7. HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2
Improving the organization of accounting work at Children’s Hospital 2
Vũ Thị Thùy Trang*
*CHV, Đại học Công Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh (HUTECH)
Tóm tắt
Tổ chức công tác kế toán là công việc không thể thiếu của bất kỳ tổ chức nào và nó có
vai trò quan trọng trong việc ghi chép, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế tài chính của
đơn vị, không chỉ cho các nhà quản lý đơn vị mà còn đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin
cho nhiều đối tượng sử dụng khác nhau. Trong bài viết này, tác giả đã sử dụng phương
pháp nghiên cứu như khảo sát, thống kê mô tả, phân tích, nội suy nhằm tìm hiểu, đánh
giá thực trạng tổ chức công tác kế toán của Bệnh viện Nhi Đồng 2, trên cơ sở đó đề xuất
những giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác của toán của bệnh viện.
Từ khóa: tổ chức công tác kế toán, kế toán, Bệnh viện Nhi Đồng 2.
Abstract
The organization of accounting work is indispensable for any organization, playing a
crucial role in recording, processing, and providing financial information not only to
managers but also meeting the information demand of various other objects. Research
methods including survey, descriptive statistics, analysis and interpolation were used in
this study in order to understand and assess the current status of organization of
accounting functions at Children's Hospital 2. The study also proposed some solutions
based on results to improve the effectiveness of the hospital’s organization of
accounting functions.
Keywords: organization of accounting, accounting, Children's Hospital 2.
JEL Classifications: M40, M41, M49.
1. Đặt vấn đề
Công tác kế toán được xem là một hệ thống các yếu tố cấu thành, nó bao gồm
toàn bộ việc tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán để thu nhận, xử lý và cung cấp
các thông tin; tổ chức vận dụng chính sách, chế độ vào đơn vị công tác, công tác tổ chức
nhân sự để thực hiện công việc kế toán nhằm đảm bảo phát huy hết nhiệm vụ, vai trò
của mình vào công tác quản lý và điều hành của đơn vị. Theo chủ trương của Đảng và
Nhà nước, hoạt động đổi mới, phát triển để chăm sóc sức khỏe cho nhân dân là nhiệm
vụ và trọng trách vô cùng to lớn của ngành Y tế. Xác định mục tiêu đó, ngành Y tế phấn
đấu luôn đảm bảo công bằng, không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động.
1
Bệnh viện Nhi Đồng 2 là một bệnh viện chuyên khoa Nhi trực thuộc Sở Y tế
TP.HCM tiền thân là Nhà thương Đồn Đất, là một bệnh viện Quân y của Pháp, cũng là
bệnh viện đầu tiên của Sài Gòn. Bệnh viện có nhiệm vụ chăm sóc, điều trị bệnh cho trẻ
em dưới 16 tuổi của TP.HCM và các tỉnh phía Nam.
Nằm trong hệ thống bệnh viện công lập của cả nước, những năm qua Bệnh viên
Nhi đồng 2 đã chủ động cơ cấu lại bộ máy tổ chức, tăng cường công tác quản lý, trong
đó chú trọng đến nâng cao vai trò công tác kế toán. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho
thấy, công tác kế toán ở đơn vị còn nhiều bất cập khi chuyển đổi sang cơ chế tài chính
mới. Vai trò của bộ phận tài chính kế toán còn rất hạn chế, khả năng tham mưu cho lãnh
đạo về lập kế hoạch thiếu cơ sở khoa học và thực tiễn. Việc phối hợp giữa bộ phận kế
toán và các bộ phận khác trong đơn vị còn chưa chặt chẽ, dẫn tới vấn đề luân chuyển,
kiểm tra và xử lý chứng từ còn thiếu khoa học, không hợp lý và còn nhiều chậm trễ. Vì
vậy, đặt ra yêu cầu cần có giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại bệnh viện để
đáp ứng nhu cầu thông tin đầy đủ giúp phục vụ cho nhà quản trị một cách hiệu quả.
2. Tổng quan lý thuyết và các nghiên cứu thực nghiệm
2.1. Tổng quan lý thuyết
Theo Nathan Carroll và Justin C. Lord (2016), tổ chức công tác kế toán là tổ chức
thu nhận, hệ thống hóa và cung cấp toàn bộ thông tin về tình hình sử dụng tài sản, kinh
phí của đơn vị, nhằm phục vụ công tác quản lý tài chính và công tác nghiệp vụ ở đơn vị
đó. Việc tổ chức công tác kế toán khoa học sẽ có tác dụng tích cực, như: (1) Tổ chức
công tác kế toán khoa học sẽ cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác cho hoạt
động quản lý nói chung; (2) Tổ chức công tác kế toán khoa học sẽ tạo dựng được bộ
máy kế toán gọn nhẹ mà hiệu quả, qua đó giúp làm việc hiệu quả hơn, trôi chảy và đồng
bộ hơn ở nhiều bộ phận; thời gian hạch toán và thanh quyết toán đáp ứng kịp thời với
quy định chung; (3) Tổ chức công tác kế toán khoa học sẽ là cơ sở quan trọng để quản
lý tài chính hiệu quả.
