BỘ GIÁO DỤC
ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGH
-----------------------------
TRẦN VĂN KẾT
ỨNG DỤNG PHẢN NG DOMINO VÀO TỔNG
HỢP CÁC DẪN XUẤT PODOPHYLLOTOXIN,
PYRIMIDINE ĐÁNH GIÁ HOẠT TÍNH SINH
HỌC CỦA CÁC CHẤT TỔNG HỢP ĐƯỢC
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC VẬT CHẤT
Hà Nội - 2025
BỘ GIÁO DỤC
ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
TRẦN VĂN KẾT
ỨNG DỤNG PHẢN NG DOMINO VÀO TỔNG
HỢP CÁC DẪN XUẤT PODOPHYLLOTOXIN,
PYRIMIDINE ĐÁNH GIÁ HOẠT TÍNH SINH
HỌC CỦA CÁC CHẤT TỔNG HỢP ĐƯỢC
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC VẬT CHẤT
Ngành: Hoá hữu
Mã số: 9.44.01.14
Xác nhận của Học viện
Khoa học và Công nghệ
Người hướng dẫn 1
(Ký, ghi rõ họ tên)
GS. TS. Nguyễn Văn Tuyến
Người hướng dẫn 2
(Ký, ghi rõ họ tên)
TS. Vũ Ngọc Doãn
Hà Nội - 2025
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án: " Ứng dụng phản ứng Domino vào tổng hợp các
dẫn xuất Podophyllotoxin, pyrimidine đánh giá hoạt tính sinh học của các chất
tổng hợp được" là công trình nghiên cứu của chính mình dưới sự hướng dẫn khoa học
của tập thể giáo viên hướng dẫn. Luận án sử dụng thông tin trích dẫn từ nhiều nguồn
tham khảo khác nhau các thông tin trích dẫn được ghi nguồn gốc. Các kết quả
nghiên cứu của tôi được công bố chung với các tác giả khác đã được sự nhất trí của
đồng tác giả khi đưa vào luận án. Các số liệu, kết quả được trình bày trong luận án là
hoàn toàn trung thực chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác
ngoài các công trình ng bố của tác giả. Luận án được hoàn thành trong thời gian tôi
làm nghiên cứu sinh tại Học viện Khoa học Công nghệ, Viện n lâm Khoa học
và Công nghệ Việt Nam.
Hà Nội, ngày tháng năm 2025
Tác giả luận án
NCS. Trần Văn Kết
ii
LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn u sắc và chân thành, đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn tới Tập
thể cán bộ hướng dẫn GS.TS. Nguyễn Văn Tuyến - Học viện KH&CN, Viện n lâm
Khoa học và Công nghệ Việt Nam, TS. Vũ Ngọc Doãn - Học viện Kỹ thuật quân sự,
Bộ Quốc phòng; đã trực tiếp giao đề tài và ớng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ em trong thời
gian học tập và thực hiện các nội dung của luận án.
Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn đến các cán bộ, nghiên cứu viên của Phòng
Hoá dược, Phòng Hoá sinh, Viện Hóa học, Viện Hàn m Khoa học Công nghệ
Việt Nam; các cán bộ, giáo viên Bộ n Phòng Hoá, Khoa H- kỹ thuật, Học
viện Kỹ thuật quân sự đã quan m, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho nhân tôi trong
quá trình học tập và nghiên cứu.
Xin được chân thành cảm ơn Ban nh đạo, các cán bộ, giáo viên của Học viện
Khoa học ng nghệ, Ban nh đạo, các cán bộ phụ trách đào tạo của Viện H
học, Viện Hàn m Khoa học Công nghệ Việt Nam đã giúp đỡ, tạo điều kiện về
thời gian, thủ tục trong quá trình học tập tại Học viện.
Cuối cùng, xin được gửi lời cảm ơn chân thành u sắc đến gia đình, bạn
bè và đồng nghiệp đã luôn ủng hộ, cổ vũ, động viên, đồng hành cùng tôi trong suốt
quá trình học tập và nghiên cứu.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2025
Tác giả luận án
Trần Văn Kết
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................ v
DANH MỤC SƠ ĐỒ ........................................................................................ vii
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................... ix
DANH MỤC HÌNH ............................................................................................. x
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
Chương 1. TỔNG QUAN ................................................................................... 3
1.1. Quinoline quinone, dẫn xuất và tổng hợp ...................................................... 3
1.1.1. Hoạt tính sinh học của lớp chất quinolinequinone ................................. 3
1.1.2. Tổng hợp c dẫn xuất của quinolinequinone bằng phản ứng domino ........ 6
1. 1. 3. Sdụng phảnng domino tổng hợp lớp chất 4-aza-podophyllotoxin ....... 8
1.2. Tổng hợp các dẫn xuất của pyrano pyrimidine bằng phản ứng domino ...... 11
1.3. Isatin, dẫn xuất và hoạt tính sinh học ........................................................... 15
1.3.1. Hoạt tính chống ung thư của các dẫn xuất chứa khung indole ............ 15
1.3.2. Tổng hợp các dẫn xuất chứa khung indole bằng phản ứng domino .... 17
1.4. Các phương pháp tổng hợp thân thiện với môi trường ................................ 25
1.4.1. Áp dụng siêu âm trong tổng hợp hữu cơ .............................................. 25
1.4.2. Tổng hợp hữu cơ bằng vi sóng ............................................................. 26
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THỰC NGHIỆM ........... 28
2.1. Hóa chất, thiết bị .......................................................................................... 28
2.2. Tổng hơp các dẫn xuất 4-aza-podophyllotoxin chứa dị vòng (161a-m) ..... 28
2.3. Quy trình tổng hợp các dẫn xuất podophyllotoxin-isatin (174a-n) ............. 36
2.3.1. Tổng hợp các dẫn xuất isatin bằng phản ứng ankyl hoá ...................... 36
2.3.2. Thực hiện phản ứng domino ................................................................ 37
2.4. Quy trình tng hợp các dẫn xuất podophyllotoxin-isatin với AZT (182a-p) ....... 46
2.5. Quy trình tng hp các dn xut podophyllotoxin-isatin vi Erlotinib (184a-e) ....... 59
2.6. Tổng hợp các dẫn xuất indole-pyrano[2,3-d] pyrimidine (188a-l) .............. 62
2.7. Phương pháp thử nghiệm hoạt tính sinh học ............................................... 70
2.7.1. Đánh giá hoạt tính gây độc tế bào ung thư in vitro .............................. 70
2.7.2. Phương pháp xác định hoạt tính ức chế enzym α-glucosidase ............ 71
2.7.3. Phương pp đánh giá hoạt tính ức chế enzyme acetylcholinesterase (AchE) 72
2.7.4. Phương pháp phân tích chu kỳ tế bào .................................................. 72
2.7.5. Xét nghiệm đo lưu lượng tế bào Annexin-V FITC và PI (apoptosis) .. 72