ề ả ườ ị Đ bài: Hình nh ng ụ ặ i cha trong bài Cha tôi trích Đ ng D ch Trai ngôn hành l c
ố ẫ Bài M u S 1:
ư ầ ấ ươ "Tình cha m áp nh v ng thái d ng
ư ọ ướ ồ Ng t ngào nh dòng n ầ c trôi đ u ngu n"
ẽ ớ ỗ ườ ậ ấ ữ ộ ờ Có l , v i m i ng i con trong cu c đ i, tình cha th t m áp và thiêng liêng, nh ng l ờ i
ủ ứ ẹ ặ ố ộ ộ ạ ủ d y c a cha, c a m luôn đi theo su t trong cu c hành trình. Đ ng Huy Tr cũng có m t
ườ ự ế ươ ữ ề ạ ẽ ng i cha h t m c yêu th ng con và luôn răn d y cho ông nh ng đi u hay, l ph i ả ở
ở ậ ườ ủ ế ệ ờ đ i. B i v y, qua bóng dáng ng i cha c a mình, ông đã vi t nên câu chuy n "Cha tôi"
ư ắ ấ ạ ả ườ ọ ả ầ đ y sâu s c và th m thía. D âm vang l i trong tâm kh m ng i đ c là hình nh ng ườ i
ệ ờ ữ ầ ạ ả ế ề ẽ ủ ượ ấ ở ờ cha tuy t v i, d y b o cho con nh ng t ng sâu tri t lí v l may, r i, đ c, m t đ i.
ẽ ườ ớ ỗ ườ ọ L th ng, v i m i ng i sinh thành, h luôn mong con cái mình thành công trong s ự
ả ể ư ữ ệ ự ỏ ẻ ấ nghi p. Nh ng nh ng thành công y không ph i đ ta huênh hoang, t mãn, t v kênh
ự ể ố ắ ứ ầ ệ ấ ặ ầ ộ ớ ấ ki u mà là đ ng l c đ ta c g ng ph n đ u. Đ ng Huy Tr l n đi thi v i cha đ u tiên
ụ ể ằ ườ ỗ ử ề ế ọ ườ nh m m c đích đ quen tr ng thi thì đ c nhân, đi u này khi n m i ng i ai cũng vui
ỉ ớ ề ả ấ ộ ọ ẻ v , đó là m t ni m vui không ch v i riêng gia đình mà c dòng h , xóm làng ai n y cũng
ừ ặ ạ ỉ ự ẻ ả ố ậ m ng ra m t, v y mà cha ông l i không m y may vui v , ch d a vào g c cây xoài mà
ướ ắ ơ ướ ừ ặ ư ệ ỏ khóc, n c m t r i t áo nh là gia đình v a g p chuy n không may. Ông bày t : "Có gì
ỗ ạ ể ườ ứ ư đáng vui đâu. Đ đ t cao là đ dành cho ng i có phúc đ c. Con tôi tính tình ch a già
ấ ấ ạ ư ứ ệ ế ổ ặ d n, ch a có đ c nghi p gì... C nhân đã nói "Thi u niên đăng khoa nh t b t h nh dã !".
ộ ờ ỏ ủ ấ ố ộ ườ ừ ự ế ả ắ M t l i bày t khiêm t n mà r t chân thành c a m t ng i t ng tr i, h t m c lo l ng cho
ợ ằ ẽ ấ ả ấ ỗ ạ con. Ông không c m th y vui vì con mau đ đ t mà lo s r ng con mình s l y đó làm t ự
ố ắ ố kiêu mà th i chí, không c g ng.
