Luận án Tiến sĩ Luật học: Tranh chấp đất đai và giải quyết tranh chấp đất đai bằng tòa án ở nước ta

M Đ UỞ Ầ

1. Tính c p thi t c a đ tài ấ ế ủ ề

Đ t đai là tài nguyên đ c bi ặ ấ ệ ủ ể t c a qu c gia, ngu n l c quan tr ng phát tri n ồ ự ố ọ

đ t n ấ ướ ộ c. Không ai có th ph nh n vai trò quan tr ng c a đ t đai đ i v i cu c ủ ấ ố ớ ủ ể ậ ọ

, chính tr , xã s ng c a con ng ủ ố ườ i, nó có ý nghĩa hàng đ u trong đ i s ng kinh t ầ ờ ố ế ị

h i và an ninh, qu c phòng c a m i qu c gia. ộ ủ ố ỗ ố

Tranh ch p đ t đai là m t hi n t ệ ượ ấ ấ ộ ặ ng x y ra ph bi n trong xã h i. Đ c ổ ế ả ộ

bi t, khi n c ta chuy n đ i sang n n kinh t ệ ướ ể ề ổ th tr ế ị ườ ộ ng, đ t đai tr thành m t ở ấ

lo i hàng hóa đ c bi t có giá tr thì tranh ch p đ t đai có xu h ng ngày càng gia ạ ặ ệ ấ ấ ị ướ

tăng c v s l ng cũng nh m c đ ph c t p. Tình tr ng tranh ch p đ t đai kéo ả ề ố ượ ư ứ ộ ứ ạ ạ ấ ấ

dài v i s l ng ng i dân khi u ki n ngày càng đông là v n đ r t đáng đ ớ ố ượ ườ ề ấ ế ệ ấ ượ c

quan tâm. Tranh ch p đ t đai phát sinh nhi u nh h ề ả ấ ấ ưở ặ ng tiêu c c đ n nhi u m t ự ế ề

ng đ n các m i quan c a đ i s ng xã h i nh : Làm đình đ n s n xu t, t n th ủ ờ ố ố ả ấ ổ ư ộ ươ ế ố

ng đ n phong t c đ o đ c t t đ p c a ng h trong c ng đ ng dân c , nh h ồ ệ ư ả ộ ưở ụ ạ ứ ố ẹ ủ ế ườ i

Vi t Nam, gây ra s m t n đ nh chính tr , tr t t ệ ự ấ ổ ị ậ ự ị ấ an toàn xã h i. Tranh ch p đ t ấ ộ

đai kéo dài n u không đ c gi i quy t d t đi m s d d n đ n “đi m nóng”, b ế ượ ả ẽ ễ ẫ ế ứ ể ế ể ị

i d ng, làm gi m ni m tin c a nhân dân đ i v i Nhà n k x u l ẻ ấ ợ ụ ố ớ ủ ề ả ướ ệ c. Vì v y, vi c ậ

nghiên c u tranh ch p đ t đai và pháp lu t v gi ấ ậ ề ả ứ ấ ầ i quy t tranh ch p đ t đai là c n ấ ế ấ

thi t trong giai đo n hi n nay. Đây cũng là v n đ đang đ c Đ ng, Nhà n c và ế ệ ề ấ ạ ượ ả ướ

các c p, các ngành đ c bi t quan tâm. ấ ặ ệ

K t khi Hi n pháp 1980 ra đ i thì i m t hình th c s ể ừ ế ờ n ở ướ c ta ch còn l ỉ ạ ứ ở ộ

c là đ i di n ch h u đ t đai duy nh t - đó là s h u toàn dân v đ t đai, Nhà n ở ữ ữ ấ ề ấ ấ ướ ệ ạ ủ

s h u [36]. Nhìn chung, trong th i gian qua các quy đ nh c a pháp lu t v đ t đai ở ữ ậ ề ấ ủ ờ ị

c đi vào cu c s ng, phát huy hi u qu đi u ch nh, b o v có hi u qu đã t ng b ừ ướ ộ ố ả ề ệ ệ ệ ả ỉ ả

ch đ s h u toàn dân đ i v i đ t đai, góp ph n đáng k vào vi c đ a công tác ế ộ ở ữ ố ớ ấ ệ ư ể ầ

qu n lý đ t đai vào n n p, khai thác đ t đai ngày càng có hi u qu và ti ề ế ệ ấ ả ả ấ ế ệ t ki m

h n. B lu t Dân s năm năm 1995 đã b ự ơ ộ ậ ướ c đ u thi ầ ế ậ t l p c ch đ giúp ng ơ ế ể ườ i

s d ng đ t th c hi n các quy n c a mình. Lu t Đ t đai năm 2003 thay th cho ử ụ ề ủ ự ệ ế ậ ấ ấ

Lu t Đ t đai năm 1993 và B lu t Dân s năm 2005 thay th cho B lu t Dân s ộ ậ ộ ậ ự ế ậ ấ ự

năm 1995 đã ph n nào gi i quy t đ ầ ả ế ượ ự c nh ng h n ch trong vi c đ m b o th c ữ ế ệ ạ ả ả

hi n quy n c a ng ề ủ ệ ườ ử ụ i s d ng đ t - m t trong nh ng quy n c b n mang tính ữ ơ ả ề ấ ộ

c đi u ch nh b i B lu t Dân s và Lu t Đ t đai, góp ph n n đ nh đ c thù đ ặ ượ ộ ậ ầ ổ ự ề ậ ấ ở ỉ ị

tr t t , an toàn xã h i, thúc đ y quá trình phát tri n kinh t ậ ự ể ẩ ộ ế ề - xã h i, b o v quy n ả ệ ộ

và l i ích h p pháp c a ng c ta các ợ ủ ợ ườ ử ụ i s d ng đ t. M c dù v y, hi n nay ặ ệ ấ ậ n ở ướ

văn b n pháp lu t đi u ch nh vi c tranh ch p đ t đai và gi ề ệ ấ ấ ả ậ ỉ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

ớ ờ đai có nhi u nh ng ch a th c s đ ng b ; nhi u quy đ nh không phù h p v i đ i ộ ự ự ồ ư ư ề ề ợ ị

s ng xã h i, có s mâu thu n, ch ng chéo nhau nh ng l ẫ ố ự ư ộ ồ ạ i ch m đ ậ ượ ử ổ ổ c s a đ i b

sung v.v... làm cho công tác gi i quy t tranh ch p đ t đai t i tòa án trong th i gian ả ế ấ ấ ạ ờ

qua g p r t nhi u khó khăn và có ph n kém hi u qu . ặ ấ ề ệ ầ ả

ấ Trong nh ng năm qua, do nhi u nguyên nhân khác nhau mà các tranh ch p ữ ề

đ t đai ấ n ở ướ ụ c ta đang ngày càng gia tăng. M i năm, toà án nhân dân các c p th lý ấ ỗ

và gi i quy t hàng ngàn v tranh ch p đ t đai. Nhìn chung, ngành toà án nhân dân ả ụ ế ấ ấ

đã gi i quy t thành công m t s l ả ộ ố ượ ế ấ ng l n các v tranh ch p v đ t đai, ch t ề ấ ụ ấ ớ

ng xét x ngày càng cao, ph n nào b o v đ l ượ ệ ượ ử ầ ả c quy n và l ề ợ ủ i ích h p pháp c a ợ

các t ch c xã h i và công dân. Tuy nhiên, cũng ph i th a nh n r ng vì nhi u lý ổ ứ ậ ằ ừ ề ả ộ

do khác nhau, nhi u lúc, nhi u n i ho t đ ng gi ạ ộ ề ề ơ ả ư i quy t tranh ch p đ t đai ch a ấ ế ấ

th c s đem l ự ự ạ i hi u qu nh mong mu n, trong đó có c y u t ố ả ế ố ả ư ệ ư khách quan nh :

Pháp lu t ch a th c s đ ng b ; nhi u quy đ nh không phù h p v i đ i s ng xã ớ ờ ố ự ự ồ ư ề ậ ộ ợ ị

c s a đ i b sung... và h i, có s mâu thu n, ch ng chéo nhau nh ng l ộ ự ư ẫ ồ ạ i ch m đ ậ ượ ử ổ ổ

ch quan nh : Đ i ngũ nh ng ng i ti n hành t y u t ế ố ủ ư ữ ộ ườ ế ố ụ ự ự ậ t ng ch a th c s nh n ư

ụ th c đ y đ v tính ch t đ c thù c a các v tranh ch p đ t đai; ch m kh c ph c ứ ầ ấ ặ ủ ề ủ ụ ấ ấ ậ ắ

các t n t i, v ng m c trong quá trình gi i quy t các v tranh ch p đ t đai; trình ồ ạ ướ ắ ả ụ ế ấ ấ

đ chuyên môn c a m t s th m phán còn h n ch , v.v..... Trong khi đó, trong h ộ ộ ố ẩ ủ ế ạ ệ

th ng các c quan nhà n ơ ố ướ c thì toà án nhân dân là m t trong nh ng c quan nhà ộ ữ ơ

c giao th m quy n gi n c đ ướ ượ ề ẩ ả i quy t các v tranh ch p đ t đai, có vai trò ngày ấ ụ ế ấ

ứ càng quan tr ng, đã và đang có nhi u đóng góp đáng k . Vì v y, qua nghiên c u ề ể ậ ọ

ệ tranh ch p đ t đai và th c ti n áp d ng các quy đ nh c a pháp lu t v đ t đai hi n ậ ề ấ ự ễ ụ ủ ấ ấ ị

hành đ gi i quy t các tranh ch p v đ t đai t i tòa án nhân dân nh m phát hi n ra ể ả ấ ề ấ ế ạ ệ ằ

nh ng h n ch , thi u sót, b t c p c a h th ng pháp lu t và t ấ ậ ủ ệ ố ữ ế ế ậ ạ ừ đó đ a ra đ ư ượ c

nh ng ki n ngh , các gi ữ ế ị ả i pháp giúp c quan nhà n ơ ướ ữ c có th m quy n có nh ng ề ẩ

đi u ch nh phù h p, góp ph n ti p t c hoàn thi n các văn b n pháp lu t v đ t đai ậ ề ấ ế ụ ề ệ ả ầ ợ ỉ

cho phù h p v i đi u ki n kinh t -xã h i c a đ t n ệ ộ ủ ấ ướ ề ế ợ ớ ậ c trong đi u ki n h i nh p ề ệ ộ

hi n nay là vi c làm mang ý nghĩa to l n. ệ ệ ớ

M t khác, đ góp ph n gi ể ầ ặ ả i quy t nh ng v n đ lý lu n và th c ti n đ ề ữ ự ế ễ ấ ậ ể

hoàn thi n pháp lu t v đ t đai và gi ậ ề ấ ệ ả i quy t tranh ch p đ t đai cũng nh nâng ấ ư ế ấ

i quy t tranh ch p đ t đai t i tòa án cao hi u qu c a công tác gi ả ủ ệ ả ế ấ ấ ạ n ở ướ ầ c ta, c n

có nh ng công trình khoa h c nghiên c u m t cách có h th ng v các v n đ này. ệ ố ữ ứ ề ề ấ ọ ộ

Đây là vi c làm có ý nghĩa v m t lý lu n và th c ti n c p thi ề ặ ự ễ ấ ệ ậ ế t. Hi n nay, ệ ở ệ Vi t

Nam ch a có m t công trình nào nghiên c u m t cách t ng th và chuyên sâu v ư ứ ể ộ ộ ổ ề

i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án c ta. v n đ tranh ch p đ t đai và gi ấ ấ ề ấ ả ế ấ ấ ằ n ở ướ

Xu t phát t ấ ừ ữ nh ng căn c lý lu n và th c ti n trên thì vi c nghiên c u đ ự ễ ứ ứ ệ ậ ề

tài “Tranh ch p đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án n ấ ấ ả ế ấ ấ ằ ở ướ c

ta” là m t nhu c u c p bách trong tình hình hi n nay. ầ ấ ệ ộ

2. M c đích và nhi m v nghiên c u c a Lu n án ụ ứ ủ ụ ệ ậ

Đ tài “ và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ề Tranh ch p đ t đai ấ ấ ả ế ấ ấ ằ ở

c ta ” có m c đích làm sáng t n ướ ụ ỏ ữ ấ ấ nh ng v n đ lý lu n và th c ti n v tranh ch p đ t ự ễ ề ấ ề ậ

đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án. T đó đ xu t nh ng gi i pháp hoàn ấ ấ ề ấ ừ ữ ế ằ ả ả

thi n pháp lu t và t ch c th c hi n pháp lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai ệ ậ ổ ứ ậ ề ả ấ ấ ự ệ ế ở ệ Vi t

Nam.

Đ đ t đ c m c đích nói trên, lu n án có các nhi m v sau đây: ể ạ ượ ụ ụ ệ ậ

- Làm sáng t ỏ ữ nh ng v n đ mang tính lý lu n v tranh ch p đ t đai và gi ậ ề ề ấ ấ ấ ả i

quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án. C th là, nghiên c u làm rõ khái ni m tranh ụ ể ế ấ ấ ằ ứ ệ

ch p đ t đai và gi ấ ấ ả ệ i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án cũng nh các khái ni m ư ế ấ ấ ằ

khác có liên quan, đ t ể ừ ạ đó phân tích đ c đi m c a tranh ch p đ t đai, phân lo i ủ ể ặ ấ ấ

tranh ch p đ t đai, nguyên nhân và h u qu c a tranh ch p đ t đai và xác đ nh vai ả ủ ậ ấ ấ ấ ấ ị

trò gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án. Nghiên c u nh ng vân đê ly luân vê ả ế ằ ấ ấ ứ ữ ̀ ́ ̀ ́ ̣

quyên s dung đât, tranh châp đât đai va giai quyêt tranh châp đât đai băng toa an. ̀ ử ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́

- Nghiên c u các yêu tô chi phôi viêc giai quyêt tranh châp đât đai ; ứ b ng tòa án ằ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́

căn c đanh gia hiêu qua va ứ ́ ̀ cac yêu tô quyêt đinh hiêu qua cua viêc giai quyêt tranh châp ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ́

́ . đât đai tai toa an ́ ̣ ̀

- Phân tích, đanh gia th c trang phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai va ́ ự ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

th c tiên ap dung phap luât đê giai quyêt tranh châp đât đai băng toa an, t đo chi ra ự ừ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̉

nh ng kho khăn, v ng măc trong qua trinh giai quyêt tranh châp đât đai c a tòa án ữ ướ ủ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́

hiên nay. ̣

- Nêu cac ph ng h ng va đê xuât cac giai phap cu thê, thich h p gop phân ươ ướ ợ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀

hoan thiên cac quy đinh cua phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai, giup cac c ́ ơ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́

quan ch c năng nói chung và tòa án nói riêng giai quyêt cac tranh châp nay môt cach ứ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́

co hiêu qua, tranh viêc khiêu kiên keo dai gây anh h ưở ̉ ờ ng x u đên nhiêu măt cua đ i ấ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̣

sông xa hôi. ́ ̃ ̣

3. Đ i t ố ượ ng nghiên c u c a lu n án ứ ủ ậ

Lu n án có đ i t ố ượ ậ ậ ộ ng nghiên c u là: Các văn b n quy ph m pháp lu t n i ả ứ ạ

i quy t tranh ch p đ t đai qua các th i kỳ l ch s dung v tranh ch p đ t đai và gi ấ ề ấ ả ế ấ ấ ờ ị ử

i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án c ta khác nhau; th c ti n công tác gi ự ễ ả ế ấ ấ ằ n ở ướ

thông qua m t s v án c th trong nh ng năm g n đây. ụ ể ộ ố ụ ữ ầ

4. Nh ng đi m m i c a lu n án ớ ủ ữ ể ậ

Th nh t, ệ ứ ấ lu n án đã nghiên c u m t cách có h th ng, toàn di n khái ni m ệ ố ứ ệ ậ ộ

tranh ch p đ t đai và gi ấ ấ ả ệ i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án; đ a ra quan ni m ằ ư ế ấ ấ

v quy n s d ng đ t, qua đó làm rõ b n ch t pháp lý c a tranh ch p đ t đai; các ề ề ử ụ ủ ả ấ ấ ấ ấ

hình th c gi i quy t tranh ch p; xác đ nh đ c ứ ả ế ấ ị ́ ượ cac yêu tô chi phôi viêc giai quyêt ́ ́ ́ ́ ̣ ̉

tranh châp đât đai ; căn c đanh gia hiêu qua va b ng tòa án ằ ứ ̣ ̀ cac yêu tô quyêt đinh hiêu ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣

. qua cua viêc giai quyêt tranh châp đât đai tai toa an nhân dân ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

lu n án đã phân tích và đánh giá m t cách toàn di n và khách quan Th hai, ứ ệ ậ ộ

th c tr ng các quy đ nh c a pháp lu t n i dung v tranh ch p đ t đai và gi ậ ộ ự ủ ề ấ ấ ạ ị ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai cũng nh th c ti n áp d ng pháp lu t đ t đai đ gi ư ự ễ ậ ấ ể ả ụ ấ ấ i quy t các ế

tranh ch p đ t đai t i tòa án n c ta. Đã ch ra đ ấ ấ ạ ướ ỉ ượ c nh ng u đi m và h n ch ể ữ ư ạ ế

trong các quy đ nh pháp lu t đ t đai và vi c áp d ng pháp lu t vào gi ậ ấ ụ ệ ậ ị ả i quy t tranh ế

ch p đ t đai b ng tòa án t Nam đ làm c s hoàn thi n pháp lu t v đ t đai ấ ấ ằ Vi ở ệ ậ ề ấ ơ ở ệ ể

và gi i quy t tranh ch p đ t đai Vi t Nam, đ m b o công b ng và n đ nh xã ả ế ấ ấ ở ệ ả ả ằ ổ ị

h i.ộ

lu n án đã đ ra đ c ph ng h ng và các gi Th ba,ứ ề ậ ượ ươ ướ ả ộ i pháp đ ng b và ồ

c th đ kh c ph c nh ng h n ch , khó khăn, b t c p góp ph n hoàn thi n pháp ụ ể ể ấ ậ ụ ữ ệ ế ạ ầ ắ

lu t đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ậ ấ ả ế ằ ấ ấ n ở ướ ả c ta nh m đ m b o ằ ả

i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án trong tình hình hi n nay. hi u qu trong gi ả ệ ả ệ ế ấ ằ ấ

5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a lu n án ự ễ ủ ọ ậ

ệ Có th coi lu n án là công trình đ u tiên nghiên c u chuyên sâu và toàn di n ứ ể ầ ậ

i quy t tranh ch p đ t đai b ng con đ ng tòa án v tranh ch p đ t đai và gi ề ấ ấ ả ế ấ ấ ằ ườ

ữ thông qua th c ti n áp d ng pháp lu t đ xét x các tranh ch p v đ t đai. Nh ng ự ễ ậ ể ề ấ ử ụ ấ

ự k t lu n và đ xu t, ki n ngh mà lu n án nêu ra đ u có c s khoa h c và th c ế ơ ở ề ế ề ậ ậ ấ ọ ị

ti n. Vì v y, chúng có giá tr tham kh o trong vi c s a đ i pháp lu t. ệ ử ổ ễ ả ậ ậ ị

ố ớ Nh ng k t qu nghiên c u c a lu n án có th có giá tr tham kh o đ i v i ứ ủ ữ ế ể ậ ả ả ị

nh ng ng ữ ườ i làm công tác xét x các tranh ch p v đ t đai trong h th ng tòa án ấ ệ ố ề ấ ử

nhân dân.

6. B c c c a lu n án ố ụ ủ ậ

Ngoài ph n M đ u, K t lu n, Danh m c tài li u tham kh o lu n án có 4 ở ầ ụ ệ ế ả ậ ậ ầ

ch ng: ươ

Ch ng 1. T ng quan tình hình nghiên c u, c s lý thuy t và ph ng pháp ươ ơ ở ứ ế ổ ươ

nghiên c u.ứ

Ch ng 2: Nh ng Vi ươ ữ vân đê ly luân và th c ti n vê tranh châp đât đai ự ễ ở ệ t ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ́

Nam.

Ch ng 3: Nh ng v n đ lý lu n v gi i quy t tranh ch p đ t đai, v pháp ươ ữ ề ề ậ ấ ả ế ề ấ ấ

i quy t tranh ch p đ t đai và th c trang phap luât vê giai quyêt tranh châp lu t gi ậ ả ự ế ấ ấ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́

t Nam. đât đai b ng tòa án ằ Vi ở ệ ́

Ch ng 4: Th c tiên áp d ng pháp lu t giai quyêt tranh châp đât đai băng ươ ự ụ ậ ̃ ̉ ́ ́ ́ ̀

toa an Vi t Nam, nh ng v ng m c phát sinh và cac giai phap hoan thiên phap ́ ở ệ ữ ướ ắ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́

luât vê giai quyêt tranh châp đât đai nhin t goc đô ap dung phap luât. ̀ ừ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣

CH ƯƠ Ơ Ở NG 1: T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U, C S LÝ Ổ Ứ

THUY T VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U Ế ƯƠ Ứ

1.1. T ng quan tình hình nghiên c u ứ ổ

1.1.1. Tình hình nghiên c uứ

Do nhu c u s d ng đ t, giá tr v quy n s d ng đ t ngày càng tăng làm ề ử ụ ầ ử ụ ị ề ấ ấ

cho giá đ t tăng lên m t cách nhanh chóng, đúng nghĩa là “T c đ t t c vàng”. Cho ấ ấ ấ ấ ộ

nên, có th , ch vì m t mâu thu n nh trong vi c qu n lý, s d ng đ t đ t đai đã ấ ấ ử ụ ể ệ ẫ ả ộ ỏ ỉ

là nguyên nhân phát sinh tranh ch p gay g t. ắ ấ

Trong b i c nh tranh ch p đ t đai ngày càng ph c t p, khó x lý, t n đ ng, ứ ạ ố ả ử ấ ấ ồ ọ

kéo dài, vi c gi i quy t tranh ch p còn nhi u b t c p thi u th ng nh t thì tranh ệ ả ấ ậ ế ề ế ấ ấ ố

ch p đ t đai và gi c nghiên c u d ấ ấ ả i quy t tranh ch p đ t đai có th đ ấ ể ượ ế ấ ứ ướ ề i nhi u

góc đ khác nhau, ph m vi khác nhau. Cho đ n nay đã có khá nhi u công trình ế ề ạ ộ

nghiên c u và các bài vi ứ ế t liên quan đ n đ tài này d ế ề ướ ậ i nhi u góc đ ti p c n ộ ế ề

ế khác nhau, m c đích nghiên c u khác nhau và d n đ n quan đi m khác nhau, k t ụ ứ ể ế ẫ

ấ qu nghiên c u khác nhau tuỳ thu c vào m c đích nghiên c u, cách ti p c n v n ụ ứ ứ ế ậ ả ộ

đ . ề Liên quan đ n đ tài lu n án, có th k đ n m t s công trình khoa h c đã ể ể ế ộ ố ế ề ậ ọ

đ c công b đ c s p x p theo các nhóm sau: ượ ố ượ ắ ế

+ Nhóm các công trình nghiên c u v tranh ch p đ t đai: ứ ề ấ ấ

“Pháp lu t v th a k quy n s d ng đ t theo Lu t Đ t đai năm 2003 và ậ ề ừ ế ề ử ụ ấ ậ ấ

Lu n văn th c s lu t h c c a Nguy n Văn Ph B lu t Dân s năm 2005”, ự ộ ậ ạ ỹ ậ ọ ủ ễ ậ ướ c

(2007), Tr ng Đ i h c Lu t Tp. H Chí Minh. Tác gi ch y u t p trung vào ườ ạ ọ ậ ồ ả ủ ế ậ

vi c phân tích đánh giá các quy đ nh c a pháp lu t v m t trong các quan h tranh ậ ề ộ ủ ệ ệ ị

ch p đ t đai đó là th a k quy n s d ng đ t. Tr ng tâm c a vi c nghiên c u đ ề ử ụ ừ ế ứ ề ủ ệ ấ ấ ấ ọ

ạ tài này là nh ng v n đ lý lu n chung v th a k quy n s d ng đ t, th c tr ng ề ừ ế ề ử ụ ữ ự ề ấ ậ ấ

ậ pháp lu t v th a k quy n s d ng đ t và nh ng ki n ngh hoàn thi n pháp lu t ậ ề ừ ế ề ử ụ ữ ệ ế ấ ị

v th a k quy n s d ng đ t. Tác gi ề ử ụ ề ừ ế ấ ả không đ c p các lo i tranh ch p đ t đai ạ ề ậ ấ ấ

khác. Bài “Các gi ả i pháp nh m h n ch tranh ch p phát sinh khi thu h i đ t nông ấ ồ ấ ế ạ ằ

nghi p trong quá trình công nghi p hóa, đô th hóa hi n nay” c a tác gi ệ ệ ệ ị ủ ả ứ Lê Đ c

Th nh t ị ạ ộ ự i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và khi u ki n đ t đai kéo dài: Th c ế ệ ấ ấ ả ạ

tr ng và gi i pháp”, ngày 08 – 09 tháng 10 năm 2008 t ạ ả ạ ắ i Buôn Mê Thu t – Đ c ộ

L c. Bài vi ắ ế ồ t phân lo i, đánh giá các n i dung khi u ki n liên quan đ n thu h i ế ệ ế ạ ộ

ấ đ t nông nghi p, phân tích tìm hi u các nguyên nhân chính c a v n đ tranh ch p, ấ ủ ấ ệ ể ề

khi u ki n trong thu h i đ t nông nghi p và t đó đóng góp thêm ý ki n cho các ồ ấ ế ệ ệ ừ ế

gi i pháp nh m h n ch tranh ch p phát sinh khi thu h i đ t nông nghi p ph c v ả ồ ấ ụ ụ ế ệ ấ ằ ạ

quá trình công nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n c. Báo cáo tham lu n ấ ướ ệ ệ ạ ậ “Tranh ch pấ

đ t đai và khi u ki n kéo dài: Nh ng nguyên nhân trong quá trình th c thi pháp ấ ữ ự ế ệ

lu t”ậ c a GS.TSKH Đ ng Hùng Võ t ủ ặ ạ ộ ế i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và khi u ả ạ ấ

ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng và gi i pháp”, ngày 08 – 09 tháng 10 năm 2008 t ự ệ ạ ấ ả ạ i

Buôn Mê Thu t – Đ c L c. Tác gi phân tích nh ng nguyên nhân ch y u gây ra ắ ắ ộ ả ủ ế ữ

ấ tranh ch p khi u ki n liên quan đ n đ t đai, tái tranh ch p, tái khi u ki n xu t ấ ế ệ ế ế ệ ấ ấ

hi n trong quá trình th c thi pháp lu t v đ t đai và đ xu t nh ng gi ậ ề ấ ự ữ ệ ề ấ ả ổ i pháp đ i

m i nh m h n ch tranh ch p khi u ki n. Báo cáo tham lu n ậ “Tình hình tranh ế ế ệ ấ ằ ạ ớ

ch p khi u ki n đ t đai ế ệ ấ ấ Vi ở ệ t Nam trong th i gian qua” ờ c a tác gi ủ ả ọ Vũ Ng c

Kích t ạ ộ ạ i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và khi u ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng ự ế ệ ấ ấ ả ạ

và gi i pháp”, ngày 08 – 09 tháng 10 năm 2008 t ả ạ i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. Tác ộ ắ ắ

gi ả ủ ế ch y u đ c p tình hình tranh ch p đ t đai trong th i gian qua, các d ng tranh ấ ề ậ ấ ạ ờ

ng g p, nguyên nhân d n đ n tranh ch p, khi u n i v đ t đai; ch p đ t đai th ấ ấ ườ ạ ề ấ ế ế ẫ ấ ặ

n Báo cáo tham lu n ậ “Nh ng d ng tranh ch p đ t đai ch y u ạ ủ ế ở ướ ữ ấ ấ c ta hi n nay ệ

và khuôn kh pháp lu t liên quan” c a TS. Doãn H ng Nhung t ậ ổ ủ ồ ạ ộ i h i th o “Tình ả

tr ng tranh ch p và khi u ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng và gi i pháp”, ngày 08 ự ế ệ ấ ạ ạ ấ ả

– 09 tháng 10 năm 2008 t i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. Tác gi ạ ắ ắ ộ ả ữ nêu lên nh ng

n d ng tranh ch p đ t đai ph bi n ạ ổ ế ở ướ ấ ấ ề c ta hi n nay và khung pháp lu t đi u ệ ậ

ch nh ho t đ ng gi i quy t tranh ch p đ t đai. Báo cáo tham lu n ạ ộ ỉ ả ậ “m t s v n đ ộ ố ấ ế ấ ấ ề

cáo trong lĩnh v c đ t đai” v th c tr ng tình hình tranh ch p, khi u n i, t ề ự ạ ố ế ấ ạ ự ấ c aủ

tác gi Đào Trung Chính t i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và khi u ki n đ t đai ả ạ ộ ế ệ ả ạ ấ ấ

i pháp”, ngày 08 – 09 tháng 10 năm 2008 t i Buôn Mê kéo dài: Th c tr ng và gi ự ạ ả ạ

Thu t – Đ c L c. Tác gi nêu lên tình hình tranh ch p, khi u n i, t cáo trong lĩnh ắ ắ ộ ả ạ ố ế ấ

ế v c đ t đai; nguyên nhân ch y u phát sinh tranh ch p, khi u n i và đ xu t, ki n ự ấ ủ ế ế ề ấ ạ ấ

ngh v x lý tình hình. Báo cáo tham lu n ị ề ử ậ “Tranh ch p đ t đai và khi u ki n kéo ế ệ ấ ấ

dài: Nh ng nguyên nhân có tính l ch s ” ử c a TS. Nguy n Quang Tuy n t ễ ế ạ ộ i h i ữ ủ ị

th o “Tình tr ng tranh ch p và khi u ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng và gi ự ế ệ ấ ạ ả ạ ấ ả i

pháp”, ngày 08 – 09 tháng 10 năm 2008 t i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. Tác gi ạ ắ ắ ộ ả

phân tích nh th nào là tranh ch p đ t đai, nh ng đ c tr ng c b n c a lo i tranh ơ ả ủ ư ế ữ ư ấ ấ ặ ạ

ch p này, các d ng tranh ch p ph bi n hi n nay và nh ng nguyên nhân có tính ổ ế ữ ệ ấ ạ ấ

l ch s c a tranh ch p, khi u ki n đ t đai kéo dài, đ ng th i ki n ngh m t s gi ị ị ộ ố ả i ử ủ ế ệ ế ấ ấ ồ ờ

pháp nh m góp ph n gi t đ các tranh ch p, khi u ki n đ t đai kéo ằ ầ ả i quy t tri ế ệ ể ế ệ ấ ấ

dài. Bài vi đăng t ế “Bàn v khái ni m tranh ch p đ t đai trong Lu t đ t đai 2003” ậ ấ ề ệ ấ ấ

trên T p chí Khoa h c pháp lu t s 2 (33) năm 2006 c a L u Qu c Thái, Tr ậ ố ủ ư ạ ọ ố ườ ng

đi sâu Đ i h c Lu t thành ph H Chí Minh. Trong bài vi ố ồ ạ ọ ậ ế t này ch y u tác gi ủ ế ả

ầ phân tích khái ni m tranh ch p đ t đai theo Lu t Đ t đai năm 2003 đ góp ph n ệ ể ấ ấ ậ ấ

xác đ nh chính xác v th m quy n, th t c và n i dung c n gi ề ề ẩ ủ ụ ầ ộ ị ả ế ố ớ i quy t đ i v i

t ng lo i tranh ch p đ t đai. ừ ạ ấ ấ

+ Nhóm các công trình nghiên c u v gi i quy t tranh ch p đ t đai nói chung ứ ề ả ế ấ ấ

, Lu n văn Th c s nh : “ư Tranh châp đât đai va thâm quyên giai quyêt cua Toa an” ạ ỹ ậ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́

lu t h c c a Châu Hu (2003), Khoa Lu t, Đ i h c qu c gia Hà N i. Tác gi ậ ọ ủ ạ ọ ế ậ ố ộ ả ủ ch

̀ Ủ y u t p trung phân tich cac quy đinh vê phân đinh thâm quyên gi a Toa an va y ế ậ ữ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ ̀ ́

́ ban nhân dân, gi a Toa dân s va Toa hanh chinh; đ c p th c trang tranh châp đât ề ậ ự ữ ự ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́

đai va th c trang giai quyêt tranh châp đât đai ̀ ự n ở ướ ́ ự c ta; phân tich, đanh gia th c ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ́

trang cua quy đinh phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai tr ướ ấ c khi có Lu t Đ t ậ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

đai năm 2003 và đê xuât môt sô gi i pháp nhăm ngăn ng a, han chê cac tranh châp ́ ả ừ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́

đât đai va hoan thiên c chê phân đinh thâm quyên giai quyêt tranh châp đât đai. Góc ̣ ơ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́

khi nghiên c u đ tài này là pháp lu t th c đ nh; “Gi đ ti p c n c a tác gi ộ ế ủ ậ ả ứ ự ề ậ ị iả

quy t tranh ch p đ t đai theo Lu t đ t đai 2003”, ậ ấ ế ấ ấ ạ ỹ ậ ọ ủ Lu n văn th c s lu t h c c a ậ

Ph m Th H ng Lan (2009), Vi n Nhà n c và Pháp lu t. Tác gi ị ươ ệ ạ ướ ậ ả ủ ế ch y u

nghiên c u cac quy đinh phap luât hiên hanh vê giai quyêt tranh châp đât đai đê thây ứ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́

đ c nh ng điêm phù h p va nh ng điêm ch a phu h p t ượ ̀ ợ ừ ữ ữ ư ợ ́ đo co nh ng đê xuât ữ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀

ư ̀ nhăm hoan thiên cac quy đinh phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai cung nh đê ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̃

ra cac biên phap, c chê bao đam cho viêc th c thi cac quy đinh cua phap luât va ự ơ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣

nâng cao hiêu qua giai quyêt cac tranh châp vê đât đai. ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́

+ Nhóm các công trình nghiên c u v gi ề ả ứ ằ i quy t tranh ch p đ t đai b ng ấ ế ấ

con đ ng tòa án có th k đ n: ườ ệ ể ể ế “C s lý lu n và th c ti n nh m nâng cao hi u ự ễ ơ ở ậ ằ

qu gi i toà án nhân dân”, ả ả i quy t các tranh ch p v quy n s d ng đ t t ấ ề ề ử ụ ấ ạ ế Đ tàiề

khoa h c c p b năm 2001 c a Toà án nhân dân t ọ ấ ủ ộ ố i cao, do Nguy n Văn Lu t làm ễ ậ

ch nhi m đ tài. Đ tài đã khái quát đ c tình hình gi i quy t các tranh ch p v ủ ệ ề ề ượ ả ế ấ ề

ệ quy n s d ng đ t theo Lu t Đ t đai năm 1993, nêu ra nh ng nét đ c thù trong vi c ề ử ụ ữ ấ ặ ấ ậ

gi ả ầ i quy t các lo i vi c nêu trên, đánh giá chung cũng nh phân tích nh ng sai l m ư ữ ế ệ ạ

trong vi c gi ệ ả ữ i quy t các tranh ch p v quy n s d ng đ t và nguyên nhân c a nh ng ề ử ụ ấ ề ủ ế ấ

sai l m đó. Đ t đó đ a ra m t s ki n ngh nh m nâng cao hi u qu công tác gi ể ừ ầ ộ ố ế ị ằ ư ệ ả ả i

quy t các tranh ch p v quy n s d ng đ t t i Toà án nhân dân theo Lu t Đ t đai năm ề ử ụ ấ ề ấ ạ ế ậ ấ

1993.

M t trong nh ng công trình có giá tr đ i vi c nghiên c u c a tác gi đó là ứ ủ ị ố ữ ệ ộ ả

cu n sách chuyên kh o T ả “Pháp lu t dân s và th c ti n xét x ” ự ự ễ ử c a tác gi ủ ậ ố ả ưở ng

Duy L ượ ữ ng, do Nxb. Chính tr qu c gia xu t b n năm 2008 và tái b n có s a ch a, ấ ả ử ả ố ị

ự ễ b sung năm 2009. N i dung cu n sách đ a ra nh ng v n đ lý lu n và th c ti n ư ổ ữ ề ấ ậ ộ ố

ấ xét x các v án dân s , trong đó ph n nhi u là các tranh ch p liên quan đ n đ t ự ử ụ ề ế ầ ấ

đai, thông qua đó nêu ra đ c nh ng v n đ v ng m c trong vi c gi ượ ề ướ ữ ấ ệ ắ ả i quy t các ế

tranh ch p đ t đai t i tòa án và h ng x lý nh m nâng cao hi u qu trong công ấ ấ ạ ướ ử ệ ằ ả

tác xét x . Có th nói cu n sách này mang tính th c ti n r t cao . “Gi ự ễ ấ ử ể ố ả i quy t tranh ế

ch p quy n s d ng đ t b ng toà án t i Vi t Nam” ề ử ụ ấ ằ ấ ạ ệ ạ ỹ ậ ọ , Lu n văn Th c s lu t h c ậ

c a Lý Th Ng c Hi p (2006), Tr ủ ệ ọ ị ườ ậ ng Đ i h c Lu t Tp. H Chí Minh. Trong lu n ồ ạ ọ ậ

văn, tác gi nêu c s lý lu n v gi i quy t tranh ch p quy n s d ng đ t và đi ả ơ ở ề ả ậ ề ử ụ ế ấ ấ

vào phân tích, đánh giá ch y u các quy đ nh c a pháp lu t v gi ậ ề ả ủ ế ủ ị i quy t tranh ế

đó đ xu t các gi i pháp nh m hoàn thi n pháp ch p quy n s d ng đ t đ t ề ử ụ ấ ể ừ ấ ề ấ ả ệ ằ

i quy t tranh ch p đ t đai b ng con đ ng toà án” , Lu n văn th c s lu t. “ậ Gi ả ế ấ ằ ấ ườ ạ ỹ ậ

lu t h c c a Tr n Văn Hà (2007), Vi n Nhà n c và Pháp lu t. Tác gi ậ ọ ủ ệ ầ ướ ậ ả ủ ế ch y u

t p trung vào vi c phân tích đánh giá các quy đ nh c a pháp lu t v gi ậ ậ ề ả ủ ệ ị ế i quy t

tranh ch p đ t đai b ng con đ ấ ấ ằ ườ ậ ng toà án, đánh giá các đi m m i c a pháp lu t ớ ủ ể

i quy t tranh ch p đ t đai b ng con đ đ t đai v gi ấ ề ả ế ấ ấ ằ ườ ủ ng toà án. Tr ng tâm c a ọ

vi c nghiên c u đ tài này là v n đ nh n d ng các tranh ch p đ t đai, nguyên ứ ệ ề ề ấ ậ ạ ấ ấ

nhân c a nó, tác đ ng c a nó đ i v i các m t c a đ i s ng xã h i, th c ti n áp ặ ủ ờ ố ố ớ ủ ủ ự ễ ộ ộ

i quy t các tranh ch p đ t đai t d ng pháp lu t vào gi ụ ậ ả ế ấ ấ ạ ấ i tòa án, đánh giá ch t

i quy t tranh ch p đ t đai t l ượ ng và hi u qu gi ệ ả ả ế ấ ấ ạ i tòa án và nh ng ki n ngh ữ ế ị

hoàn thi n pháp lu t. th c ti n t ậ “Gi ệ ả i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án t ấ ế ấ ằ ừ ự ễ ạ i

Tp. Đà N ng”ẵ ậ Lu n văn th c s lu t h c c a Mai Th Tú Oanh (2008). Trong lu n ạ ỹ ậ ọ ủ ậ ị

văn này, tác gi ả ̣ thông qua viêc nghiên c u, phân tich, đanh gia cac quy đinh cua luât ứ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉

th c đinh, th c tiên ap dung cac quy đinh phap luât đê giai quyêt tranh châp đât đai ự ự ̣ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́

tai toa an nhân dân cac câp cua thanh phô Đa Năng nh m lam sang to c s ly luân ̉ ơ ở ằ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̃ ̀ ́ ́ ̣

va th c tiên cua phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai. T đo đ a ra ph ̀ ự ́ ư ừ ươ ng ̃ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

h ướ ̉ ng, giai phap cu thê hoan thiên phap luât va c chê ap dung phap luât vê giai ̀ ơ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀

quyêt tranh châp đât đai toa an cac câp cua thanh phô Đa Năng, gop phân lam cho ở ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̃ ́ ̀ ̀

cac quy đinh cua phap luât th c s phu h p v i th c tiên cuôc sông nhăm đam bao ̀ ợ ự ự ự ớ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ̉ ̉

ngay môt tôt h n cac quyên va l i ich h p phap cua cac tô ch c va cua công dân trên ́ ơ ̀ ợ ̉ ứ ợ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉

đia ban thanh phô Đa Năng, ph m vi nghiên c u c a lu n văn ch gi i h n ứ ủ ỉ ớ ạ ở ữ nh ng ạ ậ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ̃

i quy t. v vi c mà các c p tòa án ụ ệ ấ ở thành ph Đà N ng đã th lý gi ẵ ụ ố ả ồ ế “H p đ ng ợ

t ng cho quy n s d ng đ t” ặ ề ử ụ ị ả ấ , Lu n văn th c s lu t h c c a Nguy n Th H i ạ ỹ ậ ọ ủ ễ ậ

Y n (2009), Vi n Nhà n c và Pháp lu t. Tác gi ế ệ ướ ậ ả ặ nghiên c u khái ni m, đ c ứ ệ

đi m pháp lý c a h p đ ng t ng cho quy n s d ng đ t, làm rõ n i dung ch đ nh ề ử ụ ủ ợ ế ị ể ặ ấ ồ ộ

ặ h p đ ng t ng cho quy n s d ng đ t và căn c pháp lý xác đ nh h p đ ng t ng ợ ề ử ụ ứ ấ ặ ồ ợ ồ ị

cho quy n s d ng đ t trong pháp lu t Vi ấ ề ử ụ ậ ệ ệ t Nam; nghiên c u th c ti n th c hi n, ự ễ ứ ự

gi i quy t tranh ch p v t ng cho quy n s d ng đ t c a toà án nhân dân trong ả ề ử ụ ấ ủ ề ặ ế ấ

th i gian t ờ ừ năm 2003 đ n nay, ch ra m t s b t c p, v ỉ ộ ố ấ ậ ế ướ ứ ng m c trong nh n th c ậ ắ

ấ và th c hi n các quy đ nh c a pháp lu t v h p đ ng t ng cho quy n s d ng đ t; ậ ề ợ ề ử ụ ự ủ ệ ặ ồ ị

trên c s đó xác đ nh ph ng h ng, gi i pháp c b n góp ph n hoàn thi n pháp ơ ở ị ươ ướ ả ơ ả ệ ầ

ề ử ụ lu t, nâng cao hi u qu th c hi n pháp lu t v h p đ ng t ng cho quy n s d ng ậ ề ợ ả ự ệ ệ ặ ậ ồ

Vi t Nam. Báo cáo tham lu n i quy t tranh ch p đ t đai t đ t ấ ở ệ ậ “Th c tr ng gi ự ạ ả ế ấ ấ ạ i

tòa án nhân dân – Ki n ngh và gi i pháp” c a TS. Nguy n Văn C ng và c nhân ế ị ả ườ ử ủ ễ

i cao t Tr n Văn Tăng, Vi n khoa h c xét x , Tòa án nhân dân t ọ ử ệ ầ ố ạ ộ i h i th o “Tình ả

tr ng tranh ch p và khi u ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng và gi i pháp”, ngày 08 ự ế ệ ạ ấ ạ ấ ả

– 09 tháng 10 năm 2008 t i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. Tác gi ạ ắ ắ ộ ả nêu s li u gi ố ệ ả i

quy t tranh ch p đ t đai c a ngành tòa án trong năm 2007 và 8 tháng đ u năm ủ ế ầ ấ ấ

2008; nh ng khó khăn, v ng m c trong vi c gi i quy t tranh ch p đ t đai t i tòa ữ ướ ệ ắ ả ế ấ ấ ạ

án nhân dân. Đ ng th i nêu m t s ki n ngh nh m nâng cao ch t l ộ ố ế ấ ượ ằ ồ ờ ị ng, hi u qu ệ ả

gi i quy t tranh ch p đ t đai t i tòa án nhân dân. Bài vi ả ế ấ ấ ạ ế “Gi t ả ấ i quy t tranh ch p ế

ng” đ t đai b ng tòa án qua th c ti n t ấ ự ễ ạ ằ i m t đ a ph ộ ị ươ c a Mai Th Tú Oanh đăng ị ủ

trên T p chí Nhà n c và Pháp lu t s 08/2009. Trong bài vi t này tác gi nêu tình ạ ướ ậ ố ế ả

hình gi i quy t tranh ch p đ t đai t i tòa án thành ph Đà N ng - m t thành công ả ế ấ ấ ạ ẵ ặ ố

và ch a thành công. Thông qua đó nêu ra m t s khó khăn v ộ ố ư ướ ụ ng m c khi áp d ng ắ

pháp lu t đ gi t ậ ể ả i quy t tranh ch p đ t đai. Bài vi ấ ế ấ ế “Th c ti n gi ự ễ ả i quy t tranh ế

ng quy n s d ng đ t và nh ng v n đ đ t ra” ch p h p đ ng chuy n nh ồ ể ấ ợ ượ ề ử ụ ề ặ ữ ấ ấ c aủ

Mai Th Tú Oanh đăng trên T p chí Nhà n c và Pháp lu t s 11(294)/2012. Tác ạ ị ướ ậ ố

gi nêu m t s v vi c tranh ch p h p đ ng chuy n nh ả ộ ố ụ ệ ể ấ ợ ồ ượ ấ ng quy n s d ng đ t ề ử ụ

mà các c p tòa án nhân dân đã gi i quy t. Thông qua đó rút ra đ ấ ả ế ượ c nh ng khó ữ

khăn v i quy t lo i tranh ch p này cũng ướ ng m c khi áp d ng pháp lu t đ gi ụ ậ ể ả ắ ế ạ ấ

nh th y đ c nh ng b t c p c a h th ng pháp lu t. ư ấ ượ ấ ậ ủ ệ ố ữ ậ

+ Nhóm các công trình nghiên c u v th m quy n gi ứ ề ẩ ề ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai và nh ng v n đ khác có liên quan nh : Bài vi t ư ữ ề ấ ế “Hòa gi ả i tranh ch p đ t đai ấ ấ

theo Đi u 135 Lu t Đ t đai năm 2003 và m t s v n đ đ t ra” ộ ố ấ ề ặ ề ậ ấ c a Mai Th Tú ủ ị

Oanh đăng trên T p chí Tòa án nhân dân s 21, tháng 11/2012. Tác gi nêu các quy ạ ố ả

i trong gi đ nh c a pháp lu t v hòa gi ị ậ ề ủ ả ả i quy t tranh ch p đ t đai. Thông qua đó ấ ế ấ

nêu ra đ c nh ng b t c p ch ng chéo, thi u c th c a các quy đ nh pháp lu t và ượ ế ụ ể ủ ấ ậ ữ ậ ồ ị

nêu quan đi m c a mình khi v n d ng pháp lu t đ gi i quy t; Bài vi t ậ ể ả ậ ụ ủ ể ế ề ẩ ế “V th m

i quy t tranh ch p đ t đai c a tòa án” đăng trên trang web quy n gi ề ả ủ ế ấ ấ

http://phapluatdansu.com ngày 12/12/2011 c a TS. Tr n Anh Tu n, Khoa Lu t dân ủ ầ ấ ậ

s , Đ i h c Lu t Hà N i. Tác gi ậ ự ạ ọ ộ ả ề ử ụ phân tích thu t ng “Tranh ch p quy n s d ng ữ ậ ấ

i quy t c a tòa án theo pháp lu t hi n hành đ xác đ nh đ t” thu c th m quy n gi ẩ ấ ề ộ ả ế ủ ệ ể ậ ị

rõ h n nh ng tranh ch p nào thì thu c th m quy n gi i quy t c a tòa án và phân ữ ề ẩ ấ ơ ộ ả ế ủ

i c s đ i v i nh ng tranh ch p v đ t đai. Bài tích quy đ nh c a vi c hòa gi ủ ệ ị ả ơ ở ố ớ ề ấ ữ ấ

vi t ế “Môt vai suy nghi vê nh ng quy đinh chung trong phân chuyên quyên s dung ̀ ử ữ ̣ ̀ ̃ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣

đât, thâm quyên giai quyêt va h ̀ ư ng x ly môt vai tranh châp chuyên quyên s dung ̀ ử ử ớ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̣

c quy đinh trong Bô luât Dân s năm 2005” c a tác gi ng Duy L ng đât đ́ ượ ự ủ ả T ưở ượ ̣ ̣ ̣

(2006), đăng trên T p chí Tòa án nhân dân s 23/2006. Tác gi phân tích nh ng quy ạ ố ả ữ

đ nh chung c a pháp lu t v chuy n quy n s d ng đ t, th m quy n gi ị ề ử ụ ậ ề ủ ề ể ẩ ấ ả ế i quy t

và h ng m c. Bài vi c s khi co tranh châp quyên s t ướ ng x lý v ử ướ ắ ế “Hoa giai ̉ ở ơ ở ̀ ử ̀ ́ ́

dung đât” , c a tác gi ng Duy L ng (2007), đăng trên T p chí Tòa án nhân ủ ả T ưở ượ ạ ̣ ́

dân s 4/2007. Tác gi phân tích nh ng quy đ nh c a pháp lu t v hòa gi i tranh ố ả ậ ề ữ ủ ị ả

ch p quy n s d ng đ t, t m quan tr ng c a công tác hòa gi ề ử ụ ấ ầ ủ ấ ọ ả ấ ậ i và nh ng b t c p ữ

khi ti n hành hòa gi i đ i v i lo i tranh ch p này. Bài vi ế ả ố ớ ấ ạ ế “V t ướ ng m c v pháp ắ ề

lu t liên quan đ n gi i quy t tranh ch p, khi u n i v đ t đai” đăng trên trang ế ậ ả ạ ề ấ ế ế ấ

werb http://isponre.gov.vn ngày 15/10/2010 c a Nguy n Xuân Tr ng và Tr n Hoài ủ ễ ầ ọ

Nam, B Tài nguyên và Môi tr ng. Tác gi nêu lên các v ng m c trong các tiêu ộ ườ ả ướ ắ

chí đ phân đ nh th m quy n gi i quy t tranh ch p đ t đai, ph m vi đi u ch nh v ể ề ẩ ị ả ế ề ấ ấ ạ ỉ ề

tranh ch p đ t đai trong lu t đ t đai, trong hòa gi i b t bu c và trong trình t ậ ấ ấ ấ ả ắ ộ ự ả gi i

quy t tranh ch p. Bài vi t ế ấ ế “Các đ c tr ng pháp lý c a quy n s d ng đ t ề ử ụ ấ ở ệ t Vi ư ủ ặ

Nam” c a T.S Tr n Quang Huy (2007), đăng trên T p chí Nhà n ủ ạ ầ ướ ậ c và Pháp lu t

s 10/2007. Tác gi ố ả bình lu n ch y u v các đ c tr ng c b n c a quy n s ặ ủ ế ơ ả ề ử ư ủ ề ậ

Vi t nam, theo đó có th nh n bi Vi t Nam d ng đ t ụ ấ ở ệ ể ậ ế t quy n s d ng đ t ề ử ụ ấ ở ệ

t, đ c quy n giao d ch nh ng ph i tuân th chính là m t quy n v tài s n đ c bi ề ề ặ ả ộ ệ ượ ư ề ả ị ủ

các quy đ nh c a pháp lu t; Bài vi t c trong viêc th c hiên ủ ậ ị ế “Vai tro cua Nha n ̀ ướ ự ̀ ̉ ̣ ̣

quyên s h u toan dân vê đât đai” ̀ ở ữ c a PGS.TS Ph m H u Ngh (2005), đăng trên ữ ủ ạ ị ̀ ̀ ́

T p chí Nhà n c và Pháp lu t s phân tích vai trò c a Nhà ạ ướ ậ ố (1)/2005. Tác gi ả ủ

, v i t cách là n ướ c trong vi c th c hi n 3 quy n năng c a ch s h u đ t đai ề ủ ở ữ ự ủ ệ ệ ấ ớ ư

c c n t o ra môi tr ng pháp lý phù đ i di n duy nh t cho ch s h u, Nhà n ạ ủ ở ữ ệ ấ ướ ầ ạ ườ

i s d ng đ t đ i vì h p đ các quy n c a ng ợ ề ủ ể ườ ử ụ ấ ượ c th c hi n m t cách thu n l ộ ậ ợ ự ệ

i s d ng đ t và vì l “Chính sách, l ợ i ích c a ng ủ ườ ử ụ ấ ợ i ích c a xã h i. Bài gi ng ộ ủ ả

pháp lu t đ t đai v i n n kinh t ng Vi t nam” ậ ấ ớ ề th tr ế ị ườ ở ệ ặ c a GS.TSKH Đ ng ủ

Hùng Võ t i Ch ng trình gi ng d y kinh t Fulbright. Tác gi ạ ươ ạ ả ế ả ế nêu tình hình, k t

qu gi ả ả i quy t tranh ch p, khi u n i, t ấ ạ ố ế ế ề ổ ộ cáo v đ t đai - nh ng v n đ n i c m, ữ ề ấ ấ

i pháp đ i m i; Báo cáo tham lu n i dân s b t c p và gi ự ấ ậ ả ậ “Khi u ki n c a ng ệ ủ ế ổ ớ ườ

ng v qu c h i” v đ t đai và vai trò Ban Dân nguy n c a y ban Th ề ấ ệ ủ Ủ ườ ộ c a tác ủ ụ ố

gi Hà Công Long t i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và khi u ki n đ t đai kéo ả ạ ộ ế ệ ả ạ ấ ấ

dài: Th c tr ng và gi i pháp”, ngày 08 – 09 tháng 10 năm 2008 t ự ạ ả ạ ộ i Buôn Mê Thu t

đ c p đ n nh ng d ng tranh ch p, khi u n i v đ t đai – Đ c L c. Tác gi ắ ắ ả ề ậ ạ ề ấ ữ ế ế ạ ấ

th ng g p, nguyên nhân ch y u làm phát sinh tranh ch p, khi u n i t cáo và ườ ủ ế ạ ố ế ấ ặ

vai trò c a ban dân nguy n trong gi i quy t khi u n i, t cáo v đ t đai; Bài vi ủ ệ ả ạ ố ế ế ề ấ ế t

“Vai trò c a pháp lu t đ t đai trong vi c ki m ch nh ng c n s t đ t” ơ ố ấ c a T.S ậ ấ ủ ữ ủ ệ ề ế

Ph m Duy Nghĩa (2002) đăng trên T p chí Nhà n ạ ạ ướ c và Pháp lu t s 5/2002. Tác ậ ố

gi ả ậ t p trung nghiên c u v nhu c u, ch c năng và kh năng th c t ầ ứ ề ự ế ủ ậ c a pháp lu t ứ ả

trong vi c n đ nh th tr ng b t đ ng s n; Bài vi t ệ ổ ị ườ ị ấ ộ ả ế “V th c tr ng chính sách ạ ề ự

t Nam” đ t đai ấ Vi ở ệ c a PGS.TS Ph m H u Ngh (2002) đăng trên t p chí Nhà ị ủ ữ ạ ạ

c và Pháp lu t s 8/2002. Tác gi nghiên c u v tình hình th c hi n chính sách n ướ ậ ố ả ứ ề ự ệ

ự đ t đai, phân tích nh ng h n ch , thi u sót, b t c p c a chính sách và vi c th c ấ ấ ậ ủ ữ ế ế ệ ạ

hi n chính sách đ t đai, đ ng th i tìm ra nh ng nguyên nhân c a tình tr ng y và ữ ủ ệ ạ ấ ấ ồ ờ

ng h ng, gi đ xu t quan đi m, ph ề ể ấ ươ ướ ả ầ ủ i pháp đ i m i nh m đáp ng yêu c u c a ứ ằ ổ ớ

công cu c công nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n c. ấ ướ ệ ệ ạ ộ

+ Các công trình nghiên c u c ngoài tr c ti p v đ tài h u nh n ứ ở ướ ề ề ự ế ầ ư

t v ch đ s h u v đ t đai cũng nh c ch gi không đáng k do s khác bi ể ự ệ ề ế ộ ở ữ ề ấ ư ơ ế ả i

quy t tranh ch p v đ t đai. Ch có m t s bài vi t đ c p riêng l ấ ề ấ ộ ố ế ỉ ế ề ậ ẻ ữ ề nh ng v n đ , ấ

khía c nh khác nhau có liên quan đ n đ tài nghiên c u mà tác gi tham kh o đó ứ ề ế ạ ả ả

là: Bao cao cua Đoan công tac "Nghiên c u khao sat vê chinh sach, phap luât đât đai ứ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́

cua Trung Quôc" (2002), Bao cao cua Đoan công tac cua Ban Kinh tê trung ươ ng ̉ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ́

"Nghiên c u, khao sat chinh sach, phap luât đât đai cua Đai Loan ứ ́ " (2002), Bai viêt ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̀

cua TS Nguyên Ngoc Điên vê " ́ ̀ Câu truc ky thuât cua hê thông phap luât s h u bât ̣ ở ữ ̉ ̃ ̣ ̣ ́ ́ ̃ ̣ ̉ ̣ ́ ́

đông san Viêt Nam - môt goc nhin Phap ́ ", Tap chi Nghiên c u Lâp phap sô 6/2007, ứ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́

Bai viêt " So sanh cac yêu tô luât phap cua thi tr ng bât đông san ̣ ườ ̉ " cua GS. Ulf ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̉

JENSEN, Tr ườ ́ ng Đai hoc Tông h p Lund (Thuy Điên). Cac bai viêt va bao cao noi ợ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́

trên cho ta th y nh ng t ng đông trong chinh sach va phap luât gi a Viêt Nam va ữ ấ ươ ữ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣

môt sô n ́ ướ ̣ c co chung chê đô công h u đât đai nh Trung Quôc, nh ng khac biêt ữ ữ ư ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ́

trong chinh sach cua cac n ́ ướ c vê hinh th c s dung đât; ứ ử ́ D án Strar-Vietnam: Cam ự ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̣

k t WTO/BTA và v n đ tranh ch p đ t đai, nêu ra c ch gi ế ơ ế ả ề ấ ấ ấ ấ i quy t tranh ch p ế

i quy t tranh ch p đ t đai, đ t đai ấ ở Singapore, nhi m v m c tiêu c a vi c gi ụ ụ ủ ệ ệ ả ế ấ ấ

quy trình thu h i đ t, quy trình khi u n i, c quan gi i quy t tranh ch p đ t đai ồ ấ ế ạ ơ ả ế ấ ấ ở

Singapore và phiên xét x cũng nh kinh nghi m c a Qu c t v gi ố ế ề ả ử ủ ư ệ ả i pháp gi m

thi u tranh ch p đ t đai . ể ấ ấ

1.1.2. Đánh giá tình hình nghiên c uứ

Qua tìm hi u v tình hình nghiên c u có liên quan đ n đ tài “ ứ ế ể ề ề Tranh ch pấ

đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án c ta ấ ả ế ấ ằ ấ n ở ướ ” nghiên c uứ

sinh đ a ra m t s nh n xét sau: ộ ố ậ ư

ạ - Các công trình có chung nh n xét: T nhi u năm nay, tình hình khi u n i, ừ ề ế ậ

cáo, tranh ch p đ t đai c a công dân di n ra gay g t, ph c t p t ố ứ ạ ở ầ ế ị h u h t các đ a ủ ễ ắ ấ ấ

ph ng trong c n ươ ả ướ c, nhi u n i đã tr thành đi m nóng. Do đó, đây là v n đ ể ề ấ ơ ở ề

đang đ c Đ ng, Nhà n c và toàn xã h i quan tâm. Đ ng tr c tình hình nh ượ ả ướ ứ ộ ướ ư

t liên quan đ n v n đ tranh v y, có khá nhi u các công trình nghiên c u và bài vi ậ ứ ề ế ế ề ấ

ch p đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai nói chung d i nhi u góc đ khác ấ ấ ả ế ấ ấ ướ ề ộ

nhau v i nhi u cách ti p c n khác nhau. ế ậ ề ớ

ậ ề ấ - Nhi u nhà nghiên c u cho r ng, s b t c p c a h th ng pháp lu t v đ t ự ấ ậ ủ ệ ố ứ ề ằ

đai và gi ả i quy t tranh ch p đ t đai làm cho vi c gi ấ ệ ế ấ ả ạ i quy t tranh ch p, khi u n i ế ế ấ

ề c a công dân còn nhi u h n ch , áp d ng pháp lu t không th ng nh t gây ra nhi u ủ ụ ề ế ậ ấ ạ ố

tranh cãi, quan đi m c a các nhà nghiên c u nhi u khi không th ng nh t. ủ ứ ể ề ấ ố

i quy t tranh ch p đ t đai thi u tính n đ nh, - Pháp lu t v đ t đai và gi ậ ề ấ ả ế ế ấ ấ ổ ị

th ng xuyên ph i s a đ i, b sung, văn b n h ườ ả ử ổ ả ổ ướ ồ ng d n nhi u và có khi ch ng ề ẫ

chéo, mâu thu n nhau nên nhi u công trình v a nghiên c u, công b thì m t s ộ ố ừ ứ ề ẫ ố

k t qu nghiên c u đã không còn tính th i s n a. ế ờ ự ữ ứ ả

- Tuy có nhi u các công trình nghiên c u và bài vi t nh ng ph n vi t v tranh ứ ề ế ư ầ ế ề

ch p đ t đai và gi ấ ấ ả ộ i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án không nhi u, ch là m t ế ề ấ ấ ằ ỉ

ph n trong các công trình nghiên c u đó. ứ ầ

- Nhìn chung, các công trình nghiên c u v tranh ch p đ t đai và gi ứ ề ấ ấ ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai đã làm giàu thêm ki n th c lý lu n và th c ti n v v n đ tranh ự ễ ề ấ ứ ế ề ậ ấ ấ

ch p đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai. Tuy nhiên, v n đ gi ấ ấ ả ề ả ế ấ ấ ấ i quy t tranh ế

ch p đ t đai b ng tòa án Vi t Nam ch a đ ấ ấ ằ ở ệ ư ượ c nghiên c u m t cách t ng th ộ ứ ổ ể

th c ti n qua công tác gi d ướ i góc đ nhìn t ộ ừ ự ễ ả ủ i quy t tranh ch p đ t đai c a ế ấ ấ

ngành tòa án nhân dân và đ c bi t là ch a có công trình nghiên c u nào v v n đ ặ ệ ề ấ ư ứ ề

này ở ấ c p đ ti n s . ộ ế ỹ

Hay nói cách khác, nhìn nh n m t cách t ng quan thì các công trình, các bài ậ ộ ổ

vi t nêu trên đ c ti p c n, nghiên c u, nh n đ nh và đánh giá d ế ượ ứ ế ậ ậ ị ướ i nhi u khía ề

c nh và ạ ở ữ ặ nh ng m c đ khác nhau v nh ng n i dung có liên quan tr c ti p ho c ề ữ ự ế ứ ộ ộ

gián ti p đ n pháp lu t v tranh ch p đ t đai và ho t đ ng gi ạ ộ ậ ề ế ế ấ ấ ả ấ i quy t tranh ch p ế

cách ti p c n h th ng cho đ t đai. Tuy nhiên, khách quan mà th a nh n r ng, t ấ ậ ằ ừ ừ ế ậ ệ ố

th y, ấ ở các công trình nghiên c u v a k trên, m i tác gi ứ ừ ể ỗ ả ứ , m i đ tài nghiên c u ỗ ề

m i ch ti p c n v n đ tranh ch p và ho t đ ng gi i quy t tranh ch p đ t đai ỉ ế ậ ạ ộ ề ấ ấ ớ ả ế ấ ấ ở

m t góc đ , m t quy đ nh c th nào đó c a pháp lu t th c đ nh. Ch ng h n, có ụ ể ự ị ủ ậ ẳ ạ ộ ộ ộ ị

nh ng công trình ch nghiên c u ho t đ ng gi i quy t tranh ch p đ t đai thông qua ạ ộ ứ ữ ỉ ả ế ấ ấ

con đ ng Tòa án, song l i ch ng hành ườ ạ ư ề ậ a đ c p đ n ho t đ ng này b ng con đ ạ ộ ế ằ ườ

chính; ch a chú tr ng và đánh giá cao vai tr ư ọ ò c a ho t đ ng hòa gi ạ ộ ủ ả ấ i tranh ch p

trong ti n trình này. Ho c có nh ng bài vi ữ ế ặ ế ế ậ t, nh ng công trình nghiên c u ti p c n ữ ứ

ấ quy n s d ng đ t là quy n tài s n, trong đó quy n khi u ki n các tranh ch p đ t ề ử ụ ề ề ế ệ ả ấ ấ

đai là quy n dân s c n đ c pháp lu t tôn tr ng và đ c b o v . M t vài công ự ầ ề ượ ậ ọ ượ ệ ả ộ

ệ trình nghiên c u khác nghiên c u b n ch t c a tranh ch p đ t đai thông qua vi c ấ ủ ứ ứ ả ấ ấ

phân bi cáo... Cho đ n nay, ch a có b t kỳ công trình nào ệ ớ t v i khi u n i, t ế ạ ố ư ế ấ

nghiên c u chuyên sâu v tranh ch p đ t đai và gi ề ứ ấ ấ ả ộ i quy t tranh ch p đ t đai m t ấ ế ấ

i góc đ l cách toàn di n dệ ướ ộ ý lu n và th c ti n c a v n đ , các công trình nghiên ự ễ ủ ấ ề ậ

a đ t n i dung nghiên c u trong m i quan h giao thoa gi a các c u cũng ch ứ ư ặ ộ ứ ữ ệ ố

t, ch a có công tr ình nào nh n đ nh v n đ t ngành lu t. Đ c bi ậ ặ ệ ư ề ừ ấ ậ ị ự khía c nh th c ạ

ti n thông qua vi c đi u tra, thu th p và t ng h p s li u ợ ố ệ ở ề ễ ệ ậ ổ các đ a ph ị ươ ặ ng. M t

- xã h i đang có nh ng thay đ i liên t c và nhanh khác, trong b i c nh n n kinh t ố ả ề ế ữ ụ ộ ổ

chóng thì các k t qu mà gi i khoa h c pháp lý n c ta đ ã đ t đ ế ả ớ ọ ướ ạ ượ ẫ ầ ế c v n c n ti p

c nghiên c u, b sung và hoàn thi n. t c đ ụ ượ ứ ệ ổ

Vì v y, Lu n án ti n s v i đ tài và gi ế ỹ ớ ề ậ ậ “Tranh ch p đ t đai ấ ấ ả i quy t tranh ế

ch p đ t đai b ng tòa án c ta ” là công trình đ c nghiên c u ấ ấ ằ n ở ướ ượ ứ ở ấ ộ ậ c p đ lu n

ủ án ti n s , trên c s k th a và phát huy nh ng k t qu cũng nh thành công c a ơ ở ế ừ ế ỹ ư ữ ế ả

ệ ả ề các công trình nói trên. Theo đó, đ có th nghiên c u m t cách toàn di n c v lý ể ứ ể ộ

ằ lu n và th c ti n thi hành các quy đ nh c a pháp lu t v tranh ch p đ t đai nh m ủ ậ ề ự ễ ấ ấ ậ ị

i pháp nâng cao hi u qu c a công tác gi đ a ra nh ng gi ư ữ ả ả ủ ệ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai; đ tài này t p trung nghiên c u và gi ứ ề ậ ả i quy t nh ng v n đ chính là: c ấ ữ ế ề ơ ế ch ,

chính sách pháp lu t gi i quy t ; đánh giá đúng th c tr ng và ậ ả ế tranh ch p đ t đai ấ ấ ự ạ

nh ng y u t nh h i quy t ; trình t ế ố ả ữ ưở ng đ n gi ế ả ế tranh ch p đ t đai ấ ấ ự , th t c và ủ ụ

các quy đ nh, quy trình gi ị ả i quy t tranh ch p đ t đai, đ t ấ ể ừ ế ấ ữ đó có th đ a ra nh ng ể ư

gi i pháp nh m hoàn thi n pháp lu t và c ch áp d ng pháp lu t v gi ả ậ ề ả ụ ế ệ ậ ằ ơ ế i quy t

tranh ch p đ t đai b ng con đ ấ ằ ấ ườ ng tòa án, góp ph n tháo g m t s v ầ ỡ ộ ố ướ ắ ng m c

hi n nay còn g p ph i trong quá trình gi ả ệ ặ ả i quy t tranh ch p đ t đai nói chung làm ấ ế ấ

cho công tác gi ả ầ i quy t tranh ch p đ t đai ngày càng có hi u qu h n, góp ph n ả ơ ế ệ ấ ấ

đem l ạ i công b ng, n đ nh xã h i. ổ ằ ộ ị

1.2. C s lý thuy t và ph ng pháp nghiên c u ơ ở ế ươ ứ

1.2.1. C s lý thuy t ế ơ ở

Khi nghiên c u đ tài v tranh ch p đ t đai và gi ề ứ ề ấ ấ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai b ng tòa án c ta, nghiên c u sinh s d ng m t s c s lý thuy t nh : ằ n ở ướ ộ ố ơ ở ử ụ ư ứ ế

- Nh ng quan đi m c a Ch nghĩa Mác – Lê-nin và t ng H Chí Minh; ủ ữ ủ ể t ư ưở ồ

Ch tr ng, đ ng l i c a Đ ng C ng s n Vi t Nam v ch đ s h u đ t đai ủ ươ ườ ố ủ ả ả ộ ệ ề ế ộ ở ữ ấ ở

c ta, v b o v quy n và l i ích h p pháp c a ng n ướ ề ả ệ ề ợ ủ ợ ườ ử ụ ả i s d ng đ t, đ m b o ấ ả

công b ng, n đ nh xã h i. ổ ằ ộ ị

- Quan đi m c a Đ ng C ng s n Vi t Nam và Nhà n c C ng hòa XHCN ủ ể ả ả ộ ệ ướ ộ

Vi ệ t Nam v chính sách đ t đai, hoàn thi n h th ng pháp lu t v đ t đai và ệ ậ ề ấ ệ ố ề ấ

ộ nh ng lĩnh v c có liên quan sao cho đ ng b , khách quan đáp ng nhu c u h i ồ ữ ứ ự ầ ộ

nh p qu c t . ố ế ậ

Đây là nh ng quan đi m v Nhà n ữ ể ề ướ ạ ộ c mang tính ch t ch đ o ho t đ ng ỉ ạ ấ

xây d ng và hoàn thi n pháp lu t v đ t đai, tranh ch p và gi ậ ề ấ ự ệ ấ ả ấ i quy t tranh ch p ế

t Nam trong tình hình hi n nay. đ t đai ấ Vi ở ệ ệ

i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án - Đ tài tranh ch p đ t đai và gi ấ ề ấ ả ế ằ ấ ấ ở

c ta đ c nghiên c u d i góc đ các quy đ nh c a pháp lu t v tranh ch p và n ướ ượ ứ ướ ậ ề ủ ấ ộ ị

gi i quy t tranh ch p đ t đai qua các th i kỳ đ qua đó rút ra đ ả ể ế ấ ấ ờ ượ ấ c nh ng b t ữ

c p, thi u sót c a h th ng pháp lu t nh m có gi ậ ủ ệ ố ế ậ ằ ả i pháp hoàn thi n, đ m b o cho ệ ả ả

công tác gi ả ệ i quy t các tranh ch p đ t đai trong c ng đ ng dân c ngày càng hi u ư ế ấ ấ ộ ồ

qu h n. ả ơ

Lu n án đ c tri n khai v i hàng lo t câu h i và gi thuy t nghiên c u nh ậ ượ ể ạ ớ ỏ ả ứ ế ư

(1) V khía c nh lý lu n: ề ạ ậ

+ Câu h i nghiên c u: Tranh ch p đ t đai là gì? ứ ấ ấ ỏ

Gi thi ả ế ấ t nghiên c u: Hi n nay có nhi u cách hi u khác nhau v tranh ch p ứ ể ề ệ ề

đ t đai. Theo kho n 26, Đi u 4 Lu t đ t đai năm 2003 thì ấ ậ ấ ề ả “Tranh ch p đ t đai là ấ ấ

tranh ch p v quy n và nghĩa v c a ng i s d ng đ t gi a hai ho c nhi u bên ấ ề ụ ủ ề ườ ử ụ ữ ề ặ ấ

trong quan h đ t đai” . Đây là khái ni m có n i hàm r ng và ch a rõ ràng. ệ ấ ư ệ ộ ộ

K t qu nghiên c u: Làm rõ v m t h c thu t cũng nh v m t pháp lý ề ặ ọ ư ề ặ ứ ế ậ ả

c a khái ni m tranh ch p đ t đai. ủ ệ ấ ấ

+ Câu h i nghiên c u: Đ c đi m c a tranh ch p đ t đai? ủ ứ ể ặ ấ ấ ỏ

Gi thi t nghiên c u: Đ t đai là m t lo i hàng hóa đ c bi t nên nó có ả ế ứ ạ ấ ặ ộ ệ

ữ nh ng đ c đi m chung nh nh ng tranh ch p dân s khác nh ng cũng có nh ng ữ ự ư ữ ư ể ấ ặ

đ c đi m riêng c a nó. ặ ủ ể

K t qu nghiên c u: Làm sáng t ứ ế ả ỏ ấ các đ c đi m riêng có c a tranh ch p đ t ủ ể ặ ấ

đai.

