H C VIỆ N CHÍNH TRỊ QUỐ C GIA HỒ CHÍ MINH
NGUY N THỊ VÂN
thuyÕt tam tßng, tø ®øc trong nho gi¸o
vµ ¶nh hëng cña nã ®èi víi ngêi phô n÷
viÖt nam hiÖn nay
Chuyên ngành : CNDVBC & CNDVLS
Mã s: 62 22 80 05
LU N ÁN TIẾ N SĨ TRIẾ T HỌ C
Ngư i ng dẫ n khoa họ c: GS.TS NGUY N HÙNG H U
HÀ N I - 2014
L I CAM ĐOAN
i xin cam đoan đây công trình nghiên c u khoa
họ c củ a riêng i. Các s liệ u, tư li u đư c s d ng trong
lu n án trung thự c, nguồ n g c và xu t xứ rõ ràng.
Nh ng kế t quả khoa h c c a luậ n án chư a đư c công b
trong bấ t kỳ công trình nào.
Tác gi luậ n án
Nguy n Thị Vân
M C LỤ C
Trang
M ĐẦ U
1
Chư ơ ng 1: T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U
5
1.1. Nh ng công trình nghiên c u v đ o đứ c Nho giáo và thuyế t tam
tòng, t đứ c trong Nho giáo
5
1.2. Nh ng công trình nghiên c u nh ng củ a thuyế t tam tòng, t
đứ c trong Nho giáo đố i vớ i ngư i phụ nữ Việ t Nam hiệ n nay
12
1.3. Nh ng công trình nghiên c u quan điể m và gi i pháp chủ yế u
nh m phát huy nh hư ng tích cự c và h n chế nh ng tiêu
c c củ a thuyế t tam tòng, t đứ c đố i vớ i ngư i phụ n Việ t Nam
hi n nay
18
Chư ơ ng 2: THUY T TAM TÒNG, T ĐỨ C TRONG NHO GIÁO
23
2.1. Thuyế t tam tòng, t đứ c trong Nho giáo Trung Quố c
23
2.2. Thuyế t tam tòng, t đứ c trong Nho giáo Việ t Nam
38
Chư ơ ng 3: NH NG CỦ A THUYẾ T TAM TÒNG, T ĐỨ C ĐỐ I
V I NGƯ I PHỤ NỮ VIỆ T NAM HIỆ N NAY- TH C
TR NG VÀ M T SỐ VẤ N ĐỀ ĐẶ T RA
62
3.1. nh ng tiêu c c củ a thuyế t tam tòng, t đứ c đố i vớ i ngư i
ph nữ Việ t Nam hiệ n nay
62
3.2. nh ng tích cự c củ a thuyế t tam tòng, t đứ c đố i vớ i ngư i
ph nữ Việ t Nam hiệ n nay
89
3.3. Nh ng nhân tố làm biế n đổ i sự nh hư ng củ a thuyế t tam tòng, t
đứ c đố i vớ i ngư i phụ nữ Việ t Nam hiệ n nay
108
3.4. M t số vấ n đ đặ t ra từ nh hư ng củ a thuyế t tam tòng, t đứ c
trong Nho giáo đ i vớ i ngư i phụ nữ Việ t Nam hiệ n nay
115
Chư ơ ng 4: QUAN ĐIỂ M VÀ M T SỐ GIẢ I PHÁP CHỦ YẾ U
NH M PHÁT HUY NH HƯ NG TÍCH CỰ C, HẠ N CHẾ
NH NG TIÊU C C CỦ A THUYẾ T TAM TÒNG, T
ĐỨ C ĐỐ I VỚ I NGƯ I PHỤ NỮ VIỆ T NAM HIỆ N NAY
124
4.1. M t số quan điể m ch yế u nhằ m phát huy nh hư ng tích cự c và
h n chế nh ng tiêu c c củ a thuyế t tam tòng, t đứ c đố i vớ i
ngư i ph nữ Việ t Nam hiệ n nay
124
4.2. M t số giả i pháp chủ yế u nhằ m phát huy nh hư ng tích cự c và
h n chế nh ng tiêu c c củ a thuyế t tam tòng, t đ c đố i vớ i
ngư i ph nữ Việ t Nam hiệ n nay
135
K T LUẬ N
155
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH KHOA H C CỦ A TÁC GIẢ
157
DANH M C TÀI LI U THAM KHẢ O
159
DANH M C CÁC BẢ NG
