1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Con người luôn cần thích ứng với môi trường sống để tồn tại và phát triển. Theo nhà tâm lý học
Andreeva, thích ứng là nền tảng giúp cá nhân thành công. Trong lĩnh vực nghề nghiệp, thích ứng giúp người
lao động thay đổi linh hoạt trước yêu cầu mới và duy trì hiệu quả công việc. Đối với giáo viên tiểu học mới
vào nghề (GVTH), giai đoạn đầu công tác thường gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh nghiệm, hiểu biết thực tế
và kỹ năng tương tác với học sinh. Nếu thích ứng tốt, họ sẽ vượt qua khó khăn, giữ được sự cân bằng tâm lý
và gắn bó lâu dài với nghề. Một khảo sát năm 2022 cho thấy chỉ có 17,9% GVTH mới tự đánh giá có mức độ
thích ứng nghề nghiệp cao, cho thấy còn nhiều GVTH mới vào nghề chưa đáp ứng tốt yêu cầu công việc. Tại
vùng Đông Nam Bộ, đây là khu vực phát triển kinh tế nhanh, dân số tăng mạnh do nhập cư dẫn đến ngành
giáo dục phải đối mặt với áp lực lớn bao gồm sĩ số học sinh cao; học sinh đa dạng về văn hoá, trình độ nhận
thức, phong tục tập quán cùng với yêu cầu đổi mới chương trình; ứng dụng công nghệ trong giảng dạy; v.v.
Điều này đòi hỏi GVTH mới phải có năng lực thích ứng nghề nghiệp toàn diện. Phần lớn nghiên cứu hiện
nay chỉ khảo sát thích ứng ở một số khía cạnh riêng lẻ như thích ứng với hoạt động dạy học, thích ứng với
hoạt động kiểm tra, đánh giá học sinh từ đó thiếu cái nhìn tổng thể, đặc biệt chưa chú trọng đến thích ứng
nghề nghiệp của GVTH mới tại vùng Đông Nam Bộ. Xuất phát từ những lý do trên, đề tài “Thích ứng nghề
nghiệp của giáo viên tiểu học mới vào nghề vùng Đông Nam Bộ” được chúng tôi lựa chọn để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng khung lý luận về TƯNN của GVTH mới vào nghề, đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh
hưởng đến TƯNN của GVTH mới vào nghề vùng Đông Nam Bộ, từ đó đề xuất và thực nghiệm một số biện
pháp giúp GVTH mới vào nghề thích ứng nhanh với hoạt động nghề nghiệp.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Mức độ, biểu hiện thích ứng nghề nghiệp của giáo viên tiểu học mới vào nghề và các yếu tố ảnh hưởng đến
thích ứng nghề nghiệp của giáo viên tiểu học mới vào nghề vùng Đông Nam Bộ.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Giáo viên tiểu học mới vào nghề ở các trường tiểu học vùng Đông Nam Bộ. Số lượng khách thể
nghiên cứu được mô tả chi tiết ở chương 2.
4. Giả thuyết khoa học
Thích ứng nghề nghiệp của GVTH mới vào nghề ở mức trung bình và biểu hiện không đồng đều qua
sự thay đổi của bốn thành phần: sự quan tâm nghề nghiệp ở mức cao nhất, sau đó là sự khám phá nghề
nghiệp, sự tự tin nghề nghiệp và sự kiểm soát nghề nghiệp ở mức thấp nhất. Bốn thành phần này có mối liên
hệ với nhau.
Thích ứng nghề nghiệp của GVTH mới vào nghề có sự khác biệt về mức độ theo biến số là số năm
công tác, địa bàn công tác, kết quả xếp loại cuối năm học theo chuẩn nghề nghiệp. Ngoài ra, TƯNN của
GVTH mới vào nghề không có sự khác biệt về mức độ theo biến số giới tính, kết quả tốt nghiệp đại học.
Thích ứng nghề nghiệp của GVTH mới vào nghề chịu tác động bởi một số yếu tố thuộc về cá nhân
người GV là tính cách cá nhân; động cơ nghề nghiệp; năng lực cảm xúc – xã hội và một số yếu tố thuộc môi
trường làm việc như bầu không khí tâm lý tập thể sư phạm; điều kiện làm việc; vấn đề tập huấn, bồi dưỡng
năng lực nghề nghiệp, trong đó các yếu tố thuộc môi trường làm việc có mức độ ảnh hưởng cao hơn các yếu
tố thuộc cá nhân GVTH mới vào nghề.