+ Câu h i nghiên c u: Hi n nay có nh ng d ng tranh ch p đ t đai nào? ứ ữ ệ ấ ấ ạ ỏ

Gi thi t nghiên c u: Tranh ch p đ t đai x y ra ph bi n trên c n c và ả ế ổ ế ả ướ ứ ấ ấ ả

phát sinh d ướ ấ i nhi u d ng khác nhau, có th là tranh ch p v quy n s d ng đ t, ề ử ụ ề ể ề ấ ạ

tranh ch p khác có liên quan đ n quy n s d ng đ t, v.v…Vi c xác đ nh quan h ề ử ụ ệ ế ấ ấ ị ệ

pháp lu t nào là tranh ch p đ t đai, quan h pháp lu t nào là ki u ki n hành chính ế ệ ệ ậ ấ ậ ấ

trong lĩnh v c qu n lý, s d ng đ t đai còn nhi u lúng túng làm cho vi c xác đ nh ử ụ ự ệ ề ấ ả ị

th m quy n gi i quy t g p nhi u khó khăn. ề ẩ ả ế ặ ề

K t qu nghiên c u: Nh n d ng và xác đ nh đ ứ ế ạ ậ ả ị ượ ấ c các d ng tranh ch p đ t ạ ấ

i quy t c a Tòa án. đai thu c th m quy n gi ẩ ề ộ ả ế ủ

+ Câu h i nghiên c u: Nh ng nguyên nhân nào d n đ n tranh ch p đ t đai? ứ ữ ế ấ ẫ ấ ỏ

Gi thi ả ế ứ t nghiên c u: Tranh ch p đ t đai x y ra ngày càng gay g t và ph c ứ ấ ắ ả ấ

No biêu hiên cu thê nh ng mâu t p đ u do tác đ ng c a nhi u nguyên nhân khác nhau. ề ạ ủ ề ộ ̉ ữ ́ ̉ ̣ ̣

thuân bât đông vê l i ich kinh tê gi a cac chu thê s dung đât v i nhau. ́ ữ ́ ớ ̉ ử ̀ ợ ̃ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣

K t qu nghiên c u: ứ Tim ra nh ng nguyên nhân dân đên tranh châp đât đai, đ ữ ế ả ể ̀ ̃ ́ ́ ́

̉ làm c s lý lu n nh m đ a ra nh ng biên phap giai quyêt tranh châp môt cach thoa ơ ở ư ữ ằ ậ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́

đang, gop phân ngăn ng a va han chê t ừ ́ ớ ứ ̉ i m c thâp nhât nh ng tranh châp đât đai co thê ữ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ ́

xay ra. ̉

ờ + Câu h i nghiên c u: Tranh ch p đ t đai có tác đ ng nh th nào đ n đ i ấ ư ế ứ ế ấ ỏ ộ

- xã h i? s ng kinh t ố ế ộ

Gi thi t nghiên c u: đ t đai là m t lo i tài s n đ c bi t, có vai trò vô cùng ả ế ứ ả ạ ặ ấ ộ ệ

quan tr ng đ i v i đ i s ng con ng ố ớ ờ ố ọ ườ ộ i. Các tranh ch p đ t đai hi n nay mang n i ệ ấ ấ

dung kinh t cũng nh có ý nghĩa chính tr , do đó khi tranh ch p đ t đai x y ra ngày ế ư ấ ả ấ ị

ờ càng nhi u và có tính gay g t thì không th không có tác đ ng đáng k đ n đ i ể ế ề ể ắ ộ

- xã h i. s ng kinh t ố ế ộ

K t qu nghiên c u: Nêu lên và phân tích đ ứ ế ả ượ c nh ng tác đ ng c a tranh ộ ữ ủ

ch p đ t đai đ i v i đ i s ng kinh t - xã h i. ố ớ ờ ố ấ ấ ế ộ

+ Câu h i nghiên c u: Gi i quy t tranh ch p đ t đai là gì? T i sao ph i gi ứ ỏ ả ế ấ ấ ạ ả ả i

quy t tranh ch p đ t đai? Có bao nhiêu hình th c đ gi ể ả ứ ế ấ ấ ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai?

Gi thi t nghiên c u: Giai quyêt tranh châp đât đai la hoat đông cua cac c ả ế ́ ơ ứ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̉

quan Nha n c co thâm quyên nhăm giai quyêt cac bât đông, mâu thuân cua hai hay ̀ ướ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̉

nhiêu bên trong quan hê đât đai trên c s phap luât đê bao vê quyên va l ơ ở ̀ ợ i ich h p ợ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̀ ́

phap cua cac bên tranh châp. Nêu nh viêc phat sinh cac tranh châp la không thê ư ̉ ́ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀

tranh khoi thi viêc giai quyêt no la vô cung cân thiêt. Qua viêc giai quyêt tranh châp ́ ̉ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́

đât đai ma cac quan hê đât đai đ c điêu chinh phu h p v i l i ich cua Nha n c, ượ ớ ợ ̀ ợ ̀ ướ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̉

i ich xa hôi va cua ng i s dung đât, mang lai s ôn đinh trong nôi bô nhân dân, l ợ ườ ử ̣ ự ́ ̃ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̣

lam cho nh ng quy đinh cua luât đât đai cung nh nh ng đ ư ữ ữ ườ ̉ ng lôi chinh sach cua ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ̃ ́ ́ ́

Nha n c th c hiên môt cach triêt đê. Gi c đ ̀ ướ ượ ự ả i quy t tranh ch p đ t đai có th ấ ế ấ ể ̣ ̣ ́ ̣ ̉

i b ng hình th c hòa gi ằ ứ ả ở ơ ở c s , có th b ng hình th c thông qua c quan hành ứ ể ằ ơ

chính ho c b ng phán quy t c a tòa án. ặ ằ ế ủ

K t qu nghiên c u: Làm sáng t khái ni m gi i quy t tranh ch p đ t đai. ứ ế ả ỏ ệ ả ế ấ ấ

Làm rõ tính c n thi t c a vi c gi i quy t tranh ch p đ t đai nói chung và các hình ầ ế ủ ệ ả ế ấ ấ

th c đ c v n d ng đ gi i quy t tranh ch p. ứ ượ ậ ụ ể ả ế ấ

+ Câu h i nghiên c u: Nh th nào là gi ứ ư ế ỏ ả ằ i quy t tranh ch p đ t đai b ng ấ ế ấ

tòa án?

Gi thi t nghiên c u: ả ế ứ Gi ả ằ i quy t tranh ch p đ t đai có th th c hi n b ng ể ự ế ệ ấ ấ

ph ng th c hành chính t c gi ươ ứ ạ i UBND ho c có th đ ặ ể ượ ả i quy t b ng ph ế ằ ươ ng

th c tòa án. Khi gi ng th c tòa án thì các ứ ả i quy t tranh ch p đ t đai b ng ph ấ ế ằ ấ ươ ứ

th m phán ch y u ph i v n d ng các quy đ nh c a pháp lu t v đ t đai và pháp ậ ề ấ ả ậ ủ ế ủ ụ ẩ ị

lu t v dân s đ xác đ nh th m quy n và gi i quy t. ậ ề ự ể ề ẩ ị ả ế

K t qu nghiên c u : khái ni m gi i quy t tranh ch p đ t đai ứ Làm sáng t ế ả ỏ ệ ả ế ấ ấ

t c a vi c gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa b ng tòa án. Làm rõ tính c n thi ằ ầ ế ủ ệ ả ế ấ ấ ằ

án và phân bi c th m quy n c a UBND và c a tòa án. t đ ệ ượ ề ủ ủ ẩ

+ Câu h i nghiên c u: Quy n s d ng đ t là gì? ề ử ụ ứ ấ ỏ

Gi thi t nghiên c u: i co quyên ả ế ứ Do đât đai la môt lo i tai san đăc biêt, ng ạ ườ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ́ ̀

s dung đât lai không co quyên s h u đôi v i đât đai do đo, hâu hêt cac tranh châp ử ̀ ở ữ ́ ớ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́

́ đât đai hoăc la tr c tiêp, hoăc la gian tiêp đêu liên quan đên quyên s dung đât ̀ ự ử ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣

nh ng quy n s d ng đ t c th là quy n gì, có ph i là quy n s d ng thông ấ ụ ể ề ử ụ ề ử ụ ư ề ả

th ng hay không thì v n còn nhi u tranh cãi. ườ ề ẫ

ấ K t qu nghiên c u: Phân tích, làm rõ nh th nào là quy n s d ng đ t. ề ử ụ ư ế ứ ế ả

Xác đ nh quy n s d ng đ t là m t quy n đ c bi ề ử ụ ề ặ ấ ộ ị ệ ề ử ụ t, khác v i các quy n s d ng ớ

thông th ườ ng khác, nh m góp ph n làm rõ khái ni m gi ầ ệ ằ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai.

+ Câu h i nghiên c u: Vi c gi ứ ệ ỏ ả ố ở i quy t tranh ch p đ t đai b chi ph i b i ấ ế ấ ị

nh ng y u t nào? ế ố ữ

Gi thi t nghiên c u: Cũng nh nh ng tranh ch p thông th ả ế ữ ứ ư ấ ườ ệ ng khác, vi c

gi ả i quy t tranh ch p đ t đai s b chi ph i b i nh ng y u t ẽ ị ố ở ế ố ữ ế ấ ấ nh t đ nh. ấ ị

K t qu nghiên c u: Nêu ra đ c nh ng y u t ứ ế ả ượ ế ố ữ chi ph i vi c gi ố ệ ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai, thông qua đó có s đi u ch nh thích h p nh m góp ph n gi ự ề ằ ầ ấ ấ ợ ỉ ả i

quy t ngày càng t t h n các tranh ch p đ t đai phát sinh trong xã h i. ế ố ơ ấ ấ ộ

(2) V khía c nh pháp lu t th c đ nh: ự ị ề ạ ậ

+ Câu h i nghiên c u: Th nào là pháp lu t v gi ậ ề ả ứ ế ỏ ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

i quy t tranh ch p đ t đai tr đai? Các quy đ nh c a pháp lu t v gi ủ ậ ề ả ị ế ấ ấ ướ ậ c khi có Lu t

đ t đai năm 2003 và quy đ nh c a pháp lu t hi n hành nh th nào? ấ ư ế ủ ệ ậ ị

Gi thi t nghiên c u: Noi đên phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai, ả ế ứ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

th ng thì ng i ta hiêu răng đo la nh ng văn ban phap luât dân s ho c hành ườ ườ ữ ự ặ ̉ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̣

chính đ c ap dung đê giai quyêt cac tranh châp phat sinh trong qua trinh s dung ượ ử ́ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣

đât đai. Y th c đ ́ ứ ượ ̀ c tâm quan trong cung nh y nghia cua lanh thô, đât đai nên Nha ư ́ ́ ̀ ̣ ̃ ̃ ̉ ̃ ̉ ́

c ta, qua t ng th i kỳ l ch s đ u đa ban hanh môt hê thông các văn ban phap n ướ ử ề ừ ờ ị ̃ ̀ ̣ ̣ ́ ̉ ́

luât vê viêc giai quyêt tranh châp liên quan đên đât đai. Cac văn ban nay ra đ i nhăm ờ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̀

đap ng nhu câu giai quyêt cac tranh châp đât đai nay sinh trong cac th i ky lich s ́ ứ ờ ử ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̣

đê ôn đinh kinh tê, trât t ̣ ự ơ , an toan xa hôi. Tuy nhiên, hi n nay nhi u lúc, nhi u n i ề ề ệ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̃ ̣

ho t đ ng gi ạ ộ ả i quy t tranh ch p đ t đai còn ch a mang l ấ ư ế ấ ạ i hi u qu nh mong ả ư ệ

ồ mu n là có m t ph n do h th ng pháp lu t còn ch a th ng nh t, thi u tính đ ng ệ ố ư ế ậ ấ ầ ộ ố ố

b , ch ng chéo l n nhau. ộ ẫ ồ

K t qu nghiên c u: Thông qua vi c so sánh, đ i chi u các quy đ nh c a pháp ủ ứ ế ế ệ ả ố ị

lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai qua các th i kỳ, tìm ra đ c đi m c a pháp ậ ề ả ủ ể ế ấ ặ ấ ờ

lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai trong t ng th i kỳ. ậ ề ả ừ ế ấ ấ ờ

+ Câu h i nghiên c u: Gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án c ta có ứ ỏ ả ế ấ ấ ằ n ở ướ

nh ng nguyên t c nào? ữ ắ

Gi thi ả ế t nghiên c u: Vi c gi ứ ệ ả ả i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ph i ấ ế ằ ấ

tuân theo nh ng nguyên t c nh t đ nh, nó đ c hi u là h th ng các quan đi m, t ấ ị ữ ắ ượ ệ ố ể ể ư

ng ch đ o có tác d ng đ nh h t ưở ỉ ạ ụ ị ướ ng trong su t quá trình gi ố ả ấ i quy t tranh ch p ế

đ t đai c a tòa án. ủ ấ

K t qu nghiên c u: Nêu ra đ c nh ng nguyên t c c n ph i tuân th trong ứ ế ả ượ ắ ầ ữ ủ ả

quá trình gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án. ả ế ấ ằ ấ

ề + Câu h i nghiên c u: Pháp lu t có quy đ nh nh th nào v th m quy n, ư ế ề ẩ ứ ậ ỏ ị

trình t , th t c gi i quy t tranh ch p đ t đai? ự ủ ụ ả ế ấ ấ

Gi thi ả ế ấ t nghiên c u: Tranh ch p đ t đai cũng là m t trong nh ng tranh ch p ứ ữ ấ ấ ộ

dân s . Do đó, khi tòa án th lý gi i quy t ph i xác đ nh chính xác th m quy n và ự ụ ả ế ề ẩ ả ị

ph i tuân theo nh ng trình t , th t c t t ng nh t đ nh. ữ ả ự ủ ụ ố ụ ấ ị

K t qu nghiên c u: Phân bi c th m quy n gi a UBND và tòa án, xác ứ ế ả t đ ệ ượ ữ ề ẩ

i quy t c a tòa án nhân dân. Nêu đ nh lo i tranh ch p nào thì thu c th m quy n gi ị ề ẩ ấ ạ ộ ả ế ủ

ra và phân tích đ ượ c nh ng quy đ nh v trình t ị ữ ề ự , th t c gi ủ ụ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai t ạ i tòa án giúp cho vi c áp d ng pháp lu t vào vi c gi ụ ệ ệ ậ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai chính xác, hi u qu . ả ệ

+ Câu h i nghiên c u: Th c ti n công tác gi ự ễ ứ ỏ ả ằ i quy t tranh ch p đ t đai b ng ấ ế ấ

tòa án nh ng năm g n đây nh th nào? Khi áp d ng pháp lu t vào gi ư ế ụ ữ ậ ầ ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai thì có nh ng v ữ ấ ấ ướ ng m c gì? ắ

Gi thi t nghiên c u: Hàng năm, ngành tòa án nhân dân gi i quy t hàng ngàn ả ế ứ ả ế

ư v tranh ch p đ t đai ho c các tranh ch p khác có liên quan đ n đ t đai nh ng ấ ụ ế ấ ặ ấ ấ

ử ụ nhi u khi hi u qu không cao, thi u tính th ng nh t, có tình tr ng hi u và s d ng ệ ể ề ế ấ ạ ả ố

pháp lu t không th ng nh t, khi áp d ng pháp lu t đ gi ậ ể ả ụ ấ ậ ố ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai thì phát sinh nhi u v ng m c. Cùng m t d ng tranh ch p nh ng ề ướ ộ ạ ư ở ữ ị nh ng đ a ấ ắ

ph ng khác nhau và các c p tòa án khác nhau thì có cách gi i quy t khác nhau, áp ươ ấ ả ế

d ng pháp lu t khác nhau. ậ ụ

K t qu nghiên c u: Thông qua th c ti n gi ự ễ ứ ế ả ả ấ i quy t m t s v án tranh ch p ộ ố ụ ế

đó nêu ra đ c nh ng b t c p, v đ t đai đ so sánh, phân tích, nh n xét và t ấ ể ậ ừ ượ ấ ậ ữ ướ ng

i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án. m c khi áp d ng pháp lu t gi ụ ắ ậ ả ế ằ ấ ấ

(3) Đ xu t, ki n ngh : ị ề ấ ế

Câu h i nghiên c u: V i nh ng b t c p, v ng m c đã nghiên c u đ c thì ấ ậ ứ ữ ớ ỏ ướ ứ ắ ượ

i pháp gì đ hoàn thi n pháp lu t? c n ph i có gi ả ầ ả ể ệ ậ

Gi thuy t nghiên c u: Hi n nay, ả ứ ế ệ Vi ở ệ t Nam vi c áp d ng pháp lu t đ gi ụ ậ ể ả i ệ

ng m c nh ng ch a có công trình nghiên quy t tranh ch p đ t đai còn nhi u v ấ ế ề ấ ướ ư ư ắ

c các gi i pháp m t cách c th , toàn di n, đ y đ và h p lý c u nào đ a ra đ ứ ư ượ ả ụ ể ủ ệ ầ ộ ợ

đ kh c ph c nh ng h n ch , b t c p c a pháp lu t hi n hành. ể ắ ế ấ ậ ủ ụ ữ ệ ậ ạ

K t qu nghiên c u: Đ xu t đ c m t s gi i pháp tích c c cho vi c hoàn ấ ượ ứ ế ề ả ộ ố ả ự ệ

thi n pháp lu t v gi góc đ áp d ng pháp ậ ề ả ệ i quy t tranh ch p đ t đai, nhìn t ấ ế ấ ừ ụ ộ

ng d n vi c thi hành pháp lu t v gi lu t; ki n ngh h ế ị ướ ậ ậ ề ả ệ ẫ ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai ở ộ ố m t s lĩnh v c c th nh m tháo g v ự ụ ể ỡ ướ ằ ạ ng m c, đ m b o tính minh b ch ả ắ ả

i ích h p pháp c a ng i s d ng đ t, góp c a pháp lu t, b o v quy n và l ả ủ ề ệ ậ ợ ủ ợ ườ ử ụ ấ

ph n n đ nh xã h i, gi ị ầ ổ ộ ữ ầ gìn thu n phong, m t c c a dân t c, đáp ng nhu c u ỹ ụ ủ ứ ầ ộ

h i nh p hi n nay. ộ ệ ậ

1.2.2. Ph ng pháp nghiên c u ươ ứ

c x lý trên c s ph Đ làm rõ các v n đ nghiên c u, lu n án đ ề ứ ể ậ ấ ượ ơ ở ử ươ ng

pháp lu n là Ch nghĩa duy v y bi n ch ng và Ch nghĩa duy v t l ch s . Đây là ứ ậ ị ủ ử ủ ệ ậ ậ

ph ng pháp lu n khoa h c đ c v n d ng nghiên c u trong toàn b lu n án đ ươ ọ ượ ậ ộ ậ ứ ụ ậ ể

đánh giá khách quan v h th ng pháp lu t th c đ nh trong lĩnh v c gi ề ệ ố ự ự ậ ị ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai và th c ti n áp d ng pháp lu t vào gi ễ ụ ự ậ ấ ấ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai b ng tòa án c ta. ằ n ở ướ

Theo đó, lu n án s d ng các ph ng pháp nghiên c u nh : Ph ng pháp ử ụ ậ ươ ư ứ ươ

ng pháp phân tích và t ng h p; ph ng pháp k t h p lý lu n v i th c ti n; ph ế ợ ự ễ ậ ớ ươ ổ ợ ươ

ng pháp l ch h th ng; ph ệ ố ươ ng pháp lu t h c so sánh, ph ậ ọ ươ ng pháp th ng kê, ph ố ươ ị

s c th ... C th : ụ ể ử ụ ể

- Ph ng pháp th ng kê: Ph ng pháp này đ c tác gi s d ng ch y u ươ ố ươ ượ ả ử ụ ủ ế ở

ch ng 1 và ch ng 4 ươ ươ ự đ đ a ra đánh giá v tình hình nghiên c u c a lu n án và th c ể ư ứ ủ ề ậ

i quy t các v án tranh ch p đ t đai c a ngành tòa án. ti n gi ễ ả ấ ấ ụ ủ ế

- Ph ng pháp k t h p lý lu n v i th c ti n ng pháp này đ ươ ế ợ ễ : Ph ự ậ ớ ươ ượ ử c s

t c các ch ng c a lu n án. C th , tác gi s d ng lý lu n v d ng trong t ụ ấ ả ươ ụ ể ủ ậ ả ử ụ ậ ề

tranh ch p đ t đai và gi ấ ấ ả i quy t tranh ch p đ t đai đ phân tích, đánh giá v pháp ể ế ề ấ ấ

i quy t tranh ch p đ t đai nói chung lu t th c đ nh và th c ti n các ho t đ ng gi ự ễ ạ ộ ự ị ậ ả ế ấ ấ

và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án c ta; t đó, khái quát lên thành ả ế ằ ấ ấ n ở ướ ừ

nh ng v n đ có tính lý lu n v tranh ch p đ t đai và gi ậ ữ ề ề ấ ấ ấ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai b ng tòa án (Ch ng 2, Ch ng 3); k t h p lý lu n và th c ti n làm c s đ ằ ươ ươ ơ ở ề ự ễ ế ợ ậ

xu t các ph ng h ng và gi i pháp hoàn thi n pháp lu t v gi ấ ươ ướ ả ậ ề ả ệ i quy t tranh ế

c ta hi n nay (Ch ng 4)… ch p đ t đai ấ ấ n ở ướ ệ ươ

- Ph ng pháp phân tích và t ng h p: ng pháp này đ c s d ng trong ươ ợ Ph ổ ươ ượ ử ụ

t c các ch ng c a lu n án. C th là đ c s d ng đ phân tích các quy t ấ ả ươ ụ ể ủ ậ ượ ử ụ ể

ph m pháp lu t, đi sâu vào tìm tòi, trình bày, các quan đi m, nh n xét v v n đ ề ấ ể ậ ạ ậ ề

tranh ch p đ t đai và gi ấ ấ ả ự ễ ủ i quy t tranh ch p đ t đai, các quy đ nh và th c ti n c a ế ấ ấ ị

công tác gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án; khái quát l i đ phân tích, rút ra ả ế ấ ằ ấ ạ ể

nh ng cái thu c v b n ch t c a các hi n t ộ ề ả ấ ủ ệ ượ ữ ạ ng, các quan đi m, quy đ nh và ho t ể ị

ng 2, Ch ng 3); t đó rút ra các đánh giá, k t lu n và đ ng th c ti n này (Ch ộ ự ễ ươ ươ ừ ế ậ

ki n ngh phù h p nh m ti p t c xây d ng và hoàn thi n pháp lu t v gi ậ ề ả ế ụ ự ế ệ ằ ợ ị ế i quy t

c ta (Ch ng 4). tranh ch p đ t đai ấ ấ n ở ướ ươ

- Ph ng pháp h th ng ươ ệ ố đ ượ ử ụ ằ c s d ng xuyên su t toàn b lu n án nh m ộ ậ ố

trình bày các v n đ , các n i dung trong lu n án theo m t trình t ề ậ ấ ộ ộ ự ộ ố ụ ợ , m t b c c h p

ể ạ lý, ch t ch , có s g n k t, k th a, phát tri n các v n đ , các n i dung đ đ t ế ừ ự ắ ế ể ề ẽ ấ ặ ộ

đ c m c đích, yêu c u đã đ c xác đ nh cho lu n án. ượ ụ ầ ượ ậ ị

- Ph ng pháp so sánh: Ph ng pháp này ch y u đ ươ ươ ủ ế ượ c s d ng t ử ụ ạ i

Ch ng 2 c a lu n án. C th là ươ ụ ể đ ủ ậ ượ ậ c v n d ng trong vi c so sánh các quy đ nh ệ ụ ị

c a pháp lu t qua các th i kỳ l ch s khác nhau. Ngoài ra, tác gi ị ủ ử ậ ờ ả ử ụ cũng s d ng

ph ng pháp này đ tham kh o pháp lu t v đ t đai và quy trình, th t c gi ươ ậ ề ấ ủ ụ ể ả ả i

quy t tranh ch p đ t đai Trung Qu c và Singapore; rút ra nh ng đi m chung, ế ấ ấ ở ữ ể ố

nh ng khác bi t v quy đ nh c a pháp lu t trong lĩnh v c này. ữ ệ ề ủ ự ậ ị

1.2.3. V h ề ướ ng ti p c n c a đ tài ế ậ ủ ề

+ Lu n án s k th a (có ch n l c, phân tích và bình lu n) các k t qu ẽ ế ừ ọ ọ ế ậ ậ ả

c công b tr nghiên c u đã đ ứ ượ ố ướ ề c đ tài này trên c s t p h p, h th ng ơ ở ậ ệ ố ợ ở ứ m c

ấ đ y đ nh t có th đ i v i các công trình khoa h c có liên quan đ n tranh ch p ầ ể ố ớ ủ ế ấ ọ

i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án đ t đai và gi ấ ả ế ấ ằ ấ n ở ướ c ta hi n nay. ệ

+ Bên c nh vi c nghiên c u tr c ti p các quy đ nh v gi ự ế ề ả ứ ệ ạ ị ấ i quy t tranh ch p ế

ng nghiên c u vào th c ti n công tác gi đ t đai, lu n án s t p trung u tiên h ẽ ậ ấ ư ậ ướ ự ễ ứ ả i

c ta th i gian kho ng 7 năm tr l i đây, quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ấ ế ằ ấ n ở ướ ở ạ ả ờ

i, khó khăn, v đánh giá nh ng thu n l ữ ậ ợ ướ ạ ng m c cùng v i nh ng u đi m, h n ư ữ ể ắ ớ

ch trong ho t đ ng này đ rút ra các ki n ngh nh m h n ch t i đa các khó khăn, ạ ộ ị ằ ế ố ế ể ế ạ

ng m c. v ướ ắ

+ Trên c s ph ng h ng đ ra, lu n án đ a ra các gi i pháp c th hoàn ơ ở ươ ướ ư ề ậ ả ụ ể

thi n pháp lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai hi n nay ậ ề ả ệ ệ ế ấ ấ n ở ướ c ta nh m góp ằ

ph n hoàn thi n pháp lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai, giúp cho công tác gi ậ ề ả ệ ầ ế ấ ấ ả i

ả quy t tranh ch p đ t đai c a ngành tòa án ngày càng có hi u qu h n, đ m b o ả ơ ủ ế ệ ả ấ ấ

i ích chính đáng c a ng i s d ng đ t. tính công b ng xã h i, b o v quy n và l ộ ả ệ ề ằ ợ ủ ườ ử ụ ấ

K t lu n ch ng 1 ế ậ ươ

1. Phân tích, đánh giá các công trình đã đ c các tác gi khác nghiên c u, có ượ ả ứ

c các công trình khoa h c tr c đây đã gi liên quan đ n đ tài đ xác đ nh đ ề ể ế ị ượ ọ ướ ả i

quy t đ ế ượ c nh ng n i dung gì liên quan đ n đ tài tranh ch p đ t đai và gi ế ữ ề ấ ấ ộ ả i

c ta. Trên c s đó, k th a, phát huy quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ấ ế ằ ấ n ở ướ ế ừ ơ ở

ậ và tìm ra nh ng v n đ mà đ tài c n nghiên c u, góp ph n hoàn thi n pháp lu t ữ ứ ề ệ ề ầ ầ ấ

và h ng d n áp d ng pháp lu t v gi ướ ậ ề ả ụ ẫ ố i quy t tranh ch p đ t đai m t cách th ng ấ ế ấ ộ

nh t đáp ng đ c xu th phát tri n và h i nh p hi n nay. ứ ấ ượ ệ ế ể ậ ộ

2. Qua các n i dung đã trình bày cho th y, pháp lu t tranh ch p đ t đai và ấ ấ ấ ậ ộ

gi c nhi u tác gi quan tâm nghiên ả i quy t tranh ch p đ t đai là v n đ đã đ ấ ế ề ấ ấ ượ ề ả

c u ứ ở ệ nhi u góc đ khác nhau. Các công trình nghiên c u đã góp ph n hoàn thi n ứ ề ầ ộ

pháp lu t v đ t đai và v gi i quy t tranh ch p đ t đai. ậ ề ấ ề ả ế ấ ấ

Tuy nhiên, v n đ gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án Vi t Nam ề ả ấ ế ằ ấ ấ ở ệ

ch a đ ư ượ c nghiên c u m t cách t ng th d ộ ể ướ ứ ổ i góc đ nhìn t ộ ừ ự ụ th c ti n áp d ng ễ

pháp lu t qua công tác gi ậ ả i quy t tranh ch p đ t đai c a ngành tòa án nhân dân và ủ ế ấ ấ

t là ch a có công trình nghiên c u nào v v n đ này đ c bi ặ ệ ề ấ ư ứ ề ở ấ c p đ ti n s . ộ ế ỹ

3. Đ đ t đ ể ạ ượ c m c đích nghiên c u c a lu n án thì tác gi ứ ủ ụ ậ ả ự ơ ở d a trên c s lý

thuy t v tranh ch p đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai k t h p v i đánh giá ế ề ấ ấ ả ế ợ ế ấ ấ ớ

ạ th c ti n áp d ng pháp lu t đ tri n khai nghiên c u, s d ng, k t h p linh ho t ậ ể ể ế ợ ử ụ ự ứ ụ ễ

các ph ng pháp nghiên c u phù h p v i t ng ch ươ ớ ừ ứ ợ ươ ng, t ng m c c a lu n án. ụ ủ ừ ậ

CH NG 2: NH NG VÂN Đ LÝ LU N VÀ TH C TIÊN VÊ TRANH ƯƠ Ự Ữ Ậ Ề ́ ̃ ̀

CHÂP Đ T ĐAI VI T NAM Ấ Ở Ệ ́

Đ i v i m i qu c gia, đ t đai là hi n thân c a ch quy n, c a lãnh th , là ớ ớ ủ ủ ủ ề ệ ấ ố ỗ ổ

ngu n tài nguyên quý giá và tr thành ngu n n i l c cho s nghi p phát tri n kinh ộ ự ự ệ ể ồ ồ ở

, xã h i, an ninh và qu c phòng. Đ i v i m i ng i dân, v t ế ố ớ ố ộ ỗ ườ ượ ấ t xa h n ý nghĩa đ t ơ

đai là n i ăn, ch n , ngu n s ng, ngu n vi c làm, là t ố ở ơ ồ ố ệ ồ ư ệ ả li u s n xu t không gì ấ

thay th đ c trong s n xu t nông, lâm nghi p, là t li u lao đ ng chung trong các ế ượ ệ ấ ả ư ệ ộ

ngành s n xu t khác thì i dân đã và ả ấ ở khía c nh kinh t ạ ế ấ , đ t đai đ i v i m i ng ố ớ ỗ ườ

đang tr thành m t ph ở ộ ươ ấ ng th c tích lũy c a c i lâu dài và v ng ch c nh t. ữ ủ ứ ắ ả

ờ ố Chúng không ch ph c v cho các m c đích hi n h u do nhu c u c a đ i s ng ủ ụ ụ ụ ữ ệ ầ ỉ

hàng ngày và cho các nhu y u khác nhau c a m i ng i, mà chúng đã tr tr thành ủ ế ỗ ườ ở ở

t, hàng hóa đ c bi t trao đ i, l u thông trên th tr ng d lo i tài s n đ c bi ả ạ ặ ệ ặ ệ ổ ư ị ườ ướ ự i s

tác đ ng m nh m c a các quy lu t c a th tr ng. ậ ủ ẽ ủ ị ườ ạ ộ

Xã h i ngày càng phát tri n, theo đó, các quan h đ t đai cũng ngày càng ệ ấ ể ộ

đ c thi t l p đa d ng và phong phú h n c b r ng l n chi u sâu. Đ c bi ượ ế ậ ơ ả ề ộ ề ặ ẫ ạ ệ ớ t, v i

ng, các quan h đ t đai cũng s phát tri n nhanh chóng c a n n kinh t ự ủ ể ề th tr ế ị ườ ệ ấ

ph m vi quy mô cũng nh đ ph c t p c a nó. ngày càng lan r ng nhanh chóng ộ ở ứ ạ ủ ư ộ ạ

Kéo theo đó, các tranh ch p, mâu thu n, b t đ ng c a các ch th tham gia quan ủ ể ấ ồ ủ ẫ ấ

ng đa d ng và ph c t p v tính h cũng phát sinh và phát tri n theo chi u h ệ ề ể ướ ứ ạ ề ạ

ch t, m c đ và ngày càng ph bi n h n. ổ ế ơ ứ ộ ấ

D u v n hi u và ý th c đ ể ứ ượ ằ c r ng, tranh ch p đ t đai là hi n t ấ ệ ượ ấ ẫ ẫ ấ ng xu t

hi n bình th ệ ườ ng trong đ i s ng xã h i, ờ ố ộ ở ọ ồ m i th i kỳ l ch s và chúng cũng t n ử ờ ị

b t kỳ ch đ s h u nào, song đi u không th ph nh n đ c r ng, i t ạ ở ấ ể ủ ậ ượ ằ ế ộ ở ữ ề ở ỗ m i

qu c gia khác nhau, v i ch đ chính tr khác nhau, đ c bi ế ộ ặ ớ ố ị ệ ế ộ ở ữ t là v i ch đ s h u ớ

v đ t đai khác nhau thì tính ch t, đ c đi m c a tranh ch p đ t đai x y ra cũng có ể ề ấ ủ ấ ả ấ ấ ặ

đ c đi m không gi ng nhau, và đi u quan tr ng h n là s chi ph i c a ch th s ặ ủ ể ở ố ủ ự ề ể ố ơ ọ

h u đ i v i vi c gi ữ ố ớ ệ ả ấ i quy t các tranh ch p, mâu thu n, b t đ ng v tranh ch p ấ ồ ế ề ấ ẫ

cũng h t s c khác nhau. ế ứ

ấ V i nh n th c nêu trên, vi c nghiên c u b n ch t c a quy n s d ng đ t ề ử ụ ấ ủ ứ ứ ệ ả ậ ớ

trong b i c nh đ t đai do Nhà n ố ả ấ Vi ở ệ t Nam thu c s h u toàn dân ộ ở ữ ướ ệ c là đ i di n ạ

ủ ch s h u có ý nghĩa vô cùng quan tr ng trong vi c nghiên c u tính đ c thù c a ủ ở ữ ứ ệ ặ ọ

tranh ch p đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng con đ ng Tòa án ấ ấ ả ế ấ ấ ằ ườ ở ệ Vi t

Nam hi n nay. ệ

2.1. Các khái niêm: Quy n s d ng đ t, tranh châp đât đai ề ử ụ ấ ̣ ́ ́

2.1.1. Khái niêm quyên s dung đât ̀ ử ̣ ̣ ́

Đ t đai là m t b ph n không th tách r i v i lãnh th qu c gia. Ngoài ý ộ ộ ờ ớ ể ấ ậ ố ổ

i và duy trì nghĩa là c s v t ch t thì lãnh th còn có ý nghĩa đ i v i vi c t n t ổ ơ ở ậ ệ ồ ạ ố ớ ấ

m t ranh gi c trong m t c ng đ ng dân c nh t đ nh. Không ộ ớ i quy n l c nhà n ề ự ướ ộ ộ ấ ị ư ồ

ch có v y, đ i v i con ng i, n u đ ố ớ ậ ỉ ườ ế ượ ộ c khai thác, s d ng h p lý, đ t đai là m t ử ụ ấ ợ

tài nguyên vô t n, tr thành m t lo i t li u s n xu t có gi i h n v không gian, ạ ư ệ ả ấ ậ ở ộ ớ ạ ề

di n tích nh ng vô h n v th i gian s d ng và kh năng sinh l ề ờ ử ụ ư ệ ả ạ ờ ở ậ i. Chính b i v y,

i đa các l nh m đ m b o cho vi c qu n lí và khai thác t ệ ằ ả ả ả ố ợ i ích mà đ t đai mang l ấ ạ i

cho con ng i, pháp lu t c a n ườ ậ ủ ướ ề c ta cũng có nh ng quy đ nh ch t ch v quy n ẽ ề ữ ặ ị

ch c, h gia đình nh m xác l p cho nh ng ng s d ng đ t c a cá nhân, t ấ ủ ử ụ ổ ứ ữ ằ ậ ộ ườ ự i tr c

ti p s d ng đ t nh ng quy n và l i ích nh t đ nh, t o đi u ki n thu n l i t i đa ế ử ụ ữ ề ấ ợ ấ ị ậ ợ ố ề ệ ạ

cho ng i s d ng đ t phát huy năng l c t ch trong quá trình s d ng đ t. C ườ ử ụ ự ự ủ ử ụ ấ ấ ụ

th : ể

Hi n pháp 1992 t i Đi u 17 c a n c ta quy đ nh: ế ạ ủ ướ ề ị

“Nhà n ướ ậ c th ng nh t qu n lý tòan b đ t đai theo quy ho ch và pháp lu t, ộ ấ ả ạ ấ ố

b o đ m s d ng đúng m c đích và có hi u qu . ả ả ử ụ ụ ệ ả

Nhà n ch c và cá nhân s d ng n đ nh, lâu dài. ướ c giao đ t cho các t ấ ổ ứ ử ụ ổ ị

ử ụ T ch c và cá nhân có trách nhi m b o v , b i b , khai thác h p lý, s d ng ả ệ ồ ổ ổ ứ ệ ợ

ti t ki m đ t, đ c chuy n quy n s d ng đ t đ c Nhà n ế ệ ấ ượ ề ử ụ ấ ượ ể ướ c giao đ t theo quy ấ

ậ đ nh c a pháp lu t” ị ủ

Hi n th c hóa quy đ nh c a đ o lu t g c, Lu t Đ t đai 2003 t ạ ậ ố ự ủ ệ ậ ấ ị ạ i Đi u 5 ề

ẳ kh ng đ nh rõ h n quy n s h u đ t đai. Theo đó, kho n 1 Đi u 5 Lu t này kh ng ề ở ữ ấ ề ả ậ ẳ ơ ị

c thu c s h u toàn dân do Nhà n đ nh: Toàn b đ t đai trong ph m vi c n ị ộ ấ ả ướ ạ ộ ở ữ ướ c

là đ i di n ch s h u. Cùng v i đó, v i vai trò ch s h u đ i di n, Nhà n ủ ở ữ ủ ở ữ ệ ệ ạ ạ ớ ớ ướ c

có quy n đ nh đo t đ t đai thông qua hàng lo t các quy n nh : quy n quy t đ nh ạ ấ ế ị ư ề ề ề ạ ị

m c đích, th i h n, h n m c s d ng đ t; quy n phân b đ t đai thông qua các ấ ứ ử ụ ờ ạ ổ ấ ụ ề ạ

ho t đ ng giao đ t cho thuê đ t, chuy n m c đích s d ng đ t; th c hi n qu n lí ạ ộ ử ụ ụ ự ể ệ ấ ấ ả ấ

nhà n c ph ng di n hành chính và kinh t thông qua vi c đi u ti t các c ướ ở ả ươ ệ ế ệ ề ế

nghĩa v tài chính đ i v i ng i s d ng đ t, đi u ti ố ớ ụ ườ ử ụ ề ấ ế ố ớ t các thu nh p đ i v i ậ

ng i s d ng đ t và th c hi n quy n gi i quy t các tranh ch p, b t đ ng, các ườ ử ụ ự ệ ề ấ ả ấ ồ ế ấ

khi u n i, t ạ ố ế cáo v đ t đai. ề ấ

ề V i các quy đ nh c th nêu trên c a pháp lu t hi n hành cho th y, quy n ụ ể ủ ệ ậ ấ ớ ị

s d ng đ t trong tr ấ ử ụ ườ ề ở ữ ng h p này là m t trong ba quy n năng c a quy n s h u ủ ề ợ ộ

ế đó là: quy n chi m h u, quy n s d ng và quy n đ nh đo t đ t đai theo cách ti p ề ử ụ ạ ấ ữ ề ế ề ị

C lu t La Mã v quy n s h u tài s n. Theo đó, khi m t tài c n truy n th ng t ề ậ ố ừ ổ ậ ề ở ữ ề ả ộ

i đó có quy n đ c chi s n đ ả ượ c xác đ nh thu c quy n s h u c a ai thì ng ề ở ữ ủ ộ ị ườ ề ượ

ầ ủ ọ ph i đ i v i tài s n đó theo cách riêng c a mình đ th a mãn cho nhu c u c a h . ủ ố ố ớ ể ỏ ả

Vi c ti n hành khai thác, s d ng tài s n nh m đ h ng th nh ng giá tr do tài ử ụ ể ưở ế ệ ằ ả ụ ữ ị

i là m t trong nh ng cách th c chi ph i c a ng s n đó mang l ả ạ ố ủ ứ ữ ộ ườ ề ở ữ i có quy n s h u

tài s n, mi n sao quá trình th c hi n quy n s d ng tài s n ph c v cho l i ích ề ử ụ ụ ụ ự ễ ệ ả ả ợ

t ra kh i ph m vi pháp lu t quy đ nh. V i ý nghĩa c a mình ph i không đ ủ ả c v ượ ượ ậ ạ ớ ỏ ị

ề ở ữ đó, quy n s d ng tài s n là m t trong nh ung cách th c th c hi n quy n s h u ề ử ụ ữ ứ ự ệ ả ộ

tài s n. Pháp lu t Vi t Nam cũng ti p c n quy n s h u tài s n t ả ậ ệ ề ở ữ ế ậ ả ừ ố quan đi m g c ể

này. C th , B lu t dân s Vi t Nam năm 2005 cũng đã ra khái ni m v r ễ ụ ể ộ ậ ự ệ ệ ề

quy n s h u: ở ữ “Quy n s h u bao g m quy n chi m h u, quy n s d ng và ử ụ ở ữ ữ ề ề ế ề ề ồ

T c s quy n đ nh đo t tài s n c a ch s h u theo quy đ nh c a pháp lu t”. ủ ở ữ ả ủ ủ ề ậ ạ ị ị ừ ơ ở

ố ớ pháp lý n n t ng nêu trên hoàn toàn cho phép chúng ta có cách ti p c n đ i v i ề ả ế ậ

ấ quy n s h u, quy n s d ng c a nh ng tài s n c th (trong đó có tài s n là đ t ả ụ ể ề ử ụ ề ở ữ ữ ủ ả

ng t . Theo đó, ng i có quy n s h u đ i v i tài s n là đ t đai đai) m t cách t ộ ươ ự ườ ề ở ữ ố ớ ấ ả

ấ cũng có ba quy n năng quan tr ng: quy n chi m h u đ t đai, quy n s d ng đ t ề ề ử ụ ữ ề ế ấ ọ

đai và quy n đ nh đo t đ t đai. Trong các quy n năng c b n nêu trên c a ch s ạ ấ ơ ả ủ ở ủ ề ề ị

h u đ i v i đ t đai thì quy n có vai trò quan tr ng và ý nghĩa quy t đ nh trong ữ ố ớ ấ ế ị ề ọ

vi c chuy n hóa đ t đai t m t tài s n t d ng “ti m năng”, ệ ể ấ ừ ộ ả ự nhiên thu n túy và ầ ở ạ ề

“nguyên th y” ủ tr thành tài s n có giá tr và giá tr s d ng c th đ đáp ng cho ị ụ ể ể ị ử ụ ứ ả ở

nhu c u c a con ng i và s phát tri n c a xã h i, quy n có vai trò th c hi n hóa ầ ủ ườ ể ủ ự ự ề ệ ộ

ý đ c a ch s h u đ t đai, làm cho đ t đai có giá tr v m t kinh t ủ ở ữ ấ ị ề ặ ồ ủ ấ ế ề đó là quy n

s d ng đ t. ử ụ ấ

Khi xem xét và ti p c n quy n s d ng đ t trong m i quan h v i quy n s ề ử ụ ế ậ ệ ớ ề ở ấ ố

h u đ t đai cho chúng ta th y, quy n s d ng đ t g n li n v i quy n s h u và ữ ề ử ụ ề ở ữ ấ ắ ề ấ ấ ớ

các n c duy trì ch đ s h u t b chi ph i b i quy n s h u đ i v i đ t đai. ị ề ở ữ ố ớ ấ ố ở Ở ướ ế ộ ở ữ ư

nhân v đ t đai thì quy n s d ng đ t là m t quy n năng c a quy n s h u và ề ử ụ ề ở ữ ề ấ ủ ề ấ ộ

không tách r i quy n s h u. Ng i có quy n s d ng đ t cũng đ ng th i là ở ữ ề ờ ườ ử ụ ề ấ ồ ờ

ng ườ ự i có quy n s h u chính m nh đ t đó. Trong quá trình s d ng đ t và th c ề ở ữ ử ụ ả ấ ấ

hi n các quy n đ i v i đ t, h cũng đ ng th i là ng i có quy n quy t đ nh s ố ớ ấ ệ ề ọ ồ ờ ườ ế ị ề ố

ph n pháp lý đ i v i m nh đ t thu c quy n s h u c a mình. Khác v i các n ề ở ữ ủ ố ớ ậ ả ấ ộ ớ ướ c

th c hi n quy n s h u t nhân đ i v i đ t đai nêu trên, các n c duy trì ch ề ở ữ ư ự ệ ố ớ ấ ở ướ ế

c hay ch đ s h u toàn dân mà Nhà n c là đ i di n ch s đ s h u Nhà n ộ ở ữ ướ ế ộ ở ữ ướ ủ ở ệ ạ

c ti p c n có ph n khác bi h u thì quy n s d ng đ t đ ữ ề ử ụ ấ ượ ế ậ ầ ệ ơ ề t h n. Theo đó, quy n

s d ng đ t v a mang tính ph thu c vào quy n s h u đ t đai c a Nhà n ử ụ ề ở ữ ấ ừ ủ ụ ấ ộ ướ c,

đ c phát sinh trên c s quy n s h u c a Nhà n ượ ở ữ ơ ở ủ ề ướ ố ở c và cũng b chi ph i b i ị

quy n s h u Nhà n c đ i v i đ t đai. Các quy n s d ng đ t c a m i t ề ở ữ ướ ố ớ ấ ề ử ụ ấ ủ ỗ ổ ứ ch c,

cá nhân có đ ượ ủ c xác l p hay không là ph thu c vào quy n s h u đ t đai c a ộ ề ở ữ ụ ấ ậ

Nhà n c, đ c phát sinh trên c s quy n s h u c a Nhà n c và cũng b chi ướ ượ ề ở ữ ủ ơ ở ướ ị

ph i b i quy n s h u Nhà n ề ở ữ ố ở ướ ố ớ ấ ỗ c đ i v i đ t đai. Các quy n s d ng đ t c a m i ề ử ụ ấ ủ

ch c, cá nhân có đ t ổ ứ ượ ặ c xác l p hay không là d a trên c s s chuy n giao ho c ơ ở ự ự ể ậ

cho phép c a Nhà n c. Tuy nhiên, trong quá trình khai thác và s ủ ướ c m i có đ ớ ượ ử

i mang tính đ c l p t d ng đ t y, quy n s d ng đ t c a m i ch th l ụ ề ử ụ ủ ể ạ ấ ủ ấ ấ ỗ ộ ậ ươ ng

đ i, chúng đ ố ượ ộ ậ c thoát ly ra kh i quy n s h u và tr thành m t ch đ nh đ c l p ề ở ữ ế ị ộ ở ỏ

trong quan h v i Nhà n ệ ớ ướ c và ch th khác, ng ủ ể ườ i có quy n s d ng đ t đ ề ử ụ ấ ượ c

Nhà n c xác l p có quy n ch đ ng khai thác và s d ng cho các nhu c u và ướ ử ụ ủ ộ ề ầ ậ

m c đích khác nhau. ụ

B ng các quy đ nh v quy n s h u đ t đai ghi nh n t ề ở ữ ậ ạ ề ấ ằ ị ế i Đi u 17 Hi n ề

pháp 1992 và Đi u 5 Lu t đ t đai năm 2003), Nhà n ậ ấ ề ướ ấ c đã trao quy n s d ng đ t ề ử ụ

cho các t ổ ứ ề ch c và cá nhân thông qua các hình th c nh n giao đ t không thu ti n, ứ ấ ậ

giao đ t có thu ti n, cho thuê đ t ho c công nh n quy n s d ng đ t và h tr ề ử ụ ọ ở ề ặ ậ ấ ấ ấ

thành ng ườ i có quy n s d ng đ t ch không ph i ng ấ ề ử ụ ứ ả ườ ấ i có quy n s h u đ t ề ở ữ

đai. Khi chuy n giao đ t cho ng ể ấ ườ ử ụ i s d ng đ t, tùy thu c vào các hình th c s ộ ứ ử ấ

d ng đ t khác nhau mà Nhà n ụ ấ ướ c cho phép các ch th s d ng đ t khác nhau ủ ể ử ụ ấ

đ ng các quy n và th c hi n các nghĩa v đ i v i Nhà n c. Theo t c h ượ ưở ụ ố ớ ự ề ệ ướ ừ ể đi n

gi i thích Lu t h c thì : “Quy n s d ng đ t c a Nhà n c là quy n khai thác ả ậ ọ ề ử ụ ấ ủ ướ ề

các thu c tính có ích t đ t đ ph c v cho các m c đích phát tri n kinh t ộ ừ ấ ể ụ ụ ụ ể ế ờ và đ i

s ng xã h i. Nhà n ộ ố ướ c th c hi n quy n s d ng đ t m t cách gián ti p thông qua ấ ề ử ụ ự ệ ế ộ

ch c, cá nhân s d ng. Các t ch c, cá nhân này khi s vi c giao đ t cho các t ấ ệ ổ ứ ử ụ ổ ứ ử

c d d ng có nghĩa v đóng góp v t ch t cho Nhà n ụ ụ ậ ấ ướ ướ ạ ấ i d ng thu s d ng đ t, ế ử ụ

ti n s d ng đ t” ề ử ụ ấ [93, tr.59]. Theo đ nh nghĩa này thì quy n s d ng đ t c a Nhà ề ử ụ ấ ủ ị

c không đ c th c hi n tr c ti p b i Nhà n c mà gián ti p th c hi n qua n ướ ượ ự ự ế ệ ở ướ ự ế ệ

ch th là ng i s d ng đ t, là ng c Nhà n ủ ể ườ ử ụ ấ i đ ườ ượ ướ ấ c cho phép s d ng đ t ử ụ

thông qua các hình th c pháp lý khác nhau và trao cho h nh ng quy n và nghĩa v ọ ữ ứ ề ụ

pháp lý c th trong quá trình khai thác quy n s d ng đ t. Và nh v y, nh ng giá ề ử ụ ụ ể ư ậ ữ ấ

tr và kh năng sinh l i c a đ t, nh ng thu c tính có ích trên t ng m nh đ t và ả ị ợ ủ ấ ữ ừ ấ ả ộ ở

ph m vi toàn b đ t đai c a qu c gia có đ ộ ấ ủ ạ ố ượ c khai thác và s d ng có hi u qu ử ụ ệ ả

hay không là tùy thu c vào Ng i s d ng đ t – ng ộ ườ ử ụ ấ ườ ự ế ề i tr c ti p th c hi n quy n ự ệ

c. Tuy nhiên, không ph i b t kỳ ch th nào s d ng đ t theo ý đ c a Nhà n ử ụ ồ ủ ấ ướ ủ ể ả ấ

cũng có th tr thành ch th s d ng đ t, cũng đ ủ ể ử ụ ể ở ấ ươ ề ử ụ ng nhiên có quy n s d ng

cách là ch s đ t, mà quy n đó ph thu c vào s cho phép c a Nhà n ấ ự ụ ủ ề ộ c v i t ướ ớ ư ủ ở

ế h u. Đ n đây có th th y r ng quy n s d ng đ t v a mang tính ph thu c (n u ề ử ụ ữ ể ấ ằ ấ ừ ụ ế ộ

xem xét chúng v i ý nghĩa m t trong ba quy n năng c a ch s h u) và v a mang ủ ở ữ ừ ủ ề ớ ộ

tính đ c l p (n u xem xét chúng v i ý nghĩa là quy n khai thác tr c ti p các giá tr ự ế ộ ậ ế ề ớ ị

c a đ t c a t ng ch th s d ng đ t c th ). Tuy không đông nhât gi a quyên ấ ụ ể ủ ấ ủ ừ ủ ể ử ụ ữ ̀ ́ ̀

s h u đât đai va quyên s dung đât nh ng quyên s h u đât đai đ ở ữ ̀ ở ữ ̀ ử ư ượ ̉ ở ữ c chu s h u ́ ̀ ̣ ́ ́

đât đai chuyên giao cho ng ̀ ư i s dung đât th c hiên va tr thanh môt loai quyên tai ờ ử ̀ ở ự ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀

san thuôc v ng ề ư i s dung đât [92, tr.82-83]. Vê điêm nay, PGS.TS. Pham Duy ờ ử ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̀ ̣

Nghia cho răng: “Phai th a nhân quyên s dung đât cua ca nhân va tô ch c la ử ứ ừ ̀ ̃ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̉

quyên tai san t c Nha n c tôn trong va bao hô. Điêu đo không co nghia ̉ ư, cân đ̀ ượ ướ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ̃

la phai thay đôi s h u vê đât đai. Sang tao ra khai niêm quyên s dung đât ca ng ̉ ở ữ ̀ ử ̉ ư- ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́

i Viêt Nam va ng ng nh đa tao ra môt khai niêm s h u kep, ờ ̀ ư i Trung Quôc d ờ ườ ư ở ữ ̣ ́ ̃ ̣ ̣ ́ ̣ ́

môt khai niêm s h u đa tâng: Đât đai thuôc s h u toan dân, song quyên s dung ̣ ở ữ ở ữ ̀ ử ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣

đât lai thuôc vê ca nhân hoăc tô ch c” [32, tr.64]. ̉ ứ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣

Nh v y, ch th th c hi n QSDĐ v i t ủ ể ự ư ậ ớ ư ệ cách là ch th s d ng đ t ch ủ ể ử ụ ấ ứ

không ph i v i t cách là ng ả ớ ư cách ch s h u. V i t ủ ở ữ ớ ư ườ ạ ủ ở ữ i đ i di n ch s h u, ệ

Nhà n c th ng nh t qu n lí đ t đai thông qua các quy n năng đ c pháp lu t ghi ướ ề ấ ả ấ ố ượ ậ

ề nh n và đ m b o th c hi n, đó là: quy n chi m h u, quy n s d ng và quy n ề ề ử ụ ự ữ ế ệ ậ ả ả

b n thân nhà n c tr c ti p chi m h u, s đ nh đo t. Tuy nhiên, không ph i t ị ả ự ả ạ ướ ự ữ ế ế ử

c giao cho d ng đ t đai đ khai thác nh ng thu c tính v n có c a đ t mà Nhà n ụ ủ ấ ữ ể ấ ộ ố ướ

NSDĐ s d ng t c là giao cho NSDĐ m t trong 3 quy n năng c a mình đó là ử ụ ứ ủ ề ộ

QSDĐ. N m trong tay QSDĐ di n tích đ t mà nhà n c giao cho, bên c nh QSDĐ ệ ấ ắ ướ ạ

n đ nh, lâu dài, NSDĐ còn đ ổ ị ượ c th c hi n các giao d ch QSDĐ c a mình nh ị ự ủ ệ ư

chuy n đ i, chuy n nh ng, cho thuê, th ch p, góp v n,.. b ng giá tr QSDĐ ể ể ổ ượ ế ằ ấ ố ị

nh m đ m b o quy n l i thi ề ợ ằ ả ả ế ủ t th c cho mình . Đ đ m b o các quy n trên c a ể ả ự ề ả

NSDĐ đ c th c hi n trên th c t , pháp lu t n ượ ự ế ự ệ ậ ướ c ta cũng xác l p ti n đ và ậ ề ề

đi u ki n đ QSDĐ c a m i ng i dân đ c đ m b o. T đây, ch đ nh v ủ ệ ể ề ỗ ườ ượ ế ị ừ ả ả ề

QSDĐ đ c hình thành. ượ

T nh ng phân tích trên ta có khái ni m: ỉ ữ ệ Quy n s d ng đ t là ch nh ng ề ử ụ ấ ừ ữ

kh năng c a m t ch th đ c h ủ ể ượ ủ ộ ả c th c hi n ho c đ ệ ặ ượ ưở ự ề ng nh ng quy n ữ

nh t đ nh khi khai thác và s d ng đ t đ ph c v cho các nhu c u khác nhau ấ ể ụ ụ ử ụ ấ ị ầ

c a đ i s ng xã h i. Nh ng quy n đó đ ộ ủ ờ ố ữ ề ượ ả ả c pháp lu t ghi nh n và b o đ m ậ ậ

th c hi n trên th c t . ự ế ự ệ

T khái ni m trên ta có th th y ch đ nh QSDĐ có nh ng đ c tr ng sau: ế ị ể ấ ư ừ ữ ệ ặ

Th nh t ứ ấ , ch đ nh QSDĐ phát sinh trên c s ch đ s h u đ t đai. ơ ở ế ộ ở ữ ấ ế ị Ở ệ t Vi

Nam, đ t đai thu c s h u tòan dân do Nhà n c làm đ i di n ch s h u và ộ ở ữ ấ ướ ủ ở ữ ệ ạ

th ng nh t qu n lí. V i t cách là đ i di n ch s h u, nhà n ớ ư ả ấ ố ủ ở ữ ệ ạ ướ c có quy n đ nh ề ị

đo t tòan b v n đ t đai trên ph m vi c n c. Nhà n ộ ố ả ướ ạ ạ ấ ướ ộ c có quy n năng c a m t ủ ề

i giao cho s h u ch đ i v i tài s n là đ t đai tuy nhiên riêng QSDĐ nhà n ấ ở ữ ủ ố ớ ả c l ướ ạ

các cá nhân, h gia đình s d ng. Nh v y, QSDĐ đ ử ụ ư ậ ộ ượ c chuy n giao t ể ừ ủ ở ch s

i đ i di n là Nhà n c và t đó ng h u tòan dân sang ng ữ ườ ạ ệ ướ ừ ườ ạ i đ i di n giao ệ

QSDĐ cho các cá nhân, h gia đình, t ộ ổ ứ ấ ch c. Trong quá trình s d ng di n tích đ t ử ụ ệ

mà nhà n c giao cho, NSDĐ đ ướ ượ ậ c phép th c hi n các quy n trong ph m vi lu t ự ệ ề ạ

đ nh. ị

quy n s d ng đ t c a NSDĐ mang tính ph thu c vào Nhà n Th hai, ứ ề ử ụ ấ ủ ụ ộ ướ c

v i t ớ ư cách là đ i di n ch s h u. ệ ủ ở ữ ạ

Vì quy n s d ng đ t c a ng i s d ng có đ Nhà n cách ề ử ụ ấ ủ ườ ử ụ c t ượ ừ c v i t ướ ớ ư

là ch s h u đ i di n nên trong quá trình s d ng đ t, nhà n ủ ở ữ ạ ử ụ ệ ấ ướ c có quy n đ t ra ề ặ

nh ng yêu c u và đi u ki n mà NSDĐ ph i tuân theo. V i tài s n thông th ng, ữ ệ ề ả ả ầ ớ ườ

ạ ch th có quy n s d ng tài s n s đ ng th i có quy n chi m h u và đ nh đo t ề ử ụ ả ẽ ồ ủ ể ữ ề ế ờ ị

tài s n đó theo ý chí c a mình mi n là vi c chi m h u, s d ng, đ nh đo t đó ử ụ ữ ủ ế ệ ễ ạ ả ị

không gây thi t h i và làm nh h ng t ệ ạ ả ưở i l ớ ợ i ích công c ng, quy n, l ộ ề ợ ợ i ích h p

i khác. Tuy nhiên, đ i v i tài s n là QSDĐ, do đây là m t lo i tài pháp c a ng ủ ườ ố ớ ả ạ ộ

t v i đ i di n ch s h u là Nhà n c, NSDĐ ch đ s n đ c bi ặ ả ệ ớ ạ ủ ở ữ ệ ướ ỉ ượ c chuy n giao ể

QSDĐ ch không ph i tòan b quy n năng c a m t ch s h u cho nên Nhà n ủ ở ữ ứ ủ ề ả ộ ộ ướ c

có quy n đ a ra nh ng đi u ki n và yêu c u đ i v i NSDĐ đ đ m b o cho ố ớ ể ả ư ữ ề ề ệ ầ ả

QSDĐ th c s phát huy giá tr c a nó. Đ n đây có th nh n th y r ng, quy n s ự ự ấ ằ ề ử ị ủ ế ể ậ

d ng đ t c a NSDĐ mang tính ph thu c vào Nhà n ụ ấ ủ ụ ộ c v i t ướ ớ ư ủ ở ữ cách là ch s h u

đ i di n. Nêu nh ạ ệ ư quyên s dung đât cua Nha n ̀ ử ̀ ư c mang tinh gian tiêp va tr u ̀ ừ ớ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́

ng thi ng c lai, quyên s dung đât cua ng t ượ ượ ̀ ử ̀ ư i s dung lai mang tinh tr c tiêp va ờ ử ự ̀ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ́

cu thê [92, tr.92-96]. ̣ ̉

quy n s d ng đ t c a NSDĐ mang tính đ c l p t Th ba, ứ ộ ậ ươ ấ ủ ử ụ ề ố ớ ng đ i v i

quy n s h u đ i di n c a Nhà n c v đ t đai. ề ở ữ ạ ệ ủ ướ ề ấ

Đi u 181 BLDS 2005 quy đ nh: “ quy n tài s n là quy n giá tr đ ề ị ị ượ ề ề ả ằ c b ng

ti n và có th chuy n giao trong giao d ch dân s , k c quy n s h u trí tu ề ở ữ ự ể ả ề ể ể ị ệ”.

