Luận án phó Tiến sĩ Khoa học ngữ văn: Hồ Xuân Hương và nền văn hóa dân gian Việt Nam

B Ộ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> T<br /> 0<br /> <br /> Đ Ạ I HỌC QUỐC GI A THÀNH PHỐ HỒ CHÍ<br /> M I N H TRƯỜNG Đ Ạ I HỌC SƯ P H Ạ M<br /> T<br /> 2<br /> <br /> 1<br /> T<br /> 2<br /> <br /> 1<br /> T<br /> 2<br /> <br /> N GUYỄN THỊ NGỌC<br /> T<br /> 2<br /> <br /> HỒ XUÂN HƯƠNG<br /> T<br /> 1<br /> <br /> V À NỀN VĂN HÓA DÂN<br /> GIAN VIỆT NAM<br /> T<br /> 1<br /> <br /> L UẬN ÁN PHÓ TIẾN SĨ KHOA HỌC<br /> NGỮ VĂN<br /> T<br /> 2<br /> <br /> T HÀNH PHỐ HỒ C H Í M I N H N Ă M 1996<br /> T<br /> 2<br /> <br /> T<br /> 4<br /> 2<br /> <br /> B Ộ G I ÁO D ỤC VÀ Đ À O T ẠO<br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ<br /> CHÍ MINH<br /> T<br /> 2<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM<br /> T<br /> 2<br /> <br /> N GUYỄN THỊ NGỌC<br /> T<br /> 2<br /> <br /> HỒ XUÂN HƯƠNG<br /> T<br /> 3<br /> <br /> VÀ NỀN VĂN HÓA DÂN<br /> GIAN VIỆT NAM<br /> T<br /> 3<br /> <br /> CHUYÊN N G À N H : V Ă N HỌC VIỆT N A M<br /> T<br /> 1<br /> 5<br /> <br /> M Ã SỐ :<br /> <br /> 5 04 33<br /> <br /> L UẬN ÁN PHÓ TIẾN SĨ KHOA HỌC<br /> NGỮ VĂN<br /> T<br /> 2<br /> <br /> N G Ư Ờ I HƯỚNG D Ẫ N K HOA H Ọ C<br /> GIÁO SƯ LÊ TRÍ V I Ễ N<br /> T<br /> 1<br /> 5<br /> <br /> T HÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM<br /> 1996<br /> T<br /> 2<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> T<br /> 2<br /> <br /> Tôi x i n c a m đ o a n đ â y là c ô n g t r ì n h n g h i ê n c ứu c ủ a riêng<br /> tôi. C á c số l i ệ u , kết q u ả n ê u t r o ng l u ậ n á n là t r u n g t h ực v à<br /> c h ưa từng đ ượ c a i c ô n g bố trong bất kì c ô n g trình n à o k h á c . á c<br /> giả l u ậ n á n<br /> T<br /> 4<br /> <br /> NGUYỄN THỊ NGỌC<br /> <br /> 3<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. 3<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> DẪN NHẬP....................................................................................................... 6<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 1 .LÍ DO CHỌN ĐỀ T À I ................................................................................................. 6<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - NHỮNG GIỚI THUYẾT CẦN ĐƯỢC XÁC ĐỊNH<br /> TRONG LUẬN ÁN. ....................................................................................................... 11<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2.1. Về phạm vi sáng tác của Hồ Xuân Hương .......................................................... 11<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2.2. Giới thuyết thuật ngữ "Văn hóa dân gian " ......................................................... 13<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU : ............................................................................ 16<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 4. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: ...................................................................................... 19<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 5.NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN ..................................................................... 19<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 5.1. Về mặt phương pháp luận : ................................................................................. 19<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 5.2. Những đóng góp về lĩnh vực văn hóa. ................................................................. 21<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 5.3. Kết cấu của luận án :............................................................................................ 23<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> Chương 1:LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU THƠ NÔM ĐƯỢC TRUYỀN<br /> TỤNG CỦAHỒ XUÂN HƯƠNG VÀ NỀN VĂN HÓA DÂN GIAN VIỆT<br /> NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XVIII NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX ..................... 25<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 1.1. Tính khách quan - hệ thống và khoa học của phần mục "Lịch sử vấn đề nghiên cứu<br /> thơ Nôm được truyền tụng của Hồ Xuân Hương và nền văn hóa dân gian Việt Nam nửa<br /> cuối thế kỷ XVIII nửa đầu thế kỷ XIX ". ........................................................................ 25<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 1.