Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu hóa học, chiết xuất, bào chế và kiểm nghiệm một số hợp chất polyphenol trong nguyên liệu và thành phẩm từ lá Actisô Đà Lạt

Actisô (Cynara scolymus L.) là loại cây thân thảo có nhiều tác dụng dược lý quan trọng như trị bệnh về gan, mật và hạ lipid máu. Tại Việt Nam, Actisô được trồng phổ biến, đặc biệt ở Đà Lạt. Tuy nhiên, các chế phẩm từ Actisô trên thị trường hiện nay có sự khác biệt lớn về hàm lượng hoạt chất, đặc biệt là các hợp chất polyphenol như cynarin và acid chlorogenic, do thiếu tiêu chuẩn hóa và quy trình sản xuất chưa được công bố rõ ràng. Điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết về nghiên cứu và chuẩn hóa để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Luận án hướng đến các nhà khoa học, nghiên cứu sinh trong lĩnh vực dược học, hóa dược, công nghệ bào chế, các cơ quan quản lý chất lượng dược liệu, và các doanh nghiệp dược phẩm quan tâm đến phát triển và sản xuất thuốc từ dược liệu Actisô.

Luận án tiến sĩ này tập trung vào nghiên cứu toàn diện về hóa học, chiết xuất, bào chế và kiểm nghiệm các hợp chất polyphenol từ lá Actisô Đà Lạt. Mục tiêu chính bao gồm việc tiêu chuẩn hóa dược liệu lá Actisô và phát triển quy trình sản xuất bán thành phẩm (cao chiết) cùng thành phẩm (viên nén) với hàm lượng hoạt chất tương đương hoặc cao hơn các chế phẩm nhập khẩu. Các kết quả nổi bật của nghiên cứu bao gồm việc phân lập và xác định cấu trúc của 20 hợp chất, trong đó có 3 chất chính (cynarin, acid chlorogenic, cynarosid) được thiết lập làm chất đối chiếu với độ tinh khiết cao. Luận án đã xây dựng thành công ba quy trình định lượng chính xác cho các hợp chất polyphenol trong nguyên liệu và thành phẩm, đồng thời đề xuất dự thảo tiêu chuẩn cho dược liệu lá Actisô và cao khô Actisô theo Dược điển Việt Nam. Nghiên cứu cũng so sánh hàm lượng và hoạt tính chống oxy hóa của các hợp chất polyphenol trong các giống Actisô khác nhau, các bộ phận khác nhau của cây, và các chế phẩm trên thị trường. Đặc biệt, luận án đã tối ưu hóa quy trình chiết xuất để tăng hàm lượng cynarin và tổng acid caffeoylquinic, đồng thời nâng cấp thành công quy mô sản xuất cao chiết chuẩn hóa (500 kg/mẻ) và viên nén bao phim chứa 200 mg cao khô Actisô (15.000 viên/lô), góp phần quan trọng vào việc phát triển các sản phẩm dược liệu chất lượng cao từ Actisô tại Việt Nam.