Nh v y, là m t quy n tài s n, QSDĐ có th là đ i t ng c a nhi u giao d ch dân ư ậ ố ượ ề ể ả ộ ủ ề ị

s nh chuy n nh ự ư ể ượ ề ng, cho thuê, th ch p, c m c ,… Nh ng quy n này t o đi u ố ế ấ ữ ề ầ ạ

ki n cho NSDĐ phát huy tính năng đ ng, t ệ ộ ự ấ ch trong quá trình s d ng đ t. ử ụ ủ

Nh ng quy đ nh này cũng đ m b o cho ng ữ ả ả ị ườ i có QSDĐ có đi u ki n khai thác t ề ệ ố t

ti m năng đ t đai, đ y nhanh quá trình tích t ề ấ ẩ ụ ậ ữ , t p trung đ t đai vào tay nh ng ấ

ng i có kh năng kinh doanh, s n xu t t i n n kinh t ườ ấ ừ ả ả đó góp ph n c c u l ầ ơ ấ ạ ề ế

nông thôn, thúc đ y quá trình công nghi p hóa, hi n đ i hóa, đi u ti t th tr ệ ệ ề ạ ẩ ế ị ườ ng

ng c a Đ ng và Nhà n đúng v i ch tr ớ ủ ươ ng, đ nh h ị ướ ủ ả ướ ậ c ta hi n nay. Ti p c n ệ ế

theo h ướ ấ ng này, đã có nhi u quan đi m đ ng tình, theo đó, quy n s d ng đ t ề ử ụ ề ể ồ

đ c coi là m t lo i hàng hóa đ c bi t: c quan ượ ặ ạ ộ ệ “Quy n s d ng đ t ề ử ụ ấ hiên nay đ ượ ̣

niêm la loai hang hoa đăc biêt, đ u chuyên đăc biêt trong khuôn khô cac quy ư c lợ ư ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ́

đinh cua phap luât” ̀ [92, tr.24]. Quyên s dung đât la môt loai quyên dân s đăc thu ̀ ử ự ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣

̣ vi: Quyên s d ng đ t là quy n v tai san mà nó găn liên v i môt lo i tai san đăc ̀ ử ụ ề ̀ ề ớ ạ ấ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ̉

́ biêt la đât đai; Pham vi chu thê tham gia bi han chê; Hinh th c, thu tuc th c hiên cac ứ ự ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣

quyên năng cua ng c phap luât quy đinh chăt che [Xem thêm: ư i s dung đât đ ờ ử ́ ượ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̃

35].

T các phân tích và nh n đ nh nêu trên cho th y r ng quy n s d ng đ t dù ề ử ụ ấ ằ ừ ấ ậ ị

đ ượ ấ c ch đ nh v i ý nghĩa là m t trong các quy n c b n c a quy n s h u đ t ơ ả ủ ề ở ữ ế ị ề ớ ộ

đai hay quy n s d ng đ t đ ề ử ụ ấ ượ ộ ậ ủ c ch đ nh v i ý nghĩa là m t quy n đ c l p c a ế ị ề ớ ộ

ng i s d ng đ t thì suy cho cùng, quy n s d ng đ t Vi t Nam cũng đ ườ ử ụ ề ử ụ ấ ở ấ ệ ượ c

phát sinh trên c s ch đ s h u toàn dân v đ t đai. S đa d ng v n i dung ế ộ ở ữ ề ấ ề ộ ơ ở ự ạ

ề quy n s d ng đ t là ph thu c ch y u vào ch đ s h u. Xét cho cùng, quy n ế ộ ở ữ ề ử ụ ủ ế ụ ấ ộ

s d ng đ t là quy n phái sinh, quy n th hai, quy n ph thu c vào ý chí c a ch ứ ử ụ ụ ủ ề ề ề ấ ộ ủ

s h u đ t đai. Đi u này cũng minh ch ng rõ vì sao, khi nghiên c u các ch đ nh ứ ở ữ ế ị ứ ề ấ

i s d ng đ t, các quy n c a ng c th v quy n s d ng đ t c a ng ề ử ụ ụ ể ề ấ ủ ườ ử ụ ủ ề ấ ườ ử i s

d ng đ t luôn th hi n m i quan h g n bó m t thi ố ụ ể ệ ệ ắ ậ ấ ế ặ t, b chi ph i, ràng bu c ch t ộ ố ị

ch v i quy n s h u; theo đó, Nhà n ở ữ ẽ ớ ề ướ ủ c v i vai trò ch s h u đ i di n c a ủ ở ữ ệ ạ ớ

mình luôn th hi n s đ nh h ng, qu n lý, ki m soát và th m chí là th hi n s ể ệ ự ị ướ ể ệ ự ể ả ậ

ề ử ụ can thi p sâu vao trò c a mình đ i v i các ch th khi th c hi n quy n s d ng ủ ể ố ớ ủ ự ệ ệ

đ t.ấ

ả Có th kh ng đ nh r ng, nghiên c u b n ch t c a QSDĐ nói chung và b n ấ ủ ứ ể ả ằ ẳ ị

ch t c a QSDĐ trong các giao d ch dân s và th ng m i nói riêng có ý nghĩa thi ấ ủ ự ị ươ ạ ế t

th c trong vi c lu n gi c ph ng di n lý lu n và th c ti n v ự ệ ậ ả i sâu s c h n ắ ơ ở ả ươ ự ệ ễ ậ ề

tranh ch p đ t đai. C th , QSDĐ v i ý nghĩa là m t quy n phái sinh trên c s ụ ể ơ ở ề ấ ấ ớ ộ

quy n s h u đ i di n c a Nhà n c v đ t đai cho phép chúng ta nh n đ nh đ ề ở ữ ạ ệ ủ ướ ề ấ ậ ị ượ c

m c đ can thi p và s chi ph i c a Nhà n ứ ộ ố ủ ự ệ ướ ớ ệ c v i vai trò là ch s h u đ i di n ủ ở ữ ạ

trong quan h tranh ch p đ t đai và tính đ c thù trong vi c gi ấ ấ ệ ệ ặ ả ấ ấ i quy t tranh ch p đ t ế

đai nói chung và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng Tòa án nói riêng . Theo đó, có ả ế ấ ằ ấ

nh ng tranh ch p, mâu thu n, b t đ ng c a các ch th tham gia quan h đ t đai, ủ ủ ể ấ ồ ệ ấ ữ ẫ ấ

đ c bi ặ ệ t là nh ng tranh ch p g n ch t v i y u t ấ ắ ặ ớ ế ố ị l ch s , tranh ch p mà tính ch t và ấ ữ ử ấ

ng c a chúng có tính ch t lan t a s nh h ự ả ưở ỏ ở ạ ớ ế ph m vi di n r ng, tác đ ng l n đ n ệ ộ ủ ấ ộ

, chính tr , xã h i thì khi Tòa án gi đ i s ng kinh t ờ ố ế ộ ị ả i quy t, m t m t tuân th các ặ ủ ế ộ

quy đ nh c a pháp lu t đ gi ậ ể ả ủ ị ố i quy t, song m t khác, ph i đ t chúng trong m i ả ặ ế ặ

i v i l ch s , gi a tính ch t c a tranh ch p v i tình hình chính quan h gi a hi n t ệ ữ ệ ạ ớ ị ử ữ ấ ủ ấ ớ

ữ tr xã h i đ có nh ng phán quy t v a minh b ch, khách quan, v a hài hòa gi a ế ừ ộ ể ữ ừ ạ ị

i dân, pháp lu t, đ o lí và tình ng ạ ậ ườ i, góp ph n n đ nh đ i s ng, tinh th n cho ng ờ ố ầ ổ ị ầ ườ

, an toàn xã h i. Đây chính là s chi ph i c a ý chí Nhà n c v i vai g n v i tr t t ắ ớ ậ ự ố ủ ự ộ ướ ớ

trò là ch s h u đ i di n đ ủ ở ữ ệ ạ ượ ụ ủ c hi n th c hóa b i quy n h n và nhi m v c a ề ự ệ ệ ạ ở

nh ng ng ữ ườ ạ ộ i "c m cân n y m c" đó là cán b Th m phán khi th c hi n ho t đ ng ự ự ệ ẩ ầ ả ộ

xét x . M t khác, nghiên c u QSDĐ v i ý nghĩa là m t lo i tài s n cho phép chúng ứ ử ạ ả ặ ộ ớ

ta th y đ c nhu c u và đòi h i khách quan t h th ng pháp lu t v s c n thi ấ ượ ầ ỏ ừ ệ ố ậ ề ự ầ ế t

ph i ghi nh n QSDĐ v n hành m t cách bình th ậ ả ậ ộ ườ ề ng nh các tài s n khác trong n n ả ư

kinh t ng. Theo đó, Nhà n c v i vai trò “ki n t o” t o sân ch i pháp lý th tr ế ị ườ ướ ớ ế ạ ạ ơ

cÇn ph¶i cã bình đ ng và an toàn cho các ch th khi tham gia vào quan h đ t đai ủ ể ệ ấ ẳ

nh÷ng thiÕt chÕ thuËn lîi, th«ng tho¸ng, an toµn vµ cã hiÖu qu¶ cho c¸c bªn

tham gia quan hÖ đ t đai. Và m t khi QSDĐ đ c pháp lu t xác l p đ y đ c ấ ộ ượ ậ ầ ủ ơ sở ậ

pháp lý, ng i có QSDĐ có đ t cách tr thành ch th trong các quan h đ t đai ườ ủ ư ủ ể ệ ấ ở

thì b t kỳ m t ngo i l ạ ệ ấ ộ ệ nào nh m can thi p sâu vào quá trình xác l p, th c hi n ự ệ ằ ậ

các quan h đó đ u là s can thi p không c n thi ự ệ ề ệ ầ ế ả t và là nh ng rào c n c n ph i ả ầ ữ

đ c tinh th n này có ý nghĩa vô cùng quan tr ng trong ượ c xoá b . Quán tri ỏ t đ ệ ượ ầ ọ

t là Th m phán khi xét x các tranh vi c đ nh h ệ ị ướ ng cho các cán b Tòa án, đ c bi ộ ặ ệ ử ẩ

ch p đ t đai, đ c bi ấ ặ ấ ệ ấ t là các tranh ch p v h p đ ng chuy n quy n s d ng đ t ồ ề ử ụ ề ợ ể ấ

trên c s tôn tr ng các th a thu n, các cam k t và quy n t ơ ở ề ự ế ậ ỏ ọ do H p đ ng là cái ồ ợ

ng gi g c đ đ nh h ố ể ị ướ ả i quy t v vi c. Tránh tình tr ng "Hình s hóa các quan h ạ ế ụ ệ ự ệ

dân s ". ự

2.1.2. Khai niêm tranh ch p đ t đai ấ ấ ́ ̣

Tr i qua nhi u giai đo n l ch s v i nh ng chính sách pháp lu t đ t đai ậ ấ ử ớ ạ ị ữ ề ả

khác nhau, cho dù đ t đai là tài s n thu c s h u t nhân, hay ch đ ộ ở ữ ư ả ấ ỉ ượ ề c giao quy n

ch c, h gia đình, cá nhân...thì c ta, hi n t s d ng cho t ử ụ ổ ứ ộ n ở ướ ệ ượ ẫ ng TCĐĐ v n

ng x u đ n công tác qu n lý nhà x y ra ph bi n, ả ổ ế di n bi n ph c t p, nh h ứ ạ ả ễ ế ưở ế ấ ả

n ướ ề ấ ấ c v đ t đai nói chung và vi c s d ng đ t nói riêng, gây ra nhi u b t n nh t ệ ử ụ ấ ổ ề ấ

- xã h i. c ph i ban hành nhi u quy đ nh đ nh đ i v i đ i s ng kinh t ị ố ớ ờ ố ế ộ Nhà n ướ ề ả ị

pháp lu t đ gi i quy t v n đ trên. V y TCĐĐ là gì? Khái ni m này t ậ ể ả ế ấ ệ ề ậ ưở ng

ch ng đ n gi n nh ng nh ng l ư ừ ư ả ơ ạ ẩ i có nhi u ý nghĩa trong vi c phân đ nh th m ề ệ ị

quy n, xác đ nh n i dung c n gi i quy t đ i v i các TCĐĐ... ề ầ ộ ị ả ế ố ớ

Theo giai thích cua T đi n tiêng Viêt thì tranh châp noi chung đ c hiêu la ừ ể ượ ̀ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̉

viêc “Giành nhau môt cách giăng co cái không rõ thuôc vê bên nào” [96, tr. 989]. ̣ ̣ ̀ ̣ ̀

Theo T đi n ti ng Vi t thông d ng: “Tranh ch p: 1. Giành gi ừ ể ế ệ ụ ấ ậ t, gi ng co ằ

nhau cái không rõ thu c v bên nào. 2. B t đ ng, trái ng c nhau” [102, tr.808]. ộ ề ấ ồ ượ

Trong đ i s ng xã hôi có nhiêu loai tranh châp khac nhau, tuy theo loai tranh ờ ố ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣

châp ma co cac khai niêm khac nhau nh : Tranh châp dân s co thê hiêu la nh ng ư ữ ự ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̀

mâu thuân, bât hoa vê quyên va nghia vu h p phap gi a cac chu thê tham gia vao ̣ ợ ữ ̃ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ́ ̉ ̉ ̀

quan hê phap luât dân s . T ranh châp kinh doanh la nh ng mâu thu ự ữ ẫn, bât đông, ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀

xung đôt gi a nh ng chu thê kinh doanh v i nhau ữ ữ ớ trong các ho t đ ng kinh ạ ộ ̣ ̉ ̉

doanh… Tiêp cân goc đô phap ly thì tranh châp h p đ ng đ c hiêu la nh ng ̣ ở ợ ồ ượ ữ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̀

xung đôt, bât đông, mâu thuân gi a cac bên vê viêc th c hiên hoăc không th c hiên ự ữ ự ̣ ́ ̀ ̃ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣

cac quyên va nghia vu trong h p đông [Xem 93]. V y, tranh ch p đ t đai là gì? Có ợ ậ ấ ấ ́ ̀ ̀ ̃ ̣ ̀

th kh ng đ nh r ng, Tr c khi Lu t Đ t đai 2003 ra đ i, thu t ng “ ể ẳ ằ ị ướ ữ TCĐĐ” ấ ậ ậ ờ

ch a đ c chính th c gi i thích, mà ch y u là ch đ c “hi u ng m” qua các quy ư ượ ứ ả ủ ế ỉ ượ ể ầ

i quy t TCĐĐ, quy đ nh v gi đ nh c a pháp lu t v gi ị ậ ề ả ủ ề ả ế ị ấ i quy t các tranh ch p ế

khác có liên quan đ n quy n s d ng đ t. L n đ u tiên t ề ử ụ ế ầ ầ ấ ạ ủ i kho n 26 Đi u 4 c a ề ả

Lu t Đ t đai 2003 đã đ nh nghĩa “ ậ ấ ị ụ ủ TCĐĐ là tranh ch p v quy n và nghĩa v c a ấ ề ề

ng i s d ng đ t gi a hai ho c nhi u bên trong quan h đ t đai ”. Tuy nhiên, ườ ử ụ ệ ấ ữ ề ặ ấ

quy đ nh trên đã l y m t thu t ng đang c n làm rõ n i hàm là c m t ữ ụ ậ ầ ấ ộ ộ ị ừ “tranh

ng t ch p”ấ đ đ nh nghĩa cho m t khái ni m có n i hàm t ể ị ệ ộ ộ ươ ự “TCĐĐ”. Vi c đ nh ệ ị

nghĩa nh v y ch a th hi n đ c tính khoa h c cao. ể ệ ượ ư ậ ư ọ

ng tranh ch p trong TCĐĐ là quy n và nghĩa Theo khái ni m này, đ i t ệ ố ượ ấ ề

vụ c aủ NSDĐ. Nh ng, đây là tranh ch p t ng th các quy n và nghĩa v hay ch là ấ ổ ư ụ ể ề ỉ

tranh ch p t ng quy n và nghĩa v “đ n l ” c a NSDĐ do pháp lu t đ t đai quy ụ ơ ẻ ủ ấ ừ ậ ấ ề

c khi đ nh, hay bao g m c tranh ch p nh ng quy n và nghĩa v mà NSDĐ có đ ữ ị ụ ề ấ ả ồ ượ

tham gia vào các quan h pháp lu t khác cho đ n nay v n ch a đ ậ ư ệ ế ẫ ượ ứ c chính th c

xác đ nh. Bên c nh đó, ch th tranh ch p v n đ c g i là “hai hay nhi u bên” ủ ể ấ ạ ố ị ượ ề ọ

cũng không đ c xác đ nh rõ ràng: ch bao g m NSDĐ hay là t ượ ồ ỉ ị ấ ả ủ ể t c các ch th có

liên quan đ n quy n và nghĩa v c a NSDĐ trong quan h TCĐĐ? Chính s chung ụ ủ ự ề ệ ế

chung này đã khi n cho n i dung c a TCĐĐ nhi u lúc đ i đa ủ ế ề ộ ượ c m r ng t ở ộ ố ở ứ m c

đ có th . ể ộ

Các nhà khoa h c pháp lý đã đ a ra đ nh nghĩa v TCĐĐ nh sau: “TCĐĐ ư ư ề ọ ị

là s b t đ ng, mâu thu n hay xung đ t v l i ích, v quy n và nghĩa v gi a các ự ấ ồ ộ ề ợ ẫ ụ ữ ề ề

ch th khi tham gia vào quan h pháp lu t đ t đai” ủ ể ậ ấ ệ [92, tr.455]. Theo quan đi mể

này thì TCĐĐ là m t khái ni m có n i hàm t ng đ i r ng, trong đó: các ch th ệ ộ ộ ươ ố ộ ủ ể

tham gia quan h tranh ch p là các ch th khi tham gia quan h pháp lu t đ t đai ủ ể ậ ấ ệ ệ ấ

bao g m Nhà n c và ng i s d ng đ t; đ i t ng c a TCĐĐ là t ồ ướ ườ ử ụ ố ượ ấ ủ ấ ả ữ t c nh ng

xung đ t v l c và ng ộ ề ợ i ích, quy n và nghĩa v c a các ch th là Nhà n ụ ủ ủ ể ề ướ ườ ử i s

d ng đ t. ụ ấ

D n chi u t i quy t TCĐĐ ế ớ ẫ i quy đ nh c a Lu t Đ t đai năm 2003 v gi ấ ề ả ủ ậ ị ế

chúng ta có th th y, các ch th tham gia TCĐĐ ch bao g m nh ng ng ủ ể ể ấ ữ ồ ỉ ườ ử i s

d ng đ t. M c dù, Đi u 135 và Đi u 136 c a Lu t Đ t đai năm 2003 s d ng c ụ ử ụ ủ ề ề ấ ậ ặ ấ ả

ả hai khái ni m “TCĐĐ” và “tranh ch p quy n s d ng đ t” nh ng chúng ta ph i ề ử ụ ư ệ ấ ấ

kh ng đ nh r ng khái ni m “TCĐĐ” r ng h n khái ni m “tranh ch p quy n s ộ ề ử ệ ệ ấ ẳ ằ ơ ị

Vi t Nam nên n i dung d ng đ t”. Chính do ch đ s h u toàn dân v đ t đai ế ộ ở ữ ụ ề ấ ấ ở ệ ộ

chính c a quan h TCĐĐ ch bó h p l c không ẹ ạ ủ ệ ỉ i là tranh ch p v QSDĐ. Nhà n ề ấ ướ

th a nh n và đ ng ra là m t bên ch th ngang hàng v i ng i s d ng đ t trong ủ ể ừ ứ ậ ộ ớ ườ ử ụ ấ

các v TCĐĐ. Theo đó, n u ng i s d ng đ t th y quy n l ụ ế ườ ử ụ ề ợ ủ ị ả i c a mình b nh ấ ấ

ng b i các quy t đ nh c a c quan nhà n c, hành vi hành chính c a cán b h ưở ủ ơ ế ị ở ướ ủ ộ

cáo. công ch c thì có quy n khi u n i theo th t c khi u n i, t ế ạ ủ ụ ạ ố ứ ề ế

m t khía c nh khác, kho n 26 Đi u 4 Lu t Đ t đai 2003 cũng có th Ở ộ ạ ề ấ ậ ả ể

đ c hi u ph m vi khác. C th , TCĐĐ ượ ể ở ạ ụ ể ấ là tranh ch p v “quy n” và tranh ch p ề ề ấ

v “nghĩa v ” liên quan đ n đ t đai c a ng ề ụ ủ ế ấ ườ ấ ớ i hi n đang qu n lý, s d ng đ t v i ử ụ ệ ả

nh ng ng i có liên quan trong quan h đ t đai. Theo đó, t t c các giao d ch dân ữ ườ ệ ấ ấ ả ị

s gi a các ch th mà đ i t ự ữ ủ ể ố ượ ng c a giao d ch đó là đ t đai, quy n và nghĩa v ấ ủ ề ị ụ

v đ t đ u đ ề ấ ề ượ ấ c hi u là quan h đ t đai. Và theo cách hi u này, các tranh ch p ệ ấ ể ể

liên quan đ n vi c th c hi n các h p đ ng v đ t đai s đ ề ấ ẽ ượ ự ệ ệ ế ồ ợ ấ c hi u là tranh ch p ể

ấ đ t đai, ch ng h n tranh ch p v nghĩa v n p thu chuy n quy n s d ng đ t ấ ề ử ụ ụ ộ ề ể ế ấ ẳ ạ

gi a các bên tham gia quan h chuy n nh ng - nh n chuy n nh ng quy n s ữ ể ệ ượ ể ậ ượ ề ử

d ng đ t, hay tranh ch p v quy n yêu c u tr ấ ụ ề ề ầ ấ ả ề công trong h p đ ng y quy n ủ ồ ợ

qu n lý, s d ng đ t… Rõ ràng, các tranh ch p d ng này là nh ng tranh ch p dân ử ụ ữ ấ ấ ạ ả ấ

c các c quan hành chính s thu n túy, và th c ti n các v vi c này đ u không đ ự ự ễ ụ ệ ề ầ ượ ơ

th lý mà đ c Tòa án nhân dân th lý, gi i quy t theo th t c t ụ ượ ụ ả ủ ụ ố ụ t ng dân s . ự ế

Ti p đó, c hi u là quan h gi a ng i v i ng ế “Quan h đ t đai” đ ệ ấ ượ ệ ữ ể ườ ớ ườ i

trong vi c s h u, qu n lý và s d ng đ t đai [Xem 92], trong đó có c các ch ệ ở ữ ử ụ ấ ả ả ủ

th là c quan qu n lý Nhà n N u hi u m t cách thu n túy tranh ể ả ơ ướ c v đ t đai. ề ấ ể ế ầ ộ

ch p đ t đai là tranh ch p “gi a hai ho c nhi u bên trong quan h đ t đai” thì có ặ ệ ấ ữ ề ấ ấ ấ

nghĩa là s có lo i tranh ch p đ t đai gi a c quan qu n lý Nhà n ấ ữ ơ ẽ ả ạ ấ ướ c v đ t đai ề ấ

i s d ng đ t. Đi u này là hoàn toàn mâu thu n v i ch đ s h u toàn v i ng ớ ườ ử ụ ế ộ ở ữ ề ẫ ấ ớ

dân v đ t đai. B i l , đ t đai thu c s h u toàn dân do Nhà n ề ấ ở ẽ ấ ộ ở ữ ướ ấ c th ng nh t ố

qu n lý v i t cách đ i di n ch s h u. Trong quá trình qu n lý đó, Nhà n ớ ư ả ủ ở ữ ệ ả ạ ướ c

ộ giao đ t, công nh n quy n s d ng đ t cho các ch th s d ng đ t, giao m t ủ ể ử ụ ề ử ụ ấ ấ ấ ậ

ph n di n tích đ t cho các c quan, trong đó có y ban nhân dân các c p đ làm ệ ầ ấ ơ Ủ ể ấ

tr s ph c v ho t đ ng qu n lý xã h i. Ng ụ ở ụ ụ ạ ộ ả ộ ườ ử ụ i s d ng đ t, n u không nh t trí ế ấ ấ

y ban nhân dân v i c quan ớ ơ Ủ ấ v vi c qu n lý, s d ng đ i v i m t di n tích đ t ề ệ ố ớ ử ụ ệ ả ộ

c xem xét l c th nào đó, ch có quy n đ ngh Nhà n ụ ể ề ề ị ỉ ướ ạ ự i vi c giao đ t đó đã th c ấ ệ

s công b ng, h p lý hay ch a, ch không có quy n tranh ch p di n tích đ t đó ự ư ứ ệ ề ấ ấ ằ ợ

. y ban nhân dân v i c quan ớ ơ Ủ

Nh v y, đ nh nghĩa tranh ch p đ t đai theo kho n 26 Đi u 4 Lu t Đ t đai ư ậ ề ậ ấ ấ ả ấ ị

ề 2003 do có n i hàm r t r ng nên đã gây nhi u cách hi u không chính xác. Nhi u ấ ộ ể ề ộ

quan đi m đã đ ng tình v i cách hi u r ng, tranh ch p đ t đai là tranh ch p phát ể ằ ể ồ ớ ấ ấ ấ

sinh gi a các ch th tham gia quan h pháp lu t đ t đai v quy n và nghĩa v ệ ủ ể ậ ấ ữ ề ề ụ

trong quá trình qu n lý và s d ng đ t ử ụ ấ [94, tr.74]. H n n a, các tranh ch p có liên ữ ấ ả ơ

i s d ng đ t cũng đã t ng đ c quy đ nh quan đ n quy n s d ng đ t c a ng ề ử ụ ấ ủ ế ườ ử ụ ừ ấ ượ ị

ng d n v th m quy n gi c th trong m t s văn b n h ụ ể ộ ố ả ướ ề ẩ ề ẫ ả ấ i quy t các tranh ch p ế

ấ liên quan đ n đ t đai v i tên g i là tranh ch p liên quan đ n quy n s d ng đ t ề ử ụ ế ế ấ ấ ớ ọ

ch không ph i tranh ch p đ t đai m t cách chung chung [Xem: 56]. heo ứ ấ ấ ả ộ Vì v y, tậ

chúng tôi, tranh ch p đ t đai, t ấ ấ ự ệ thân khái ni m đã nói lên n i hàm c a khái ni m. ủ ệ ộ

Theo đó, tranh ch p đ t đai c n đ ấ ầ ấ ượ ố ớ c hi u là tranh ch p quy n s d ng đ i v i ề ử ụ ể ấ

di n tích đ t c th gi a các ch th trong ho t đ ng qu n lý, s d ng đ t. Các ấ ụ ể ữ ủ ể ạ ộ ử ụ ệ ấ ả

c hi u là tranh ch p liên quan đ n đ t đai và đ d ng tranh ch p khác đ u đ ấ ạ ề ượ ế ể ấ ấ ượ c

gi i quy t b i c quan Tòa án theo th t c t ả ế ở ơ ủ ụ ố ụ t ng dân s . ự

Nh v y, nên hi u tranh ch p đ t đai ư ậ ể ấ ấ n ở ướ ề c ta chính là tranh ch p quy n ấ

s d ng đ t hay ử ụ ấ bao g m c tranh ch p quy n s d ng đ t và các tranh ch p liên ề ử ụ ấ ấ ấ ả ồ

quan đ n quy n s d ng đ t ề ử ụ ấ , vì làm rõ khái ni m tranh ch p đ t đai có th giúp ể ệ ế ấ ấ

xác đ nh chính xác đ i t ng tranh ch p trong tranh ch p đ t đai, góp ph n áp ố ượ ị ấ ầ ấ ấ

ậ d ng pháp lu t m t cách chính xác và th ng nh t, góp ph n hoàn thi n pháp lu t ố ụ ệ ấ ầ ậ ộ

c tr đ t đai, tránh đ ấ ượ ườ ủ ng h p quy đ nh c a lu t này ch ng chéo lên quy đ nh c a ủ ậ ồ ợ ị ị

lu t kia. Hi n nay, ngành tòa án c ta v n th ng kê các tranh ch p liên quan ệ ậ n ở ướ ẫ ấ ố

đ n quy n s d ng đ t vào m c tranh ch p đ t đai nói chung. Vì v y ế ề ử ụ ậ theo tôi, ụ ấ ấ ấ

tranh ch p đ t đai là bao g m tranh ch p quy n s d ng đ t và t t c các tranh ề ử ụ ấ ấ ấ ấ ồ ấ ả

ch p liên quan đ n quy n s d ng đ t và trong đi u ki n c a n ề ử ụ ệ ủ ướ ề ế ấ ấ c ta hi n nay, ệ

cũng nên hi u tranh ch p đ t đai chính là ể ấ ấ tranh ch p quy n s d ng đ t và các ề ử ụ ấ ấ

tranh ch p khác liên quan đ n quy n s d ng đ t thì phù h p h n ề ử ụ ơ . Nh v y, có ư ậ ế ấ ấ ợ

th hi u: ể ể tranh châp đât đai la s bât đông, mâu thuân hay xung đôt vê măt l ̀ ự ̣ ợ i ́ ́ ́ ̀ ̃ ̣ ̀

́ ich, vê quyên va nghia vu gi a cac chu thê tham gia vao quan hê đât đai trong qua ̣ ữ ́ ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ́

trinh quan ly va s dung đât đai. ̀ ử ̀ ̉ ́ ̣ ́

Vi c nh n th c nh v y là hoàn toàn phù h p v i xu h ng Nhà n c đang ư ậ ứ ệ ậ ớ ợ ướ ướ

ngày càng m r ng quy n cho ng i s d ng đ t và các c quan Nhà n ở ộ ề ườ ử ụ ấ ơ ướ ượ c c đ

giao qu n lý đ t đai n u không tuân th pháp lu t, gây thi t h i cho l ủ ế ậ ả ấ ệ ạ ợ ợ i ích h p

i s d ng đ t cũng có th b ng pháp c a ng ủ ườ ử ụ ể ị ườ ử ụ ầ i s d ng đ t kh i ki n yêu c u ở ệ ấ ấ

ng thi b i th ồ ườ ệ ạ ộ t h i ch không còn đ n thu n là m nh l nh hành chính m t ứ ệ ệ ầ ơ

chi u. ề

Khách quan cũng c n ph i th a nh n r ng, cũng chính đ nh nghĩa tranh ậ ừ ả ằ ầ ị

ch p đ t đai theo quy đ nh c a pháp lu t hi n hành còn ch a rõ ràng, ch a c th ậ ư ụ ể ủ ư ệ ấ ấ ị

nên trên th c t chúng cũng là nguyên nhân d n đ n tình tràng "mù m ", thi u đi ự ế ế ế ẫ ờ

s phân đ nh r ch ròi và th m chí trong nhi u tr ự ề ạ ậ ị ườ ng h p ng ợ ườ ữ i ta đ ng nh t gi a ấ ồ

tranh ch p v i khi u n i, t ớ ạ ố ế ấ ố cáo v đ t đai, trong khi chúng hoàn toàn có đ i ề ấ

t ượ ạ ng, tính ch t, đ c đi m và ph m vi khác nhau. Vì v y, đ đ m b o cho ho t ể ả ể ả ạ ậ ặ ấ

i quy t tranh ch p đ t đai đ ng gi ộ ả i quy t tranh ch p đ t đai nói chung và gi ấ ế ấ ả ế ấ ấ

b ng Tòa án nói riêng đúng pháp lu t, đúng th m quy n thì s c n thi ậ ằ ự ầ ề ẩ ế t ph i làm ả

rõ n i hàm c a v n đ này. ủ ấ ề ộ

Tr ướ c tiên c n phân bi ầ ệ ấ t tranh ch p đ t đai và khi u n i liên quan đ n đ t ế ế ạ ấ ấ

đai: Trong quá trình gi i quy t khi u ki n, n u không hi u đúng các v n đ mang ả ế ế ệ ể ề ế ấ

tính nguyên t c pháp lu t thì không th đánh giá đúng b n ch t s vi c và nh ể ấ ự ệ ả ắ ậ ư ậ v y

không th v n d ng nh ng quy đ nh pháp lu t phù h p v i v n đ c n gi ể ậ ụ ớ ấ ề ầ ữ ậ ợ ị ả ế i quy t.

ý x y ra liên quan đ n vi c khai thác, Tuỳ thu c vào b n ch t các s ki n pháp l ấ ự ệ ả ộ ệ ế ả

qu n lý, s d ng đ t đai, nên có nhi u ngành lu t cùng đi u ch nh quan h pháp ử ụ ệ ề ề ậ ả ấ ỉ

c th nào là lu t này. Đ n nay, th c ti n v n còn tình tr ng không phân bi ẫ ự ế ễ ạ ậ t đ ệ ượ ế

khi u n i, th nào là kh i ki n hành chính v đ t đai, th nào là kh i ki n v ề ấ ế ế ế ệ ệ ạ ở ở ề

tranh ch p đ t đai theo quy đ nh c a pháp lu t dân s . S nh m l n không đáng có ự ự ầ ủ ẫ ậ ấ ấ ị

này, t phía c quan công quy n, và c t phía cá nhân, pháp nhân đ ừ ơ ả ừ ề ã gây ra nh ngữ

i ích r c r i, b t n trong đ i s ng pháp lu t, có lúc đã xâm h i đ n quy n, l ắ ố ạ ế ờ ố ấ ổ ề ậ ợ

chính đáng c a ng i dân. ủ ườ

Nh đã nêu trên, theo T đi n Ti ng Vi t thì “tranh ch p” là: ( 1) Giành ừ ể ư ế ệ ấ

nhau m t cách gi ng co cái không rõ thu c v bên nào và (2) Đ u tranh gi ng co ộ ề ấ ằ ằ ộ

khi có ý ki n b t đ ng th i gi a hai bên ấ ồ ế ườ ng là trong v n đ quy n l ấ ề ợ ề ữ

. Theo đ nhị

nghĩa này, có th hi u theo nghĩa thông th ể ể ườ ng “tranh ch p đ t đai” là vi c giành ấ ệ ấ

nhau v m t ph n đ t nào đó ho c quy n và nghĩa v liên quan đ n ph n đ t đó ề ề ộ ụ ế ầ ấ ặ ầ ấ

ộ mà ch a rư õ nó thu c v bên nào. Vi c “giành nhau” này có th b ng hành đ ng ể ằ ề ệ ộ

tr c ti p (chi m tr c ti p), cũng có th m i ph n ý ki n (đòi c ể ớ ở ự ự ế ế ế ế ầ ơ ẩ quan có th m

quy n ph i công nh n cho m ình thay vì cho ng i khác). Vi c giành nhau này ề ả ậ ườ ệ

không ch “gi a hai bên” nh T đi n nêu mà có th gi a nhi u bên. ư ừ ể ể ữ ữ ề ỉ

“Khi u n i” đ c quy đ nh và đi u ch nh t i Lu t Khi u n i t cáo, còn ế ạ ượ ề ỉ ị ạ ạ ố ế ậ

“tranh ch p đ t đai” l c quy đ nh và đi u ch nh t i Lu t Đ t đai. M c dù ấ ấ i đ ạ ượ ề ị ỉ ạ ậ ấ ặ

Lu t Đ t đai cũng có quy đ nh v khi u n i nh ng ư ế ề ạ ậ ấ ị ở ạ ph m vi h p là “khi u n i ế ẹ ạ

quy t đ nh hành chính ho c hành vi hành chính v qu n lý đ t đai” (Đi u 138, ế ị ề ề ấ ả ặ

Lu t Đ t đai 2003). ậ ấ

Rõ ràng đây là 2 v n đ do 2 Lu t khác nhau đi u ch nh, nh ng nh ng năm ữ ư ề ề ậ ấ ỉ

i quy t t i đ a ph ng là v a qua vi c nh m l n 2 v n đ này trong quá trình gi ấ ừ ề ệ ẫ ầ ả ế ạ ị ươ

khá ph bi n. Có r t nhi u v vi c tranh ch p đ t đai đ c ng i gi ề ụ ệ ổ ế ấ ấ ấ ượ ườ ả i quy t cho ế

là “khi u n i” nh ng sau đó ng i ta thêm t “đ òi đ t” hay “tranh ch p đ t đai” ế ạ ư ườ ừ ấ ấ ấ

không rõ ràng và ch a h có m t văn b n pháp lu t nào c a Nhà đ thành c m t ể ụ ừ ư ề ủ ậ ả ộ

c ta quy đ nh (nh : “khi u n i đ òi đ t”, “khi u n i tranh ch p đ t đai”, n ướ ư ế ạ ị ế ấ ấ ạ ấ

Theo đó, vì coi “tranh “khi u n i đòi đ t cũ”, “khi u n i đòi đ t t p đoàn”...). ế ấ ậ ế ạ ấ ạ

ch p” là “khi u n i” nên trong quá trình gi i quy t, nhi u n i không tuân theo quy ế ấ ạ ả ế ề ơ

cáo đ nh c a Lu t Đ t đai (Đi u 135 và 136) mà l ị ủ ề ấ ậ ạ ậ ụ i v n d ng Lu t Khi u n i, t ậ ạ ố ế

ì trình t , th m quy n gi đ gi ể ả i quy t. Đi u đó là sai v ề ế ự ề ẩ ả ờ i quy t khác nhau, th i ế

t là quy t đ nh gi h n, th i hi u cũng khác nhau và đ c bi ạ ệ ặ ờ ệ ế ị ả ấ i quy t tranh ch p ế

không đ c quy n khi u n i (kho n 3 Đi u 138 Lu t Đ t đai 2003), m c dù đây ượ ề ế ề ấ ặ ả ậ ạ

cũng là quy t đ nh hành chính. ế ị

l n và l Trong nhi u năm g n đây, khi u ki n v đ t đai luôn chi m t ế ề ấ ệ ế ề ầ ỷ ệ ớ

cũng là nh ng v vi c gay g t, ph c t p, khó gi i quy t. Chính vì l ụ ệ ứ ạ ữ ắ ả ế ẽ đó, vi c xác ệ

đó đ nh ra m t c ch gi đ nh đúng b n ch t c a các v khi u ki n t ị ấ ủ ệ ừ ụ ế ả ộ ơ ế ả ị i quy t có ế

hi u qu là v n đ mà chúng ta c n c g ng đ t đ c. Mu n v y, tr ố ắ ạ ượ ệ ề ầ ả ấ ậ ố ướ ế c h t

ng đ i v m t lý thuy t gi a tranh không th không đ c p đ n s phân đ nh t ề ậ ế ự ể ị ươ ố ề ặ ữ ế

ch p và khi u n ế ấ i.ạ

m t m i quan h không b Khi u n i thông th ạ ế ườ ng xu t phát t ấ ừ ộ ệ ố ình đ ngẳ

gi a ng i b khi u n i mà ng ữ ườ i khi u n i và ng ạ ế ườ ị ế ạ ườ ị ề i b khi u n i có quy n ạ ế

quy t đ nh m t v n đ nào đó theo th m quy n đ Trong ộ ấ ế ị ề ề ẩ ượ c pháp lu t quy đ nh. ậ ị

quan h gi a c quan hành chính Nhà n c và công dân th ì công dân là ng ệ ữ ơ ướ i bườ ị

c là c quan qu n l qu n lả ý còn c quan hành chính Nhà n ơ ướ ả ý. C quan Nhà n ơ ơ ướ c

có quy n ban hành các quy t đ nh hành chính có hi u l c b t bu c m i cá nhân, t ệ ự ắ ế ị ề ọ ộ ổ

ch c ph i thi hành. Cá nhân, t ứ ả ổ ch c có nhi m v ch p hành quy t đ nh hành ấ ế ị ụ ứ ệ

chính đó nh ng đ ng th i cũng có quy n khi u n i v i c quan Nhà n ạ ớ ơ ư ề ế ờ ồ ướ ẩ c có th m

quy n.ề

Ng i, tranh ch p gi a hai cá nhân ho c cá nhân v i t ch c là s tranh c l ượ ạ ớ ổ ứ ự ữ ặ ấ

ch p gi a hai ch th b ủ ể ình đ ng v i nhau v quy n và nghĩa v tr ữ ụ ề ề ẳ ấ ớ ướ ậ c pháp lu t.

ì ng i b phía bên kia vi ph m có th yêu c u c quan Khi tranh ch p x y ra th ấ ả ườ ị ể ạ ầ ơ

Nhà n i có hành vi vi ph m ch m d t hành vi vi ướ c có th m quy n đ ngh ng ề ề ẩ ị ườ ứ ấ ạ

ph m đó, khôi ph c l i ích cho m ng thi t h i do hành vi vi ụ ợ ạ ình, ho c b i th ặ ồ ườ ệ ạ

ph m đó gây ra. ạ

S nh m l n gi a tranh ch p đ t đai và khi u n i đã d n t ẫ ớ ữ ự ế ạ ấ ấ ầ ẫ ự i m t th c ộ

tr ng, th t c gi i quy t tranh ch p quy n s d ng đ t t i y ban nhân dân các ủ ụ ạ ả ề ử ụ ấ ạ ế ấ Ủ

i quy t gi ng nh quy trình gi đ a ph ị ươ ng nhi u khi gi ề ả ư ế ố ả i quy t khi u n i hành ế ế ạ

chính nói chung, t đó làm h n ch vi c b o v quy n l i c a ng i liên quan. ừ ế ệ ề ợ ủ ệ ả ạ ườ

i quy t khi u n i v Th m chí, nhi u n i v n c ề ơ ẫ ậ òn nh m l n gi a quy t đ nh gi ữ ế ị ầ ẫ ả ạ ề ế ế

đ t đai v i quy t đ nh gi ấ ế ị ớ ả ứ i quy t tranh ch p đ t đai c v n i dung và hình th c, ả ề ộ ế ấ ấ

ng ch thi hành quy t đ nh gi i quy t c ưỡ ế ị ế ả ế tranh ch p đ t đai ấ ấ ơ ẫ . Có nh ng n i v n ữ

xác đ nh quy t đ nh gi i quy t là quy t đ nh hành chính và gi ế ị ị ả ế tranh ch p đ t đai ấ ấ ế ị ả i

quy t theo tr ình t i quy t khi u n i. ế gi ự ả ế ế ạ

Nh v y, có th th y s khác bi ể ấ ự ư ậ ệ ề ả ế t v b n ch t gi a tranh ch p và khi u ữ ấ ấ

c gi n i, trong đó nh ng tranh ch p mang tính dân s và c n ph i đ ạ ả ượ ữ ự ầ ấ ả i quy t theo ế

các quy đ nh c a pháp lu t v dân s , ng i khi u n i là “tranh ch p” có tính ậ ề ự ủ ị c l ượ ạ ế ấ ạ

ch t hành chính và c n đ c gi i quy t theo pháp lu t v hành chính. ầ ượ ấ ả ậ ề ế

2.2. Tranh ch p đ t đai: Đăc điêm và phân lo i ạ ấ ấ ̣ ̉

2.2.1. Đ c đi m c a tranh ch p đ t đai ủ ể ấ ặ ấ

ng xã h i, có th x y ra Tranh ch p đ t đai là hi n t ấ ệ ượ ấ ể ả ộ ở ọ ọ ơ m i lúc, m i n i.

các vùng, mi n khác nhau thì tranh ch p đ t đai có th có nh ng nét riêng. Theo Ở ữ ề ể ấ ấ

“tranh ch p đ t đai là tranh ch p v kho n 26, Đi u 4 Lu t Đ t đai năm 2003 thì ậ ề ả ấ ấ ề ấ ấ

quy n và nghĩa v c a ng ụ ủ ề ườ ử ụ i s d ng đ t gi a hai ho c nhi u bên trong quan h ặ ữ ề ấ ệ

. Hay nói cách khác, tranh ch p đ t đai là tranh ch p v quy n và nghĩa v đ t đai” ấ ề ề ấ ấ ấ ụ

c a ng ủ ườ ử ụ i s d ng đ t gi a các đ ấ ữ ươ ấ ng s trong qua trình qu n lý và s d ng đ t ử ụ ự ả

đai. Nh v y, tranh ch p đ t đai chính là các mâu thu n, b t đ ng ý ki n c a các ế ủ ấ ồ ư ậ ẫ ấ ấ

ch th tham gia vào quan h pháp lu t đ t đai khi h cho r ng quy n và l i ích ủ ể ậ ấ ệ ề ằ ọ ợ

, đôi khi ng i ta không phân bi h p pháp c a h b xâm ph m. Trong th c t ợ ọ ị ự ế ủ ạ ườ ệ t

đ c tranh ch p đ t đai và khi u n i trong lĩnh v c đ t đai. Tranh châp đât đai co ượ ự ấ ế ạ ấ ấ ́ ́ ́

nh ng đăc điêm chung cua cac tranh châp kinh tê, dân s , đông th i no co nh ng ữ ữ ự ờ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ́

đăc điêm riêng co đê phân biêt v i cac loai tranh châp khac: ̣ ớ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ́ ́

- V đ i t ng tranh ch p: Tr c khi Hi n pháp năm 1980 ra đ i thì ề ố ượ ấ ướ ế ờ ở

c ta có 3 hình th c s h u v đ t đai đó là s h u Nhà n n ướ ứ ở ữ ở ữ ề ấ ướ c, s h u t p th ở ữ ậ ể

và s h u cá nhân nên đ i t ng c a tranh ch p chính là quy n s h u đ t đai. ở ữ ố ượ ề ở ữ ủ ấ ấ

Hi n pháp năm 1980 ch công nh n m t hình th c s h u duy nh t đ i v i toàn b ấ ố ớ ứ ở ữ ế ậ ộ ỉ ộ

c là đ i di n ch s h u [38], đ t đai đó là s h u toàn dân v đ t đai, Nhà n ấ ở ữ ề ấ ướ ủ ở ữ ệ ạ

nên đ i t ố ượ ng tranh ch p đ t đai không ph i là quy n s h u mà là quy n s ả ở ữ ề ử ề ấ ấ

d ng đ t. “D i góc đ pháp lý thì đ i t ụ ố ượ ướ ấ ộ ấ ng c a tranh ch p đ t đai là tranh ch p ấ ủ ấ

i s d ng đ t gi a hai ho c nhi u bên trong quan v quy n và nghĩa v c a ng ề ụ ủ ề ườ ử ụ ữ ề ặ ấ

thì đ i t h đ t đai; d ệ ấ ướ i góc đ kinh t ộ ế ố ượ ấ ng c a tranh ch p đ t đai là tranh ch p, ấ ủ ấ

i ích kinh t mâu thu n v l ẫ ề ợ ế ữ ử ụ gi a các ch th trong quá trình qu n lý và s d ng ủ ể ả

ng đ t đai” [58, tr.2]. Vi thê, không thê co tranh châp quyên s h u đât đai. Đôi t ấ ̀ ở ữ ́ ượ ̀ ́ ̉ ́ ́ ́

cua tranh châp đât đai la quyên quan ly, quyên s dung va môt sô l ̀ ử ́ ợ ́ i ich vât chât ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̣

khac phat sinh t quyên quan ly, s dung môt loai tai san đăc biêt không thuôc quyên ừ ́ ử ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀

s h u cua cac bên tranh châp ma thuôc quyên s h u toan dân. Khác v i chúng ta, ở ữ ̀ ở ữ ớ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̀

Trung Qu c t n t i hai hình th c s h u đ i v i đ t đai đó là s h u Nhà n ở ố ồ ạ ứ ở ữ ố ớ ấ ở ữ ướ c

và s h u t p th nên đ i t ở ữ ậ ố ượ ể ng tranh ch p v n có th là tranh ch p quy n s ể ề ở ấ ẫ ấ

h u đ t đai. ữ ấ

́ - Chu thê cua quan hê tranh châp đât đai chi la chu thê quan ly va s dung đât ̀ ử ̉ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ̉ ́ ̣

́ đai. Cac bên tham gia tranh châp không phai la chu s h u đôi v i đât đai. Ho chi co ̉ ở ữ ́ ớ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ̉

quyên quan ly, s dung khi đ c Nha n c giao đât, cho thuê đât, hoăc nhân chuyên ́ ử ượ ̀ ướ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̉

nh ng, thuê lai, đ c Nha n c công nhân ượ ượ c th a kê quyên s dung đât hoăc đ ̀ ử ̣ ượ ừ ̀ ướ ̣ ́ ̣ ́ ̣

quyên s dung đât. Nh vây, giông nh cac tranh châp khac, chu thê cua cac tranh ư ́ ư ̣ ̀ ử ̣ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̉ ́

́ châp đât đai co thê la cac ca nhân; tô ch c; hô gia đinh; công đông dân c hay cac ̉ ứ ư ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̀

đ n vi hanh chinh. Tuy nhiên, khac v i cac tranh châp khac chu thê cua quan hê ơ ớ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̉

tranh châp đât đai không phai la chu s h u cua đôi t ng bi tranh châp. ̉ ở ữ ́ ượ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̣ ́

c ta không ch có ý nghĩa v m t kinh t mà còn có ý nghĩa - Đ t đai ấ n ở ướ ề ặ ỉ ế

v m t chính tr và xã h i. Chính vì v y, tranh ch p đ t đai luôn luôn là v n đ ậ ề ặ ấ ấ ấ ộ ị ề

nh y c m, thu hút s quan tâm c a toàn xã h i, d b k x u l i d ng đ gây ễ ị ẻ ấ ợ ụ ủ ự ể ạ ả ộ

đi m nóng. ể

- Do đ t đai liên quan tr c ti p đ n l ự ế ế ợ ấ ộ i ích c a m i thành viên trong xã h i ủ ọ

ng không ch các cá nhân mà còn c các nên tranh ch p đ t đai x y ra nh h ấ ả ả ấ ưở ả ỉ

thành viên trong gia đình, dòng h , c ng đ ng dân c v.v…. Tranh ch p đ t đai còn ồ ọ ộ ư ấ ấ

ủ ph n ánh phong t c, t p quán, n p suy nghĩ, hành vi ng x không gi ng nhau c a ụ ậ ử ứ ế ả ố

i, t ng c ng đ ng dân c các vùng, mi n khác nhau. Do đó, tính t ng nhóm ng ừ ườ ừ ư ở ộ ồ ề

ch t c a tranh ch p đ t đai r t ph c t p và th ấ ấ ủ ứ ạ ấ ấ ườ ́ ng la gay găt, quyêt liêt h n cac ̣ ơ ̀ ́ ́

loai tranh châp khac nên không chi anh h ng tr c tiêp đên l i ich cua cac bên tham ưở ́ ợ ự ̣ ́ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̉ ́

gia tranh châp ma con anh h ng đên l i ich cua Nha n c, gây anh h ng xâu đên ưở ́ ợ ̀ ướ ưở ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ́

nhiêu măt cua đ i sông kinh tê xa hôi nh : Tac đông không tôt đên tâm ly, tinh thân ư ̉ ờ ̀ ̣ ́ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀

cua cac bên, gây nên s căng thăng, mât đoan kêt, mât ôn đinh trong nôi bô nhân dân; ự ̉ ́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̣

lam cho nh ng quy đinh cua phap luât đât đai cũng nh nh ng đ ng lôi chinh sach ư ữ ữ ườ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ́ ́

cua Đang va Nha n c không đ c th c hiên môt cach triêt đê; làm cho vi c gi ̀ ướ ượ ự ệ ả i ̉ ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̉

ng m c. quy t g p nhi u khó khăn, v ề ế ặ ướ ắ

̀ - Tranh châp đât đai xay ra la hâu qua cua nh ng nguyên nhân nhât đinh, no la ữ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ́

biêu hiên cu thê cua nh ng mâu thuân, bât đông vê l ữ ̀ ợ i ich kinh tê gi a cac chu thê ́ ữ ̉ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ ̃ ́ ̀ ́ ́ ̉

s dung đât v i nhau. ử ́ ớ ̣

- Trong điêu kiên nên kinh tê thi tr ng nh hiên nay, cac tranh châp đât đai ̣ ườ ư ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́

tr nên rât đa dang, b i đât đai không chi đ n thuân la t liêu san xuât đăc biêt quan ̉ ơ ở ở ̀ ư ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̣

́ trong không thê thay thê ma no đa tr thanh môt th hang hoa đăc biêt. Do s tac ̃ ở ứ ự ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̣

đông cua quy luât thi tr ng nên gia đât th ng xuyên biên đông, vi vây viêc quan ̣ ườ ườ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̉

ly va s dung đât không chi la viêc khai thac gia tri quyên s dung đât ma con ca ̀ ử ̀ ử ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̀

phân gia tri sinh l i cua no. ờ ̀ ́ ̣ ̉ ́

- Môt đăc điêm đăc thu chi co trong quan hê đât đai la ng i co quyên s ườ ̀ ử ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́

dung đât h p phap du không co quyên s h u nh ng vân co quyên đinh đoat quyên ̀ ở ữ ́ ợ ư ̣ ́ ̀ ́ ̃ ́ ̀ ̣ ̣ ̀

s dung trong pham vi quy đinh cua phap luât. Co thê goi đây la “Quyên s h u han ử ̀ ở ữ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ ̣

chê” [Xem: 34], đ c ng i s dung đât. Do ượ ườ i đai diên chu s h u trao cho ng ̉ ở ữ ườ ử ́ ̣ ̣ ̣ ́

đo, tuy theo môi quan hê gi a cac bên trong quan hê tranh châp đât đai ma viêc ap ̣ ữ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́

́ dung phap luât, thâm quyên đê giai quyêt tranh châp khac nhau. Vi du: Giai quyêt ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉

tranh châp băng toa an thi ap dung phap luât Dân s , Kinh tê; Giai quyêt tranh châp ự ́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́

băng uy ban thi ap dung phap luât Đât đai, Luât Hanh chinh ́ … ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀

2.2.2. Phân loai tranh châp đât đai ̣ ́ ́

Vi c phân lo i tranh ch p đ t đai r t quan tr ng, nó giúp cho các c quan có ệ ấ ấ ấ ạ ọ ơ

th m quy n xác đ nh k p th i, chính xác các quan h pháp lu t c n gi ậ ầ ề ệ ẩ ờ ị ị ả i quy t và ế

i quy t tranh ch p đ t đai. đ a ra các quy t đ nh đúng đ n, h p tình, h p lý khi gi ư ế ị ắ ợ ợ ả ế ấ ấ

Vi c phân lo i có th d a theo nhi u tiêu chí khác nhau [Xem thêm: 30, tr.5-14] ể ự ệ ề ạ

nh : ư

- Căn c theo m c th i gian ho c theo hoàn c nh l ch s c th , các tranh ử ụ ể ứ ả ặ ờ ố ị

ch p đ t đai có th phân theo tiêu chí v s h u t nhân hay công h u. ề ở ữ ư ể ấ ấ ữ

- Phân lo i theo tiêu chí hành chính hay tranh ch p v kinh t ; dân s hay ề ấ ạ ế ự

hôn nhân gia đình.

