-
H c thuy t tình hu ng c a Hersey và Blanchard ế
Hersey and Blanchard (1977): lu n v n đ tác phong lãnh đ o và tình hu ngHersey and
Blanchard đã nh n đ nh b n tác phong lãnh đ o khác nhau có th áp d ng đ ng phó v i ểứ
nh ng tình hu ng t ng ph n nhau:- ươ
Ch Đ o
(Nhu c u hoàn t t công tác cao/quan h gi a ng i lãnh đ o và nhân viênth p). Đ c đi m ườ
c a tác phong này là đ a ra r t nhi u ch th cho thu c c p, cũng nh chútr ng nhi u vào vi c ư ư
đ nh nghĩa m t cách rõ ràng vai trò c a nhân viên và m c tiêu côngvi c. Ph ng cách này ươ
th ng đ cdùng khi có nhân viên m i, hay cho các công vi c d dàng và l p đi l p l i, hayườ ượ
c n hoàn t t trong kho ng th i gian ng n. Thu c c p trongtr ng h p này đ c xem nh ườ ượ ư
không có kh năng hay không s n lòng làm t t công vi c.-
Khuy n Dế
(Nhu c u công tác cao/m i quan h ch t ch ). đây, dù là ng i lãnh đ ocũng c n ph i ra ườ
ch th , nh ng cũng c g ng khuy n khích m i ng i "t nguy n" nh nđó là công tác c a ư ế ườ
chính h . Tác phong lãnh đ o này đôi khi còn đ c g i là ph ng cáchc a hu n luy n viên ượ ươ
khi m i ng i s n lòng ch u làm vi c hay đ c đ ng viên tinh th thi hành công tác, ườ ượ
nh ng thi u s "tr ng thành" hay "kh năng chuyên môn" c n có.-ư ế ưở
Chia s
(M i quan h cao/nhu c u công tác th p). đây, quy n quy t đ nh đ c chia s gi a nh ng ế ượ
ng i lãnh đ o và nh ng ng i đi theo - vai trò ch y u c a ng i lãnh đ olà đi u h p vàườ ườ ế ườ
liên l c. Ph ng cách này đòi h i s ng h cao và ít ch đ o, áp d ng khim i ng i có kh ươ ườ
năng nh ng có l không hài lòng làm vi c hay c m th y h không đ ctin c y (m c đư ượ
tr ng thành c a h t khá đ n cao) (Hershey, 1984).-ưở ế
y Nhi m
(M i quan h th p/nhu c u công tác th p). Ng i lãnh đ o cũng v n c n xácđ nh nan đ c n ườ
gi i quy t, nh ng trách nhi m th c hành thì giao cho các thu c c p.Ph ng cách này đòi h i ế ư ươ
m c đ c nh tranh và tru ng thành cao (nh ng ng i bi t vi cgì c n làm và s n sàng thi ườ ế
hành). Nh ng mô hình này, ngoài b n ch t t nhiên c a chúng, v n có nh ng v n đ
khác.Tr c tiên, ph n l n nh ng mô hình này có khuynh h ng thiên v [các t ch c]ướ ướ
vùngB c M . R t nhi u b ng ch ng cho th y nh ng y u t văn hóa nh h ng đ n cung ế ưở ế
cáchng i ta làm vi c, và [có nh ng hành vi] t ng ng v i nh ng tác phong lãnh đ oườ ươ
khácnhau. Thí d , m t s n n văn hóa thì có v chú tr ng đ n tính cách cá nhân, hay coi ế
tr ngtình gia đình h n là nh ng mô hình mang tính "th l i," hay có nh ng đ nh ki n khácnhau ơ ư ế
v cách x ng hô và nói chuy n v i nhau. T t c nh ng đi u này tác đ ng lên s l ach n tác ư
phong hay ph ng pháp lãnh đ o.ươ
- 11 -
Đi u th hai, nh chúng ta đã th y trên, có nh ng khuôn m u v vai trò lãnh đ o khácnhau ư
liên quan đ n đàn ông và đàn bà. Có ng i lý lu n r ng đàn bà th ng có nh ngế ườ ườ ph ng cáchươ
lãnh đ o theo ki u chăm sóc, lo l ng và nh y c m h n nam gi i. H th ngchú tr ng đ n ơ ườ ế
m i quan h . Còn đàn ông thì đ c cho là chú ý đ n công vi c h n. Tuynhiên, đi u này cũng ượ ế ơ
còn đang đ c tranh lu n. Chúng ta cũng có th tìm th y nhi u d nch ng v nh ng ng iượ ườ
đàn ông chú tr ng v giáo hu n và nh ng ng i đàn bà thiên v công vi c. Nh ng s t ng ườ ươ
ph n trong tác phong c a đàn ông và đàn bà có th tùy theot ng tình hu ng. Thí d , trong v n
đ qu n tr , đàn bà ph n nhi u các v trí ch huytrong nh ng ngành liên quan đ n nhân s - ế
cho nên khía c nh nhân s c a tác phong lãnhđ o này th ng đ c chú tr ng.Đi u th ba, ườ ượ