ộ ầ ờ ớ ớ ạ ứ ề ưỡ V i ông: "Nào ng , m i m t l n đi thi l i trúng th ba. Đó là do tri u đình nuôi d ng, t ổ
ụ ứ ượ ủ ế tông tích đ c, gia đình giáo d c mà đ ộ ơ c th ... Nhìn lên, tôi đ i n tác thành c a thiên t ử ,
ủ ổ ồ ỉ ợ ượ ặ ạ ả l i c m kích công vun tr ng c a t tiên, ch s con tôi không báo đáp đ ơ c nghĩa n ng n
ổ ướ ầ ắ ườ ế ề ộ dày nên không c m n i n c m t". Đó là ng i cha bi t nhìn xa trông r ng, đi m tĩnh
ướ ệ ắ ọ ươ ủ ướ tr c m i vi c, lo l ng cho t ng lai c a con cái mình. Vào năm 1947, nhà n ở c m khoa
ứ ế ề ẻ ấ ặ ổ ượ thi ti p theo, Đ ng Huy Tr năm nay đã 23 tu i, dù đ thi r t khó, ít k làm đ ư c nh ng
ạ ế ụ ỗ ườ ạ ắ ông l i ti p t c thi đ . Ng i cha l i vô cùng lo l ng cho con mình, ông dù tin vào kh ả
ủ ư ợ ự ỗ ạ ẽ ạ ậ ắ năng c a con trai nh ng s con t mãn s làm h i chính mình. "B c đ đ i khoa ả t ph i
ườ ứ ộ ậ ớ ượ ư ậ ỉ là ng i phúc ph n l n. Con tôi đ c đ ra sao mà đ c nh v y, ch làm cho tôi thêm lo
ắ l ng".
ướ ườ ừ ề ấ ườ ươ Tr c tin ng i anh làm quan trong tri u v a m t thì ng i cha vô cùng th ng xót, đau
ư ồ ị ượ bu n. Nh ng khi nghe tin con b đánh tr t trong kì thi đình thì ông cho đó là l ẽ ườ th ng và
ườ ộ ườ ấ ư ố ủ khuyên nh con trai. Ng i cha là m t ng i r t khiêm t n và vô cùng tâm lí, ch a bao
ủ ớ ỏ gi ờ ỏ t ra hài lòng hay khoe khoang v i thành tích c a con mình cũng không t ấ ra quá th t
ị ượ ữ ờ ờ ế ọ v ng khi còn b đánh tr ư t. Ông luôn đ a ra nh ng l ị i khuyên k p th i, tri t lí th hi n s ể ệ ự
ủ ệ ắ ộ ườ ể ẽ ờ chín ch n và kinh nghi m c a m t ng i hi u l đ i dành cho con. "Đã vào thi Đình thì
ế ạ ị không còn đánh tr ượ ữ ừ ờ t n a, t ư ế đ i Lê đ n nay nh th đã lâu mà nay con l i b đánh tr ượ t".
ứ ề ẽ ượ ễ ạ ấ ở ờ ấ ế Ông đã d y cho Nguy n Công Tr v l đ c m t đ i, đi thi không nh t thi t ph i đ ả ỗ
ữ ư ầ ọ ị ượ ễ ỗ ộ ạ đ t cao nh ng c n có nh ng giá tr mà ta h c đ c sau m i cu c thi. Cái gì càng d có
ượ ế ữ ẽ ộ ễ ệ ồ đ c mà không bi ọ t trân tr ng, gìn gi ỏ ầ , trau d i, rèn luy n thì cũng s tu t d kh i t m
ấ ạ ể ứ ề ả ợ ợ ấ tay. Th t b i không ph i là đi u đáng s mà cái đáng s là không th đ ng lên sau v p
ộ ố ị ự ữ ể ầ ấ ầ ằ ngã. C n có ý chí và ngh l c trong cu c s ng đ thành công sau nh ng l n va v p. B ng
ờ ườ ứ ặ ậ ữ nh ng l i khuyên quý báu và vô cùng chân tình, ng i cha đã giúp Đ ng Huy Tr nh n ra
ể ố ắ ủ ệ ả ơ ỗ ầ l i l m c a mình đ c g ng hoàn thi n b n thân h n.
