L I GI I THI UỜ Ớ Ệ
5
Giáo viên là m t trong nh ng nhân t quan tr ng quy t đnhộ ữ ổ ọ ế ị
ch t l ng giáo d c và đo t o ngu n nhân lấ ươ ụ ầ ạ ồ ực cho đt nu c.ấ ỏ
D o v y, Đng, Nhà nu c ta đc bi t quan lâm đn công tácậ ả ỏ ặ ệ ế
xây dung và phát tri n đi ngũ giáo viên. M t trong nh ng n iể ộ ộ ữ ộ
dung đưc chú trong trong công tợác này ]à b i d ng th ngồ ưỡ ườ
xuyên (BDTX) chuyên mòn, nghi p v cho giáo viên.ệ ụ
BDTX chuyên mòn, nghi p v cho giáo viên là m t trongệ ụ ộ
nh ng mò hình nh m phát tri n nghữ ằ ể ề nghi p lệiên t c cho giáoụ
viên và đc xem là mô hình c u th giúp s đông giáo viênượ ỏ ư ế ổ
đc ti p c n v i các ch ng trình phát tri n nghượ ế ậ ỏ ươ ể ề nghi p.ệ
Ti p n i chu kì II, chu kì III BD1X giáo viÊn m m non, phế ổ ầ ổ
thông, B Giáo d c và Đào t o đã xây d ng ch ng trinhộ ụ ạ ụ ươ
BDTX giáo viên và quy ch BDTX giáo viên theo tĩnh th n điế ầ ổ
m i nh m nâng cao ch t l ng và hi u qu c a công tácỏ ằ ấ ươ ệ ả ử
BDTX giáo vĩÊn trong thòi gian t i. Theo đò, các n i dungủ ộ
BDTX chuyÊn môn, nghi p v cho giáo viên đã đu c sác đnh,ệ ụ ợ ị
c th là:ụ ể
-B i d ng đáp ng y u c u th c hi n nhi m v năm h c ồ ươ ứ Ề ầ ụ ệ ệ ụ ọ
theo cáp h c (n i dung b i d ng 1);ọ ộ ồ ưỡ
-B i d ng đáp úng yêu c u th c hi n nhi m v phát tri n ồ ươ ầ ụ ệ ệ ụ ể
giáo d c đa ph ng theo năm h c (n i dung b i d ng 2);ụ ị ươ ọ ộ ồ ưỡ
-B i d ng đáp úng nhu c u phát tri n ngh nghi p liÊn t c ồ ưỡ ầ ể ề ệ ụ
c a giáo vĩÊn (n i dung b i d ng 3).ủ ộ ồ ưỡ
Theo đ, h ng năm m i giáo vĩÊn ph i xây dung k ho ch vàỏ ằ ỗ ẳ Ể ạ
th c hi n ba n i dung BD1X trÊn v i th i l ng 120 ti t,ụ ệ ộ ớ ờ ượ ế
trong đ: n i dung b i d ng 1 và 2 do các c quan quân líỏ ộ ồ ưỡ ơ
giáo d c các c p ch đo th c hi n và n i dung b i d ng 3ụ ẩ ỉ ạ ụ ệ ộ ồ ưỡ
do giáo vĩÊn l a ch n đ t b i d ng nh m phát tri n nghụ ọ ể ụ ồ ưỡ ằ ể Ể
nghi p lìÊn t c c a minh.ệ ụ ử
B Giáo d c và Đào t o đã ban hành ch ng trinh BDTX giáoộ ụ ạ ươ
viên m m non, ph thông và giáo d c th ng xuyên v i c uầ ổ ụ ưữ ớ ẩ
