MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đất nước ta trong giai đoạn cuối thế kỉ XV đến thế kỉ XVIII đã xảy ra
nhiều biến động lớn về chính trị cũng như kinh tế xã hội, đặc biệt là từ khi
nhà Lê sơ sụp đổ (1428-1527). Là một triều đại hùng mạnh, in dấu ấn sâu
đậm trên tất cả các mặt chính trị, kinh tế, văn hoá nên sự suy sụp của nhà Lê
sơ đã góp phần gây ra cuộc chiến tranh giành quyền lực giữa các thế lực
phong kiến Lê - Mạc, Trịnh - Nguyễn, khiến đời sống dân chúng điêu đứng.
Nhưng nhìn ở góc độ khác khách quan hơn, giai đoạn này cũng đã hoàn thiện
nguyện vọng Nam tiến của triều đại Lê sơ. Quá trình Nam tiến là một trong
những kết quả quan trọng trong lịch sử dân tộc, kéo dài qua nhiều thời kì,
nhiều đời vua khác nhau. Nhưng chỉ đến thời các chúa Nguyễn mới diễn ra
thực sự mạnh mẽ và có hiệu quả rõ rệt mà Chúa tiên Nguyễn Hoàng (1558-
1613) là người mở cõi. Nguyễn Hoàng để tránh sự thủ tiêu của họ Trịnh, dựa
vào lời khuyên của Nguyễn Bỉnh Khiêm: “Hoành Sơn nhất đái,vạn đại dung
thân”, đã khéo léo xin Trịnh Kiểm vào cai quản vùng đất Thuận Hóa đầy khó
khăn, lựa chọn nơi này là nơi dung thân là nơi dấy nghiệp. Bắt đầu từ Chúa
Tiên đến các đời Chúa kế vị đều đã cố gắng xây dựng cơ đồ vững mạnh cả về
chính trị và kinh tế. Nhắc đến Đàng Trong là nhắc đến một nền kinh tế ngoại
thương phát triển rộng mở, nhưng song song với kinh tế chúa Nguyễn luôn
chú trọng xây dựng lực quân đội đông và mạnh, trong đó đặc biệt phải kể đến
thủy quân. Việc chú trọng phát triển thủy quân ở Đàng Trong thứ nhất là do
đặc điểm vị trí địa lí thuận lợi cho việc lưu thông bằng đường thủy với hệ
thống sông ngòi kênh rạch chằng chịt, đường bờ biển kéo dài và đây cũng là lí
do người dân Đàng Trong quen với việc sử dụng thuyền và phát triển văn hóa
nước. Điều quan trọng hơn nữa, việc phát triển thủy quân đã phục vụ cho nhu
cầu chính trị của Đàng Trong chống lại họ Trịnh ở phương Bắc, hoàn thành
sứ mệnh mở rộng lãnh thổ về phương Nam. Do đòi hỏi cấp thiết phải xây
dựng quân đội mạnh và tình hình thực tế của Đàng Trong, đã thúc đẩy Chúa