- D a theo tính ch t v vi c: Tranh ch p quy n s d ng đ t; tranh ch p v ấ ụ ệ ề ử ụ ự ấ ấ ấ ề

quy n và nghĩa v phát sinh trong quá trình s d ng đ t. ử ụ ụ ề ấ

- Căn c vào tính ch t pháp lý và quan h pháp lu t c a tranh ch p đ t đai. ứ ấ ậ ủ ệ ấ ấ

Trong khuôn kh lu n án này, tác gi ổ ậ ả ch nghiên c u vi c phân lo i tranh ệ ứ ạ ỉ

ch p đ t đai d a trên tiêu chí tính ch t pháp lý và quan h pháp lu t c a tranh ậ ủ ự ệ ấ ấ ấ

ch p đ t đai . ấ ấ

Xuât phat t yêu tô đât đai la môt loai tai san đăc biêt, không thuôc quyên s ́ ừ ̀ ở ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣

ậ ủ h u cua cac bên tranh châp; căn c vao tinh chât phap ly và quan h pháp lu t c a ữ ứ ệ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́

tranh ch p đ t đai, chung ta co thê chia tranh châp đât đai thanh cac loai sau: ấ ấ ́ ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣

Môt la, tranh ch p h p đ ng chuy n nh ợ ể ấ ồ ượ ệ ng quy n s d ng đ t. Là vi c ề ử ụ ấ ̣ ̀

các bên tranh châp trong qua trinh th c hiên cac giao dich vê đât đai. Lo i tranh ự ạ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́

ch p này th ng là do các bên th c hi n vi c chuy n nh ấ ườ ự ệ ể ệ ượ ng khi ch a có đ y đ ư ầ ủ

ầ đi u ki n pháp lu t cho phép; Th c hi n không đúng ho c không th c hi n đ y ệ ự ự ệ ệ ề ặ ậ

đ các đi u kho n quy đ nh trong h p đ ng; Không tuân th các quy đ nh c a pháp ồ ủ ủ ủ ề ả ợ ị ị

lu t trong khi giao d ch. Hiên nay đây la loai tranh châp phô biên va co sô l ng ậ ́ ượ ị ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ́

́ . nhiêu nhât, m c đô ph c tap l n nhât ̣ ứ ̣ ớ ứ ̀ ́

Hai la, cac bên tranh châp vê ranh gi i gi a nh ng th a đât đ c phep quan ớ ́ ượ ử ữ ữ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉

ly va s dung. Loai tranh châp nay th ng la do cac bên s dung đât không thoa ̀ ử ườ ử ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́

thuân đ c v i nhau hoăc la do môt bên t y thay đôi ranh gi i s dung trong qua ượ ớ ự ớ ử ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ̣

trinh đât đai đ c chuyên nh ng qua tay nhiêu ng i, cho thuê, cho thuê lai, cũng ượ ượ ườ ̀ ́ ̉ ̀ ̣

co thê la do sai sot t phia c quan nha n c trong qua trinh đo đac, câp giây ch ng ́ ừ ́ ơ ̀ ướ ứ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́

nhân quyên s dung đât. ̀ ử ̣ ̣ ́

Ba la, tranh châp quyên s dung đât trong quan hê th a kê. Loai tranh châp ̀ ử ̣ ừ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́

nay phat sinh trong tr ườ ng h p ng ợ ườ ́ i chêt co quyên s dung đât đai nh ng khi chêt ̀ ử ư ̀ ́ ́ ́ ̣ ́

không đê lai di chuc hoăc co đê lai di chuc nh ng di chuc không h p phap môt phân ư ợ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀

hay toan bô ma cac đông th a kê lai không t thoa thuân đ ừ ự ượ ở c v i nhau nên kh i ớ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̣

kiên ra toa. Loai tranh châp nay co tr ng h p co tai san găn liên v i đât, co tr ng ́ ườ ́ ườ ợ ớ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́

h p trên đât tranh châp không co tai san. ợ ́ ́ ́ ̀ ̉

B n la, tranh châp quyên s dung đât khi v chông ly hôn. Quyên s dung ̀ ử ̀ ử ợ ố ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣

đât co đ c trong th i ky hôn nhân do nhân chuyên nh ng, đ c Nha n c giao ́ ượ ờ ượ ượ ̀ ướ ́ ̀ ̣ ̉

đât, đ c tăng cho, khai hoang đ c Nha n c th a nhân hoăc đ c th a kê. Khi ượ ượ ̀ ướ ̣ ượ ừ ừ ́ ̣ ̣ ́

ly hôn hai ng i không t thoa thuân đ c v i nhau nên phat sinh tranh châp. ườ ự ̣ ượ ớ ̉ ́ ́

Năm la, tranh châp đoi lai quyên s dung đât. Loai tranh châp nay phat sinh ̀ ử ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́

trong tr c đây ng ườ ng h p tr ợ ướ ườ ̀ i co quyên s dung đât đa cho m n, cho thuê nha ̀ ử ượ ́ ̣ ́ ̃

đât, cho nh nh ng nay nh ng ng i m n, thuê, nh không chiu tra, hoăc do ở ờ ư ữ ườ ượ ở ờ ́ ̣ ̉ ̣

theo chinh sach phap luât cua Nha n c đât đa đ c chia, câp cho ng i khac nên ̀ ướ ̃ ượ ườ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́

nay ho kh i kiên đê đoi lai, ho c đ t đã đ c t ng cho nh ng nay vì nhi u lý do ở ặ ấ ượ ặ ư ề ̣ ̣ ̉ ̀ ̣

khác nhau, ng i đã t ng cho đòi l i đ t v.v... Lo i tranh ch p này g m có các ườ ặ ạ ấ ạ ấ ồ

d ng sau: ạ

- Tranh châp quyên s d ng đât trong tr ̀ ử ụ ườ ng h p đât đa đ a vao tâp đoan ̃ ư ợ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀

ạ s n xuât, h p tac xa ma sau đo tâp đoan san xuât, h p tac xa đa bi giai thê: Lo i ả ợ ợ ́ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̃ ̃ ̣ ̉ ̉

ng phát sinh khi ng c t p đoàn s n xu t, h p tác xã i đ tranh ch p này th ấ ườ ườ ượ ậ ả ấ ợ

c đây) giao đ t (không ph i ch đã giao đ t cho t p đoàn s n xu t, h p tác xã tr ấ ủ ậ ả ấ ấ ả ợ ướ

đ c c quan ch c năng c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t, nên ch cũ ượ ề ử ụ ủ ứ ứ ấ ậ ấ ấ ơ

ki n đòi l i. ệ ạ

ộ - Tranh châp quyên s d ng đât co liên quan đên chinh sach cai tao xã h i ̀ ử ụ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̣

ch nghĩa cua Nha n c: Là lo i tranh ch p mà nhà, đ t c a h tr ̀ ướ ủ ấ ủ ọ ướ ạ ấ ề c đây vì nhi u ̉

lý do khác nhau, b Nhà n ị ướ ả ạ ̣ c c i t o xã h i ch nghĩa và theo chinh sach phap luât ủ ộ ́ ́ ́

cua Nha n c đât đa đ c chia, câp cho ng i khac s d ng nên nay ho kh i kiên ̀ ướ ̃ ượ ườ ́ ử ụ ở ̉ ́ ́ ̣ ̣

đê đoi lai. Lo i tranh ch p này th ạ ấ ườ ng có tài s n g n li n trên đ t. ắ ề ả ấ ̉ ̀ ̣

- Tranh châp quyên s d ng đât co liên quan đên i Viêt Nam đinh c ̀ ử ụ ́ viêc ng ườ ư ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣

c ngoai mua đât nh ng nh ng i khac đ ng tên hô: i Vi t Nam n ở ướ ờ ườ ư ́ ứ ̣ Nhi u ng ề ườ ệ ̀ ́

c ngoài do không đ đi u ki n đ c đ ng tên nhà đ t Vi t Nam đ nh c ị n ư ở ướ ủ ề ệ ượ ứ ấ ở ệ

i mu n có nhà đ t Vi t Nam nên mua đ t và nh ng nh ng l ư ạ ấ ở ố ệ ấ ờ ườ i thân đ ng tên ứ

ng phát h trong gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t. Lo i tranh ch p này th ề ử ụ ộ ứ ấ ạ ấ ấ ậ ườ

sinh khi ng i đ ng tên h trong gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t n y lòng ườ ứ ề ử ụ ấ ả ứ ấ ậ ộ

tham, t ý chuy n nh ng đ t mà mình đ ng tên h ho c khi ng ự ể ượ ứ ấ ặ ộ ườ i nh đ ng tên ờ ứ

h đã đ di u ki n đ ng tên trong gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t và yêu ộ ề ử ụ ủ ề ứ ứ ệ ấ ậ ấ

i đ ng tên h tr l i thì h không ch u tr nên ph i kh i ki n đ đòi l i. c u ng ầ ườ ứ ộ ả ạ ệ ể ả ả ọ ở ị ạ

̀ ử ụ - Tranh châp quyên s d ng đât liên quan đên viêc tăng cho quyên s d ng ̀ ử ụ ́ ́ ́ ̣ ̣

đât: Trong giao d ch t ng cho, nh t là t ng cho nhà đ t, th ng thì ng i t ng cho ấ ấ ặ ặ ị ườ ườ ặ ́

có đi u ki n đi kèm. Song song v i vi c đ c nh n nhà đ t thì ng i đ ệ ượ ệ ề ớ ấ ậ ườ ượ ặ c t ng

cho ph i th c hi n m t nghĩa v nh t đ nh nào đó, ví d nh nuôi d ng cha m ấ ị ự ụ ư ụ ệ ả ộ ưỡ ẹ

ớ cho đ n khi ch t ch ng h n. Ho c cha m t ng cho con khi con l p gia đình v i ẹ ặ ế ế ặ ậ ạ ẳ

mong mu n v ch ng con chung s ng hòa thu n, h nh phúc. Lo i tranh ch p này ợ ồ ạ ậ ạ ấ ố ố

th ng phát sinh khi ng i đ ườ ườ ượ ặ ệ c t ng cho không th c hi n ho c không th c hi n ệ ự ự ặ

i t ng cho nên ng i t ng cho ki n đòi đ y đ nghĩa v c a mình đ i v i ng ầ ố ớ ụ ủ ủ ườ ặ ườ ặ ệ

i. Ho c khi v ch ng con ly hôn, cha m không cho n a mà đòi l i. l ạ ợ ồ ữ ẹ ặ ạ

- Tranh châp đât đai trong tr ng h p đoi lai đât cho m n, cho nh ườ ượ ợ ở ờ: Loaị ́ ́ ̀ ̣ ́

tranh châp nay phat sinh trong tr c đây ng ườ ng h p tr ợ ướ ườ ̃ i co quyên s dung đât đa ̀ ử ́ ̀ ́ ́ ̣ ́

cho m n, cho thuê nha đât, cho nh nh ng nay nh ng ng i m n, thuê, nh ượ ở ờ ư ữ ườ ượ ở ờ ̀ ́

không chiu tra. ̣ ̉

- Tranh châp đoi lai quyên s dung đât co tai san găn liên trên đât cua dong ̀ ử ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ̀

ho, nha th , thanh thât, chua chiên. Do hoan canh đât n c, do yêu tô lich s đê lai, ̀ ờ ́ ướ ử ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̣

c Nha n c m n, tr ng dung vao cac muc đich khac nhau cac c s nay đ ơ ở ượ ̀ ướ ượ ư ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́

không tra, nay ho đoi lai. ̉ ̣ ̀ ̣

Sau la, tranh châp gi a cac đ n vi hanh chinh câp tinh, huyên, xa v i nhau. ̃ ớ ữ ơ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̣

Đây th ng la nh ng tranh châp diên ra cac khu v c co vi tri thuân l ườ ữ ở ̣ ợ ự ́ i cho phat ̀ ́ ̃ ́ ́ ̣ ́

triên kinh tê đia ph i hanh chinh ch a ro ươ ng nh ng tai đây s phân chia ranh gi ự ư ớ ư ̃ ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ́

rang dân đên tranh châp phat sinh. Đây la tranh châp gi a nh ng ng ữ ữ i đ ườ ượ ̀ c Nha ̀ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́

c giao quan ly đ t đai. n ướ ́ ấ ̉

Bay la, tranh châp do viêc th c hiên quyên s dung đât bi can tr . Loai tranh ̀ ử ự ở ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̣

châp nay phat sinh khi môt bên đ c Nha n ượ ̀ ướ ư c công nhân quyên s dung đât nh ng ̀ ử ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́

lai không thê s dung đ c do bi ng ̉ ử ượ ̣ ườ i khac can tr . ở ̣ ̣ ́ ̉

Tám la, tranh châp liên quan đên viêc bôi th ng giai phong măt băng khi ườ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ̀

Nha n c thu hôi đât. Thông th ng đây la cac tranh châp liên quan đên m c đô va ̀ ướ ườ ứ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣

diên tich đ c bôi th ng do ng ượ ườ ườ ử ̀ i s dung đât không thoa man v i m c bôi ứ ớ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̃

th ng. Đây la tranh châp gi a ng i đ i di n ch s h u (Nha n c), ng ườ ữ ườ ạ ủ ở ữ ̀ ướ ệ ườ i ̀ ́

đ c giao quan ly v i ng i s dung đât. Loai tranh châp nay cũng la loai tranh ượ ́ ớ ườ ử ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣

châp điên hinh va gay găt. ́ ̉ ̀ ̀ ́

Chín la, tranh châp vê muc đich s dung đât: Cac tranh châp nay hiên nay ử ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣

cũng diên ra kha phô biên, đo la tranh châp gi a viêc s dung đât vao viêc trông lua ̣ ử ữ ̃ ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ́

v i viêc dung đât vao viêc nuôi trông thuy san, gi a dung đât đât trông cây hang năm ớ ữ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ̀

v i dung đât trông cây lâu năm, gi a s dung đât nông nghiêp hoăc đât trông cây lâu ớ ữ ử ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̀

năm v i đât thô c trong qua trinh phân bô va s dung đât. Đây la tranh châp gi a ữ ̉ ư ̀ ử ớ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́

ng c Nha n c giao quan ly v i ng c giao đât. i đ ườ ượ ̀ ướ ́ ớ i đ ườ ượ ̉ ́

2.3. Nguyên nhân và h u qu c a tranh châp đât đai ả ủ ậ ́ ́

2.3.1. Nguyên nhân c a tranh ch p đ t đai ủ ấ ấ

̣ Tranh châp đât đai xay ra la hâu qua cua nh ng nguyên nhân nhât đinh. No la biêu hiên ữ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̉

cu thê cua nh ng mâu thuân bât đông vê l i ich kinh tê gi a cac chu thê s dung đât v i nhau. ́ ữ ́ ớ ̉ ử ̀ ợ ữ ̣ ̉ ̉ ̃ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣

Trong nh ng năm v a qua tranh châp đât đai đa diên ra hâu hêt cac đia ph ữ ừ ở ươ ̉ ng trong ca ́ ́ ̃ ̃ ̀ ́ ́ ̣

c. Tuy m c đô, tinh chât va pham vi khac nhau nh ng nhin chung tranh châp đât đai n ướ ứ ư ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́

đa gây ra nh ng hâu qua năng nê anh h ng đên trât t , an toan xa hôi. Vi vây phai căn c ữ ưở ̣ ự ứ ̃ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣ ̉

ng lôi chinh sach cua Nha n vao th c trang s dung đât, vao đ ử ̀ ườ ự ̀ ướ c, vao nh ng văn ban ữ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̉

phap luât đê tim ra nh ng nguyên nhân dân đên tranh châp đât đai, t ữ ừ đo co nh ng biên ́ ữ ́ ̣ ̉ ̀ ̃ ́ ́ ́ ́ ̣

phap giai quyêt tranh châp môt cach thoa đang, gop phân ngăn ng a va han chê t ừ ́ ớ ứ i m c ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̣

thâp nhât nh ng tranh châp đât đai co thê xay ra. ữ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉

T th c tê cua hiên t ừ ự ̣ ượ ̉ ng tranh châp đât đai, co thê rut ra môt sô nguyên nhân chu ́ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ́

yêu sau đây: ́

Th nhât, do lich s đê lai [Xem thêm: 58]: Chiên tranh, s thay đôi vê chê ứ ử ự ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̉ ̀

đô s h u vê đât đai, s đôi m i vê chinh sach kinh tê. Đo la nh ng vân đê lich s ̣ ở ữ ự ữ ớ ử ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣

đê lai va hâu qua la ngay hôm nay chung ta đang phai giai quyêt nhiêu cac tranh châp ̉ ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ́ ́

̉ vê đât đai v i tinh chât ph c tap, m c đô gay găt, co nh ng tranh châp rât kho giai ứ ứ ữ ớ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ́

quyêt. Chiên tranh đa lam thay đôi chu thê s dung đât, vê ranh gi i đât đai gây ra ̉ ử ớ ́ ́ ̃ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ́

nh ng dang tranh châp nh : Tranh châp gi a chu s dung tr c đây (đi chiên đâu ̉ ử ữ ư ữ ướ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́

lâu nay tr vê, chay nan v.v..) v i ng ở ớ ườ i đang chiêm h u đ t, tranh châp vê ranh ấ ữ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀

gi i đât đai do ng i có đ t đi s tan, chay loan khá lâu v.v.. Viêc thay đôi chê đô ớ ườ ơ ́ ấ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́

đât đai thuôc nhiêu hinh th c s h u, trong đo co s h u t s h u vê đât đai (t ở ữ ừ ́ ở ữ ư ứ ở ữ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ́

nhân tr c Hiên phap năm 1980, đên đât đai thuôc s h u toan dân - t sau Hiên ướ ̣ ở ữ ừ ́ ́ ́ ́ ̀ ́

phap năm 1980) đa khiên nhiêu nh ng tranh châp vê viêc tr ng thu, tr ng dung, thu ư ư ữ ́ ̃ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̣

hôi đât xay ra. Vê chinh sach kinh tê, cac chu tr ng h p tac hoa trong san xuât nông ̉ ươ ợ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ́

nghiêp, xây d ng các h p tác xã đa gây ra không it cac tranh châp vê đât nông ự ợ ̣ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́

nghiêp khu v c nông thôn. ̣ ở ự

Các văn b n quy ph m pháp lu t v đ t đai qua các th i kỳ l ch s do các ậ ề ấ ử ạ ả ờ ị

c có th m quy n khác nhau ban hành không nh ng nhi u v s c quan Nhà n ơ ướ ề ố ữ ề ề ẩ

ng mà còn có s không th ng nh t, đ ng b v m t n i dung. Ví d nh : Theo l ượ ộ ề ặ ộ ụ ư ự ấ ố ồ

Hi n pháp năm 1959 thì c ta có 3 hình th c s h u đ t đai đó là s h u Nhà ế n ở ướ ứ ở ữ ấ ở ữ

c, s h u t p th và s h u cá nhân. Do đó, vi c mua bán chuy n nh n ướ ở ữ ậ ở ữ ệ ể ể ượ ấ ng đ t

đai đ ượ ế c phép th c hi n, không b c m. Th i kỳ sau Hi n pháp năm 1980 cho đ n ờ ị ấ ự ế ệ

tr c khi Lu t Đ t đai năm 1993 ra đ i Nhà n ướ ậ ấ ờ ướ ấ ủ c tr thành đ i di n duy nh t c a ệ ạ ở

ch s h u đ i v i đ t đai. Pháp lu t v đ t đai nghiêm c m vi c mua bán, ố ớ ấ ậ ề ấ ủ ở ữ ệ ấ

ng, phát canh thu tô d i m i hình th c. K t khi Lu t Đ t đai năm chuy n nh ể ượ ướ ể ừ ứ ọ ậ ấ

t là sau khi Lu t Đ t đai năm 2003 có hi u l c thì đ t đai 1993 ra đ i và đ c bi ờ ặ ệ ệ ự ậ ấ ấ

v n thu c s h u toàn dân, do Nhà n ẫ ộ ở ữ ướ c đ i di n ch s h u nh ng ng ủ ở ữ ư ệ ạ ườ ử i s

c phép th c hi n đ y đ các quy n c a ng d ng đ t l ụ i đ ấ ạ ượ ề ủ ự ủ ệ ầ ườ ở ữ ố ớ i s h u đ i v i

đ t đai mà mình đang s d ng, quy n s d ng đ t đai tr thành m t lo i hàng hóa. ấ ề ử ụ ử ụ ấ ạ ở ộ

các quan h đ t đai n y sinh qua các Chính vì s thi u đ ng b này nên th c t ồ ự ế ự ế ộ ệ ấ ả

th i kỳ là r t ph c t p, khi phát sinh tranh ch p thì không bi t ph i áp d ng văn ứ ạ ấ ấ ờ ế ụ ả

i quy t. b n quy ph m pháp lu t nào đ gi ả ể ả ạ ậ ế

Th hai, do s yêu kem trong quan ly Nha n c vê đât đai: Tr ̀ ướ ứ ự ướ ̣ c đây viêc ́ ́ ̉ ́ ̀ ́

quan ly đât đai không tâp trung, Nha n ̀ ướ ́ c phân công, phân câp cho qua nhiêu nganh co ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̀

quyên quan ly dân đên viêc quan ly đât đai thiêu chăt che, chông cheo nhau, con nhiêu s ̀ ơ ̀ ̉ ́ ̃ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̃ ̀ ́ ̀

̣ h . Co th i ky, môi loai đât do môt nganh quan ly. Đât nông nghiêp do nganh nông nghiêp ở ́ ờ ̀ ̃ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̀

quan ly. Đât lâm nghiêp do nganh lâm nghiêp quan ly. Đât chuyên dung, thuôc nganh nao ̉ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̀

nganh ây quan ly dân đên tranh châp gi a chu s dung đât nông nghiêp v i chu s dung ̣ ớ ̉ ử ̉ ử ữ ̀ ́ ̉ ́ ̃ ́ ́ ̣ ́ ̣

đât lâm nghiêp, cũng nh v i chu s dung đât chuyên dung. Co loai đât do nhiêu c quan ư ớ ̀ ơ ̉ ử ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́

c biên quan ly nh ng cũng co loai không do c quan nao quan ly, dân đên không năm đ ơ ́ ư ượ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̃ ́ ́ ́

đông khai thac, s dung. Tao tiên đê cho tranh châp xay ra. ́ ử ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ̉

Năm 1979 thông qua Nghi đinh sô 404/CP ngay 9/11/1979 cua Hôi đông Chinh ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ́

phu, Tông cuc Quan ly ruông đât đa đ c thanh lâp, giup Chinh phu thông nhât quan ̃ ượ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉

ly đât đai trên ca n c. Tuy co nhiêu cô găng, nh ng quan ly nha n c vê đât đai vân ̉ ướ ̀ ướ ư ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̃

con l ng leo, co khi pham sai lâm. Hô s đia chinh ch a hoan thiên nên thiêu căn c ̀ ơ ̣ ̀ ỏ ư ứ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ́

phap ly va th c tê đê xac đinh quyên s dung ruông đât cua cac chu thê [Xem thêm: 9], ̀ ử ̀ ự ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ̉

không phan anh đ ượ ̀ c th c trang s dung đât, quy hoach đât đai ch a đi vao nê nêp, vi ự ử ư ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́

vây kho x ly nh ng tr ng h p tranh châp, vi pham. Chinh sach đât đai va nh ng ́ ử ữ ườ ợ ̀ ữ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ́

́ chinh sach co liên quan đên đât đai ch a nhât quan, đông bô, co măt không ro rang va co ư ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̃ ̀ ̀

biên đông l n. Th c tê ap dung cac chinh sach con tùy tiên dân đên tinh trang ng ự ớ ườ ̉ i co kha ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̃ ́ ̀ ̣ ́

năng san xuât nông nghiêp thi thiêu ruông, ng c lai ng ượ ườ ́ i không co kha năng san xuât ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̉

vân đ c chia ruông dân đên tinh trang s dung đât kem hiêu qua. Nh ng sai lâm trong ̃ ượ ử ữ ̣ ̃ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̀

phong trao h p tac hóa nông nghiêp ̀ ợ ̣ ở ́ miên Băc nh nong vôi, go ep, đ a quy mô h p tac ư ́ ư ợ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́

ờ xa nho lên quy mô h p tac xa l n không phu h p v i trinh đô quan ly con non kem. Th i ̀ ợ ớ ̃ ớ ợ ̃ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̀ ́

ky sau nay, cung v i c chê quan ly kinh tê m i trong nông nghiêp đa lam cho ng ớ ơ ́ ớ ườ ử i s ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̃ ̀

dung đât co nhu câu s dung đât l n h n, xuât hiên t ng đoi lai đât đê san xuât [Xem ́ ớ ơ ̀ ử t ̣ ư ưở ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ́

thêm: 27].

Môt sô n i co nh ng chu tr ng hoăc viêc lam sai lâm lam cho nhân dân hiêu ́ ữ ́ ơ ̉ ươ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̉

răng, Nha n c co chu tr ng tra lai ruông đât cu, tra lai đât ông cha. Viêc Nha n ̀ ướ ̉ ươ ̀ ướ c ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̃ ̉ ̣ ́ ̣

th ng xuyên tach, nhâp hoăc thanh lâp cac đ n vi hanh chinh m i, viêc xac đinh đia gi ườ ́ ơ ớ ớ i ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̣

không lam kip th i hoăc không ro rang, lam cho tinh hinh tranh châp đât đai ph c tap ứ ờ ̀ ̣ ̣ ̃ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣

thêm [Xem thêm: 76].

Gân đây, Đang va Nha n c ta đang chu tr ̀ ướ ̉ ươ ư ng cai cach hanh chinh nh ng ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̀ ́

viêc th c hiên con rât châm trê, s quan ly vê đât đai cua cac c quan hanh chinh con ́ ơ ̃ ự ự ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ̀

nhiêu yêu kem. Điêu nay đăc biêt nôi côm khu v c nông thôn, n i ma kinh tê, xa ̣ ở ự ơ ̃ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ́

c vao th i ky kh i săc, co nhiêu biên đông sâu săc đang diên ra. hôi m i đang b ớ ướ ở ờ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̃

Viêc câp đât tuy tiên cua cac c quan hanh chinh, viêc l i l ng trong kiêm tra, thanh ́ ơ ̣ ơ ỏ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ̉

tra vê đât đai, viêc châm trê trong câp giây ch ng nhân quyên s dung đât... la nh ng ̀ ữ ̀ ử ứ ̀ ́ ̣ ̣ ̃ ́ ́ ̣ ̣ ́

ơ nguyên do cua nhiêu tranh châp đât đai nay sinh va lan rông, thâm chi co nh ng n i, ́ ữ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ́

̣ không chi la tranh châp đât đai gi a cac ca nhân v i nhau ma la tranh châp gi a môt ữ ữ ớ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́

bô phân không nho dân c v i nhau. ư ớ ̣ ̣ ̉

Th ba, do anh h ng cua nên kinh tê thi tr ng: Viêc kinh tê phat triên ứ ưở ̣ ườ ̉ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̉

manh me, công nghiêp hoa, hiên đai hoa đa vê đên ca nh ng vung nông thôn đa ữ ̃ ̣ ̃ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̃ ̀ ́ ̉ ̀

mang lai không it đôi thay cho bô măt đât n c. Tuy nhiên, bên canh nh ng tac đông ́ ướ ữ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̣

tich c c cua c chê thi tr ̉ ơ ̣ ườ ự ̃ ng vân con không it nh ng vân đê khiên ta phai suy nghi. ữ ́ ́ ̃ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉

Môt trong sô đo la tinh trang tranh châp đât đai đang co chiêu h ng gia tăng. Gia ướ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̀

đât leo thang, “sôt đât” cuc bô diên ra liên tuc. Chi cân môt con đ ườ ̣ ng m i m , môt ớ ở ́ ́ ́ ̣ ̣ ̃ ̣ ̉ ̀ ̣

c triên khai lâp t c gia đât khu v c đo d an phat triên công nghiêp chuân bi đ ự ̣ ượ ̣ ứ ự ́ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̉ ́ ́

tăng lên gâp hang chuc lân. Ng i nông dân đua nhau “đôi đât thanh vang”. Co ườ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̀

c đây hâu nh không ai ngo ngang gi đên nay tr thanh tâm nh ng th a đât tr ử ́ ướ ữ ư ở ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̀

điêm cua moi s chu y. Noi tom lai, tranh châp đât đai do anh h ̣ ự ưở ng cua c chê thi ̉ ơ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́

tr ườ ̣ ng la môt vân đê ma chung ta se phai đôi măt va giai quyêt không chi trong môt ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̉

năm, hai năm ma la trong rât nhiêu năm n a. ữ ̀ ̀ ́ ̀

Ngoai ra, môt sô đia ph ở ươ ̣ ng hiên nay đang quy hoach đô thi dân đên viêc ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̃ ́

đên bu, giai phong măt băng trên diên rông nh ng c chê đên bu, bôi th ng khi thu ư ơ ườ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̀

hôi đât ch a h p ly, ch a thoa đang nên l i ich chu yêu r i vao tay chu đâu t ư ợ ư ợ ́ ơ ̀ ư ̀ la ̀ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̉

chinh con ng i bi thu hôi phai chiu thiêt thoi, dân đên tranh châp, khiêu kiên đông ườ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ̃ ́ ́ ́ ̣

ng i; Hoăc môi hô dân khi giai toa đêu đ c u tiên mua it nhât 01 lô đât tai đinh ườ ượ ư ̣ ̃ ̣ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ̣

c ban cho dân va gia đât thi tr ng đa gây c , s chênh lêch gi a gia đât nha n ư ự ̀ ướ ữ ̣ ườ ̣ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃

nên tinh trang ban phiêu đăng ky quyên s dung đât khi ch a đ c Nha n c công ư ượ ̀ ử ̀ ướ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́

nhân quyên s dung đât (ban quyên đ ̀ ử ̀ ượ ̃ c mua quyên s dung đât). Tinh trang nay đa ̀ ử ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̀

lam phat sinh nhiêu tranh châp ph c tap kho giai quyêt. ứ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́

Ngoai nh ng nguyên nhân trên thi ữ ́ ̀ công tac tuyên truyên phô biên phap luât đât ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̣

đai ch a đ c coi trong lam cho nhiêu văn ban phap luât đât đai cua Nha n ư ượ ̀ ướ ư c ch a ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̉

đ ượ ̣ c phô biên sâu rông trong nhân dân. Do đo, môt bô phân nhân dân y th c phap luât ́ ứ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́

ch a cao, ch a tuân thu nghiêm chinh cac quy đinh cua phap luât đât đai. Chuyên quyên ư ư ̉ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̀

́ s dung đât trai phap luât hoăc vi pham cac quy đinh vê thu tuc chuyên quyên s dung đât ử ̀ ử ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ̣

diên ra kha phô biên. Trong c chê thi tr ng quyên s dung đât la tai san co gia tri cao ̣ ườ ơ ̀ ử ̃ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̣

nên nhiêu ng i l i dung ke h , lach luât, đoi lai nha đât đa ban... cũng la môt trong nh ng ườ ợ ̃ ở ữ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ̃ ́ ̀ ̣

nguyên nhân lam cho cac tranh châp đât đai phat sinh va tr nên gay găt. ̀ ở ̀ ́ ́ ́ ́ ́

2.3.2. H u qu c a tranh ch p đ t đai ả ủ ấ ấ ậ

Th nhât, vê măt kinh tê: Khi cac tranh châp xay ra tr c hêt no anh h ng ứ ướ ưở ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉

đên tâm ly, th i gian, tiên cua cua cac bên tranh châp. Ti p đó, no anh h ng đên ế ờ ưở ́ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́

hoat đông cua cac c. Cac c quan nha n c phai duy tri môt bô may ́ c quan nha n ̀ ướ ơ ́ ơ ̀ ướ ̣ ̣ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣ ́

không nho đê giai quyêt cac tranh châp đât đai. Điêu nay gây tôn kem cho ca Nha n ̀ ướ c ̉ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̉

va nhân dân. Bên canh đo cac tranh châp đât đai co thê lam ng ng trê cac hoat đông ư ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̣

san xuât kinh doanh, lam thiêt hai đên l i ich cua cac bên, l i ich Nha n c va l i ich ́ ợ ợ ̀ ướ ̀ ợ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́

cua xa hôi. ̉ ̃ ̣

Th hai, vê măt chinh tri: Cac tranh châp phat sinh co thê gây anh h ng xâu, ứ ưở ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ́

gây mât ôn đinh tinh hinh kinh tê, xa hôi, lam giam hiêu qua th c hiên cac đ ng lôi, ̉ ự ́ ườ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ́ ̃ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ́

chinh sach cua Đang, phap luât cua Nha n c. Hiên nay, cac tranh châp xay ra nêu ̀ ướ ́ ́ ̉ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ́

không đ c giai quyêt kip th i, triêt đê thi co thê gây mât long tin trong nhân dân ượ ờ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̀

đôi v i Đang va Nha n c ta. ́ ớ ̀ ướ ̉ ̀

̣ ứ Th ba, vê măt xa hôi: Cac tranh châp nay se la nguyên nhân gây nên ran n t ứ ̀ ̣ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ̃ ̀

trong môi quan hê tinh cam gi a cha - me, v - chông, anh - em. L i ich kinh tê co ̣ ợ ữ ợ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ́

thê lam lu m cac chuân m c đao đ c xa hôi, trong nhiêu tr ng h p co thê dân đên ̣ ứ ự ờ ườ ợ ̉ ̀ ́ ̉ ̃ ̣ ̀ ́ ̉ ̃ ́

viêc pham phap hinh s cua cac bên, keo theo hang loat cac ph c tap khac. ự ứ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́

̉ ờ Nh vây, khi đanh gia tac đông cua tranh châp đât đai đôi v i cac măt cua đ i ư ̣ ́ ớ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣

sông kinh tê - xa hôi, chung ta cang thây đ ́ ượ ́ c m c đô nguy hai cua cac tranh châp đât ứ ́ ́ ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ́

đai cũng nh tinh câp bach trong viêc giai quyêt co hiêu qua cac tranh châp nay nhăm ôn ư ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉

đinh xa hôi, tao đa phat triên cho nên kinh tê cua đât n c b i: ́ ướ ở “Dân co giau thi n ̀ ướ c ̣ ̃ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̀

m i manh”. ớ ̣

2.4. Tinh hinh tranh châp đât đai hiên nay va d báo di n bi n v tình hình tranh ế ề ̀ ự ễ ̀ ̀ ́ ́ ̣

ch p trong th i gian t i ớ ờ ấ

2.4.1. Tinh hinh tranh châp đât đai hiên nay ̀ ̀ ́ ́ ̣

T nhi u năm nay, tình hình tranh châp đât đai luôn la vân đê b c bach không ̀ ứ ừ ề ́ ́ ̀ ́ ́

c Đang va Nha n c ma còn đ c toan xã hôi quan tâm. Do nhiêu nguyên nh ng đ ữ ượ ̀ ướ ượ ̉ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀

nhân khác nhau, nh ng năm g n đây tình hình tranh châp đât đai diên ra ngay cang ữ ầ ́ ́ ̃ ̀ ̀

nhiêu, gia tăng v s l ng, gay găt và ph c tap vê tính chât. Khiêu nai, tô cao liên quan ề ố ượ ứ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ ́

đên đât đai bao gi cũng chiêm 80% sô l ờ ́ ượ ̀ ơ ng đ n th khiêu nai, tô cao [30]. Nhiêu n i ư ơ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ́

tranh châp đât đai đã tr thành đi m nóng. ể ở ́ ́

Theo bao cao cua Bô Tai nguyên va Môi tr ng thì hàng năm B nhân đ ườ ̣ ượ ộ ̀ c gân ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̀

10.000 l ượ ơ t đ n tranh châp khiêu nai, trong đo đ n thuôc linh v c đât đai chiêm 98,6% ́ ơ ự ́ ́ ̣ ̣ ̃ ́ ́

tông sô đ n [99]. Nôi dung tranh châp chu yêu tâp trung cac dang nh bôi th ́ ơ ở ư ̀ ườ ̉ ng giai ̉ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̣

phong măt băng, bô tri tai đinh c ; đòi lai đ t cũ tr ̣ ấ ư ướ ̣ c đây đ a vao h p tác xã, đòi lai ̀ ợ ư ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̣

nhà, đât tr c đây Nha n c đã giao cho ng i khac s dung …; tranh ch p quy n s ́ ướ ̀ ướ ườ ề ử ́ ử ấ ̣

́ d ng đ t gi a ca nhân v i ca nhân, gi a ca nhân v i cac c quan đ n vi, tranh châp đât ụ ấ ữ ́ ơ ữ ớ ớ ơ ́ ́ ́ ̣ ́

ng hoa chia th a kê, tranh châp h p đông chuyên nh ng quyên s d ng đ t v.v..; h ươ ́ ợ ừ ượ ̀ ử ụ ấ ̉ ́ ̀ ̉

Theo thông kê ch a đây đu cua nganh tòa án nhân dân [79] thì t ngày 01/7/2004 ư ừ ́ ̀ ̉ ̉ ̀

đên ngay 30/9/2010: ́ ̀

- Toàn ngành đã thu ly 5563 vu viêc vê kinh doanh th ươ ̣ ng mai, trong đo cac vu ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ́

viêc liên quan đên quyên s dung đât cu thê nh sau: Thu ly tranh châp vê góp vôn băng ̉ ư ̀ ử ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̀

̀ ợ ồ gia tri quyên s dung đât la 41 vu, đã giai quyêt 35 vu; Thu ly tranh châp vê h p đ ng ̀ ử ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ́

̀ b o lãnh băng quyên s dung đât la 1274 vu, đã giai quyêt 1221 vu; Thu ly tranh châp vê ả ̀ ử ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ́

́ h p đông thê châp quyên s dung đât la 4183 vu, đã giai quyêt 3837 vu; Thu ly tuyên bô ợ ̀ ử ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́

̉ phá san doanh nghiêp có liên quan đ n vi c x lý quy n s d ng đ t la 65 vu, đã giai ệ ử ề ử ụ ấ ̀ ế ̉ ̣ ̣

quyêt 27 vu. ́ ̣

́ - Toan nganh đã thu ly 200725 vu viêc dân s , hôn nhân va gia đình, trong đo cac ự ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́

vu liên quan đên quyên s dung đât cu thê nh sau: Th lý tranh ch p v quy n s ̉ ư ề ử ̀ ử ụ ề ấ ̣ ́ ̣ ́ ̣

d ng đ t la 99059 vu, đã giai quyêt 80180 vu; Thi ụ ấ ụ ́ ly tranh châp h p đông m n ượ ợ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̀

quyên s dung đât 8808 vu, đã giai quyêt 7026 vu; Thu ly tranh châp h p đông chuyên ́ ợ ̀ ử ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̉

ồ đôi quyên s dung đât la 5702 vu, đã giai quyêt 4400 vu; Thu lý tranh ch p h p đ ng ̀ ử ấ ợ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣

ng quyên s dung đât la 28835 vu, đã giai quyêt 22135 vu; Th lý tranh chuy n nh ể ượ ̀ ử ụ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣

ch p h p đ ng thuê quyên s dung đât la 4324 vu, đã giai quyêt 3221 vu; Thu ly tranh ấ ợ ồ ̀ ử ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́

châp h p đông thuê lai quyên s dung đât la 58 vu, đã giai quyêt 32 v ; Th lý tranh ̀ ử ụ ụ ợ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́

́ ch p h p đ ng th ch p quy n s d ng đ t la 2814 vu, đã giai quyêt 2230 vu; Thu ly ấ ợ ồ ề ử ụ ế ấ ấ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣

tranh châp h p đông tăng cho quyên s dung đât la 06 vu, đã giai quyêt 01 vu; Thu ly ̀ ử ợ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣

ụ tranh châp góp vôn băng giá tri quyên s dung đât la 69 vu, đã giai quy t 52 v ; Th lý ̀ ử ụ ế ́ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̉

tranh ch p th a k quy n s d ng đ t la 9171 vu, đã giai quyêt 6734 vu; Thu ly các ề ử ụ ừ ế ấ ấ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́

̣ tranh châp khác liên quan đên quyên s dung đât la 39282 vu, đã giai quyêt 24807 vu; ̀ ử ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́

́ Thu ly các vu viêc vê hôn nhân gia đình có liên quan đ n tranh ch p quyên s dung đât ̀ ử ế ấ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̣

la 2597 vu, đã giai quyêt 1903 vu. ̀ ̣ ̉ ́ ̣

- Toan nganh đã thu ly 4320 vu án hành chính, trong đo cac vu liên quan đên ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́

quyên s dung đât cu thê nh sau: Thu lý v án v quy t đ nh hanh chinh, hanh vi hanh ụ ế ị ̉ ư ̀ ử ề ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̀

chinh khi giao đât 378 vu, đã giai quyêt 349 vu; Quyêt đinh hanh chinh hanh vi hanh ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀

chinh trong linh v c cho thuê đât 46 vu, đã giai quyêt 45 vu; Quyêt đinh hanh chinh, ự ́ ̃ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́

hanh vi hanh chinh trong linh v c thu hôi đât 1615 vu, đã giai quyêt 1513 vu; Quyêt đinh ự ̀ ̀ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣

̣ hanh chinh, hanh vi hanh chinh trong linh v c tr ng dung đât 20 vu, đã giai quyêt 20 vu; ự ư ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ̉ ́

Quyêt đinh hanh chinh, hanh vi hanh chinh trong linh v c cho phep chuyên muc đich s ự ử ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ́ ̉ ̣ ́

dung đât 21 vu, đã giai quyêt 20 vu; Quyêt đinh hanh chinh, hanh vi hanh chinh trong ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ́

ng, hô tr giai phong măt băng, tai đinh c 1164 vu, đã giai quyêt 1091 linh v c bôi th ự ̀ ườ ̃ ợ ư ̃ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ́

vu; Quyêt đinh hanh chinh, hanh vi hanh chinh trong linh v c câp hoăc thu hôi giây ự ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ́ ̣ ̀ ́

ch ng nhân quyên s dung đât 1051 vu, đã giai quyêt 904 vu; Quyêt đinh hanh chinh, ̀ ử ứ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́

hanh vi hanh chinh trong linh v c gia han th i han s dung đ t 22 v , đã giai quyêt 22 ờ ̣ ử ự ụ ấ ̀ ̀ ́ ̃ ̣ ̣ ̉ ́

vu.̣

Theo báo cáo c a Tòa án nhân dân t i cao [80] thì năm 2010, toàn ngành tòa án ủ ố

nhân dân th lý 87514 v án dân s , trong đó th lý tranh ch p đ t đai là 17377 v . Đã ấ ấ ụ ụ ụ ự ụ

gi i quy t 74109 v , trong đó gi i quy t tranh ch p đ t đai là 9356 v ; Năm 2011 ả ụ ế ả ụ ế ấ ấ

toàn ngành tòa án nhân dân th lý 96357 v án dân s , trong đó tranh ch p đ t đai là ụ ự ụ ấ ấ

i quy t 81824 v , trong đó gi 21571 v . Đã gi ụ ả ụ ế ả i quy t tranh ch p đ t đai là 16550 ấ ế ấ

toàn ngành tòa án nhân dân th lý 271306 v án dân s , trong đó v ; Năm 2012 ụ ự ụ ụ th lýụ

tranh ch p đ t đai là 23179 v . Đã gi i quy t 246215 v , trong đó gi ụ ấ ấ ả ụ ế ả i quy t tranh ế

ch p đ t đai là 17322 v . ụ ấ ấ

Qua s li u nêu trên cho th y các v vi c tranh ch p đ t đai do tòa án nhân dân ấ ấ ụ ệ ố ệ ấ

th lý và gi i quy t ngày càng nhi u, năm sau cao h n năm tr c. ụ ả ế ề ơ ấ ướ Tăng nhi u nh t là ề

các tranh ch p liên quan đ n h p đ ng chuy n đ i, chuy n nh ế ợ ể ể ấ ồ ổ ượ ề ử ụ ng quy n s d ng

đ t; tranh ch p ai là ng ấ ấ ườ ượ i có quy n s d ng đ t; tranh ch p đ t cho thuê, cho m n, ề ử ụ ấ ấ ấ

cho nh ; tranh ch p trong lĩnh v c đ n bù gi ở ờ ự ề ấ ả ẫ i phóng m t b ng. Nguyên nhân d n ặ ằ

chuy n đ i sang n n kinh t ng, Nhà n đ n tình tr ng này ch y u là do ế ủ ế ạ ể ề ổ th tr ế ị ườ ướ c

th c hi n chính sách m i v qu n lý đ t đai. Đ t đai tr thành m t t ớ ề ộ ư ệ ả li u s n ự ệ ấ ả ấ ở

xu t quan tr ng và là m t tài s n có giá đ i v i v i m i ng i dân. Trong khi đó, ố ớ ớ ả ấ ộ ọ ọ ườ

chinh quyên m t s đia ph ng đa “ch a lam đung pháp lu t", ch a công khai, ộ ố ̣ ươ ư ư ậ ́ ̀ ̃ ̀ ́

minh bach, dân chu; h th ng qu n lý v đ t đai thi u khoa h c. H th ng pháp ̉ ệ ố ệ ố ề ấ ế ả ọ ̣

ồ lu t đi u ch nh lĩnh v c này v a thi u v a không th ng nh t, mâu thu n, ch ng ừ ự ừ ề ế ấ ẫ ậ ố ỉ

chéo nhau làm cho tình hình thêm ph c t p. ứ ạ

2.4.2. D báo di n bi n v tình hình tranh ch p đ t đai trong th i gian t i ự ớ ờ ễ ề ế ấ ấ

Đ t đai là tài nguyên qu c gia vô cùng quý giá không th tái t o đ c, là t ạ ượ ể ấ ố ư

li u s n xu t đ t bi t không gì thay th đ ệ ả ấ ặ ệ ế ượ ủ ầ c c a nông lâm nghi p, là thành ph n ệ

quan tr ng nh t c a môi tr ng s ng, là n n t ng đ phân b các c s kinh t ấ ủ ọ ườ ề ả ơ ở ể ố ố ế ,

ộ văn hóa, xã h i và an ninh qu c phòng. Chúng ta nh n th y r ng: D i s tác đ ng ướ ự ấ ằ ậ ộ ố

ng, t c đ tăng dân s thì v n đ v đ t đai tr nên quan tr ng, c a c ch th tr ủ ơ ế ị ườ ề ề ấ ố ộ ấ ở ọ ố

gay g t, b c xúc nóng b ng h n, hàng lo t các v tranh ch p v quy n l ề ợ ứ ụ ề ấ ạ ắ ỏ ơ ế i, khi u

cáo luôn di n ra h t s c ph bi n và h t s c ph c t p n i t ạ ố ứ ạ ở ầ ổ ế ế ứ ế ứ ọ ơ h u h t m i n i. ễ ế

Chính vì v y, th i gian gân đây co rât nhiêu vu viêc tranh châp, khiêu nai liên quan ờ ậ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̣

đên đât đai diên ra rât gay găt, ph c tap mang tính b c xúc, co nhiêu n i tr thanh ơ ở ứ ứ ́ ́ ̃ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀

điêm nong, khiêu kiên đông ng i, khiêu kiên v t câp. ườ ̣ ượ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́

Căn c vao các nguyên nhân ch y u làm phát sinh tranh ch p đ t đai và căn ủ ế ứ ấ ấ ̀

c vào tinh hinh tranh châp đât đai di n ra trong th i gian qua cho th y, các tranh ứ ễ ấ ờ ̀ ̀ ́ ́

ng t p trung ch p đ t đai th ấ ấ ườ ậ ở ữ nh ng d ng liên quan đ n vi c các ch đ t cũ đòi ế ủ ấ ệ ạ

i đ t t vi c cho thuê, cho m n, cho nh , nay ng i đi thuê, đi m n, đi l ạ ấ ừ ệ ượ ở ờ ườ ượ ở

nh không tr l i đ t c a nh ng ng ả ạ ờ i; tranh ch p ki n đòi l ấ ệ ạ ấ ủ ữ ườ ấ i đang s d ng đ t ử ụ

mà đ t đó có ngu n g c Nhà n c giao cho ng i khác s d ng trong quá trình ấ ồ ố ướ ườ ử ụ

ế th c hi n chính sách đ t đai qua các th i kỳ l ch s , các tranh ch p liên quan đ n ờ ự ử ệ ấ ấ ị

th a k , chuy n nh ng quy n s d ng đ t, tranh ch p liên quan đ n ranh gi ừ ế ể ượ ề ử ụ ế ấ ấ ớ i

ệ quy n s d ng đ t. Cùng v i đó, các khi u ki n hành chính liên quan đ n vi c ề ử ụ ế ệ ế ấ ớ

ng, sai th m quy n c a c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t sai đ i t ấ ề ử ụ ố ượ ứ ấ ấ ậ ủ ơ ề ẩ

quan nhà n c mà ng i dân đã th c hi n quy n khi u n i, t ướ ườ ạ ố ự ệ ề ế cáo nh ng không ư

đ c gi i quy t ho c đã gi i quy t song ng i dân không đ ng tình v i vi c gi ượ ả ế ặ ả ế ườ ệ ồ ớ ả i

ng kh i ki n ra Tòa án đ gi quy t đó nên h l a ch n con đ ọ ự ế ọ ườ ể ả ệ ở i quy t b ng con ế ằ

đ ng t t ng. ườ ố ụ

Bên c nh đó, hiên nay đât n c ta đang trong giai đoan công nghiêp hoa, đô ́ ướ ạ ̣ ̣ ̣ ́

thi hoa. Hâu hêt cac tinh thanh trong ca n c đêu co thu hôi đât đ ph c v cho ́ ở ̉ ướ ụ ụ ́ ể ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̀

ông tác b i th ng gi i phóng m t b ng có s nghi p này, tuy nhiên, công tác c ự ệ ồ ườ ả ặ ằ

nhi u b t c p (nh : Ch a gi i quy t t t m i quan h v l i ích gi a nhà đ u t ấ ậ ư ư ề ả ế ố ệ ề ợ ố ầ ư ữ

c n s d ng đ t v i ng ầ ử ụ ấ ớ ườ i có đ t b thu h i; Ch a đi u ch nh k p th i giá đ t đ ề ấ ị ấ ể ư ồ ờ ỉ ị

ng khi Nhà n c th c hi n d án có liên quan đ n nhi u t nh, làm cho tính b i th ồ ườ ướ ệ ự ề ỉ ự ế

trên cùng m t khu v c nh ng m c đ n bù l ự ứ ề ư ộ ạ ấ i có s chênh l ch l n; Không ch p ự ệ ớ

hành đúng các quy đ nh c a Nhà n c v trình t , th t c thu h i đ t, b i th ng, ủ ị ướ ề ự ồ ấ ủ ụ ồ ườ

i phóng m t b ng mà không có quy t đ nh h tr , tái đ nh c nh ra thông báo gi ỗ ợ ư ư ị ả ặ ằ ế ị

thu h i đ t, không thông báo tr c v k ho ch, ph ng án thu h i đ t cho ng ồ ấ ướ ề ế ạ ươ ồ ấ ườ i

có đ t b thu h i, c ng ch gi i phóng m t b ng trong khi ch a b trí n i tái đ nh ấ ị ồ ưỡ ế ả ư ố ặ ằ ơ ị

c , quy t đ nh thu h i đ t không đúng th m quy n, thu h i đ t đ s d ng vào ư ồ ấ ể ử ụ ồ ấ ế ị ề ẩ

m c đích trái quy ho ch đã đ c xét duy t, v.v…) là nguyên nhân dân đên tranh ụ ạ ượ ệ ̃ ́

châp, khiêu kiên nhiêu, đăc biêt la khiêu kiên đông ng ườ i rât ph c tap. ứ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣

Nhìn nh n khách quan t th c ti n tranh ậ ừ ệ ố h th ng pháp lu t hi n hành và t ậ ệ ừ ự ễ

th i gian qua, theo quan sát ch quan c a chúng ch p đ t đai x y ra trong th c t ả ự ế ờ ủ ủ ấ ấ

tôi, trong th i gian t i các tranh ch p đ t đai v n ti p t c x y ra và s t p trung ờ ớ ế ụ ả ẽ ậ ấ ấ ẫ ở

m t s d ng tranh ch p đ t đai nh : tranh ch p v ranh gi ộ ố ạ ư ề ấ ấ ấ ớ ử ụ ề ấ i s d ng đ t, v c p ấ

gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t sai đ i t ng, v quy n th a k mà nguyên ề ử ụ ố ượ ứ ấ ấ ậ ừ ế ề ề

nhân do hi n tr ng s d ng đ t ch a đ ử ụ ư ệ ấ ạ ượ c xác l p trên h s đ a chính và trên ồ ơ ị ậ

th c đ a rõ ràng, c th và chính xác, cũng là nguyên nhân xu t phát t ụ ể ự ấ ị ừ ự ậ s ch m

t, tranh tr c a ho t đ ng c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t gây ra. Đ c bi ậ ề ử ụ ạ ộ ễ ủ ứ ặ ấ ấ ấ ệ

ch p s x y ra nhi u do quá trình kê khai, đăng ký quy n s d ng đ t khi Nhà ề ử ụ ấ ẽ ả ề ấ

c th c hi n vi c l p b n đ hi n tr ng theo th a đ t (th ng g i là b n đ n ướ ử ấ ồ ệ ệ ậ ự ệ ạ ả ườ ả ọ ồ

299) mà ng i đ ng tên kê khai l ườ ứ ạ ố ớ i không ph i là ch s d ng h p pháp đ i v i ủ ử ụ ả ợ

c có th m quy n ch căn c vào tên th a đ t đó, song khi c p gi y c quan nhà n ấ ử ấ ấ ơ ướ ứ ề ẩ ỉ

i đ ng tên kê khai, đăng ký đ c p...Do đó, tranh ch p x y ra c a ng c a ng ủ ườ ứ ể ấ ủ ấ ả ườ i

có quy n s d ng đ t h p pháp v i ng c c p gi y. D ng tranh ch p này i đ ề ử ụ ấ ợ ớ ườ ượ ấ ạ ấ ấ

h u kh p các đ a ph ng trong c n x y ra ả ở ầ ắ ị ươ ả ướ ả c. M t d ng tranh ch p khác x y ộ ạ ấ

ra cũng liên quan đ n v n đ này đó là: tranh ch p v quy n th a k khi đ t đó là ừ ế ế ề ề ề ấ ấ ấ

di s n th a k chung c a nhi u ng i song khi Nhà n ừ ế ủ ề ả ườ ướ ấ ậ c c p gi y ch ng nh n ứ ấ

quy n s d ng đ t ch c p cho m t ng i hi n s ng trên đ t c a cha m đ l ề ử ụ ỉ ấ ấ ộ ườ ẹ ể ạ i ệ ố ấ ủ

ng trú t i đ a ph và h đ ng tên kê khai đ a chính, có h kh u th ị ọ ứ ẩ ộ ườ ạ ị ươ ấ ng n i có đ t ơ

và ng i đó là ng c. Theo đó, ườ ườ i th c hi n các nghĩa v thu v đ t cho Nhà n ụ ế ề ấ ự ệ ướ

nh ng ng i khác thu c di n th a k theo pháp lu t song không đ ng tên kê khai, ữ ườ ừ ế ứ ệ ậ ộ

không cùng b m mà không đ c chia đ t và c p gi y h s kh i ki n đòi chia ở ố ẹ ượ ọ ẽ ở ệ ấ ấ ấ

th a k . ừ ế

Cùng v i đó, d ng tranh ch p cũng s phát sinh nhi u trong th i gian t i đó ề ẽ ấ ạ ớ ờ ớ

ờ là các tranh ch p v h p đ ng trong giao d ch quy n s d ng đ t. N u trong th i ề ử ụ ề ợ ế ấ ấ ồ ị

gian dài tr c đây, khi th tr ng b t đ ng s n phi chính quy phát tri n ướ ị ườ ấ ộ ể ồ ạ t, ả

nh ng đ t s t đ t di n ra thì h th ng Tòa án th ng đ i m t đ gi ợ ố ấ ệ ố ữ ễ ườ ặ ể ả ố i quy t các ế

tranh ch p v các h p đ ng mua bán, chuy n nh ồ ể ề ấ ợ ượ ằ ng, cho thuê, góp v n b ng ố

ợ quy n s d ng đ t trái pháp lu t mà ch y u là vi ph m v hình th c c a h p ề ử ụ ứ ủ ủ ế ề ạ ậ ấ

c công ch ng, ch ng th c và h p đ ng vô hi u v đ i t đ ng do không đ ồ ượ ề ố ượ ng ự ứ ứ ệ ồ ợ

khi quy n s d ng đ t ch a đ c c p s đ mà các ch th v n ti n hành giao ề ử ụ ư ượ ấ ổ ỏ ủ ể ẫ ế ấ

ng lai g n, khi th tr ng b t đ ng s n có s d ch... Song, hi n nay và trong t ệ ị ươ ị ườ ầ ấ ộ ả ự

suy gi m tr m tr ng và ch a có d u hi u khôi ph c nhanh đã đ y các nhà đ u t ệ ầ ư , ư ụ ấ ẩ ả ầ ọ

các ch th kinh doanh b t đ ng s n r i vào tình tr ng khó khăn cùng c c. Do đó, ả ơ ủ ể ấ ộ ự ạ

hàng lo t các tranh ch p s phát sinh t h p đ ng do s phá v các cam k t, các ấ ẽ ạ ừ ợ ự ế ỡ ồ

c đó. Đ i v i các nhà đ u t thì vi ph m v th i gian giao th a thu n đã ký tr ậ ỏ ướ ố ớ ầ ư ề ờ ạ

ủ nhà, công trình xây d ng g n li n v i đ t, chi m d ng v n c a khách hàng, c a ố ủ ớ ấ ụ ự ề ế ắ

các nhà đ u t khác khi h góp đ đ u t mà không th c hi n d án đ u t . V ầ ư ể ầ ư ọ ầ ư ề ự ự ệ

phía khách hàng, do th tr ị ườ ạ ng nhà đ t có s gi m giá nghiêm tr ng, do đó, ho t ự ả ấ ọ

c đó h kí k t trong h p đ ng cao nên h đ ng đ u t ộ ầ ư không có hi u qu , giá tr ệ ả ướ ế ồ ợ ọ ọ

đã đánh tháo h p đ ng, không mu n ti p t c th c hi n h p đ ng n a và mu n đòi ế ụ ữ ự ệ ố ợ ồ ợ ố ồ

l ạ ố ề ấ ộ i s ti n đã góp. Do v y, các tranh ch p v h p đ ng trong giao d ch b t đ ng ề ợ ấ ậ ồ ị

ng gia tăng trong s n nói chung và giao d ch v quy n s d ng đ t s có chi u h ả ề ử ụ ấ ẽ ề ướ ề ị

th i gian t i. M t d ng tranh ch p khác cũng có nguy c bùng phát trong th i gian ờ ớ ộ ạ ấ ơ ờ

i, đó là tranh ch p v h p đ ng th ch p, b o lãnh b ng quy n s d ng đ t đ t ớ ề ử ụ ế ấ ề ợ ấ ể ằ ả ấ ồ

i vay, đ c bi t là các doanh nghi p không còn vay v n song đ n h n tr n , ng ế ả ợ ạ ố ườ ặ ệ ệ

kh năng tr n , các t ch c tín d ng (bên nh n th ch p, b o lãnh) kh i ki n ra ả ợ ả ổ ứ ế ấ ụ ệ ậ ả ở

Tòa yêu c u gi i quy t đ thu h i n ... ầ ả ế ể ồ ợ

Nh ng d báo nêu trên chúng tôi nh n th y r ng, nguyên nhân c b n là ậ ấ ằ ơ ả ự ữ

ậ gi a pháp lu t đ t đai hi n hành v i pháp lu t khác có liên quan nh : pháp lu t ậ ấ ữ ư ệ ậ ớ

Dân s , pháp lu t v doanh nghi p, pháp lu t v đ u t , pháp lu t v nhà và ậ ề ầ ư ậ ề ự ệ ậ ề ở

kinh doanh b t đ ng s n, pháp lu t v tín d ng, tài chính ngân hàng, pháp lu t v ấ ộ ậ ề ậ ề ụ ả

t ng, v gi i quy t khi u n i, t cáo... còn ch a đ ng nhi u mâu thu n, không t ố ụ ề ả ạ ố ế ế ứ ự ề ẫ

ợ t p trung, th ng nh t và chúng ch a t o thành m t ch nh th hoàn ch nh, phù h p ậ ư ạ ể ấ ố ộ ỉ ỉ

đ đi u ch nh các quan h đ t đai và các quan h khác có liên quan đ n đ t đai. ể ề ệ ấ ế ệ ấ ỉ

Đây cũng là nguyên nhân đ "châm ngòi" cho nh ng sai ph m c a các ch th ủ ể ủ ữ ể ạ

tham gia quan h đ t đai, th m chí, v i s không đ ng nh t c a pháp lu t nêu trên ấ ủ ớ ự ệ ấ ậ ậ ồ

cũng đã và đang tr thành nh ng k h , nh ng l h ng c a pháp lu t đ các ch ẽ ở ữ ữ ở ỗ ổ ậ ể ủ ủ

th l i d ng lách lu t và vi ph m pháp lu t nh m m c đích tr c l i. M t khác, l ể ợ ụ ụ ợ ụ ạ ậ ằ ậ ặ ợ i

ích "h u hĩnh" đ c thu v cho các t ch c, cá nhân khi th tr ậ ượ ề ổ ứ ị ườ ả ng b t đ ng s n ấ ộ

nói chung và th tr ng quy n s d ng đ t nói riêng lên ngôi và nh ng thi ị ườ ề ử ụ ữ ấ ệ ạ t h i,

m t mát, th t thu cho h khi th tr ị ườ ấ ấ ọ ữ ng này chìm đáy, đóng băng... cũng là nh ng

nguyên nhân c a hàng lo t các h p đ ng b phá v các cam k t, các th a thu n đã ủ ế ậ ạ ỡ ồ ợ ỏ ị

ký t c... Th c t này đòi h i trong th i gian t i pháp lu t đ t đai hi n hành tr ừ ướ ự ế ờ ỏ ớ ậ ấ ệ

và pháp lu t khác có liên quan c n ph i đ ả ượ ầ ậ ề c ti p t c nghiên c u, b sung và đi u ứ ế ụ ổ

ch nh theo h ỉ ướ ậ ng h p lí, th ng nh t, cùng v i đó là m t c ch th c thi pháp lu t ộ ơ ế ự ấ ố ợ ớ

trên th c t có hi u qu , nghiêm minh là v n đ t ự ế ề ấ ế ầ t y u khách quan góp ph n ệ ấ ả

ồ quan tr ng h n ch có hi u qu và gi m thi u các tranh ch p đ t đai x y ra; đ ng ể ế ệ ả ả ấ ả ấ ạ ọ

th i góp ph n nâng cao ch t l ấ ượ ầ ờ ng và hi u qu c a công tác gi ả ủ ệ ả ấ i quy t tranh ch p ế

i quy t tranh ch p đ t đai t i Tòa án nói riêng. đ t đai nói chung và gi ấ ả ế ấ ấ ạ

K t lu n ch ng 2 ế ậ ươ

1. Tranh châp đât đai la môt hiên t ng th ̣ ượ ườ ng xay ra trong đ i sông xa hôi va ờ ̀ ở ́ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̃ ̣

moi th i ky lich s . D i chê đô chung ta, Nha n c la ng i đai diên cho toan thê nhân ử ướ ̣ ờ ̀ ướ ̀ ườ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̉

dân lao đông đ ng ra th c hiên quyên s h u duy nhât cua minh đôi v i đât đai, vi vây ̀ ở ữ ́ ớ ự ứ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̣

́ tranh châp đât đai trong th i ky nay mang nôi dung kinh tê cung nh y nghia chinh tri khac ư ́ ờ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̃ ̃ ́ ̣

v i tranh châp đât đai trong xa hôi co giai câp đôi khang. ớ ́ ́ ̃ ̣ ́ ́ ́ ́

́ 2. Cac chu thê khi tham gia quan hê phap luât đât đai không phai luc nao cung nhât ́ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̃

́ tri v i nhau vê tât ca cac vân đê trong quan hê phap luât đo, vi thê se xuât hiên nh ng y kiên ́ ớ ữ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ́ ̣ ́

khac nhau, nh ng mâu thuân, nh ng bât đông v quy n qu n lý, s d ng đ t. Ng i ta ử ụ ữ ữ ề ề ấ ả ườ ́ ̃ ́ ̀

goi hiên t ng đo la s tranh châp đ t đai. ̣ ượ ́ ấ ̀ ự ̣ ́

3. Đi ng c nh ng năm 1980, khi Nha n ượ c dong th i gian vê tr ờ ̀ ướ ̀ ướ ữ ̀ c con duy tri ̀ ̀

c, s h u tâp thê va s h u cá nhân. ba hinh th c s h u đôi v i đât đai: s h u Nha n ́ ớ ứ ở ữ ở ữ ̀ ướ ở ữ ̀ ở ữ ̀ ́ ̣ ̉

̀ Do đo, co thê co tranh châp vê quyên s h u đât đai, hoăc tranh châp vê quyên quan ly va ̀ ở ữ ́ ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́

s dung đôi v i đât đai. Sau Hiên phap năm 1980, Nha n ử ́ ớ ̀ ướ ở ́ c tr thanh đ i di n duy nhât ạ ệ ̣ ́ ́ ́ ̀

c, vi th không thê co tranh châp vê quyên s c a chu s h u toan bô đât đai trên ca n ủ ̉ ở ữ ̉ ướ ̀ ế ̀ ở ̀ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀

̀ h u đât đai. Chu thê cua quan hê tranh châp đât đai chi la chu thê cua qua trinh quan ly va ữ ́ ̉ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ́

̉ s dung đât đai. Cac bên tham gia tranh châp không phai la chu s h u đât đai ma ho chi ử ̉ ở ữ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̣

c Nha n c giao đât, cho s dung trong khuôn khô phap luât quy đinh. Đôi t đ ượ ̀ ướ ́ ượ ử ̉ ng cua ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̣

̣ tranh châp đât đai la quyên quan ly, quyên s dung môt loai tai san đăc biêt không thuôc ̀ ử ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣

quyên s h u cua cac bên tranh châp ma thuôc quyên s h u toan dân dân, Nha n ̀ ở ữ ̀ ở ữ ̀ ướ c ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̀

thông nhât quan ly. ́ ́ ̉ ́

4. Tranh châp đât đai không chi anh h ng tr c tiêp đên l i ich cua cac bên tham ưở ́ ợ ự ́ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̉ ́

gia tranh châp ma con anh h ng đên l i ich cua Nha n c. Khi xay ra tranh châp, tr ưở ́ ợ ̀ ướ ướ c ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̉ ̉ ́

hêt môt bên không th c hiên đ c nh ng quyên cua minh, do đo anh h ̣ ượ ự ữ ưở ự ng đên viêc th c ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̣

hiên cac nghia vu đôi v i Nha n c. Tranh châp đât đai xay ra se tac đông không tôt đên ́ ớ ̀ ướ ̣ ́ ̃ ̣ ́ ́ ̉ ̃ ́ ̣ ́ ́

tâm ly, tinh thân cua cac bên, gây nên tinh trang mât ôn đinh, bât đông trong nôi bô nhân ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

dân, lam cho nh ng quy đinh cua Luât Đât đai, cung nh nh ng đ ư ữ ữ ườ ̉ ng lôi chinh sach cua ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ̃ ́ ́ ́

Nha n c không đ c th c hiên môt cach triêt đê. ̀ ướ ượ ự ̣ ̣ ́ ̣ ̉

̣ 5. Tranh châp đât đai xay ra la hâu qua cua nh ng nguyên nhân nhât đinh. No biêu hiên ữ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̉

cu thê nh ng mâu thuân bât đông vê l i ich kinh tê gi a cac chu thê s dung đât v i nhau. ̉ ữ ́ ữ ́ ớ ̉ ử ̀ ợ ̣ ̃ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣

Trong nh ng năm v a qua tranh châp đât đai đa diên ra hâu hêt cac đia ph ữ ừ ở ươ ̉ ng trong ca ́ ́ ̃ ̃ ̀ ́ ́ ̣

c. Tuy m c đô, tinh chât va pham vi khac nhau nh ng nhin chung tranh châp đât đai n ướ ứ ư ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́

đa gây ra nh ng hâu qua năng nê anh h ng đên trât t , an toan xa hôi. Vi vây, phai căn ữ ưở ̣ ự ̃ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣ ̉

ng lôi chinh sach cua Nha n c vao th c trang s dung đât, vao đ ứ ̀ ườ ự ử ̀ ướ c, vao nh ng văn ữ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ̉ ̀

ban phap luât đê tim ra nh ng nguyên nhân dân đên tranh châp đât đai, t đo co nh ng ữ ừ ́ ữ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ̃ ́ ́ ́ ́

biên phap giai quyêt tranh châp môt cach thoa đang, gop phân ngăn ng a va han chê t ừ ́ ớ i ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̣

m c thâp nhât nh ng tranh châp đât đai co thê xay ra. ữ ứ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉

CH NG 3: ƯƠ Ấ NH NG V N Đ LÝ LU N V GI I QUY T TRANH CH P Ề Ả Ữ Ấ Ậ Ế Ề

Đ T ĐAI, V PHÁP LU T GI I QUY T TRANH CH P Đ T ĐAI VÀ Ấ Ậ Ấ Ấ Ả Ế Ề

TH C TR NG PHÁP LU T V GI I QUY T TRANH CH P Đ T ĐAI Ề Ả Ự Ạ Ấ Ấ Ậ Ế

B NG TÒA ÁN VI T NAM Ằ Ở Ệ

Nh chung ta đã biêt, tranh châp đât đai la môt hiên t ng xay ra phô biên ̣ ượ ư ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́

trong xã hôi. Đăc biêt la khi n n kinh t c ta chuyên đôi sang nên kinh tê thi ề n ế ướ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ ́

tr ng, đât đai đ c tra lai gia tri th c vôn co cua no thì tranh châp đât đai phat sinh ườ ượ ̣ ự ́ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ́

co xu h ng ngay cang gia tăng ca vê sô l ướ ́ ượ ́ ng va tinh chât ph c tap [58] la môt tât ứ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̣

yêu khach quan, vây thì vi c giai quyêt các tranh châp đât đai phát sinh m t cách có ệ ộ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́

hi u qu la vô cung cân thiêt. ả ̀ ́ Nâng cao hiêu qua giai quyêt tranh châp đât đai co anh ệ ̀ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̉

ng t i s ôn đinh tinh hinh chinh tri, kinh tê h ưở ớ ự ́ - xa hôi. Nêu tinh hinh chinh tri xa ̃ ̉ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̣

́. hôi không ôn đinh se không tao ra tiên đê phat triên kinh tê ̣ ̉ ̣ ̃ ̣ ̀ ̀ ́ ̉

Vê ph ng diên chinh tri: Cac tranh châp đât đai đ c giai quyêt triêt đê se ươ ượ ̃ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̉

đam bao đ c an ninh, trât t xa hôi, ôn đinh vê măt tâm ly cho ng i dân yên tâm ượ ̣ ự ườ ̉ ̉ ̃ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ́

lam ăn, sinh sông đem lai lòng tin cua ng i dân đôi v i chinh sach cua Đang va ườ ́ ớ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̉

phap luât cua nha n c. Trên th c tê ng h p ̀ ướ ự ́, nhiêu tr ườ ợ vi cệ giai quyêt tranh châp ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́

keo dai khiên cho nhiêu ng i dân khiêu t câp, khiêu nai tâp thê đên đ t đai ấ ườ ́ nai v ̣ ượ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ́

cac c quan Trung ng gây mât trât t ́ ơ ươ ̣ ự ̣ . , an toan xa hôi ́ ̀ ̃

Vê ph ng diên xa hôi: c giai quyêt co hiêu ươ ̣ Cac tranh châp đât đai đ ượ ̣ quả ̀ ̣ ̃ ́ ́ ́ ̉ ́ ́

se đam bao đ c s đoan kêt trong nôi bô nhân dân, không gây ph ng hai đên tinh ̉ ượ ự ươ ̃ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̀

hinh nôi bô gia đinh, ho hang, dong tôc. N c giai quyêt kip uế tranh châp không đ ượ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̣

th i thi nh ng xung đôt, xô xat phat sinh gi a cac bên se chuyên tinh chât t “dân ́ ừ ữ ữ ờ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̃ ̉ ́

s ” sang thanh “hinh s ” ... ự ự ̀ ̀

Vê ph ng diên c giai quyêt se đap ng l ươ ̣ kinh tê: Tranh châp đât đai đ ượ ́ ứ ợ i ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ̃

ich kinh tê cua cac bên, đam bao cho cac bên yên tâm san xuât kinh doanh, giam chi ́ ́ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ̉ ́ ̉

phi tôn kem trong viêc khiêu kiên. Ng c lai, nêu tranh châp đât đai không đ ượ ượ c ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́

giai quyêt thi cac bên không nh ng không th c hiên đ ự ữ ượ ̀ c quyên cua minh ma con ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀

c nghia vu cua ho đôi v i Nha n c. không th c hiên đ ự ̣ ựơ ́ ớ ̀ ướ ̃ ̣ ̉ ̣

Nghiên c u và làm rõ nh ng vân đ lý lu n v gi ữ ề ả ứ ề ậ ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ ́

