Kỹ năng làm việc và trả lời phỏng vấn khi bạn
xin việc
iện tại các chương trình đào tạo chính quy chuyên ngành CNTT ở VN
chưa chưa đề cập tới những soft skills (kỹ năng mềm) như: giao tiếp,
làm việc nhóm, thuyết trình, lập kế hoạch...
Sau đây là sự tổng hợp từ ý kiến của nhiều chuyên gia, các nhà tuyển
dụng cho sinh viên IT
1/ Bằng cấp và bảng điểm không phải là yếu tố quyết định. Nhà tuyển
dụng (NTD) có các chuyên gia giỏi của lĩnh vực bạn có bằng cấp, nếu
bạn kém cỏi thì chỉ 5 giây họ sẽ quay ra tò mò làm sao bạn lại có được
chứng chỉ này.
Quy tắc số 1: phải trau dồi kiến thức để có bản lĩnh thực chất, có khả
năng đáp ứng yêu cầu công việc trong thực tế, bằng cấp chỉ là yếu tố
phụ.
2/ Tìm hiểu rõ nhà tuyển dụng cần gì ở bạn? Nói vui một chút, là bạn
"có hoặc sẽ có" khả năng gì mà họ có thể "lợi dụng". NTD sẽ tìm cách
hỏi bạn nhưng kiến thức và kỹ năng mà họ cần bạn có. Nếu bạn có thì
trả lời là có, nếu bạn chưa có kiến thức đó, hãy cho NTD thấy bạn đã
hiểu nguyên lý của vấn đề, chỉ cần tập trung đầu tư thời gian, bạn sẽ trở
thành người giỏi.
Quy tắc số 2: lấy khả năng tiếp cận nhanh kiến thức mà NTD cần để
khắc phục sự khiếm khuyết kiến thức hiện tại của mình.
Ví dụ: NTD yêu cầu bạn trình bày về một hệ điều hành X mà bạn chưa
sử dụng nó bao giờ (hoặc mới chỉ nghe loáng thoáng), bạn hãy bình tĩnh
nói họ của HĐH X đó (thuộc họ Unix hay Windows), nói về vài nhận
xét của bạn về nó. Bạn hãy tự tin nói cho NTD biết là bạn sẽ mất bao lâu
để có thể làm việc với hệ điều hành X như họ yêu cầu (bởi ước lượng
chính xác thời gian tiếp cận công nghệ cũng là một tiêu chí để đánh giá
ứng viên của các NTD trong lĩnh vực IT).
3/ Tỉnh táo trước những câu hỏi lạ! Khi gặp những câu hỏi lạ không liên
quan đến kỹ thuật hãy dành một chút thời gian tìm hiểu mục đích của
câu hỏi trước khi trả lời. Bạn có thể yêu cầu NTD cho bạn 1 phút để suy
nghĩ hoặc tìm kế hoãn binh để đoán ra ý đồ của NTD.
Quy tắc số 3: Đừng vội vàng trả lời ngay những câu hỏi lạ.
Ví dụ: NTD hỏi bạn là nếu đang đi một con thuyền, trên thuyền có một
tảng đá và bạn vứt tảng đá đó xuống hồ. Hỏi: nước trong hồ dâng lên
hay hạ xuống?. Xin chú ý, NTD không quan tâm câu trả lời là dâng lên
hay hạ xuống, mà họ chỉ muốn kiểm tra khả năng tìm hiểu các yêu cầu
để giải quyết vấn đề của bạn. Một ứng viên tốt sẽ hỏi lại rất nhiều câu
hỏi (hỏi càng hay càng được đánh giá cao) như: hồ có to không? tảng đá
có to không? nước trong hồ là mặn hay ngọt... trước khi đưa ra kết luận.
4/ Khả năng nghiên cứu bằng tiếng Anh! Lĩnh vực IT rất cần khả năng
này, ít nhất bạn phải có khả năng đọc hiểu tài liệu kỹ thuật tiếng Anh.
Hãy nói thẳng với NTD về khả năng tiếng Anh của bạn (nếu bạn không
nghe/nói được, điều này ít quan trọng hơn đọc/hiểu).
Quy tắc số 4: bạn phải là người có thể nghiên cứu tốt bằng tài liệu tiếng
Anh
5/ Tự tin có cơ sở! Đừng ngại "sửa lưng" NTD, nếu bạn nắm rõ vấn đề
hãy mạnh dạn tương tác với NTD. Những NTD cởi mở sẽ rất thích các
ứng viên có quan điểm mạnh, tư tin và vững vàng trong trình bày! (Rất
cần thiết nhưng không nên lạm dụng một cách thái quá sẽ "hiệu quả
ngược".)
Quy tắc số 5: hãy khác biệt và tự tin.
Ví dụ: bạn không cần đợi đến đợt phỏng vấn mới nộp hồ sơ, hãy mạnh
dạn tương tác và đề xuất trực tiếp với NTD, bạn sẽ nhận được những kết
quả hết sức thú vị.
6/ Hồ sơ xin việc rõ ràng và sáng sủa (sự cẩu thả trong chuẩn bị hồ sơ
tạo ấn tượng rất xấu vì làm giảm bớt sự tin cậy của người tuyển dụng).
Đặc biệt phần CV (tóm tắt thông tin cá nhân) cần làm rõ những khả
năng, kinh nghiệm và định hướng lĩnh vực đang quan tâm và dự kiến kế
hoạch để đạt được mục đích đó.
Nguyên tắc số 6: Hãy rèn luyện tính nghiêm túc, biết lựa chọn hướng đi
rõ ràng và thể hiện nó.
7/ Tính thật thà: Trong phỏng vấn, đây là yếu tố rất quan trọng. Việc trả
lời lòng vòng hoặc không nhất quán (đặc biệt các câu hỏi liên quan tới
các vấn đề kỹ thuật) sẽ gây ấn tượng rất tệ. Những gì chưa rõ hoặc
không biết thì cần trả lời ngay là chưa biết hoặc chưa nghiên cứu. Người
tuyển dụng đánh giá cao nếu nhận thấy tính thật thà khi trả lời và tính
cầu tiến (Ví dụ: Vấn đề này em chưa rõ nhưng có thể có câu trả lời chính
xác sau.... thời gian)