BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH
ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH LƯU HÀNH VI-RÚT CÚM GIA
CẦM TẠI KHU VỰC LÂN CẬN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH VÀ KHẢ NĂNG BẢO HỘ CỦA VẮC-XIN
NAVET-FLUVAC 2 ĐỐI VỚI VI-RÚT
CÚM GIA CẦM CLADE 2.3.2.1
Chuyên ngành: Bệnh lý học và Chữa bệnh vật nuôi
Mã số: 9.64.01.02
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP
TP. HCM - Năm 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH
ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH LƯU HÀNH VI-RÚT CÚM GIA
CẦM TẠI KHU VỰC LÂN CẬN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH VÀ KHẢ NĂNG BẢO HỘ CỦA VẮC-XIN
NAVET-FLUVAC 2 ĐỐI VỚI VI-RÚT
CÚM GIA CẦM CLADE 2.3.2.1
Chuyên ngành: Bệnh lý học và Chữa bệnh vật nuôi
Mã số: 9.64.01.02
DANH MỤC CÔNG TRÌNH TÁC GIẢ
TP. HCM - Năm 2021
iii
TÓM TẮT
Đề tài “Đánh giá tình hình lưu hành vi-rút Cúm gia cầm tại khu vực lân
cận Thành phố Hồ Chí Minh và khả năng bảo hộ của vắc-xin Navet-Fluvac 2
đối với vi-rút Cúm gia cầm clade 2.3.2.1” được thực hiện nhằm đánh giá tình hình
lưu hành vi-rút Cúm gia cầm H5N1 tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận;
xác định phả hệ các chủng vi-rút Cúm gia cầm lưu hành và các chủng vi-rút sử dụng
trong thành phần vắc-xin Navet-Fluvac 2; đánh giá khả năng bảo hộ trên đàn gia
cầm sau khi tiêm phòng vắc-xin Navet-Fluvac 2 đối với vi-rút Cúm gia cầm thuộc
clade 2.3.2.1. Kết quả đạt được như sau:
Kết quả khảo sát 2.880 mẫu xét nghiệm tại cơ sở giết mổ trên đàn gia cầm có
nguồn gốc từ 8 tỉnh gồm Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây Ninh,
Long An, Tiền Giang, Bến Tre và Thành phố Hồ Chí Minh và 1.800 mẫu xét
nghiệm thu thập trên đàn gia cầm khỏe mạnh tại 5 huyện: Củ Chi, Hóc Môn, Bình
Chánh, Nhà Bè và Cần Giờ không phát hiện trường hợp dương tính vi-rút cúm
A/H5N1. Nghiên cứu đã phát hiện 51/63 mẫu xét nghiệm dương tính với vi-rút
Cúm A/H5N1, từ các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh Cúm gia cầm tại các hộ chăn
nuôi tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận.
Dấu hiệu lâm sàng phổ biến trên đàn gà, vịt mắc bệnh Cúm A/H5N1 gồm có ủ
rũ, bỏ ăn, phù đầu, thở khò khè, liệt chân, sả cánh, phân trắng xanh, xoay vòng
vòng, co giật. Dấu hiệu thần kinh trên vịt là điển hình. Bệnh tích điển hình gồm có:
não, phổi xuất huyết, xuất huyết lớp mỡ vành tim, gan và lách sưng xuất huyết, khí
quản xuất huyết có thể sử dụng để chẩn đoán lâm sàng. Da chân xuất huyết trên gà
là bệnh tích điển hình của bệnh Cúm gia cầm ở gà.
Kết quả phân tích di truyền 26/51 chủng vi-rút Cúm A/H5N1 được chọn ngẫu
nhiên trong giai đoạn 2013 - 2015 ghi nhận, có 22 chủng thuộc clade 2.3.2.1c, 3
chủng thuộc clade 1.1.2 và 1 chủng thuộc clade 2.3.2.1a.
Các chủng vi-rút Cúm A/H5N1 thuộc clade 2.3.2.1c trong nghiên cứu có sự
tương đồng trình tự nucleotide rất cao với 2 chủng vi-rút sử dụng công cường độc
A/chicken/DL/NAVET 0292(14)/2013 và A/duck/Vietnam/BacNinh/NCVD-
iv
17A261/2017 thuộc clade 2.3.2.1c, trong khoảng 96,1 - 99,1%; và với 2 chủng vi-
rút sử dụng trong vắc-xin, 95,0 - 96% với chủng A/reassortant/USCDC_RG30 và
91,3 - 92,2% với chủng A/reassortant/NIBRG-14.
