Kịch bản truyền hình và Kịch bản: Phần 1 (Mới nhất)

KCH BN VÀ KCH BN TRUYN HÌNH

(Phn 1)

1. Khái nim v kch bn

Kch bn bt ngun t ting La tinh csenario, có ngha là vn bn kch hoc

vn bn vit có tính kch dùng  ch mt b phn cu thành rt quan trng ca tác

phm vn hc, in nh hay truyn hình. Theo t in ting Vit do Giáo sư

Hoàng Phê ch biên, Nxb Khoa hc xã hi nh ngha: “Kch bn- ó là v kch 

dng vn bn”.

Tuy nhiên, nu ưa ra khái nim này vào các dng kch bn vn hc, kch

bn in nh và kch bn truyn hình, thì vic gii ngha trên ây là chưa tht y

, c bit i vi kch bn truyn hình.

Thut ng kch bn tn ti ã lâu. T dùng  ch mt chương trình ã

ưc phác tho hoc bn tóm tt ca mt tác phm kch. Nó ưc hiu như mt

bn miêu t sơ lưc trt t các lp ca ca v din. Bn thân t “Senari” xut hin

thut ng sân khu “Senarius”, ch ngư i !ng sau sân khu ch o cho các din

viên bao gi n lưt h ra biu din, ng th i theo dõi  nhng hành ng din

ra kp th i, úng lúc.

" tn ti vi mt din mo phong phú và cách th!c !ng d#ng linh hot

như hin nay, kch bn ã có mt lch s$ v ngun gc ca nó. Kch bn xut hin

cùng vi s ra  i ca loi hình sân khu kch, c%ng có th coi ngun gc ca nó

là kch bn vn hc. Ngư i vit kch bn phi bit xut phát t nhng s i lp

ang âm  hay ã vùng tr&i dy trong hin thc  i sng  sáng to nhng tình

hung xung t va khái quát, va c# th. Tri qua nhiu bưc k tha và phát

trin, kch bn dn dn ã có s bin hoá linh hot  thích !ng vi tng loi hình

sáng tác. Lch s$ loài ngư i là lch s$ ca nhng k tha. "in nh ra  i là s k

tha ca nhip nh, sân khu, vn hc, iêu khc, hi ho, âm nhc; còn truyn

hình là s k tha t in nh và báo chí. Như vy, s ra  i ca các dng kch

bn u là mt s phát trin có tính k tha, tính chn lc trên cơ s c thù riêng

ca m&i loi hình.

M&i loi hình vn hc ngh thut, in nh hay truyn hình (có th coi

truyn hình c%ng là mt loi hình mang tính cht ngh thut, bi truyn hình là s

kt hp ca in nh và báo chí) u có nhng c thù riêng, c trưng và tính

cht riêng. Vì th, khái nim kch bn i vào tng loi hình ưc “bin hoá” sao

cho phù hp vi nhng tính cht c trưng riêng ca nó. Do ó, nó có nhiu hình

th!c biu hin a dng ch! không phi ch là v kch  dng vn bn, vn  này

chúng tôi xin  cp phân tích  nhng phn sau.

Các loi kch bn khác nhau như vy liu có th gi chung t gc “kch

bn” trong kch bn vn hc, sân khu, in nh truyn hình ưc hay không. Ti

sao gi chung là kch bn nu gia chúng không có nét gì chung. "im chung, nét

chung nht ca các loi kch bn này là gì? "ó là tác d#ng, vai trò, ch!c nng ca

kch bn.

