Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu thực trạng sức khỏe sinh sản và đánh giá hiệu quả của mô hình can thiệp ở nữ vị thành niên huyện miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

Giai đoạn vị thành niên là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng, đặc biệt đối với nữ vị thành niên, do những thay đổi nhanh chóng về thể chất và tâm lý. Việc thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản khiến nhóm đối tượng này dễ bị tổn thương. Trên toàn cầu và tại Việt Nam, nữ vị thành niên đối mặt với nhiều thách thức như mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn và các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Tại huyện miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, nơi có đông đảo đồng bào dân tộc thiểu số, tình trạng này càng trở nên đáng quan ngại do chưa có mô hình can thiệp cụ thể. Nghiên cứu này được tiến hành nhằm mô tả thực trạng sức khỏe sinh sản, xác định các yếu tố liên quan và đánh giá hiệu quả của một mô hình can thiệp được triển khai tại đây.

Các nhà nghiên cứu y tế công cộng, chuyên gia sức khỏe sinh sản, cán bộ y tế địa phương, giáo viên, nhà quản lý giáo dục, và các nhà hoạch định chính sách liên quan đến sức khỏe vị thành niên và dân tộc thiểu số.

Nghiên cứu đã thực hiện tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, nhằm khảo sát thực trạng sức khỏe sinh sản của 960 nữ vị thành niên dân tộc thiểu số và đánh giá hiệu quả của mô hình can thiệp. Kết quả cho thấy kiến thức chung về sức khỏe sinh sản còn hạn chế (85,9% có kiến thức chưa tốt), và thực hành chung cũng chưa đạt yêu cầu (72,9% có thực hành chưa tốt). Tỷ lệ viêm nhiễm đường sinh dục dưới là 2,2% và đáng chú ý là 50% nữ vị thành niên có chồng đã kết hôn sớm. Các yếu tố như trình độ học vấn, giai đoạn vị thành niên, nghề nghiệp, điều kiện kinh tế và tình trạng chung sống trong gia đình có mối liên quan chặt chẽ đến kiến thức và thực hành sức khỏe sinh sản.
Mô hình can thiệp được xây dựng và triển khai dựa trên các giải pháp truyền thông, nâng cao năng lực cho cán bộ y tế và giáo viên, cùng với sự huy động cộng đồng. Sau can thiệp, tỷ lệ kiến thức chưa tốt trong nhóm can thiệp giảm từ 90% xuống 76,3% (hiệu quả 15,2%), và thực hành chưa tốt giảm từ 72,9% xuống 57,1% (hiệu quả 21,7%). Tỷ lệ tảo hôn giảm đáng kể từ 46,2% xuống 27,3%. Đặc biệt, tỷ lệ viêm nhiễm đường sinh dục dưới giảm từ 2,1% xuống 0,6% (hiệu quả 71,4%). Những thay đổi tích cực này khẳng định hiệu quả của mô hình can thiệp trong việc cải thiện đáng kể tình hình sức khỏe sinh sản cho nữ vị thành niên tại địa phương, cung cấp cơ sở quan trọng cho các hoạt động can thiệp trong tương lai.