K thu t tr ng đ u Hà Lan theo h ng s nỹ ậ ồ ậ ướ ả
xu t rau an toànấ
I. Ngu n g c và yêu c u sinh thái ồ ố ầ
Đ u Hà Lan đ c tr ng t r t lâu, nh ng ng i ta ch a rõ ngu n g c chính xácậ ượ ồ ừ ấ ư ườ ư ồ ố
c a nó. Nhi u nhà khoa h c căn c vào s phân b gen c a loài này đã cho r ngủ ề ọ ứ ự ố ủ ằ
đ u Hà lan có ngu n g c t vùng C n Đông, Trung Á.ậ ồ ố ừ ậ
M c dù hi n nay đ u Hà Lan đ c tr ng nhi u n c khác nhau trên th gi iặ ệ ậ ượ ồ ở ề ướ ế ớ
nh ng đ u ch sinh tr ng t t và cho năng su t cao trong đi u ki n nhi t đ t 18-ư ậ ỉ ưở ố ấ ề ệ ệ ộ ừ
20 đ C, khí h u m. Nhi t đ trên 25 đ C và d i 12 độ ậ ẩ ệ ộ ộ ướ ộ C cây sinh tr ng ch mưở ậ
và 35 đ C cây tàn l i nhanh.ở ộ ụ
Đ u Hà Lan yêu c u dinh d ng khoáng không cao. Cây có th sinh tr ng phátậ ầ ưỡ ể ưở
tri n trên nhi u lo i đ t, t đ t cát nh nhi u mùn đ n đ t sét n ng, nh ng t tể ề ạ ấ ừ ấ ẹ ề ế ấ ặ ư ố
nh t là đ t nhi u mùn đ n đ t sét nhi u mùn. Trên đ t nh , đ t cát không giấ ấ ề ế ấ ề ấ ẹ ấ ữ
đ c m nên năng su t có xu h ng gi m. Đ chua c a đ t tr ng đ u Hà Lanượ ẩ ấ ướ ả ộ ủ ấ ồ ậ
thích h p là pH kho ng 5,5 -7,0.ợ ả
II. Các bi n pháp k thu t ệ ỹ ậ
1. Th i v : ờ ụ
Gieo tr ng t 5/10 đ n 5/11, thu ho ch t tháng 12 đ n đ u tháng 3 năm sau. N uồ ừ ế ạ ừ ế ầ ế
gieo mu n, b nh ph n tr ng h i n ng làm năng su t gi m rõ r t.ộ ệ ấ ắ ạ ặ ấ ả ệ
2. Gi ng: ố
+ Gi ng đ a ph ng: Vùng Gia Lâm (Văn Đ c), Văn Lâm (H ng Yên). ố ị ươ ứ ư
+ Gi ng nh p n i: t Thái Lan, Đài Loan, Trung Qu c, Nh t B n và Pháp. Ngu nố ậ ộ ừ ố ậ ả ồ
gi ng nh p n i cho năng su t cao, ph m ch t t t nh ng tính ch ng ch u b nh kémố ậ ộ ấ ẩ ấ ố ư ố ị ệ
đ c bi t là b nh ph n tr ng. ặ ệ ệ ấ ắ
- Gi ng đ u Hà Lan leo c n 40 – 50 kg h t/ha (1,5 – 1,8 kg/sào). ố ậ ầ ạ
- Gi ng đ u Hà Lan lùn c n 60 – 80 kg h t/ha ( 3 kg/sào).ố ậ ầ ạ
3. Làm đ t: ấ
- Ch n lo i đ t gi m t t, chân đ t cao, d thoát n c, có đ pH t 6,0 – 6,5, pHọ ạ ấ ữ ẩ ố ấ ễ ướ ộ ừ
d i 5,5 ph i bón vôi (10-15 kg vôi b t/sào). ướ ả ộ
- Đ t đ c cày b a k , làm s ch c tr c khi gieo. C n th c hi n ch đ luânấ ượ ừ ỹ ạ ỏ ướ ầ ự ệ ế ộ
canh v i cây khác h , đ c bi t là cây l ng th c. ớ ọ ặ ệ ươ ự
- Chia lu ng 1,3 m, m t lu ng r ng 1,0 m, cao 25-30 cm.ố ặ ố ộ
4. M t đ , kho ng cách ậ ộ ả
Gieo 3 hàng v i đ u Hà Lan lùn, gieo 2 hàng v i đ u Hà Lan leo trên lu ng đ ti nớ ậ ớ ậ ố ể ệ
c m giàn. ắ
Kho ng cách gieo: ả
- Đ u Hà Lan th p cây: hàng cách hàng 30 cm, cây cách cây 7cm, m t đ 32 v nậ ấ ậ ộ ạ
cây/ha.