đai, v pháp lu t gi i quy t tranh ch p đ t đai và th c tr ng pháp lu t v gi ề ậ ả ậ ề ả i ự ế ấ ạ ấ

c ta đ co thê đ a ra đ c khai niêm quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ấ ế ấ ằ n ở ướ ̉ ư ể ượ ́ ́ ̣

gi i quy t tranh ch p đ t đai nói chung, khai niêm gi i quy t tranh ch p đ t đai ả ế ấ ấ ả ế ấ ấ ́ ̣

b ng tòa án nói riêng; tim ra đ ằ ượ ấ c các yêu tô chi phôi viêc giai quy t tranh ch p đ t ế ấ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̉

đai và cac nguyên tăc giai quyêt tranh châp đât đai, cac thuân l ̣ ợ ̉ i va kho khăn khi giai ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ́

quyêt tranh châp đât đai băng ph ươ ng th c tòa án. Đ ng th i, nó la c s ly luân và ờ ̀ ơ ở ứ ồ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣

th c ti n đ tìm ra nh ng bât câp, nh ng han chê c a h th ng pháp lu t cũng nh ́ ủ ệ ố ự ễ ữ ữ ể ậ ư ́ ̣ ̣

ng m c trong giai quyêt tranh châp đât đai. nh ng v ữ ướ ắ ̉ ́ ́ ́

3.1. Nh ng v n đ lý lu n v giai quyêt tranh ch p đ t đai b ng tòa án ấ ề ậ ề ữ ằ ấ ấ ̉ ́

3.1.1. Khái ni m gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ệ ả ế ấ ằ ấ

Tranh châp đât đai la môt hiên t ng th ̣ ượ ườ ̀ ng xay ra trong đ i sông xa hôi va ờ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̃ ̣

moi th i ky lich s . Giai quyêt tranh châp đât đai la hoat đông cua cac c quan ở ́ ơ ử ờ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̉

Nha n c co thâm quyên nhăm g iai quyêt cac bât đông, mâu thuân cua hai hay nhiêu ̀ ướ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̉ ̀

bên trong quan hê đât đai trên c s phap luât đê bao vê quyên va l ơ ở ̀ ợ i ich h p phap ợ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̀ ́ ́

cua cac bên tranh châp. Qua viêc giai quyêt tranh châp đât đai ma cac quan hê đât đai ̉ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́

đ c điêu chinh phu h p v i l i ich cua Nha n c, l i ich xa hôi va cua ng ượ ớ ợ ̀ ợ ̀ ướ ợ ườ ử i s ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̃ ̣ ̀ ̉

̉ dung đât, mang lai s ôn đinh trong nôi bô nhân dân, lam cho nh ng quy đinh cua ̣ ự ữ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣

phap luât đât đai đ c th c hiên trong cuôc sông. ượ ự ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́

Có th hi u ể ể “Giai quyêt tranh châp đât đai la giai quyêt bât đông, mâu thuân ̉ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̃

trong nôi bô nhân dân, tô ch c trong quá trình qu n lý và s d ng đ t đai va trên c ử ụ ̉ ứ ấ ả ơ ̣ ̣ ̀

i h p phap bi xâm hai đông th i truy c u trach nhiêm s đo phuc hôi cac quyên l ở ̀ ợ ợ ứ ờ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣

phap ly đôi v i hanh vi vi pham phap luât vê đât đai” [93, tr.74]. ́ ớ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́

iai quyêt tranh châp đât đai la dung nh ng cach th c phu h p trên Nh vây, g ư ̣ ̀ ợ ữ ứ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́

c s phap luât nhăm giai quyêt nh ng bât đông, mâu thuân trong nôi bô nhân dân, ơ ở ữ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̃ ̣ ̣

phuc hôi cac quyên va l i ich h p phap cho bên bi xâm hai, đông th i buôc bên vi ̀ ợ ợ ờ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̣

pham phai ganh chiu hâu qua phap ly do hanh vi cua ho gây ra, gop phân tăng c ng ườ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ̀

́ phap chê trong linh v c quan ly va s dung đât đai. Hay nói cách khác là giai quyêt ̀ ử ự ́ ́ ̃ ̉ ́ ̣ ́ ̉

tranh châp đât đai la viêc vân dung đung đăn cac quy đinh cua phap luât vào gi ả i ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣

quy t các mâu thu n, b t đ ng c a các ch th tham gia quan h pháp lu t đ t đai ủ ể ậ ấ ấ ồ ủ ế ệ ẫ

nh m bao vê cac quyên va l i ich h p phap cua ng i s dung đât. V y, hi u nh ằ ̀ ợ ợ ườ ử ể ậ ư ̉ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ́

th nào là gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng Tòa án ?. ế ả ế ấ ấ ằ

Trong quan hê phap luât ̣ ̣ đât đai, viêc giai quyêt cac tranh châp đât đai la môt ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀

trong nh ng biên phap quan trong đê phap luât đât đai phat huy đ c vai tro trong ữ ượ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̀

ng, hiêu qua giai quyêt tranh châp đât đai, gop đ i sông xa hôi. Đê nâng cao chât l ờ ́ ượ ́ ̃ ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́

phân th c hiên cai cach hanh chinh, cai cach t ự ư ́ phap, phu h p v i th c tiên va cac ớ ̀ ợ ự ̀ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̃ ̀

quy đinh cua phap luât, đam bao đung v i tinh thân cua nghi quyêt Hôi nghi lân th ớ ứ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̀

6 cua Ban châp hanh Trung ươ ́ ng Đang khoa XI, trên c s kê th a va phat triên cac ơ ở ́ ừ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̉

quy đinh cua Luât Đât đai năm 1993, Luât Đât đai năm 2003 đa s a đôi, bô sung ̃ ử ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̉

nh ng quy đinh m i vê giai quyêt tranh châp đât đai. Theo đó, tranh ch p đ t đai có ữ ớ ấ ấ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

th đ c gi ng th c hành chính t i y ban nhân dân ho c gi ể ượ ả i quy t b ng ph ế ằ ươ ứ ạ Ủ ặ ả i

quy t t i Tòa án nhân dân. ế ạ

Nh đã nêu ư ở ̉ trên, giai quyêt tranh châp đât đai la dung nh ng cach th c, giai ữ ứ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́

phap đung đăn, phu h p trên c s phap luât nhăm giai quyêt nh ng bât đông, mâu ơ ở ̀ ợ ữ ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀

thuân trong nôi bô nhân dân vê nh ng vân đê liên quan đên đât đai. V y, gi ̀ ữ ậ ả ế i quy t ̃ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́

ậ tranh ch p đ t đai b ng tòa án là vi c tòa án áp d ng các quy đ nh c a pháp lu t ụ ủ ệ ấ ấ ằ ị

i quy t nh ng b t đ ng, mâu thu n gi a các ch th n y sinh trong quá đ gi ể ả ủ ể ả ấ ồ ữ ữ ế ẫ

trình qu n lý và s d ng đ t đai. ử ụ ả ấ

Tuy nhiên, không ph i tranh ch p đ t đai nào cũng có th đ c gi ể ượ ấ ấ ả ả ế i quy t

thông qua tòa án. Pháp lu t có quy đ nh c th v th m quy n c a tòa án trong ụ ể ề ẩ ủ ề ậ ị

c gi vi c gi ệ ả i quy t các tranh ch p đ t đai, theo đó tòa án ch đ ấ ỉ ượ ế ấ ả ữ i quy t nh ng ế

tranh ch p đ t đai nào thu c th m quy n c a mình đ ộ ề ủ ẩ ấ ấ ượ c pháp lu t quy đ nh. ậ ị

Gi ả i quy t các tranh ch p v đ t đai b ng tòa án có tính đ c thù c a nó đó ằ ề ấ ủ ế ặ ấ

là:

̣ - Chê đô s h u đât đai la nên tang đê xây d ng c chê quan ly đât đai va chê đô ̣ ở ữ ự ơ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̀ ́

[Xem thêm: 34]. Đât đai th c chât la môt loai cua cai ma thiên nhiên “cho s dung đât đai ử ự ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ̀

không” loai ng i, no không phai thu n túy là thanh qua cua lao đông, tuy thông qua lao ườ ầ ̀ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ̣

đông con ng i co thê lam thay đôi hoăc nâng cao gia tri s dung cua no va chi khi co s ườ ̣ ử ́ ự ̣ ́ ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̉

kêt h p v i lao đông đât đai m i tr thanh co ich th c s . n ́ ợ ớ ự ự Ở ướ ớ ở ́ c ta, chê đô s h u đât ̣ ở ữ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́

đai đa thay đôi căn ban trong qua trinh phat triên cua cach mang. T chô đa dang vê hinh ừ ̃ ̉ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ ̀

th c s h u nay chi con môt hinh th c s h u đât đai thuân nhât [76, tr.22]. “Đât đai ứ ở ữ ứ ở ữ ̉ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́

thuôc s h u toan dân, do Nha n c thông nhât quan ly” [39]. ̣ ở ữ ̀ ướ ̀ ́ ́ ̉ ́

Đât đai thuôc s h u toan dân. Chi co Nha n c thay măt toan dân m i la ng ̣ ở ữ ̀ ướ ̀ ườ i ớ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̀

́ đ i di n chu s h u th c hiên đây đu moi quyên năng cua chu s h u đo. Đo la cac ạ ̉ ở ữ ̉ ở ữ ự ệ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀

quyên: Chiêm h u đât đai, s dung đât đai, đinh đoat đât đai: ữ ử ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́

+ Quyên chiêm h u đât đai la quyên Nha n c chiêm gi ̀ ướ ữ ữ ̉ vôn đât đai trong ca ̀ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́

c, lam c s cho quyên s dung va quyên đinh đoat. n ướ ơ ở ̀ ử ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣

Quyên chiêm h u đât đai cua Nha n ̀ ướ ữ ̉ c la vinh viên va tron ven trên toan lanh thô, ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̃ ̃ ̀ ̣ ̣ ̀ ̃

con ng i s dung đât chi đ c chiêm gi đât đai đê s dung phu h p v i nh ng điêu ườ ử ̉ ượ ữ ̀ ợ ớ ̉ ử ữ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀

kiên cu thê do Nha n c quy đinh. Nha n c co thê thu hôi vi l i ich cua toan xa hôi theo ̀ ướ ̀ ướ ̀ ợ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ̀ ̃ ̣

quy đinh cua phap luât. ̣ ̉ ́ ̣

+ Quyên s dung đât đai la quyên khai thac nh ng thuôc tinh co ich cua đât đai ̀ ử ữ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́

̉ phuc vu cho muc đich phat triên kinh tê, xa hôi, nâng cao đ i sông vât chât va tinh thân cua ờ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀

nhân dân... Nha n ̀ ướ ̉ c không tr c tiêp s dung toan bô đât đai ma giao môt phân cho tô ́ ử ự ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̀

ch c, hô gia đinh, ca nhân s dung. Ng ứ ử i đ ườ ượ ́ c giao s dung đât h p phap ngoai cac ́ ợ ử ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀

quyên chiêm gi , s dung con co 10 quyên khác theo quy đ nh c a Lu t Đ t đai. ữ ử ậ ấ ủ ị ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̀

Quyên s dung đât cua Nha n ̀ ử ̀ ướ ̉ c la không bi han chê vi xuât phat t l i ich tôi cao cua ́ ừ ợ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́

toan dân. Quyên s dung đât cua cac tô ch c, hô gia đinh va ca nhân đ ̉ ứ ̀ ử ượ ̀ c quy đinh cu thê vê ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̉

th i gian, không gian va muc đich. Phap luât cho phep trong môt sô tr ng h p, Nha n ́ ườ ờ ̀ ướ ợ ́ c co ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣

̀ thê thu h i quyên s dung đât trên nh ng khu v c cu thê. Quyên chiêm h u đât đai găn liên ̀ ử ữ ự ữ ồ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́

v i quyên s dung đât đai. Chiêm h u ma không s dung la vi pham phap luât. ớ ̀ ử ữ ử ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̣

̀ + Quyên đinh đoat đât đai la quyên quyêt đinh sô phân phap ly cua đât đai. Nha ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́

n ướ ̀ c th c hiên quyên năng nay thông qua viêc quyêt đinh muc đich s dung, giao đât va ự ử ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́

thu hôi đât. c giao đât cho tô ch c, hô gia đinh va ca nhân đê s ́ Luât Đât đai ghi ro: Nha n ̀ ướ ̉ ứ ̉ ử ̀ ̣ ́ ̃ ́ ̣ ̀ ̀ ́

dung ôn đinh, lâu dai. Ngoai ra, Nha n ̀ ướ c con giao đât đê s dung co th i han hoăc tam th i. ờ ́ ờ ̉ ử ̣ ̉ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣

- Hô gia đinh, ca nhân đ c Nha n ượ ̀ ướ ̉ c giao đât co quyên chuyên đôi, chuyên ̣ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̉

nh ng, cho thuê, th a kê, thê châp quyên s dung đât. ượ ̀ ử ừ ́ ́ ́ ̣ ́

Cac quyên noi trên chi đ c th c hiên trong th i han giao đât va đung muc đich s ̉ ượ ự ờ ử ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́

dung cua đât đ c giao theo quy đinh cua Luât Đât đai va cac quy đinh khac cua phap luât. ́ ượ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣

Giây ch ng nhân quyên s dung đât phat hanh theo mâu thông nhât va co sô xeri ̀ ử ứ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̃ ́ ́ ̀ ́ ́

c co thâm quyên câp theo Luât Đât đai liên tuc do c quan Nha n ơ ̀ ướ ́ năm 1987, Luât Đât ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̣

năm 2003 va theo đung cac văn ban h ng dân cua các đai năm 1993 ho c Lu t Đ t đai ặ ậ ấ ̉ ướ ̀ ́ ́ ̃ ̉

c quan ch c năng, la m t trong nh ng căn c phap ly quan trong đê xac đinh ng ơ ̀ ộ ứ ữ ứ ườ ử i s ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣

dung đât h p phap va la c s đê ho th c hiên cac quyên noi trên. Ngoài ra, Lu t Đ t đai ̀ ơ ở ậ ấ ̣ ự ́ ợ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́

năm 2003 còn th a nh n ng ừ ậ ườ i đang s d ng đ t đ ử ụ ấ ượ ấ c xem là có quy n s d ng đ t ề ử ụ

h p pháp khi có đ các đi u ki n quy đ nh t ợ ủ ề ệ ị ạ i kho n 1, 2 và 5, Đi u 50 c a Lu t này. ề ủ ả ậ

Khi co tranh châp đên toa an nhân dân thi ho phai xuât trinh nh ng giây t nay đê ch ng ́ ờ ̀ ̉ ứ ữ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̀

́ minh viêc ho co đu điêu kiên phap ly đê th c hiên cac quyên. Đây cung la điêu kiên đê xac ̉ ự ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ̣ ̉

đinh thâm quyên giai quyêt tranh châp vê đât đai theo quy đinh cua Luât Đât đai năm 2003. ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ ́

- Viêc chuyên đôi, chuyên nh ượ ́ ng, cho thuê, th a kê, thê châp quyên s dung đât ̀ ử ừ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̣

hoan toan khac v i viêc chuyên đôi, chuyên nh ́ ớ ượ ̉ ng, cho thuê, th a kê, thê châp cac tai san ừ ̀ ̀ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀

khac. Đôi v i đât đai, ng i s dung đ t chi đ c chuyên đôi, chuyên nh ng, cho thuê, ́ ớ ườ ử ̉ ượ ấ ượ ́ ́ ̣ ̉ ̉ ̉

th a kê, thê châp quyên s dung đât ma thôi; đăc biêt la không đ c xâm hai đên quyên s ̀ ử ừ ượ ̀ ở ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ́

c đ i di n ch s h u. Nha n h u cua toàn dân, do Nhà n ữ ướ ạ ệ ủ ở ữ ̀ ướ ́ c quy đinh rât chăt che cac ̉ ̣ ́ ̣ ̃

điêu kiên đê ng ̉ ườ ử ́ i s dung đât h p phap th c hiên cac giao dich đo. Toa an phai xem xet ́ ợ ự ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉

́ toan diên cac quy đinh cua Bô luât dân s va cua cac văn ban phap luât vê đât đai đê xac ự ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̉

đinh gia tri phap ly cua môi loai giao dich co liên quan đên quyên s dung đât. ̀ ử ̣ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̃ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́

- Phap luât vê đât đai n ở ướ ́ c ta đa trai qua cac giai đoan phat triên, biên đôi khac ́ ̣ ̀ ́ ̃ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̉

nhau. Môi giai đoan lich s , Nha n ̀ ướ ử ̣ c xây d ng môt hê thông cac văn ban phap luât ự ̃ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ́

t ươ ứ ́ ng ng. Cac giao dich co liên quan đên quyên s dung đât phat sinh trên c s phap ơ ở ̀ ử ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́

luât đo. Th c tê c ta tôn tai môi quan hê qua đô đan xen nhau. Nhiêu loai giao dich ự n ́ ở ướ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣

phat sinh th i ky tr ng ng v i quan hê lich s th i ky nay nh ng lai đ ở ờ c t ̀ ướ ươ ứ ử ở ờ ̣ ượ c ư ớ ́ ̣ ̣ ̀ ̀

th c hiên va nay sinh tranh châp th i ky sau ma ́ ở ờ ự ̀ ở ớ đo đa co cac văn ban phap luât m i ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̃ ́ ́ ̉ ́ ̣

thay thê cac văn ban phap luât th i điêm phat sinh giao dich. ̣ ở ờ ́ ́ ̉ ́ ̉ ́ ̣

Tinh chât qua đô noi trên phai đ c ̉ ượ ́ toa an nhân dân tôn trong đê giai quyêt cac ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̉ ́

tranh châp phat sinh trong qua trinh th c hiên cac giao dich dân s co liên quan đên quyên ự ự ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀

s dung đât ma cac giao dich đo đ ử ́ ượ ̣ c giao kêt theo cac quy đinh tai cac văn ban phap luât ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ́

tr c th i điêm tranh châp [76, tr.23]; cu thê la: ướ ờ ̉ ́ ̣ ̉ ̀

+ Giao kêt theo luât cu, tranh châp va kh i kiên tai th i điêm co luât m i thì viêc ap ̣ ớ ̣ ờ ̀ ở ́ ̣ ̃ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́

dung văn ban phap luât nao đê giai quyêt cac tranh châp la vân đê ph c tap, phai đ ̀ ứ ̉ ượ c ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣

quan tâm x ly thoa đang. ử ́ ̉ ́

+ Cac quan hê đât đai co nhiêu chu thê tham gia: Trong điêu kiên kinh tê thi tr ng ̣ ườ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̀ ̣ ́

co nhiêu chu thê tham gia vao quan hê dân s , th ự ươ ́ ng mai, quyên s dung đât la đôi ̀ ử ́ ̀ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̀

ng cua giao dich dân s nên chu thê cua cac giao dich co liên quan đên quyên s dung t ượ ̀ ử ự ̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣

đât cung đ ượ ̀ c m rông; co thê bao gôm: tô ch c, hô gia đinh, ca nhân trong đo co thê la ̉ ứ ở ́ ̃ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉

ng i Viêt Nam hoăc la ng i Viêt Nam đinh c ườ ̀ ườ n ư ở ướ c ngoai, tô ch c, ca nhân n ̉ ứ ướ c ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ́

ngoai đâu t tai Viêt Nam. ̀ ư ̣ ̀ ̣

+ Ở ̣ ́ Viêt Nam gia đât (th c ch t là gia tri quyên s dung đât) gôm nhiêu loai gia ̀ ử ự ấ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̣

khac nhau. Chung ta không coi đât đai la hang hoa nên không đinh gia đât ma chi xac đinh ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣

gia tri quyên s dung đât. V i y th c quan ly gia nên Nha n ớ ̀ ử ́ ứ ̀ ướ ̣ c quy đinh khung gia cac loai ́ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́

đât va buôc ng i s dung đât khi chuyên nh ng quyên s dung đât phai căn c vao ườ ử ượ ̀ ử ứ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ̀

khung gia đât do Nha n c đinh ra. Nh ng th c tê thi phân l n cac h p đông chuyên ̀ ướ ́ ợ ̀ ớ ự ư ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̉

nh ng quyên s dung đât xac đinh gia đât theo gia thi tr ượ ̀ ử ̣ ườ ́ ng. Viêc tôn tai nhiêu loai gia đât ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ́

c ta ch a đ n ở ướ ư ượ ́ c quy đinh ro trong cac văn ban phap luât la loai gia nao ap dung cho cac ̣ ̃ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣

quan hê phap luât nao nên anh h ưở ng đên viêc xac đinh hiêu l c cua cac giao dich co liên ̣ ự ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́

quan [76, tr.24].

Luât đât đai năm 2003 ra đ i thay thê cho Luât đât đai ờ ̉ năm 1993 v i nhiêu bô ớ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀

sung m i, quan trong, nhât la quy đinh trong viêc giai quyêt tranh châp đât đai. Tiêp ớ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́

tuc kê th a nh ng điêm h p ly cua Luât đât đai ́ ừ ữ ợ năm 1993 trên c s đap ng nh ng ơ ở ́ ứ ữ ̣ ̉ ́ ̉ ̣ ́

đoi hoi cua th c tiên, Luât đât đai ự ́ năm 2003 đa quy đinh cac tranh châp đât đai co ̀ ̉ ̉ ̃ ̣ ́ ̃ ̣ ́ ́ ́

thê đ c giai quyêt thông qua ba ph ng th c: Hoa giai, Giai quyêt b i c quan ̉ ượ ươ ́ ở ơ ứ ̉ ́ ̀ ̉ ̉

hanh chinh và Giai quyêt băng toa an nhân dân. ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

Toa an nhân dân la môt c quan Nha n c co ch c năng giai quyêt tranh ̣ ơ ̀ ướ ứ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ́

châp. Thâm quyên giai quyêt tranh châp đât đai cua toa an nhân dân đ ượ ́ c Luât Đât ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̣

đai năm 2003 quy đinh ro rang va theo h ng ngay cang m rông thâm quyên. Đây ướ ở ̣ ̃ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ̉ ̀

la xu h ng chung rât phu h p v i th c tiên. Theo khoan 1, điêu 136 Luât Đât đai ướ ̀ ợ ự ớ ̀ ́ ̃ ̉ ̀ ̣ ́

năm 2003 thi toa an nhân dân không chi giai quyêt cac tranh châp đât đai ma ng ườ i ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀

s dung đât co giây ch ng nhân quyên s dung đât ma con giai quyêt ca tr ử ̀ ử ̉ ườ ứ ng h p ợ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́

cac bên tranh châp co giây t quy đinh tai khoan 1, 2 va 5 điêu 50 Luât Đât đai năm ́ ờ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̀ ̣ ́

2003 va cac tranh châp vê tai san găn liên v i quyên s dung đât. S di co s thay ̀ ử ́ ự ớ ở ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̃

đôi nh vây la b i cac ly do: ư ̣ ̀ ở ̉ ́ ́

- Hiên nay Nha n c ta coi quyên s dung đât la môt loai tai san co gia [46, ̀ ướ ̀ ử ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ́

đ.174], ng i s dung đât co quyên chuyên đôi, chuyên nh ng, cho thuê, cho thuê ườ ử ượ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

lai, th a kê, thê châp, tăng cho, bao lanh, gop vôn băng quyên s dung đât [45, đ.61]. ̀ ử ừ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̃ ́ ́ ̀ ̣ ́

̀ Quyên s dung đât đa tham gia vao cac giao dich dân s v i tinh cach la môt loai tai ự ớ ̀ ử ̣ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̣

san. Do vây, khi phat sinh cac tranh châp liên quan đên quyên s dung đât thi chinh ̀ ử ̉ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́

la cac tranh châp liên quan đên quyên tai san. ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̉

- Cac tranh châp đât đai ma ng i s dung đât ch a đ c câp giây ch ng ườ ử ư ượ ứ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́

nhân quyên s dung đât va cung không co bât ky môt loai giây t nao khac quy đinh ̀ ử ́ ờ ̣ ̣ ́ ̀ ̃ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̣

tai khoan 1, 2 va 5 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 thi ch a co c s đê ch ng minh ́ ơ ở ̀ ư ̉ ứ ̣ ̉ ̀ ̀ ̣ ́

răng ng i đang s dung đât la ng i co quyên s dung. Đê xem xet ai la ng i co ườ ̀ ườ ử ̀ ử ̀ ườ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́

quyên s dung đât thi giao cho c quan hanh chinh giai quyêt la phu h p. ̀ ử ̀ ợ ơ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀

- Đê quan triêt quan điêm chi đao cua Hôi nghi lân th ứ 7 Ban châp hanh trung ̉ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ́ ̀

ng Đang khoa IX vê tiêp tuc đôi m i chinh sach phap luât đât đai trong th i ky ươ ớ ờ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́

đây manh công nghiêp hoa - hiên đai hoa: ́ “Viêc giai quyêt tranh châp đât đai tr c ướ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́

hêt cân tiên hanh hoa giai, nêu hoa giai không thanh thi đ a ra toa an giai quyêt. ̀ ư ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ́

Nha n c quy đinh th i hiêu va th i han giai quyêt cac khiêu nai, không đê keo dai” ̀ ướ ̀ ờ ờ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̀

[10] và Hôi nghi lân th ứ 6 Ban châp hanh trung ươ ̉ ng Đang khoa XI vê tiêp tuc đôi ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̣

m i chinh sach phap luât đât đai ớ ổ trong th i kỳ đ y m nh toàn di n công cu c đ i ệ ẩ ạ ờ ộ ́ ́ ́ ̣ ́

m i, t o n n t ng đ đ n năm 2020 n c ta c b n tr thành n ớ ạ ề ả ể ế ướ ơ ả ở ướ ệ c công nghi p

theo h ướ ng hi n đ i ệ ạ : “Các c quan có th m quy n ph i t p trung gi ả ậ ề ẩ ơ ả i quy t k p ế ị

th i, d t đi m các tranh ch p, khi u n i, t ờ ứ ạ ố ế ể ấ ủ cáo v đ t đai theo đúng quy đ nh c a ề ấ ị

pháp lu t v khi u n i, t cáo, t t ng hành chính, t t ng dân s ; công b công ậ ề ạ ố ế ố ụ ố ụ ự ố

i quy t” khai k t qu gi ế ả ả ế [11].

Ngoai ra, kho n 2 Đi u 136 và đi u 138 Luât Đât đai năm 2003 đã đ ề ề ả ượ ử c s a ̀ ̣ ́

i quy t c a đ i, b sung năm 2010 con quy đinh thâm quyên gi ổ ổ ả ế ủ tòa án khi đ ngươ ̀ ̣ ̉ ̀

i quy t c a và quy đ nh cho s không đ ng ý v i quy t đ nh gi ự ế ị ồ ớ ả ế ủ y ban nhân dân ủ ị

ng i s d ng đ t đ c quy n kh i ki n đ i v i quy t đ nh hành chính, hành vi ườ ử ụ ấ ượ ố ớ ế ị ề ệ ở

hành chính v qu n lý đ t đai, th t c gi i quy t khi u ki n đ i v i quy t đ nh ủ ụ ề ả ấ ả ố ớ ế ị ế ế ệ

hành chính, hành vi hành chính v qu n lý đ t đai đ c th c hi n theo quy đ nh ề ả ấ ượ ự ệ ị

c a Lu t T t ng hành chính. ủ ậ ố ụ

Nh vây, viêc quy đinh thâm quyên giai quyêt tranh châp đât đai cua toa an ư ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́

nhân dân trong Luât Đât đai năm 2003 la phu h p, thê hiên đ ̀ ợ ượ ̣ c ban chât quan hê ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ́

phap luât va đap ng đ ́ ứ ượ ́ c ph n l n yêu câu cua th c tiên giai quyêt tranh châp đât ầ ớ ự ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ̃ ̉ ́ ́

đai trong giai đoan hiên nay. ̣ ̣

3.1.2. Các nguyên tăc gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ả ế ấ ấ ằ ́

Nguyên tăc giai quyêt tranh châp đ c hiêu la hê thông cac quan điêm, t ượ ư ́ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̉

ng chi đao co tac dung đinh h ng trong suôt qua trinh giai quyêt tranh châp. t ưở ướ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́

Viêc giai quyêt tranh châp đât đai nói chung và b ng tòa án nói riêng phai tuân theo ằ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̉

môt sô nguyên tăc c ban sau: ́ ơ ̉ ̣ ́

Môt la, c ̀ nguyên tăc bao đam đât đai thuôc s h u toan dân do Nha n ̣ ở ữ ̀ ướ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ̀

th c hiên vai trò đ i di n chu s h u: ạ ̉ ở ữ ự ệ ̀ Đât đai thuôc s h u toan dân co nghia la, ̣ ở ữ ̣ ́ ̀ ́ ̃

đât đai không thuôc quyên s h u riêng cua môt tô ch c hay ca nhân nao. Cac tô ở ữ ứ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̀ ́

ch c, công đông dân c , hô gia đinh va ca nhân chi la chu thê cua quyên s dung ̀ ử ư ứ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ̉ ̣

đât. Đât đai thuôc s h u toan dân do Nha n ̣ ở ữ ̀ ướ c đai diên chu s h u. Quyên s h u ̀ ở ữ ̉ ở ữ ́ ́ ̀ ̣ ̣

toan dân đôi v i đât đai la quyên s h u duy nhât va tuyêt đôi. Tinh duy nhât va ở ữ ́ ớ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́

tuyêt đôi thê hiên chô quyên s h u toan dân bao trum lên tât ca đât đai, du đât đo ̣ ở ̀ ở ữ ́ ̣ ́ ̉ ̃ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ́

đang do ai s dung. Viêc s dung đât cua cac tô ch c, ca nhân, công đông dân c ̉ ứ ̣ ử ử ư ̣ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̀

̉ phai đam bao đung quy hoach, kê hoach, muc đich s dung đât, tiêt kiêm, co hiêu qua ử ̉ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣

va bao vê môi tr ng. Đây la nguyên tăc phap ly xuyên suôt trong qua trinh quan ly ườ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉

va s dung đât, phan anh đăc tr ng cua quyên s h u toan dân đôi v i đât đai. Do ̀ ở ữ ́ ớ ̀ ử ư ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ́

vây, khi giai quyêt cac tranh châp đât đai, cac c quan co thâm quyên phai nghiêm ́ ơ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̉

chinh châp hanh nguyên tăc nay va coi đo la c s đê giai quyêt tranh châp đât đai. ̀ ơ ở ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ́ ́

T đo cân quan triêt quan điêm, đ ng lôi cua Đang, Nha n ừ ườ ̀ ướ ừ c vê viêc không th a ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̉ ̀ ̣

nhân viêc đoi lai đât i khac s dung trong qua trinh th c hiên ́ đa giao cho ng ườ ́ ử ự ̣ ̣ ̀ ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ̣

chinh sach đât đai cua Nha n c Viêt Nam dân chu công hoa, Chinh phu Cach ̀ ướ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̉ ́

mang lâm th i Công hoa miên Nam Viêt Nam va Nha n c Công hoa xa hôi chu ̀ ướ ờ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ̀ ̃ ̣

nghia Viêt Nam. ̃ ̣

Hai la, nguyên tăc đam bao l i ich cua ng i s dung đât, nhât la l i ich kinh ̉ ợ ườ ử ̀ ợ ̀ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ́ ́

tê, khuyên khich t hoa giai trong nôi bô quân chung nhân dân: ự ́ Th c hiên nguyên tăc ự ́ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ́ ̣

nay, co nghia la hoat đông giai quyêt tranh châp đât đai đa thê hiên đ c t t ng ượ ư ưở ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̃ ̉ ̣

đôi m i trong qua trinh Nha n ̀ ướ ớ ự c điêu hanh cac quan hê xa hôi vê đât đai. Trên th c ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ ́

tê, bât c ca nhân, tô ch c nao khi tham gia vao môt quan hê dân s đêu mong muôn ̉ ứ ́ ứ ự ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ́

đat đ c môt l i ich nhât đinh, trong quan hê phap luât đât đai cung vây, vân đê l ̣ ượ ̣ ợ ̀ ợ i ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̃ ̣ ́

ich luôn la vân đê côt loi, luôn la môi quan tâm hang đâu cua cac bên, nêu l i ich cua ́ ợ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̉

ng i s dung đât không đ c đam bao thi viêc s dung đât không thê đat đ ườ ử ượ ̣ ử ̣ ượ c ̣ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ̉

hiêu qua mong muôn. Do vây, khi giai quyêt cac tranh châp, mâu thuân vê đât đai, ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̃ ̀ ́

điêu đâu tiên cân phai chu y la giai quyêt hai hoa l i ich kinh tê gi a cac bên. Đây ̀ ợ ́ ữ ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ́

cung la điêm mâu chôt đê giai quyêt cac tranh châp đât đai. Tuy nhiên, theo quy đinh ̃ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣

cua phap luât hiên hanh, tr c khi đ a cac tranh châp đât đai ra giai quyêt tai cac c ướ ́ ơ ư ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣

quan co thâm quyên, nhât thiêt cac tranh châp nay đa phai qua thu tuc hoa giai va ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̉ ̉ ̣ ̀ ̉

phap luât khuyên khich cac bên t ng l th ự ươ ượ ̉ ng hoa giai. Co thê noi, đây la giai ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̀

phap h u hiêu đê giai quyêt tranh châp đât đai. No v a tiêt kiêm th i gian, tiên cua, ́ ừ ữ ờ ́ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̉

thê hiên ro nhât y chi cua cac bên, lai v a giam đ ̣ ừ ượ ̉ c ap l c cho cac c quan giai ́ ơ ́ ự ̉ ̣ ̃ ́ ́ ́ ̉ ́ ̉

quyêt tranh châp đât đai. ́ ́ ́

Ba la, nguyên tăc giai quyêt tranh châp phai nhăm muc đich ôn đinh tinh hinh ̀ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ ̀

kinh tê, xa hôi: ́ Khi tranh châp đât đai nay sinh nhi u se gây tac đông l n đên cac ề ớ ́ ̃ ̣ ́ ́ ̉ ̃ ́ ̣ ́

măt cua đ i sông kinh tê xa hôi, gây nên s căng thăng trong cac môi quan hê xa hôi, ự ̉ ờ ̣ ́ ́ ̃ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̃ ̣

̉ tao ra ganh năng cho cac c quan giai quyêt tranh châp. Vi vây, viêc găn viêc giai ́ ơ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̣

quyêt tranh châp đât đai v i viêc tô ch c lai san xuât, tao điêu kiên cho lao đông ̉ ứ ớ ở ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̣

nông thôn co viêc lam phu h p v i qua trinh chuyên đôi c câu s dung đât va c ̉ ơ ́ ử ̀ ợ ̀ ơ ớ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ́

câu kinh tê theo h ng công nghiêp hoa - hiên đai hoa đât n c se giup phat triên ướ ́ ướ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̃ ́ ́ ̉

cac hoat đông san xuât kinh doanh, t ng b c ôn đinh va cai thiên đ i sông nhân ừ ướ ờ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ̣ ́

dân. Vi vây, yêu câu giai quyêt tranh châp đât đai phai găn v i viêc tô ch c lai san ̉ ứ ớ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̉

xuât, tao điêu kiên cho ai gioi nghê gi thi lam nghê đo, chuyên đôi c câu s dung ̉ ơ ́ ử ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̣

đât theo h ướ ̣ ng thâm canh, tăng vu trên c s không ng ng cai tao đât đai, bô tri lai ơ ở ừ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́

c câu san xuât hang hoa theo nhu câu cua thi tr ơ ́ ̣ ườ ̉ ng. V i y nghia to l n đo, khi giai ớ ớ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̃ ́

quyêt tranh châp đât đai chung ta phai triêt đê th c hiên nguyên tăc nay. ̉ ự ́ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̀

Ngoai nh ng nguyên tăc c ban trên, khi giai quyêt tranh châp đât đai chung ́ ơ ̉ ữ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́

ta con phai tuân thu môt sô nguyên tăc khac nh : Th c hiên đung viêc phân đinh ư ự ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣

́ thâm quyên giai quyêt tranh châp; bao vê cac giao dich đa thiêt lâp theo nguyên tăc ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̣

tuân thu phap luât, tôn trong truyên thông, l i ich công công, quyên va l ợ ̀ ợ i ich h p ợ ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ́

phap cua ng i khac; tôn trong t do y chi, t ườ ự ́ ự ̀ do th a thuân, thiên chi, trung th c va ự ỏ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́

nguyên tăc phap chê; thông qua hoat đông xet x loai viêc nay giao duc phap luât cho ́ ử ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣

cac đ ng s va nh ng ng ́ ươ ự ữ ườ ̣ i khac; th c hiên nghi quyêt cua Đang công san Viêt ự ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̉ ̣ ̉

Nam [Xem thêm: 76].

3.1.3. Cac yêu tô chi phôi viêc giai quyêt tranh châp đât đai b ng tòa án; ằ căn cứ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́

đanh gia hiêu qua va ̀ cac yêu tô quyêt đinh hiêu qua cua viêc giai quyêt tranh châp ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́

đât đai tai toa an nhân dân ́ ̣ ̀ ́

3.1.3.1. Cac yêu tô chi phôi viêc giai quyêt tranh châp đât đai b ng tòa án ằ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́

Nh đa phân tich trên, tranh châp đât đai đang phat sinh ngay cang nhiêu, ư ̃ ở ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀

gây anh h ng không tôt đên nhiêu măt cua đ i sông xa hôi, giai quyêt tôt cac tranh ưở ̉ ờ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̃ ̣ ̉ ́ ́ ́

châp đât đai la môt trong nh ng muc tiêu ma chung ta đăt ra, muôn vây tr ữ ướ ́ c hêt ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣

chung ta phai tim hiêu cac yêu tô chi phôi viêc giai quyêt tranh châp đât đai đê gop ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́

phân vao viêc tim ra c chê h u hiêu giai quyêt cac tranh châp đât đai. ́ ữ ơ ề Có r t nhi u ấ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́

i quy t tranh ch p đ t đai. Tuy nhiên, qua tim hiêu co thê y u t ế ố chi ph i vi c gi ố ệ ả ế ấ ấ ̉ ̀ ̉ ́

xac đinh co môt sô yêu tô c ban chi phôi qua trinh giai quyêt tranh châp đât đai sau ́ ơ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́

đây:

Môt la, thoi quen va tâp quan vê s dung đât cua nhân dân ta: Do hinh th c s ̀ ử ứ ở ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̀

nhân vê đât đai đa tôn tai rât lâu trong lich s , do đo t khi Hiên phap năm h u t ữ ư ử ́ ừ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́

1980 va Luât Đât đai năm 1987 quy đinh toan bô đât đai thuôc s h u toan dân do ̣ ở ữ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̀

Nha n c thông nhât quan ly cho đên nay la môt khoang th i gian ch a dai đê thay ̀ ướ ư ờ ́ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉

đôi tâp quan, thoi quen va y th c cua ng i dân. Vi du nh : Thay vi đang th c hiên ́ ứ ườ ̣ ư ự ̉ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̣

hanh vi chuyên nh ng quyên s dung đât thi ho lai nghi răng đang mua ban đât, ượ ̀ ử ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̃ ̀ ́ ́

cho răng đât cua minh thi minh ban, viêc lam thu tuc theo quy đinh la không quan ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀

trong, sau đo ng i nhân chuyên nh ́ ườ ượ ớ ng quyên s dung đât xây nha kiên cô rôi m i ̀ ử ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̀

phat sinh tranh châp nên rât kho giai quyêt cho thâu tinh đat ly [ ́ Xem 28, tr.29-37]. ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̣

Hoăc t ng trong nam khinh n lam cho viêc giai quyêt quyên l t ̣ ư ưở ̀ ợ ữ ̉ i th a kê cua ừ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́

phu n không đ c bao đam va khi phat sinh tranh châp thi rât kho hoa giai ... ̣ ữ ượ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉

Hai la, nh ng thay đôi vê chinh sach, phap luât vê đât đai: Co le c ta, ữ n ̃ ở ướ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ́

linh v c đât đai la môt trong nh ng linh v c co nhiêu s thay đôi vê chinh sach, ̀ ự ự ữ ự ̃ ́ ̀ ̣ ̃ ́ ̉ ̀ ́ ́

phap luât điêu chinh nhât, co nhiêu văn ban h ng dân thi hanh nhât. Ch a co đao ướ ư ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̃ ̀ ́ ́ ̣

ự luât nao trong qua trinh xây d ng, s a đôi lai tôn nhiêu th i gian công s c, giây m c ự ử ứ ờ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́

va tranh cai nh Luât Đât đai th i gian qua, cung nh ch a co Nghi đinh nao sanh ư ư ư ờ ̀ ̃ ̣ ́ ̃ ́ ̣ ̣ ̀ ́

đ c vê sô điêu, vê sô trang, vê đô dai cua cac điêu so v i ượ ́ ớ Nghi đinh sô ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ̣

181/2004/NĐ-CP ngay 29/10/2004 cua Chinh phu, ng dân thi hanh Luât Đât đai ̉ h ướ ̀ ̉ ́ ̃ ̀ ̣ ́

năm 2003 trong lich s hanh phap cua Chinh phu Viêt Nam. ử ̣ Viêc thay đôi phap luât ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ́

c nh ng kho khăn cho phu h p v i tinh hinh th c tiên đa phân nao khăc phuc đ ự ̀ ợ ớ ượ ữ ̀ ̀ ̃ ̃ ̀ ̀ ́ ̣ ́

ng măc trong viêc giai quyêt tranh châp đât đai nh ng cung chinh viêc co nhiêu v ướ ư ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̃ ́ ̣ ́ ̀

thay đôi nhiêu lân trong khoang th i gian ngăn va co qua nhiêu văn ban d i luât la ̉ ướ ờ ̀ ̉ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̣

môt trong nh ng tr ngai đang kê cho nh ng ng i lam công tac giai quyêt tranh ữ ữ ở ườ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ́

châp đât đai. Chăng han, không kip th i câp nhât văn ban phap luât vê đât đai se dân ờ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̃ ̃

đên giai quyêt sai phap luât. Lai co luc văn ban h ướ ̣ ng dân hoăc chông cheo hoăc ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ̃ ̣ ̀ ́

́ mâu thuân v i nhau hoăc mâu thuân v i luât, quy đinh trong cac văn ban luât co luc ớ ớ ̃ ̣ ̃ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ́

́ cung không nhât quan, thông nhât nên không biêt ap dung cai nao đê giai quyêt, lai co ̃ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̣

nhiêu văn ban h ng dân không ro rang nên rât kho ap dung. ̉ ướ ̀ ̃ ̃ ̀ ́ ́ ́ ̣

3.1.3.2. Căn c đanh gia hiêu qua va ứ ̉ ̀ cac yêu tô quyêt đinh hiêu qua cua viêc giai ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣

quyêt tranh châp đât đai tai toa an nhân dân ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

Căn c đanh gia hiêu qua ứ ̉ cua viêc giai quyêt tranh châp đât đai tai toa an nhân ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

dân

Đây la viêc lam cân thiêt vi co xac đinh đ ượ c cac tiêu chi thi m i co c s đê đanh ̀ ớ ́ ơ ở ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́

gia hiêu qua cua viêc giai quyêt cac vu tranh châp va t đo m i xac đinh đ c yêu câu ̀ ừ ́ ớ ượ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀

hoan thiên, co nh ng kiên nghi co tinh khoa hoc, co căn c ly luân va th c tiên nhăm nâng ́ ữ ̀ ự ứ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̃ ̀

̉ cao hiêu qua cua hoat đông xet x cua toa an. D i đây la nh ng căn c đanh gia hiêu qua ̀ ữ ́ ử ướ ứ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣

cua viêc giai quyêt cac vu tranh châp vê : ̀ đât đai tai toa an nhân dân ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́

Th nhât, ty lê sô vu an đa đ c giai quyêt so v i sô l ứ ̃ ượ ớ ́ ượ ̣ ng cac vu an ma toa an đa thu ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̃

ng thê hiên cac goc đô: Sô l lý: Đây la căn c đanh gia d a trên sô l ́ ự ứ ́ ượ ̣ ở ́ ượ ̃ ng vu an đa ̀ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́

c toa an thu ly, giai quyêt chiêm ty lê bao nhiêu phân trăm so v i sô l đ ượ ớ ́ ượ ̀ ng yêu câu toa ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̀

an giai quyêt cac vu tranh châp vê đât đai. Ty lê sô vu an ma toa an đa thu ly đê giai quyêt cang ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ̀

cao thi hiêu qua cang cao. ̀ ̣ ̉ ̀

Th hai, ty lê sô vu tranh châp đât đai ma toa an đa giai quyêt đung th i han do ứ ờ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̉ ́ ́ ̣

phap luât tô tung quy đinh chiêm bao nhiêu phân trăm trong sô cac vu tranh châp vê đât đai ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́

đa đ c toa an thu ly đê giai quyêt: Hang năm Toa an nhân dân tôi cao đêu tông kêt công ̃ ượ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ́

tac xet x cua nganh toa an, kêt qua giai quyêt cac vu an kinh tê, dân s chiêm ty lê trung ́ ử ự ́ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̣

binh t 80% đên 95% trong tông sô vu an phai giai quyêt [80]. Đây la môt kêt qua đang ừ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ́

khich lê. Tuy nhiên, không phai tât ca cac vu an đêu đ c giai quyêt đung th i han phap ̀ ượ ờ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́

luât tô tung quy đinh. Vi nhiêu ly do khac nhau, trong môt sô tr ng h p toa an không tuân ́ ườ ợ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ́

thu th i han giai quyêt vu an, nên gây ra nh ng hâu qua tiêu c c nh : Không bao vê kip ữ ̉ ờ ự ư ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣

th i quyên va l i ich h p phap cua cac đ ờ ̀ ợ ́ ươ ợ ̀ ng s , lam giam long tin cua nhân dân vao toa ự ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀

̀ an. Do đo, viêc toa an giai quyêt cac vu an đung th i han do phap luât tô tung quy đinh la ờ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣

rât cân thiêt. Ty lê sô vu an đ c toa an giai quyêt nhanh trong th i han luât đinh cang cao ́ ượ ờ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̀

thi hiêu qua cang l n. ớ ̀ ̣ ̉ ̀

Th ba, ứ ́ kêt qua hoa giai thanh trong qua trinh giai quyêt cac vu tranh châp vê đât ́ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀

đai: Viêc toa an hoa giai cac đ ng s đê cac bên thoa thuân đ ́ ươ ̣ ượ ớ ́ c v i nhau vê cac giai phap ự ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̉

giai quyêt vu tranh châp la rât quan trong, tranh đ c cac xung đôt xa hôi, gi đoan kêt, s m ượ ́ ớ ữ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̃ ̣ ̀

châm d t tranh châp, tiêt kiêm th i gian ...Ty lê sô vu tranh châp vê đât đai đ ứ ờ ượ ̉ c toa an hoa giai ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀

̉ thanh trong tông sô cac vu tranh châp vê đât đai phai giai quyêt chiêm ty lê cang cao thi hiêu qua ̀ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ̣

hoat đông cua toa an trong vi c gi i quy t các tranh ch p v đ t đai cang l n. ấ ề ấ ệ ế ớ ả ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̀

Th t , ́ ứ ư ty lê cac ban an, quyêt đinh cua toa an giai quyêt cac vu tranh châp vê đât ̉ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀

đai bi cai, s a, huy la bao nhiêu phân trăm so v i tông sô cac ban an, quyêt đinh cua toa an ̉ ử ớ ̣ ̉ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́

giai quyêt cac vu an loai nay: Đây la yêu tô quan trong nhât. Thông th ườ ̀ ng hang năm toa ̉ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀

an đanh gia chât l ng, hiêu qua hoat đông xet x thông qua viêc xem xet ty lê ban an, ́ ượ ́ ử ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ́

quyêt đinh s thâm bi khang cao, khang nghi; ty lê ban an, quyêt đinh s thâm bi khang ơ ơ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́

cao, khang nghi đo đa bi toa an câp phuc thâm cai s a, huy chiêm bao nhiêu phân trăm. ̉ ử ́ ́ ̣ ́ ̃ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̉ ́ ̀

Nêu ty lê cac ban an, quyêt đinh s thâm bi khang cao, khang nghi thâp va nêu ty lê cac ban ơ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̉

́ an, quyêt đinh nay bi toa an câp phuc thâm cai s a, huy cung thâp, ch ng to hoat đông xet ̉ ử ứ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̃ ́ ̉ ̣ ̣

x cua toa an co hiêu qua cao. ử ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉

̣ Đôi v i hoat đông xet x cua toa an câp phuc thâm cung vây, viêc đanh gia hiêu ́ ử ́ ớ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̃ ̣ ̣ ́ ́

qua cung căn c vao ty lê ban an, quyêt đinh phuc thâm bi khiêu nai, khang nghi theo trinh ứ ̉ ̃ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀

giam đôc thâm va ty lê cac ban an, quyêt đinh bi khang nghi bi câp giam đôc thâm huy. t ự ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̉

Th năm, ứ ́ tac đông vê măt xa hôi cua cac ban an, quyêt đinh cua toa an giai quyêt ́ ̣ ̀ ̣ ̃ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̉

cac vu tranh châp vê đât đai: Toa an xet x công khai, cac phan quyêt cua toa an moi ng ́ ử ườ i ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̣

đêu co thê biêt thông qua cac kênh thông tin khac nhau. Xa hôi se co phan ng vê cac phan ̉ ứ ̀ ́ ̉ ́ ́ ́ ̃ ̣ ̃ ́ ̀ ́ ́

quyêt cua toa an theo h ướ ̉ ng tich c c hoăc tiêu c c. Nêu ty lê cac ban an, quyêt đinh cua ự ự ́ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣

toa an giai quyêt cac vu tranh châp vê đât đai đ c d luân xa hôi đông tinh ma ượ ư ̀ cao thì ̀ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ ̀

điêu đo thê hiên hiêu qua cua hoat đông xet x cua toa an đôi v i loai viêc nay la ́ ử ́ ớ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ̀

cao.

Cac yêu tô quyêt đinh hiêu qua cua ̉ viêc giai quyêt tranh châp đât đai tai toa an ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

nhân dân

́ Bên canh cac căn c đanh gia hiêu qua cua viêc giai quyêt cac vu tranh châp vê đât ứ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀

đai tai toa an nhân dân đa đ c nêu trên, cac yêu tô quyêt đinh hiêu qua cua hoat đông ̃ ượ ở ̣ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣

nay bao gôm cac yêu tô sau: ̀ ̀ ́ ́ ́

Th nhât, cac yêu tô thuôc vê ph ng diên lâp phap: Đây la yêu tô quyêt đinh lam ̀ ươ ứ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̀

c s phap ly cho toa an giai quyêt cac tranh châp vê đât đai co hiêu qua. Môt hê thông ơ ở ́ ́ ̀ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ́

́ phap luât hoan chinh bao gôm: Phap luât vê tô tung, phap luât vê nôi dung (cu thê la phap ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀

̀ luât vê đât đai) v i cac quy đinh đây đu, cu thê la nh ng bao đam rât quan trong đê cac toa ̀ ữ ớ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̣ ̉ ́

an giai quyêt nhanh chong h n va đung phap luât đông th i tranh đ c s tùy tiên trong ờ ơ ượ ự ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̣

qua trinh giai quyêt cac tranh châp loai nay tai ̣ toa an nhân dân. ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ́

Th hai, cac yêu tô thuôc vê ph ng diên h ng dân thi hanh phap luât: Đê nâng ̀ ươ ứ ̣ ướ ́ ́ ́ ̣ ̃ ̀ ́ ̣ ̉

cao hiêu qua công tac giai quyêt cac tranh châp vê đât đai, phai hêt s c chu trong khâu ́ ứ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̣

ng dân thi hanh phap luât. Đây la môt trong cac khâu rât quan trong. Kinh nghiêm t h ướ ̣ ừ ̃ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̣

th c tiên xet x cua toa an nhân dân đa chi ro tâm quan trong cua hoat đông nay. ́ ử ự ̃ ̉ ̀ ́ ̃ ̉ ̃ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀

Viêc h ng dân kip th i nh ng văn ban phap luât m i ban hanh, viêc h ̣ ướ ̣ ướ ữ ờ ớ ̃ ng dân ̃ ̣ ̉ ́ ̣ ̀

giai quyêt nhanh cac vân đê v ng măc ma cac toa an nhân dân đia ph ng co yêu câu ̀ ướ ươ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀

Toa an nhân dân tôi cao va cac c quan co liên quan Trung ́ ơ ở ươ ờ ng, viêc tông kêt kip th i ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣

công tac xet x , viêc uôn năn kip th i nh ng sai lâm cua cac toa an nhân dân cac câp trong ́ ử ữ ờ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ́

công tac giai quyêt cac tranh châp vê đât đai... la nh ng điêu kiên rât quan trong bao đam ̀ ữ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̉

̀ cho cac toa an nhân dân xet x kip th i, thông nhât va đung phap luât; đông th i cung la ́ ử ờ ờ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̃

bao đam cho phap luât đi vao cuôc sông. ̉ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́

Th ba, cac yêu tô vê ph ng diên bôi d ̀ ươ ứ ̀ ưỡ ́ ng nghiêp vu: Th c tiên giai quyêt cac ự ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̃ ̉ ́

́ vu an kinh tê, dân s noi chung va cac tranh châp vê đât đai noi riêng đa chi ro tinh chât ự ̣ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ̉ ̃ ́

ngay cang ph c tap cua loai viêc nay, nhât la trong c chê thi tr ̣ ườ ứ ơ ́ ng, đât đai ngay cang co ̀ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀

gia va ngay cang tr nên khan hiêm. Tinh ph c tap cua loai viêc nay biêu hiên s gia ̣ ở ự ứ ở ́ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ̉

tăng vê sô l ́ ượ ̣ ng cac vu tranh châp, hinh th c tranh châp, cac chu thê tham gia vao cac vu ứ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̉ ̀ ́

́ tranh châp, tac đông cua cac tranh châp đo đôi v i xa hôi ... B i vây, viêc giai quyêt cac ́ ớ ở ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̃ ̣ ̣ ̣ ̉ ́

́ tranh châp loai nay đoi hoi cac can bô toa an phai co nghiêp vu chuyên sâu, năm v ng cac ữ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ́

quy đinh cua phap luât vê tô tung dân s đê xây d ng hô s vu an co chât l ng, thê hiên ̀ ơ ̣ ́ ượ ự ự ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̣

viêc ở ̣ xac đinh đung cac quan hê phap luât đang co tranh châp, t ́ ư ́ ̉ cach năng l c cua ự ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́

ng i kh i kiên, nh ng ng i co liên quan, trong tâm cua công tac điêu tra, thu thâp ườ ữ ở ườ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̣

ch ng c .v.v... Đây la nh ng công viêc rât quan trong, bao đam cho viêc toa an ra cac ban ̀ ữ ứ ứ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ̉

an, quyêt đinh co chât l ng. Do đo, viêc bôi d ́ ượ ̀ ưỡ ́ ng nghiêp vu vê ky năng, câp nhât cac ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̃ ̣ ̣

quy đinh m i cua phap luât ma tr ̀ ướ ớ ̃ c hêt la cac quy đinh m i cua phap luât vê đât đai se ớ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́

bao đam hiêu qua công tac giai quyêt cac tranh châp vê đât đai ngay cang cao. ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀

i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án và 3.2. Đi u ch nh ề ỉ pháp lu t ậ v ề gi ả ấ ấ ế ằ th cự

tr ng pháp lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ậ ề ả ạ ế ấ ấ ằ

Trong th i gian qua, các văn b n pháp lu t b c đ u t ậ ướ ầ ạo c s pháp lý quan ơ ở ả ờ

tr ng cho tòa án nhân dân và u ban nhân dân các c p trong vi c gi ọ ệ ấ ỷ ả i quy t các ế

tranh ch p v đ t đai. Tuy nhiên, cũng không th ph nh n r ng th c tr ng h ề ấ ấ ậ ằ ự ủ ể ạ ệ

th ng pháp lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai ậ ề ả ố ế ấ ấ n ở ướ c ta còn nhi u thi u sót, ề ế

b t c p, văn b n quy ph m pháp lu t thì nhi u nh ng thi u th ng nh t [ ậ ấ ậ ấ Xem ư ế ề ả ạ ố

ậ thêm: 31], có nhi u văn b n ch ng chéo nhau làm cho th c ti n áp d ng pháp lu t ự ễ ụ ề ả ồ

i quy t tranh ch p đ t đai ngành tòa án nhân dân g p nhi u khó vào vi c gi ệ ả ế ấ ấ ở ề ặ

khăn, v t áp d ng văn b n nào đ gi ướ ng m c, nhi u lúc không bi ề ắ ế ể ả ụ ả i quy t và ế

vi c áp d ng pháp lu t đ gi ậ ể ả ụ ệ ữ i quy t các tranh ch p đ t đai gi a các c p tòa, gi a ữ ế ấ ấ ấ

các đ a ph ị ươ ng thi u th ng nh t. ố ế ấ

ề Ti p t c hoàn thi n các văn b n pháp lu t v đ t đai cho phù h p v i đi u ậ ề ấ ế ụ ệ ả ợ ớ

ki n kinh t -xã h i c a đ t n c là vi c làm vô cùng c n thi t và ý nghĩa trong ộ ủ ấ ướ ệ ế ệ ầ ế

giai đo n hi n nay. ệ ạ

3.2.1. Đi u ch nh pháp lu t v gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng Tòa án ậ ề ả ề ỉ ế ấ ấ ằ

ờ ố B t kỳ m t lĩnh v c nào, m t quan h xã h i nào phát sinh trong đ i s ng ệ ự ấ ộ ộ ộ

th c t ng cho quan ự ế cũng r t c n đ n s đi u ch nh pháp lu t làm c s đ nh h ỉ ế ự ề ơ ở ị ấ ầ ậ ướ

chung. Pháp lu t là ph h xã h i đó phát sinh, phát tri n theo m t tr t t ệ ộ ậ ự ể ộ ậ ươ ệ ng ti n

quan tr ng nh t đ đi u ch nh các quan h xã h i. Có khá nhi u các khái ni m, các ệ ấ ể ề ề ệ ọ ộ ỉ

ậ ố ớ đ nh nghĩa và các quan ni m c a các nhà khoa h c v đi u ch nh pháp lu t đ i v i ị ọ ề ề ủ ệ ỉ

các quan h xã h i theo cách th c khái quát ho c c th , song t ứ ặ ụ ể ệ ộ ấ ả ề ệ t c đ u bi u hi n ể

c s d ng ph n i dung c t lõi nh t là Nhà n ộ ấ ố ướ ử ụ ươ ng ti n pháp lu t đ tác đ ng vào ậ ể ệ ộ

các quan h xã h i và đ nh h ng quan h xã h i đó theo ý chí c a Nhà n ệ ộ ị ướ ủ ệ ộ ướ c.

c dùng Theo GS.TSKH Đào Trí úc: “Đi u ch nh pháp lu t đó là vi c Nhà n ề ệ ậ ỉ ướ

pháp lu t đ đi u ch nh các quan h xã h i, tác đ ng theo nh ng h ng nh t đ nh ậ ể ề ữ ệ ộ ộ ỉ ướ ấ ị

vào các quan h xã h i” ặ ộ [104]. Theo khái ni m này, tuỳ thu c vào tính ch t, đ c ệ ệ ấ ộ

đi m c a t ng quan h xã h i phát sinh trong th c t mà Nhà n c trên c s đó ủ ừ ự ế ể ệ ộ ướ ơ ở

ộ có cách th c đi u ch nh pháp lu t cho phù h p. Theo đó, có nh ng quan h xã h i ứ ữ ề ệ ậ ợ ỉ

mà s tác đ ng c a pháp lu t mang tính ch t quy n uy, m nh l nh bu c các ch ự ủ ệ ề ệ ấ ậ ộ ộ ủ

th khi thi t l p quan h ph i tuy t đ i tuân th và ch p hành nghiêm ch nh các ể ế ậ ệ ố ủ ệ ấ ả ỉ

quy đ nh c a Nhà n ủ ị ướ c. Song cũng có nh ng quan h xã h i mà các quy đ nh pháp ệ ữ ộ ị

ng cho các ch lu t ch mang tính đ nh khung, t o c s pháp lý ti n đ đ nh h ạ ơ ở ề ị ề ậ ị ỉ ướ ủ

th khi thi ể ế ậ ụ ẫ t l p quan h , còn trong quá trình th c thi các quy n và nghĩa v l n ự ệ ề

nhau, các ch th đ c quy n t do, t nguy n tho thu n và bày t ủ ể ượ ề ự ự ệ ậ ả ỏ ễ ý chí, mi n

sao nh ng tho thu n đó không vi ph m đi u c m c a pháp lu t và đ o đ c xã ứ ữ ủ ề ậ ấ ạ ạ ậ ả

ng ti p c n khác c th h n, PGS.TS. Ph m H u Ngh cho r ng: h i. Theo h ộ ướ ụ ể ơ ữ ế ằ ạ ậ ị

“Đi u ch nh pháp lu t đ c hi u là vi c Nhà n ậ ượ ề ỉ ể ệ ướ ự ậ ử ụ c d a vào pháp lu t, s d ng

m t lo t các ph ạ ộ ươ ụ ng ti n pháp lý đ c thù (quy ph m pháp lu t, văn b n áp d ng ạ ệ ả ậ ặ

pháp lu t, quan h pháp lu t, hành vi th c hi n quy n và nghĩa v pháp lý) đ ụ ự ệ ề ệ ậ ậ ể

đi u ch nh các quan h xã h i, tác đ ng đ n các quan h xã h i theo ph ộ ế ệ ệ ề ộ ộ ỉ ươ ng

h ướ ng nh t đ nh” ấ ị ậ ố ớ [105]. Khái ni m này ch rõ s đi u ch nh c a pháp lu t đ i v i ự ề ủ ệ ỉ ỉ

c th c hi n thông qua vi c Nhà n các quan h xã h i đ ệ ộ ượ ự ệ ệ ướ c trên c s t ng quan ơ ở ừ

ng ti n pháp lý t h xã h i c th phát sinh s s d ng các ph ệ ộ ụ ể ẽ ử ụ ươ ệ ươ ứ ụ ể ng ng, c th :

ữ quy ph m pháp lu t, văn b n áp d ng pháp lu t, quan h pháp lu t... đó là nh ng ụ ệ ậ ậ ạ ậ ả

chu n m c pháp lý th hi n rõ m c đích, yêu c u, nh ng ràng bu c pháp lý c th ể ệ ụ ể ự ụ ữ ầ ẩ ộ

c, đ i v i xã h i, cũng nh trách nhi m pháp lý l n nhau đ các đ i v i Nhà n ố ớ ướ ố ớ ư ể ệ ẫ ộ

ch th khi thi t l p quan h ph i tuân theo. T ủ ể ế ậ ệ ả ươ ế ậ ng đ ng v i quan đi m ti p c n ể ồ ớ

này, tác gi Nguy n C nh Quý cũng nh n đ nh: “Đi u ch nh pháp lu t là s tác ả ễ ậ ả ị ự ề ậ ỉ

đ ng c a pháp lu t lên các quan h xã h i, thông qua m t lo t các ph ệ ộ ủ ạ ậ ộ ộ ươ ệ ng ti n

pháp lý đ c thù đ chúng phát tri n theo m t ph ng h ể ể ặ ộ ươ ướ ạ ng nh t đ nh, nh m đ t ấ ị ằ

đ c m c tiêu mà Nhà n c đ ra” [106]. Hay trong giáo trình Lý lu n Nhà n ượ ụ ướ ề ậ ướ c

và Pháp lu t c a tr ng t khi ậ ủ ườ ng Đ i h c Lu t Hà N i cũng có có quan đi m t ộ ạ ọ ể ậ ươ ự

đ c p đi u ch nh pháp lu t: ỉ ề ậ ậ “Đi u ch nh pháp lu t nói chung là quá trình Nhà ề ề ậ ỉ

c dùng pháp lu t (v i t n ướ ớ ư ậ ủ cách là công c đi u ch nh) tác đ ng lên hành vi c a ụ ề ộ ỉ

các thành viên trong xã h i nh m đ t đ c nh ng m c đích đ ra” [107]. ạ ượ ằ ộ ụ ữ ề

Nhìn chung, các nh n đ nh nêu trên v đi u ch nh pháp lu t đ i v i các quan ề ề ậ ố ớ ậ ị ỉ

h xã h i đ u ch rõ, đi u ch nh pháp lu t là vi c Nhà n ệ ộ ề ệ ề ậ ỉ ỉ ướ ậ c thông qua pháp lu t

t o ra nh ng chu n m c, hành lang pháp lý đ tác đ ng, đi u ch nh các hành vi ạ ự ữ ề ể ẩ ộ ỉ

c a các ch th tham gia các quan h xã h i v i m c đích tr ủ ủ ể ộ ớ ụ ệ ướ ế ậ c h t là duy trì tr t

chung c a xã h i, cũng là m c đích c a Nhà n c đ t ra. Bên c nh đó, tuỳ t ự ủ ủ ụ ộ ướ ạ ặ

thu c t ng tính ch t, đ c đi m c a nh ng quan h xã h i phát sinh, đi u ch nh ữ ộ ừ ủ ệ ề ể ấ ặ ộ ỉ

pháp lu t có tác d ng làm cân b ng và hài hoà hoá quy n và l i ích c a các bên ụ ề ằ ậ ợ ủ

tham gia quan h đó. ệ

V i s phát tri n năng đ ng c a n n kinh t ủ ề ớ ự ể ộ th tr ế ị ườ ng, cùng v i s đan xen ớ ự

và các hình th c s h u, kéo theo đó là các quan h xã c a các thành ph n kinh t ủ ầ ế ứ ở ữ ệ

ng phát tri n ngày h i nói chung và các quan h đ t đai nói riêng cũng có xu h ệ ấ ộ ướ ể

càng sôi đ ng. Các quan h v đ t đai không còn bó h p ph m vi ch th s ệ ề ấ ẹ ở ộ ủ ể ử ạ

c mà m r ng cho các ch th n c ngoài. Các giao d ch v d ng đ t trong n ấ ụ ướ ủ ể ướ ở ộ ị ề

QSDĐ cũng không còn h n ch m t vài giao d ch nh l c đây, mà thay ế ở ộ nh tr ỏ ẻ ư ướ ạ ị

vào đó là s đa d ng c a các ph ng th c giao d ch QSDĐ v i nhi u m c đích s ự ủ ạ ươ ụ ứ ề ớ ị ử

c thì h ng t d ng đ t khác nhau, nhi u lo i QSDĐ khác nhau. Nhà n ụ ề ạ ấ ướ ướ ớ ệ i vi c

qu n lí và phân b đ t đai sao cho chúng đ c phát huy h t ti m năng đ ph c v ổ ấ ả ượ ể ụ ụ ế ề

cho s nghi p kinh t , xã h i c a đ t n c. Đ i v i các ch th s d ng đ t thì ự ệ ế ộ ủ ấ ướ ủ ể ử ụ ố ớ ấ

m c đích t i th ng là trên m i di n tích đ t đ c Nhà n c v i vai trò là ch s ụ ố ượ ấ ượ ệ ỗ ướ ớ ủ ở

ng th c khác nhau đ khai thác t i đa h u đ i di n trao quy n, b ng nhi u ph ữ ề ệ ề ạ ằ ươ ứ ể ố

công năng c a đ t nh m thu l i v cho mình càng nhi u càng t m t khía t. ủ ằ ấ ợ ề ề ố Ở ộ

i đa hóa quy n và l c nh khác, s t ạ ự ố ề ợ ử ụ i ích c a m i ch th trong quá trình s d ng ủ ể ủ ỗ

và khi tham gia vào quan h đ t đai v i Nhà n c, v i doanh nghi p, v i cá nhân, ệ ấ ớ ướ ệ ớ ớ

c và n c ngoài... t t y u không tránh kh i nh ng tranh v i các ch th trong n ớ ủ ể ướ ướ ấ ế ữ ỏ

ch p, mâu thu n, b t đ ng v l ẫ ấ ồ ề ợ ấ i ích. Th c ti n cho th y, trong lĩnh v c nào mà ấ ự ự ễ

l ợ ấ i ích càng cao thì r i ro cũng càng l n và theo đó tính ch t c a nh ng tranh ch p, ấ ủ ủ ữ ớ

ấ b t đ ng cũng càng tr nên đa d ng, ph c t p và tinh vi h n. Các tranh ch p đ t ấ ồ ứ ạ ấ ạ ở ơ

đai x y ra không ch bi u hi n nh ng cá nhân đ n l ỉ ể ệ ở ả ơ ẻ ớ ự ấ v i thu n túy là s b t ữ ầ

i ích cá nhân, mà v đ ng v nh ng l ề ồ ữ ợ ượ ớ t xa h n, các tranh ch p ngày càng v i ấ ơ

chi u h ề ướ ng tinh vi và ph c t p v tính ch t c a tranh ch p, s r i ren c a s đan ấ ủ ủ ự ứ ạ ự ố ề ấ

i ích gi a cá nhân, nhà n c và th m chí là l i ích nhóm. Các xen v s b t đ ng l ề ự ấ ồ ợ ữ ướ ậ ợ

ph m vi dân s hay hành chính và tranh ch p đ t đai x y ra không ch bó h p ả ẹ ở ấ ấ ỉ ự ạ

i ích kinh t , mà nhi u tr đ n thu n v l ầ ơ ề ợ ế ề ườ ệ ủ ng h p, tranh ch p đó có d u hi u c a ấ ấ ợ

nêu trên cho th y, chúng r t c n đ n s đi u ch nh s vi ph m hình s ... Th c t ự ự ế ự ạ ế ự ề ấ ầ ấ ỉ

ng các quan h này đi theo m t tr t t c a pháp lu t nh m đ nh h ủ ằ ậ ị ướ ộ ậ ự ệ ố chung th ng

nh t, m t m t, đ hài hòa hóa các quy n và l c, các t ch c, cá ể ề ấ ặ ộ ợ i ích c a Nhà n ủ ướ ổ ứ

i ích chung c a toàn b xã h i trong quá nhân công dân, c a c ng đ ng và và l ủ ộ ồ ợ ủ ộ ộ

trình qu n lý, khai thác và s d ng đ t; m t khác, cũng là nh m gi ử ụ ằ ấ ặ ả ả ữ i quy t nh ng ế

ậ ấ mâu thu n, tranh ch p, b t đ ng c a các ch th tham gia quan h pháp lu t đ t ủ ể ấ ồ ủ ệ ẫ ấ

xã h i và s an toàn cho ng i dân. Theo đó, Nhà đai và s n đ nh c a tr t t ị ự ổ ậ ự ủ ự ộ ườ

c ban hành h th ng các quy ph m pháp lu t đi u ch nh quan h đ t đai. H n ướ ệ ố ệ ấ ề ạ ậ ỉ ệ

th ng quy ph m này t o ra nh ng chu n m c pháp lý, khuôn m u đ đ nh h ẩ ể ị ự ữ ẫ ạ ạ ố ướ ng

và đi u ch nh các hành vi x s c a các bên tham gia quan h và các ch th khác ử ự ủ ủ ể ề ệ ỉ

có liên quan.