trúc g m ba n i dung b i d ng trÊn. Trong đ, n i dung b iồ ộ ồ ưỡ ỏ ộ ồ
d ng 3 đã đu c sác đnh và th hi n du i hình thúc cácươ ợ ị ể ệ ỏ
module b i d ng làm co s cho giáo vĩÊn t l a ch n n iồ ươ ờ ụ ụ ọ ộ
dung b i d ng phù h p đ xây d ng k ho ch b i duõngồ ưỡ ợ ể ụ ế ạ ồ
h ng năm c a minh.ằ ủ
6
Đ giúp giáo viên t h c, t b i d ng là chính, B Giáo d cỂ ụ ọ ụ ồ ươ ộ ụ
và Đào t o đã giao cho C c Nhà giáo và cán b quân lí c sạ ụ ộ ơ ờ
giáo d c chú trì xâyụ
d ng b tài li u g m các ụ ộ ệ ồ module t ng úng v i n i dung b iươ ớ ộ ồ
duõng 3 nh m ph c v công tác BDTX giáo vĩÊn t i các đaằ ụ ụ ạ ị
ph ng trong c n c. moi c p h c, các ươ ả ướ Ở ầ ọ module đcx pượ ế
theo các nhòm t ng ng v i các chú đ trong n i dung b iươ ứ ỏ Ể ộ ồ
d ng 3.ưỡ
Moi module b i đng đu c biÊn so n nh m t tài li uồ ươ ợ ạ ư ộ ệ
hu ng d n t h c, v i c u trúc chung g m;ỏ ẫ ụ ọ ớ ẩ ồ
-Xác đnh m c ị ụ ÜÊU c n b i d ng theo quy đnh c a chu ng ầ ồ ươ ị ử ơ
trình BDTX giáo vĩÊn;
-H o ch đnh n i dung giúp giáo vĩÊn th c hi n nhi m v b iạ ị ộ ụ ệ ệ ụ ồ
d ng;ưỡ
-Thi t k các ho t đng đ th c hi n n i dung;ế ế ạ ộ ể ụ ệ ộ
-Thông tin c b n giúp giáo vĩÊn th c hi n các ho t đng;ơ ả ụ ệ ạ ộ
-Các công c đ giáo vĩÊn t ki m tra, đánh giá k t qu b iụ ể ụ ể ế ả ồ
d ng.ưỡ
Tuy nhĩÊn, do đc thu n i dung c a tùng lĩnh v c c n b iặ ộ ử ụ ầ ồ
d ng theo Chu n ngh nghi p giáo viên nÊnm t s ươ ẩ ề ệ ộ ổ module
c th c c u trúc khác.ỏ ể ồ ẩ
Tài li u đc thi t k theo hình thúc t h c, giúp giáo viên cệ ượ ế ế ụ ọ ỏ
th h c m i lúc, m i n i. B ng các ho t đng h c t p chúể ọ ờ ọ ọ ơ ằ ạ ộ ọ ậ
y u trong ếmoi module nh : đc, ghi chép, làm bài th c hành,ư ọ ụ
bài t p t đánh giá, bài ki m tra nhanh, bài t p tình hu ng,ậ ụ ể ậ ổ
tóm l c và suy ng m,... giáo viên c th t lĩnh h i ki nượ ẫ ỏ ể ụ ộ ế
thúc c n b i d ng, đng th i c th th o lu n nh ng v nầ ồ ưỡ ồ ử ỏ ể ả ậ ữ ấ
đ đã t h c v i đng nghi p và t n d ng c h i đ áp d ngỂ ụ ọ ớ ồ ệ ậ ụ ơ ộ ể ụ
k t qu BDTX trong ho t đng gi ng d y và giáo d c c aế ả ạ ộ ả ạ ụ ử
mình.