Các chủng vi-rút Cúm A/H5N1 thực địa thuộc clade 1.1.2 chỉ tương đồng di
truyền ở mức 89,7 - 89,8% với chủng vi-rút sử dụng trong vắc-xin
A/reassortant/USCDC_RG30, nhưng tương đồng cao hơn với chủng vi-rút trong
vắc-xin A/reassortant/NIBRG-14 ở mức 93,3 - 93,4%.
Kết quả nghiên cứu đã cho thấy vắc-xin Navet-Fluvac 2 đạt độ an toàn theo
tiêu chuẩn sau khi tiêm phòng cho đàn gà, vịt và vịt trời, ngay cả khi tiêm với liều
gấp đôi liều chỉ định.
Vắc-xin Navet-Fluvac 2 có hiệu quả bảo hộ rất cao đối với vi-rút Cúm gia cầm
thuộc clade 2.3.2.1 a, 2.3.2.1b và 2.3.2.1c trên gà, vịt và vịt trời. Đối với gà chỉ cần
tiêm 1 lần ở thời điểm 2 tuần tuổi; đối với vịt và vịt trời phải tiêm phòng lặp lại 2
lần ở thời điểm 14 ngày tuổi và tiêm lặp lại mũi tiêm thứ 2 sau 14 ngày kể từ ngày
tiêm mũi 1.
Vắc-xin Navet-Fluvac 2 có khả năng giảm mạnh sự bài thải chủng vi-rút Cúm
gia cầm A/H5N1 độc lực cao sau khi công độc. Tỷ lệ bài thải vi-rút sau khi công
cường độc 3 ngày, giữa gà, vịt được tiêm phòng và không được tiêm phòng vắc-xin
Navet-Fluvac 2, có ý nghĩa thống kê với P<0,05.
Thời gian miễn dịch bảo hộ của vắc-xin Navet-Fluvac 2 trên đàn gà và vịt
được tiêm phòng tối thiểu là 6 tháng với hiệu giá kháng thể HI trung bình đạt trên
6log2 ở gà và trên 4log2 ở vịt .
Vắc-xin Navet-Fluvac 2 tạo được miễn dịch bảo hộ đối với công cường độc
chủng vi-rút Cúm gia cầm A/H5N1 độc lực cao không chỉ ở những vịt có hiệu giá
kháng thể HI trung bình >4log2, mà cả ở những vịt có hiệu giá kháng thể HI thấp
hơn 4log2.
v
SUMMARY
Thesis “Prevalence of Avian Influenza Virus in Ho Chi Minh region and
evaluation of Navet-Fluvac 2 vaccine efficacy against Avian Influenza Virus
clade 2.3.2.1 in poultry” was conducted in order to (i) determine the prevalence of
Avian Influenza Virus (AIV) in poultry in Ho Chi Minh region, (ii) analyze genetic
relation of field and vaccine virus strains, and (iii) evaluate the protective efficacy
of Navet-Fluvac 2 for poultry against AIV clade 2.3.2.1. The results showed that:
All of these 2,880 samples at slaughterhouses on poultry flocks originating from 8
provinces: Dong Nai, Binh Duong, Ba Ria Vung Tau, Tay Ninh, Long An, Tien
Giang, Ben Tre, Ho Chi Minh City and 1,800 samples collected from healthy
poultry flocks in 5 districts: Cu Chi, Hoc Mon, Binh Chanh, Nha Be and Can Gio
were negative for influenza A/H5N1 virus by RT-PCR test. However, from
suspected cases of avian Influenza in livestock households in Ho Chi Minh City and
neighboring provinces, the study detected 51/63 samples that were positive for
Influenza A/H5N1 virus.
The common clinical signs in chickens and ducks infected with influenza A/H5N1
were lethargy, anorexia, swollen head, wheezing, leg paralysis, drooping wings,
greenish white feces, torticollis, incoordination. Neurological signs in ducks are
typical for AI. Haemorrhage lesions were observed on brain and many visceral
organs including lungs, coronary pericardium, liver, spleen, and trachea.
Haemorrhage on foot skin of chickens is a typical lesion of Avian Influenza in
chickens.
The results of genetic analysis of 26/51 strains of Influenza A/H5N1 virus randomly
selected in the period 2013-2015 recorded 22 strains belonging to clade 2.3.2.1c, 3
strains of clade 1.1.2, and 1 strain of clade 1.1.2 belonging to clade 2.3.2.1a.
Influenza A/H5N1 virus strains belonging to clade 2.3.2.1c in the study have very
high nucleotide sequence similarity with 2 virus strains A/chicken/DL/NAVET
0292(14)/ 2013 and A/duck/Vietnam/BacNinh/NCVD-17A261/2017 belong to
clade 2.3.2.1c using in challenge, in the range of 96.1 - 99.1%; and with 2 vaccine