ề ọ ỗ ạ ử ữ ệ ế ườ ể ạ Quan ni m v h c hành đ đ t thi c và nh ng tri ủ t lí c a ng i cha đ l i là vô cùng
ế ệ ụ ữ ư ắ ầ sâu s c, nó có ý nghĩa giáo d c cho nh ng th h mai sau nh chúng em. Ngày ngày c n
ả ố ắ ữ ơ ơ ữ ớ ỗ ự ph i c g ng h n, n l c h n n a không đ ượ ự c t kiêu v i nh ng thành công mà mình
ế ệ ỗ ế ứ ữ đang có. Bi ồ ả t rèn luy n, trau d i b n thân m i ngày, bi ấ ạ t đ ng lên sau nh ng th t b i,
ấ ạ ư ữ ố ướ ươ ẹ "th t b i là m thành công". Bi ế ươ t v n mình s ng nh nh ng đóa hoa h ng d ng, luôn
ướ ề ữ ề ố ẹ ươ ẽ ướ h ng v nh ng đi u t t đ p, v ạ n mình m nh m tr c bão giông.
ẫ ố Bài M u S 2:
ế ắ ố ằ ẹ “Đi kh p th gian không ai t t b ng m
ổ ộ ờ ặ ằ Gian kh cu c đ i không n ng gánh b ng cha”
ư ườ ấ ườ ế ề ẹ ề ẫ ử ơ X a nay th ng hay th y ng i ta vi t v m , v tình m u t thiêng liêng h n là vi ế ề t v
ườ ặ ứ ộ ố ế ề ẩ ng i cha, Đ ng Huy Tr là m t trong s ít các nhà văn vi ả t tác ph m nói v hình nh
ườ ạ ượ ụ ủ ậ ặ ị ng i cha. Cha tôi là đo n trích đ c rút ra t p ký Đ ng D ch Trai ngôn hành l c c a tác
ả ồ ưở ườ ủ gi ữ , thông qua nh ng dòng h i t ề ng v ng i cha đáng kính c a mình, ông đã rút ra
ượ ọ ở ờ ề ề ệ ườ ặ ệ đ c nhi u nghĩ suy v căn nguyên vi c phúc, h a đ i ng i đ c bi ệ t là trong chuy n
ử ố ườ ấ ả ố ồ ờ ệ khoa c , chuy n ch n quan tr ng r i ren, đ ng th i càng thêm th m thía tình c m cha
con sâu n ng.ặ
ứ ệ ặ ọ ỉ ự ở Đ ng Huy Tr (18251874), hi u là T nh Trai, V ng Tân, t là Hoàng Trung, quê làng
ươ ỗ ử ươ ừ ừ ệ ề ế ỉ Thanh L ế ng, huy n H ng Đi n, t nh Th a Thiên Hu . Ông t ng đ c nhân và ti n
ị ượ ướ ả ờ ả ọ ạ sĩ, tuy nhiên do ph m húy mà b đánh tr t và t ị ử c luôn c h c v c nhân, c đ i ông
ề ầ ữ ế ộ ề ừ t ng nhi u l n dâng lên tri u đình nh ng chính sách và t ư ưở t ư ng ti n b tuy nhiên ch a
ượ ụ ặ ấ ậ ẩ ị ượ ế ầ l n nào đ c ch p thu n. Tác ph m Đ ng D ch Trai ngôn hành l c đ c vi t theo th ể
ể ủ ữ ữ ẩ ạ ộ ộ ồ lo i ký, đây là m t trong nh ng tác ph m tiêu bi u c a ông, n i dung là nh ng dòng h i
ườ ể ệ ủ ộ ủ ưở t ề ng v ng i cha đáng kính c a mình, qua đó th hi n thái đ và t ư ưở t ng c a tác gi ả
ặ ệ ệ ả ọ ọ ộ ố ố ớ đ i v i cu c s ng đ c bi ử t là trong vi c h c hành, thi c và tình c m kính tr ng mà ông
ườ ả ố ủ ư ộ dành cho ng ứ i cha đáng kính c a mình, m t trí th c có nhân cách nh ng ph i s ng và
ế ộ ế ỷ ứ ự ủ ữ ữ ế ế ch ng ki n s suy tàn c a ch đ phong ki n nh ng năm gi a th k XIX. “Cha tôi”
ượ ừ ổ ậ ấ ả ặ ẩ ọ đ c trích t ớ trong tác ph m này, mà n i b t nh t là hình nh ông Đ ng Văn Tr ng v i
ữ ự ủ ứ ươ ẫ ộ ộ ờ nh ng chi ti ế ề ờ t v l i nói, suy nghĩ và hành đ ng m u m c c a m t trí th c đ ng th i.