Các tai li u BDTX này s đc b sung thu ng xuyÊn h ngệ ẽ ượ ổ ử ằ
năm đ ngày' càng phong phú h n nh m đp úng nhu c u phátể ơ ằ ắ ầ
7
tri n ngh nghi p đa d ng c a giáo vĩÊn m m non, giáo viênể Ể ệ ạ ử ầ
ph thông và giáo vĩÊn t i các trung tâm giáo d c th ngổ ạ ụ ườ
xuyên trong c n c.ả ướ
B tài li u này l n đu tiên đu c biÊn so n nên r t mongộ ệ ầ ầ ợ ạ ấ
nhân đc ý ki n đng góp c a các nhà khoa h c, các giáoượ ế ỏ ủ ọ
vĩÊn, các cán b qu n lí giáo d c các c p đ tác gi c p nh t,ộ ả ụ ầ ể ả ậ ậ
b sung tài li u ngày m t hoàn thi n h n.ổ ệ ộ ệ ơ
M i ý ki n đng góp xin g i v C c Nhà giáo và cán b quânọ ế ỏ ủ ề ụ ộ
lí c s giáo d c- B Giáo d c và Đào t o (ToànhàSC- Ngõơ ờ ụ ộ ụ ạ
30- T Quang Búu- p. Bách Khoa- Q. Hai Bà Trung- TP. Hàạ
N i) ho c Nhà m t b n Đi h c S ph m (136- Xuân Thu -ộ ặ ấ ả ạ ọ ư ạ ỷ
p. D ch V ng- Q. càu Giây- TP. Hà N i). ị ọ ộ C cMiàg io và cánụ ừ
b qu n lí cos giúo d c-B Giáo âcvàĐào t oộ ả ỏ ụ ộ ụ ạ
NGUY N ĐC S NỄ Ứ Ơ
D C ĐI M TÂM Lí CUA H C SINH Ặ Ể Ọ
TRUNG HOC PH TH NGỔ Ố
Năng l c hi u h c sinh là năng l c thi t y u trong d y h c vàụ ể ọ ụ ế ế ạ ọ
giáo d c. Ngu i giáo vĩÊn ch c th l a ch n, sú d ng cácụ ử ỉ ỏ ể ụ ọ ụ
ph ng pháp d y h c và giáo d c c hi u qu khi hi u đu cươ ạ ọ ụ ỏ ệ ả ể ợ
các đc đi m tâm lí c a h c sinh. Moi giai đo n x h i - l chặ ể ử ọ ạ ẳ ộ ị
8
sú, lâm lí c a h c sinh c nh ng đi m khác bi t nh t đnh, doủ ọ ỏ ữ Ể ệ ấ ị
v y vi c hi u các đc đi m tâm lí c a h c sinh th t không dậ ệ ể ặ ể ử ọ ậ ế
dàng. Tuy v y, trong quá trình phát tri n tâm lí l a tu i, sậ ể ứ ổ ụ
v n đng, bi n đi c a nh ng m t c b n luôn dìn ra theoậ ộ ế ổ ử ữ ặ ơ ả ế
nh ng chìu h ng nh t đnh, c tính quy lu t. Nh đ, vi cữ Ể ướ ấ ị ỏ ậ ử ỏ ệ
n m v ng các chìu h ng v n đng và phát tri n tâm lí c aắ ữ Ể ướ ậ ộ ể ử
h c sinh, đc bi t các v n đ n i b t c a tùng giai đo n l aọ ặ ệ ấ Ể ổ ậ ủ ạ ứ
tu i c th giúp ng i giáo vĩÊn c đc các đi m m c đổ ỏ ể ườ ỏ ượ ể ổ ể
xem xét và nh n bi t lâm lí h c sinh trong nh ng b i cánh xãậ ế ọ ữ ổ
h i khác nhau.ộ
V i đnh h ng đ, module này s làm rõ hoàn cánh xã h iớ ị ướ ỏ ẽ ộ
c a s phát tri n tâm lí l a tu i h c sinh trung h c ph thông,ủ ụ ể ứ ổ ọ ọ ổ
các đc đi m lâm lí c a h c sinh trung h c ph thông v cácặ ể ử ọ ọ ổ Ể
m t: nh n thúc - tri tu , tình c m, nhân cách. Các y u t nhặ ậ ệ ả ế ổ ả
h ng đn tâm lí c a l a tu i này cũng đc đ c p đn.ườ ế ử ứ ổ ượ Ể ậ ế
#) B. M C TIÊU TÀI LI UỤ Ệ
Sau khi h c XDng module này, ng i h c c th :ọ ườ ọ ỏ ể
