HÌNH ẢNH NỘI SOI DẠ DÀY TÁ TRÀNG Ở BỆNH NHÂN
NHIỄM SIÊU VI DENGUE CÓ BIỂU HIỆN XUẤT HUYẾT TIÊU
HÓA TRÊN
TÓM TẮT
Trong bệnh cảnh nhiễm siêu vi Dengue, xuất huyết tiêu hóa trên là loại
xuất huyết nặng và thường gặp.
Mục tiêu: Mô tả hình ảnh nội soi dạ dày tá tràng của bệnh nhân
nhiễm Dengue có biểu hiện xuất huyết tiêu hóa trên; tìm mối tương quan
giữa bệnh lý viêm loét dạ dày tá tràng và bệnh cảnh nhiễm Dengue và sơ bộ
nhận xét các biện pháp điều trị hỗ trợ xuất huyết tiêu hóa trên ở bệnh nhân
nhiễm siêu vi Dengue.
Phương pháp: thiết kế mô tả hàng loạt trường hợp thực hiện tại Khoa
Hồi sức cấp cứu người lớn- Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới từ tháng 10/2005 đến
10/2006.
Kết quả: Có 16 (7,2%) bệnh nhân có biến chứng xuất huyết tiêu hóa
trên, được thực hiện nội soi dạ dày tá tràng. Hình ảnh ghi nhận được gồm
viêm dạ dày xuất huyết (7/16 ca, 43,7%), viêm dạ dày không xuất huyết
(10/16 ca, 62,5%), viêm hành tá tràng (3/16 ca, 18,7%), loét dạ dày (2/16 ca,
12,4%), loét hành tá tràng (3/16 ca, 18,7%); Có 1/12 ca có xét nghiệm
Clotest (+) (8,33%).
Kết luận: Đa số bệnh nhân nhiễm siêu vi Dengue bị xuất huyết tiêu
hóa trên có bệnh lý viêm loét dạ dày tá tràng. Hình ảnh nội soi dạ dày tá
tràng thường gặp nhất là viêm dạ dày và viêm dạ dày xuất huyết. Tình trạng
xuất huyết kéo dài trung bình khoảng 2 ngày. Mặc dù số lượng tiểu cầu
thấp, hầu như không cần truyền tiểu cầu. Tiến trình nội soi không ảnh hưởng
đến bệnh cảnh xuất huyết tiêu hóa trên. Có thể cho thêm các thuốc ức chế
bơm proton, antacid cho các bệnh nhân nhiễm Dengue có biểu hiện xuất
huyết tiêu hóa trên.
ABSTRACT
Gastrointestinal (GI) bleeding is one of the commonest and the most
severe in acute Dengue infection. However, there was not any study on
endoscopic findings in patients with Dengue Hemorrhagic Fever in Vietnam.
Objective: To describe the endoscopic manifestations of upper
gastrointestinal tract in patients with acute Dengue infection with upper GI
bleeding, to find the relationship of peptic ulcer and Dengue infection and
to evaluate the supportive therapies for upper gastrointestinal bleeding in
Dengue infection.
Method: Prospective cases series study in the Hospital for Tropical
Diseases from October 2005 to October 2006.
Results: 16 cases (7.20%) among Dengue patients with GI bleeding in
the ICU for adult were investigated. The endoscopic findings were:
hemorrhagic gastritis (7/16, 43,7%); non-bleeding gastritis (10/16, 62,5%);
bulb-duodenal inflamation (3/16, 18,7%); gastric ulcer (2/16, 12,4%); bulb-
duodenal ulcer (3/16, 18,7% and 1/12 cases (8.33%) had positive Clo test.
Supportive therapy with fluids, whole blood transfusion, proton inhibitors and
antacid were the main managements in Dengue patients with upper GI
bleeding.
Conclusion: Most patients had endoscopic findings of peptic ulcer.
The most common endoscopic findings were gastritis and hemorrhagic
gastritis. Platelet transfusion was rarely needed. Endoscopic procedure did
not worsen the bleeding in Dengue infection. We suggest to use drugs such
as proton inhibitors or antacid in case of Dengue infection with upper GI
bleeding.
