ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2322 JORMA OLLILA & NOKIA
Chûúng 1.
ÀI THEO NIÏÌM TIN
CUÃA CHÑNH MÒNH
Haäy mang Internet vaâo tuái aáo cuãa tûâng ngûúâi.
Jorma OllilaJorma Ollila
Jorma OllilaJorma Ollila
Jorma Ollila
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2524 JORMA OLLILA & NOKIA
GIA NHÊÅP VÛÅC THÙÈM NOKIA
Nùm 1998, Business Week hoãi Jorma Ollila vïì sûå
kiïån öng àûúåc choån laâm CEO cho Nokia – möåt têåp
àoaân cöìng kïình vúái 11 ngaânh kinh doanh, àang
bïn búâ vûåc phaá saãn.
Stephen Baker: Laâm thïë naâo öng àûúåc choån vaâo
võ trñ haâng àêìu nùm 1992?
Jorma Ollila: Töi àaä rêët ngaåc nhiïn khi àûúåc àïì
baåt vaâo võ trñ àoá. Töi àaä khöng chuêín bõ gò caã.
Stephen Baker: Vêåy thò öng àaä laâm gò àêìu tiïn?
Jorma Ollila: Khi àoá, töi àaä vaâ àang àiïìu haânh
viïåc saãn xuêët (taåi cöng ty con) àiïån thoaåi di àöång.
Nhûäng kiïën thûác kinh doanh àaä giuáp töi tûå tin noái
rùçng chuáng töi seä àûa cöng ty trúã thaânh doanh
nghiïåp viïîn thöng. Töi àaä ài àïën kïët luêån, thêåm chñ
coân kïët luêån caã trûúác khi àûúåc àïì baåt rùçng, khi
chuáng ta laâm àuáng, thò chuáng ta coá thïí trúã thaânh
möåt tay chúi lúán. Töi nhúá, töi àaä noái seä laâm àiïìu
naây vúái höåi àöìng quaãn trõ, möåt khi töi trúã thaânh
CEO. Vaâ töi nhòn thêëy nhiïìu gûúng mùåt trong söë
hoå toã ra rêët cûúng quyïët (àöìng yá vúái yá tûúãng àoá).
Ollila àaä gia nhêåp Nokia ba nùm trûúác àoá, sau
khi tûâ boã võ trñ cao úã ngên haâng Citibank cuãa Myä
taåi Phêìn Lan.
Thaáng 9.1984, CEO àöìng thúâi laâ chuã tõch höåi
àöìng quaãn trõ Nokia, ngaâi Kari Kairamo múâi nhaâ
taâi chñnh Jorma Ollila cuãa Citibank tham dûå möåt
cuöåc hoåp cuãa cöng ty.
Vaâi thaáng sau, Ollila quyïët àõnh ruát khoãi nhaâ taâi
chñnh khöíng löì Citibank cuãa phûúng Têy vaâo nùm
1985 àïí gia nhêåp Nokia – möåt cöng ty nöåi àõa. Sau
ba nùm tham gia laänh àaåo Citibank taåi Phêìn Lan
vúái vai troâ thaânh viïn höåi àöìng quaãn trõ, cöång vúái
thúâi kyâ úã Luên Àön, Ollila àaä laâm viïåc cho Citibank
töíng cöång gêìn 8 nùm. Gêìn troån möåt thêåp niïn, thúâi
gian quaá àuã àïí Ollila biïët caách thûác cuãa thõ trûúâng
phûúng Têy.
ÚÃ Nokia, öng chó giûä vai troâ phoá chuã tõch möåt böå
phêån vïì quan hïå quöëc tïë. Nïëu phaãi so bò danh
voång vaâ àõa võ thò roä raâng öng àaä choån phña keám
hún – möåt cöng ty nöåi àõa. Dûúâng nhû chûa bao giúâ
öng giaãi thñch cho sûå lûåa choån naây, möåt lûåa choån
àaä laâm cho võ thïë quöëc tïë cuãa caá nhên öng giaãm
búát. Chó coá thïí àoaán rùçng, öng àaä choån Nokia vò
àún giaãn rùçng àoá laâ möåt phêìn àêët nûúác cuãa öng.