So vi các loi hình ngh thut như hi ho, iêu khc, thơ vn, âm nhc,

mt c trưng là t khâu ý  sáng tác n hoàn thành tác phm có th hoàn toàn

do công lao ca ngư i ngh s', cá nhân ngư i ngh s'. "ó là nhng sáng to “âm

thm” ca m&i cá nhân ngh s' vi bin ng cuc  i. Trong khi ó, sân khu

(kch nói, kch truyn thng), in nh, li là mt ngh thut tp th có s óng

góp ca din viên, tác gi kch bn, ho s' trang trí, nhc s', ngư i làm công tác

hu trư ng...dưi s iu khin ca o din. Tác phm truyn hình c%ng là kt

qu góp s!c ca tp th o din, biên tp, cng tác viên, k' thut viên, quay

phim... Ngư i tham gia làm ra sn phm u phi tp trung góp phn to ra sn

phm hay nht, tt nht. "i vi tính cht làm vic tp th này, s có mt ca mt

kch bn ht s!c có ý ngha. Kch bn trưc ht vch ra “ cương” tác phm, th!

hai, kch bn óng vai trò như mt yu t liên h gia nhng cá nhân có liên quan

n công vic, liên h gia yu t k'- ngh thut, thng nht nht hành ng, các

phương tin biu hin n khp b( tr cho nhau to nên mt chnh th, mt tác

phm hoàn ho.

Kch bn là mt v kch, mt b phim, mt chơng trình c phác tho,

mô hình hoá, trên vn bn vi t cách là mt  cơng, hay chi tit n tng chi

tit nh (tu theo yêu cu ca mi loi hình), là cơ s chính cho “tp th tác gi”

làm nên, hoàn thin tác phm ca mình.

2, Ngun gc kch bn

Theo nh ngha trên ây kch bn là “mt v kch dng vn bn”, kch bn

ra  i cùng vi s xut hin ca loi hình kch (hay phương th!c kch).

“Kch thng c hiu va theo ngha là mt loi hình ngh thut sân

khu, va có ngha là mt kch bn vn hc”.

Như vy ngun gc ca kch bn là kch bn vn hc. Nghiên c!u kch

bn vn hc qua phương th!c kch. Là mt th loi vn hc n)m trong th loi

kch, tác phm kch nói ch thc s khai thác trn v*n khi ưc trình din trên sân

khu. Kch c%ng là mt loi hình sân khu. Sau lao ng ca nhà vn (ngư i sang

tác kch bn vn hc) là chng ư ng sáng to th! hai ca i ng% ngh s' sân

khu gm o din, din viên, nhc s', ho s'. B)ng nhng ưu th riêng ca dàn

dng, din xut, âm nhc, trang trí...h ã tái hin sinh ng, trc tip ni dung

ca kch bn vn hc trên sân din.

Không phi bt c! mt kch bn vn hc nào c%ng có iu kin ưc dàn

dng trên sân khu. Kch bn vn hc có y  nhng c trưng riêng trong cu

trúc hình tưng, trong phương th!c biu hin, trong ngôn ng ngh thut nên

ngư i ta v+n có th thưng th!c tác phm kch b)ng cách c kch bn vn hc.

Khác vi kch múa, kch hát, kch sân khu truyn thng (như chèo, tung, ci

lương)... là nhng loi hình ch có th thưng th!c ưc nu chúng ưc trình

din trên sân khu, bi l,, phương tin biu hin ch yu ca nhng loi hình này

mang tính c thù cao: nhng ng tác múa nu ó là kch múa, là làn iu ó là

kch hát. Tuy nhiên, kch bn không th thay th và bc l ưc y  v- *p ca

mt tác phm kch như ưc trình din trên sân khu. Các nhà vit kch n(i ting

th gii như Molie, Secxpia hay nhng nhà vn chuyn th t tác phm vn hc

sang kch bn vn hc như Gôgôn, Ôxtơrôpxki, Sêkhp, Gorki... u tha nhn

mi liên h mt thit gia kch bn vn hc vi b môn ngh thut sân khu, trong

ó kch bn vn hc là linh hn, là cái gc ca s thành công. Vì th vic tìm hiu

c trưng ca th kch bn vn hc theo hưng tip cn t phía sân khu là hp lý.

C%ng như các loi hình sân khu khác, c trưng ca kch không th thoát

li kh.i nhng iu kin sân khu và gii hn v mt không gian, th i gian, khi

lưng s kin, s lưng nhân vt. Tác phm kch không ch!a mt dung lưng hin

thc ln, b bn như tiu thuyt, c%ng không lng li trong nhng mch chìm ca

cm xúc như thơ tr tình. Gt b. i tt c nhng rư m rà, tn mn, không phù hp

vi iu kin sân khu, kch la chn nhng xung t trong  i sng làm i

tưng mô t.

