Khóa luận tốt nghiệp đại học: Chế tạo thí nghiệm hỗ trợ dạy học phần nhiệt học vật lý lớp 10 theo phương pháp bàn tay nặn bột

Giáo dục hiện nay yêu cầu đào tạo những con người năng động, sáng tạo để đáp ứng quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Bộ môn Vật lý, với vai trò quan trọng trong khoa học tự nhiên và công nghệ, cần được giảng dạy hiệu quả thông qua thực nghiệm. Tuy nhiên, việc thực hiện thí nghiệm trong dạy học Vật lý còn gặp nhiều hạn chế về cơ sở vật chất và thời gian. Để khắc phục, việc tự chế tạo thí nghiệm và áp dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” (BTNB) được xem là giải pháp phù hợp. Đề tài này tập trung vào việc chế tạo thí nghiệm hỗ trợ dạy học phần Nhiệt học Vật lý lớp 10 theo phương pháp BTNB, nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập.

Tài liệu này hữu ích cho giáo viên Vật lý trung học phổ thông, đặc biệt là những người quan tâm đến việc đổi mới phương pháp giảng dạy và tích hợp thí nghiệm thực tiễn. Sinh viên sư phạm Vật lý có thể tham khảo để nâng cao kỹ năng thiết kế và sử dụng thí nghiệm. Các nhà nghiên cứu giáo dục và quản lý giáo dục cũng có thể tìm thấy giá trị trong việc đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học tiên tiến.

Luận văn này nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử dụng thí nghiệm tự tạo hỗ trợ dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột” (BTNB) trong môn Vật lý. Mục tiêu chính là làm rõ khái niệm, mục tiêu và cơ sở khoa học của phương pháp BTNB, đồng thời nghiên cứu, thiết kế, chế tạo một số thí nghiệm đơn giản, dễ thực hiện cho phần Nhiệt học Vật lý lớp 10. Luận văn cũng đề xuất quy trình thiết kế và tiến trình dạy học các bài cụ thể có sử dụng thí nghiệm tự tạo theo phương pháp này, như khảo sát định luật Boyle-Mariotte, sự nở vì nhiệt của vật rắn và hiện tượng căng bề mặt của chất lỏng. Thông qua thực nghiệm sư phạm tại trường THPT Hùng Vương, kết quả cho thấy việc áp dụng các thí nghiệm tự tạo theo phương pháp BTNB giúp tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh, nâng cao hứng thú học tập và chất lượng lĩnh hội kiến thức. Học sinh trong nhóm thực nghiệm cho thấy kết quả học tập tốt hơn đáng kể so với nhóm đối chứng, đồng thời khả năng tư duy và làm việc nhóm được cải thiện. Luận văn khẳng định tính khả thi và hiệu quả của việc thiết kế, chế tạo và sử dụng thí nghiệm tự tạo theo phương pháp BTNB trong dạy học Vật lý ở trường phổ thông hiện nay, góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy đáp ứng yêu cầu của chương trình.