Luác naây, Nokia coá àïën 11 phên nhaánh àûúåc töí
chûác thaânh möåt khöëi döìn sûác vaâo böën lônh vûåc
cöng nghiïåp: àiïån tûã; dêy caáp vaâ thiïët bõ viïîn
thöng; giêëy, nùng lûúång vaâ hoáa chêët; cao su vaâ vêåt
liïåu saân nhaâ.
Sau möåt nùm laâm quan hïå quöëc tïë, Ollila àûúåc
böí nhiïåm võ trñ phoá chuã tõch taâi chñnh cao cêëp,
nùm 1986.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2726 JORMA OLLILA & NOKIA
Luác naây, Nokia bùæt àêìu coá thïm lônh vûåc maáy
tñnh, maáy nhùæn tin, àöì àiïån gia duång vaâ àiïån thoaåi
di àöång thïë hïå sú khai nhêët. Nhaâ laänh àaåo Nokia,
Kairamo – ngûúâi maâ àïën têån ngaây nay vêîn coá möåt
võ trñ àûúåc kñnh troång trong loâng ngûúâi Phêìn Lan
– àaä laâm viïåc cêåt lûåc nhû thïí öng khöng chõu àûúåc
tû thïë nhoã nhoi cuãa àêët nûúác öng luác bêëy giúâ. Àïí
àaåt àûúåc con àûúâng àiïån tûã vaâ àiïån thoaåi khaá múái
meã, öng thûåc hiïån liïn tuåc nhûäng cuöåc mua vaâ baán
caác cöng ty, saát nhêåp vaâ liïn minh.
Kairamo cuäng liïn doanh vúái möåt cöng ty nhoã
cuãa Phêìn Lan chùèng tiïëng tùm gò laâ Mobira chuyïn
vïì saãn xuêët ti-vi. Nùm 1979, Nokia vaâ Mobira bùæt
tay liïn doanh saãn xuêët àiïån thoaåi di àöång – thö
sú, nùång 5kg duâng trong xe húi.
Àêy chñnh laâ kyã nguyïn àiïån tûã cuãa Nokia. Àiïån
thoaåi di àöång vêîn sú khai vaâ ñt àûúåc chuá yá trong
têåp àoaân. Tuy nhiïn, ngay vúái haâng àiïån tûã nhû
ti-vi chùèng haån, thõ trûúâng cuãa Nokia vêîn chûa ra
khoãi Têy Êu, chûa phaãi laâ tiïëng noái haâng àêìu cuãa
chêu Êu.
Nhòn chung, Nokia khi àoá laâ möåt têåp àoaân cöìng
kïình vúái 11 phên nhaánh, coá khúãi sùæc úã caác phên
nhaánh àiïån thoaåi, caáp vaâ viïîn thöng. Ollila gia
nhêåp Nokia vaâ rúâi xa lônh vûåc taâi chñnh àïí phuå
traách cöng viïåc quan hïå quöëc tïë – núi maâ öng àaä
tranh luêån vaâ cho rùçng khoá khùn cuãa têåp àoaân
àang nùçm úã àoá.
Song, chûa àêìy möåt nùm sau, tûác nùm 1986,
Ollila àûúåc böí nhiïåm trúã laåi laänh àõa taâi chñnh quen
thuöåc, vúái vai troâ giaám àöëc taâi chñnh cuãa Nokia -
lônh vûåc rêët cêìn thiïët àöëi vúái Nokia luác naây. Noái rêët
cêìn thiïët laâ búãi vò, luác naây hai cöí àöng lúán nhêët
cuãa Nokia laâ hai ngên haâng nhaâ nûúác haâng àêìu
Phêìn Lan, SYP vaâ KOP, cuâng vúái cöng ty baão hiïím
lúán nhêët Phêìn Lan laâ Pohjola àang kiïím soaát têåp
àoaân vúái 40% töíng söë cöí phêìn. Mong muöën cuãa caác
cöí àöng naây khöng phaãi luác naâo cuäng àöìng thuêån
vúái chiïën lûúåc taái troång têm cuãa ban giaám àöëc.