nh Bolman và Deal (1997:302) nh n xét, cũng nh Blake và Mouton tr cđó, các tác gi như ư ướ ư
Hersey và Blanchard "chú tâm ch y u đ n m i quan h gi a cácng i qu n lý và thu c c p ế ế ườ
tr c ti p, mà ít đ c p đ n nh ng v n đ v c u trúc, chính tr hay bi u t ng".4.4 – Gi i ế ế ượ
tính và s lãnh đ oGi i tính cũng có m t s nh h ng đ n s lãnh đ o . Trong xã h i đa s ưở ế
nam gi i lành ng ng i lãnh đ o nh ng cũng có m t s công ty hay t ch c doanh nghi p ườ ư
ph n m lãnh đ o . v trí này nam gi i th ng thu n l i h n r t nhi u so v i ph n ườ ơ
,ng ita th ng nghĩ r ng ph nũ y u th h n đàn ông . Tuy nhiên l i có m t s nghiênườ ườ ế ế ơ
c um
i, do các chuyên gia t
i Đ
i h
c Northwestern (M
) th
c hi
n, cho th
y ph
n
m
ilà nh
ng nhà qu
n lý hi
u qu
nh
t. K t qu tìm ki m đã đ t ra m t nghi v n: V y t isao ph n l i không l t vào hàng ngũế ế
cao c p trong các t p đoàn l n?"B ng ch ng cho th y ph n đáng nh ph i thăng ti n, ế
không nhanh h n, thì cũng ph iơ b ng đàn ông, nh ng đi u này l i không x y ra", Eagly nói. ư
Th c t , sau 30 năm ph n ế b t đ u t tham gia l c l ng lao đ ng, con s phái y u đ ng ượ ế
trong hàng ngũ lãnh đ olà r t th p, ch kho ng 6% trong top 500 ch c v cao c p - t phó ch
t ch tr lên - do t pchí Fortune bình ch n. Nhi u ng i cho r ng k t qu khác bi t gi a ph ườ ế
n và đàn ông là không chính xác."Nh ng th tr ng t i thì gi i nào cũng có", Janelle Taylor ưở
tr lý hành chính c a hãngmôi gi i Chicago nói. Nh ng các nhà nghiên c u tin r ng s khácư
bi t đó là không th ch i cãi. C th , ph n thiên v ki u nh ng nhà lãnh đ o "đ i m i" - c
v n, khích l , thúc đ y sáng t o và h ptác - nh ng k năng tăng c ng s c m nh cho t p ườ
đoàn. Ng c l i, đàn ông thiên v "cóđi có l i", kêu g i tính t l i c a c p d i và s d ngượ ư ướ
ph n th ng hay hình ph t nh mthúc đ y đ ng l c làm vi c c a nhân viên.K t qu này ưở ế
không h làm Jack Zimmerman, 58 tu i, ng c nhiên. Trong nhi u năm ôngđã làm vi c cho 4
ph n và đ u ca ng i h . "Các bà ch c a tôi r t nhi t tình giúp đ vàkhông h đ k . Khi
tôi làm đ c m t vi c t t, h cũng vui m ng nh tôi v y".ượ ư
- 12 -
Còn k ni m c a Zimmerman v m t ông ch cũ thì không h d ch u. "Ông ta c c kỳđ c
đoán. B t c vi c gì tôi làm ông y cũng đ u b i ra l i. Nó đã làm thui ch t tính sángt o và
s c i m c a tôi". Nhi u đ ng mày râu khác cũng không ph n đ i k t qu này. "M i ng i ế ườ
c n m t nghiênc u đ nh n th y đi u đó sao. Kinh nghi m cá nhân tôi cho th y phái nam
không đ cch i đ p l m trong công vi c", lu t s Larry Suffredin phát bi uượ ơ ư
Lãnh đo tình hình Model - short version
M t mô hình c a lãnh đ o đ xu t c a Hersey và Blanchard làm rõ m i t ng gi a các nhân ươ
viên chu n b s n sàng và hi u qu trong lãnh đ o.
Lãnh đo tình hình Model - phiên bn dài
Lý thuy t lãnh đ o tình hu ng, là m t lý thuy t lãnh đ o phát tri n b i Paul Hersey, giáo sế ế ư
và tác gi c a cu n sách lãnh đ o tình hình, và Ken Blanchard, lãnh đ o guru và là tác gi c a
qu n lý Minute, trong khi làm vi c trên các n b n đ u tiên c a qu n lý hành vi t ch c. Lý
thuy t này l n đ u tiên đ c gi i thi u là "Lý thuy t chu kỳ s ng c a lãnh đ o". Trong th iế ượ ế
gian gi a nh ng năm 1970, "Vòng đ i Lý thuy t c a lãnh đ o" đã đ c đ i tên thành "lý ế ượ
thuy t lãnh đ o tình hình". Trong nh ng năm 1980 1970s/early cu i, các tác gi c hai phátế
tri n các mô hình c a h b ng cách s d ng lý thuy t lãnh đ o tình hu ng; Hersey - Mô hình ế
lãnh đ o tình hình và Blanchard et al. Lãnh đ o tình hình II m u.
