Cái lợi khi tín phiếu kho bạc giao dịch trên thị
trường thứ cấp
Ngân hàng nhà nước với vai trò làm đại lý cho Kho bạc Nhà nước đã thực
hiện phát hành tín phiếu kho bạc để huy động vốn ngắn hạn, được tổ chức
đấu thầu qua Sở giao dịch Ngân hàng nhà nước. Trước thời điểm ban hành
Thông tư 106, tín phiếu kho bạc được các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài sử dụng chủ yếu trong các giao dịch thị trường tiền tệ với
Ngân hàng nhà nước. Riêng trái phiếu chính phủ (TPCP) loại có kỳ hạn từ 1
năm trở lên đã được giao dịch trên thị trường thứ cấp, ngoài việc sử dụng để
tham gia các nghiệp vụ tiền tệ tại Ngân hàng nhà nước.
Qua thực tiễn phát triển của thị trường, Ngân hàng nhà nước cũng như Bộ
Tài chính đều nhận thấy việc đưa tín phiếu kho bạc vào giao dịch trên thị
trường thứ cấp tập trung tại HNX là rất cần thiết, đáp ứng nhu cầu, mong
muốn của các nhà đầu tư, đồng thời giúp tăng tính thanh khoản của công cụ
này.
Đối với Ngân hàng nhà nước, tín phiếu kho bạc sẽ được bổ sung như một
công cụ an toàn cho các giao dịch trên thị trường thứ cấp, đặc biệt trong giao
dịch trên thị trường tiền tệ giữa các tổ chức tín dụng, qua đó giúp điều hoà
vốn, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Đối với Bộ Tài chính, với việc
cải thiện tính thanh khoản trên thị trường thứ cấp, tín phiếu kho bạc sẽ trở
nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư, nhờ vậy, khả năng huy động vốn
ngắn hạn bằng việc phát hành công cụ này sẽ gặp nhiều thuận lợi và với mức
chi phí hợp lý hơn.
Như vậy, việc Ngân hàng nhà nước cùng với Bộ Tài chính thống nhất quyết
định đưa tín phiếu vào giao dịch trên thị trường thứ cấp vừa đáp ứng nhu cầu
khách quan và cần thiết từ thị trường, vừa góp phần đa dạng hóa và bổ sung
các công cụ, hàng hóa trong các giao dịch tài chính, thu hút, khuyến khích
các nhà đầu tư mua tín phiếu kho bạc trên thị trường sơ cấp. Kết quả sẽ giúp
tăng nguồn huy động cho ngân sách, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động điều hành
chính sách tiền tệ của Ngân hàng nhà nước, sự phát triển thị trường tiền tệ
cũng như tăng cường sự ổn định và hiệu quả của hệ thống tài chính - tiền tệ.
- Khi tín phiếu kho bạc được giao dịch trên thị trường thứ cấp, theo ông, khả
năng huy động vốn (trên thị trường sơ cấp) của loại tín phiếu này có thuận
lợi hơn không?
- Chắc chắn sẽ có nhiều thuận lợi hơn so với trước đây bởi các lý do sau:
Thứ nhất, khi tín phiếu kho bạc được đưa vào giao dịch trên thị trường thứ
cấp, độ hấp dẫn và tính thanh khoản của công cụ này sẽ tăng lên đáng kể.
Điều này sẽ khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư có nguồn vốn nhàn
rỗi ngắn hạn.
Thứ hai, ngoài các giao dịch thị trường tiền tệ với Ngân hàng nhà nước, việc
đưa tín phiếu kho bạc vào giao dịch thứ cấp đã giúp tín phiếu được sử dụng
trong các giao dịch trên thị trường liên ngân hàng thông qua các hoạt động
mua bán giao ngay, repo, cầm cố… Điều này tạo sự linh hoạt cho tổ chức tín
dụng trong các giao dịch với Ngân hàng nhà nước và với các đối tác khác
trên thị trường.
Thứ ba, đối với các cơ quan quản lý, việc tín phiếu kho bạc được giao dịch
trên thị trường thứ cấp tức là có thêm một loại công cụ, một loại hàng hóa bổ
sung cho thị trường. Điều này giúp cho việc hoạch định chính sách phát triển
thị trường trái phiếu chính phủ không chỉ trong phạm vi trái phiếu chính phủ
kỳ hạn dài như trước đây, mà còn có cả các kỳ hạn ngắn dưới một năm. Như
vậy, rõ ràng là việc đưa tín phiếu kho bạc giao dịch trên thị trường thứ cấp
có tác dụng thúc đẩy sự phát triển của cả thị trường sơ cấp và thứ cấp trong
tương lai.
- HNX cho biết, theo dự kiến từ nay đến cuối năm sẽ xây dựng đường cong
lợi tức cho thị trường trái phiếu. Theo ông, khi đường cong lợi tức trên thị
trường trái phiếu ra đời, sẽ có ý nghĩa như thế nào trong việc điều hành thị
trường tiền tệ của Ngân hàng nhà nước?
- Theo thông tin chúng tôi được biết, hiện nay, HNX đang nghiên cứu và xây
dựng đường cong lãi suất trái phiếu chính phủ theo phương pháp Svensson.
Phương pháp này cho phép áp dụng trọng số trong tính toán các tham số
nhằm hạn chế tới mức thấp nhất những sai sót về lợi suất và giá cả giữa các
trái phiếu dài hạn, ngắn hạn và phản ánh chính xác diễn biến của thị trường.
