Hóa học xanh trong công nghệ dệt nhuộm
(H2N2)-Các nhãn hàng quần áo cũng như các nhà
bán lẻ trong khi tuân thủ các qui định chẳng hạn qui
định REACH tại Châu Âu hiện nay đang góp phần
đưa sản phẩm “xanh hơn” đến người tiêu dùng và tạo
sức ép cao hơn lên các nhà cung cấp trong việc chấp
nhận các hoạt động thân thiện với môi trường hơn
nữa.
Vấn đề là các hoạt động đó trong công nghiệp dệt còn
chưa được như mong đợi, và cạnh tranh sinh tử
không chấp nhận các cải tiến mà phải tăng thêm chi
phí. Việc tăng chi phí có thể gây khó khăn cho cả các
nhà sản xuất máy dệt và các nhà cung cấp hóa chất,
thuốc nhuộm.
Hiện nay, 54 triệu tấn xơ dệt được xử lý mỗi năm cần
khoảng 1 triệu tấn thuốc nhuộm và 7 triệu tấn các hóa
chất khác. Nước và năng lượng sử dụng chỉ đứng sau
công nghiệp bột giấy và giấy (theo số liệu từ công ty
Danisco Genencor – nhà sản xuất các enzyme cho xử
lý dệt). Nhu cầu trên thế giới cho hóa chất dệt được
ước tính tăng 2,8% mỗi năm lên đến 19 tỷ USD trong
năm 2012 (theo Tập đoàn Freedonia).
Các loại hóa chất này ngoài việc sử dụng cho sản
xuất xơ dệt còn được sử dụng cho các công đoạn nấu,
tẩy, hồ, làm mềm, làm bóng, nhuộm, in và hoàn tất
dệt. Chúng bao gồm cả các nguyên liệu đặc biệt
chẳng hạn như biôxit, chất chống cháy, chất kỵ nước,
chất chống bẩn, chất chống tĩnh điện.
Chất chống cháy cho vải, đặc biệt các ête poly-
brominated diphenyl (PBDEs), trở thành mối quan
tâm lo lắng trong những năm gần đây của nhiều công
ty. Trong số đó có những công ty, chẳng hạn như
Avocet tại Anh và Teijin, đã thay thế bằng các chất
không Brom.
Mối quan tâm về formandehyde trên vải dệt cũng đã
được đưa ra tại Mỹ và EU. Một sự đáp ứng là hệ
thống in pigment Helizarin không formandehyde của
BASF, hệ thống này đảm bảo không nhiễm
formandehyde trong quá trình sản xuất. Các sản
phẩm khác của BASF bao gồm hai hệ thống hoàn tất
fluorocarbone mới cho chống bám bẩn và nhả bẩn.
Cả hai bao gồm hoàn tất fluorocarbon Lurotex trên
nền C6 và chất tăng bọt Perapret cho công năng nâng
cao. Hai công ty Genencor và Novozymer đều cung
cấp các công nghệ dựa trên enzyme mà có thể thay
thế các hóa chất độc hại. Một trong các chất đó là
chất làm trắng sinh học PrimaGreen, được phát triển
và giới thiệu bởi công ty Genencor với sự hợp tác của
Hunstman Textile Effects tại Thụy sĩ. Khi được sử
dụng trong hệ thống tẩy Gentle Power Bleaching của
Huntsman, nó có thể tiết kiệm tới 40% năng lượng và
nước sử dụng và giảm hao phí bông tới 50%.
Nói chung, hiện nay việc sử dụng enzyme trong công
nghiệp dệt mới chỉ chiếm khoảng 1% , nhưng theo
thời gian khi khách hàng yêu cầu về các sản phẩm
xanh hơn ngày càng nhiều và sức ép của các qui định
ngày càng cao, thì tiềm năng phát triển cho các lựa
chọn enzyme này sẽ là đáng kể.
Tóm lại, công nghệ dệt có các vấn đề về môi trường
như đã đề cập ở trên với các giải pháp xử lý cuối
đường ống, nhưng lĩnh vực hóa học ngày nay đang đi
theo một hướng “phòng ngừa còn hơn khắc phục”,
mà kết hợp với các cơ sở sản xuất máy dệt tạo ra viễn
cảnh về bảo vệ môi trường không cần phải thêm chi
phí sản xuất.
Hoahocngaynay.com
Nguồn Ecotextile.com/Vinatex
Nguồn: http://hoahocngaynay.com/vi/hoa-hoc-hien-
dai/hoa-hoc-xanh/1232-25052011.html