ẫ Khách quan th i gian qua cho th y r ng, đ i v i các tranh ch p, mâu thu n, ấ ằ ố ớ ấ ờ

ph m vi nh l , mang b t đ ng c a các ch th tham gia quan h đ t đai x y ra ấ ồ ủ ể ệ ấ ủ ả ở ỏ ẻ ạ

tính cá nhân và l ợ i ích b t đ ng có giá tr không l n thì vi c gi ị ấ ồ ệ ớ ả i quy t b ng con ế ằ

đ ng th ng l ng, hòa gi i và co n đ ng hành chính t ra có hi u qu , song ườ ươ ượ ả ườ ỏ ệ ả

ự ấ ồ đ i v i nh ng tranh ch p, mâu thu n v i tính ch t tinh vi, ph c t p, s b t đ ng ớ ố ớ ứ ạ ữ ấ ẫ ấ

i nhi u ch th ... thì đa s ph i đ c gi v l ề ợ i ích có giá tr l n, liên quan t ị ớ ớ ủ ể ả ượ ề ố ả i

quy t b ng nh ng phán quy t c a Tòa án m i có th đem l ế ủ ế ằ ữ ể ớ ạ ế i k t qu , m i có ả ớ

hi u qu th c thi trên th c t ả ự ự ế ở ậ . B i v y, pháp lu t đi u ch nh ho t đ ng gi ề ạ ộ ệ ậ ỉ ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai nói chung và gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng con đ ng Tòa ấ ấ ả ế ấ ằ ấ ườ

án nói riêng trong th i gian g n đây có xu h ng ngày càng đ c quan tâm hoàn ầ ờ ướ ượ

thi n h n t ng, chúng đã và ơ ở ả c khía c nh pháp lu t n i dung và pháp lu t t ậ ộ ậ ố ụ ệ ạ

đang d n tr thành khung pháp lí toàn di n và đ ng b đ gi i quy t các tranh ầ ở ộ ể ả ệ ồ ế

ch p đ t đai x y ra trong đ i s ng th c ti n. ự ễ ờ ố ấ ấ ả

i quy t tranh ch p đ t đai Nh v y, có th hi u đi u ch nh pháp lu t v gi ề ậ ề ả ể ể ư ậ ỉ ế ấ ấ

ng Tòa án nh sau: b ng con đ ằ ườ ư

Đi u ch nh pháp lu t v ậ ề gi ề ỉ ả i quy t tranh ch p đ t đai b ng con đ ấ ấ ế ằ ườ ng

Tòa án lµ vi c Nhà n ệ ướ ậ c dùng pháp lu t (h th ng các quy ph m pháp lu t) ệ ố ậ ạ

tác đ ng, đi u ch nh các hành vi x s ộ ử ự các ch th tranh ch p và c a cán b , ủ ể ủ ộ ề ấ ỉ

th m phán thu c h th ng Tòa án trong vi c gi ộ ệ ố ệ ẩ ả ấ i quy t nh ng mâu thu n, b t ữ ế ẫ

i ích h p pháp cho các ch th s đ ng v đ t đai, nh m đ m b o quy n và l ồ ề ấ ề ằ ả ả ợ ủ ể ử ợ

d ng đ t, l ụ ấ ợ i ích c a Nhà n ủ ướ ủ ậ c, c a xã h i và vì s an an toàn và n đ nh tr t ổ ị ự ộ

xã h i. t ự ộ

Nghiên c u s di u ch nh pháp lu t v ứ ự ề ậ ề gi ỉ ả ằ i quy t tranh ch p đ t đai b ng ấ ế ấ

con đ ng Tòa án qua các giai đo n, các th i kỳ tr ườ ạ ờ ướ ấ c đây và hi n nay cho th y, ệ

chúng đ c th hi n ượ ể ệ ở ạ ộ hai m ng pháp lu t quan tr ng đ đi u ch nh ho t đ ng ọ ể ề ậ ả ỉ

này, đó là m ng pháp lu t v n i dung và m ng pháp lu t v t t ng. Theo đó, ậ ề ộ ậ ề ố ụ ả ả

cách là lĩnh v c pháp lu t n i dung đi u ch nh các quan h pháp lu t đ t đai v i t ậ ấ ớ ư ậ ộ ự ề ỉ ệ

đ t đai phát sinh trong quá trình qu n lý và s d ng đ t c a các c quan nhà n ấ ấ ủ ử ụ ả ơ ướ c

có th m quy n cũng nh các ch th s d ng đ t. Theo đó, ủ ể ử ụ ư ề ấ ẩ pháp lu t đ t đai mà ậ ấ

tr c ti p là các văn b n lu t đ cc ban hành qua các th i kỳ (t Lu t Đ t đai ậ ượ ự ế ả ờ ừ ậ ấ

1987, LĐĐ 1993, LĐĐ s a đ i, b sung 1998, 2001 và g n đây nh t là LĐĐ 2003) ử ổ ầ ấ ổ

và h th ng các văn b n h ng d n thi hành ch y u đi u ch nh nh ng n i dung ệ ố ả ướ ủ ế ữ ề ẫ ộ ỉ

c th , tr c ti p liên quan đ n đi u ki n, c s pháp lý đ xác l p, thay đ i hay ụ ể ự ơ ở ề ế ể ệ ế ậ ổ

ch c, h gia đình, cá nhân trong n c, các ch m d t quy n s d ng đ t c a các t ề ử ụ ấ ủ ứ ấ ổ ứ ộ ướ

ch c, cá nhân n c ngoài, ng i Vi t ổ ứ ướ ườ ệ t Nam đ nh c ị n ư ở ướ ấ c ngoài s d ng đ t ử ụ

i Vi t ạ ệ t Nam. Th m quy n c a h th ng c quan trong vi c xác l p, thay đ i và ơ ề ủ ệ ố ệ ậ ẩ ổ

ch m d t quy n s d ng đ t đó. Đ i v i ng i s d ng đ t, khi đ c Nhà n ề ử ụ ố ớ ứ ấ ấ ườ ử ụ ấ ượ ướ c

xác l p quy n s d ng đ t thì h đ c Nhà n c b o h nh ng quy n và l i ích ề ử ụ ọ ượ ậ ấ ướ ả ộ ữ ề ợ

h p pháp gì và h ph i th c hi n nh ng nghĩa v gì đ i v i Nhà n ợ ọ ả ố ớ ụ ự ữ ệ ướ c, xã h i. Các ộ

trình t ự , th t c hành chính đ th c hi n các quy n và nghĩa v c a ng ệ ể ự ụ ủ ủ ụ ề ườ ử i s

c th c hi n ra sao? Nhà n d ng đ t đ ụ ấ ượ ự ệ ướ c có c ch gì đ đ m b o cho các ể ả ế ả ơ

quy n và l ề ợ i ích c a ng ủ ườ ử ụ ậ i s d ng đ t trong quá trình s d ng đ t... Có th nh n ử ụ ể ấ ấ

th y r ng, h th ng pháp lu t đ t đai đã và đang ngày càng đ ậ ấ ấ ằ ệ ố ượ ề c b sung, đi u ổ

ch nh đ h ng t i s đ ng b , h p lý nh m b o v quy n và l i ích thi ể ướ ỉ ớ ự ồ ộ ợ ề ệ ả ằ ợ ế ự t th c

h n cho các ch th s d ng đ t. ơ ủ ể ử ụ ấ

Cùng v i m ng pháp lu t v n i dung nêu trên, m ng pháp lu t v t ậ ề ộ ậ ề ố ụ t ng ả ả ớ

đi u ch nh các ho t đ ng gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng Tòa án cũng đã và ạ ộ ề ỉ ả ế ấ ằ ấ

đang đ c s a đ i, b sung và hoàn thi n theo h ng ngày càng c th , rõ ràng và ượ ử ổ ệ ổ ướ ụ ể

ch u trách nhi m h n cho các Th m phán và minh b ch h n, t o quy n t ơ ch , t ề ự ủ ự ị ệ ẩ ạ ạ ơ

các ch th khác tham gia t t n ủ ể ố ụ g. C th : ụ ể

B lu t dân s năm 1995 đanh dâu môt b c phat triên trong viêc xây d ng ộ ậ ự ướ ự ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣

̉ môt hê thông phap luât dân s , tao hanh lang phap ly cho cac chuân m c ng x cua ự ứ ử ự ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉

ế cac chu thê trong quan hê dân s trong đo co quan hê vê tranh ch p liên quan đ n ự ấ ́ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̀

đ t đai. B lu t dân s năm 1995 đa thê hiên s dân s hoa vê quan hê đât đai khi ấ ộ ậ ̣ ự ự ự ̃ ̉ ́ ̀ ̣ ́

danh riêng phân th năm cho nh ng quy đinh vê chuyên quy n s d ng đ t. Phân ề ử ụ ứ ữ ấ ̀ ̀ ̣ ̀ ̉ ̀

nay qui đinh vê nh ng nguyên tăc chung, nh ng h p đông cung nh ̀ ữ ữ ợ ư các tranh ch pấ ̀ ̣ ́ ̀ ̃

khác có liên quan, phu h p v i cac quan hê th c tê đang tôn tai, bao vê quyên l ̣ ự ̀ ợ ̀ ợ i ớ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̣

cua Nha n ̀ ư c va s kiêm soat cua Nha n ̀ ự ̀ ư c đôi v i loai tai san đăc biêt nay. Tuy ́ ớ ớ ớ ̉ ̉ ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀

vây, qua gân 10 năm th c hiên B lu t Dân s năm 1995 cung đa bôc lô môt sô han ộ ậ ự ự ̣ ̀ ̣ ̃ ̃ ̣ ̣ ̣ ́ ̣

chê bât câp. Trong đó, đa co nh ng quy đinh vê lĩnh v c liên quan đ n gi ữ ự ế ả ế i quy t ́ ́ ̣ ̃ ́ ̣ ̀

các tranh ch p đât đai không con phu h p v i Luât Đât đai năm 2003 cung nh ̀ ợ ớ ấ ư ch- ́ ̀ ̣ ́ ̃

c quôc tê va Thông lê quôc tê trong th i hôi nhâp a t ư ươ ng thich v i cac Điêu ớ ̀ ướ ờ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣

kinh tê quôc tê. Do đó, Bô luât Dân s đ ự ư c Quôc hôi khoa XI ky hop th 7 thông ứ ợ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣

qua ngay 14/6/2005; co hiêu l c thi hanh t ngay 1/1/2006. B lu t Dân s năm ̣ ự ừ ộ ậ ự ̀ ́ ̀ ̀

2005 đã xac đinh ro quyên, nghia vu va trach nhiêm phap ly cua cac chu thê la ca ́ ́ ̣ ̃ ̀ ̃ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̉ ̉ ̀

nhân, phap nhân tô h p tac va hô gia đinh khi tham gia vao cac quan hê dân s liên ̉ ợ ự ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̣

quan đên quy n s d ng đ t. Cùng v i đó, trình t , th t c đ gi ề ử ụ ấ ớ ự ủ ụ ể ả i quy t tranh ế ́

ch p nói chung trong đó có các tranh ch p v đ t đai đ ề ấ ấ ấ ượ c quy đ nh l n đ u tiên ầ ầ ị

i Pháp l nh th t c gi t ạ ủ ụ ệ ả ờ i quy t các v án dân s ngày 29/11/1989. Cùng v i th i ự ụ ế ớ

gian, theo yêu c u c a đ i s ng xã h i và t ầ ủ ờ ố ộ ừ nhu c u c a th c ti n xét x c a h ự ễ ử ủ ệ ầ ủ

th ng Tòa án, Pháp l nh th t c gi i quy t các v án dân s b bãi b và thay vào ủ ụ ệ ố ả ự ị ụ ế ỏ

đó ngày 15/6/2004 B lu t T t ng dân s đ c Qu c h i khóa XI thông qua t ộ ậ ố ụ ự ượ ố ộ ạ i

kỳ h p th 5 và sau m t th i gian thi hành thì đ ộ ứ ọ ờ ượ ử c s a đ i, b sung vào năm ổ ổ

2011. Vi c ra đ i c a B lu t T t ng dân s và vi c s a đ i b sung m t s ộ ậ ố ụ ệ ử ổ ổ ờ ủ ộ ố ự ệ

đi u c a B lu t T t ng dân s đã ph n nào chu n hóa đ c các th t c đ gi ộ ậ ố ụ ề ủ ự ầ ẩ ượ ủ ụ ể ả i

quy t các tranh ch p phát sinh trong xã h i trong đó có các tranh ch p v đ t đai. ộ ề ấ ế ấ ấ

c xu th phát tri n c a xã h i và yêu c u h i nh p c a đ t n c. Đáp ng đ ứ ượ ậ ủ ấ ướ ể ủ ế ầ ộ ộ

Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, mçi lÜnh vùc ph¸p luËt thÓ hiÖn nh÷ng nhu cÇu vµ

yªu cÇu cña sù ®iÒu chØnh ë ph¹m vi vµ khÝa c¹nh kh¸c nhau, song ®Òu híng

tíi môc ®Ých ®iÒu chØnh, ®Þnh híng cho c¸c bªn tham gia tranh ch p và cho ấ

cán b Tòa án th c hi n ho t đ ng gi ạ ộ ự ệ ộ ả i quy t tranh ch p đ t đai có hi u qu , theo ấ ệ ế ấ ả

đó, đ m b o đ i ích h p pháp, chính đáng cho ng ả ượ ả c quy n và l ề ợ ợ ườ ị ạ ắ i b xâm h i, g n

v i vi c n đ nh tình hình kinh t ớ ệ ổ ị ế ổ , n đ nh tr t t ị ậ ự ậ và an toàn cho xã h i, pháp lu t ộ

c tăng c đ ượ c tôn nghiêm, pháp ch xã h i ch nghĩa đ ế ủ ộ ượ ườ ừ ng. Khách quan mà th a

nh n r ng, t Nam qua các giai ậ ằ xuyên su t các quy đ nh c a pháp lu t th c đ nh Vi ị ự ị ủ ậ ố ệ

đo n, các th i kỳ khác nhau c m ng pháp lu t n i dung và pháp lu t t ả ả ậ ộ ậ ố ụ ề t ng đi u ạ ờ

i quy t tranh ch p đ t đai b ng Tòa án cho th y, h th ng pháp ch nhỉ ho t đ ng gi ạ ộ ả ấ ấ ệ ố ế ằ ấ

c a nhà lu t này ch u s chi ph i và tác đ ng sâu s c b i các chính sách kinh t ộ ị ự ắ ậ ố ở ế ủ

c qua m i giai đo n khác nhau, theo đó mà quan h đ t đai b h n ch ho c n ướ ế ặ mở ệ ấ ị ạ ạ ỗ

i ích đ i v i các bên c a Nhà n r ng, m c đ đ m b o các quy n và l ộ ứ ộ ả ề ả ợ ố ớ ủ ướ ỗ c qua m i

ữ giai đo n cũng không gi ng nhau, m c đ c a tính đ c l p, th m quy n c a nh ng ứ ộ ủ ề ủ ộ ậ ẩ ạ ố

ng i th a hành nhi m v gi i quy t tranh ch p h th ng Tòa án cũng đ c thu ườ ụ ả ừ ệ ấ ở ệ ố ế ượ

h p hay m r ng không gi ng nhau. Đ c bi ẹ ở ộ ặ ố ệ t, pháp lu t đi u ho t đ ng gi ề ạ ộ ậ ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai b ng Tòa án bi u hi n rõ nét b i s chi ph i đ c thù c a pháp ệ ố ặ ở ự ủ ể ằ ấ ấ

lu t v s h u tài s n mà c th là s h u đ t đai (ph n này tác gi đã làm rõ khi ậ ề ở ữ ở ữ ấ ụ ể ầ ả ả

ch ra b n ch t c a QSDĐ và nh ng đ c tr ng c b n c a QSDĐ). Bên c nh đó, s ặ ư ơ ả ủ ấ ủ ữ ạ ả ỉ ự

ng, kéo theo s phát tri n phong phú phát tri n không ng ng c a n n kinh t ừ ủ ề ể th tr ế ị ườ ự ể

và đa d ng c a các lo i hình th tr ng trong n n kinh t ị ườ ủ ạ ạ ề ế sôi đ ng y nh th ấ ư ị ộ

tr ng tài chính, th tr ng b t đ ng s n, th tr ng hàng hoá d ch v ... làm cho các ườ ị ườ ấ ộ ị ườ ả ụ ị

giao d ch v QSDĐ cũng theo đó phát tri n không ng ng. Đây cũng là y u t chi ế ố ừ ể ề ị

ph i tr c ti p t ố ự ế ớ ạ i quá trình hình thành và phát tri n c a pháp lu t đi u ch nh ho t ể ủ ề ậ ỉ

i quy t tranh ch p đ t đai cho phù h p v i s phát tri n đó. Ngoài ra đ ng gi ộ ả ớ ự ế ể ấ ấ ợ , y uế

văn hoá pháp lý truy n th ng, thói quen c a ng i dân Vi t Nam t ố ủ ề ố ườ ệ cũng chi ph iố

không nh đ n pháp lu t đi u ch nh trong lĩnh v c này. ậ ề ỏ ế ự ỉ

3.2.2. Th c tr ng pháp lu t v giai quyêt tranh châp đât đai b ng tòa án ậ ề ự ạ ằ ̉ ́ ́ ́

Hê thông cac văn ban phap luât vê đât đai đ c ban thanh t sau khi thanh lâp ượ ừ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̣

Nha n c Viêt Nam dân chu công hoa (năm 1945), t i nay đ c coi la môt hê thông ̀ ướ ớ ượ ̣ ̉ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ́

rât ph c tap, trai qua nhiêu giai đoan lich s va co nhiêu chinh sach khac nhau đ ử ứ ượ c ́ ̣ ̉ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́

ap dung hai miên Nam, miên Băc. Có th th y phap luât v đât đai c a n c ta có ở ̣ ề ́ ể ấ ủ ướ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ́

nh ng đăc điêm sau: ữ ̣ ̉

Th nhât: Phap luât vê đât đai phat triên găn liên v i cac giai đoan lich s ứ ớ ử ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̣

phat triên cua Nha n ̀ ướ ́ c công hoa xa hôi chu nghia Viêt Nam, thê hiên tâp trung nhât ́ ̉ ̉ ̣ ̀ ̃ ̣ ̉ ̃ ̣ ̉ ̣ ̣

đ ng lôi cua Đang công san Viêt Nam vê cach mang ruông đât ườ n ́ ở ướ ̣ c ta. Phap luât ́ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́

vê đât đai phat triên va ngay cang hoan thiên tr thanh môt hê thông t ng đôi hoan ở ươ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀

̣ ự chinh, môt bô phân cua phap luât Viêt Nam. T nh ng văn ban đ n hanh hiêu l c ữ ừ ơ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̀

ch a cao nh Săc lênh, Nghi đinh, Quyêt đinh, Thông t ư ư ư ̣ ... đa ra đ i văn ban luât ờ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̃ ̉

hinh th c cao nhât, co hiêu l c cao điêu chinh cac quan hê đât đai c ta, đo la ̣ ự ứ n ở ướ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ́

Luât Đât đai. ̣ ́

S hinh thanh va phat triên cua hê thông cac văn ban phap luât vê Th hai: ứ ự ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣

đât đai la môt qua trinh lâu dai, thê hiên ca hai măt sô l ng va chât l ng, găn ̣ ở ́ ượ ́ ượ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ̉ ̣ ̀ ́

liên v i lich s hinh thanh va phat triên cua hê thông phap luât Viêt Nam. Hê thông ử ớ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́

phap luât đât đai noi chung va phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai noi riêng đa ̃ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́

đ c xây d ng, t ng b c hoan thiên nhăm đap ng cac yêu câu vê quan ly va s ượ ừ ự ướ ́ ứ ̀ ử ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́

dung đât đai qua cac th i ky. Luât Đât đai năm 2003 ra đ i và đ c s a đ i b sung ờ ờ ượ ử ổ ổ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́

vào năm 2009 và năm 2010, thay thê cho Luât Đât đai năm 1993 v i nhiêu bô sung ớ ́ ̣ ́ ̀ ̉

m i quan trong, trong đo co cac quy đinh trong viêc giai quyêt tranh châp đât đai. ớ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́

Ti p theo đó, năm 2004 B lu t T t ng dân s cũng đ ộ ậ ố ụ ự ế ượ c Qu c h i thông ố ộ

qua và đ c s a đ i b sung năm 2011 đã c i thi n đáng k trình t ượ ử ổ ổ ể ệ ả ự , th t c gi ủ ụ ả i

quy t các tranh ch p t i tòa án trong đó có các tranh ch p v đ t đai. ấ ạ ế ấ ề ấ

H ng dân thi hanh Luât Đât đai co Nghi đinh 181/2004/NĐ-CP ngay ướ ̃ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀

29/10/2004 cua Chinh phu, h ng dân thi hanh Luât Đât đai năm 2003; Thông t ̉ ướ ư ́ sô ̉ ́ ̃ ̀ ̣ ́

01//TT-BTNMT ngay 13/04/2005 cua Bô Tai nguyên va Môi tr ng h ng dân ườ ướ ̀ ̉ ̣ ̀ ̀ ̃

th c hiên môt sô điêu cua Nghi đinh sô 181/2004/NĐ-CP và Ngh đ nh 84/2007/NĐ- ự ị ị ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ́

ư ệ CP ngày 25/5/2007 c a Chính ph quy đ nh b sung v m t s v n đ nh vi c ị ề ộ ố ấ ủ ủ ề ổ

c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t, th c hi n quy n s d ng đ t … ấ ề ử ụ ề ử ụ ứ ự ệ ấ ấ ậ ấ

Đê giai quyêt cac tranh châp vê đât đai, Toa an nhân dân Tôi cao co Nghi ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́

quyêt sô 02/2004/NQ-HĐTP ngay 10/08/2004 cua Hôi đông thâm phan Toa an nhân ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ́

dân tôi cao h ng dân ap dung phap luât trong viêc giai quyêt cac vu an dân s , hôn ướ ự ́ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́

nhân va gia đinh va Công văn sô 116/2004/KHXX ngay 22/7/2004 cua Toa an nhân ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̀ ́

̉ dân Tôi cao vê viêc th c hiên thâm quyên cua toa an nhân dân theo quy đinh cua ự ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̣

Luât Đât đai năm 2003. ̣ ́

Ngoai ra, con co kha nhiêu quyêt đinh, thông t cua Bô Tai nguyên va Môi ư ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ̀

tr ng, thông t liên bô h ng dân th c hiên, thi hanh Luât Đât đai. Co thê kê đên ườ ư ̣ ướ ự ̃ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ̉ ́

môt sô văn ban nh sau: ư ̣ ́ ̉

- Quyêt đinh 24/2004/QĐ-BTNMT ngay 01/11/2004 cua Bô Tai nguyên va ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀

Môi tr ng vê viêc ban hanh quy đinh vê giây ch ng nhân quyên s dung đât. ườ ̀ ử ứ ̀ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́

- Thông t 29/2004/TT-BTNMT ngay 01/11/2004 cua Bô Tai nguyên va ư ̀ ̀ ̉ ̣ ̀

ng dân lâp, chinh ly, quan ly hô s đia chinh. Môi trư ng vê viêc h ờ ướ ̀ ơ ̣ ̀ ̣ ̃ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́

- Thông t 01/2005/TT-BTNMT ngay 13/04/2005 cua Bô Tai nguyên va Môi ư ̀ ̉ ̣ ̀ ̀

trư ng vê viêc h ̣ ư ng dân th c hiên môt sô điêu cua Nghi đinh sô 181/2004/NĐ-CP ự ớ ờ ̀ ̃ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ́

ngay 29/10/2004 cua Chinh phu vê thi hanh Luât Đât đai. ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́

- Thông t liên tich 05/2005/TTLT-BTP-BTNMT ngay16/06/2005 cua Bô T ư ̣ ư ̣ ̀ ̉

phap va Bô Tai nguyên va Môi tr ư ng vê viêc h ̣ ư ng dân viêc đăng ky thê châp, bao ớ ờ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ̃ ̣ ́ ́ ́ ̉

lanh băng quyên s dung đât, tai san găn liên v i đât. ̀ ử ớ ̃ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́

̣ Ngoai ra, uy ban nhân dân câp tinh, thanh phô tuy thuôc vao tinh hinh môi đia ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ̃

ph ng ma ban hanh cac quyêt đinh vê han m c đât ươ ứ ́ ở ̀ , gia đât hăng năm, qui đinh vê ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣

thu tuc th a kê đê câp giây ch ng nhân quyên s dung đât v.v... ̀ ử ứ ừ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́

Nh v y, pháp lu t v tranh ch p đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai ậ ề ư ậ ấ ấ ả ế ấ ấ

trong th i kỳ này đã c b n đáp ng đ c yêu c u trong công tác gi ơ ả ứ ờ ượ ầ ả i quy t tranh ế

ch p v đ t đai, góp ph n xác l p c ch gi i quy t tranh ch p đ t đai m t cách ậ ơ ế ả ề ấ ấ ầ ế ấ ấ ộ

ứ có hi u qu cũng nh b sung, hoàn thi n h th ng pháp lu t v đ t đai, đáp ng ệ ậ ề ấ ệ ố ư ổ ệ ả

đ ượ c ph n l n yêu c u c a th i kỳ đ i m i. ầ ủ ầ ớ ổ ớ ờ

Các quy đ nh v trình t , th t c gi ề ị ự ủ ụ ả i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa ấ ấ ế ằ

án

i quy t tranh ch p đ t đai tòa án chính là nói Nói đ n trình t ế ự , th t c gi ủ ụ ả ế ấ ấ ở

đ n pháp lu t v hình th c. Đ gi ế ậ ề ể ả ứ ờ ố i quy t các tranh ch p phát sinh trong đ i s ng ế ấ

xã h i, trong đó có các tranh ch p v đ t đai thì các văn b n pháp lu t v hình ậ ề ề ấ ấ ả ộ

th c là nh ng văn b n không th thi u. Lu t hình th c là văn b n pháp lý quan ữ ứ ứ ể ế ả ậ ả

i quy t các tranh ch p nói chung. tr ng, là c s đ áp d ng lu t n i dung vào gi ụ ơ ở ể ậ ộ ọ ả ế ấ

t ng quan tr ng quy đ nh v trình t M t trong nh ng văn b n t ữ ả ố ụ ề ộ ọ ị ự ủ ụ , th t c,

th m quy n c a tòa án trong vi c gi ề ủ ệ ẩ ả i quy t các tranh ch p đó là Pháp l nh th ấ ệ ế ủ

c H i đ ng Nhà n c ký ban hành ngày t c gi ụ ả i quy t các v án dân s , đ ụ ự ượ ế ộ ồ ướ

29/11/1989. V th m quy n gi ề ẩ ề ả ệ i quy t tranh ch p c a tòa án, Đi u 10 Pháp l nh ấ ủ ề ế

quy đ nh: “Tòa án có th m quy n gi i quy t nh ng vi c tranh ch p v quy n s ề ẩ ị ả ề ở ữ ệ ề ế ấ

ng thi t h i ngoài h p đ ng ho c nh ng tranh h u, v h p đ ng, v b i th ồ ữ ề ợ ề ồ ườ ệ ạ ữ ặ ợ ồ

ch p khác v quy n, nghĩa v theo quy đ nh c a pháp lu t dân s gi a công dân ự ữ ụ ủ ề ề ậ ấ ị

v i nhau, gi a công dân v i pháp nhân, gi a pháp nhân v i nhau; Nh ng vi c v ớ ữ ữ ữ ệ ớ ớ ề

ề quan h hôn nhân và gia đình; …; Nh ng vi c khác do pháp lu t quy đ nh”. Đi u ữ ệ ệ ậ ị

13 quy đ nh: “Tranh ch p v b t đ ng s n thì do tòa án n i có b t đ ng s n b ề ấ ộ ấ ộ ả ả ấ ơ ị ị

tranh ch p gi ấ ả i quy t”. V th lý v án, Đi u 37 quy đ nh: ụ ề ụ ế ề ị

“1- N u th y v án thu c th m quy n c a mình, toà án báo ngay cho ụ ủ ế ề ẩ ấ ộ

nguyên đ n n p ti n t m ng án phí. Trong th i h n m t tháng, k t ề ạ ứ ờ ạ ể ừ ộ ơ ộ ộ ngày n p

c mi n án phí đ n, nguyên đ n ph i n p ti n t m ng án phí, tr tr ơ ề ạ ứ ả ộ ừ ườ ơ ng h p đ ợ ượ ễ

ho c đ c mi n n p ti n t m ng án phí. ặ ượ ề ạ ứ ễ ộ

2- Toà án th lý v án k t ụ ể ừ ụ ế ngày nguyên đ n n p ti n t m ng án phí. N u ề ạ ứ ộ ơ

đ ng s đ ươ ự ượ ệ c mi n án phí thì ngày th lý là ngày toà án nh n đ n kh i ki n. ụ ễ ậ ở ơ

ng s đ c mi n n p ti n t m ng án phí thì ngày th lý là ngày toà án N u đ ế ươ ự ượ ề ạ ứ ụ ễ ộ

cho mi n n p ti n t m ng án phí. ề ạ ứ ễ ộ

ờ ạ 3- Toà án có th gia h n n p ti n t m ng án phí m t tháng. H t th i h n ề ạ ứ ế ể ạ ộ ộ

đó mà nguyên đ n không n p ti n t m ng án phí thì toà án không th lý v án”. ề ạ ứ ụ ụ ơ ộ

Theo Pháp l nh này thì sau khi th lý v ki n, tòa án ph i ti n hành hòa gi ả ế ụ ệ ụ ệ ả i

(Tr c hòa gi ừ các v vi c theo quy đ nh c a pháp lu t không đ ị ụ ệ ủ ậ ượ ả i), n u các ế

đ ng s th ng nh t đ c v i nhau v vi c gi i quy t toàn b v ki n thì tòa án ươ ự ố ấ ượ ớ ề ệ ả ộ ụ ệ ế

ra quy t đ nh công nh n s th a thu n c a h , n u h không th ng nh t đ c thì ậ ủ ọ ế ậ ự ỏ ế ị ấ ượ ọ ố

đ a v án ra xét x . ử ư ụ

Tuy nhiên, theo th i gian đ i s ng xã h i có nhi u thay đ i v m i m t, k ổ ề ọ ờ ố ề ặ ờ ộ ể

c s thay đ i c a lu t n i dung trong đó có B lu t Dân s , Lu t Đ t đai. Pháp ả ự ộ ậ ậ ộ ổ ủ ự ậ ấ

i quy t các v án dân s sau m t th i gian dài áp d ng đã có l nh th t c gi ệ ủ ụ ả ụ ụ ự ế ờ ộ

nh ng đi m không còn phù h p. Pháp l nh th t c gi ủ ụ ữ ể ệ ợ ả i quy t các v án dân s b ụ ự ị ế

bãi b , ngày 15/6/2004 B lu t T t ng Dân s đ c Qu c h i khóa XI thông qua ộ ậ ố ụ ự ượ ỏ ố ộ

c s a đ i b sung vào năm t ạ i kỳ h p th 5 và sau m t th i gian thi hành thì đ ộ ứ ọ ờ ượ ử ổ ổ

2011. N u nh Pháp l nh th t c gi i quy t các v án dân s ch nêu chung chung ủ ụ ư ệ ế ả ự ỉ ụ ế

các v tranh ch p thu c th m quy n gi ụ ề ấ ẩ ộ ả ố ụ i quy t c a tòa án thì B lu t T t ng ộ ậ ế ủ

Dân s nêu r t c th nh ng v vi c tranh ch p thu c th m quy n c a tòa án ấ ụ ể ụ ệ ủ ự ữ ề ấ ẩ ộ

ư [28], trong đó có các tranh ch p v đ t đai và tranh ch p liên quan đ n đ t đai nh : ấ ề ấ ế ấ ấ

ủ “Tranh ch p v quy n s d ng đ t, v tài s n g n li n v i đ t theo quy đ nh c a ề ớ ấ ề ử ụ ấ ề ấ ề ả ắ ị

pháp lu t v đ t đai ” [48]; “yêu c u xác đ nh quy n s h u, quy n s d ng tài ậ ề ấ ề ử ụ ề ở ữ ầ ị

s n, phân chia tài s n chung đ thi hành án theo quy đ nh c a pháp lu t v thi ả ậ ề ủ ể ả ị

ữ hành án dân s ” ự [48]. Đ ng th i, đ u 33 B Lu t T t ng Dân s quy đ nh nh ng ậ ố ụ ự ề ồ ộ ờ ị

tranh ch p và yêu c u nêu trên thu c th m quy n gi ề ẩ ầ ấ ộ ả ủ ụ ơ ẩ i quy t theo th t c s th m ế

c a tòa án c p qu n huy n. V th m quy n theo lãnh th , đi u 35 B lu t T ủ ề ẩ ộ ậ ệ ề ề ấ ậ ổ ố

i quy t theo th t c s th m là tòa t ng dân s quy đ nh tòa án có th m quy n gi ụ ự ề ẩ ị ả ủ ụ ơ ẩ ế

án n i b đ n c trú, làm vi c, n i có tr s ; n i có b t đ ng s n tranh ch p. ơ ị ơ ư ụ ở ơ ấ ộ ệ ấ ả ơ

Khác v i pháp l nh th t c gi ủ ụ ệ ớ ả ự ộ ậ ố ụ i quy t các v án dân s , B lu t T t ng ụ ế

Dân s quy đ nh: ự ị

- Trong th i h n 5 ngày làm vi c, k t ngày nh n đ ờ ạ ể ừ ệ ậ ượ ơ c đ n kh i ki n, tòa ở ệ

án ph i xem xét và có m t trong các quy t đ nh: Ti n hành th t c th lý v án ế ị ủ ụ ụ ụ ế ả ộ

ế n u thu c th m quy n; chuy n đ n kh i ki n cho tòa án có th m quy n, n u ở ế ề ể ệ ề ẩ ẩ ộ ơ

i kh i ki n bi t; tr l không thu c th m quy n c a mình và báo cho ng ề ủ ẩ ộ ườ ệ ở ế ả ạ ơ i đ n

kh i ki n n u không thu c th m quy n c a tòa án [48]. ề ủ ệ ế ẩ ộ ở

- Trong th i h n 15 ngày, k t ngày nh n đ ờ ạ ể ừ ậ ượ c gi y báo c a tòa thì ng ủ ấ ườ i

kh i ki n ph i n p t m ng án phí và n p biên lai cho tòa án đ tòa án th lý v ộ ả ộ ạ ứ ụ ệ ể ở ụ

án [48].

- Th i h n chu n b xét x đ i v i các v án tranh ch p dân s là 4 tháng ử ố ớ ờ ạ ụ ự ấ ẩ ị

ngày th lý và 2 tháng đ i v i các yêu c u vi c dân s . n u v án có tính k t ể ừ ố ớ ự ế ụ ụ ệ ầ

ch t ph c t p ho c có tr ng i khách quan thì đ ứ ạ ạ ấ ặ ở ượ c quy n gia h n nh ng không ạ ư ề

đ t quá 2 tháng đ i v i v án và 1 tháng đ i v i yêu c u dân s [48] (Pháp c v ượ ượ ố ớ ụ ố ớ ự ầ

i quy t các v án dân s không quy đ nh v th i h n chu n b xét l nh th t c gi ệ ủ ụ ả ề ờ ạ ụ ự ế ẩ ị ị

x ). ử

- Hòa gi c quy đ nh thành m t đi u riêng bi i đ ả ượ ề ộ ị ệ ắ t và tr thành nguyên t c ở

i quy t các tranh ch p t i tòa án, tr nh ng v án b t bu c trong quá trình gi ắ ộ ả ấ ạ ế ừ ụ ữ

không đ c hòa gi i cũng ượ ả i ho c không ti n hành hòa gi ế ặ i đ ả ượ c [48]. Vi c hòa gi ệ ả

do B lu t T t ng dân s quy đ nh. ph i tuân theo n i dung và trình t ộ ả ự ộ ậ ố ụ ự ị

- N u các bên th a thu n đ ậ ượ ớ ả c v i nhau v toàn b nh ng v n đ c n ph i ộ ữ ề ầ ề ế ấ ỏ

gi i quy t trong v án thì tòa án l p biên b n hòa gi ả ụ ế ả ậ ả ả i thành và h t th i h n b y ờ ạ ế

ngày, k t ngày l p biên b n hòa gi i thành mà các bên đ ể ừ ả ậ ả ươ ổ ng s không thay đ i ự

ý ki n thì tòa án ra quy t đ nh công nh n s th a thu n đó [48]. N u các bên ậ ự ỏ ế ị ế ế ậ

c v i nhau thì tòa án đ a v án xét x theo th t c chung. không th a thu n đ ỏ ậ ượ ớ ư ụ ủ ụ ử

Các quy đ nh v th m quy n gi i quy t tranh ch p đ t đai ề ẩ ề ị ả ấ ấ ế

Luât đât đai năm 2003 co hiêu l c thi hanh t ngay 01/7/2004, đ ̣ ự ừ ượ ử ổ c s a đ i ̣ ́ ́ ̀ ̀

b sung năm 2009 và 2010. H ng d n thi hành Lu t Đ t đai năm 2003 có Ngh ổ ướ ậ ẫ ấ ị

đ nh 181/2004/NĐ-CP ngay 29/10/2004 cua Chinh phu. Th m quy n gi ị ề ẩ ả ế i quy t ̀ ̉ ́ ̉

tranh ch p đ t đai gi a tòa án và c quan hành chính Nhà n c có s phân đ nh rõ ữ ấ ấ ơ ướ ự ị

ràng h n. Theo quy đinh tai Điêu 136 Luât đât đai năm 2003, đ c s a đ i b sung ơ ượ ử ổ ổ ̣ ̣ ̀ ̣ ́

năm 2010 thi thâm quyên cua toa an vê viêc giai quyêt tranh châp đât đai đ c m ượ ở ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́

rông h n rât nhiêu. ơ ̣ ́ ̀

̣ Th i gian qua, trong qua trinh giai quyêt tranh châp đât đai nhiêu toa an đia ờ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́

ph ng vân ch a xac đinh ro thâm quyên cua toa an nhân dân hay uy ban nhân dân, ươ ư ̃ ́ ̣ ̃ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̉

dân đên tinh trang chuyên qua, chuyên lai gi a toa an nhân dân va uy ban nhân dân ữ ̃ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̉

̀ lam cho vu kiên keo dai, thâm chi co nhiêu vu phai x đi, x lai nhiêu lân, keo dai ̉ ử ử ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ́

trong nhiêu năm, lam cho nhiêu ng ườ i giam sut long tin đôi v i cac c quan phap luât. ́ ớ ́ ơ ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̣

Tr c đây, theo quy đinh tai khoan 3 Điêu 38 Luât Đât đai năm 1993 va ướ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́

Thông t ư ̉ liên tich sô 02/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-TCĐC ngay 28/7/1997 cua ̣ ́ ̀

Toa an nhân dân tôi cao, Viên kiêm sat nhân dân tôi cao, Tông cuc Đia chinh thi ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ́

thâm quyên giai quyêt tranh châp đât đai cua toa an nhân dân chi gi i han ̉ ớ ̣ ở ̣ hai loai ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́

viêc:̣

Môt la, cac tranh châp vê quyên s dung đât ma ng i s dung đât đa đ ̀ ử ườ ử ̃ ượ c ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́

câp giây ch ng nhân quyên s dung đât theo Luât Đât đai năm 1993. ̀ ử ứ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́

Hai la, cac tranh châp vê quyên s dung đât ma trên đât co tai san găn liên ̀ ử ̀ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̀

, công trinh kiên truc khac, cây l u niên v.v..). (nh nha ư ̀ ở ư ̀ ́ ́ ́

Sau khi Thông t liên tich sô 01/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-TCĐC ngay ư ̣ ́ ̀

̣ 03/01/2002 cua Toa an nhân dân tôi cao, Viên kiêm sat nhân dân tôi cao, Tông cuc ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉

Đia chinh đ c ban hanh va co hiêu l c thi hanh kê t ngay 18/01/2002 thi Thông t ượ ̣ ự ̉ ừ ư ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̀

sô 02 noi trên không con hiêu l c. Theo Thông t liên tich sô 01/TTLT-TANDTC- ̣ ự ư ́ ́ ̀ ̣ ́

VKSNDTC-TCĐC ngay 03/01/2002 cua Toa an nhân dân tôi cao, Viên kiêm sat nhân ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́

̉ dân tôi cao, Tông cuc Đia chinh thi thâm quyên cua toa an nhân dân đôi v i viêc giai ́ ớ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̣

quyêt tranh châp đât đai đ ượ c m rông h n bao gôm: ơ ở ́ ́ ́ ̣ ̀

Th nhât, cac tranh châp vê quyên s dung đât ma ng i s dung đât đa ̀ ử ứ ườ ử ̃ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́

đ ượ c c quan co thâm quyên câp giây ch ng nhân quyên s dung đât theo đung ứ ̀ ử ơ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́

Luât Đât đai năm 1987 va Luât Đât đai năm 1993. ̣ ́ ̀ ̣ ́

Th hai, đôi v i đât ch a đ ́ ớ ứ ư ượ ́ c câp giây ch ng nhân quyên s dung đât ứ ử ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣

nh ng m i chi co môt trong cac loai giây t c quy đinh tai khoan 2, điêu 3 Nghi đ ́ ờ ượ ư ớ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀

đinh 17/1999/NĐ-CP ngay 29/3/1999 cua Chinh phu vê thu tuc chuyên đôi, chuyên ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̉ ̣ ̉ ̉ ̉

nh ng, cho thuê, cho thuê lai, th a kê quyên s dung đât va thê châp gop vôn băng ượ ̀ ử ừ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀

gia tri quyên s dung đât đa đ c s a đôi, bô sung theo nghi đinh sô 79/2001/NĐ- ̀ ử ̃ ượ ử ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ́

CP ngay 01/11/2001 cua Chinh phu vê viêc s a đôi bô sung môt sô điêu cua Nghi ̣ ử ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̉

đinh sô 17/1999/NĐ-CP ngay 29/3/1999, hoăc không co bât c giây t ́ ứ ́ ờ gi nh đa quy ̀ ư ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ́

đinh khoan 2, điêu 3 Nghi đinh noi trên (Nghi đinh 17 va Nghi đinh 79) thi: Nêu ở ̣ ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ́

tranh châp h p đông chuyên đôi, chuyên nh ng, cho thuê, cho thuê lai quyên s ợ ượ ̀ ử ́ ̀ ̉ ̉ ̉ ̣

dung đât va thê châp hoăc bao lanh, gop vôn băng gia tri quyên s dung đât thi toa an ̀ ử ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̃ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́

nhân dân thu ly giai quyêt. Khi xet x thi toa an tuyên bô h p đông vô hiêu theo quy ́ ử ́ ợ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̣

đinh tai cac điêu t ng ng cua Bô luât Dân s (nêu co cac giây t nh quy đinh ̀ ươ ứ ́ ờ ư ự ở ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣

khoan 2, điêu 3 Nghi đinh 17 va Nghi đinh 79 thi ap dung ca hai nghi đinh). ̉ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ ̣

Th ba, nêu tranh châp vê tai san la nha , vât kiên truc khac (nh nha bêp, ứ ̀ ở ư ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̀ ́

nha tăm, nha vê sinh, giêng n c, nha đê ô tô, nha th , t ng xây la hang rao găn ướ ̀ ờ ườ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ̀ ́

, cac công trinh xây d ng trên đât đ c giao s dung vao muc đich san v i nha ớ ̀ ở ́ ượ ự ử ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̉

xuât, kinh doanh nh nha x ng, nha kho, hê thông t i tiêu n c, chuông trai chăn ̀ ưở ư ướ ướ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣

nuôi hay vât kiên truc khac, hoăc trên đât co tai san khac nh cây lây gô, lây la, ăn ư ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̃ ́ ́

qua, cây công nghiêp hoăc cac cây lâu năm khac) găn liên v i quyên s dung đât đo ̀ ử ớ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́

́ thi theo quy đinh tai khoan 3, điêu 38 Luât đât đai năm 1993, toa an thu ly giai quyêt ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̉

nh ng cân l u y: Nêu tranh châp đât co môt trong cac giây t quy đinh tai khoan 2, ̀ ư ́ ờ ư ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉

điêu 3 Nghi đinh sô 17/NĐ-CP và Nghi đinh sô 79/NĐ-CP thi thu ly, giai quyêt binh ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̀

th ng theo thu tuc chung, co nghia la khi giai quyêt cac tranh châp vê tai san thi ườ ̀ ̉ ̣ ́ ̃ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̉

đông th i giai quyêt luôn ca quyên s dung đât cho cac bên; Nêu không co môt trong ̀ ử ờ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣

cac giây t quy đinh tai khoan 2, điêu 3 Nghi đinh sô 17/NĐ-CP và Nghi đinh sô ́ ờ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̣

79/NĐ-CP thi khi giai quyêt cân phân biêt: ̀ ̉ ́ ̀ ̣

- Trong tr ng s đa co văn ban cua uy ban nhân dân câp co ườ ng h p đ ợ ươ ự ́ ̃ ́ ̉ ̉ ̉ ́

thâm quyên xac nhân viêc s dung đât đo la h p phap, nh ng ch a kip câp giây ̣ ử ̀ ợ ư ư ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ́

ch ng nhân quyên s dung đât theo quy đinh cua Luât Đât đai năm 1993 thi toa an ̀ ử ứ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ́

giai quyêt ca tranh châp vê tai san va tranh châp vê quyên s dung đât. ̀ ử ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ́

- Trong tr ng s không co văn ban cua uy ban nhân dân câp co ườ ng h p đ ợ ươ ự ́ ́ ̉ ̉ ̉ ́

thâm quyên xac nhân viêc s dung đât đo la h p phap, nh ng co văn ban cua uy ban ̣ ử ̀ ợ ư ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̉

nhân dân câp co thâm quyên cho biêt ro la viêc s dung đât đo không vi pham quy ̣ ử ́ ́ ̉ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ́ ̣

hoach va co thê đ c xem xet đê giao quyên s dung đât thi toa an giai quyêt tranh ̉ ượ ̀ ử ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́

châp vê tai san đông th i xac đinh ranh gi ờ ớ i, tam giao quyên s dung đât đo cho ̀ ử ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́

đ ng s đê uy ban nhân dân câp co thâm quyên tiên hanh cac thu tuc giao quyên s ươ ̀ ử ự ̉ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ̣

dung đât va câp giây ch ng nhân quyên s dung đât cho đ ̀ ử ứ ươ ̉ ng s theo quy đinh cua ự ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣

phap luât vê đât đai. ́ ̣ ̀ ́

- Trong tr ườ ́ ng h p uy ban nhân dân câp co thâm quyên co văn ban cho biêt ợ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̉

ro viêc s dung đât đo la không h p phap, tai san không đ ̣ ử ợ ượ ́ c phep tôn tai trên đât ̃ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̣

đo thi toa an chi giai quyêt tranh châp vê tai san. ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉

Kê t ngay 01/7/2004, Luât Đât đai năm 2003 co hiêu l c thi hanh va theo ̉ ừ ̣ ự ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̀

quy đinh cua Luât đât đai năm 2003 thi thâm quyên cua toa an nhân dân cac câp vê ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́

giai quyêt tranh châp đât đai đ c m rông rât nhiêu. ượ ở ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀

Theo quy đinh tai khoan 1, Điêu 136 Luât Đât đai năm 2003 thi toa an nhân ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́

dân cac câp co thâm quyên giai quyêt cac loai tranh châp đât đai sau đây: ́ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́

Th nhât, tranh châp quyên s dung đât ma đât đo đa co giây ch ng nhân ̀ ử ứ ứ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ́ ̣

quyên s dung đât. ̀ ử ̣ ́

Đôi v i cac tr c câp ́ ớ ườ ng h p tranh châp quyên s dung đât ma đât đo đa đ ̀ ử ̃ ượ ợ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́

giây ch ng nhân quyên s dung đât theo Luât Đât đai năm 1987, Luât Đât đai năm ̀ ử ứ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́

1993 va Luât Đât đai năm 2003 thi thuôc thâm quyên giai quyêt cua toa an nhân dân. ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́

Đôi v i cac tr ng h p đ c câp giây ch ng nhân quyên s h u đât hoăc quyên s ́ ớ ườ ợ ượ ̀ ở ữ ̀ ử ứ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣

dung đât diên ra tr c khi co Luât Đât đai năm 1987, se không năm trong khai niêm ướ ̣ ́ ̃ ́ ̣ ́ ̃ ̀ ́ ̣

giây ch ng nhân đ c đê câp trong muc nay ma đ c đê câp khoan 1, điêu 50 ứ ượ ̀ ượ ̣ ở ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̉ ̀

Luât Đât đai năm 2003. ̣ ́

Th hai, cac tranh châp quyên s dung đât ma đât đo đa co môt trong cac giây ̀ ử ứ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ̣ ́ ́

quy đinh tai khoan 1, điêu 50 Luât Đât đai năm 2003. t ờ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́

Đôi v i cac tranh châp đât đai ma đât đo co môt trong cac loai giây t ́ ớ ́ ờ ượ c đ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣

nêu d i đây cung thuôc thâm quyên giai quyêt cua toa an nhân dân (i) Nh ng giây ướ ữ ̃ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́

vê quyên s dung đât đai tr t ờ ̀ ử ướ c ngay 15/10/1993, do c quan co thâm quyên câp ơ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ́

trong qua trinh th c hiên chinh sach đât đai cua Nha n c Viêt Nam dân chu công ̀ ướ ự ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̣

hoa, Chinh phu cach mang lâm th i Công hoa Miên nam Viêt Nam va Nha n ̀ ướ c ờ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀

Công hoa xa hôi chu nghia Viêt Nam; (ii) Giây ch ng nhân quyên s dung đât tam ̀ ử ứ ̣ ̀ ̃ ̣ ̉ ̃ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣

th i đ c c quan Nha n c co thâm quyên câp hoăc co tên trong sô đăng ky ruông ờ ượ ơ ̀ ướ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣

đât, sô đia chinh; (iii) Giây t ́ ờ ợ ̣ h p phap vê th a kê, tăng cho quyên s dung đât hoăc ̀ ử ̀ ừ ́ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́

tai san găn liên v i đât, giây t giao nha tinh nghia găn liên v i đât; (iiii) Giây t ́ ờ ớ ́ ờ ớ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̃ ́ ̀ ́

chuyên nh ng quyên s dung đât, mua ban nha găn liên v i đât c ngay ượ ̀ ử ̀ ở ớ tr ́ ở ướ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̀

15/10/1993, nay đ c uy ban nhân dân xa, ph ng, thi trân xac nhân la đa s dung ượ ườ ̃ ử ̉ ̃ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣

tr c ngay 15/10/1993; (iiiii) Giây t vê thanh ly, hoa gia nha theo ướ ́ ờ ̀ ở găn liên v i đât ̀ ớ ́ ở ̀ ̀ ́ ́ ́ ́

quy đinh cua phap luât; (iiiiii) Giây t do c quan co thâm quyên thuôc chê đô cu câp cho ́ ờ ơ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̃ ́

ng i s dung đât. ườ ử ̣ ́

Th ba, cac tranh châp đât đai ma đât đo đa co cac giây t ́ ờ ứ ̣ theo quy đinh tai ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ́ ̣

khoan 2, điêu 50 Luât đât đai năm 2003. Khoan 2, điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́

quy đinh: “Hô gia đinh, ca nhân đang s dung đât co môt trong cac loai giây t quy ́ ờ ử ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣

đinh tai khoan 1 điêu nay ma trên giây t đo ghi tên ng i khac, kem theo giây t ́ ờ ườ ́ ờ ̀ vê ̣ ̣ ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̀

viêc chuyên quyên s dung đât co ch ky cua cac bên co liên quan, nh ng đên tr ́ ữ ̀ ử ư c ướ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ ́

́ ngay luât nay co hiêu l c thi hanh ch a th c hiên thu tuc chuyên quyên s dung đât ự ̀ ử ̣ ự ư ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣

theo quy đinh cua phap luât, nay đ c uy ban nhân dân xa, ph ng, thi trân xac ượ ườ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ̃ ̣ ́ ́

nhân la đât không co tranh châp thi đ ̀ ượ ́ c câp giây ch ng nhân quyên s dung đât ̀ ử ứ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣

va không phai nôp tiên s dung đât ̀ ử ́ ”. ̀ ̉ ̣ ̣

Th t , cac tranh châp đât đai ma đât đo co cac loai giây t khac bao gôm: ứ ư ́ ờ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀

Ban an hoăc quyêt đinh cua Toa an nhân dân, quyêt đinh thi hanh an cua c quan thi ̉ ơ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ́

hanh an, quyêt đinh giai quyêt tranh châp đât đai cua c quan Nha n c co thâm ̀ ướ ơ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ̉

quyên đa đ c thi hanh. ̃ ượ ̀ ̀

Th năm, cac tr ng s tranh châp v i nhau vê tai san găn liên ư ườ ng h p đ ợ ươ ự ớ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀

v i quyên s dung đât: Thê nao la “tranh châp vê tai san găn liên v i đât”?. Muôn ap ớ ̀ ử ớ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ́

dung đung cac quy đinh cua phap luât thi phai hiêu đung y đô cua nha lam luât. Do ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ̣

đo cum t “tranh châp vê tai san găn liên v i đât” phai đ c hiêu chinh xac va thông ừ ̉ ượ ớ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̀ ́

nhât. Chung ta đêu biêt trên đât co thê co cac tai san khac nhau. Co th a đât trên đo ́ ử ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́

co cac công trinh kiên truc hoăc cây l u niên; cung co th a đât trên đo chi co cac cây ́ ử ư ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̃ ́ ́ ̉ ́ ́

nông nghiêp ngăn ngay nh lua, ngô, khoai, săn v,v … đây cung la môt loai tai san ư ́ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉

găn liên v i đât. Vây nêu cac bên tranh châp cây nông nghiêp ngăn ngay đo thi toa an ̀ ớ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́

co giai quyêt luôn ca quyên s dung đât hay không?. Theo cac h ng dân tr c đây ̀ ử ́ ướ ướ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ̃

ng h p tranh châp tai san găn liên v i đât ma nh ng tai san đo co thi chi nh ng tr ̉ ữ ườ ̀ ữ ợ ớ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́

tinh bên v ng, lâu dai, gia tri s dung, gia tri kinh tê găn liên v i đât thi khi co tranh ̀ ữ ̣ ử ớ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́

́ châp cac loai tai san đo toa an m i giai quyêt luôn ca quyên s dung đât, con cac ̀ ử ớ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ̀

tr ườ ̀ ng h p tranh châp cac cây nông nghiêp ngăn ngay, toa an chi giai quyêt vê tai ợ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ̀

́ san thuôc quyên s h u cua ai thi xac đinh ho co quyên thu hoach. Do vây, cac ở ữ ̉ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

tr ườ ̉ ng h p tranh châp vê tai san găn liên v i đât thuôc thâm quyên giai quyêt cua ớ ợ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́

toa an la: Cac tranh châp vê tai san la nha , vât khiên truc khac hoăc cây l u niên ̀ ở ư ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣

(nh nha bêp, nha tăm, nha vê sinh, giêng n c, nha đê ô tô, nha th , t ng xây lam ư ướ ̀ ờ ườ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ̀

hang rao găn v i nha , cac công trinh xây d ng trên đât đ ớ ̀ ở ́ ượ ự c giao đê s dung vao ̉ ử ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̀

muc đich san xuât kinh doanh nh nha x ng, kho tang, hê thông t i tiêu n c, ̀ ưở ư ướ ướ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́

chuông trai chăn nuôi hay vât kiên truc khac hoăc trên đât co cac tai san khac nh ư ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́

cây lây gô, cây lây la, cây ăn qua, cây công nghiêp hay cac cây lâu năm khac) găn ́ ̃ ́ ́ ̉ ̣ ́ ́ ́

liên v i quyên s dung đât đo. ̀ ử ̀ ớ ̣ ́ ́

Th sau, tr ng h p tranh châp h p đông chuyên đôi, chuyên nh ng, cho ứ ườ ợ ợ ượ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

thuê, cho thuê lai, tăng cho quyên s dung đât, thê châp, bao lanh, gop vôn băng ̀ ử ̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̃ ́ ́ ̀

quyên s dung đât: T tr c đên nay, loai tranh châp nay luôn co y kiên khac nhau ̀ ử ừ ướ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ́

vê viêc xac đinh thâm quyên giai quyêt, điêu đo thê hiên ngay trong qua trinh h ng ướ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̀

dân ap dung Luât Đât đai năm 1993. Tai Thông t liên tich sô 02/TTLT-TANDTC- ư ̃ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́

VKSNDTC-TCĐC ngay 28/7/1997 cua Toa an nhân dân tôi cao, Viên kiêm sat nhân ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́

dân tôi cao, Tông cuc đia chinh đa h ng dân, nêu cac bên giao dich liên quan đên ̃ ướ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̃ ́ ́ ̣ ́

quyên s dung đât ma đât đo ch a co giây ch ng nhân quyên s dung đât thi không ́ ư ̀ ử ̀ ử ứ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀

thuôc thâm quyên giai quyêt cua toa an. Sau môt th i gian th c hiên, thông t liên ự ờ ư ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ̣

tich sô 02 noi trên găp v ng măc thi tai Thông t liên tich sô 01/TTLT-TANDTC- ướ ư ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ́

VKSNDTC-TCĐC ngay 03/01/2002 cua Toa an nhân dân tôi cao, Viên kiêm sat nhân ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́

dân tôi cao, Tông cuc Đia chinh đa h ng dân lai la: Nêu đât đo ch a co giây ch ng ̃ ướ ́ ư ứ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̃ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́

̣ nhân quyên s dung đât ma cac bên giao dich, nay tranh châp giao dich đo thi thuôc ̀ ử ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀

thâm quyên giai quyêt cua toa an, nh ng khi xet x phai tuyên bô h p đông vô hiêu ́ ử ́ ợ ư ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ̀ ̣

va gai quyêt hâu qua cua h p đông vô hiêu. ̉ ợ ̀ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ̣

Luât Đât đai năm 2003 co nhiêu quy đinh khac v i cac Luât Đât đai tr ớ ướ c ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́

đây. Tuy nhiên, tai điêu 136 quy đinh vê thâm quyên giai quyêt tranh châp cung ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̃

không thê hiên ro loai tranh châp nay thuôc thâm quyên giai quyêt cua c quan nao, ̉ ơ ̉ ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̀

song căn c vao cac quy đinh khac cua Luât Đât đai năm 2003 va Bô luât Dân s thi ự ứ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

co thê xac đinh thuôc thâm quyên giai quyêt cua toa an. ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́

Theo quy đinh tai khoan 2 điêu 136 Luât Đât đai năm 2003, thi tranh châp vê ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ́

quyên s dung đât ma đ ̀ ử ̣ ̀ ư ng s không co giây ch ng nhân quyên s dung đât hoăc ̀ ử ự ứ ơ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́

không co môt trong cac loai giây t ́ ờ ̣ quy đinh tai cac khoan 1, 2 va 5 điêu 50 cua luât ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̉

nay thì không thu c th m quy n gi ộ ề ẩ ả ậ i quy t c a Tòa án nh ng theo đi u 136 Lu t ư ế ủ ề ̀