- Đ u Hà Lan leo: hàng cách hàng 60-70 cm, cây cách cây 20 cm, m t đ 10-12 v nậ ậ ộ ạ
cây/ha.
5. Phân bón:
L ng bón:ượ
Lo i phânạL ng phân bónượ Bón lót Bón thúc
kg/ha kg/sào L n 1ầL n 2ầL n 3ầ
Phân chu ngồ25.000 920 100 - - -
Đ m ureạ250-300 9-11 25 20 25 30
Lân supe 300 11 100 - - -
kali sulfat 250-300 9-11 25 20 25 30
Tuy t đ i không đ c dùng phân chu ng t i, phân b c t i và n c phân t iệ ố ượ ồ ươ ắ ươ ướ ươ
đ bón ho c t i. Có th dùng ph n h u c sinh h c ho c phân rác ch bi n thayể ặ ướ ể ẫ ữ ơ ọ ặ ế ế
th phân chu ng v i l ng b ng 1/3 l ng phân chu ng.ế ồ ớ ượ ằ ượ ồ
Cách bón thúc:
+ L n 1: cây có 4-5 lá th t; ầ ậ
+ L n 2: b t đ u n hoa ( tr c khi c m dóc) ầ ắ ầ ở ướ ắ
+ L n 3: sau thu qu đ t 1ầ ả ợ
- Có th dùng các d ng nitrat amôn, đ m sulfat amôn thay cho urê, clorua kali thayể ạ ạ
cho kali sunphat ho c các d ng phân h n h p, ph c h p NPK đ bón v i li uặ ạ ỗ ợ ứ ợ ể ớ ề
nguyên ch t t ng ng. Ngoài bón đ t, có th phun qua lá các dung d ch dinhấ ươ ứ ấ ể ị
d ng đa l ng, trung l ng, vi l ng. Đ u Hà Lan leo có th i gian thu ho ch dàiưỡ ượ ượ ượ ậ ờ ạ
h n nên sau 2 l n thu qu , c n t i thêm n c phân m c. Làm c , x i, vun 3 l nơ ầ ả ầ ướ ướ ụ ỏ ớ ầ
k t h p v i 3 l n bón thúc, làm giàn khi cây cao 20-25 cm.ế ợ ớ ầ
6. T i n cướ ướ
S d ng ngu n n c t i s ch (n c sông, n c gi ng khoan). Sau khi gieo, c nử ụ ồ ướ ướ ạ ướ ướ ế ầ
th ng xuyên gi đ m đ t t 70-75%.ườ ữ ộ ẩ ấ ừ
7. Phòng tr sâu b nh ừ ệ
Sâu h i: Th ng g p là sâu xám, sâu xanh, sâu v bùa, ru i đ c lá, r p h i, sâu đ cạ ườ ặ ẽ ồ ụ ệ ạ ụ
qu và nh n đ .ả ệ ỏ
B nh h i: Đ u Hà Lan th ng g p m t s b nh h i nh b nh ph n tr ng, b nhệ ạ ậ ườ ặ ộ ố ệ ạ ư ệ ấ ắ ệ
cháy lá và đ m lá do vi khu n, các b nh sinh ra t đ t nh b nh héo rũ, b nh th iố ẩ ệ ừ ấ ư ệ ệ ố
đen r ...ễ
Th c hi n tri t đ các bi n pháp phòng tr t ng h p nh luân canh cây tr ng, vự ệ ệ ể ệ ừ ổ ợ ư ồ ệ
sinh đ ng ru ng, bón phân cân đ i, trong tr ng h p th t c n thi t m i dùng thu cồ ộ ố ườ ợ ậ ầ ế ớ ố
b o v th c v t hóa h c.ả ệ ự ậ ọ