ự ệ ữ ể ấ ạ ướ ế ớ ể Trong đo n trích có ba s ki n tiêu bi u nh t, là nh ng b c chuy n bi n l n trong
ườ ặ ắ ở ọ ấ ử ủ ề ậ ộ quãng đ ng h c v n khoa c c a nhân v t “tôi”, tuy nhiên có m t đi u đ c s c đây đó
ữ ố ủ ậ ạ ằ ứ ử là đa s nh ng suy nghĩ và t ư ưở t ng c a nhân v t “tôi” l i n m trong cách ng x và nói
ủ ệ ườ ả ứ ữ ủ ướ ướ ặ chuy n c a ng i cha. Nh ng ph n ng c a ông tr c ba b ờ ủ ộ c ngo t cu c đ i c a
ườ ừ ệ ỗ ồ ạ ị ể ệ ớ ộ ng i con, t vi c thi đ r i l ắ i b đánh r t đã th hi n m t nhân cách và cái nhìn sâu s c
ủ ệ ườ ứ ự ẫ ề ộ ố toàn di n v cu c s ng c a ng i trí th c m u m c.
ự ệ ự ỳ ệ ậ ầ ở S ki n đ u tiên là vi c cha con nhân v t “tôi” cùng đi d k thi tú tài ế Phú Xuân, Hu ,
ướ ọ ườ ứ ỗ ở ị ặ ỡ ọ ầ ban đ u khi x ế ả ng danh y t b ng, m i ng i c ng ông Đ ng Văn Tr ng đã đ v trí
ứ ạ ỗ ố ờ ạ ứ ư ệ ấ ấ ặ ờ th ba, nh ng b t ng thay Đ ng Huy Tr l i đ , v n đây cũng là vi c vui b t ng , l i có
ế ở ư ạ ặ ọ ơ đôi chút ng i ngùng. Nh ng ông Đ ng Văn Tr ng không cho là th , b i con h n cha là nhà
ươ ấ ẩ ố ườ ạ ầ có phúc, ông chu đáo t m t ị t, chu n b “b n ng ề i b n và giao cho anh Tr n Huy n
ủ ứ ư ườ ươ ế Ph , con cô th hai đ a tôi vào tr ả ng thi”, qu lòng cha th ậ ng con đ n v y. Tuy nhiên
ề ạ ư ừ ẳ ấ ằ ỗ ộ ộ ạ có đi u l lùng r ng, con đ cao nh ng ông ch ng l y làm m ng vui t t đ , mà l giàn
ụ ướ ư ủ ắ ự ư ặ ở ộ ố gi a n ả c m t, t a cây mà khóc, b i ông có m t m i lo, lo con ch a đ già d n, ch a tr i
ư ủ ứ ể ệ ờ ậ ấ ợ ứ ủ ệ vi c đ i, ch a đ phúc đ c đ nh n l y danh hi u này, ông còn s đ a con trai c a mình
ẻ ườ ỗ ạ ồ ẽ ạ ớ ự ủ ả ỏ tr ng i non d , s m đ đ t r i s kiêu căng t mãn mà h ng c thánh ân c a quân
ươ ướ ọ ướ ủ ặ ọ ọ ỉ v ng, r c h a vào thân. Trong mong c c a Đ ng Văn Tr ng, ông ch hi v ng con đi
ử ấ ề ề ắ ằ ớ ỗ ượ thi nh m quen v i khoa c , l y ti n đ cho sau này, may m n đ tú tài thì cũng đ c v ề
ạ ỡ ả ạ ườ ươ ỉ ọ làng d y h c, đ đi cái ị i phu phen, t p d ch xa xôi, lòng ng i cha th ng con ch dám
ậ ờ ỗ ạ ắ ượ mong v y. Gi đây khi con đã đ cao ông l i lo l ng không báo đáp đ c cho đ t n ấ ướ c,
ả ướ ả ế ứ ắ ạ ồ r i ch y n ậ c m t, qu hi m có b c trí th c, sĩ phu nào l i có cái suy nghĩ chu toàn, sâu
ủ ọ ừ ữ ế ậ ả ờ ớ ố ỉ xa đ n v y, ch khi đã t ng tr i, nhìn đ m i thói đ i chua cay, ông m i có nh ng m i lo
ừ ứ ế ấ ậ ộ ườ ố ừ ộ ườ toan th m thía đ n v y. Ông v a x ng đáng là m t ng i cha t t v a là m t ng i trí
ấ ướ ứ ẹ ộ ụ ơ ử th c có nhân cách cao đ p m t lòng vì đ t n c, không dám cô ph n thiên t .