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu thơ Nôm được truyền tụng của Hồ Xuân Hương và nền<br /> văn hóa dân gian Việt Nam nửa cuối thế kỷ XVIII nửa đầu thế kỷ XIX. ....................... 27<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 1.3. Một số kết luận : ....................................................................................................... 77<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> Chương 2: V ĂN HÓ A D ÂN GI A N V I Ệ T N AM NỬ A CUỐI THẾ<br /> K Ỷ X VI I I NỬ A Đ Ầ U THẾ KỶ XIX V À NHỮ N G Đ Ặ C Đ I Ể M<br /> CƠ B Ả N C Ủ A NÓ VỀ TRIẾT L Ý V À THẨM M Ỹ DÂ N GI A N. . 91<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2.7 Vài nét về Rabelais và ý nghĩa của luận thuyết của M. Backhtin với những điều cần<br /> lưu ý khi nghiên cứu về Hồ Xuân Hương. ...................................................................... 91<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2.2- Bức chân dung về xã hội Việt Nam nửa cuối thế kỷ XVIII nửa đẩu thê kỷ XIX. 107<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2.3 Những nét điển hình về nền văn hóa dân gian Việt nam nửa cuối thế kỷ XVIII nửa<br /> đầu thế kỷ XIX. ............................................................................................................. 122<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2.3.1: Về văn học dân gian ..................................................................................... 123<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2.3.3. Về Mỹ Thuật Dân Gian. ................................................................................. 143<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 2.3.4. Lễ Hội Dân Gian: ........................................................................................... 153<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> Chương 3:THƠ NÔM HỒ XUÂN HƯƠNG SỰ TIẾP THU VÀ SÁNG TẠO<br /> TỪ CỘI RỄ CỦA NỀN VĂN HÓA DÂN GIAN NỬA CUỐI THẾ KỶ XVIII<br /> VÀ NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX. ..................................................................... 164<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.1. Thơ Nôm truyền tụng Hồ Xuân Hương - sự tiếp thu một cách chọn lọc trong sự<br /> phong phú từ tư tường, triết lý, từ nguồn thi liệu và thi pháp của nền văn hóa dân gian<br /> Việt Nam nửa đẩu thế kỷ XVIII và nửa đầu thê kỷ XIX: ............................................. 165<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.1.1: Thơ Nôm Hồ Xuân Hương tiếp thu lối bố cục ngắn gọn, hàm súc như đúc kết<br /> một chân lý - triết lý mang tính thế tục, đậm đà chất nhân văn . ............................. 168<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.1.2 Thơ Nôm Hồ Xuân Hương tiếp thu cách kết cấu đối xứng đối lập trong cấu trúc<br /> tác phẩm thuộc văn hóa dân gian ............................................................................. 175<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.1.3 Thơ Nôm Hồ Xuân Hương tiếp thu lối xây dựng ngôn ngữ trên cơ sở hình<br /> tượng độc đáo giàu sức biển hiện từ các tác phẩm nghệ thuật của văn hóa dân gian<br /> Việt Nam nửa cuối thế kỷ XVIII và nửa đầu thế kỷ XIX. ....................................... 181<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.1.4 Thơ Nôm Hồ Xuân Hương với kết thúc bất ngờ, đột ngột - bắt đầu từ hầu hết<br /> các tác phẩm nghệ thuật dân gian ............................................................................. 192<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.2 Thơ Nôm Hồ Xuân Hương - sự sáng tạo phong phú và độc đáo từ mảnh đất mỡ màu<br /> là văn hóa dân gian Việt Sam nửa cuối thế kỷ XVIII và nửa đẩu thế kỷ XIX:............ 200<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.2.2 Thơ Nôm Hồ Xuân Hương, sự thể hiện độc đáo của tiếng cười. .................... 214<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 3.23 Thơ Nôm Hồ Xuân Hương, sự thể hiện độc đáo của tiếng nói cá nhân - thẳm sâu<br /> sự kêu đòi cho quyền sống cá nhân trọn vẹn cho con người. ................................... 221<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> PHẦN KẾT LUẬN ....................................................................................... 231<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 238<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> P H Ụ LỤ C ................................................................................................... 260<br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> T<br /> 6<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 5<br /> <br />