-Xác đnh đc hoàn cánh sã h i c a s phát tri n tâm lí h cị ượ ộ ử ụ ể ọ
sinh trung h c ph thông, v trí, vai trò c a giai đo n l a tu iọ ổ ị ử ạ ứ ổ
trung h c ph thông trong toàn b quá trình phát tri n tâm líọ ổ ộ ể
c a cá nhân.ử
-N m đu c các đc đi m tâm lí c a h c sinh trung h c phắ ợ ặ ể ử ọ ọ ổ
thông ù các ph ng di n: nh n thúc- tri tu , tình c m- ý chí,ươ ệ ậ ệ ả
nhân cách; m t s v n đ tâm lí n i b t c a giai đo n l a tu iộ ổ ấ Ể ổ ậ ử ạ ứ ổ
trung h c ph thông (các v n đ v quan h gi i tính: tìnhọ ổ ấ Ể Ể ệ ớ
d c; câng th ng tâm lí; m t s các r i nhi u c th c : ch ngụ ẳ ộ ổ ổ ễ ỏ ể ỏ ổ
đi xã h i, t t , l m d ng ch t.ổ ộ ụ ủ ạ ụ ấ
-V n dung các đc đi m tâm lí c a h c sinh trung h c phậ ặ ể ử ọ ọ ổ
thông đ t chúc d y h c và giáo d c c hi u qu .ể ổ ạ ọ ụ ỏ ệ ả
-C thái đ khách quan và khoa h c trong vi c nhìn nh n, đánhỏ ộ ọ ệ ậ
giá h c sinh trung h c ph thông.ọ ọ ổ
9
Ho t đngạ ộ
1) Th i kì trung h c ph thong trong toàn b quá trinh phát tri n tâmờ ọ ổ ộ ể
lí cá nhân: chia thành các ho t đng nhòạ ộ
4- Xác đnh gi i h n đ tu i trung h c ph thông: Nh ng cách sác ị ớ ạ ộ ổ ọ ổ ữ
đnh khác nhau.ị
4- Xác đnh hoàn cánh xã h i c a s phát tri n.ị ộ ử ụ ể
4- Các d ng ho t đng mói: Ho t đng h c t p, ho t đng xã h i.ạ ạ ộ ạ ộ ọ ậ ạ ộ ộ
+- nghĩa c a giai đo n trung ho c ph thòng trong t n b cu cỶ ủ ạ ổ ữầ ộ ộ
đi cá nhân.ữ
2) Nh n thúc và trí tu c a h c sinh trung h c ph thôngậ ệ ử ọ ọ ổ
4- Nh n bi t các ki u trí tu , các giai đo n phát tri n trí tu .ậ ế ể ệ ạ ể ệ
4- Đc đi m nh n thúc và phát tri n trí tu h c sinh trung h cặ Ể ậ ể ệ ờ ọ ọ
ph thông.ổ
3) Đi s ng tình c m-ý chí c a h c sinh trung h c ph thôngờ ổ ả ử ọ ọ ổ
4- Tình c m h c sinh trung h c ph thông: M t s tình c m c p ả ờ ọ ọ ổ ộ ổ ả ấ
cao (tình cám th m mĩ, tình cám đo đúc, tình cám trí tu ) tình ẩ ạ ệ
b n, tình yêu.ạ
4- Đc đi m ý chí c a h c sinh trung h c ph thông.ặ Ể ử ọ ọ ổ
4) Các đc đi m nhân cách c a h c sinh trung h c ph thôngặ ể ử ọ ọ ổ
4- T ý thúc và hình thành “cái tôi" c a h c sinh trung h c phụ ử ọ ọ ổ
thông.
4- Đnh h ng giá tr c a h c sinh trung h c ph thông.ị ướ ị ử ọ ọ ổ
4- T sác đnh xã h i- hình thành th gi i quan và “k ho ch cu cụ ị ộ ế ớ ế ạ ộ
đi".ờ
+- Tính tích c c x h i c a h c sinh trung h c ph thông; các vai xãụ ẳ ộ ủ ọ ọ ổ
h i và ho t đng xã h i.ộ ạ ộ ộ
5) M t s ván đ lâm lí h c sinh trung h c ph thông: Tình d c, ộ ổ Ẻ ờ ọ ọ ổ ụ
câng th ng tâm lí, ch ng đi xã h i, t t , l m d ng ch t gây ẳ ổ ổ ộ ụ ủ ạ ụ ấ
nghi n...ệ