Theo Thông tư số 107/2017/TT - BTC của Bộ Tài chính, nội dung tổ chức công
tác kế toán trong một đơn vị hành chính sự nghiệp bao gồm:
Thứ nhất, công tác lập và chấp hành dự toán thu, chi: lập dự toán đối với đơn
vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; đơn vị sự nghiệp công tự
bảo đảm chi thường xuyên. Lập dự toán thu, chi phí theo pháp luật về phí, lệ phí, các
nhiệm vụ không thường xuyên theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Căn cứ vào
dự toán thu, chi do đơn vị sự nghiệp công xây dựng, cơ quan quản lý cấp trên có trách
nhiệm xem xét, tổng hợp dự toán thu, chi của đơn vị gửi cơ quan tài chính và cơ quan có
liên quan theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.
Việc phân bổ và giao dự toán của cơ quan quản lý cấp trên cho đơn vị sự nghiệp
công cũng như đơn vị này chấp hành dự toán thu, chi được thực hiện theo quy định của
2
Luật Ngân sách Nhà nước.
Thứ hai, công tác kế toán theo quá trình xử lý thông tin: bao gồm vận dụng hệ
thống chứng từ kế toán; vận dụng hệ thống tài khoản kế toán; vận dụng hệ thống sổ kế
toán và vận dụng hệ thống báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán.
Thứ ba, công tác kiểm tra kế toán và công khai tài chính: trong mỗi đơn vị
hành chính sự nghiệp, thủ trưởng và kế toán trưởng đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức việc
kiểm tra công việc kế toán trong đơn vị mình theo đúng quy định của chế độ kiểm tra kế
toán.
2.2. Các nghiên cứu thực nghiệm
Earl R.Wilson, Leo E.Hay, Susan C.Kattelus (2001) đã nghiên cứu các nguyên
tắc kế toán chung, hướng dẫn cách thức ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh, cách thức lập
báo cáo tài chính cuối kỳ. Nghiên cứu đã đi sâu vào phân tích hoạt động về các lĩnh vực
tổ chức kế toán của một số đơn vị sự nghiệp đặc thù, như: trường học, bệnh viện, các
đơn vị lực lượng vũ trang,…
Salah A.Hammad và các cộng sự (2010) đề xuất các khuôn khổ để kiểm tra mối
quan hệ giữa các yếu tố ngữ cảnh, hệ thống kế toán quản lý và hiệu quả quản lý trong
ngành Y tế. Kết quả nghiên cứu cho thấy, việc cung cấp trong việc liên kết tính hữu ích
các đặc điểm thông tin hệ thống kế toán quản lý với hiệu suất quản lý đã được xem là có
vấn đề bởi các nghiên cứu trước đây. Bên cạnh đó, tác giả tìm hiểu về tổ chức hạch toán
kế toán trong các đơn vị sự nghiệp nói chung và các cơ sở y tế nói riêng, cần phải tìm
hiểu các nguyên tắc kế toán chung được chấp nhận.
Nathan Carroll và Justin C. Lord (2016) xem xét các tài liệu về các chi phí tương
đối và lợi ích của các phương pháp kế toán khác nhau và các tài liệu cho thấy, phương
pháp nào được các bệnh viện sử dụng phổ biến nhất. Trong nghiên cứu này, bằng
phương pháp nghiên cứu định tính, các tác giả đề xuất nâng cao hiệu quả của hệ thống
kế toán quản lý trên cơ sở sử dụng phương pháp kế toán hợp lý, nhằm năng cao hiệu quả
quản lý trong ngành Y tế nói chung và cho các bệnh viện nói riêng.
Leslie G.Eldenburg, Hema A.Krishnan, and Ranjani Krishnan (2017) trình bày
các nội dung cơ sở tổng quan trong các hệ thống kế toán và kiểm soát quản lý (MACS)
trong hệ thống bệnh viện. Một đặc điểm độc đáo của hệ thống bệnh viện ở một số quốc
gia không chỉ là sự tồn tại của các hình thức sở hữu khác nhau, mà còn đa dạng trong
một hình thức cụ thể. Các mục tiêu tổ chức và các hoạt động hạn chế, mà các loại bệnh
viện khác nhau phải đối mặt khác nhau trong hệ thống hỗn hợp này.
Asmaul Husna, Grace T Pontoh và Aini Indrijawati (2023) đã phân tích hệ thống
thông tin kế toán và hệ thống kế toán tại các bệnh viện loại A và loại B tại Thành phố
Makassar, Indonesia, nhằm xác định ảnh hưởng của hệ thống thông tin kế toán và hệ
thống kế toán đến hiệu quả hoạt động của các bệnh viện này. Một hệ thống thông tin kế
toán được cho là thành công, nếu hệ thống được thiết kế đúng quy trình, dễ sử dụng và
3
phù hợp với công nghệ hiện có. Hệ thống kế toán có tác động tích cực và đáng kể đến
hiệu quả hoạt động của các bệnh viện loại A và loại B tại Thành phố Makassar.