3, Nhng c trưng và yu t ca kch

3.1, Xung t kch

C%ng là vic miêu t nhng b!c tranh sinh hot ca  i sng xã hi,

nhưng không ging vi thơ ca, tiu thuyt, không gian và th i gian ca mt tác

phm kch b gii hn, không có thì gi rông dài  mn àm, gii thích, lun bàn.

Trong kch hin thc b dn nén. Ct truyn phi có tính kch.

Nhà phê bình vn hc n(i ting Bêlinxki ã nhn xét:

“Tính kch c bc l bng s va chm, xô y gia nhng t tng có

khuynh hng chng i và thù ch nhau”.

“Nu hai ngư i tranh cãi nhau v mt vn  gì ó thì  ây không có

kch và c%ng không có yu t kch, nhưng khi ngư i ta cãi nhau mà ngư i này

mun tri hơn ngư i kia c s!c ánh vào mt nào ó ca tính cách, ánh vào

nhng im yu ri thông qua ó mà biu l các tính cách trong cuc cãi nhau làm

cho có quan h mi i vi nhau, th thì ây ã là kch ri”.Tính kch bc l qua

nhng xung t, mang sc thái thm m' khác vi nhng xung t thơ và tiu

thuyt. "ó là tính tp trung cao  ca xung t kch, s chi phi trc tip n cu

trúc tác phm, n nhp  vn ng khác thư ng ca ct truyn, xung t là ng

lc thúc y phát trin ca hành ng kch, nh)m xác lp nên nhng mi quan h

mi gia các nhân vt vn ưc coi là kt thúc tt yu ca tác phm kch.

Thiu xung t, tác phm s, mt i c trưng cơ bn ca th loi và không

th là mt kch bn vn hc.

" khám phá ưc vn  thuc v bn cht ca  i sng xã hi, ngư i vit

kch phi to ưc nhng xung t mang ý ngha xã hi sâu sc.

Hin thc là s vn ng a chiu ca các phm trù thm m' (cái *p-cái

xu; cái cao c- cái thp hèn; cái thin – cái ác; cái tin b – cái lc hu). Xung t

kch thư ng n)m  th i im cao trào ca s vn ng y. T nhng mâu thu+n

tn ti trong lòng hin thc, ngư i vit kch bn phi tin hành quá trình chn lc,

t(ng hp, sáng to nên nhng xung t va mang tính cht khái quát, va mang

tính in hình hoá.

Xung t kch có th ưc biu th b)ng mi xung t gia tính cách và

hoàn cnh, gia tính cách vi tính cách hay trong bn thân mt tính cách.

Tt c u phi t n tính chân thc và in hình. Thiu ý ngha in

hình, kch bn vn hc ch là s mô ph.ng nhng mâu thu+n v#n vt, tm thư ng

ca cuc sng, thiu ý ngha chân thc, kch bn vn hc ch là s gi to, là

nhng dòng lý thuyt suông.

3.2, Hành ng kch

Trong  i sng hàng ngày, hành ng là phương tin bc l rõ rt bn cht

ca tng ngư i. Trong vn hc, kch là th loi mang li s nhn th!c thc ti

thông qua hành ng. Tuy nhiên hành ng  ây không ch là ng tác, c$ ch

ca nhân vt mà là hành ng trong mi tương quan vi các yu t cu thành nên

tác phm như xung t ct truyn và nhân vt, ưc th hin trong kch bn vn

hc.

Trong kch, nu xung t là iu kin cn thit làm ny sinh tác phm thì

hành ng li là yu t duy trì s vn hành ca tác phm ó.

Xung t là mt quy t#, chn lc và t( ch!c hành ng kch, hành ng

kch là s th hin trc tip ni dung ca xung t kch, nhưng hành ng là yu

Kịch bản và kịch bản truyền hình - Phần 1

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi