1






















2
Ư

Ngưi hưng dn khoa hc:
1. PGS.TS VŨ KIM DŨNG
2. PGS.TS PHM VĂN MINH
Phn bin 1: PGS.TS. Nguyn Văn Thng
Phn bin 2: PGS.TS. Lê Xuân Bá
Phn bin 3: TS. Nguyn Thng
Lun án s ñưc bo v trưc Hi ñng chm lun án cp Nhà nưc h#p taij
Trư'ng ñ(i h#c Kinh t* Qu,c dân, Hà ni
Vào hi ….h…., ngày ….. tháng .… năm …...
Có th tìm hiu lun án ti
1. Thư vin Qu*c gia
2.Thư vin Trư.ng ð0i h1c Kinh t3 Qu*c dân
3
CÁC CÔNG TRÌNH TÁC GI: LIÊN QUAN ð>N
ð? TÀI NGHIÊN CAU ðà ðƯDC CÔNG BE
1.Hoàng Th6 Thúy Nga (2007), “Ho(t ñng c=a các Hi, Hip hi >
Vit nam: Th@c tr(ng và gii pháp”, Tp chí Thương mi S 11
năm 2007.
2.Hoàng Th6 Thúy Nga (2010), “NBn kinh t* gia công và quan ñiFm
ñ,i vi Dt may Vit nam”, Tp chí Th trưng giá c S tháng 9
năm 2010.
3.Hoàng Th6 Thúy Nga (2010), “ChuIi giá tr6 c=a ngành Dt may & bài
h#c rút ra tK vic tham gia chuIi giá tr6 toàn cLu c=a Ngành dt may
Hàn Qu,c”, Tp chí Công nghi p  S tháng 12 năm 2010.
4
CHƯƠNG 1: LGI MH ðIU
1.1. Tính cKp thi3t cMa ñO tài
Thp niên cu,i c=a th* kO 21 ñánh du s@ phát triFn c=a ngành may
mPc toàn cLu b6 cn tr> b>i 2 cuc kh=ng hong kinh t* trong nhQng năm
gLn ñây (i) WTO xoá bU h th,ng h(n ng(ch năm 2005 mà h th,ng này
ñem l(i cơ hi cho rt nhiBu nBn kinh t* nhU, nghèo và hưng vB xut
khZu ñưc ti*p cn vi các th6 trư'ng may mPc c=a các nưc công nghip,
(ii) và cuc suy thoái kinh t* th* gii năm 2008\2009 làm gim nhu cLu
xut khZu may mPc và d^n ñ*n tht nghip hàng lo(t trong chuIi cung
_ng ngành. Hai cuc kh=ng hong này thách th_c kh năng tn t(i c=a
công nghip hoá hưng vB xut khZu như là mô hình phát triFn cho các
nưc ñang phát triFn.
Th* kO 21 cũng ñánh du s@ chuyFn mình c=a nhQng qu,c gia trên
khbp th* gii. Vit nam ñang trong quá trình chuyFn tK mt nBn kinh t* k*
ho(ch hóa tp trung sang mt nBn kinh t* phdc vd nhu cLu th6 trư'ng. Các
thF ch* thương m(i như Hip hi doanh nghip nói chung và Hip hi Dt
may Vit nam nói riêng ñang tri qua quá trình chuyFn bi*n m(nh m ñF
th@c hin ñưc vai trò quan tr#ng c=a mình không chf trong vic hưng
d^n h#at ñng ñLu tư, kinh doanh c=a các doanh nghip mà còn trong vic
quy*t ñ6nh chính sách s,ng còn tác ñng ñ*n quyBn li c=a cng ñng các
doanh nghip nói chung và doanh nghip trong ngành May nói riêng. Khi
Vit nam hi nhp sâu và rng vào nBn kinh t* th* gii, vai trò c=a các
Ting công ty và các tp ñoàn kinh t* > Vit nam càng ngày càng quan
tr#ng ñóng góp mt phLn không nhU vào s@ phát triFn và hi nhp c=a
nBn kinh t* Vit nam. VINATEX là mt Tp ñoàn ln trong ngành May
cũng ñang trong quá trình chuyFn mình thay ñii cơ cu, thay ñii cách
th_c qun lý, thay ñii cách th_c sn xut nhom ñ(t ñưc chi*n lưc phát
triFn c=a ngành giai ño(n 2010\2020.
Ngành May Vit nam ñã có l6ch sq phát triFn tK lâu ñ'i, tri qua bao
nhiêu thăng trLm ñ*n nay ñã và ñang tr> thành mt ngành ñóng góp ln
vào GDP c=a ñt nưc. Trong gLn 20 năm qua, Ngành May ch= y*u
hưng vào xut khZu và ch= y*u là gia công cho các nưc khác như Mt,
Nht Bn, EU. Nhìn trên bình din nói chung trong khu v@c Châu Á thì
May Vit nam hin t(i v^n chưa th@c s@ có ñiFm nii bt. N*u xét vB giá
5
c thì May Vit nam còn gPp ñ,i th= nPng ký như Trung Qu,c, yn ð.
N*u vB khía c(nh th'i trang thì Hàn Qu,c, Nht Bn là nhQng trung tâm
th'i trang mà Vit nam còn nhiBu chdc năm nQa mi có thF sánh vai. Còn
xét vB khía c(nh nguyên phd liu cho May thì Vit nam khó có thF vưt
qua Thái Lan, Malaysia. Chính vì nhQng cn tr> trên con ñư'ng phát
triFn, các DN May Vit nam ñang ñ_ng trưc nhQng câu hUi. Liu ngành
May Vit nam có nên nâng cao năng l%c cnh tranh nh&m t'n d)ng tính
kinh t+ theo qui mô ñF ti*p tdc là nBn kinh t* gia công hưng ti xut khZu
hay là quay v1 th trưng trong nư2c nh&m phát tri3n th trưng n4i ña
trong khi Vit nam ñang trong quá trình hi nhp sâu và rng vào nBn
kinh t* th* gii.
Tính kinh t+ theo qui mô (Economies of scaleEOS) chf ra m_c ñ
giQa s@ thay ñii c=a chi phí trung bình khi có s@ thay ñii c=a sn lưng
ñLu ra.
Tính kinh t+ theo quy mô là mt trong hai ngun g,c t(o ra li ích
thương m(i c=a vic hi nhp (ngun g,c th_ nht c=a li ích thương
m(i là li th* so sánh). T_c là các hãng s có li hơn, n*u tKng bên tp
trung vào chf mt ngách h{p (niche) mà mIi hãng ñ(t ñưc hiu qu cao
nht vB quy mô. Các hãng cùng bán ra nhQng sn phZm tương t@ nhau,
nhưng ñáp _ng th6 hi*u c=a nhQng lp ngư'i tiêu dùng khác nhau.
ð,i vi mt DN, trong quá trình sn xut, tính kinh t* và phi kinh t*
theo qui mô ñóng vai trò quan tr#ng trong các quy*t ñ6nh vB sn xut dài
h(n, cd thF là xác ñ6nh hình d(ng c=a các ñư'ng ting chi phí dài h(n. ðây
là cơ s> ñF xác ñ6nh bài toán c=a DN là có nên ti*p tdc tăng qui mô sn
xut hay không.
Thông tin trên cho thy, tính kinh t* theo qui mô có ý nghĩa quan
tr#ng b>i vì ñây là y*u t, nh hư>ng rt ln ñ*n xác ñ6nh qui mô t,i ưu,
sn lưng và giá bán c=a mt hãng nói riêng và c=a mt ngành nói chung.
ðPc bit khái nim này có mt _ng ddng nht ñ6nh ñ,i vi các ngành
trong nBn kinh t* hi nhp nhom nâng cao năng l@c c(nh tranh c=a ngành
ñPc bit là ngành May vi ho(t ñng ch= y*u là xut khZu và chi*m v6 trí
quan tr#ng trong nBn kinh t* Vit nam.
Ngành dt may thư'ng ñưc g#i gp chung vi nhau nhưng th@c
cht là hai ngành khác nhau ñang gPp phi các vn ñB tương ñ,i khác
nhau. Ngành may thư'ng là bán t@ ñng, phLn ln thao tác v^n làm bong
tay nên chú tr#ng kt năng nhiBu hơn công ngh. Ngành dt thì trái l(i,
phLn ln ñã t@ ñng hóa hoàn toàn nên công ngh ñóng vai trò then ch,t.
Trong b,i cnh ngành Dt Vit nam ñang có nhQng ñLu vào mà ngành
6
May Vit Nam không cLn, còn ngành May Vit nam ñang cLn nhQng th_
mà ngành Dt Vit nam không có, ñng th'i l(i mt ñi li th* c(nh tranh
vB giá nhân công và gPp khó khăn vB nâng cao năng l@c c(nh tranh, tác
gi tp trung nghiên c_u vB các doanh nghip May Vit nam và ch#n ñB
tài “Nghiên c>u tính kinh t+ theo qui mô (Economies of scale) c?a các
doanh nghi p May Vi t Nam” làm lun án ti*n sĩ. Tuy nhiên, do s, liu
g,c không có nên mt s, s, liu trong lun án v^n bao gm c=a c 2
ngành Dt và May, ñiBu này không th@c s@ có nh hư>ng ti k*t qu
nghiên c_u c=a lun án.
1.2. MQc ñích, nSi dung, ñ*i tưTng, ph0m vi nghiên cVu cMa luân án
1.2.1. M!c ñích nghiên c%u c&a lun án
Lun án s phân tích nhQng vn ñB liên quan ñ*n tính kinh t* theo
qui mô c=a các doanh nghip nhom tr l'i các câu hUi sau:
1. Sq ddng phương pháp nào ñF ñánh giá, ñ6nh v6 tính kinh t* theo qui
mô cho các nhóm DN May Vit nam và k*t qu c=a áp ddng
phương pháp này ñ,i vi các nhóm DN May?
2. TK k*t qu ñánh giá tính kinh t* theo qui mô và phân tích th@c tr(ng
các DN May trong nBn kinh t* có thF ñưa ra nhQng nguyên nhân
riêng bit nào nh hư>ng ñ*n m_c ñ tính kinh t* theo qui mô c=a
các nhóm DN May?
3. Xem xét xu th* phát triFn c=a các DN May Vit Nam k*t hp các
phân tích trên, có thF ñưa ra các gii pháp nào cho vic ñ6nh hưng
phát triFn nhom khai thác tính kinh t* theo qui mô?
1.2.2. N'i dung nghiên c%u
Tìm hiFu các phương pháp ño lư'ng tính kinh t* theo qui mô và l@a
ch#n phương pháp phù hp ñF ñánh giá, ñ6nh v6 tính kinh t* theo qui
mô cho các nhóm DN May Vit nam hin nay.
Nghiên c_u ting quan ngành May nói chung và May Vit nam nói
riêng nhom xây d@ng b_c tranh ting thF vB các ñPc ñiFm riêng bit,
th@c tr(ng c=a ngành May cũng như xu hưng, chi*n lưc phát triFn
c=a ngành May Vit nam giai ño(n 2000\2009.
TK k*t qu ñánh giá và ñ6nh v6 tính kinh t* theo qui mô và phân tích
th@c tr(ng các DN May trong nBn kinh t* bong các nghiên c_u vB măt
ñ6nh lưng, cLn xác ñ6nh nhQng nguyên nhân riêng bit nh hư>ng ñ*n
m_c ñ tính kinh t* theo qui mô c=a các nhóm DN May
ðưa ra nhQng ki*n ngh6 ñ,i vi Chính ph=, các cơ quan chính quyBn
liên quan; gii pháp ñ,i vi Tp ñoàn Dt May Vit nam (VINATEX),
Hip hi Dt May Vit Nam (VITAS); gii pháp ñ,i vi bn thân các
nhóm DN May nhom khai thác li ích c=a tính kinh t* theo qui mô.
7
1.2.3. ð*i tư+ng và phm vi nghiên c%u c&a lun án
Lun án nghiên c_u tt c các DN May thuc các thành phLn kinh t*
trong giai ño(n 2000\2009 và ñưc chia thành 3 lo(i hình:
\Lo(i hình Doanh nghip Nhà nưc (DNNN)
\Lo(i hình Doanh nghip ngoài Nhà nưc (DNNNN)
\Lo(i hình DN có v,n ñLu tư nưc ngoài (DNðTNN)
Trong mIi lo(i hình, tác gi chia ra thành các nhóm nhU như sau:
\Doanh nghip có qui mô nhU
\Doanh nghip có qui mô vKa
\Doanh nghip có qui mô to
Trong lun án này, do ñPc trưng c=a ngành May Vit nam là ch=
y*u gia công cho các nưc khác, khu hao máy móc thi*t b6 trong th'i
gian dài nên v,n không quá ln như các doanh nghip trong các ngành
công nghip khác nên các doanh nghip ñưc phân lo(i nhU, vKa, ln theo
tiêu chí sau:
Các doanh nghi p NhC: có vn < 10 tG VND
Các doanh nghi p VIa: có vn tI 10 tG ñ ñ+n dư2i 50 tG VND
Các doanh nghi p L2n: có vn > 50 tG VND
1.3. ðóng góp cMa luYn án và ñO xuKt các nghiên cVu ti3p theo
Lun án này có ñóng góp c vB tính lý lun và tính th@c ti‚n. D@a
trên lý thuy*t vB tính kinh t* theo qui mô, lun án ñã xây d@ng phương
pháp nghiên c_u th@c tr(ng c=a m,i quan h giQa s@ thay ñii c=a chi phí
trung bình khi có s@ gia tăng c=a sn lưng thông qua ưc lưng, phân
tích mô hình kinh t* lưng vi s, liu quan sát c=a các doanh nghip
trong mt ngành.TK ñó có thF ñưa ra nhQng k*t lun ñánh giá ñF nhn
din tính kinh t* theo quy mô c=a mt ngành, tr l'i câu hUi có tn t(i s@
khác bit c=a tính kinh t* theo quy mô c=a các nhóm doanh nghip trong
ngành hay không. Vic ñ6nh v6 tính kinh t* theo quy mô theo các nhóm
doanh nghip trong ngành vi các ñPc thù riêng có thF ñưa ra các chính
sách cd thF theo phương pháp ñ6nh lưng ñ,i vi tKng nhóm doanh
nghip nhom ci thin vic sq ddng hiu qu ngun l@c c=a ngành ñF t,i
thiFu chi phí sn xut. Các chính sách nhom t,i thiFu chi phí sn xut
ñưc ñưa ra trong các nghiên c_u khác ch= y*u ñB ra trên cơ s> phân tích
ñ6nh tính vB qun lý doanh nghip, vB h th,ng thF ch*, pháp lut và cơ s>
h( tLng. Phương pháp này ñưc tác gi th@c hin ñ,i vi các doanh
nghip may và hoàn toàn có thF áp ddng cho các ngành khác như ngành
sn xut thu,c lá, ngành sn xut xi măng...
ðPc ñiFm c=a phương pháp ñưc l@a ch#n là d@a vào hàm sn xut
nhom ñánh giá tính kinh t* theo qui mô c=a các DN trong ngành May Vit
8
Nam và phương pháp ñánh giá tác ñng (DID) nhom ñánh giá tác ñng
c=a chính sách Chính ph= ñ*n các DN May Vit nam. Trong lun án ñã
sq ddng bi*n th@c t* ñF thay th* cho các bi*n trong lý thuy*t trên cơ s>
c=a phương pháp toán h#c vB các hàm quan h trong lý thuy*t mô hình
toán kinh t*. ðây là mt s@ vn ddng linh ho(t ñưc ñB xut áp ddng
trong nhQng trư'ng hp tương t@ khi không có s, liu ñLy ñ= c=a các
bi*n trong lý thuy*t.
Lun án cũng ñưa ra nhQng ñB xut mi bao gm:
\Th> nhMt, lu'n án ñã ñnh v ñưOc các m>c ñ4 tính kinh t+ theo qui
mô khác nhau theo các loi hình DN May (DNNN, DNNNN, DNðTNN)
thông qua mô hình kinh t* lưng và k*t quc=a mô hình cũng gLn sát vi
nhQng quan sát trong th@c t* vB ngành May. Cd thF, nhóm DNNN ñ(t
ñưc tính kinh t* theo qui mô nhưng cLn có nhQng gii pháp nhom thay
ñii cơ cu ti ch_c, h th,ng chính sách qun lý ñF sq ddng ngun l@c c=a
DN t,t hơn; nhóm DNNNN chưa ñ(t ñưc tính kinh t* theo qui mô và
cLn có gii pháp thay ñii ni l@c c=a DN; nhóm DNðTNN ñ(t ñưc tính
kinh t* theo qui mô và cLn gii pháp ci thin h th,ng hin t(i.
\Th> hai, lu'n án ñã ñưa ra các h thng gii pháp nh&m khai thác
tính kinh t+ theo qui mô bên ngoài bao gTm lp xư>ng may chung cho các
nưc ASEAN; Tp ñoàn Dt May Vit nam và Hip hi Dt May Vit
nam k*t hp ñF t(o ra các cdm liên k*t công nghip t(i các ñ6a phương;
Xây d@ng mt th6 trư'ng ni b cho Hip hi Dt May Vit nam.
1.4. K3t cKu cMa luYn án
Chương 1: L'i m> ñLu
Chương 2: Ting quan tình hình nghiên c_u & cơ s> lý lun vB tính kinh t*
theo qui mô
Chương 3: Phương pháp nghiên c_u c=a lun án
Chương 4: Ngành May th* gii và May Vit Nam\ Ting quan và chi*n
lưc phát triFn
Chương 5: Phân tích k*t qu vB tính kinh t* theo qui mô c=a các DN May
Vit nam giai ño(n 2000\2009
Chương 6: Ki*n ngh6 & k*t lun khai thác tính kinh t* theo quy mô trong
ngành May Vit nam giai ño(n 2010\2020
Tài liu tham kho
Danh mdc các công trình khoa h#c c=a tác gi
Phd ldc
9
CHƯƠNG 2: T^NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CAU & CƠ SH
LÝ LUaN V? TÍNH KINH T> THEO QUI MÔ
2.1. Teng quan tình hình nghiên cVu vO tính kinh t3 theo qui mô
2.1.1. T0ng quan tình hình nghiên c%u v2 tính kinh t3 theo qui mô
trong các ngành
Nghiên c_u vB các ch= ñB liên quan ñ*n tính kinh t* theo qui mô ch=
y*u là các nghiên c_u nưc ngoài. Nhà kinh t* h#c ñLu tiên kh>i xưng
vn ñB này là Adam Smith [50, tr. 16\17], sau ñó là Alfred Marshall [50,
tr. 18\20] và ñ*n cu,i năm 1980 là Paul Krugman [51]. Năm 2008 Paul
Krugman [52] ñưc nhn gii thư>ng Alfred Nobel vB vn ñB tính kinh t*
theo qui mô. Ông ñã ñưa ra lý thuy*t thương m(i mi (New Trade
Theory) và ñB cp ñ*n mt s, y*u t, nh hư>ng ñ*n vic nên sn xut
nhiBu mt lo(i sn phZm hay nên có s@ ña d(ng hóa. Các tác gi khác ñã
ti*n hành các nghiên c_u vB ñB tài này bao gm Karsten Junius [47] \
Kiev Institute of World Economics\ ð_c (1997); Russell Rhine [29],giáo
sư c=a Trư'ng cao ñŠng St.Mary c=a Maryland, USA ñB cp ñ*n vn ñB
này trong cu,n “Tính kinh t+ theo qui mô và sV d)ng vn ti ưu trong sn
xuMt ñi n và ht nhân” (2001); William H. Greene [38] “So sánh chi
phí, tính kinh t+ theo qui mô, hi u qukinh t+ theo phm vi trong ngành
ñi n X Nh't Bn” (2004); Johannes Sauer [46], Trư'ng ð(i h#c Bon
(ð_c) (2005), có nghiên c_u “ Tính kinh t+ theo qui mô và qui mô ti ưu
trong vi c cung cMp nư2c nông thôn”… Các nghiên c_u này ñ6nh v6 tính
kinh t* theo qui mô c=a tt c các doanh nghip trong nghiên c_u làm cơ
s> ñưa ra các khuy*n ngh6 cho Chính ph= nhom khai thác tính kinh t* theo
qui mô bên ngoài.
Giáo sư Paul Krugman [52] (Mt), ñã ñưa ra lý thuy*t thương m(i
mi (New Trade Theory) và ñB cp ñ*n mt s, y*u t, nh hư>ng ñ*n vic
nên sn xut nhiBu mt lo(i sn phZm hay nên có s@ ña d(ng hóa. Th_
nht là s@ ña d(ng c=a sn phZm cũng như nhu cLu. Th_ hai là tính kinh
t* theo quy mô: mIi mPt hàng n*u ñưc sn xut vi s, lưng càng ln
thì chi phí trên mIi sn phZm càng gim.
2.1.2. Nghiên c%u v2 tính kinh t3 theo qui mô c&a các DN trong ngành
May Vi:t nam
Các nghiên c_u > Vit nam có ñB cp ñ*n vn ñB này như là “SV
d)ng phương pháp ư2c lưOng hàm sn xuMt ñ3 xác ñnh nh hưXng c?a
ti+n b4 công ngh ñ+n tăng trưXng kinh t+ c?a m4t s ngành sn xuMt c?a
Vi t nam” (2003) c=a PGS. TS. Nguy‚n Khbc Minh [26], “Gii oan cho
n1n kinh t+ gia công”, [39] …
10
Nhìn chung, các nghiên c_u > nưc ngoài ñã ñB cp ñ*n vic xác
ñ6nh tính kinh t* theo qui mô c=a các ngành, các nguyên nhân d^n ñ*n tính
kinh t* theo qui mô bên trong và bên ngoài. Các nghiên c_u c=a Vit nam
khuy*n ngh6 các gii pháp và chính sách nhom t,i thiFu chi phí sn xut
trên cơ s> phân tích ñ6nh tính vB qun lý doanh nghip, vB h th,ng thF
ch*, pháp lut và cơ s> h( tLng. Các phân tích ñ6nh lưng chf ñB cp ñ*n
vn ñB hiu qu sn xut thông qua vic ưc lưng các hàm sn xut c=a
mt ngành, chưa ñ6nh v6 ñưc tính kinh t* theo qui mô c=a các nhóm DN
khác nhau. Các nghiên c_u trên sq ddng các phương pháp ñ6nh v6 tính kinh
t* theo qui mô như phương pháp kt thut, phương pháp dùng s, liu trong
quá kh_ và d@a vào hàm sn xut, Phương pháp ưc lưng d@a vào li
nhun kinh t*. Lun án này v^n sq ddng mt trong các phương pháp ñ6nh
v6 tính kinh t* theo qui mô như trên nhưng nhom ñ6nh v6 tính kinh t* theo
qui mô theo tKng nhóm DN khác nhau trong cùng mt ngành, tK ñó ñưa
ra ñưc các chính sách cd thF cho tKng nhóm DN. Ngoài ra, lun án còn
sq ddng phương pháp ñánh giá tác ñng (DID) nhom xác ñ6nh nh hư>ng
các chính sách c=a Chính ph= Vit nam ñ*n tKng nhóm DN khác nhau
trong cùng mt ngành.
2.1.3. Các phương pháp nghiên c%u v2 tính kinh t3 theo qui mô ñã
ñư+c s> d!ng
2.1.3.1. Phương pháp k^ thu't
2.1.3.2. Phương pháp dùng s li u trong quá kh> và d%a vào hàm sn
xuMt
Lun án cũng sq ddng phương pháp này nên ni dung c=a phương
pháp s ñưc lun gii > chương “Phương pháp nghiên c_u c=a lun án”.
2.1.3.3. Phương pháp ư2c lưOng d%a vào lOi nhu'n kinh t+
Ưc lưng Tính kinh t* theo qui mô d@a trên s, liu vB doanh thu,
chi phí và li nhun kinh t* (EP Economic Profit). EP ñưc quan nim
tương t@ như Giá tr6 kinh t* tăng thêm (EVA Estimated Economics value
added).
Phương pháp này ưc lưng ñư'ng ting chi phí trung bình dài h(n
d@a trên thut ngQ EVA (EP). Gi ñ6nh, EVA và EP là không có s@ sai
lch ñáng kF vB giá tr6.
Vi nhQng phân tích trên, phương pháp mà lun án áp ddng không
là phương pháp mi, tuy nhiên tác gi có mong mu,n sq ddng phương
pháp cũ nhưng khai thác các khía c(nh mi như ñánh giá tính kinh t* theo
qui mô c=a tKng nhóm DN, tìm hiFu các nguyên nhân riêng bit cho tKng
nhóm DN làm cơ s> cho các gii pháp cho tKng nhóm DN.