Trang
Bả ng 3.1: Ngư i làm chính các vi c chăm sóc con, chăm sóc ngư i
già - ngư i ố m, d y bả o con
94
Bả ng 3.2: Vai trò kinh tế giữ a nam - n trong gia đình
95
Bả ng 3.3: Ngư i đóng góp nhiề u công sứ c nhấ t cho kinh tế gia đình
gi i tính ngư i trả lờ i
95
Bả ng 3.4: Ngư i làm chính trong s n xuấ t - kinh doanh
96
Bả ng 3.5: B ng tham khả o ngư i quả n lý tài chính gia đình theo vùng
điề u tra
96
1
M ĐẦ U
1. Lý do ch n đề tài
Nho giáo ra đờ i thờ i Xuân Thu - Chiế n Quố c - th i k mà tình hình
kinh tế- h i nhiề u biế n độ ng nhấ t trong lị ch s Trung Quố c. Các nư c
chư h u nhà Chu tranh giành quyn l c, tàn sát l n nhau làm cho xã h i lâm
vào c nh loạ n lạ c, rố i ren. Trư c tình hình đó, các nhà tư ng củ a Nho giáo
đã gi i các vấ n đề xã h i và h muố n tìm ra phư ơ ng pháp đư a xã h i từ
lo n lạ c tớ i thị nh trị . Chính vì v y, nhiề u ý kiế n cho rằ ng, th c chấ t Nho
giáo là đạ o trị c, Nho giáo là đạ o làm ngư i vì bàn nhi u tớ i việ c giáo d c
đạ o đứ c cho con ngư i - nhân t giúp xã h i n đị nh, trậ t tự .
N i dung giáo dụ c đạ o đứ c cho con ngư i củ a Nho giáo tậ p trung ở các
ph m trù b n như Tam ơ ng, Ngũ thư ng, Chính danh. Đố i vớ i ngư i
ph nữ , nộ i dung giáo dụ c đạ o đứ c củ a Nho giáo thể hiệ n rõ thông qua thuyế t
tam tòng, tứ đứ c.
Nho giáo đư c truyề n vào c ta từ thờ i Bắ c thuộ c. Khi vào Vi t
Nam, đư c cả i biế n đi cho phù h p vớ i tính chấ t ôn hòa v n củ a ngư i
Vi t. Trong quá trình t n tạ i, giai cấ p phong kiế n Việ t Nam sử dụ ng Nho giáo
làm công c để thiế t lậ p n đị nh trậ t tự xã h i và duy trì s thố ng trị củ a giai
c p cầ m quy n. Trả i qua nhữ ng c thăng trầ m củ a lị ch sử , Nho giáo đã
ch đứ ng nh t đị nh trong đờ i số ng tư ng củ a ngư i Việ t. Trong các nộ i
dung đ o đ c củ a Nho giáo thì thuyế t tam tòng, tứ đứ c nh ng quy phạ m
giáo d c đạ o đứ c cơ bả n đố i vớ i ngư i phụ nữ . Tư tư ng này đã có nh hư ng
r t sâu sắ c đế n vai trò, v trí, cuộ c số ng c a ngư i phụ nữ Việ t Nam. Bên c nh
các giá tr tích cự c, thuyế t tam tòng, t đứ c nhiề u mặ t tiêu c c, trói buộ c
ngư i phụ nữ Việ t Nam vào l giáo phong kiế n, kìm m các bư c tiế n củ a
h . Tuy nhiên, thuyế t tam tòng, tứ đ c tn ch ng đư ng dài c a lị ch s dân
t c, nó vẫ n giá trị nhấ t đị nh góp phầ n làm nên v đẹ p truyề n thố ng củ a
ngư i ph nữ Việ t Nam.
Ngày nay, m c dù sở kinh tế - h i củ a nhà c phong kiế n
không còn như ng phầ n nào ng củ a Nho giáo nói chung; thuyế t tam
tòng, tứ đứ c nói riêng v n còn t n tạ i ít nhiề u và có nh hư ng đế n ngư i phụ