38
TẠP CHÍ KHOA HỌC
Lê Văn Hà (2023)
Khoa học Tự nhiên và Công nghệ
(30): 38 - 46
SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP (IN VITRO GAS PRODUCTION) ĐỂ XÁC ĐỊNH TIÊU HOÁ
CHẤT HỮU CƠ, NĂNG LƢỢNG TRAO ĐỔI VÀ AXIT BÉO MẠCH NGẮN
CỦA VỎ QUẢ CHANH LEO Ủ CHUA NUÔI BÊ SỮA TẠI MỘC CHÂU
Lê Văn Hà
Trường Đại học Tây Bắc
Tóm tắt: Nghiên cứu kỹ thuật sinh khí (in vitro gas production) để xác định tỷ lệ tiêu hoá chất
hữu cơ (OMD), giá trị năng lượng trao đổi (ME) và axit béo mạch ngắn (SCF ) từ lượng khí sinh
ra đã được ti n hành. K t quả cho thấy lượng khí sinh ra tại các thời điểm ủ mẫu tăng mạnh tại
thời điểm 3h - 48h sau đó giảm dần tới thời điểm 72h. Giá trị ME và SCF tương ứng là 10,0
(MJ/kg VCK) và 1,1 (mmol/200mg VCK). Như vậy vỏ quả chanh leo ủ chua có giá trị dinh dưỡng
tương đương thân cây ng ủ chua; và có thể sử dụng làm thức ăn nu i b sữa, tăng trọng trung
bình 0,85 kg/ ngày và tiêu tốn thức ăn 5,65 kg VCK/kg tăng trọng.
Từ khóa: Vỏ quả chanh leo; b sữa; tỷ lệ tiêu hoá in vitro; Sự sinh khí.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Sơn La là một tỉnh miền núi T y Bắc Việt
Nam, phát triển mạnh về chăn nuôi ò sữa tại
Mộc Ch u. Tính đến năm 2020, tỉnh Sơn La có
25.400 con ò sữa, 343.723 con ò thịt,
130.095 con tr u (Sở Nông nghiệp và PTNT
tỉnh Sơn La, 2021) [12]. Chỉ tính riêng tại
Công ty cổ phần giống ò sữa Mộc Ch u, đàn
ò sữa hiện có trên 21.000 và tăng đàn lên
3.000 con/năm. Để đáp ứng sự phát triển đàn
gia súc nhai lại (GSNL) thì việc giải quyết đủ
nguồn thức ăn thô ổn định quanh năm là một
vấn đề sống còn. Tuy nhiên, hiện tại nguồn
thức ăn thô tại Sơn La đang ị thiếu hụt, đặc
iệt vào mùa đông, trong ối cảnh diện tích đất
trồng cỏ đang ị thu hẹp dần do nhu cầu sử
dụng đất vào các mục tiêu khác có lợi hơn. Do
vậy, giải pháp tận dụng các nguồn phụ phẩm
nông nghiệp sẵn có làm thức ăn chăn nuôi
đang được lãnh đạo tỉnh Sơn La và các nhà
khoa học quan tâm. Cây chanh leo (Passiflora
edulis) gần đ y được trồng ở nhiều nơi ở Việt
Nam, trong đó có tỉnh Sơn La, với tốc độ phát
triển rất nhanh nhờ có thị trường xuất khẩu tốt.
Diện tích trồng chanh leo năm 2020 là 1.900
ha với sản lượng 18.060 tấn quả tương đương
7.842 tấn vỏ quả tương (Lê Văn Hà và cs.,
2020)[7]. Một số nghiên cứu đã cho thấy vỏ
quả chanh leo có thể làm thức ăn tốt cho ò
(Alves và cs., 2015) [1] và cừu (Sena và cs.,
2015) [11]. Để tận dụng vỏ quả chanh leo làm
thức ăn cho gia súc để vừa góp phần giảm ô
nhi m môi trường và vừa góp phần tạo ra
nguồn thức ăn dinh dưỡng thay thế trong khẩu
phần ăn của đàn ò sữa đang phát triển mạnh
mẽ tại Mộc Ch u, trong nghiên cứu trước (Lê
Văn Hà và cs., 2020) [7], chúng tôi đã tiến
hành nghiên cứu ủ chua vỏ chanh leo với các
công thức ủ và thời gian ủ khác nhau và đã
đưa ra được thời gian ủ và công thức ủ tốí ưu,
tạo ra sản phẩm ủ vỏ chanh leo có các chỉ số
chất dinh dưỡng cao nhất, iến phụ phẩm vỏ
chanh leo thành thức ăn dinh dưỡng cao cho
ò cái tơ và ò cái vắt sữa. Tuy nhiên, giá trị
dinh dưỡng của thức ăn được xác định không
chỉ ằng thành phần hoá học mà còn ằng cả
tốc độ và tỷ lệ tiêu hoá của chúng. Vì thế,
trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng
phương pháp in vitro gas production của
Menke và cs., 1988, để xác định giá trị dinh
dưỡng của sản phẩm ủ vỏ chanh leo..
II. VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU
- Bê cái hướng sữa.
- Vỏ quả chanh leo ủ chua
- Hoá chất và các dụng cụ làm thí nghiệm
ằng phương pháp invitro gas production.
Thời gian và địa điểm nghiên cứu
Thời gian và địa điểm nghiên cứu: Từ
tháng 9/2018 đến 1/2019
Địa điểm nghiên cứu: Phòng thí nghiệm
Bộ môn Dinh dưỡng và Thức ăn chăn nuôi –
Viện Chăn nuôi Quốc gia
Nội dung nghiên cứu:
- Xác định tốc độ và lượng khí sinh ra
trong thí nghiệm in vitro gas production của
công thức vỏ quả chanh leo ủ chua (75% vỏ
