở các nước còn lại nghĩa là ở giai đoạn trước khủng hoảng khi đều có cấu trúc phụ thuộc đuôi phải. thị trường chứng khoán Hoa Kỳ biến động theo hướng tiêu cực sẽ gây nên những tác 316
Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ XIX năm 2017 Kỷ yếu khoa học động xấu đến thị trường chứng khoán các khuyến nghị các nhà đầu tư đang đầu tư tại nước Indonesia, Phillipines, Thái Lan với xác thị trường chứng khoán Hoa Kỳ có thể giảm suất là rất cao. Đồng thời, không có bằng thiểu rủi ro cho danh mục đầu tư của mình chứng cho thấy nguyên nhân của những biến bằng cách đầu tư vào các thị trường chứng động trên thị trường chứng khoán Malaysia khoán Việt Nam và Malaysia ở giai đoạn và Việt Nam là do tác động từ thị trường trước khủng hoảng. Bởi vì trước giai đoạn chứng khoán Hoa Kỳ trong giai đoạn này. khủng hoảng, khi thị trường chứng khóa Hoa Ngược lại, ở giai đoạn sau khủng hoảng thì Kỳ biến động theo chiều hướng tiêu cực thì kết quả phân tích bằng đồ thị K-plots và Chi- thị trường ở Việt Nam và Malaysia không bị plots đều trùng khớp với kết quả phân tích ảnh hưởng. Bên cạnh đó, có thể giảm thiểu Copulas, đó là tất cả thị trường chứng khoán rủi danh mục của mình ở sau cuộc khủng Indonesia, Malaysia, Phillipines, Singapore hoảng bằng cách đầu tư vào thị trường chứng và Thái Lan đều tồn tại cấu trúc phụ thuộc khoán ở hầu hết các nước ASEAN đuôi phải với thị trường chứng khoán Hoa (Philipines, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Kỳ và thị trường chứng khoán Việt Nam có Singapore). Các nhà đầu tư trên thị trường cấu trúc phụ thuộc đuôi trái trong giai đoạn chứng khoán ASEAN cũng cần quan tâm đến này. Nghĩa là hầu hết những biến động xấu những diễn biến trên thị trường chứng khoán trên thị trường chứng khoán các nước Hoa Kỳ để giảm thiểu những rủi ro cho danh ASEAN đều không liên quan đến những diễn mục. Đối với các nhà hoạch định chính sách biến trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. ở Việt Nam cần quan tâm, theo dõi thị trường Thị trường chứng khoán Việt Nam là thị chứng khoán Hoa Kỳ giai đoạn sau khủng trường duy nhất có xác suất cao chịu ảnh hoảng. Bởi vì xác suất xảy ra tác động xấu hưởng tiêu cực khi thị trường chứng khoán đối với thị trường chứng khoán Việt Nam là Hoa Kỳ rơi vào tình trạng xấu. rất lớn. Từ kết quả nghiên cứu, nhóm nghiên cứu TÀI LIỆU THAM KHẢO ALOUI, R., AÏSSA, M. S. B., & NGUYEN, D. K. (2011). Global financial crisis, extreme interdependences, and contagion effects: The role of economic structure?. Journal of Banking & Finance, 35(1), 130-141. KOLB, R. W. (ED.). (2011). Financial contagion: the viral threat to the wealth of nations (Vol. 604). John Wiley & Sons. L.V.TUẤN. Khám phá sự thú vị của copula với gói lệnh R -copula trên thị trường chứng khoán Việt Nam. NGUYEN, C., BHATTI, M. I., & HENRY, D. (2017). Are Vietnam and Chinese stock markets out of the US contagion effect in extreme events?. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 480, 10-21. NGUYEN, C. C., & BHATTI, M. I. (2012). Copulas model dependency between oil prices and stock markets: Evidence from China and Vietnam. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 22(4), 758-773. 317