Kairamo muöën giaãm caác lûåc caãn trïn cûãa ngoä múã
ra chêu Êu cuãa Nokia. Àoá laâ cöng viïåc thûåc sûå
khoá bïn trong höåi àöìng quaãn trõ. Nokia cêìn möåt
ngûúâi biïët caách, rêët biïët caách vaâ àuã tinh tûúâng àïí
vûúåt qua tònh thïë àoá.
Jorma Ollila laâ lûåa choån töët nhêët vaâo luác àoá cuãa
Kairamo. Nhûäng nùm thaáng du hoåc vaâ laâm thuï
trong nghïì taâi chñnh cao cêëp cuãa Ollila coá dõp thi
thöë.
Ollila àaä nhanh choáng mang vïì cho Nokia nguöìn
vöën 800 triïåu fim (àún võ tiïìn tïå cuãa Phêìn Lan),
bùçng caách phaát haânh cöí phiïëu trïn saân giao dõch
chûáng khoaán chûá khöng vay tûâ chñnh ngên haâng
naâo. Baâi toaán quyïët àõnh cuãa Kairamo àaä àûúåc giaãi.
Taác giaã cuãa àaáp aán àoá luác naây àaä laâ möåt ngûúâi giaâ
dùån kinh nghiïåm vaâ tûâng traãi trong cuöåc söëng, àoá
laâ nùm 1988 vaâ Ollila úã tuöíi 38. Viïåc laâm naây coá
hai giaá trõ lúán. Möåt laâ, noá àaãm baão nguöìn vöën àïí
Nokia thûåc hiïån nhûäng thûúng vuå mua laåi Standard
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2928 JORMA OLLILA & NOKIA
Elektrik Lorentz, Ericsson Data vaâ Oceanic. Caã ba
cöng ty naây giuáp Nokia thûåc hiïån cuöåc baânh
trûúáng trong lônh vûåc àiïån tûã vaâ viïîn thöng. Hai laâ,
nguöìn vöën cuãa Nokia gêìn nhû laâ tùng gêëp àöi, búãi
trûúác khi Ollila àem vïì 800 triïåu fim, thò vaâo nùm
1987 töíng söë vöën cöí phêìn trong Nokia cuäng chó
àaåt 1 tó fim. Ba laâ, lêìn àêìu tiïn Nokia xuêët hiïån
thaânh cöng trïn saân giao dõch quöëc tïë bao göìm
Stockholm cuãa Thuåy Àiïín, New York cuãa Myä, Luên
Àön cuãa Anh, Paris cuãa Phaáp vaâ saân giao dõch
chûáng khoaán Frankfurt cuãa Àûác. Nghôa laâ Nokia coá
mùåt taåi nhûäng trung têm huy àöång vöën sêìm uêët
nhêët cuãa thïë giúái tû baãn. Cêìn nhúá laåi möåt chuát àïí
thêëy roä giaá trõ cuãa viïåc naây, laâ khi àoá Nokia chûa
coá tiïëng tùm gò.
Laâm thïë naâo àïí baán cöí phiïëu trïn chúå chûáng
khoaán thïë giúái? Khêíu hiïåu àûúåc duâng cho chiïën
dõch naây laâ “Haäy trúã thaânh möåt ngûúâi súã hûäu chêu
Êu”. Chiïën dõch cuãa Ollila bùçng caách baán “súã hûäu
chêu Êu” roä raâng àaä àem laåi hiïåu quaã. Hiïåu quaã
nhiïìu mùåt, tûâ thõ trûúâng àïën nöåi böå cöng ty. Möåt
cöng, àöi ba viïåc, nhêët laâ àaåt àûúåc niïìm tin cuãa
nhên viïn – nhûäng ngûúâi Phêìn Lan bùæt àêìu khao
khaát coá möåt võ thïë cao hún trong mùæt quöëc tïë, do
Kairamo khúi gúåi.
