Lỗ đen ở trung tâm Ngân hà

Chia sẻ: Cao Thi Nhu Kieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

133
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lỗ đen ở trung tâm Ngân hà đang quay Một nhóm các nhà vật lý vũ trụ quốc tế vừa phát hiện ra rằng lỗ đen siêu lớn ở trung tâm Ngân hà đang quay. Khám phá này sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành vật lý nghiên cứu lỗ đen cũng như kiểm chứng thuyết tương đối rộng. Giới thiên văn tin rằng lỗ đen siêu lớn tồn tại ở trung tâm của mọi thiên hà trong vũ trụ. Các quan sát gần đây bằng tia X cũng như số đo quỹ đạo của các ngôi sao quanh...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lỗ đen ở trung tâm Ngân hà

Lỗ đen ở trung tâm Ngân hà đang quay Một nhóm các nhà vật lý vũ trụ quốc tế vừa phát hiện ra rằng lỗ đen si êu lớn ở trung tâm Ngân hà đang quay. Khám phá này s ẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành vật lý nghiên cứu lỗ đen cũng như kiểm chứng thuyết tương đối rộng. Giới thiên văn tin rằng lỗ đen siêu lớn tồn tại ở trung tâm của mọi thiên hà trong vũ trụ. Các quan sát gần đây bằng tia X cũng như số đo quỹ đạo của các ngôi sao quanh lỗ đen Sagittarius A* - nguồn radio mạnh ở trung tâm Ngân hà - khẳng định nó là một lỗ đen có khối lượng lớn gấp 3,6 triệu lần mặt trời. Lần đầu tiên Reinhard Genzel thuộc Viện vật lý vũ trụ Max Planck và đồng nghiệp ở Mỹ, Pháp, Israel đã dò được các vụ nổ bức xạ hồng ngoại từ Sagittarius A* bằng kính thiên văn VLT ở Chile. Ngoài ra, họ phát hiện thứ ánh sáng rực rỡ này tới định kỳ, khoảng 17 phút một lần. Điều đó chỉ có thể xảy ra nếu quầng khí nóng, đang lớn dần lên quanh lỗ đen, đang quay. Nói cách khác, bản thân lỗ đen siêu lớn đang quay. Nhóm nghiên cứu tính toán rằng lỗ đen siêu lớn Sagittarius A đang quay với tốc độ bằng 1/2 tốc độ tối đa mà lý thuyết cho phép. Ngoài ra, họ còn chỉ ra rằng các
tín hiệu hồng ngoại từ những vụ nổ chỉ mất vài giờ ánh sáng để tới trái đất. Các số đo này sẽ giúp giới khoa học kiểm chứng thuyết tương đối rộng. Lỗ đen là một trong những hiện tượng kỳ lạ nhất trong vũ trụ. Lý thuyết cho rằng chúng là những thiên thể giống điểm, có lực hấp dẫn mạnh tới mức tất cả vật chất tới quá gần đều bị hút vào trong. Các nhà khoa học cho rằng một số lỗ đen hình thành khi các ngôi sao đang lụi tàn. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy hầu hết, nếu không nói là mọi thiên hà đều chứa đựng các lỗ đen khác, lớn hơn nhiều ở trung tâm của chúng. Cách các lỗ đen siêu lớn này được tạo ra và mối liên quan của chúng tới việc hình thành và tiến hoá của các thiên hà vẫn là một bí ẩn. Cách duy nhất để ''nhìn thấy'' một lỗ đen là nghiên cứu thiên thể di chuyển xung quanh, gần lỗ đen đó. Để nh ìn thấy những ngôi sao di chuyển nhanh gần lỗ đen, chúng ta cần kỹ thuật h ình ảnh rõ nét cao. Bầu khí quyển trái đất hạn chế khả năng có được sự rõ nét đó. Thiết bị quang học thích ứng có thể khắc phục trở ngại này. Hai lỗ đen chơi trò mèo vờn chuột Các nhà thiên văn nghi ngờ, một lỗ đen có trọng lượng trung bình, nặng gấp mặt trời hàng nghìn lần, đang kéo các ngôi sao trẻ hướng về phía lỗ đen siêu lớn nằm
ở trung tâm Ngân hà. Khám phá này có thể giải thích cơ chế lỗ đen khổng lồ trở nên ''béo phì''. Có bằng chứng vững chắc cho thấy phần lớn, nếu không nói là tất cả, các thiên hà lớn chứa một lỗ đen khổng lồ. Lỗ đen tương tự ở trung tâm Ngân hà lớn gấp mặt trời khoảng 3 triệu lần. Giới thiên văn tin rằng nó ngăn chặn các ngôi sao mới hình thành trong phạm vi 3 hoặc 4 năm ánh sáng bởi trọng lực của nó xé toang mọi đám mây khí và bụi lớn - vật liệu cần thiết cho sự hình thành của các ngôi sao. Tuy nhiên, Brad Hansen thuộc ĐH California, Los Angeles, cho biết có những ngôi sao trẻ nằm thành một nhóm cách lỗ đen siêu lớn ở trung tâm Ngân hà 0,5 năm ánh sáng. Tuổi đời của chúng chưa tới 10 triệu năm - trẻ theo thuật ngữ thiên văn. Vậy chúng ở đó bằng cách nào? Hansen và đồng nghiệp Milos Milosavljevic thuộc Viện Công nghệ California ở Pasadena cho biết lời giải thích hợp lý nhất là ban đầu những ngôi sao trẻ trên hình thành trong một nhóm, cách lỗ đen siêu lớn một khoảng cách an toàn, khoảng 5 năm ánh sáng hoặc xa hơn nữa. Tuy nhiên, nhóm sao này chứa một lỗ đen nhỏ hơn, nặng gấp mặt trời 1.000-10.000 lần. Khi lỗ đen này bị kéo về phía người láng giềng khổng lồ, nó mang theo các ngôi sao trẻ trên.
Trọng lực của lỗ đen trung bình này có lẽ đã liên kết nhóm các ngôi sao trẻ với nhau. Điều đó giải thích tại sao nhóm sao trẻ vẫn gần như nguyên vẹn, thậm chí khi nó bị hút vào trường hấp dẫn huỷ diệt của một lỗ đen siêu lớn. Hansen cho biết nếu lỗ đen trung bình này tồn tại, nó hiện đang quay quanh lỗ đen khổng lồ và mất 100 năm mới quay hết một vòng, làm văng ra một số ''tù nhân'' mà nó đã bắt giữ. Cuối cùng, nó sẽ rơi vào ''hàm'' của lỗ đen siêu lớn, làm cho con quái vật đó ngày càng ''béo'' hơn. Điều đó có thể giải thích bí ẩn về việc lỗ đen siêu lớn ở trung tâm của các thiên hà trở nên nặng nề và to lớn như chúng ta nhìn thấy hôm nay.