TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
…….***…….
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ GIỮA VIỆT NAM
VÀ CHLB ĐỨC- CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC TRONG
BỐI CẢNH KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU
Sinh viên thực hiện : Lê Thị Thu Phƣơng
Lớp : Anh 10
Khóa : 45
Giáo viên hướng dẫn : ThS. Vũ Đức Cƣờng
Hà Nội, tháng 05 năm 2010
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NƢỚC CHLB ĐỨC VÀ CƠ SỞ
NỀN TẢNG PHÁT TRIỂN QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ
GIỮA VIỆT NAM VÀ CHLB ĐỨC ........................................................................... 4
I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NƢỚC CHLB ĐỨC .................................................... 4
1.1. Giới thiệu về điều kiện tự nhiên và dân cƣ, lịch sử, thể chế chính trị
và văn hóa nƣớc CHLB Đức ....................................................................................... 4
1.1.1. Điều kiện tự nhiên và dân cư .............................................................................. 4
1.1.2. Lịch sử ................................................................................................................ 5
1.1.3. Chính trị và đối ngoại ......................................................................................... 7
1.1.4. Văn hóa............................................................................................................... 9
1.2. Đặc điểm của nền kinh tế CHLB Đức ................................................................ 11
1.2.1. Kinh tế .............................................................................................................. 11
1.2.2. Thương mại ...................................................................................................... 14
1.2.3. Đầu tư ............................................................................................................... 15
II. SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN PHÁT TRIỂN QUAN HỆ THƢƠNG MẠI
VÀ ĐẦU TƢ GIỮA VIỆT NAM VÀ CHLB ĐỨC................................................... 17
2.1. Về phía Việt Nam ................................................................................................ 17
2.2. Về phía CHLB Đức ............................................................................................. 18
III. CƠ SỞ NỀN TẢNG PHÁT TRIỂN QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ
GIỮA VIỆT NAM VÀ CHLB ĐỨC ......................................................................... 19
3.1. Khuôn khổ pháp lý cho hợp tác thƣơng mại và đầu tƣ giữa Việt Nam và
CHLB Đức và một số chính sách có liên quan ......................................................... 19
3.1.1. Các hiệp định giữa EU và Việt Nam ................................................................. 19
3.1.1.1. Hiệp định khung giữa EU và Việt Nam............................................................ 19
3.1.1.2. Hiệp định hàng dệt may .................................................................................. 20
3.1.1.3. Một số biện pháp thương mại của EU ............................................................. 21
3.1.2. Các hiệp định song phương giữa CHLB Đức và Việt Nam .............................. 24
3.1.2.1. Hiệp định tránh đánh thuế hai lần ................................................................... 24
3.1.2.2. Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư lẫn nhau ......................................... 24
3.1.3. Một số chính sách thương mại và đầu tư của CHLB Đức và Việt Nam ........... 25
3.1.3.1. Chính sách của CHLB Đức ............................................................................. 25
3.1.3.2. Chính sách của Việt Nam ................................................................................ 28
3.2. Tính bổ sung của hai thị trƣờng ......................................................................... 30
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ
GIỮA VIỆT NAM VÀ CHLB ĐỨC TRONG BỐI CẢNH
KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU ............................................................... 31
I. KHÁI QUÁT VỀ TIẾN TRÌNH QUAN HỆ GIỮA VIỆT NAM VÀ
CHLB ĐỨC ............................................................................................................... 31
1.1. Giai đoạn 1975- 1990 .......................................................................................... 31
1.2. Giai đoạn 1990 đến nay ...................................................................................... 32
II. THỰC TRẠNG QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ GIỮA VIỆT NAM
VÀ CHLB ĐỨC ......................................................................................................... 33
2.1. Thực trạng quan hệ thƣơng mại giữa Việt Nam và CHLB Đức ....................... 33
2.1.1. Cán cân thương mại song phương ................................................................... 33
2.1.1.1. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ...................................................................... 33
2.1.1.2. Kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang CHLB Đức ....................................... 35
2.1.1.3. Kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ CHLB Đức ......................................... 36
2.1.1.4. Cán cân thương mại ........................................................................................ 36
2.1.2. Cơ cấu thương mại ........................................................................................... 37
2.1.2.1. Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang CHLB Đức ............................ 37
2.1.2.2. Cơ cấu hàng hóa nhập khẩu của Việt Nam từ CHLB Đức ............................... 42
2.2. Thực trạng đầu tƣ của CHLB Đức vào Việt Nam ............................................. 46
2.2.1. Đầu tư trực tiếp (FDI) của CHLB Đức vào Việt Nam ...................................... 46
2.2.1.1. Khái quát chung.............................................................................................. 46
2.2.1.2. Hình thức và địa bàn đầu tư ............................................................................ 47