Đ t đai năm 2003 đã đ c s a đ i b sung năm 2010 thì các tranh ch p v đ t đai ấ ượ ử ổ ổ ề ấ ấ

ma đ̀ ư ng s không co giây ch ng nhân quyên s dung đât hoăc không co môt trong ̀ ử ự ứ ơ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̣

cac loai giây t quy đinh tai cac khoan 1, 2 va 5 Điêu 50 đ c giai quyêt nh sau: ́ ờ ượ ư ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ́

Môt la, tr ̀ ư ng h p chu tich uy ban nhân dân huyên, quân, thi xa, thanh phô ờ ợ ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̃ ̀

thuôc tinh giai quyêt lân đâu ma môt bên hoăc cac bên đ ươ ́ ớ ng s không đông y v i ự ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀

quyêt đinh giai quyêt thi co quyên khiêu nai đên chu tich uy ban nhân dân tinh, thanh ́ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ̉ ̀

phô tr c thuôc trung ́ ự ư ng giai quyêt ho c kh i ki n theo quy đ nh c a Lu t T ệ ậ ố ủ ặ ơ ở ị ̣ ̉ ́

t ng hành chính. ụ

Hai la, tr hu tich uy ban nhân dân tinh, thanh phô tr c thuôc Trung ườ ng h p c ợ ́ ự ̀ ̉ ̣ ̉ ̉ ̀ ̣

ng giai quyêt lân đâu ma môt bên hoăc cac bên đ ươ ́ ư ng s không đông y v i quyêt ́ ớ ự ơ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀

đinh giai quyêt thi co thê khiêu nai đên Bô tr ng Bô Tai nguyên va Môi tr ̣ ưở ngườ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̀

ho c kh i ki n theo quy đ nh c a Lu t T t ng hành chính. ậ ố ụ ủ ệ ặ ở ị

Căn c vao cac quy đinh nêu trên thi sau khi co quyêt đinh giai quyêt cua chu ứ ̉ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̉

tich uy ban nhân dân huy n, qu n, th xã, thành ph thu c tinh ho c c a ch t ch ặ ủ ủ ị ệ ậ ộ ố ị ̣ ̉ ̉

y ban nhân dân t nh, thanh phô tr c thuôc trung ng thì đ ng s co quyên khiêu ủ ́ ự ỉ ươ ươ ự ̀ ̣ ́ ̀ ́

kiên đôi v i quyêt đinh hành chính đo tai toa an nhân dân, trong tr ́ ớ ườ ́ ng h p nay nêu ợ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀

đư ng s g i đ n đên toa an, thi toa an căn c vao quy đinh tai khoan 2 điêu 136, ự ử ơ ứ ơ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀

khoan 2 điêu 138 Luât Đât đai năm 2003, đã đ ượ ử ổ ổ ̀ c s a đ i b sung năm 2010; điêu ̉ ̀ ̣ ́

111 Lu t T t ng hanh chinh th lý gi ậ ố ụ ụ ả i quy t cho đ ế ươ ng s . ự ̀ ́

Theo quy đinh tai Điêu 138 Luât Đât đai năm 2003 thì khiêu nai quyêt đinh hanh ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀

chinh hoăc hanh vi hanh chinh vê quan ly đât đai thuôc tr ng h p quy đinh tai điêm ườ ợ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉

a va điêm b khoan 2 điêu 138 Luât Đât đai năm 2003 băt buôc phai đ ̉ ư c chu tich uy ợ ̀ ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̉

ban nhân dân huyên, quân, thi xa, thanh phô thuôc tinh (sau đây goi tăt la chu tich uy ̣ ̣ ̣ ̃ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̉

́ ự ban nhân dân câp huyên) hoăc chu tich uy ban nhân dân câp tinh, thanh phô tr c ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ̀

thuôc Trung ng (sau đây goi tăt la chu tich uy ban nhân dân câp tinh) giai quyêt. ươ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ̉ ́

Sau khi co quyêt đinh giai quyêt lân đâu cua chu tich uy ban nhân dân câp huyên ́ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ̣

hoăc cua chu tich uy ban nhân dân câp tinh ma ng ́ ớ ư i khiêu nai không đông y v i ờ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ̀

quyêt đinh đo thi co quyên kh i kiên tai toa an nhân dân; do đo, đôi v i tr ́ ớ ở ườ ợ ng h p ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ́

đ ng s g i đ n khiêu kiên quyêt đinh hanh chinh hoăc hanh vi hanh chinh vê ươ ự ử ơ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ́

quan ly đât đai đên toa an ma khiêu kiên đo ch ́ ưa co quyêt đinh giai quyêt lân đâu ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̀

cua ng ườ ́ i co thâm quyên quy đinh tai điêm a va điêm b khoan 2 điêu 138 Luât Đât ̉ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̉ ̀ ̣

đai năm 2003 thi toa an không thu ly. Nh ng trình t ư ự ệ , th t c giai quyêt khi u ki n ủ ụ ế ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́

đ i v i quyêt đinh hanh chinh hoăc hanh vi hanh chinh ố ớ ề vê quan ly đât đai, theo đi u ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́

c s a đ i b sung năm 2010 thì l 138 Lu t Đ t đai đã đ ậ ấ ượ ử ổ ổ i đ ạ ượ c th c hi n theo quy ệ ự

ng s thì tòa án đ nh c a Lu t T t ng hành chính. Do đó, khi có đ n kh i ki n c a đ ị ở ệ ủ ươ ậ ố ụ ủ ơ ự

ẩ căn c vào các quy đ nh c a Lu t T t ng hành chính v quy n kh i ki n, th m ậ ố ụ ứ ủ ề ề ệ ở ị

i quy t và các quy đ nh khác có liên quan đ th lý gi i quy t. quy n gi ề ả ể ụ ế ị ả ế

Căn c vao nh ng quy đinh trên thi kê t ứ ữ ̉ ừ nay tr đi, sau khi nhân đ ở ượ ơ c đ n ̀ ̣ ̀ ̣

kh i kiên cua đ ̉ ư ng s , toa an phai căn c vao quy đinh tai điêu 136; đi u 138 (đã ự ứ ề ở ơ ̣ ̀ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ̀

đ c s a đ i b sung năm 2010) và cac khoan 1, 2 va 5 điêu 50 Luât Đât đai năm ượ ử ổ ổ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́

̉ 2003 nhăm xac đinh đung thâm quyên va thu ly giai quyêt tranh châp đât đai theo thu ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́

tuc chung. ̣

̣ Theo quy đinh cua Bô luât Tô tung Dân s thi trong vong năm ngay lam viêc ự ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀

kê t ngay nhân đ c đ n kh i kiên cua đ ̉ ừ ượ ơ ̉ ươ ở ́ ng s toa an phai thu ly hô s nêu xet ̀ ơ ́ ự ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ ́

thây vu kiên thuôc thâm quyên giai quyêt cua minh [Xem: 48]. ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀

Theo quy đinh tai Điêu 135 va điêu 136 Luât Đât đai năm 2003 thi tranh châp ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ́

đât đai nhât thiêt phai qua hoa giai tai uy ban nhân dân xa, ph ườ ́ ng, thi trân n i co ơ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̣ ̉ ̃ ̣ ́

đât tranh châp. Tranh châp đât đai đa đ ng, ̃ ư c hoa giai tai uy ban nhân dân xa, ph ợ ườ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ̃

thi trân (sau đây goi tăt la uy ban nhân dân câp xa) ma môt bên hoăc cac bên đ ư ngơ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̃ ̀ ̣ ̣ ́

s không nhât tri, thi ho co quyên kh i kiên đên toa an nhân dân co thâm quyên đê ự ở ̉ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̀

yêu câu giai quyêt (nêu tranh châp thuôc thâm quyên giai quyêt cua toa an nhân dân). ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́

́ Khi ap dung quy đinh tai điêu 135 va điêu 136 Luât Đât đai năm 2003, toa an cân chu ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̀

y:́

Th nhât, kê t ngay 01/7/2004 tr đi Toa an chi thu ly, giai quyêt tranh châp ứ ̉ ừ ở ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ́

đât đai, nêu tranh châp đât đai đa đ ̣ ̃ ư c hoa giai tai uy ban nhân dân câp xa ma môt ợ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̃ ̀

bên hoăc cac bên đ ươ ng s không nhât tri va kh i kiên đên toa an. Trong tr ở ự ư ngờ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́

h p đợ ư ng s nôp đ n kh i kiên yêu câu toa an thu ly, giai quyêt tranh châp đât đai ự ở ơ ơ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́

ma tranh châp đo ch ̣ ơ ́ ưa qua hoa giai tai uy ban nhân dân câp xa, thi toa an tra lai đ n ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̃ ̀ ̀ ́ ̉

kh i kiên cho đ ng s theo quy đinh tai đi m d, kho n 1 điêu 168 B lu t T ở ươ ộ ậ ố ự ể ả ̣ ̣ ̣ ̀

t ng dân s va h ụ ̀ ư ng dân cho ho th c hiên theo quy đinh tai điêu 135 va điêu 136 ̣ ự ự ớ ̃ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀

Luât Đât đai năm 2003, đã đ c s a đ i b sung năm 2009 và 2010. ượ ử ổ ổ ̣ ́

Th hai, đôi v i tranh châp đât đai ma toa an đa thu ly tr ́ ớ ́ ư c ngay 01/7/2004 ứ ớ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̣ ̀

thi toa an tiêp tuc giai quyêt ma không tra lai đ n kiên cho đ ng s đê tiên hanh ̣ ơ ươ ự ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̀

viêc hoa giai tai uy ban nhân dân câp xa. ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̃

c năm 1987, cac tranh Qua phân tích trên, có th nh n th y: Giai đoan tr ể ậ ấ ướ ̣ ́

châp đât đai chi đ c giai quyêt b i c quan hanh chinh Nha n c, vai tro cua toa ̉ ượ ́ ở ơ ̀ ướ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̉

an trong giai quyêt tranh châp đât đai ch a đ c đê câp. ư ượ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣

Sau khi ban hanh Luât Đât đai năm 1987, Nha n c đa b c đâu đê câp vai ̀ ướ ̃ ướ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̣

̣ tro cua toa an trong giai quyêt tranh châp đât đai. Tuy nhiên, th i gian đâu sau Luât ờ ̀ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀

Đât đai năm 1987, viêc toa an giai quyêt tranh châp đât đai con rât han chê. Toa an ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́

chi giai quyêt tranh châp vê nha ̀ ở ớ , vât kiên truc khac hoăc cây lâu năm găn liên v i ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀

quyên s dung đât, con viêc toa an co thâm quyên giai quyêt cac tranh châp vê quyên ̀ ử ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀

c đê câp. Đên Luât Đât đai năm 1993, tai điêu 38 đa quy đinh: s dung đât ch a đ ử ư ượ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̃ ̣

̉ Toa an nhân dân co thâm quyên giai quyêt tranh châp đât đai, theo đo toa an se giai ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̃

quyêt cac tranh châp đât đai ma ng i s dung đât đa co giây ch ng nhân quyên s ̀ ườ ử ̀ ử ứ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̃ ́ ́ ̣

dung đât. Kem theo đo la Bô luât Dân s năm 1995 co phân chuyên quyên s dung ̀ ử ự ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣

đât (phân th năm - t Điêu 690 đên Điêu 774) đ c quy đinh hôi tô, co hiêu l c ap ứ ừ ượ ̣ ự ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́

dung t ngay Luât Đât đai năm 1993 co hiêu l c. ừ ̣ ự ̣ ̀ ̣ ́ ́

Kê t ̉ ừ ́ ngay 01/7/2004 Luât Đât đai năm 2003 co hiêu l c thi hanh, giai quyêt ̣ ự ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̉

tranh châp đât đai đ c quy đinh t điêu 135 đên điêu 138 Luât Đât đai. Văn ban ượ ừ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̉

h ướ ́ ng dân ch a đ ng rât nhiêu cac quy pham phap luât liên quan đên giai quyêt ự ứ ̃ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̉

̉ tranh châp đât đai tai toa an la Nghi đinh 181/2004/NĐ-CP ngay 29/10/2004 cua ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̀

Chinh phu vê thi hanh Luât Đât đai. T ng ng v i Luât Đât đai năm 2003, quy ươ ứ ớ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ́

đinh vê giai quyêt tranh châp quyên s dung đât, Bô luât Dân s năm 2005 danh hăn ̀ ử ự ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̉

phân th 5 - phân quy đinh vê chuyên quyên s dung đât gôm 9 ch ng, t Điêu ̀ ử ứ ươ ừ ̀ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̀

688 đên Điêu 753. ́ ̀

Nh vây, cac quy đinh cua phap luât vê thâm quyên cua toa an đôi v i cac ́ ớ ư ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ́

ấ tranh châp đât đai theo Lu t Đ t đai năm 1987, Lu t Đ t đai năm 1993 va Lu t Đ t ấ ậ ấ ậ ậ ́ ́ ̀

đai năm 2003 (s a đ i b sung 2009 và 2010) la co s khac nhau. Lu t Đ t đai năm ử ổ ổ ́ ự ậ ấ ̀ ́

́ 1987 quy đinh: “Cac tranh châp vê quyên s dung đât do y ban nhân dân n i co đât ̀ ử ủ ơ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́

bi tranh châp giai quyêt. Toa an chi co thâm quyên giai quyêt tranh châp vê nha ̀ ở ̣ , vât ̣ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀

kiên truc hoăc cây lâu năm găn liên v i quyên s dung đât”. Lu t Đ t đai năm 1993, ̀ ử ớ ậ ấ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́

năm 2003 đêu s dung khai niêm “Tranh châp vê quyên s dung đât va tai san găn ̀ ử ̀ ử ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́

liên v i đât”. Tuy nhiên, khai niêm nay lai đ c giai thich khac nhau trong cac văn ̣ ượ ớ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

ban h ng dân. Thông t liên tich sô 02 ngay 28/7/1997, không phân chia cac dang ướ ư ̉ ̃ ̣ ́ ̀ ́ ̣

tranh châp (nh ai la ng i co quyên s dung đât, cac giao dich liên quan t i quyên ̀ ườ ư ̀ ử ớ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀

s dung đât, th a kê quyên s dung đât ma chi đê câp rât chung chung la toa an co ử ̀ ử ừ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́

thâm quyên giai quyêt đôi v i tranh châp vê tai san trên đât va quyên s dung đât. ̀ ử ́ ớ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ́

Thông t liên tich sô 01 ngay 03/1/2002, h ng dân vê thâm quyên cua Toa an trong ư ướ ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́

viêc giai quyêt cac tranh châp liên quan đên quyên s dung đât thay thê Thông t ̀ ử ư ́ sô ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ́

02 cung không s dung khai niêm “Tranh châp vê quyên s dung đât va tai san găn ̀ ử ử ̃ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́

liên v i đât” ma s dung khai niêm khac la “Cac tranh châp liên quan đên quyên s ̀ ử ̀ ử ớ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́

̣ dung đât” thuôc thâm quyên cua toa an, thâm quyên giai quyêt cua toa an trong Luât ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́

Đât đai năm 2003 đ c quy đinh m rông va cu thê h n nhiêu so v i Luât đât đai ượ ̉ ơ ở ớ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ́

năm 1993 nh đa nêu trên. Viêc m rông thâm quyên giai quyêt tranh châp vê đât đai ư ̃ ở ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́

cua toa an nhân dân theo Luât Đât đai năm 2003, đ c s a đ i b sung năm 2009 và ượ ử ổ ổ ̉ ̀ ́ ̣ ́

năm 2010 đa đap ng đ c đoi hoi cua th c tiên quan ly va s dung đât đai n ́ ứ ượ ̀ ử ự ở ướ c ̃ ̀ ̉ ̉ ̃ ̉ ́ ̣ ́

ta.

K t lu n ch ng 3 ế ậ ươ

1. Trong nh ng năm gân đây, viêc m rông cac quyên cho ng i s dung đât, ữ ở ườ ử ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́

cung v i s phat triên cua nên kinh tê thi tr ng lam cho cac giao dich dân s , kinh ớ ự ̣ ườ ự ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̣

̣ tê, trong đo co giao dich v đât đai ngay cang phat triên. Thêm vao đo đât đai la môt ề ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̀

tai san đăc biêt, nhu câu s dung đât ngay cang tăng, trong khi đo tông quy đât hâu ̀ ử ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̃ ́ ̀

nh không thay đôi đa lam cho viêc tranh châp đât đai ngay cang nhiêu va ph c tap. ̀ ứ ư ̉ ̃ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣

2. Giai quyêt tranh châp đât đai la lo i viêc ph c tap. Đât n c ta trai qua hai ̀ ạ ́ ướ ứ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉

cuôc khang chiên tr ng ky, đât n c bi chia căt lâu dai; chinh sach đât đai hai ườ ́ ướ ở ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́

miên đât n c tr c năm 1975 khac nhau. Sau 1975 đât n c thông nhât, tuy nhiên ́ ướ ướ ́ ướ ̀ ́ ́ ́

t ừ ớ đo đ n nay chinh sach, phap luât đât đai cung co nhiêu thay đôi đê phu h p v i ́ ế ̀ ợ ́ ́ ́ ̣ ́ ̃ ́ ̀ ̉ ̉

t ng giai đoan cach mang. T chô Nha n ừ ̀ ướ ừ c ta th a nhân nhiêu hinh th c s h u ứ ở ữ ừ ̣ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ ̀

vê đât đai cho đên chi th a nhân môt hinh th c s h u toan dân vê đât đai do Nha ứ ở ữ ̉ ừ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ́

c quan ly. Trong môt th i gian t ng đôi dai viêc quan ly đât đai cua chung ta n ướ ờ ươ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́

con long leo dân đên đât đai bi lân chiêm, s dung sai muc đich ma không đ ử c ượ ̀ ̉ ̉ ̃ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀

c co thâm quyên con châm ra cac văn ban h ng ngăn chăn. Cac c quan nha n ́ ơ ̀ ướ ướ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ̉

dân, s giai thich luât con châm, lung tung, cac c quan co thâm quyên nhiêu khi co ́ ơ ự ́ ̃ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̀

̣ y kiên khac nhau trong nhân th c cung nh ap dung phap luât vê đât đai lam cho viêc ư ́ ứ ́ ́ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀

giai quyêt tranh châp đât đai thêm ph c tap va châm chap, găp không it kho khăn. ứ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ́

ự Trong khi đo, ́ Phap luât vê đât đai con thiêu s h p ly, ch a đông bô, ch a sat th c ́ ự ợ ư ư ́ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́

sau Hiên phap năm 1980 đên nay. tiêñ và co nhiêu đôi thay qua l n, qua nhanh t ́ ớ ừ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́

Luât Đât đai năm 2003 đa đ c thông qua ngay 26/11/2003 tai ky hop th t ̃ ượ ứ ư ́ Quôc ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̣

hôi hoa XI va co hiêu l c thi hanh t 01/7/2004, đ ̣ ự ừ ượ ử c s a đ i, b sung vào năm ổ ổ ̣ ́ ̀ ́ ̀

2009 và năm 2010 đa tao ra b c đôt pha m i trong cac quy đinh giai quyêt tranh ướ ́ ớ ̃ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ́

châp đât đai. ́ ́

3. So v i Luât Đât đai năm 1993, các luât s a đôi, bô sung Luât Đât đai năm ̣ ử ớ ̣ ́ ̉ ̉ ̣ ́

1998, năm 2001 thi Luât Đât đai năm 2003 co nhiêu điêm m i, điêm khac vê thâm ớ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ̉

quyên giai quyêt tranh châp v i thiên h ng chu trong đên ph ớ ướ ươ ́ ng th c giai quyêt ứ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̉

tranh châp đât đai tai toa an nhân dân, bôc lô rât ro xu h ng tiên t ướ ́ ớ ́ i giao hâu hêt cac ́ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̃ ̀ ́

tranh châp đât đai cho toa an nhân dân giai quyêt. Tuy nhiên, trong th c tê ự ̣ ́ phap luât ́ ́ ̀ ́ ̉ ́ ́

đât đai hiên hanh vân ch a đap ng đ ́ ứ ư ượ ̀ ớ c yêu câu th c tê cuôc sông, nhiêu vân đê m i ự ́ ̣ ̀ ̃ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́

nây sinh ch a đ ư ượ ̣ c giai quyêt. Co nh ng vân đê co quy đinh thi th c thi kho, trong hê ́ ữ ̀ ự ̉ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́

̣ thông văn ban con co nh ng quy đinh mâu thuân nhau. Co nh ng quy đinh cua phap luât ́ ữ ́ ữ ́ ̉ ̀ ̣ ̃ ̣ ̉ ́

dân s , phap luât vê đâu t c ngoai, phap luât đât đai thiêu thông nh t n ̀ ư ướ ự ấ con co s ́ ự ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀

mâu thuân, chông cheo lân nhau va hê thông văn ban h ướ ng dân th c hiên quá ự ̃ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ̉ ̃ ̣

nhi u. ề

4. Luât Đât đai năm 2003 sau môt th i gian thi hanh đa đat đ ̣ ượ ờ ̉ c nh ng kêt qua ữ ̣ ́ ̣ ̀ ̃ ́

́ đang kê, tuy vây trong qua trinh tô ch c thi hanh, nôi dung cac quy đinh cua luât va cac ̉ ứ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̀

văn ban h ng d n thi hanh đa bôc lô nh ng tôn tai, thi u sót, ̉ ướ ̣ ữ ế ẫ cho nên không tranh́ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣

khoi cac lung tung khi ap dung phap luât đât đai vao giai quyêt cac tranh châp đât đai ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́

i toa an nhân dân t ạ ̣ . Măt khac, qua th i gian có nhiêu vân đê m i nay sinh nh ng luât ̀ ớ ư ờ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉

lai ch a co quy đinh cu thê. Đây la nh ng vân đê l n, ph c tap va rât nhay cam trong ̀ ữ ̀ ớ ư ứ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̉

viêc x ly cac quan hê đât đai cua Nha n ̣ ử ̀ ướ . c ́ ́ ̣ ́ ̉

Do đó, thông qua vi c phân tich, đanh gia cac quy đinh phap luât đât đai hiên ệ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣

hanh vê giai quyêt tranh châp đât đai; ề viêc nghiên c u co hê thông nh ng v n đ lý ứ ữ ấ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́

lu n v gi ề ả ậ ̣ i quy t tranh ch p đ t đai nói chung và giai quyêt tranh châp đât đai tai ế ấ ấ ̉ ́ ́ ́

toa an nhân dân nói riêng cũng nh nghiên c u v th c tr ng pháp lu t v gi ề ự ậ ề ả i ư ứ ạ ̀ ́

quy t tranh ch p đ t đai, ế ấ ấ đ trên c s đo đê xuât nh ng kiên nghi nhăm s a đôi, ữ ể ơ ở ử ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉

bô sung chinh sach, phap luât vê đât đai va xac lâp c chê giai quyêt cac tranh châp ơ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́

đât đai thich h p, nhăm nâng cao hiêu qua cua công tac giai quyêt tranh châp đât đai, ợ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́

đam bao quyên va l i ich h p phap cho công dân la viêc lam co y nghia quan trong ̀ ợ ợ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̃ ̣

vê măt ly luân va th c tiên hiên nay. ̀ ự ̀ ̣ ́ ̣ ̃ ̣

CH NGƯƠ 4: TH C TI N ÁP D NG PHÁP LU T GI I QUY T Ự Ụ Ả Ậ Ễ Ế

TRANH CH P Đ T ĐAI B NG TÒA ÁN VI T NAM, NH NG Ấ Ấ Ằ Ở Ệ Ữ

V NG M C PHÁT SINH VÀ CÁC GI I PHÁP HOÀN THI N ƯỚ Ắ Ả Ệ

PHÁP LU T V GI I QUY T TRANH CH P Đ T ĐAI NHÌN Ề Ả Ậ Ấ Ấ Ế

T GÓC Đ ÁP D NG PHÁP LU T Ộ Ừ Ụ Ậ

Qua nghiên c u, phân tích th c ti n áp d ng các quy đ nh c a pháp lu t v ậ ề ứ ụ ự ủ ễ ị

i quy t i tòa án nhân dân đ đ t đai hi n hành vào gi ấ ệ ả ế các tranh ch p v đ t đai t ấ ề ấ ạ ể

phát hi n ra nh ng th u sót, b t c p, s thi u tính th ng nh t và khoa h c, phát ự ấ ậ ữ ế ế ệ ấ ố ọ

hi n nh ng khó khăn v đó ữ ệ ướ ng m c và nêu nh ng v n đ pháp lý đ t ra đ t ấ ể ừ ữ ề ắ ặ

đ a ra đ ư ượ c nh ng ki n ngh các gi ế ữ ị ả i pháp giúp c quan nhà n ơ ướ ề c có th m quy n ẩ

có nh ng đi u ch nh phù h p, giúp nâng cao hi u qu c a công tác gi ả ủ ữ ề ệ ợ ỉ ả ế i quy t

tranh ch p đ t đai b ng tòa án và thông qua đó, góp ph n n đ nh tình hình chính ầ ổ ằ ấ ấ ị

tr , tr t t tr an xã h i là vi c làm c n thi t. ị ậ ự ị ệ ầ ộ ế

4.1. Th c ti n áp d ng pháp lu t gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án ự ễ ụ ậ ả ế ấ ằ ấ

t Nam Vi ở ệ

Viêc Nha n c ngay cang m rông, tao thuân l ̀ ướ ̣ ợ ở ̣ i cho công dân trong viêc ̣ ̀ ̀ ̣ ̣

̀ đ a quyên s d ng đât vao giao l u dân s đa gop phân thuc đây kinh tê gia đinh va ự ư ̀ ử ụ ư ́ ̀ ̃ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̀

xa hôi phat triên. Tuy nhiên , do phap luât vê đât đai thay đôi nhanh chong, tinh ôn ̃ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̉

đinh cua phap luât đât đai thâp, đăc biêt co th i ky phap luât đât đai ch a phu h p ̀ ợ ́ ờ ư ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ́

c không v i cuôc sông đa tao ra cac hoat đông ngâm trong linh v c đât đai, Nha n ớ ̀ ướ ự ̣ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̃ ́

kiêm soat đ c, dân đên khi co tranh châp ngành toa an găp rât nhiêu kho khăn trong ́ ượ ̉ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́

giai quyêt, vi nhiêu tr ng h p co s không phu h p gi a phap luât v i th c tiên ườ ̣ ớ ̀ ợ ́ ự ự ữ ợ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ̃

cuôc sông. Sau đây tác gi xin nêu m t s tr ả ộ ố ườ ng h p c th : ợ ụ ể ̣ ́

4.1.1. Th c tiên giai quyêt tranh châp h p đông chuyên nh ́ ợ ự ượ ng quyên s d ng đât ̀ ử ụ ̃ ̉ ́ ̀ ̉ ́

100

Th c tê viêc chuyên nh ự ượ ng quyên s d ng đât th i gian qua rât sôi đông, đa ờ ̀ ử ụ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣

dang va ph c tap, trong khi đo nhiêu luc gi a phap luât v i th c tiên co s không ̣ ớ ́ ự ứ ữ ự ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̃

thông nhât v i nhau, nhiêu h p đông chuyên nh ́ ớ ợ ượ ng không phu h p v i quy đinh ̀ ợ ớ ́ ̀ ̀ ̉ ̣

cua phap luât. Nh th i điêm nh ng năm 1980 Nha n c câm công dân mua ban ư ở ờ ̀ ướ ữ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ́

đât, nh ng viêc giao dich mua ban đât gi a công dân v i nhau vân diên ra, hoăc t ữ ̣ ừ ư ớ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̃ ̃

15/10/1993 nha n ̀ ướ ́ c cho công dân quyên chuyên quyên s d ng đât nh ng v i rât ̀ ử ụ ư ớ ̀ ̉ ́

nhiêu điêu kiên kem theo, trong đo co môt điêu kiên la: phai co giây ch ng nhân ứ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât thi m i đ c chuyên quyên s d ng đât. Nh ng cac c quan ̀ ử ụ ̀ ớ ượ ̀ ử ụ ư ơ ́ ̉ ́ ́

ch c năng, co thâm quyên trong viêc câp giây ch ng nhân lai lam ứ ứ ̀ qua châm chap. Vi ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̣

vây, đa 20 năm kê t ̉ ừ ́ ngay Luât Đât đai năm 1993 co hiêu l c va 10 năm Luât Đât ̣ ự ̣ ̃ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣

đai năm 2003 co hiêu l c, nh ng đên nay co đia ph ng v n còn tình tr ng đât đai ̣ ự ư ươ ẫ ạ ́ ́ ́ ̣ ́

ch a đ ư ượ ̉ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât, song do nhu câu b c bach cua ̀ ử ụ ứ ứ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́

cuôc sông, du ch a co giây ch ng nhân quyên s d ng đât ho vân tham gia giao dich ̀ ử ụ ̀ ư ứ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̃ ̣

̉ va chi băng manh giây hai bên viêt tay v i nhau, ho đa th c hiên h p đông chuyên ớ ̃ ự ợ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̀

quyên s d ng đât. Nay bên nhân quyên s d ng đât đa xây nha, trông cây l u niên ̀ ử ụ ̀ ử ụ ư ́ ̣ ́ ̃ ̀ ̀

đa ra trai, thi m i xay ra tranh châp, xin huy h p đông. Cũng co tr ng h p tuy đa ̀ ớ ̉ ợ ́ ườ ợ ̃ ̃ ́ ̉ ́ ̀

đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât, nh ng ng i chuyên hoăc bên nhân ượ ̀ ử ụ ứ ư ườ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̣

quyên s d ng đât không thoa man cac quy đinh cua phap luât thi giai quyêt nh thê ̀ ử ụ ư ́ ́ ̉ ̃ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ́

̣ nao cho v a phu h p v i phap luât, v a phu h p v i đ i sông xa hôi la môt viêc ớ ờ ̀ ợ ̀ ợ ừ ừ ớ ̀ ́ ̣ ́ ̃ ̣ ̀ ̣

c c ky kho khăn, dân đên lung tung va x ly khac nhau t ng vu viêc cu thê. Đây la ̀ ử ự ừ ̀ ̀ ́ ̃ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉

môt trong nh ng nguyên nhân quan trong lam cho viêc xet x khac nhau, anh h ng ữ ́ ử ưở ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̉

đên chât l ng xet x , d i đây la môt sô vi du: ́ ượ ́ ử ướ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣

Tranh châp h p đông chuyên nh ng đât, gi a: nguyên đ n ông - Vu th 1: ̣ ứ ợ ượ ữ ơ ́ ̀ ̉ ́

Chu Văn P va bi đ n ông Trân Công T [Xem: 71]. ̣ ơ ̀ ̀

2

Nôi dung vu an: Năm 1976 ông P đ c UBND tinh Lang S n câp cho 350m ượ ơ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ́

đât. Sau khi đ c câp gia đinh ông P đa lam nha trên môt phân manh đât đo, phân ượ ́ ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀

diên tich 140 m

2 đât con lai, ch a đ

c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât. ư ượ ̀ ử ụ ứ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́

Ngay 18/10/1987 v chông ông P đa lâp h p đông chuyên nh ng 140 m ợ ợ ượ

2 đât́

̀ ̀ ̃ ̣ ̀ ̉

(không co xac nhân cua chinh quyên đia ph ng) cho v chông ông T v i gia 23 chi ươ ợ ớ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ́

101

vang, thuê va cac chi phi trong viêc lam thu tuc môi ng i chiu 50%. Th i gian lam ườ ờ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̃ ̣ ̀

thu tuc trong năm 1987. Tinh đên ngay 1/11/1987 ông T tra cho ông P 16 chi vang. ̉ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̀

Đâu năm 1988 ông T đa xây trên manh đât đo môt căn nha câp 4 nh ng không va ư ở ̀ ̀ ̃ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ́

đê ông P cho ng i khac thuê, h ng tiên cho thuê nha. Cuôi năm 1999 ông P cho ườ ưở ̉ ́ ̀ ̀ ́

xây môt ki ôt ban hang tr c manh đât đa ban cho gia đinh ông T, nên xây ra tranh ướ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̃ ́ ̀ ̉

châp.́

Phia ông P cho răng ông T không chiu đi lam thu tuc va thanh toan cho ông sô ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ́

tiên con thiêu, nên yêu câu huy h p đông va ông tra lai toan bô sô tiên ma ông đa ̉ ợ ̃ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̀

nhân t phia ông T. Con phia ông T đê nghi tiêp tuc th c hiên h p đông. ̣ ừ ự ợ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀

Tai ban an s thâm sô 15 ngay 19/11/2002, TANDTX LS đa x : ̃ ử ́ ơ ̣ ̉ ̉ ́ ̀

+ Bac yêu câu đoi huy h p đông chuyên nh ng đât lâp ngay 18/10/1987, ̉ ợ ượ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̀

yêu câu hai bên phai hoan tât thu tuc trong th i gian 6 thang. ờ ̀ ̉ ̀ ́ ̉ ̣ ́

+ Khi lam xong thu tuc chuyên nh ượ ́ ng ông T phai hoan tra nôt sô tiên đât ̀ ̉ ̣ ̉ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀

theo gia thi tr ng hiên nay la 312.333.100 đông. ̣ ườ ́ ̣ ̀ ̀

Ông P co đ n khang cao, không đông y v i ban an s thâm. ́ ơ ́ ơ ́ ớ ́ ́ ̀ ̉ ̉

Tai ban an phuc thâm sô 01 ngay 13/1/2003 cua TAND tinh LS đa quyêt đinh: ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̉ ̃ ́ ̣

S a ban an s thâm, công nhân môt phân h p đông. ́ ơ ử ợ ̉ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀

̀ + X cho ông T co quyên s d ng manh đât đa mua v i ông P co diên tich la ̀ ử ụ ử ớ ́ ̉ ́ ̃ ́ ̣ ́

100,92m2…

Sau khi x phuc thâm, ông P co nhiêu đ n khiêu nai xin huy h p đông mua ̉ ợ ử ơ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̀

ban đât vi ông T không tra đu tiên theo nh cam kêt. ư ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̀ ́

Nhân xet ng quyên s d ng đât ngay 18/10/1987 ́ : H p đông chuyên nh ợ ượ ử ụ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̀

gi a, ông P va ông T đa vi pham Điêu 5 Luât đât đai năm 1987. Điêu 5 Luât đât đai ữ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́

1987 quy đinh “nghiêm câm mua, ban, lân, chiêm đât đai, phat canh thu tô d ướ ̣ i moi ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ́

tiên hinh th c, nhân đât giao ma không s d ng, s d ng không đúng muc đich, t ử ụ ử ụ ứ ự ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣

s d ng đât nông nghiêp, đât co r ng vao muc đich khac, lam huy hoai đât đai”. Vê ử ụ ́ ừ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ́

hinh th c cua h p đông thi m i ̀ ớ ở ̉ ợ ứ ậ dang hai bên viêt giây tay v i nhau. Do pháp lu t ớ ̀ ̀ ̣ ́ ́

i th i đi m hai bên chuy n nh ng quy n s d ng đ t và pháp lu t t t ạ ể ể ờ ượ ề ử ụ ậ ạ ấ ờ i th i

đi m hai bên có tranh ch p đã có s thay đ i c b n nên Toa an câp s thâm đa căn ổ ơ ả ́ ơ ự ể ấ ̀ ́ ̉ ̃

102

c vào quy đ nh m i đ công nhân toan bô h p đông, Toa an câp phuc thâm đa công ứ ớ ể ̣ ợ ị ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̃

c s d ng 100,92 m

2 đât t

ng đ nhân môt phân h p đông (ông T đ ợ ượ ử ụ ́ ươ ươ ng v i sô ớ ́ ̣ ̣ ̀ ̀

tiên ông T đa tra cho ông P). Nh n th c nh v y là không chính xác vì th i điêm ư ậ ứ ậ ở ờ ̀ ̃ ̉ ̉

hai bên giao dich Nha n c nghiêm câm chuyên nh ng, nh vây, nêu đ n thuân ̀ ướ ượ ư ̣ ơ ̣ ́ ̉ ́ ̀

xem xet d i goc đô phap luât th i điêm hai bên giao kêt h p đông thi giao dich ́ ướ ̣ ở ờ ́ ợ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̣

nay bi vô hiêu ngay t khi ky kêt. Tuy nhiên theo tôi, x nh Toa an câp phuc thâm ừ ử ư ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉

lai co phân phu h p v i th c tiên va phu h p v i quy đinh m i cua phap luât. Vi ̀ ợ ̀ ợ ự ớ ớ ớ ̀ ở ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ̣ ̉ ́ ̣

th i điêm tranh châp nha n c đa cho phep công dân đ c chuyên nh ng quyên ̀ ướ ờ ượ ượ ̉ ́ ̃ ́ ̉ ̀

s d ng đât. ử ụ ́

Vu th 2: ̣ ứ Vu an tranh châp h p đông chuyên nh ợ ượ ng quyên s d ng đât, ̀ ử ụ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́

gi a nguyên đ n ông Trân Ba T va bi đ n ông Nguyên Văn N [Xem: 68]. ̣ ơ ữ ơ ̀ ́ ̀ ̃

Nôi dung vu an: Nguôn gôc diên tich đât đang tranh châp thuôc th a 802, đa ử ̃ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣

đăng ky theo chi thi 299 cua Thu t ng chinh phu, ch a đ c câp giây ch ng nhân ̉ ướ ư ượ ứ ́ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̣

́ quyên s d ng đât, toa lac tai âp Trung Đông, thuôc quyên s d ng cua ông Trân Ba ̀ ử ụ ̀ ử ụ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̀

Ngay 25/11/1998 ông T ban cho ông N môt phân th a đât “t mi nha sau ử ừ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀

ngay hô n c ra môt met tr vê phia sau ban hêt cho anh Nguyên Văn N, con phân ̀ ướ ́ ở ̣ ̀ ́ ́ ́ ̃ ̀ ̀

cai hem đ ng đi bê ngang dai 1,6 met chay dai t ườ ̀ ừ ́ lô l n đên trong nha cũng ban hêt ̣ ớ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́

cho anh Nguyên Văn N…”, v i gia 15.000.000 đông va ông N đa đ a tr ̃ ư ớ ướ c ̃ ́ ̀ ̀

5.000.000 đông, con 10.000.000 đông hen đên thang giêng đ a đu cho ông T. H p ợ ư ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̉

đông không co xac nhân cua c quan nha n c co thâm quyên. ̉ ơ ̀ ướ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̀

Sau đo ông N đa đ a nhiêu lân, tinh đên thang 1/1999 ông N đa giao cho ông ̃ ư ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̃

T tông công 12.000.000 đông, con 3.000.000 đông hai bên cam kêt trong vong 1 năm ̉ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̀

kê t ngay 25/11/1998, bên ông T hoan thanh thu tuc giây t , bên ông N phai giao ̉ ừ ́ ờ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̉

hêt sô tiên con lai cho ông T. Nay ông T cho răng do bên ông N không giao tiên đu ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀

cho ông, nên xin huy h p đông. Con phia ông N đê nghi tiêp tuc th c hiên h p đông. ̉ ợ ự ợ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀

Tai ban an dân s s thâm sô 27/DS-ST ngay 29/5/2003, Toa an nhân dân ự ơ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

huyên H, đa Quyêt đinh: ̣ ̃ ́ ̣

103

- Huy h p đông chuyên nh ng quyên s d ng đât gi a ông Nguyên Văn N ̉ ợ ượ ̀ ử ụ ữ ̀ ̉ ́ ̃

va ông Trân Ba T đê ngay 25/11/1998. ̀ ̀ ́ ̀ ̀

- Buôc ông T phai hoan tra cho ông N, đai diên la ba L sô tiên 17.700.000 ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ̀

đông va ông N, ba L phai hoan tra đât lai cho ông T, th i gian thi hanh tra môt lân ờ ̀ ̀ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀

khi ban an co hiêu l c phap luât. ̣ ự ̉ ́ ́ ́ ̣

Ông N co đ n khang cao. ́ ơ ́ ́

Tai ban an dân s phuc thâm sô 1670 /DS-PT ngay 26/9/2003, Toa an nhân ự ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

. dân thanh phô HCM đa x y an s thâm ́ ơ ̃ ử ̀ ́ ̉

Ông N co đ n khiêu nai đê nghi xin tiêp tuc th c hiên h p đông va tra ́ ơ ự ợ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̀

3.000.000 đông con thiêu theo tr t gia. ượ ̀ ̀ ́ ́

Nhân xet ́ : Măc du đât đang tranh châp ch a đ ư ượ ư c câp GCNQSD đât, nh ng ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́

̣ ông T đa đăng ky theo chi thi 299 cua Chinh phu, la đât h p phap theo NĐ 17 (thuôc ́ ợ ̃ ́ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ̀ ́

diên câp sô đo). ̣ ́ ̉ ̉

Qua trinh th c hiên h p đông, ông N giao ti n cho ông T nhiêu lân đên thang ự ề ợ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ́

̣ 1/1999 la 12.000.000 đông. Ông N khai co thoa thuân đên khi nao hoan thanh thu tuc ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̉

thi giao nôt sô tiên con lai, phia ông T thi cho răng chi châp nhân keo dai thêm 1 năm. ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀

Trong th i gian nay phia ông N đê nghi ông T sang tên cho anh ông N (vi anh ông N ờ ̀ ́ ̀ ̣ ̀

co hô khâu tai thanh phô), nh ng ông T không đông y va sau khi xet x s thâm ông ́ ử ơ ư ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̉

N khang cao cho răng ông đa co KT3 va hiên nay Uy ban nhân dân thanh phô H cho ́ ́ ̀ ̃ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ́

phep ng ườ ́ i ngoai tinh mua nha thanh phô. Nh vây, ông T không th c hiên hoan tât ư ̣ ự ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̣ ̀

̀ ử ụ thu tuc vê hinh th c (vi hiên nay ông T vân ch a co giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ư ứ ̉ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ̃ ́ ́ ̣

đât), ma con yêu câu huy h p đông. Do đo, lôi dân đên không th c hiên h p đông ̉ ợ ự ợ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̃ ̃ ́ ̣ ̀

hoan toan thuôc vê ông T. ̀ ̀ ̣ ̀

ng quyên s d ng đât nêu trên, do Toa an cac câp huy h p đông chuyên nh ̉ ợ ượ ̀ ử ụ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́

vô hiêu vê hinh th c. Tuy nhiên, ứ ự do năng l c nghi p v c a các th m phán tr c ụ ủ ự ệ ẩ ̣ ̀ ̀

ti p gi c toàn b v n đ đ đ nh h ế ả i quy t còn h n ch , ch a bao quát đ ế ư ế ạ ượ ề ể ị ộ ấ ướ ng

cách gi i cho c hai bên đ ả i quy t nh m đ m b o quy n l ả ề ợ ế ả ằ ả ươ ̉ ng s nên khi giai ự

quyêt hâu qua cua h p đông chuyên nh ̉ ợ ượ ́ ng quyên s d ng đât vô hiêu, Toa an cac ̀ ử ụ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ́

104

câp chi buôc bên ban đât tra lai sô tiên gôc đa nhân va tinh lai cho đên khi xet x s ́ ử ơ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ̣ ̀ ́ ̃ ́

thâm, không tiên hanh đinh gia diên tich đât đang tranh châp đê xac đinh chênh lêch ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̣

gia lam c s tinh thiêt hai, va x ly bôi th ng thiêt hai trên c s lôi là không ơ ở ̀ ử ườ ơ ở ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̃

i cho bên mua. đ m b o quy n l ả ề ợ ả

Vu th 3: ̣ ứ ấ V án tranh ch p quy n s d ng đ t và tài s n g n li n trên đ t ề ử ụ ụ ề ả ấ ấ ắ

gi a bà - Đ a ch : 08 đ ng Võ Th Sáu, Vĩnh Tr ng, Tp. N, t nh ữ Thái Th Xuân H ị ị ỉ ườ ị ườ ỉ

Nguy n X và bà Nguy n Th L KH v i ông ớ ễ ễ ị - Đ a ch : 08B đ ỉ ị ườ ng Võ Th Sáu, Vĩnh ị

Tr ng, Tp, N, t nh KH [Xem: 14; 77, tr. 361-374; 69]. N i dung v án nh sau: ườ ụ ư ộ ỉ

Bà Thái Th Xuân H trình bày: ị

ể T năm 1965 đ n năm 1968, v ch ng bà xây kè đá, đ đ t b i l n bi n ồ ổ ấ ồ ấ ừ ế ợ

2 t

i p Tr ng Đông, Vĩnh Tr ng, Vĩnh X ng, t nh ượ c m t lô đ t 937,5m ấ ộ ạ ấ ườ ườ ươ ỉ

KH r i c t m t căn nhà chính, m t căn nhà ph (tr i s n xu t n ụ ạ ả ồ ấ ấ ướ ộ ộ ộ c m m), m t ắ

ữ h m đá và tr ng d a trên đ t đó. Ngày 12/6/1970, bà đ trình “h a đ hi n h u ầ ồ ệ ừ ề ấ ồ ọ

ngôi nhà và tr i s n xu t n c m m” và đ c y ban hành chính xã Vĩnh Tr ạ ả ấ ướ ắ ượ ủ ườ ng

ch ng th c cùng ngày và bà đã xây c t nhà và tr i ch a m m theo s đ là đúng ự ứ ấ ở ơ ồ ứ ạ ắ

c xã tr ng xã Vĩnh s th t. Ngày 15/4/1971 ông Ph m Tr ng D (ch ng bà) đ ự ậ ạ ồ ọ ượ ưở

Tr ng c p “Gi y ch ng nh n t m chi m công th xã Vĩnh Tr ng” s ườ ứ ế ạ ậ ấ ấ ổ ườ ố

i p Tr 18/CNĐĐ/VT v i di n tích đ t là 937,50m ệ ấ ớ

2 (dài 25m, r ng 37,5m) t ộ

ạ ấ ườ ng

Đông, Vĩnh Tr ng. ườ

Tháng 02 năm 1976, bà m n c a anh Nguy n Văn B (cháu h bà) 200 ượ ủ ễ ọ

đ ng ti n m i ch a tr đ ớ ồ ả ượ ư ề c và do anh B có mâu thu n v i gia đình v nên tháng ẫ ợ ớ

6/1976 bà cho anh B nh ph n nhà ph nhà s 08 đ ng Truy n Th ng (nay là ở ụ ầ ờ ố ườ ề ố

đ ng Võ Th Sáu) đ hoãn n (trong đ n kh i ki n ngày 24/11/1992, bà H trình ườ ể ệ ợ ở ơ ị

bày là th c nhà cho anh B đ hoãn n ; có lúc l ụ ể ợ ạ ớ i khai là th ch p nhà cho anh B v i ế ấ

th a thu n mi ng là khi nào bà tr ti n thì anh B tr nhà cho bà). Do anh B hay đi ả ề ệ ả ậ ỏ

đây, bà đã làm hàng rào dây k m gai ngăn s m v khuya nên sau khi anh B đ n ớ ế ở ề ẽ

ồ nhà chính và nhà ph đ b o v tài s n cho gia đình bà. Th i gian này, v ch ng ụ ể ả ệ ả ờ ợ

bà đi làm r y t i Cam Ranh th nh tho ng m i v Nha Trang, còn các con bà v n ẫ ạ ớ ề ẫ ở ả ỉ

105

i trông nom nhà đ t. Tháng 12/1979 bà v thì th y v ch ng ông Nguy n X, bà l ạ ề ễ ấ ấ ợ ồ

Nguy n Th L đang nhà c a bà; còn anh B đi đâu bà không rõ. Ông Nguy n Trung ễ ị ở ủ ễ

C (b c a anh B) cho bi t là anh B vào Sài Gòn làm ăn, anh B cho H p tác xã ố ủ ế ợ

Tr ng Nguyên (HTX) m n nhà. Bà h i ông X thì ông X nói là gi dùm nhà cho ườ ượ ỏ ữ

HTX, bà nghĩ là anh B cho HTX m n nhà, h n n a bà ch a có ti n tr n cho anh ơ ữ ả ợ ượ ư ề

B nên bà không ki n đòi nhà đ t vào th i đi m đó. ể ệ ấ ờ

i Cam Ranh đ n năm 1987 tr v Năm 1981, ông D ch t, bà v n làm r y t ế ẫ ạ ẫ ở ề ế

Nha Trang; năm 1988 bà tr n đi n c ngoài, b b t và b x ph t 03 năm tù giam; ố ướ ị ử ị ắ ạ

tháng 8 năm 1990, bà ra tù tr v Nha Trang thì th y nhà ph c a bà cho anh B ở ề ụ ủ ấ

i; tháng 4 năm 1992 ông X t m n tr ượ ướ c đây đã b s a ch a nh l ị ử ỏ ạ ữ ự ỡ ậ ý tháo d v t

li u căn nhà c a bà và mang đi, ch còn l i n n; sau đó ông X đ n g p bà và yêu ủ ệ ỉ ạ ề ế ặ

ng cho ng i khác, c u bà ký gi y đ ông X làm th t c s h u ch đ sang nh ầ ủ ụ ở ữ ủ ể ể ấ ượ ườ

lúc này bà m i bi ớ ế ạ t nhà đ t c a bà đã b mua bán b t h p pháp nên bà khi u n i ấ ợ ấ ủ ế ị

ng Vĩnh Tr ng; trong khi UBND ph ng Vĩnh Tr ng đang đ n UBND ph ế ườ ườ ườ ườ

gi ả ộ i quy t khi u n i c a bà thì v ch ng ông X đã d ng trái phép trên đ t này m t ợ ồ ạ ủ ự ế ế ấ

căn nhà t m l p tole, vách cót; nay bà yêu c u ông X, bà L ph i tr l ả ả ạ ầ ạ ợ i nhà đ t cho ấ

gia đình bà (có lúc bà H yêu c u đòi l i n n nhà và công trình ki n trúc khác; có lúc ầ ạ ề ế

đòi l i n n móng nhà và v n cây). ạ ề ườ

Ông Nguy n X và bà Nguy n Th L trình bày: ễ ễ ị

Ngày 15/12/1979, ông bà mua c a HTX Tr ủ ườ ằ ng Nguyên căn nhà l p b ng ợ

tole, vách tre mà tr c đâ y HTX mua c a v ch ng ông Ch, bà D t i khóm Tr ướ ủ ợ ồ ạ ườ ng

S n, Vĩnh Tr ng, Nha Trang (nay là nhà s 08B đ ng Võ Th Sáu, Vĩnh Tr ng, ơ ườ ố ườ ị ườ

Nha Trang) v i giá 900 đ ng và ông bà đã chuy n đ n ế ở ể ồ ớ ấ nhà này. Khi mua nhà đ t,

ông bà không xem gi y t g c, ch bi t căn nhà này c a ông Ch, bà D mà không ấ ờ ố ỉ ế ủ

bi ng nhà ngày ế t nhà đó c a bà H; HTX có đ a cho ông bà gi y chuy n nh ư ủ ể ấ ượ

20/10/1979 gi a HTX v i ông Ch, bà D. ữ ớ

Sau hai năm k t khi mua nhà, vì trong gi y chuy n nh ng nhà ngày ể ừ ể ấ ượ

15/12/1979 không ghi t c n, nên ông X và ông Mai Xuân C (lúc này ông C không ứ ậ

106

ng nhà đ ngày 02/7/1981 có còn là ch nhi m HTX n a) có làm thêm gi y nh ữ ủ ệ ấ ượ ề

ghi t c n c th (gi y nh ứ ậ ụ ể ấ ượ ị ng nhà này có xác nh n c a chính quy n đ a ậ ủ ề

ph ng). Năm 1981, gia đình ông bà chuy n h kh u v nhà đ t này; gia đình bà H ươ ể ộ ẩ ề ấ

bên c nh trong nhi u năm nh ng không có khi u n i, tranh ch p. Do nhà đã h ở ư ế ề ấ ạ ạ ư

h ng, nên tháng 8/1992 ông bà tháo v t li u nhà đ làm nhà m i thì bà H tranh ậ ệ ỏ ể ớ

ch p; tháng 10/1992 bà H có đ n g i UBND ph ng Vĩnh Tr ng xin chu c nhà, ơ ử ấ ườ ườ ộ

nh ng ông bà không đ ng ý. Nay bà H yêu c u tr nhà đ t, ông bà không đ ng ý vì ư ầ ả ấ ồ ồ

ông bà đã mua nhà đ t công khai, h p pháp. ấ ợ

Quá trình i nhà s 08B Võ Th Sáu, ông bà đã hai l n s a ch a nhà; tôn t ở ạ ầ ử ữ ố ị

c l y 29m

2 đ t đ m

t o đ t, tr ng thêm m t s cây ăn trái; năm 1998, nhà n ạ ộ ố ấ ồ ướ ấ ấ ể ở

ng Võ Th Sáu. r ng đ ộ ườ ị

V i n i dung nh trên ớ ộ ư

T i b n án dân s s th m s 79 ngày 05/5/1993, Tòa án nhân dân thành ự ơ ẩ ạ ả ố

ph N xố ử:

Ch p nh n yêu c u c a nguyên đ n: ầ ủ ấ ậ ơ

- H y b gi y nh ỏ ấ ủ ượ ng nhà ngày 20/10/1979 gi a ông Ch, bà D v i HTX ữ ớ

Tr ng Nguyên. ườ

ng nhà ngày 02/7/1981 gi a HTX Tr - Hu b gi y nh ỷ ỏ ấ ượ ữ ườ ớ ng Nguyên v i

ông Nguy n X. ễ

- Bu c ông Nguy n X và bà Nguy n Th L ph i tr cho bà Thái Th Xuân H ễ ễ ộ ị ả ả ị

toàn b n n nhà (ch còn l i đá ch và ciment cũ, r ng 12m ộ ề ỉ ạ ẻ ộ

2, m t ộ h m đá dài 5,4m,

ầ

ngang 2,3m, cao 0,65m, dày 0,35m, 01 kè đá dài 9,8m, cao 1,5m và toàn b di n tích ộ ệ

n 298,96m

2, trên có tr ng các cây ăn qu là 03 cây d a, 01 cây m n, 01 cây

đ t v ấ ườ ừ ậ ả ồ ổ i,

01 cây Xoài, 01 cây chùm ru t t a l c t i 08 Võ Th Sáu, Vĩnh Tr ng, Nha Trang (v ộ ọ ạ ạ ị ườ ị

trí là: bên trái là nhà chính c a bà H, bên ph i là nhà 06 Võ Th Sáu tính theo h ủ ả ị ướ ng

ng Võ Th Sáu nhìn vào). đ ườ ị

107

- Ông X, bà L đ c phép thêm 24 tháng (k t ượ ở ể ừ 06/5/1993 đ n 06/5/1995) ế

khác. H t th i gian trên đây ph i tháo d toàn b v t li u làm nhà đ tìm ch ể ỗ ở ộ ậ ệ ế ả ờ ỡ

i n n nhà, đ t v n, kè đá, h m đá cho bà H. t m đ tr l ạ ể ả ạ ề ấ ườ ầ

- Bà H ph i tr ả ả cho v ch ng ông X ồ ợ ả ồ kho n tr giá các cây ăn qu tr ng ả ị

thêm: 01 cây xoài, 01 cây ổ i, 01 cây chùm ru t là 140.000 đ ng. ộ ồ

Ngày 17/5/1993, ông X, bà L kháng cáo cho r ng Tòa án c p s th m xác ấ ơ ẩ ằ

đ nh ông bà là b đ n là không đúng; b sót m t s tài s n do ông bà t o l p trên ị ạ ậ ộ ố ị ơ ả ỏ

đ t và không đ ng ý tr nhà đ t cho bà H. ấ ấ ả ồ

Ngày 18/5/1993, bà H kháng cáo không đ ng ý đ ông X, bà L l u c . ư ư ể ồ

T i quy t đ nh s 14/KN-DS ngày 17/5/1993, Vi n tr ng Vi n ki m sát ế ị ệ ạ ố ưở ệ ể

ủ nhân dân thành ph N kháng ngh B n án dân s s th m s 79 ngày 05/5/1993 c a ự ơ ẩ ị ả ố ố

ẩ Tòa án nhân dân thành ph N; đ ngh Tòa án nhân dân t nh KH xét x phúc th m ử ề ố ỉ ị

h y án s th m nêu trên. ủ ơ ẩ

T i b n án dân s phúc th m s 44/PT-DS ngày 18/9/1993 c a Tòa án nhân ạ ả ủ ự ẩ ố

dân t nh KH x ỉ ử:

S a án s th m: ơ ẩ ử

1. Bác yêu c u c a bà Thái Th Xuân H ki n ông Nguy n X v vi c “Đòi ầ ủ ề ệ ễ ệ ị

n n nhà và các công trình ki n trúc khác”. ề ế

đ c quy n s h u ph n nhà 12m

2, nhà t m, nhà v sinh,

2. Ông Nguy n Xễ ượ ề ở ữ ầ ệ ắ

m t s cây ăn trái và đ c quy n s d ng h p pháp kho nh đ t mà hi n nay ông ộ ố ượ ề ử ụ ệ ấ ả ợ

X đang qu n lý. ả

3. Hu ph n xác đ nh ông Mai Xuân C và ông Tr n Nh là ng ầ ầ ỷ ị ườ ề i có quy n

i, nghĩa v liên quan vì không có căn c pháp lý. l ợ ứ ụ

Ngoài ra b n án phúc th m còn có quy t đ nh v ph n án phí. ề ầ ế ị ẩ ả

T i Cạ ố ông văn s 128/UB/MT ngày 13/10/1993, y ban M t tr n T qu c ặ ậ Ủ ố ổ

t nh KH có ki n ngh giám đ c th m B n án phúc th m nêu trên. ỉ ế ẩ ẩ ả ố ị

108

T i Quy t đ nh s 09/KN-DS ngày 03/2/1994, Phó chánh án Tòa án nhân dân ế ị ạ ố

i cao kháng ngh B n án phúc th m s 44/PT-DS ngày 18/9/1993 c a Tòa án nhân t ố ị ả ủ ẩ ố

dân t nh KH; giao h s đ Tòa Dân s Tòa án nhân dân t ồ ơ ể ự ỉ ố ố i cao xét x giám đ c ử

th m theo h ng h y các h p đ ng mua bán nhà trong v án này; bu c ông X tr ẩ ướ ủ ụ ợ ồ ộ ả

nhà cho bà H, ông Ch tr ti n cho HTX và HTX tr ti n cho ông X. ả ề ả ề

T i Quy t đ nh giám đ c th m s 212/GĐT-DS ngày 25/8/1994, Tòa Dân s ế ị ẩ ạ ố ố ự

Tòa án nhân dân t : i cao quy t đ nh ố ế ị

- Ch p nh n kháng ngh s 09/DS ngày 03/2/1994 c a Phó Chánh án Tòa án ị ố ủ ấ ậ

nhân dân t i cao. ố

- H y án dân s s th m s 79/DSST ngày 05/5/1993 c a Tòa án nhân dân ự ơ ẩ ủ ủ ố

thành ph N và b n án dân s phúc th m s 44/DSPT ngày 18/9/1993 c a Tòa án ủ ự ẩ ả ố ố

nhân dân t nh KH. ỉ

- Giao h s cho Tòa án nhân dân t nh KH xét x l i s th m. ồ ơ ử ạ ơ ẩ ỉ

T i B n án dân s s th m s 02/DS-ST ngày 25/5/2001, Tòa án nhân dân ự ơ ẩ ạ ả ố

t nh KH x ỉ ử:

- Ch p nh n yêu c u c a nguyên đ n bà Thái Th Xuân H. ầ ủ ấ ậ ơ ị

- Bu c ông Nguy n X, bà Nguy n Th L ph i tr l i cho bà Thái Th Xuân ả ả ạ ễ ễ ộ ị ị

H toàn b di n tích đ t 288m

2 theo b n v c a trung tâm d ch v đ a chính t nh KH

ộ ệ ấ ẽ ủ ụ ị ả ỉ ị

ngày 12/3/2001 (mang s nhà 08B Võ Th Sáu, Khóm Tr ng S n, Vĩnh Tr ng, ố ị ườ ơ ườ

ậ Nha Trang). Ông Nguy n X và bà Nguy n Th L ph i tháo d toàn b nguyên v t ễ ễ ả ộ ỡ ị

li u đã d ng trên ph n đ t trên. ự ệ ấ ầ

ng nhà đ ngày 20/10/1979 gi a ông Ch, bà D v i HTX - Hu b gi y nh ỷ ỏ ấ ượ ữ ề ớ

Tr ng Nguyên. ườ

ng nhà đ ngày 02/7/1981 gi a HTX Tr ng Nguyên và - Hu gi y nh ỷ ấ ượ ữ ề ườ

ông Nguy n X. ễ

- Bà Thái Th Xuân H ph i tr l ả ả ạ ị ễ i cho v ch ng ông Nguy n X – Nguy n ễ ợ ồ

2 đ t g m: 01 cây

Th L s ti n 640.000 đ ng giá tr các cây ăn trái tr ng trên 288m ị ố ề ồ ồ ị ấ ồ

109

i giá 60.000 đ ng; 01 cây chùm ru t giá 40.000 đ ng; d a giá 90.000 đ ng; 02 cây ừ ồ ổ ồ ộ ồ

02 cây mãng c u tây giá 100.000 đ ng; 03 cây mít giá 270.000 đ ng; 01 cây b ầ ồ ồ ưở i

giá 50.000 đ ng; 02 cây đu đ giá 30.000 đ ng. ủ ồ ồ

ph i thanh toán cho ông Nguy n X, bà Nguy n Th L s - Bà Tr n Th D ầ ị ễ ễ ả ị ố

ti n giá tr di n tích đ t 288m ị ệ ề ấ

2 là 207.360.000 đ ng.ồ

Trong th i h n lu t đ nh bà H, bà D, ông X có đ n kháng cáo. ờ ạ ậ ị ơ

T i Quy t đ nh s 03/QĐKN-DS ngày 31/5/2001, Vi n tr ng vi n ki m sát ế ị ệ ạ ố ưở ể ệ

nhân dân t nh KH có kháng ngh B n án dân s s th m nêu trên, đ ngh Tòa án phúc ự ơ ẩ ị ả ề ị ỉ

th m Tòa án nhân dân t i cao t i ĐN xét x phúc th m theo ẩ ố ạ ử ẩ h ướ ơ ẩ ng s a án s th m, ử

bu c bà D ph i thanh toán giá tr ti n s d ng đ t cho bà H; ông X, bà L đ ị ề ử ụ ấ ả ộ ượ ề c quy n

ng, Nha Trang có di n tích 288m

2 trên có

s d ng lô đ t s 08B Võ Th Sáu, Vĩnh Tr ử ụ ấ ố ị ườ ệ

c nh n kho n ti n đ bù gi i t a đ t khi làm n n nhà, kè đá bà H tranh ch p; bà H đ ề ấ ượ ả ề ề ậ ả ỏ ấ

ng Võ Th Sáu hi n nay. đ ườ ệ ị

T i b n án dân s phúc th m s 18/2002/DSPT ngày 28/5/2002, Tòa phúc ạ ả ự ẩ ố

th m Tòa án nhân dân t i cao t i ĐN x ẩ ố ạ ử:

1. Bu c ông Nguy n X, bà Nguy n Th L ễ ễ ộ ị ậ ph i tháo d toàn b nguyên v t ả ộ ỡ

li u dùng đ xây c t, đem đi n i khác, đ tr l ể ả ạ ể ệ ấ ơ i cho bà Thái Th Xuân H toàn b ị ộ

ph n di n tích đ t 288m ng Võ Th Sáu, Vĩnh Tr ng, Nha ệ ầ ấ

2 mang s hi u 08B đ ố ệ

ườ ị ườ

Trang, Khánh Hòa theo b n v c a trung tâm d ch v đ a chính Khánh Hòa ngày ẽ ủ ụ ị ả ị

12/3/2001.