ộ ờ ủ ướ ứ ậ ặ B c ngo t th hai trong cu c đ i c a nhân v t “tôi” đó là vào năm năm sau, lúc này nhân
ộ ở ế ổ ỳ ề ấ ế ụ ậ v t “tôi” đã 23 tu i, ti p t c ti n vào k thi H i ấ kinh thành, tuy khoa thi y đ thi r t
ọ ấ ủ ứ ẫ ư ủ ặ ằ ượ khó nh ng b ng tài h c v n c a mình Đ ng Huy Tr v n “làm đ và đ c 7 phân”, thiên
ỗ ứ ủ ế ỡ ộ ỏ ử t xem bài thi c a ông thì “không n vì m t tì v t mà b ”, cho ông đ th 7. Khi tin báo
ặ ọ ạ ầ ữ ớ ướ ỗ ạ ắ ậ ắ ỗ ề đ v làng, ông Đ ng Văn Tr ng l i l n n a r t n c m t “B c đ đ i khoa ả t ph i là
ườ ứ ộ ậ ớ ượ ư ậ ắ ỉ ng i có phúc ph n l n. Con tôi có đ c đ ra sao mà đ c nh v y, t ch làm tôi thêm lo
ộ ầ ữ ủ ộ ạ ườ ả ả ắ l ng”. M t l n n a hành đ ng c a ông l ế i khi n ng i ta ph i suy nghĩ, ph i chăng ông
ượ ươ ấ ố ẹ ế ắ ậ đã đoán đ c cái t ẳ ng lai ch ng m y t ề t đ p mà đâm chi u lo l ng đ n v y.
ấ ả ằ ư ế ứ ế ạ ậ ặ ị ẫ Th t là nh th , Đ ng Huy Tr vì ph m húy trong bài thi mà b tru t c b ng ti n sĩ l n
ộ ủ ử ặ ứ ừ ệ ấ ằ b ng c nhân, trong nhà thì bác ru t c a Đ ng Huy Tr ố cũng v a m t, chuy n này n i
ế ệ ườ ư ổ ậ ọ ặ ố ồ ti p chuy n kia d ng nh đ p xu ng dòng h Đ ng, không khí bu n bã bao trùm
ư ớ ườ ẹ ấ ặ ọ ộ ỉ nh ng v i vai trò ng ề ệ i cha ông Đ ng Văn Tr ng ch nói m t câu r t nh nhàng v vi c
ồ ủ ế ệ ở ể bu n c a con, nghe phong thanh đâu đây có ti ng th dài “không có chuy n gì đáng k ”,
ỗ ạ ấ ẳ ớ ạ ả ộ ướ ông r t bình tĩnh, khác h n v i lúc con trai đ đ t ông l i xúc đ ng mà ch y n ắ c m t,
ườ ư ữ ệ ạ ố ở ờ ắ d ng nh nh ng chuy n tai bay v gió v n là l ẽ ườ th ng ệ đ i, còn chuy n may m n là
ứ ổ ể ạ ế ưở ề ấ ả phúc đ c t tiên đ l ư i, n u ch a gì đã h ố ớ ng thì y không ph i là đi u hay ho. Đ i v i
ế ủ ườ ả ế ề ớ ố ở ườ ông, cái ch t c a ng i anh m i là đi u ph i ti c nu i khôn nguôi, b i ng i đã ra đi thì
ặ ạ ượ ữ ố ừ ệ làm sao còn g p l i đ ụ c n a, c t nh c tình thân t ớ đây chia lìa, so v i vi c công danh
ể ắ ầ ạ ừ ầ ơ ấ ở ọ ề ớ ơ ị ế ả y t b ng kia thì to l n h n r t nhi u. B i h c v có th b t đ u l ế ữ đ u, h n th n a i t
ặ ứ ẻ ớ ệ ậ ỉ Đ ng Huy Tr còn tr , v i vi c công danh suy cho cùng ch là v t ngoài thân, dòng h ọ
ư ữ ầ ả ắ ặ ố ị ạ Đ ng v n đã h ng th nh cũng không c n ph i thêm th t gì n a. Xét l ể ấ i có th th y ông
ặ ọ ườ ơ ấ ọ ừ ỗ ắ Đ ng Văn Tr ng là ng i xem tr ng tình thân h n t ả t th y, t n i lo l ng cho con trai,
ố ế ườ ẹ ủ ề ấ ấ ế ự đ n s xót xa nu i ti c khi ng ộ i anh m t, đi u đó cho th y nhân cách cao đ p c a m t
ườ ứ ươ ậ ờ ế ng i trí th c đ ng th i th t đáng kính bi t bao.