Giûäa luác vûâa huy hoaâng nhúâ vúái têìm tay àïën têån
Myä, Nokia laåi phaãi nhêån möåt àoân àau àúán: Chuã
tõch kiïm CEO Kari Kairamo tûå saát taåi nhaâ riïng.
Àoá laâ thaáng 12.1988. Phêìn Lan im lòm trong tuyïët
rúi. Nhûäng con phöë Espoo trùæng xoáa. Truå súã Nokia
nùçm bïn mùåt võnh àoáng bùng. Caái chïët cuãa võ chuã
tõch taâi nùng naây dûúâng nhû khöng gêy nhiïìu
ngaåc nhiïn trong cöng ty vò nhû baån beâ öng àaä
thêëy trûúác àoá öng rúi vaâo tònh traång cùng thùèng.
Nhûng àïën têån höm nay, nguyïn nhên khiïën öng
tûå kïët thuác àúâi mònh vêîn laâ möåt bñ êín. Ngûúâi ta chó
coá thïí àoaán rùçng, ngûúâi kyä sû lêm nghiïåp naây àaä
têåp trung quaá mûác àïí àêíy möåt töí húåp kinh doanh
kïình caâng vïì phña trûúác, vúái möåt têìm nhòn rêët xa,
àêìy khaát voång nhûng laåi phaãi thûåc hiïån noá trong
böëi caãnh khuãng hoaãng nhiïn liïåu dêìu lûãa noáng
nhû caái phoâng sauna. Nokia khöng thïí ài nhanh
vaâ maånh hún nhû öng muöën.
Jorma Ollila luác naây múái úã tuöíi 38, chûáng kiïën
sûå ra ài bi thaãm cuãa möåt võ sïëp taâi nùng. Kinh
doanh roä raâng khöng àún thuêìn laâ chuyïån kiïëm
tiïìn, noá roä neát nhû loâng yïu nûúác vêåy. Dûúâng nhû,
àïí ài nhanh trïn con àûúâng xa, hoaâi baäo vaâ têìm
nhòn thöi chûa àuã, Nokia cêìn möåt ngûúâi àuã khaã
nùng àïí leâo laái noá. Nokia vúái nhûäng cuá rúi nhanh
trong lônh vûåc àiïån tûã vaâ caác ngaânh cöng nghiïåp
nùång theo truyïìn thöëng khaác àaä khiïën cho cöng ty
rúi vaâo caãnh núå nêìn. Möåt cöng ty bõ núå ngêåp àêìu
trïn thõ trûúâng chûáng khoaán chñnh laâ nguy cú bõ
ngûúâi khaác mua, bõ thön tñnh.
Ngay sau caái chïët cuãa Kairamo, Simo S. Vuorileto
trúã thaânh ngûúâi kïë nhiïåm vaâo muâa xuên nùm
1989. Öng naây, tiïëp bûúác ngûúâi tiïìn nhiïåm xêëu söë
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 3130 JORMA OLLILA & NOKIA
bùçng caách laâm goån têåp àoaân laåi chó coân 6 nhoám
lônh vûåc, thay vò 11. Àoá laâ àiïån tûã, dûä liïåu, àiïån
thoaåi di àöång, viïîn thöng, dêy caáp vúái thiïët bõ vaâ
cöng nghiïåp cú baãn. Öng tiïëp tuåc ài theo con
àûúâng cuãa ngûúâi ài trûúác laâ têåp trung vaâo cöng
nghïå cao, loaåi boã ngaânh cao su, giêëy, göî saân khoãi
Nokia. Vaâ öng tiïëp tuåc quöëc tïë hoáa Nokia maånh
hún nûäa bùçng caách àêíy maånh vöën maåo hiïím vúái
nhiïìu cöng ty, chùèng haån nhû Tandy cuãa Myä vaâ
Matra cuãa Phaáp – caã hai àaåi gia naây cuâng àöìng yá
àïí Nokia saãn xuêët àiïån thoaåi di àöång cho hai thõ
trûúâng Myä vaâ Phaáp. Cuäng trong nùm 1989, Ollila
àûúåc böí nhiïåm vaâo chûác vuå khaác cao hún: Phoá
chuã tõch höåi àöìng quaãn trõ.