Các n n t ng c b n c a lý thuy t lãnh đ o tình hu ng là có là không có m t phong cách "t t ơ ế
nh t" c a lãnh đ o. Lãnh đ o hi u qu là nhi m v có liên quan và các nhà lãnh đ o thành
công nh t là nh ng thích nghi v i phong cách lãnh đ o c a h đ tr ng thành ("năng l c đ ưở
thi t l p m c tiêu cao nh ng có th đ t đ c, s n sàng và kh năng ch u trách nhi m vế ư ượ
nhi m v , giáo d c và / ho c kinh nghi m c a m t cá nhân ho c m t nhóm nhi m v ) c a cá
nhân ho c nhóm mà h đang c g ng đ d n / nh h ng hi u qu lãnh đ o khác nhau, ưở
không ch v i ng i ho c m t nhóm b nh h ng, nh ng nó cũng s ph thu c vào công ườ ưở ư
vi c, nhi m v ho c ch c năng mà c n ph i đ c th c hi n. ượ
Hersey-Blanchard mô hình lãnh đ o tình hình d a trên hai khái ni m c b n, phong cách lãnh ơ
đ o và các cá nhân ho c m c đ tr ng thành c a nhóm. ưở
Lãnh đ o phong cách
Hersey và Blanchard đ c tr ng phong cách lãnh đ o v s ti n c a hành vi nhi m v và hành ư
vi quan h mà lãnh đ o cung c p cho các. H phân lo i t t c các phong cách lãnh đ o thành
b n lo i hành vi, mà h đ t tên là S1 đ n S4: ế
* S1: Nói - đ c đ c tr ng b i m t chi u trong đó các nhà lãnh đ o xác đ nh vai trò c a cáượ ư
nhân ho c nhóm và cung c p nh ng gì, làm th nào, t i sao, khi nào và n i đ làm nhi m v ế ơ
* S2: bán hàng - trong khi các nhà lãnh đ o là v n cung c p s ch đ o, ng i đó bây gi là s ườ
d ng giao ti p hai chi u và cung c p s h tr socioemotional r ng s cho phép các cá nhân ế
ho c nhóm b nh h ng đ mua vào quá trình này. ưở
* S3: Tham gia - đi u này hi n đ c chia s ra quy t đ nh v các khía c nh c a công vi c ượ ế
đ c th c hi n và lãnh đ o là cung c p các hành vi công vi c ít trong khi duy trì m i quan hượ
hành vi cao.
* S4: Delegating - nhà lãnh đ o là v n tham gia vào các quy t đ nh, tuy nhiên, quá trình và ế
trách nhi m đã đ c thông qua cho cá nhân ho c nhóm. Các nhà lãnh đ o v n tham gia đ ượ
theo dõi s ti n b . ế
Trong s này, không có m t phong cách đ c coi là t i u cho t t c các nhà lãnh đ o s ượ ư
d ng t t c th i gian. Các nhà lãnh đ o hi u qu c n ph i đ c linh ho t, và ph i thích ng ượ
theo tình hình.
Tr ng thành Levels ưở
Các phong cách lãnh đ o đúng đ n s ph thu c vào ng i ho c nhóm đ c lãnh đ o - ng i ườ ượ ườ
theo. Lý thuy t Hersey, Blanchard tình hình lãnh đ o đã xác đ nh đ c b n c p đ c a M1ế ượ
tr ng thành thông qua M4: ưở
* M1 - H th ng thi u các k năng c th c n thi t cho công vi c trong tay và không th ườ ế ế
không mu n làm ho c ch u trách nhi m cho công vi c ho c nhi m v này.
* M2 - v n không th đ m nh n trách nhi m v nhi m v đ c th c hi n, tuy nhiên, h s n ượ
sàng làm vi c t i công vi c.
* M3 - H có kinh nghi m và có kh năng đ làm nhi m v nh ng thi u s t tin đ đ m ư ế
nh n trách nhi m.
* M4 - H có kinh nghi m công vi c, và c m th y tho i mái v i kh năng c a mình đ làm
đi u đó t t. H có th và s n sàng không ch làm nhi m v , nh ng ch u trách nhi m cho ư
nhi m v này.
M c đ tr ng thành nhi m v c th . M t ng i có th có k năng, t tin và đ ng l c ưở ườ
trong công vi c c a h , nh ng v n s có m t m c đ tr ng thành M2 khi đ c yêu c u ư ưở ượ
th c hi n m t nhi m v đòi h i k năng h không có.
Classical Leadership Lãnh Đ o kinh đi n