Như vậy, khi có đường cong lợi tức, không chỉ nhà đầu tư mà với cả các cơ
quan quản lý sẽ có thêm nguồn thông tin, cơ sở tham chiếu hết sức quan
trọng trong việc quản lý và điều hành thị trường.
Đối với Ngân hàng nhà nước, đường cong lợi tức trái phiếu có tác động tích
cực tới việc điều hành thị trường tiền tệ. Với các số liệu về lãi suất và kỳ hạn
giao dịch trên thị trường trái phiếu chính phủ, Ngân hàng nhà nước có cơ sở
tham chiếu quan trọng để đưa ra các mức lãi suất điều hành sát với diễn biến
của thị trường tiền tệ trong các nghiệp vụ thị trường mở hay tái cấp vốn đối
với các tổ chức tín dụng. Qua đó, tác động trực tiếp tới lãi suất giao dịch trên
thị trường liên ngân hàng.
Chính vì vậy, với việc ra đời của đường cong lợi tức trái phiếu chính phủ,
Ngân hàng nhà nước có thêm nguồn thông tin để có những tính toán cụ thể
khi đưa ra các quyết định phù hợp trong việc sử dụng các công cụ tiền tệ,
vừa đảm bảo được mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ, vừa thúc đẩy hoạt
động của thị trường liên ngân hàng an toàn và ổn định.
- Nhiều ý kiến cho rằng, việc đưa tín phiếu kho bạc vào giao dịch trên thị
trường thứ cấp là một bước cụ thể hóa cam kết phối hợp điều hành chính
sách tài khóa và tiền tệ mà người đứng đầu 2 cơ quan: Bộ trưởng Bộ Tài
chính và Thống đốc Ngân hàng nhà nước đã ký kết. Vậy bước đi tiếp theo cụ
thể hóa cam kết phối hợp điều hành chính sách giữa hai cơ quan là gì, thưa
ông?
- Trong thời gian tới, Ngân hàng nhà nước và Bộ Tài chính cùng các cơ quan
liên quan sẽ tiếp tục phối hợp triển khai các giải pháp để thúc đẩy thị trường
trái phiếu chính phủ nói chung và tín phiếu kho bạc nói riêng phát triển
mạnh mẽ hơn nữa, đặc biệt chú trọng tăng tính thanh khoản và độ hấp dẫn
của trái phiếu chính phủ với những nội dung trọng tâm:
Thứ nhất, thúc đẩy các hoạt động hỗ trợ việc thanh, quyết toán trái phiếu
chính phủ, tạo điều kiện cho trái phiếu chính phủ được thanh toán nhanh
chóng, an toàn, qua đó tăng độ hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, tạo điều kiện
tổ chức thành công các phiên đấu thầu trái phiếu chính phủ, ngân sách nhà
nước sẽ được bổ sung thêm nguồn lực tài chính với sự đa dạng của các kỳ
hạn phát hành và các loại trái phiếu chính phủ khác nhau.
Thứ hai, Ngân hàng nhà nước tiếp tục phối hợp với Bộ Tài chính trong việc
phát triển thị trường trái phiếu chính phủ thông qua việc sử dụng công cụ trái
phiếu chính phủ trong các nghiệp vụ thị trường tiền tệ. Đồng thời, tạo thuận
lợi cho các giao dịch liên quan đến trái phiếu chính phủ, cụ thể là các tổ
chức tín dụng có thể chủ động tham gia các nghiệp vụ thị trường tiền tệ với
Ngân hàng nhà nước, tham gia mua bán, cầm cố trái phiếu chính phủ trong
các giao dịch trên thị trường liên ngân hàng một cách nhanh chóng, an toàn.
Để làm tốt điều này, Ngân hàng nhà nước và Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối
hợp đổi mới hoạt động của thị trường trái phiếu chính phủ từ khâu tổ chức
phát hành tới khâu đăng ký lưu ký, giao dịch và thanh toán trái phiếu chính
phủ.
Theo kế hoạch của Bộ Tài chính, khối lượng vốn huy động cho ngân sách
nhà nước qua kênh đấu thầu tín phiếu kho bạc tại Ngân hàng nhà nước dự
kiến trong năm 2012 khoảng 8.000 - 13.000 tỷ đồng. Trên thực tế, từ đầu
năm đến nay, Ngân hàng nhà nước đã tích cực phối hợp với Bộ Tài chính
triển khai công tác đấu thầu tín phiếu kho bạc với khối lượng huy động đạt
được trên 13.000 tỷ đồng, tăng gấp hơn 5 lần so với tổng khối lượng huy
động của năm 2011. Trong đó, tính từ ngày Thông tư 106 (ngày 28/6/2012)
được ban hành đến nay, khối lượng vốn huy động đạt 4.600 tỷ đồng, bằng
khoảng 53% khối lượng huy động của 6 tháng trước đó. Khả năng kết thúc
năm tài chính 2012, khối lượng tín phiếu kho bạc huy động được sẽ là những
con số hết sức khả quan, thị trường thứ cấp trái phiếu chính phủ và thị
trường tiền tệ sẽ được bổ sung một lượng hàng hóa dồi dào, đáp ứng nhu cầu
về giao dịch tài chính của các nhà đầu tư.