Ngaây Vuorileto nhêåm chûác laâ muâa xuên êëm aáp
nhûng nhûäng bûúác ài tiïëp theo cuãa öng vêîn chó
àem laåi möåt muâa àöng daâi aãm àaåm trong kinh
doanh. Laäi roâng cuãa Nokia tiïëp tuåc “àiïu taân”
trong suöët nùm 1989 vaâ tiïëp tuåc “rúi laã taã” nhû laá
phong muâa thu trong nùm sau àoá. Nokia vaâng uáa.
Têìm nhòn cuãa nhaâ laänh àaåo Kairamo àaä àûa
Nokia thaânh cöng vïì phña Têy Êu, vúái daâi ra Bùæc
Myä vaâ duy trò thõ trûúâng Liïn Xö nhûng kïët quaã laåi
ngûúåc laåi vaâ cuöëi cuâng laâ caái chïët bñ êín. Coá veã nhû
Nokia quaá öm àöìm trong möåt tònh thïë nhû vêåy. Têët
caã tröån laåi vúái nhau nhû möåt múá boâng bong, vaâ, noá
chúâ àúåi möåt ai àoá khöng chó nhòn xa tröng röång
maâ nhêët àõnh phaãi àuã khaã nùng gúä möëi tú boâng
bong.
OLLILA CHAÅM VAÂO ÀIÏÅN THOAÅI DI ÀÖÅNG
Jorma Ollila miïu taã vúái phoáng viïn cuãa Business
Week (10.8.1998) nhûäng linh caãm cuãa mònh vïì
tûúng lai:
“Haäy tûúãng tûúång, têët caã thöng tin trïn thïë giúái
bao göìm tiïëng noái cuãa con ngûúâi, hònh aãnh, phim,
êm nhaåc, tin tûác vaâ moåi thûá coá trïn Internet – têët
caã àïìu coá thïí coá àûúåc trong möåt thiïët bõ cúä nhoã.”
Nokia àaä chinh phuåc toaân cêìu vúái trñ tûúãng
tûúång àoá cuãa möåt doanh nhên chûa nöíi tiïëng. Àoá
cuäng laâ khaát voång cuãa con ngûúâi trong caách thûác
giao tiïëp vúái nhau.
Cho àïën àêìu thêåp niïn 90, nïìn kinh tïë Phêìn Lan
vêîn ò aåch. Kairamo àaä chïët bñ êín vúái sûå nghiïåp lúán
nhûng chûa thaânh. Têåp àoaân Nokia thò àang chïët
dêìn.
Möåt ngaây muâa xuên nùm 1990, Vuorilehto goåi
cho Ollila àïí hoãi rùçng, nhaâ taâi chñnh cuãa Nokia coá
muöën chõu traách nhiïåm laänh àaåo Nokia Moblie
Phone hay khöng?
Ollila traã lúâi qua àiïån thoaåi: “Öng xem, àoá khöng
phaãi laâ nhiïåm vuå dïî daâng nhûng töi nghô laâ töi seä
laâm viïåc àoá. Àûúåc àêëy!”. Vaâ Ollila “seä laâm viïåc àoá”
chó thöng qua möåt cuöåc thûúng lûúång trïn àiïån
thoaåi nhû vêåy maâ thöi.
