HOÀNG ĐÌNH TÀI - VẺ ĐẸP MỸ THUẬT CỦA SỰ BÌNH YÊN
Sau khi trở về với đời sống hòa bình, nhiều người vẫn tiếp tục với dư âm của chiến
trường, máu và khói súng vẫn bốc lên trong tác phẩm của họ. Kí ức dai dẳng đó ám
ảnh vào nhiều sáng tác của nhiều tác giả chiến trường như điều không thể dứt ra,
không thể nào quên cho đến tận ngày hôm nay.
Hoàng Đình Tài hình như không nằm trong số ấy. Phải chăng kí ức về những năm
khói lửa chiến tranh đã thoát khỏi con người anh.
Hoàn toàn không phải thế..
Hoàng Đình Tài đã nhận thức chiến tranh như là một công việc. Và anh đã thở
phào khi cùng đồng đội an bình đi qua cuộc chiến. Và, công việc đó đã kết thúc
như muôn vàn công việc khác trên đời. Thế là xong.
Vẫn tiếp tục vẽ và sáng tác nhưng Hoàng Đình Tài không chọn đề tài chiến tranh.
Và anh đã chọn cho mình sự an bình trong tâm thức dân gian và văn hóa đình làng.
Đó là nhận thức mới cộng với kí ức tuổi thơ. Để rồi anh sống với nó, vui chơi với
nó và đưa nó lên vóc. Bây giờ là lúc anh được thả hồn với màu sắc và chất liệu.
Cảm xúc được trải ra với cái anh tâm đắc. Mỗi quãng đời một công việc. Sáng tác
của anh đã nói lên điều đó.
Những miền kí ức đang được hồi sinh. Anh đã tìm lại tuổi thơ của lứa tuổi anh đã
bị chiến tranh cướp mất từ rất sớm. Với anh nghệ thuật là hướng tới cái đẹp và sự
bình yên. Anh đã vẽ ào ạt và cảm xúc đã cuốn anh vào cuộc. Tranh Hoàng Đình
Tài chú trọng nhiều vào vẻ đẹp ảo giác tựa trên văn hóa đình làng đem lại như
Khát vọng (100x150), Nhảy múa ( 100x 150), Đất bazan (96x196), Trẻ em đến
trường (60x90), Miền quan họ (96x 196), Nhạc rốc (100x150)...là những tranh như
vậy...Nó thô ráp nhưng mặn mà hương đồng gió nội.
Đọc tên tranh mới thấy đề tài với Hoàng Đình Tài hình như là không quan trọng.
Nó chỉ như một cái cớ khơi gợi để anh gửi gắm cảm xúc của cá nhân mình, để anh
tìm đến những không gian mơ hồ mà người và hình hiện lên như một giấc mơ,
những giấc mơ khác nhau, giấc mơ đắp lên giấc mơ, có giấc mơ vui vẻ, cũng có
những giấc mơ trằn trọc.
Có vài ba họa sĩ bậc thầy ít nhiều có ảnh hưởng đến Hoàng Đình Tài có lẽ là do
gặp nhau ở cách quan niệm về nghệ thuật. Đó là hai bậc đàn anh lớn là Nguyễn Tư
Nghiêm và Nguyễn Sáng và thấp thoáng đâu đó tí Picatxo.
Nhưng đó chỉ là những giai đoạn trong hành trình nhận thức để truy tìm bản ngã tự
khẳng định mình mà mỗi họa sĩ trên con đường trưởng thành đều có những giai
đoạn ảnh hưởng để thử nghiệm. Nhưng nếu Nguyễn Tư Nghiêm cung kính và yêu
mê mệt vốn cổ đình chùa thì Hoàng Đình Tài lại nhìn đình chùa theo hướng dân
gian phóng túng hơn. Anh nhảy nhót như đứa trẻ con trên mặt vóc bằng bảng màu
ve thẫm huyền bí như Làng tôi (96x 196) chẳng hạn. Đôi lúc cũng sờ mò vào lập
thể như Trẻ em tới trường (60x90), và chút thấp thoáng đâu đó tí hình bóng
Nguyễn Sáng Nhảy múa (60x80). Và sau đó anh trở lại mình với tâm thái trẻ trung
dân dã hơn là bác học. Trong tranh của anh, nhiều khoảng màu xanh đen, màu của
lá già chắc nịch, nó thành nơi tì dựa lí tưởng làm cho các sắc son nóng ấm dậy lên
trong mắt người xem. Người ta thấy ở đây Hoàng Đình Tài có một bảng màu luôn
muốn chạy thoát ra ngoài những gì đã được nhiều thế hệ làm sơn mài khẳng định
và hình như anh đã mò ra cái gì mới đó cho riêng mình. Còn hình thì vô định, hình
được chạy theo thời tiết cảm xúc không chút câu nệ, lúc kéo dài, khi ngô nghê, cần
thiết thì lại chau chuốt. Kiểu gì thì Tài cũng luôn lựa chọn cách để bộc lộ được
trạng thái hồn nhiên, vui hậu, gây dựng mĩ cảm cho người xem trong niềm phấn
khích đồng quê. Nhiều tranh trở về lối cảm trẻ thơ của anh rất thành công như Tới
trường (100x150), Trong vườn (96x 196)...
Một điều cần nói thêm là Hoàng Đình Tài vẽ sơn mài không giống như nhiều
người đã vẽ chất liệu này. Anh mê chất liệu sơn mài như mê gái và có thể say sưa
nói về nó đến mức rồ dại như là trên đời này chẳng còn chất liệu nào ra gì. Cái bốc
đồng cực đoan ấy chẳng hại ai, nhưng với cá nhân họa sĩ nó là chất xúc tác tạo ra
chất lượng, tác giả đã đi rất sâu vào tìm tòi khả năng biểu cảm của chất liệu. Tôi tin
điều đó chính xác cũng như tôi đã bỏ ra hai mươi năm lần mò với giấy dó rồi mới
làm chủ được nó. Những gì có hôm nay của Hoàng Đình Tài có lẽ là thành quả
đáng kể của mối tình đó, giống như Đường Minh Hoàng chỉ có một Dương Quý
Phi.
Hoàng Đình Tài đã đi được một chặng đường dài, anh đã tìm được mình và khẳng
định được mình thành một thương hiệu. Đó là mơ ước của tất cả những ai dây dưa
đến lĩnh vực sáng tác, mà có người suốt đời không làm được điều đó.