Đ phòng tr b trĩ th ng dùng thu c Admine 0,5 EC, Confidor 50 EC, Karateể ừ ọ ườ ố
2,5EC, Sherpa 25EC, Trebon 10EC. Sâu đ c qu có th tr b ng Sherpa 25 EC,ụ ả ể ừ ằ
Sumicidin 10 EC, Cyperan 25EC, ph i phun s m khi qu m i đ u, th i gian cách lyả ớ ả ớ ậ ờ
t i thi u 7 ngày.Giòi đ c lá phun Bathroid 50 EC, Confidor 100 SL.ố ể ụ
Đ tránh m t s b nh h i sinh ra t đ t, không nên tr ng đ u liên t c nhi u v màể ộ ố ệ ạ ừ ấ ồ ậ ụ ề ụ
c n luân canh v i các rau khác h nh h th p t , h cà hay lúa n c. Đ t khôngầ ớ ọ ư ọ ậ ự ọ ướ ấ
đ c đ úng kéo dài, ph i luôn thoát n c, thu d n và x lý các tàn d cây b nhượ ể ả ướ ọ ử ư ệ
làm cho ru ng thông thoáng, s ch s . Ngoài ra có th s d ng các thu c tr b nh:ộ ạ ẽ ể ử ụ ố ừ ệ
Valicidin 3SL đ tr b nh l c r , thu c Anvil 5SC, Score 250 EC, Rovral 50 WPể ừ ệ ở ổ ễ ố
đ tr các b nh ph n tr ng, g s t, th i gian cách ly ít nh t 10 ngày.ể ừ ệ ấ ắ ỉ ắ ờ ấ
K thu t phun thu c ph i theo đúng h ng d n trên nhãn bao bì c a t ng lo iỹ ậ ố ả ướ ẫ ủ ừ ạ
thu c.ố
8. Thu ho ch:ạ
Đ u Hà Lan s d ng qu non, thu ho ch sau khi h t non ch m phình to. Thu vàoậ ử ụ ả ạ ạ ớ
sáng s m s có ch t l ng t t và t i h n, có kh năng b o qu n và v nchuyeernớ ẽ ấ ượ ố ươ ơ ả ả ả ậ
t t h n. Khi thu hái tránh làm tr y x c ho c bong l p ph n trên v qu . Lo i quố ơ ầ ướ ặ ớ ấ ỏ ả ạ ả
các qu có v t v sâu b nh, tr y x c ho c d d ng.ả ế ề ệ ầ ướ ặ ị ạ
Đ i v i đ u ăn h t non thu mu n h n (khi v qu đ i màu), h t đã phình to vàố ớ ậ ạ ộ ơ ỏ ả ổ ạ
t ng đ i c ng, nh ng ch a quá già ho c khô. H t đ c tách ra dùng ngay ho cươ ố ứ ư ư ặ ạ ượ ặ
ch bi n, b o qu n đ tiêu th d n. H t đ u non đ c ch bi n ch y u b ng cácế ế ả ả ể ụ ầ ạ ậ ượ ế ế ủ ế ằ
ph ng pháp c p đông ho c đóng h p.ươ ấ ặ ộ
Đ u Hà Lan l y h t khô đ c thu ho ch khi h t đã già, khô, v qu đã b c. C nậ ấ ạ ượ ạ ạ ỏ ả ạ ầ
thu k p th i, không đ quá khô vì m t s gi ng có kh năng t tách v ngay trênị ờ ể ộ ố ố ả ự ỏ
cây. Thu và ph i khô nguyên qu , sau đó tách h t và ti p t c ph i h t cho th t khôơ ả ạ ế ụ ơ ạ ậ
tr c khi đóng gói.ướ