ự ủ ặ ọ ạ ả ớ ườ Sau mãn tang s c a anh trai, lúc này Đ ng Văn Tr ng l i m i khuyên b o ng i con
ệ ỗ ầ ượ ọ ể ộ ỳ ằ r ng chuy n l ị i l m b đánh tr ệ t trong k thi Đình, âu cũng là m t bài h c đ rèn luy n
ưỡ ờ ơ ợ ạ ừ ầ ắ ạ ệ ạ tu thân d ng tính, đ i th i c làm l đ u. Ông nh c l i t i chuy n Ph m Văn Huy và
ỗ ạ ừ ụ ử ề ể ấ ị ườ Mai Anh Tu n cũng t ng b cách c nhân sau đ u đ đ t cao đ giáo d c ng ả i con ph i
ế ọ ậ ặ ệ ủ ứ ư ặ ạ ẩ ượ ớ bi t h c t p theo, đ c bi t khi ph m h nh c a Đ ng Huy Tr còn ch a sánh đ c v i hai
ả ậ ả ườ ấ nhân v t trên thì không có gì ph i thoái n n hay chán ch ọ ng, cái quan tr ng nh t là bi ế t
ử ữ ữ ề ề ạ ặ ớ ọ sai và s a ch a, đi u đó m i là đáng quý. Nh ng đi u ông Đ ng Văn Tr ng d y con, qu ả
ự ấ ấ ắ ướ ủ ầ ổ ộ ị th c r t th m thía và sâu s c, tr c là an i, xoa d u sau là đ ng viên, c vũ tinh th n, tình
ươ ủ ứ ữ ờ ấ ậ ế th ng yêu con c a ông hàm ch a sâu trong nh ng l i giáo hu n đ m tính tri t lý và nhân
ủ ộ văn c a m t nho gia.
ặ ộ ọ ườ ứ ẹ ộ Ông Đ ng Văn Tr ng là m t ng ẫ i cha, m t nhà trí th c có nhân cách cao đ p và m u
ự ừ ộ ờ ữ ề ế m c qua t ng hành đ ng l ủ i nói. Nh ng suy nghĩ c a ông đ u mang tính tri ắ t lý sâu s c,
ệ ả ồ ế ề ầ ạ bao g m vi c ph i bi t lo xa, phòng g n, đ cao tình thân trong gia đình. D y cho chúng
ế ỗ ự ậ ấ ấ ạ ừ ầ ả ta ph i bi ừ t n l c ph n đ u không ng ng, sai thì nh n sai và làm l đ u, không đ i t ượ c
ự ướ ọ ườ ệ ấ ạ ắ phép kiêu căng t ụ ph mà r c h a vào ng ặ i, đ c bi t dù trong th t b i cay đ ng cũng
ượ ả ố ắ ả ươ ượ ố ờ ườ ạ đ c n n chí, ph i c g ng v n lên v ậ t qua s ph n. L i ng i cha d y con lúc nào
ậ ấ ế ứ ặ ộ ọ ắ cũng th t sâu s c và th m thía bi t bao, ông Đ ng Văn Tr ng x ng đáng là m t trong
ữ ườ ự ấ ờ nh ng ng ẫ i cha đáng kính và m u m c nh t trên đ i.