PHẦN MỞ ĐẦU
Sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue là một bệnh nhiễm trùng cấp do
siêu vi Dengue gây ra. Biểu hiện lâm sàng của nhiễm Dengue thay đổi từ
sốt, nhức đầu, đau khớp, đau cơ, và phát ban ngoài da, có thể xuất huyết
nặng, sốc và chết (10). Người ta ước tính có khoảng 100 triệu ca nhiễm
Dengue, 500.000 ca sốt xuất huyết Dengue, và 25.000 ca chết hàng năm do
Dengue trên thế giới (3). Sốt xuất huyết Dengue là nguyên nhân hàng đầu
nhập viện và gây chết cho trẻ em ở nhiều quốc gia Đông Nam Á(3).
Xuất huyết tiêu hóa là loại xuất huyết nặng thường gặp trong sốt
Dengue và sốt xuất huyết Dengue(5). Có vài báo cáo quan tâm đến biểu hiện
nội soi đường tiêu hóa trên. Mục đích của nghiên cứu này nhằm khảo sát
những biểu hiện nội soi dạ dày tá tràng , và theo dõi đánh giá tiên lượng của
xuất huyết tiêu hóa trên ở bệnh nhân nhiễm siêu vi Dengue.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Từ tháng 10/2005 đến 10/2006 chúng tôi đã điều trị 307 bệnh nhân
được chẩn đóan sốt xuất huyết Dengue nhập vào Khoa Hồi sức cấp cứu
người lớn - bệnh viện Bệnh nhiệt đới. Có 222/ 307 (72%) bệnh nhân dương
tính với xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán siêu vi Dengue bằng phương
pháp MAC - ELISA. Có 16/ 222 (7,2%) bệnh nhân có biểu hiện xuất huyết
tiêu hóa trên. Diễn biến của các bệnh nhân này bị nặng thêm bởi bệnh cảnh
xuất huyết tiêu hóa trên với biểu hiện ói máu hay tiêu phân đen. Sau khi tình
trạng xuất huyết ổn định, bệnh nhân được làm nội soi dạ dày tá tràng bằng
ống soi mềm Olympus XQ10 để đánh giá sang thương niêm mạc dạ dày tá
tràng, thực quản. Bilan rối loạn đông máu được làm đồng thời.
Chúng tôi thu thập dữ liệu của tất cả bệnh nhân được làm nội soi dạ
dày tá tràng. Biểu hiện lâm sàng, hình ảnh nội soi, công thức máu, số lượng
tiểu cầu, diễn biến của điều trị, số lượng máu cần truyền.
KẾT QỦA
Trong 16 bệnh nhân, 7 nam và 9 nữ. Tuổi trung bình là 24 ± 8,3. Có 6
ca được chẩn đoán sốt Dengue, 10 ca sốt xuất huyết Dengue (7 ca độ II, 2 ca
độ III, 1 ca độ IV). Giai đoạn trung bình từ lúc khởi phát sốt cho tới khi có
xuất huyết tiêu hóa là 4,3 ± 0,9 ngày. Ngày hết xuất huyết tiêu hóa 6,4 ± 1,3
ngày. Ngày làm nội soi 8,8 ± 1,7. Vì giảm tiểu cầu là một biểu hiện của sốt
Dengue và sốt xuất huyết Dengue, số lượng tiểu cầu được đánh giá. Số
lượng tiểu cầu thấp nhất 20.7 ± 17.6 K/µL. Dung tích hồng cầu tối đa 44,6 ±
6,6%, dung tích hồng cầu tối thiểu 30,1 ± 6,5%. Biểu hiện xuất huyết tiêu
hóa thường gặp là ói máu 12 bệnh nhân (75%) và tiêu phân đen 16 bệnh
nhân (100%). Mức độ xuất huyết tiêu hóa nhẹ 8 ca (50%) và nặng 8 ca
(50%). 8 ca xuất huyết tiêu hóa nặng cần truyền máu, trong số này có 1 ca
cần truyền tiểu cầu. Tất cả bệnh nhân đều được dùng omeprazole 40
mg/ngày và antacid (Varogel) x 6 gói/ngày trong suốt quá trình nằm viện.