
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA: TIỂU HỌC – MẦM NON
----------
NGUYỄN THỊ THỦY
VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIỆM
TRONG DẠY HỌC MÔN KHOA HỌC LỚP 4
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Quảng Nam, tháng 5 năm 2016
1
MUC LUC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 2
3.1 Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 2
3.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................. 2
4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 2
4.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ......................................................................... 2
4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn ...................................................................... 2
4.2.1. Phương pháp quan sát ....................................................................................... 2
4.2.2. Phương pháp phỏng vấn ................................................................................... 2
4.2.3. Phương pháp khảo sát, điều tra ........................................................................ 2
4.2.4. Phương pháp thực nghiệm: ............................................................................... 3
4.3. Phương pháp thống kê ......................................................................................... 3
5. Lịch sử nghiên cứu ................................................................................................. 3
6. Đóng góp đề tài ...................................................................................................... 3
7. Cấu trúc của đề tài .................................................................................................. 4
PHẦN NỘI DUNG ..................................................................................................... 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG
PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIỆM TRONG DẠY HỌC KHOA HỌC LỚP 4 ............ 5
1.1. Cơ sở lí luận về việc vận dụng phương pháp thí nghiệm trong dạy học môn
Khoa học lớp 4............................................................................................................ 5
1.1.1. Khái quát vấn đề về phương pháp thí nghiệm .................................................. 5
1.1.1.1. Phương pháp thí nghiệm ................................................................................ 5
1.1.1.2. Vai trò của phương pháp thí nghiệm trong dạy học Khoa học lớp 4 ............ 6
1.1.1.3. Cách tiến hành phương pháp thí nghiệm ...................................................... 7
1.1.1.4. Một số yêu cầu khi vận dụng phương pháp thí nghiệm trong dạy học Khoa
học lớp 4 ..................................................................................................................... 8
1.1.1.5. Ưu điểm và hạn chế của phương pháp thí nghiệm ........................................ 9
1.1.2. Đặc điểm nhận thức của học sinh lớp 4 ............................................................ 9
2
1.2. Cơ sở thực tiễn của việc vận dụng phương pháp thí nghiệm trong dạy học môn
Khoa học lớp 4.......................................................................................................... 10
1.2.1. Mục tiêu, nội dung chương trình môn Khoa học lớp 4 .................................. 10
1.2.1.1. Mục tiêu chương trình môn Khoa học lớp 4 ............................................... 10
1.2.1.2. Nội dung chương trình môn Khoa học lớp 4 ............................................... 11
1.2.2. Thực trạng việc vận dụng phương pháp thí nghiệm trong dạy học môn Khoa
học lớp 4 ................................................................................................................... 13
1.2.2.1. Mục đích điều tra ......................................................................................... 13
1.2.2.2. Nội dung điều tra ......................................................................................... 14
1.2.2.3. Kết quả điều tra ........................................................................................... 14
1.2.2.4. Đánh giá thực trạng ..................................................................................... 19
1.2.3. Một số nguyên nhân ảnh hưởng đến việc vận dụng phương pháp thí nghiệm
trong dạy học môn Khoa học lớp 4 .......................................................................... 19
Tiểu kết chương 1 ..................................................................................................... 20
CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIỆM TRONG DẠY MÔN
KHOA HỌC LỚP 4 .................................................................................................. 21
2.1. Một số căn cứ đề xuất cách vận dụng phương pháp thí nghiệm trong dạy học
môn Khoa học lớp 4 ................................................................................................. 21
2.1.1. Phù hợp mục tiêu môn học ............................................................................. 21