2.2.1.3. Quy mô đầu tư ................................................................................................ 48
2.2.1.4. Lĩnh vực đầu tư ............................................................................................... 49
2.2.2. Hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) của CHLB Đức cho Việt Nam................. 50
2.2.2.1. Khái quát chung.............................................................................................. 50
2.2.2.2. Hình thức viện trợ ........................................................................................... 50
2.2.2.3. Quy mô và tình hình giải ngân các khoản ODA của Đức cho Việt Nam ........... 51
2.3. Đánh giá chung về tình hình thƣơng mại giữa Việt Nam và CHLB Đức ......... 53
2.3.1. Đánh giá về quan hệ thương mại giữa Việt Nam và CHLB Đức ..................... 53
2.3.1.1. Thành tựu ....................................................................................................... 53
2.3.1.2. Hạn chế .......................................................................................................... 54
2.3.2. Đánh giá về hoạt động đầu tư của CHLB Đức vào Việt Nam .......................... 56
2.3.2.1. Thành tựu ....................................................................................................... 56
2.3.2.2. Hạn chế .......................................................................................................... 57
3.1. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và tác động của nó tới nền kinh tế Việt
Nam và CHLB Đức ................................................................................................... 58
3.1.1. Diễn biến và nguyên nhân của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu ................ 59
3.1.1.1. Diễn biến ........................................................................................................ 59
3.1.1.2. Nguyên nhân ................................................................................................... 60
3.2. Nền kinh tế Việt Nam và CHLB Đức trong bối cảnh khủng hoảng
và suy thoái kinh tế .................................................................................................... 61
3.2.1. Nền kinh tế Việt Nam và những phản ứng chính sách..................................... 61
3.2.2. Nền kinh tế Đức và chính sách ứng phó với khủng hoảng kinh tế................... 63
3.3. Cơ hội và thách thức của quan hệ thƣơng mại và đầu tƣ giữa Việt Nam
và CHLB Đức trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu.................................. 64
3.3.1. Thách thức ........................................................................................................ 64
3.3.2. Cơ hội ............................................................................................................... 69
CHƢƠNG 3: TRIỂN VỌNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY QUAN HỆ
THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ GIỮA VIỆT NAM VÀ CHLB ĐỨC
SAU CUỘC KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU .......................................... 72
I. TRIỂN VỌNG QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ
GIỮA VIỆT NAM VÀ CHLB ĐỨC ......................................................................... 72
1.1. Bối cảnh kinh tế chính trị thế giới ...................................................................... 72
1.1.1. Quá trình toàn cầu hóa và khu vực hóa ........................................................... 72
1.1.2. Xu hướng đa cực hóa trên thế giới ................................................................... 74
1.1.3. Kinh tế thế giới bắt đầu tăng trưởng trở lại sau cuộc khủng hoảng
vừa qua nhưng tốc độ phục hồi không đồng đều ....................................................... 75
1.1.3.1. Triển vọng kinh tế thế giới .............................................................................. 75
1.1.3.2. Triển vọng kinh tế CHLB Đức ......................................................................... 76
1.1.3.3. Triển vọng kinh tế Việt Nam ............................................................................ 77
1.2. Triển vọng hợp tác thƣơng mại và đầu tƣ giữa Việt Nam và CHLB Đức:....... 77
1.2.1. Triển vọng mở rộng quan hệ thương mại ......................................................... 77
1.2.2. Triển vọng thu hút đầu tư của Đức vào Việt Nam ............................................ 79
1.3. Định hƣớng của Việt Nam trong việc phát triển quan hệ thƣơng mại
và đầu tƣ với CHLB Đức .......................................................................................... 81
1.3.1. Định hướng phát triển quan hệ thương mại giữa Việt Nam và CHLB Đức..... 81
1.3.2. Định hướng thu hút đầu tư của Đức vào Việt Nam.......................................... 81
II. GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƢ GIỮA
VIỆT NAM VÀ CHLB ĐỨC .................................................................................... 82
2.1. Giải pháp thúc đẩy quan hệ thƣơng mại song phƣơng ..................................... 82
2.1.1. Một số vấn đề cần lưu ý trong quan hệ thương mại Việt- Đức ......................... 82
2.1.2. Đề xuất một số giải pháp mang tính vĩ mô........................................................ 84
2.1.3. Đề xuất một số giải pháp đối với các doanh nghiệp .......................................... 86
2.2. Giải pháp thúc đẩy đầu tƣ từ CHLB Đức vào Việt Nam .................................. 88
2.2.1. Một số điểm cần lưu ý trong quan hệ đầu tư với CHLB Đức .......................... 88
2.2.2. Đề xuất một số giải pháp thu hút FDI từ Đức và nâng cao
hiệu quả sử dụng FDI ................................................................................................ 91
2.2.3. Đề xuất một số giải pháp thu hút ODA từ Đức và nâng cao
hiệu quả sử dụng ODA ............................................................................................... 94
KẾT LUẬN ................................................................................................................ 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 98
PHỤ LỤC ................................................................................................................ 104