Nehad Ibrahim Ineizeha và cộng sự (2023) đã tìm hiểu vai trò của hệ thống kế
toán trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động tại các bệnh viện ở Jordan. Chất lượng hệ
thống kế toán đảm bảo tính toàn vẹn, độ tin cậy và đầy đủ của dữ liệu, đồng thời kiểm
soát tính bảo mật của dữ liệu. Quản lý cấp cao có thể sử dụng hệ thống kế toán để xác
định và giám sát các quy định của bệnh viện. Các bệnh viện có thể theo dõi tất cả các
giao dịch tài chính bằng hệ thống kế toán. Nó có thể cung cấp kịp thời các báo cáo toàn
diện của bệnh viện cho ban quản lý hoặc các bên liên quan với những thông tin rõ ràng
đầy đủ, kịp thời để giúp họ nâng cao hiệu quả hoạt động của bệnh viện.
Tại Việt Nam, những năm qua, trong lĩnh vực y tế đã có một số nghiên cứu được
công bố có liên quan đến tổ chức kế toán trong lĩnh vực y tế.
3. Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Bệnh viện Nhi Đồng 2
3.1. Tổ chức của bộ máy kế toán
Về tổ chức bộ máy kế toán
Tổ chức theo mô hình kế toán tập trung, mô hình này phù hợp với đặc điểm quy
mô hoạt động và quản lý của bệnh viện. Trên cơ sở đó, phòng tài chính kế toán tại bệnh
viện chịu sự lãnh đạo trực tiếp của giám đốc và kế toán trưởng, kiêm trưởng phòng tài
chính kế toán chịu trách nhiệm trước giám đốc về toàn bộ hoạt động tài chính kế toán
của bệnh viện; đồng thời, thực hiện những nhiệm vụ cụ thể theo sự phân công công việc
của bệnh viện.
Hình 1. Trình độ nhân viên phòng kế toán của Bệnh viện Nhi Đồng 2
(Nguồn: phòng tài chính kế toán)
Tính tới thời điểm 31/12/2023, tổng số lượng nhân viên kế toán của Bệnh viện Nhi
Đồng 2 là 39 nhân viên. Trong đó, nhân viên đa số có trình độ đại học chiếm 79,49%,
trình độ khác chiếm 15,38% và sau đại học chiếm 5,13%.
Bảng 1. Kết quả khảo sát về tổ chức của bộ máy kế toán
Mã hóa Tổ chức của bộ máy kế toán Giá trị trung Độ lệch
4
bình chuẩn
BMKT1
Số lượng nhân sự của phòng Tài chính kế toán
của Bệnh viện hiện nay phù hợp yêu cầu công
việc
4.15 0.671
BMKT2 Bệnh viện có lập bảng phân công công việc
cho từng cán bộ trong bộ phận kế toán 3.65 0.813
BMKT3
Phòng Tài chính kế toán của Bệnh viện hiện tại
có đáp ứng được công việc do ban lãnh đạo
yêu cầu
4.20 0.696
BMKT4
Công việc được phân công cho các nhân viên
phòng Tài chính kế toán của Bệnh viện hiện tại
có phù hợp với năng lực của từng cá nhân
3.85 1.089
(Nguồn: tác giả tổng hợp từ dữ liệu khảo sát)
Kết quả khảo sát cho thấy, kế toán trưởng, kế toán tổng hợp, các kế toán phần
hành và đại diện lãnh đạo của Bệnh viện Nhi Đồng 2 đánh giá cao và đồng ý về tổ chức
bộ máy kế toán của bệnh viện. Số lượng nhân sự của phòng tài chính kế toán của bệnh
viện hiện nay phù hợp yêu cầu công việc, với 4.15 điểm. Hiện phòng kế toán của bệnh
viện, với tổng số nhân viên kế toán là 39 nhân viên. Trong đó, trình độ trên đại học là 2,
đại học là 31 và khác là 6. Cho thấy, với số lượng nhân viên kế toán như trên đủ để đáp
ứng yêu cầu công việc tại Bệnh viện Nhi Đồng 2. “Bệnh viện có lập bảng phân công
công việc cho từng cán bộ trong bộ phận kế toán” với 3.65 điểm. “Phòng tài chính kế
toán của bệnh viện hiện tại có đáp ứng được công việc do ban lãnh đạo yêu cầu” với
4.20 điểm. “Công việc được phân công cho các nhân viên phòng tài chính kế toán của
bệnh viện hiện tại có phù hợp với năng lực của từng cá nhân” với 3.85 điểm. Cho thấy
hiện nay, phòng tài chính kế toán của Bệnh viện Nhi Đồng 2 thực hiện phân chia công
việc rõ ràng cho từng nhân viên kế toán. Và công việc được phân chia theo năng lực,
chuyên môn và nghiệp vụ của nhân viên kế toán để đảm bảo công việc được thực hiện
tốt nhất và hiệu quả nhất.
3.2. Tổ chức thu nhận, hệ thống hoá và xử lý thông tin kế toán
Trình tự luân chuyển chứng từ ở bệnh viện được tiến hành qua các bước:
5