2.1.2. Phù hợp nội dung chương trình ...................................................................... 21
2.1.3. Phù hợp đặc điểm nhận thức của học sinh ..................................................... 21
2.1.4. Phù hợp tính khả thi, tính thực tiễn ................................................................ 22
2.2. Vận dụng phương pháp thí nghiệm trong dạy học môn Khoa học lớp 4 .......... 22
2.2.1 Hệ thống những nội dung bài học vận dụng phương pháp thí nghiệm ........... 22
2.2.2. Xây dựng kế hoạch bài dạy môn Khoa học lớp 4 có vận dụng phương pháp
thí nghiệm ................................................................................................................. 24
2.2.2.1. Quy trình tiến hành phương pháp thí nghiệm trong dạy học môn Khoa học
lớp 4 .......................................................................................................................... 24
2.2.2.2. Thiết kế kế hoạch bài dạy trong môn Khoa học lớp 4 có vận dụng phương
pháp thí nghiệm ........................................................................................................ 25
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ............................................................. 53
3
3.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm .................................................................. 53
3.2. Đối tượng thực nghiệm ...................................................................................... 53
3.3. Phương pháp thực nghiệm: ................................................................................ 53
3.4. Nội dung ............................................................................................................ 53
3.5. Tổ chức thực nghiệm ......................................................................................... 54
3.5.1. Thời gian tiến hành thực nghiệm .................................................................... 54
3.5.2.Chọn bài thực nghiệm...................................................................................... 54
3.5.3. Giáo án thực nghiệm....................................................................................... 54
3.6. Tiến hành thực nghiệm ...................................................................................... 54
3.7. Kết quả thực nghiệm.......................................................................................... 55
Tiểu kết chương 3 ..................................................................................................... 58
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................. 60
1. Kết luận ................................................................................................................. 60
2. Kiến nghị .............................................................................................................. 61
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 62
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trước sự phát triển mạnh mẽ của xã hội, Đảng và nhà nước ta đã đặt ra
những nhiệm vụ cụ thể của thời kì mới. Trong đó, chỉ rõ con người là trung tâm của
sự phát triển nhanh và bền vững. Để thực hiện mục tiêu trên thì công tác Giáo dục –
Đào tạo là quốc sách hàng đầu, được xem là động lực quan trọng để thúc đẩy sự
phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Quan trọng nhất là giáo dục tiểu học, vì đây
là cấp học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là cấp học đặt nền móng cho
sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Luật giáo dục của nước ta số 38/205/QH11, chương II, điều 28 có nhấn
mạnh: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng
tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng
phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến
thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho
học sinh”. Vì vậy, việc lựa chọn, vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học
(PPDH) vào quá trình giảng dạy ở trường tiểu học sẽ là thao tác quan trọng để nâng
cao hiệu quả học tập của học sinh (HS).
Cùng với các môn học khác thì môn Khoa học cũng là một môn học có vị trí
quan trọng trong trường tiểu học, là môn học trang bị cho HS những kiến thức về cơ
thể và sức khỏe của con người, về sự vật,hiện tượng. Đối với môn Khoa học có thể
vận dụng nhiều phương pháp dạy học như: phương pháp quan sát, phương pháp
thảo luận, phương pháp thực hành,…trong đó phương pháp thí nghiệm (PPTN) là
một trong những phương pháp đặc trưng phù hợp với những nội dung khoa học,
PPTN trong dạy học Khoa học tạo nên sự kích thích, tìm tòi khám phá khoa học,
khơi dậy tính tích cực trong hoạt động của HS qua đó hình thành niềm tin khoa học
cho các em. Việc vận dụng PPTN trong quá trình dạy học Khoa học sẽ giúp các em
lĩnh hội tri thức mới nhanh và khắc sâu các kiến thức đã học; lôi cuốn HS vào học
tích cực, sôi động; phát triển khả năng chú ý, quan sát của các em.
Trên thực tế, trong quá trình dạy học môn Khoa học tại trường Tiểu học Trần
Quốc Toản, TP Tam Kỳ, việc vận dụng PPTN còn gặp nhiều hạn chế về điều kiện
thí nghiệm, cách thức tổ chức chưa phát huy hết tính tích cực của HS và nhiều HS