2. H y b các gi y t sau: ủ ỏ ấ ờ

- Gi y nh ấ ượ ầ ng nhà đ ngày 20/10/1979 gi a ông Nguy n Trung Ch, bà Tr n ữ ề ễ

ng Nguyên. Th D v i HTX Tr ớ ị ườ

- Gi y chuy n nh ng nhà đ ngày 02/7/1981 gi a HTX Tr ng Nguyên ể ấ ượ ữ ề ườ

v i ông Nguy n X. ớ ễ

110

3. Ch p nh n s t nguy n c a bà Tr n Th D (qua ng i đ ậ ự ự ấ ệ ủ ầ ị ườ ượ ủ ề c y quy n

c a bà là ông Phan B ch M) nh n trách nhi m c a ch ng bà – ông Nguy n Trung ủ ủ ễ ệ ậ ạ ồ

Ch tr cho ông X 800 đ ng, thay HTX Tr ng Nguyên. ả ồ ườ

Ch p nh n s t nguy n c a bà Thái Th Xuân H tr cho ông Nguy n X, ậ ự ự ấ ệ ủ ễ ả ị

thay HTX Tr ườ ng Nguyên s ti n 100 đ ng. ố ề ồ

4. Áp d ng Đi u 146 B lu t Dân s , s a án s th m. ộ ậ ơ ẩ ự ử ụ ề

Ông Nguy n X và bà Nguy n Th L đ c nh n l i giá tr 900 đ ng, nay là ễ ễ ị ượ ậ ạ ồ ị

537.200 đ ng (trong đó bà D nh n tr 476.000 đ ng, bà H nh n tr 61.200 đ ng đã ậ ả ậ ả ồ ồ ồ

làm tròn các s nói trên) và 640.000 đ ng ti n giá tr các cây ăn qu , bà H ch u trách ề ả ố ồ ị ị

c nh n 1.177.200 đ ng. nhi m tr . T ng c ng ông Nguy n X đ ộ ả ổ ệ ễ ượ ậ ồ

5. Bà Thái Th Xuân H đ c nh n ti n gi i t a di n tích đ t c a gia đình ị ượ ề ậ ả ỏ ấ ủ ệ

bà, đ m r ng m t đ ng Võ Th Sáu (Ban gi i t a đang t m gi s ti n này ể ở ộ ặ ườ ị ả ỏ ạ ữ ố ề

theo công văn s 288 c a Tòa án nhân dân t nh KH). ủ ố ỉ

Sau khi xét x phúc th m, ông X, bà L có đ n khi u n i. ử ế ẩ ạ ơ

T i quy t đ nh s 100/KN-VKSTC-KSXXDS ngày 12/12/2002, Vi n tr ế ị ệ ạ ố ưở ng

Vi n ki m sát nhân dân t i cao kháng ngh B n án phúc th m nêu trên và đ ngh ệ ể ố ị ả ề ẩ ị

H i đ ng th m phán Tòa án nhân dân t ộ ồ ẩ ố i cao xét x giám đ c th m h y b n án s ố ủ ả ử ẩ ơ

th m s 02/ST-DS ngày 24.25/5/2001 c a Tòa án nhân dân t nh KH và B n án dân ủ ả ẩ ố ỉ

s phúc th m s 18/2002/DSPT ngày 28/5/2002 c a Tòa phúc th m Tòa án nhân ự ủ ẩ ẩ ố

dân t i cao t i ĐN; giao cho Tòa án nhân dân t nh KH xét x s th m l i theo ố ạ ử ơ ẩ ỉ ạ

ng khi gi h ướ ả i quy t h u qu c a h p đ ng vô hi u, c n khôi ph c l ồ ả ủ ợ ế ậ ụ ạ ệ ầ ạ i tình tr ng

ầ ban đ u là các bên hoàn tr cho nhau nh ng gì đã nh n và c n hi u giá tr ban đ u ữ ể ậ ầ ầ ả ị

i th i đi m năm 1979 cho đúng đ không gây thi t h i cho ông X, c a 900 đ ng t ủ ồ ạ ể ể ờ ệ ạ

bà L; đ ng th i, c n xác đ nh l ờ ầ ồ ị ỗ ụ ể ể ồ i c th đ bu c các bên có nghĩa v liên quan b i ụ ộ

th ng thi t h i, nh m đ m b o cho quy n l i cho các bên đ ườ ệ ạ ề ợ ả ằ ả ươ ng s . ự

ộ ồ T i Quy t đ nh giám đ c th m s 11/HĐTP ngày 24/3/2003, H i đ ng ế ị ẩ ạ ố ố

th m phán Tòa án nhân dân t i cao : đã quy t đ nh ẩ ố ế ị

111

1. H y B n án dân s phúc th m s 18/DSPT ngày 28/5/2002 c a Tòa án ố ủ ự ủ ẩ ả

nhân dân t i cao t i ĐN và h y b n án dân s s th m s 02/DSST ngày ố ạ ự ơ ủ ẩ ả ố

24,25/5/2001 c a Tòa án nhân dân t nh KH v v án “Đòi n n nhà và các công trình ề ụ ủ ề ỉ

khác” gi a bà Thái Th Xuân H v i v ch ng ông Nguy n X, bà Nguy n Th L. ớ ợ ồ ữ ễ ễ ị ị

ử ơ ẩ 2. Giao h s v án cho Tòa án nhân dân t nh KH đi u tra, xét x s th m ồ ơ ụ ề ỉ

l ạ i theo đúng quy đ nh c a pháp lu t. ị ủ ậ

T i b n án dân s s th m s 08/DS-ST ngày 14/10/2003, Tòa án nhân dân ự ơ ẩ ạ ả ố

t nh KH x ỉ ử:

1. Ch p nh n m t ph n yêu c u c a nguyên đ n bà Thái Th Xuân H. ầ ủ ậ ấ ầ ộ ơ ị

2. H y gi y nh ng nhà l p ngày 20/10/1979 gi a ông Nguy n Trung Ch, ủ ấ ượ ữ ễ ậ

bà Tr n Th D v i HTX c gi i nh Tr ng Nguyên và gi y nh ơ ớ ầ ớ ị ẹ ườ ấ ượ ng nhà l p ngày ậ

02/7/1981 gi a HTX c gi ữ ơ ớ i nh Tr ẹ ườ ợ ng Nguyên v i ông Nguy n X vì các h p ễ ớ

đ ng nói trên đ u trái pháp lu t và vô hi u. ồ ệ ề ậ

ễ 3. Bu c bà Tr n Th D, ông Nguy n Văn B, ông Nguy n Văn T, bà Nguy n ễ ễ ầ ộ ị

Th Nị ễ , bà Nguy n Th H, bà Nguy n Th N, ông Nguy n H ng P, ông Nguy n ễ ễ ễ ồ ị ị

ng th a k c a ông Ch) ph i b i th ng thi H ng Đ (là v và các con đ ợ ồ c h ượ ưở ừ ế ủ ả ồ ườ ệ t

ồ h i giá tr tài s n (đ t) cho bà Thái Th Xuân H v i s ti n là 138.240.000 đ ng ạ ớ ố ề ả ấ ị ị

(m t trăm ba m i tám tri u hai trăm b n m i ngàn đ ng). ươ ươ ệ ộ ố ồ

4. Bu c HTX c gi i nh ơ ớ ộ ẹ Tr ườ ạ ng Nguyên do ông Nguy n C ch nhi m đ i ủ ễ ệ

di n ph i b i th ng thi t h i giá tr tài s n cho bà Thái Th Xuân H v i s ti n là ả ồ ệ ườ ệ ạ ớ ố ề ả ị ị

69.120.000 đ (sáu m i chín tri u, m t trăm hai m i ngàn đ ng). ươ ươ ệ ộ ồ

5. Giao cho ông Nguy n X và bà Nguy n Th L đ c ti p t c qu n lý s ễ ễ ị ượ ế ụ ả ử

2 đ t t a l c t

i s 8B đ ng Võ Th Sáu, Vĩnh Tr ng, Nha d ng di n tích 288m ụ ệ ấ ọ ạ ạ ố ườ ị ườ

Trang.

6. Ông Nguy n X, bà Nguy n Th L ph i thanh toán giá tr cây ăn trái cho bà ễ ễ ả ị ị

Thái Th Xuân H v i s ti n là 250.000 đ (hai trăm năm m i ngàn đ ng). ớ ố ề ươ ồ ị

112

7. Bà Thái Th Xuân H đ c liên h v i c quan nhà n ị ượ ệ ớ ơ ướ ề c có th m quy n ẩ

i s ti n gi i t a 29m

2 đ t t

i 8B đ ng Võ Th Sáu, đ nh n l ể ậ ạ ố ề ả ỏ i t a đ n bù gi ề ả ỏ ấ ạ ườ ị

Vĩnh Tr ng, Nha Trang. ườ

Ngày 17/10/2003, bà H có đ n kháng cáo xin xét x l ử ạ ơ i toàn b b n án s ộ ả ơ

th m.ẩ

Ngày 14/10/2003, ông X có đ n kháng cáo xin xét l i ơ ề ầ ạ b n án s th m v ph n ơ ẩ ả

bu c HTX Tr ng Nguyên b i th ng thi t h i cho bà Thái Th Xuân H. ộ ườ ồ ườ ệ ạ ị

Ngày 20/10/2003, ông Nguy n Văn Th đ i di n cho bà D làm đ n kháng cáo ễ ệ ạ ơ

ph n b n án s th m có liên quan đ n quy n và nghĩa v c a bà Tr n Th D. ơ ẩ ụ ủ ề ế ầ ầ ả ị

T i B n án dân s phúc th m s 77/DS-PT ngày 21,22/12/2004, Tòa phúc ạ ả ự ẩ ố

th m Tòa án nhân dân t i cao t i ĐN x ẩ ố ạ ử:

1. Xác đ nh vi c mua bán nhà theo gi y nh ng nhà l p ngày 20/10/1979 ệ ấ ị ượ ậ

gi a ông Nguy n Trung Ch, bà Tr n Th D và HTX c gi i nh Tr ng Nguyên và ơ ớ ữ ễ ầ ị ẹ ườ

ng nhà l p ngày 02/7/1981 gi a HTX c gi i nh Tr ng Nguyên theo gi y nh ấ ượ ơ ớ ữ ậ ẹ ườ

v i ông Nguy n X đ u là giao d ch dân s (h p đ ng dân s ) vô hi u và tuyên b ớ ự ợ ự ề ễ ệ ồ ị ố

ng nhà nói trên. h y hai gi y nh ủ ấ ượ

ễ 2. Bu c bà Tr n Th D, ông Nguy n Văn B, ông Nguy n Văn T, bà Nguy n ễ ễ ầ ộ ị

Th N, bà Nguy n Th H ề ị ị ễ , bà Nguy n Th N, ông Nguy n H ng P, ông Nguy n ễ ễ ồ ị

H ng Đ ph i b i th ng thi t h i giá tr đ t cho bà Thái Th Xuân H v i s ti n là ả ồ ồ ườ ệ ạ ớ ố ề ị ấ ị

460.800.000 (b n trăm sáu m i tri u tám trăm ngàn đ ng). ươ ệ ố ồ

3. Bu c HTX c gi i nh Tr ơ ớ ộ ẹ ườ ả ng Nguyên do ông Nguy n C đ i di n ph i ễ ệ ạ

ng thi t h i giá tr đ t cho bà Thái Th Xuân H v i s ti n là 230.400.000đ b i th ồ ườ ệ ạ ớ ố ề ị ấ ị

(hai trăm ba m i tri u b n trăm ngàn đ ng). ệ ố ươ ồ

4. Ông Nguy n X, bà Nguy n Th L ph i thanh toán giá tr cây ăn trái cho bà ễ ễ ị ả ị

Thái Th Xuân H v i s ti n là 250.000 đ ng. ớ ố ề ồ ị

đ c ti p t c s d ng di n tích 5. Giao cho ông Nguy n X, bà Nguy n Th L ễ ễ ị ượ ế ụ ử ụ ệ

288m2 đ t t a l c t i s 8B đ ng Võ Th Sáu, Vĩnh Tr ng, Nha Trang. ấ ọ ạ ạ ố ườ ị ườ

113

6. Bà Thái Th Xuân H đ c liên h v i c quan Nhà n ị ượ ệ ớ ơ ướ ề c có th m quy n ẩ

i s ti n đ n bù gi i t a 29m

2 đ t t

i s 8B đ đ nh n l ể ậ ạ ố ề ề ả ỏ ấ ạ ố ườ ng Võ Th Sáu, Vĩnh ị

Tr ng, Nha Trang. ườ

7. Ông X, bà L đ c có th m quy n đăng ký ượ c quy n đ n c quan Nhà n ế ơ ề ướ ề ẩ

quy n s d ng đ t đ c giao và quy n s h u tài s n theo quy đ nh c a pháp ề ử ụ ấ ượ ở ữ ủ ề ả ị

lu t.ậ

Căn c vào b n án này, ông Nguy n X, bà Nguy n Th L đ n c quan Nhà ế ơ ứ ễ ễ ả ị

c có th m quy n đăng ký quy n s d ng đ t đ c giao và quy n s h u tài n ướ ề ử ụ ấ ượ ề ẩ ề ở ữ

s n theo quy đ nh c a pháp lu t hi n hành và đem nhà đ t này th ch p cho Ngân ả ế ấ ủ ệ ậ ấ ị

hàng Công th ng Vi ươ ệ t nam đ vay ti n. ể ề

ạ ớ ộ Sau khi xét x phúc th m, bà Thái Th Xuân H có đ n khi u n i v i n i ử ế ẩ ơ ị

dung không đ ng ý v i b n án s th m và phúc th m nêu trên. ớ ả ơ ẩ ẩ ồ

T i Quy t đ nh s 230/2007/DS-KN ngày 20/12/2007, Chánh án Tòa án nhân ế ị ạ ố

dân t ố ủ i cao kháng ngh B n án dân s phúc th m s 77 ngày 21,22/12/2004 c a ị ả ự ẩ ố

Tòa phúc th m Tòa án nhân dân t i cao t i ĐN và đ ngh H i đ ng th m phán ẩ ố ạ ị ộ ồ ề ẩ

Tòa án nhân dân t i cao xét x giám đ c th m h y án dân s phúc th m nêu trên và ố ủ ử ự ẩ ẩ ố

B n án dân s s th m s 08/DS-ST ngày 14/10/2003 c a Tòa án nhân dân t nh ự ơ ẩ ủ ả ố ỉ

KH; giao h s v án cho Tòa án nhân dân t nh KH xét x s th m l i ử ơ ẩ ồ ơ ụ ỉ ạ theo h ngướ

xem xét m c đ l ộ ỗ ủ i c a các bên tham gia h p đ ng mua bán nhà khi gi ợ ứ ồ ả ế i quy t

ộ h u qu h p đ ng vô hi u. Trên c s đó, c n bu c ông X giao tr cho bà H m t ậ ả ợ ơ ở ệ ầ ả ồ ộ

ph n đ t; ông X đ c ti p t c s d ng ph n đ t còn l ầ ấ ượ ế ụ ử ụ ấ ầ ạ ể ả i đ đ m b o n đ nh sinh ả ổ ị

ho t, phù h p v i đ ngh c a bà H… và công s c c a gia đình ông X đ i v i lô ứ ủ ớ ề ố ớ ị ủ ạ ợ

đ t này. ấ

ộ T i Quy t đ nh giám đ c th m s 04/2008/DS-GĐT ngày 04/3/2008, H i ế ị ẩ ạ ố ố

i cao quy t đ nh : đ ng th m phán Tòa án nhân dân t ồ ẩ ố ế ị

- H y B n án dân s phúc th m s 77 ngày 21, 22/12/2004 c a Tòa phúc ủ ự ủ ẩ ả ố

th m Tòa án nhân dân t i cao t ẩ ố ạ i ĐN và B n án dân s s th m s 08/ST-DS ngày ự ơ ẩ ả ố

114

14/10/2003 c a Tòa án nhân dân t nh KH. Giao h s v án cho Tòa án nhân dân ồ ơ ụ ủ ỉ

i v án. t nh KH xét x s th m l ỉ ử ơ ẩ ạ ụ

T i b n án s th m s 03/2009/DSST ngày 20/02/2009 c a Tòa án nhân dân ạ ả ơ ẩ ủ ố

t nh Khánh Hòa đã x : ử ỉ

1. Ch p nh n m t ph n yêu c u kh i ki n c a ủ nguyên đ n bà Thái Th ơ ệ ầ ầ ậ ấ ộ ở ị

Xuân H.

2. Tuyên b các h p đ ng mua bán nhà, đ t theo Gi y nh ấ ấ ợ ố ồ ượ ng nhà l p ngày ậ

20/10/1979 gi a ông Nguy n Trung Ch, bà Tr n Th D v i H p tác xã v n t i c ậ ả ơ ữ ễ ầ ợ ớ ị

gi i nh Tr ng Nguyên và theo Gi y nh ớ ẹ ườ ấ ượ ợ ng nhà l p ngày 02/7/1981 gi a H p ữ ậ

tác xã v n t i c gi i nh Tr ậ ả ơ ớ ẹ ườ ng Nguyên v i ông Nguy n X đ u là h p đ ng dân ễ ề ợ ồ ớ

s vô hi u. ự ệ

3. Ông Nguy n Trung Ch có trách nhi m b i th ng thi t h i giá tr đ t cho ễ ệ ồ ườ ệ ạ ị ấ

bà Thái Th Xuân H v i s ti n ệ ớ ố ề 1.923.954.500đ (m t t chín trăm hai m i ba tri u ộ ỉ ươ ị

chín trăm năm m i b n nghìn năm trăm đ ng). Ông Ch đã ch t nên nh ng ng ươ ố ữ ế ồ ườ i

th a k c a ông là v ông bà Tr n Th D và các con ông là ông Nguy n Văn B, ông ừ ế ủ ễ ầ ợ ị

ễ Nguy n Văn T, bà Nguy n Th N, bà Nguy n Th H, bà Nguy n Th N, ông Nguy n ễ ễ ễ ễ ị ị ị

ng thi H ng P, ông Nguy n H ng Đ ph i th c hi n nghĩa v c a ông Ch b i th ả ự ụ ủ ồ ườ ễ ệ ồ ồ ệ t

i theo qui đ nh t h i cho bà Thái Th Xuân H trong ph m vi di s n do ông Ch đ l ạ ể ạ ạ ả ị ị ạ i

đi u 637 B lu t dân s . ự ộ ậ ề

4. H p tác xã v n t i Tr ng Nguyên có trách nhi m b i th ng thi ậ ả ợ ườ ệ ồ ườ ệ ạ t h i

giá tr đ t cho bà Thái Th Xuân H v i s ti n là 641.318.000đ ớ ố ề ị ấ ị ươ (sáu trăm b n m i ố

m t tri u ba trăm m i tám nghìn đ ng). ườ ệ ố ồ

2

5. Ông Nguy n X, bà Nguy n Th L đ c ti p t c s d ng di n tích 275m ễ ễ ị ượ ế ụ ử ụ ệ

i s 8B đ ng Võ Th Sáu, Vĩnh Tr đ t t a l c t ấ ọ ạ ạ ố ườ ị ườ ứ ng, Nha Trang theo gi y ch ng ấ

nh n quy n s d ng đ t do UBND thành ph Nha Trang đã c p cho ông bà ngày ề ử ụ ấ ậ ấ ố

21/6/2005, s AB 357494, s vào s H 02877. ố ố ổ

115

6. Bà Thái Th Xuân H đ c liên h v i c quan Nhà n ị ượ ệ ớ ơ ướ ề c có th m quy n ẩ

i s ti n đ n bù gi i t a 29,75m

2 đ t t

i s 8B đ ng Võ Th Sáu, đ nh n l ể ậ ạ ố ề ề ả ỏ ấ ạ ố ườ ị

Vĩnh Tr ng, Nha Trang. ườ

Sau khi x s th m, các bên đ ng s ti p t c kháng cáo. ử ơ ẩ ươ ự ế ụ

ẩ T i B n án phúc th m s 43/2010/DSPT ngày 17/6/2010 c a Tòa phúc th m ạ ả ủ ẩ ố

Tòa án nhân dân t i cao t ố ạ i ĐN đã x : ử

H y B n án s th m s 03/2009/DSST ngày 20/02/2009 c a Tòa án nhân ơ ẩ ủ ủ ả ố

dân t nh KH và giao cho Tòa án nhân dân t nh KH xét x s th m l ử ơ ẩ ỉ ỉ ạ ụ . i v án

T i B n án dân s s th m s 28/2011/DSST ngày 28/9/2011, Toà án nhân ự ơ ẩ ạ ả ố

dân t nh KH x : ử ỉ

1. Ch p nh n m t ph n yêu c u kh i ki n c a bà Thái Th Xuân H. ệ ủ ầ ầ ấ ậ ộ ở ị

2. Tuyên b các h p đ ng mua bán nhà, đ t theo Gi y nh ấ ấ ố ợ ồ ượ ng nhà l p ngày ậ

20/10/1979 gi a ông Nguy n Trung Ch, bà Tr n Th D v i H p tác xã v n t i c ậ ả ơ ữ ễ ầ ợ ớ ị

gi i nh Tr ng Nguyên và theo Gi y nh ớ ẹ ườ ấ ượ ợ ng nhà l p ngày 02/7/1981 gi a H p ữ ậ

tác xã v n t i c gi i nh Tr ậ ả ơ ớ ẹ ườ ng Nguyên v i ông Nguy n X đ u là h p đ ng dân ễ ề ồ ợ ớ

s vô hi u. ự ệ

3. Ông Nguy n Trung Ch có trách nhi m b i th ng thi t h i giá tr đ t cho ễ ệ ồ ườ ệ ạ ị ấ

bà Thái Th Xuân H v i s ti n ươ ả ớ ố ề 1.997.159.520đ (m t t chín trăm chín m i b y ộ ỉ ị

tri u, m t trăm năm m i chín ngn năm trăm hai m i đ ng). Ông Ch đã ch t nên ươ ồ ươ ệ ế ộ

nh ng ng i th a k c a ông là v ông bà Tr n Th D và các con ông là ông ữ ườ ế ủ ừ ầ ợ ị

ễ Nguy n Văn B, ông Nguy n Văn T, bà Nguy n Th N, bà Nguy n Th H, bà Nguy n ễ ễ ễ ễ ị ị

Th N, ông Nguy n H ng Ph, ông Nguy n H ng Đ ph i th c hi n nghĩa v c a ông ả ự ụ ủ ễ ệ ễ ồ ồ ị

Ch b i th ng thi t h i cho bà Thái Th Xuân H trong ph m vi di s n do ông Ch đ ồ ườ ệ ạ ị ạ ả ể

i theo qui đ nh t l ạ ị ạ i đi u 637 B lu t dân s . ự ộ ậ ề

4. H p tác xã v n t i Tr ng Nguyên có trách nhi m b i th ng thi ậ ả ợ ườ ệ ồ ườ ệ ạ t h i

giá tr đ t cho bà Thái Th Xuân H v i s ti n là 665.719.840 .đ. ớ ố ề ị ấ ị

116

2

c ti p t c s d ng di n tích 275m 5. Ông Nguy n Xễ , bà Nguy n Th L đ ễ ị ượ ế ụ ử ụ ệ

i s 8B đ ng Võ Th Sáu, Vĩnh Tr đ t t a l c t ấ ọ ạ ạ ố ườ ị ườ ứ ng, Nha Trang theo gi y ch ng ấ

nh n quy n s d ng đ t do UBND thành ph Nha Trang đã c p cho ông bà ngày ề ử ụ ấ ậ ấ ố

ệ 21/6/2005, s AB 357494, s vào s H 02877 và t m th i qu n lý s d ng di n ử ụ ạ ả ố ố ổ ờ

tích đ t 12,2 m

2.

ấ

2 trong t ng di n tích 287m ệ

ổ

6. Bà Thái Th Xuân H đ c liên h v i c quan Nhà n ị ượ ệ ớ ơ ướ ề c có th m quy n ẩ

i s ti n đ n bù gi i t a 29,75m

2 đ t t

i s 8B đ ng Võ Th Sáu, đ nh n l ể ậ ạ ố ề ề ả ỏ ấ ạ ố ườ ị

Vĩnh Tr ng, Nha Trang. ườ

ng s ti p t c kháng cáo, Tòa phúc th m TAND V án này hi n nay các đ ệ ụ ươ ự ế ụ ẩ

T i cao t i ĐN ố ạ ữ ch a xét x phúc th m vì ông B đã ch t, c n ph i b sung nh ng ả ổ ử ư ế ẩ ẩ

ng i th a k quy n và nghĩa v c a ông B m i xét x đ c. ườ ừ ế ụ ủ ử ượ ề ớ

: Do hi n nay ch a xét x phúc th m l i nên tác gi không bình Nh n xét ậ ư ử ệ ẩ ạ ả

ả lu n gì nhi u. Tuy nhiên, đây là m t v án kéo dài đã quá nhi u năm, giá tr tài s n ộ ụ ề ề ậ ị

ề tranh ch p đã tăng lên r t nhi u. Đ ng th i, pháp lu t đi u ch nh cũng đã có nhi u ờ ề ề ậ ấ ấ ồ ỉ

thay đ i, trong khi đó đã qua 20 năm v i 12 l n xét x , trong đó có 3 l n kháng ớ ử ầ ầ ổ

ngh xét x giám đ c th m (2 l n c a Tòa án nhân dân t ầ ủ ử ẩ ố ị ố ệ i cao và 01 l n c a Vi n ầ ủ

ki m sát nhân dân t i cao); Nhi u đ ng s trong v án đã ch t, ph i đ a ng ể ố ề ươ ả ư ự ụ ế ườ i

i tham gia t t ng ngày th a k quy n và nghĩa v vào tham gia, danh sách ng ụ ừ ế ề ườ ố ụ

m t dài ra, trong khi đó đ n nay các c p tòa án v n ch a th ng nh t đ ấ ượ ướ c h ng ư ế ấ ẫ ộ ố

gi i quy t v án, làm cho c các bên đ ng s tham gia l n ng i gi ả ế ụ ả ươ ự ẫ ườ ả ế ề i quy t đ u

c thì t n kém không ít ti n c a đ đi l i, gi m t m i, Nhà n ỏ ệ ướ ủ ề ể ố ạ ả ế ụ ệ i quy t v ki n

này. Nguyên nhân d n d n tình tr ng này theo tôi, m t ph n do pháp lu t quy đ nh ế ạ ầ ậ ẫ ộ ị

i có s v lĩnh v c này v a thi u c th , v a ch ng chéo nhau; qua m i th i kỳ l ề ế ụ ể ừ ự ừ ồ ỗ ờ ạ ự

thay đ i r t khác nhau; m t ph n do cách nh n th c và áp d ng pháp lu t c a các ậ ủ ổ ấ ứ ụ ầ ậ ộ

ộ ấ c p tòa án, c a các th m phán, th m chí là c a các th m phán trong cùng m t c p ấ ủ ủ ậ ẩ ẩ

Tuy nhiên, có m t đi u d nh n th y là ông X, bà L là xét x có s khác nhau. ự ử ề ễ ậ ấ ộ

ng ườ i mua bán ngay tình nên theo quy đ nh c a B lu t Dân s thì ph i đ ị ộ ậ ả ượ ả c b o ủ ự

117

t nghĩ, các c p tòa án cũng nên có m t h ng x lý th ng nh t, kh thi v . Thi ệ ế ộ ướ ấ ử ấ ả ố

nh m s m k t thúc v ki n này. ụ ệ ế ằ ớ

4.1.2. Th c tiên giai quyêt tranh châp quyên s d ng đât trong tr ̀ ử ụ ự ườ ́ ng h p đât ợ ̃ ̉ ́ ́ ́

́ đa đ a vao tâp đoan s n xuât, h p tac xa ma sau đo tâp đoan san xuât, h p tac ́ ợ ́ ợ ̀ ả ̃ ư ̀ ̣ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ̀ ̉

xa đa bi giai thê ̃ ̃ ̣ ̉ ̉

Trong th i gian qua viêc giai quyêt loai tranh châp nay ngành toa an nhân ̀ ở ờ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́

dân đa co nhiêu tiên bô, nhiêu vu an đa đ ̃ ượ c cac toa an các c p giai quyêt đúng ấ ̃ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̉ ́

chinh sach, phap luât. Tuy nhiên , vân con co nh ng tr ́ ữ ườ ư ng h p cac thâm phan ch a ợ ́ ́ ́ ̣ ̃ ̀ ́ ̉ ́

thu thâp, kiêm tra, xac minh đây đu cac tai liêu ch ng c nên phan quyêt cua toa an ứ ứ ̣ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ̀ ́

thiêu s c thuyêt phuc hoăc lung tung trong viêc ap d ng phap luât, xac đinh sai quan ́ ụ ́ ứ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣

hê phap luât, dân đên xac đinh đ ng lôi x ly ch a chinh xac,vi du: ườ ́ ư ́ ử ̣ ́ ̣ ̃ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣

Vu Th 1 : Vu an tranh châp quyên s d ng đât ứ ̀ ử ụ ́ ở ̀ tinh VL gi a nguyên đ n la ữ ơ ̣ ̣ ́ ́ ̉

Nguyên Thi H v i bi đ n la Phung Thi T [Xem: 73]. ̣ ơ ớ ̃ ̣ ̀ ̀ ̣

Nguôn gôc 4200 m

2 đât ruông cua v chông ba Nguyên Thi H, nh ng v

ư ợ ợ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ̃ ̣

́ chông ba H đa đ a vao Tâp đoan năm 1985. Sau đo Tâp đoan đa giao diên tich đât ̃ ư ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̃ ̣ ́

nay cho ba Phung Thi T canh tac va đa đ ̃ ượ ̀ ử ụ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣

đât. Nay ba Nguyên Thi H yêu câu ba Phung Thi T phai tra lai đât. ́ ̀ ̃ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ̉ ̉ ̣ ́

T i ban an s thâm sô 14/DSST ngay 26/02/2003, Toa an nhân dân huyên BM ́ ơ ạ ̉ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ̣

đa bac yêu câu đoi đât cua ba Nguyên Thi H. Sau đo ba Nguyên Thi H khang cao. ̃ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̃ ̣ ́ ̀ ̃ ̣ ́ ́

T i ban an phuc thâm dân s sô 269/DSPT ngay 16/09/2003, Toa an nhân dân ự ạ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

tinh VL buôc ba Phung Thi T tra lai diên tich đât nêu trên cho ba Nguyên Thi H. ̉ ̣ ̀ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̃ ̣

Ban an phuc thâm noi trên đa bi Chanh an Toa an nhân dân Tôi cao khang ̉ ́ ́ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ́

nghi.̣

Tai quyêt đinh giam đôc thâm sô 17/GĐT-DS ngay 01/02/2005 cua Toa dân ̣ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀

s Toa an nhân dân Tôi cao đa huy ban an phuc thâm nêu trên; giao hô s cho Toa an ự ̀ ơ ̀ ́ ́ ̃ ̉ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́

ng bac yêu câu cua nguyên đ n. nhân dân tinh VL xet x phuc thâm lai theo h ́ ử ướ ơ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̉

Nhân xet ́ ́ : Qua vu an nêu trên thây răng diên tich đât tranh châp co nguôn gôc ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀

cua phia nguyên đ n nh ng đa đ a vao tâp đoan. Do đo, tinh t th i điêm đât đ ̃ ư ư ơ ừ ờ ́ ượ c ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̉

̣ đ a vao tâp đoan san xuât, sau khi tâp đoan giai thê đa giao đât nay cho ba Phung Thi ư ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ̃ ́ ̀ ̀ ̀

118

T s d ng liên tuc va đ ử ụ ̀ ượ ̀ ử ụ c uy ban nhân dân câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ̣ ̉ ́ ́ ̣

đât h p phap thi phia nguyên đ n không con quyên s d ng v i diên tich đât nay ̀ ử ụ ́ ợ ơ ớ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀

cua chê đô cu vê th a đât nay không con gia tri. Do nh n th c và n a, cac giây t ữ ́ ờ ̀ ử ứ ậ ́ ̉ ́ ̣ ̃ ́ ̀ ̀ ́ ̣

v n d ng pháp lu t thi u th ng nh t nên tòa án c p s th m và tòa án c p phúc ậ ấ ơ ẩ ụ ế ấ ấ ậ ố

ng hoàn toàn trái ng th m xét x theo hai h ử ẩ ướ ượ ụ c nhau. Vi vây, ch a thuy t ph c, ư ế ̀ ̣

gây phi n hà cho đ ề ươ ng s . ự

Vu tḥ ứ 2: Vu an tranh châp quyên s d ng đât gi a nguyên đ n la ông Đăng ̀ ử ụ ữ ơ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣

Hoang D v i bi đ n la ông Đăng Văn Ng [Xem: 72]. ̣ ơ ớ ̀ ̀ ̣

Nguôn gôc đât đang tranh châp tr ướ c đây thuôc quyên s d ng cua cu Đăng ̀ ử ụ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣

Văn P, cu Ha Thi B. Năm 1977-1978 cu Đăng Văn P, cu Ha Thi B co chia cho ba con ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ́

trai (la ông Đăng Văn R, Đăng Văn H, Đăng Văn N) môi ng i 0.5

ha đât canh tac;

ườ ̀ ̣ ̣ ̣ ̃ ́ ́

ông Đăng Văn H va ông Đăng Văn N đa nhân đât va đ ng tên quyên s d ng đât. ̀ ử ụ ̀ ứ ̣ ̀ ̣ ̃ ̣ ́ ́

Riêng ông Đăng Văn R con đ c chia thêm nha, đât cua cac cu, co diên tich la 877,2 ượ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀

m2 nh ng ông Đăng Văn R không s d ng nha đât va đât ruông nêu trên ma đê cho ư ử ụ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉

ông Đăng Văn Ng canh tac. Ông Đăng Văn Ng (con trai cua ông Đăng Văn N) ở ̣ ́ ̣ ̉ ̣

cung v i hai cu (Đăng Văn P va cu Ha Thi B). Do đo, trên th c tê cu Đăng Văn P ự ớ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣

vân đ ng tên phân nha đât ma tr c đây hai cu chia cho ông Đăng Văn R. Năm 1977 ̃ ứ ̀ ướ ̀ ̀ ́ ̣ ̣

cu Đăng Văn P, cu Ha Thi B, ông Đăng Văn Ng đ a 0,5

ha đât ruông vao Tâp đoan.

ư ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̀

Khi Tâp đoan giai thê ông Đăng Văn Ng nhân lai đât canh tac. Năm 1983 cu Đăng ̣ ̀ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣

Văn P chêt, năm 1986 cu Ha Thi B chêt. T năm 1990 ông Đăng Văn Ng kê khai va ừ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̣

đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât. Nay ông Đăng Hoang D đ c ông ựơ ̀ ử ụ ứ ượ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀

Đăng Văn R, ba Đăng Thi C va cac em cua ông Đăng Hoang D uy quyên yêu câu ông ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀

Đăng Văn Ng tra lai diên tich đât trông lua th a 405 co diên tich 4398,4 m ử

2 va th a ̀ ử

̣ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́

đât sô 429 diên tich 877,2 m

2 con th a 492 vân đông y đê ông Đăng Văn Ng s

ử ử ́ ́ ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ́ ̉ ̣

d ng. ụ

T i ban an s thâm sô 55/2005/DSST ngay 22/9/2005, Toa an nhân dân huyên ́ ơ ạ ̉ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ̣

C.T buôc ông Đăng Văn Ng tra ông Đăng Hoang D 4398,4m

2 đât lua va 877,2 m

2 đât́

̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ̀

do ông Đăng Văn Ng đ ng tên trong giây ch ng nhân quyên s d ng đât. thô c̉ ư ̀ ử ụ ứ ứ ̣ ́ ̣ ́

Ngay 26/9/2005 ông Đăng Văn Ng khang cao. ̀ ̣ ́ ́

119

T i ban an phuc thâm sô 29/2006/DSPT ngay 16/01/2006, Toa an nhân dân ạ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

tinh LA x y an s thâm. ́ ơ ử ̉ ̉

Nhân xet ́ : Viêc tăng cho đât gi a cu Đăng Văn P, cu Ha Thi B đôi v i ông ́ ớ ữ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣

Đăng Văn R la ch a hoan thanh. Th c tê ông Đăng Văn R ch a nhân đât, ch a nhân ̀ ư ự ư ư ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̣

nha. Toan bô nha, đât ma hai cu cho ông Đăng Văn R đêu do ông Đăng Văn Ng va ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣

hai cu s d ng liên tuc. Cu Đăng Văn P vân đ ng tên nha đât. Vi vây, th i điêm đo ̣ ử ụ ứ ờ ́ ̣ ̣ ̣ ̃ ̀ ́ ̀ ̣ ̉

nha, đât vân thuôc quyên s d ng va quyên s h u cua cu Đăng Văn P, cu Ha Thi B. ̀ ử ụ ̀ ở ữ ̀ ́ ̃ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣

Qua trinh s d ng đât cu Đăng Văn P, cu Ha Thi B va ông Đăng Văn Ng đ a toan ử ụ ư ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ̀

bô phân đât ruông đang tranh châp vao Tâp đoan, rôi Tâp đoan tra lai cho ông Đăng ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣

Văn Ng va sau nay chinh quyên đia ph ươ ̀ ử ụ ng đa câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̃ ́ ́ ̣

đât cho ông Đăng Văn Ng. Măt khac, năm 1983, 1986 cu Đăng Văn P, cu Ha Thi B ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣

chêt, th i ky nay phap luât không quy đinh th a kê đât nông nghiêp. Do trình đ ừ ờ ộ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣

nghi p v c a th m phán y u và th u nghiên c u văn b n pháp lu t nên Toa an ụ ủ ứ ệ ế ế ả ậ ẩ ̀ ́

cac câp gi ả ậ i quy t nh v y là v n d ng các quy đ nh c a pháp lu t ch a th t ư ậ ụ ủ ư ế ậ ậ ị ́ ́

chính xác.

: Vu tranh châp quyên s d ng đât gi a nguyên đ n la ba La Thi L Vu th 3 ̣ ứ ̀ ử ụ ữ ơ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̣

v i bi đ n la ông Phan Ngoc Đ [Xem: 60]. ớ ̣ ơ ̀ ̣

Theo đ n kh i kiên cua ba ba La Thi L ngay 31/5/2004 va cac l i khai trong ́ ờ ở ơ ̣ ̉ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀

qua trinh giai quyêt vu an thi: ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀

Nguôn gôc diên tich ao tranh châp la do ông L c Văn V (em chông ba La Thi ụ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̀

L) khai pha tai khe C c C p t năm 1966. Năm 1968 ông L c Văn V đê lai cho ượ ừ ố ụ ́ ̣ ̉ ̣

anh ông la ông L c Văn Văn N (chông ba La Thi L) cai tao đăp b thanh hai cai ao ụ ờ ̀ ̀ ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ́

va trông tre. Năm 1996 ông Phan Ngoc Đ đên tranh châp cai ao to thuôc th a sô 23 ử ̀ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́

ban đô 36 (liên kê v i cai ao nho ma hiên nay Toa an đang giai quyêt) va uy ban t ờ ̀ ớ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̉

nhân dân th tr n Lũng B ng giai quyêt buôc ông Phan Ngoc Đ phai tra lai ao cho ị ấ ằ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣

nguyên đ n. Con cai ao nho thuôc th a 27 t ban đô sô 36 diên tich 347m

2 ông Phan

ử ơ ờ ̀ ́ ̉ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ́

Ngoc Đ không tranh châp va gia đinh nguyên đ n đa kê khai đăng ky vao năm 2000 ơ ̣ ́ ̀ ̀ ̃ ́ ̀

va đa đ c uy ban nhân dân huyên CĐ câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât năm ̃ ượ ̀ ử ụ ứ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ́

2001. Gia đinh nguyên đ n s d ng th a ao nay đên thang 2/2004 thi ông Phan ử ử ụ ơ ̀ ̀ ́ ́ ̀

120

Ngoc Đ đa t y đô đât lâp ao chăt tre va d ng hai căn nha trên diên tich đo. Phia ̃ ự ̀ ự ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́

nguyên đ n yêu câu ông Phan Ngoc Đ phai d 2 nha gô đa d ng va tra lai diên tich ̉ ỡ ̃ ự ơ ̀ ̣ ̀ ̃ ̀ ̉ ̣ ̣ ́

ao cho gia đinh ông. ̀

Ông Phan Ngoc Đ trinh bay: Nguôn gôc diên tich ao ma ông đang tranh châp, ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́

tr c đây la khu đât ruông ma co diên tich 1.700 m

2 cua gia đinh ông. Năm 1959 cha

ướ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̀

ông la ông Phan Ngoc L đa đ a sô diên tich đât nay vao H p tac xa va H p tac xa s ̀ ợ ̃ ư ̃ ử ợ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ́

d ng đao ao chông han. Năm 1990 H p tac xa giai thê, gia đinh ông xin lai phân ụ ợ ̀ ́ ̣ ́ ̃ ̉ ̉ ̀ ̣ ̀

diên tich tr ướ c đây đa đ a vao H p tac xa, nh ng khi đo ông L c Văn N đang tha ư ̃ ư ụ ợ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ́

ca nên không chiu tra. Năm 1996 ông va ông L c Văn N tranh châp phân diên tich ụ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ́

cua ao to bên trong nh ng chinh quyên ch a giai quyêt xong d t điêm, con diên tich ư ư ứ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̣ ́

cai ao nho bên ngoai t c la ao hiên đang tranh châp ông đa quan ly va s d ng lây ̀ ử ụ ̀ ứ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̃ ̉ ́ ́

i lua t n c t ướ ướ ́ ừ ̀ ử ụ năm 1990 đên nay. Năm 1999 ông đăng ky kê khai quyên s d ng ́ ́

đât đôi v i phân diên tich nay nh ng ch a đ ư ượ ́ ớ ư c xet câp giây ch ng nhân vi đât co ứ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

tranh châp va v ng quy hoach. Năm 2003 ông m i biêt ba L đa đ c câp giây ̀ ướ ̃ ượ ớ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́

ch ng nhân quyên s d ng đôi v i diên tich 347m ban đô sô 36, nên ̀ ử ụ ́ ớ ứ

2 th a 27 t ử

ờ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ́

thang 2/2004 ông đa đô đât lâp ao va d ng hai căn nha trên đo. Ông Phan Ngoc Đ ̀ ự ́ ̃ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣

cho răng viêc uy ban nhân dân huyên CĐ câp giây ch ng nhân cho ba L đôi v i diên ́ ớ ứ ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣

tich ao nay la không đúng va ông không đông y tra lai diên tich đât nay cho ba L. ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̀

Tai Ḅ ̃ an an DSST sô 16/DSST ngay 24/12/2004 Toa an nhân dân huyên CĐ đa ̉ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣

công nhân Giây ch ng nhân quyên s d ng đât sô IR 844739 ngay 12/3/2001 cua uy ̀ ử ụ ứ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̉

ban nhân dân huyên CĐ câp cho hô ba L đ c quyên s d ng 347 m ượ ̀ ử ụ

2 đât ao thuôc ̣

̣ ́ ̣ ̀ ́

t ờ ban đô sô 36 th a sô 27 khu v c khe C c C p la h p phap. ự ̀ ợ ượ ử ố ̉ ̀ ́ ́ ́

̉ Châp nhân yêu câu đoi lai đât cua ba La Thi L; buôc ông Phan Ngoc Đ phai ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ̣

̣ thao d nha va cac vât kiên truc khac co trên diên tich đât tranh châp va khôi phuc lai ỡ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣

nguyên trang nh ban đâu đê tra lai đât cho gia đinh ba La Thi L. ư ̣ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̣

Ngay 31/12/2004 ông Phan Ngoc Đ khang cao không đông y v i quyêt đinh ́ ớ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣

s thâm cho răng viêc câp giây ch ng nhân cho ba La Thi L đôi v i diên tich tranh ơ ́ ớ ứ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ́

châp la sai vi diên tich nay ông cũng đa đăng ky xin câp quyên s d ng đât t năm ̀ ử ụ ́ ừ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̃ ́ ́

1999.

121

an an DSPT sô 07/DSPT ngay 16/3/2005 Toa an nhân dân t nh BK đa x Tai Ḅ ̃ ử ỉ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ́

y an s thâm. ́ ơ ̉

Sau khi xet x phuc thâm, ông Phan Ngoc Đ co đ n khiêu nai không châp ́ ử ́ ơ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́

nhân quyêt đinh cua hai ban an. ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́

́ Chanh an Toa an nhân dân Tôi cao đa khang nghi ban an s th m và phuc ơ ẩ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ̣ ̉ ́

thâm noi trên. ̉ ́

Nhân xet ́ : Diên tich đât ao đang tranh châp ba La Thi L cho răng gia đinh ba ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̀

khai pha, s d ng; phia bi đ n la ông Phan Ngoc Đ khai đât đo do gia đinh ông Phan ́ ử ụ ̣ ơ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀

́ Ngoc Đ tao lâp. Năm 1959 gia đinh ông Phan Ngoc Đ đa đ a vao h p tac xa, h p tac ̃ ợ ̃ ư ợ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ́

xa đa đao ao đê ch a n ̉ ứ ướ ́ c chông han. Trong hô s cũng co tai liêu thê hiên la đât co ̀ ơ ̃ ̃ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀ ́

́ nguôn gôc cua gia đinh bi đ n, va đa đ a vao h p tac xa. Đây la môt s kiên phap ly ̣ ự ̃ ư ̣ ơ ợ ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ́

co y nghia rât quan trong cân phai đ c cung cô va khăng đinh. Do thi u k năng và ̉ ượ ế ỹ ́ ́ ̃ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̉ ̣

kinh nghi m trong gi ệ ả ấ i quy t các tranh ch p v đ t đai nên c p s th m và c p ấ ơ ẩ ề ấ ế ấ

phúc th m ch a đi u tra, xác minh đ làm rõ các d li u nh : s kiên h p tac xa ư ự ữ ệ ư ề ể ợ ẩ ̃ ̣ ́

giai thê thi chu tr ng cua đia ph ng x ly đât đai đa đ a vao h p tac xa nh thê ̉ ươ ươ ̃ ư ̃ ư ử ợ ́ ̉ ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ́

nao? diên tich đât ao tranh châp đ c đia ph ng giao cho ai? hay manh ai nây ượ ươ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́

chiêm? ai la ng ườ ̣ i quan ly, s d ng diên tich đât ao nay? ai kê khai, đăng ky? viêc ́ ử ụ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ́

uy ban nhân dân huyên CĐ câp giây ch ng nhân đât cho ba La Thi L co đúng trinh ứ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀

, thu tuc không? đăc biêt viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât co đúng t ự ̀ ử ụ ứ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́

Luât đât đai không?, d n đ n viêc công nhân quyên s d ng đât cho gia đinh ba La ̀ ử ụ ế ẫ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̀

Thi L la ch a đu căn c v ng ch c. ứ ữ ̀ ư ắ ̣ ̉

4.1.3. Th c tiên giai quyêt tranh châp quyên s d ng đât co liên quan đên chinh ̀ ử ụ ự ̃ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ́

sach cai tao xã h i ch nghĩa cua Nha n c ̀ ướ ủ ộ ́ ̉ ̣ ̉

Các tranh châp liên quan đên viêc đòi lai đât đã giao cho ng i khác s ườ ử ́ ́ ̣ ̣ ́

c Viêt Nam Dân chu d ng trong quá trình th c hiên chính sách đât đai cua Nhà n ụ ự ướ ̉ ̣ ́ ̉ ̣

Công hòa, Chính phu cách mang lâm th i Công hòa Miên Nam Viêt Nam và n ờ ướ c ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ̣

Công hòa xã hôi chu nghia Viêt Nam là loai viêc găp nhiêu khó khăn khi thu thâp, ̣ ̣ ̉ ̃ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣

xác minh, kiêm tra ch ng c , b i có tr ng h p c quan có thâm quyên không ra ứ ở ứ ườ ợ ơ ̉ ̉ ̀

quyêt đinh thu hôi đât, quyêt đinh giao đât hoăc chi có văn ban d i dang công văn, ̉ ướ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣

122

biên ban vê viêc giao đât cho ng ườ ư i khác s d ng; viêc lây thông tin trong kho l u ử ụ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ́

tr vê các tài liêu thê hiên viêc nhà n c đã giao đât cho ng ữ ướ ườ i khác s d ng khi ử ụ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ́

th c hiên chính sách cai tao không phai lúc nào cũng găp thuân l i v.v. quan điêm ̣ ợ ự ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ̉

cua các c quan ch c năng, cua tòa án các câp khi x ly cũng có lúc khác nhau, có ứ ử ơ ̉ ̉ ́ ́

tòa án tra lai đ n kh i kiên, có tòa án công nhân viêc đòi đât cua các chu cu, có ̣ ơ ở ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̉ ̃

tr ng h p bác yêu câu. S di có s khác nhau này là do tài liêu thu thâp ch a thê ườ ư ự ở ợ ̉ ̀ ̃ ̣ ̣

hiên rõ là đât, nhà đât đo đã đ c Nhà n c giao cho ng ượ ướ ườ ư i khác s d ng ch a ử ụ ̣ ́ ́ ́

hoăc do có s đánh giá ch ng c khác nhau v.v... Vi du nh : ̣ ư ứ ự ứ ̣ ́

: Vu án tranh châp quyên s d ng đât Vu th 1 ̣ ứ ̀ ử ụ ́ ở ơ t nh BT gi a nguyên đ n ữ ỉ ̣ ́

ông Nguyên Công H v i bi đ n bà Trân Thi Đ [Xem: 61]. ̣ ơ ớ ̃ ̀ ̣

Nguôn gôc 75 m

2 đât thô c hiên đang tranh châp là cua cha me ông Nguyên

̉ ư ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̃

Công H nh ng đã bi Nhà n c quan ly theo chính sách cai tao và năm 1980 chính ư ướ ̣ ̉ ́ ̉ ̣

quyên đia ph ươ ng đã giao cho bà Trân Thi Đ s d ng, bà Đ đã kê khai đăng ky và ử ụ ̀ ̣ ̀ ̣ ́

đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât. Nay ông H yêu câu bà Đ tra lai diên ượ ̀ ử ụ ứ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣

tích đât nêu trên. ́

T i Bạ an án dân s s thâm sô 93/DSST ngày 4/11/2003 c a Toà án nhân dân ự ơ ủ ̉ ̉ ́

huy n HT và t i ban án dân s phúc thâm sô 27/DSPT ngày 20/2/2004 c a Toà án ệ ạ ự ủ ̉ ̉ ́

nhân dân t nh BT đã buôc bà Đ tra 75 m

2 đât cho ông Nguyên Công H.

ỉ ̣ ̉ ́ ̃

Nhân xét ơ : Măc dù diên tích đât tranh châp có nguôn gôc cua phía nguyên đ n ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̉

nh ng đã bi Nhà n c quan ly theo chính sách cai tao. Do đó, tính t th i điêm Nhà ư ướ ừ ờ ̣ ̉ ́ ̉ ̣ ̉

c quan ly thì phía nguyên đ n không còn quyên s d ng v i diên tích đât này n ướ ̀ ử ụ ớ ơ ̉ ́ ̣ ́

cua chê đô cu vê th a đât này không còn giá tri. Tuy nhiên, Do pháp n a, các giây t ữ ́ ờ ̀ ử ̉ ́ ̣ ̃ ́ ̣

lu t v gi ậ ề ả ố i quy t các tranh ch p v đ t đai trong giai đo n này v a không th ng ề ấ ừ ế ạ ấ

i không có h toà án các câp căn c vào giây nh t, v a thi u l ừ ế ạ ấ ướ ng d n c th nên ẫ ụ ể ứ ́ ́

cu xác đinh nguôn gôc đât cua nguyên đ n nên đã buôc bi đ n tra lai đât cho t ờ ̣ ơ ơ ̃ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̣ ́

nguyên đ n là thi u căn c . ứ ế ơ

Vu án tranh châp quyên s d ng đât gi a nguyên đ n là bà Tôn Vu th 2: ̣ ứ ̀ ử ụ ữ ơ ̣ ́ ́

Thi Tuyêt M v i bi đ n là ông HC và bà Lê Thi My B [Xem: 76, tr.395-403]. ̣ ơ ớ ̣ ́ ̣ ̃

123

Nôi dung vu án: Theo đ n kh i kiên đê ngày 31/8/2002, l i trình bày cua bà ở ơ ờ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉

̣ Tôn Thi Tuyêt M và các tài liêu, ch ng c khác do bà M xuât trình có trong hô s vu ứ ̀ ơ ứ ̣ ́ ̣ ́

án thì: Vào ngày 13/3/1974 bà có mua cua ông Nguyên Đ c K (là si quan không ứ ̉ ̃ ̃

̣ quân cua chê đô cu) lô đât sô B.64 thuôc khu c xá sân bay Tân S n Nh t, toa lac tai ư ấ ơ ̉ ́ ̣ ̃ ́ ́ ̣ ̣ ̣

ng Sông Đáy, ph ng 2, quân TB, thành xã T, t ng ĐTH, t nh G (nay là sô 8 đ ỉ ổ ườ ườ ́ ̣

phô H) có diên tích 241m

2; nguôn gôc lô đât này là cua ông Nguyên Đ c K và v là

ứ ợ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̃

bà Trân Thi My D đ c H p tác xã Kiên ôc Si quan Không quân (chê đô cu) câp ượ ợ ̀ ̣ ̃ ́ ́ ̃ ́ ̣ ̃ ́

(theo Giây phép h ng d ng đât sô 0185-HTX/KO/SQKQ ngày 21/10/1966) đê xây ưở ụ ́ ́ ́ ̉

nhà . Giây chuyên nh ng đât gi a bà v i ông K đ c Uy ban hành chính xã T, ở ượ ữ ớ ượ ́ ̉ ́ ̉

ng đât bà đã xây d ng t ng ĐTH, t nh G (chê đô cu) ch ng nhân. Sau khi sang nh ổ ứ ỉ ượ ự ́ ̣ ̃ ̣ ́

trên lô đât này môt căn nhà băng vât liêu nhe (côt gô, mái tole, vách ván, nên tráng xi ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̃ ̀

măng) v i diên tích 5m x 10m và xây t ng rào bao quanh khuôn viên nhà và đât. ớ ườ ̣ ́

Sau ngày 30/4/1975, Uy ban quân quan không cho bà ở ớ ự v i ly do đây là khu v c ̉ ̉ ́

quân s . Năm 1977, trong đ t kê khai nhà đât bà có kê khai đăng ky vê nhà đât này ự ợ ́ ́ ̀ ́

nh ng chính quyên không châp nhân. Năm 1978, bà thây có chuông heo, chuông gà ư ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̀

c châp nhân vì trên phân đât cua bà, nên bà có đ n xin lai nhà đât nh ng không đ ơ ư ượ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̣

đây là khu quân s . Sau nhiêu lân yêu câu ông HC (trú tai sô 6 đ ng Sông Đáy, ự ườ ̀ ̀ ̀ ̣ ́

ph ng 2, quân TB, thành phô H) là ng ườ ườ ̣ i đã xây d ng nhà trên đât cua bà tra lai ự ̣ ́ ́ ̉ ̉

nhà đât, nh ng ông HC không tra nên bà đã khiêu nai đên các c quan nhà n c và ư ơ ướ ́ ̉ ́ ̣ ́

quân đôi đê nghi giai quyêt nh ng không đ c c quan nào giai quyêt d t điêm. ư ượ ́ ứ ơ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̉ ̉

Đên cuôi năm 1993 Uy ban nhân dân ph ườ ơ ng 2, quân TB, thành phô H đã nhân đ n ́ ́ ̉ ̣ ́ ̣

cua bà đê giai quyêt, nh ng cũng không giai quyêt đ c. T năm 1992 đên nay ́ ượ ư ừ ̉ ̉ ̉ ́ ̉ ́

(ngày kh i kiên), bà nôp thuê nhà đât cho diên tích đât nói trên. Ngày 27/9/1999, bà ở ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́

đã kê khai đăng ky nhà đât tai Uy ban nhân dân ph ng 2, quân TB, thành phô H. ườ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́

Nay bà đê nghi Tòa án buôc gia đình ông HC phai tra lai cho bà nguyên trang nhà và ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣

đât tai sô 8 đ ng Sông Đáy, ph ng 2, quân TB, thành phô H hoăc phai thanh toán ườ ườ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉

giá tri nhà đât cho gia đình bà. ̣ ́

Theo l i trình bày cua ông HC và các tài liêu, ch ng c do ông HC cung câp ờ ứ ứ ̉ ̣ ́

thì: Ngày 20/7/1977, ông đ c quân đôi tam câp chô tai sô 6 đ ng Sông Đáy, ượ ̃ ở ườ ̣ ̣ ́ ̣ ́

124

ph ng 2, quân TB, thành phô H (quyêt đinh tam câp nhà cho cán bô sô 24/CB ườ ở ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́

ngày 20/7/1977). Năm 1989 gia đình ông có đ n xin đ n vi la S đoàn 370 và Uy ̀ ư ơ ơ ̣ ̉

ban nhân dân ph ng 2 n i rông diên tích nhà sang phân đât trông tai sô 8 đ ng ườ ớ ườ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́

Sông Đáy và đ c các c quan này đông y. Ngày 20/4/1990 gia đình ông đ c S ượ ơ ượ ở ̀ ́

xây d ng thành ph H câp giây phép xây d ng sô 588/GPXD v i tông diên tích xây ự ự ố ớ ́ ́ ́ ̉ ̣

2. Khi kh i công xây d ng ông không thông báo v i c quan quan

d ng là 188,43 m ự ớ ơ ự ở ̉

ly nhà nh yêu câu trong giây phép xây d ng. Năm 1994, bà M có đ n kiên, Ban t ự ư ơ ư ́ ̀ ́ ̣

pháp ph ng 2 có tiên hành hòa giai nh ng không thành nên đã chuyên vu viêc tranh ườ ư ́ ̉ ̉ ̣ ̣

châp đên Tòa án giai quyêt, nh ng ông không thây Tòa án m i ông lên đê giai quyêt. ư ờ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̉ ́

Ngày 26/1/1999 gia đình ông đ c câp giây ch ng nhân quyên s h u nhà và ượ ở ữ ứ ở ́ ́ ̣ ̀

quyên s d ng đât ̀ ử ụ ́ ở ̣ sô 1052/99. Nay bà M kh i kiên yêu câu gia đình ông tra lai ở ́ ̣ ̀ ̉

nhà đât tai sô 8 đ ng Sông Đáy, ph ng 2, quân TB, thành phô H hoăc phai thanh ườ ườ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉

toán giá tri nhà đât cho gia đình bà, ông không đông y; b i vì: theo ông thì bà M ́ ở ̣ ́ ̀

không đu t cách kiên đòi lô đât đang tranh châp vì khu đât này thuôc c xá không ̉ ư ̣ ư ̣ ́ ́ ́

quân cua chính quyên cu, sau giai phóng nhà n ướ ̣ c (quân đôi) tiêp quan nên thuôc ̉ ̀ ̃ ̉ ̣ ́ ̉

quyên quan ly cua nhà n c. ướ ̀ ̉ ́ ̉

an án dân s s thâm sô 73/DSST ngày 2/5/2003 Tòa án nhân dân quân Tai Ḅ ự ơ ̉ ̉ ́ ̣

TB, thành phô H căn c các Điêu 1, 19, 22 Pháp lênh thu tuc giai quyêt các vu án dân ứ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̣

liên tich sô 01/TTLT ngày s ; các điêu 264, 265, 266 Bô luât Dân s ; Thông t ự ự ư ̀ ̣ ̣ ̣ ́

19/6/1997 cua Tòa án nhân dân tôi cao, Viên kiêm sát nhân dân tôi cao, Bô T pháp ̣ ư ̉ ́ ̣ ̉ ́

h ướ ̉ ng dân viêc xét x và thi hành án vê tài san, quyêt đinh: châp nhân yêu câu cua ử ̃ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀

bà Tôn Thi Tuyêt M. ̣ ́

Buôc ông HC và bà Lê Thi My B có trách nhiêm hoàn lai bà Tôn Thi Tuyêt M ̣ ̣ ̃ ̣ ̣ ̣ ́

99,8 l ng vàng SJC tri giá đât cua căn nhà sô 8 đ ng Sông Đáy, ph ng 2, quân ượ ườ ườ ̣ ́ ̉ ́ ̣

TB, thành phô H ngay sau khi ban án có hiêu l c pháp luât. Viêc giao nhân vàng ̣ ự ́ ̉ ̣ ̣ ̣

đ c th c hiên tai Đôi thi hành án quân TB. ượ ự ̣ ̣ ̣ ̣

Sau khi thi hành án xong ông HC và bà M đ c phép đên c quan ch c năng ượ ́ ơ ứ

đê làm thu tuc quyên s h u nhà nhà sô 8 đ ng Sông ̀ ở ữ ở và quyên s d ng đât ̀ ử ụ ́ ở ườ ̉ ̉ ̣ ́

Đáy, ph ng 2, quân TB, thành phô H. ườ ̣ ́

125

Ngày 12/5/2003, ông HC có đ n kháng cáo. ơ

Ngày 3/6/2003 S đoàn 370 Quân chung Phòng không - Không quân có công ư ̉

ử văn sô 643/CV-SĐ và ngày 17/7/2004 Bô quôc phòng có công văn sô 3508/BQP g i ́ ̣ ́ ́

Tòa án nhân dân thành phô H cho răng phân đât đang tranh châp vân thuôc quyên ́ ̀ ̀ ́ ́ ̃ ̣ ̀

quan ly cua Quân chung Phòng không - Không quân; S đoàn 370 yêu câu đ ư ượ c ̉ ́ ̉ ̉ ̀

tham gia tô t ng đê bao vê quyên l ́ ụ ̀ ợ i cho đ n vi. ơ ̉ ̉ ̣ ̣

Tai ban án dân s phúc thâm sô 1564/DSPT ngày 26/7/2004 Tòa án nhân dân ự ̣ ̉ ̉ ́

̉ thành phô H quyêt đinh: Huy ban án dân s s thâm sô 73/DSST ngày 02/5/2003 cua ự ơ ́ ́ ̣ ̉ ̉ ̉ ́

Tòa án nhân dân quân TB và giao hô s vu án vê Tòa án nhân dân quân TB, thành ̀ ơ ̣ ̣ ̀ ̣

phô H giai quyêt theo thâm quyên. ́ ̉ ́ ̉ ̀

Tai Quyêt đinh sô 28/2006/ĐCDS-ST ngày 17/4/2006 Tòa án nhân dân quân ̣ ́ ̣ ́ ̣

TB, thành phô H căn c khoan 1 Điêu 136 Luât đât đai năm 2003; điêm e khoan 1 ứ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ̉

ự Điêu 168, khoan 2 Điêu 192, các khoan 1, 3, 4 Điêu 193 Bô luât tô t ng dân s , ́ ụ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ̣ ̣

quyêt đinh: Đình chi viêc giai quyêt vu án dân s đã thu ly sô 93/2004/TLST-DS ự ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ́

ngày 20/9/2004 vê viêc “tranh châp quyên s d ng đât”, tra lai đ n kh i kiên và các ̀ ử ụ ̣ ơ ở ̀ ̣ ́ ́ ̉ ̣

ch ng c đính kèm đ n kh i kiên cho bà Tôn Thi Tuyêt M, v i ly do: “… Viêc lâp ứ ứ ở ơ ớ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣

giây nh ng quyên khai thác vinh viên lô đât B.64 (nay thuôc phân đât sô 8 đ ng ượ ườ ́ ̀ ̃ ̃ ́ ̣ ̀ ́ ́

Sông Đáy, ph ng 2, quân TB, thành phô H) gi a cá nhân ông K (không có măt bà ườ ữ ̣ ́ ̣

D v ông K) và bà M ch a hoàn tât thu tuc sang tên chuyên nh ng quyên h ng ư ợ ượ ưở ́ ̉ ̣ ̉ ̀

ng, bà M ch a làm thu d ng đât theo quy đinh hiên hành tai th i điêm chuyên nh ụ ờ ượ ư ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉

tuc tr c ba sang tên nên ch a đ ướ ư ượ ́ c công nhân quyên s d ng đât chính th c đôi ̀ ử ụ ứ ̣ ̣ ̣ ́

do c quan có thâm v i phân đât này, do đó bà M không thuôc diên có “giây t ớ ́ ờ ơ ̀ ́ ̣ ̣ ̉

quyên thuôc chê đô cu câp cho ng i đang s d ng đât”, h n n a bà M cũng không ườ ơ ữ ử ụ ̀ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ́

̣ ơ có ch ng c đu đê xác đinh trên đât có căn nhà diên tích 5m x 10m đã bi phía bi đ n ứ ứ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ̣

d bo, nên viêc tranh châp quyên s d ng đât gi a bà M và ông HC, bà B không ỡ ̀ ử ụ ữ ̉ ̣ ́ ́

thuôc thâm quyên cua Tòa án”. ̣ ̉ ̀ ̉

Ngày 20/5/2006 bà Tôn Thi Tuyêt M có đ n kháng cáo. ơ ̣ ́

126

Tai Quyêt đinh sô 759/QĐ-PT ngày 28/7/2006 Tòa án nhân dân thành phô H ̣ ́ ̣ ́ ́

quyêt đinh: Gi nguyên quyêt đinh đình chi giai quyêt vu án dân s sô ữ ự ́ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́ ̣

28/2006/ĐCDS-ST ngày 17/4/2006 cua Tòa án nhân dân quân TB. ̉ ̣

Tai Quyêt đinh sô 04/2007/DS-KN ngày 9/1/2007, Chánh án Tòa án nhân dân ̣ ́ ̣ ́

tôi cao đã kháng nghi quyêt đinh đình chi viêc giai quyêt vu án nêu trên cua Tòa án ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̉

nhân dân thành phô H v i ly do vu án thuôc thâm quyên cua Tòa án. ớ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉

uyêt đinh giám đôc thâm sô 50/DS-GĐT ngày 2/3/2007 Hôi đông xét x Tai Q̣ ử ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̀

́ giám đôc thâm cua Tòa dân s Tòa án nhân dân tôi cao đã quyêt đinh “Huy quyêt ự ́ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̉

đinh dân s s thâm sô 28/2006/ĐCDS-ST ngày 17/4/2006 cua Tòa án nhân quân TB ự ơ ̣ ̉ ́ ̉ ̣

và quyêt đinh phúc thâm sô 759/QĐ-PT ngày 28/7/2006 Tòa án nhân dân thành phô ́ ́ ̣ ̉ ́

̉ H, giao hô s vê cho Tòa án câp s thâm xét x lai s thâm theo đúng quy đinh cua ̀ ơ ̀ ́ ơ ̣ ơ ử ̉ ̉ ̣

pháp luât.̣

Do có thêm môt sô tài liêu bô sung, có dâu hiêu đât tranh châp đã bi Nhà n ướ c ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣

́ quan ly theo chính sách cai tao xã h i ch nghĩa, nên Chánh án Tòa án nhân dân tôi ủ ộ ̉ ́ ̉ ̣

cao đã kháng nghi quyêt đinh giám đôc thâm sô 50/DS-GĐT ngày 02/3/2007 cua Tòa ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̉

́ dân s Tòa án nhân dân tôi cao đê đ a ra Hôi đông Thâm phán xét x giám đôc ̉ ư ự ử ́ ̣ ̀ ̉

thâm, v i h ng là đât tranh châp đã bi Nhà n c quan ly. ớ ướ ướ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ́

n án s 07/2008/DS-GĐT ngày 13/5/2008 c a H i đ ng th m phán T i Bạ ả ộ ồ ủ ẩ ố

Tòa án nhân dân t ố i cao đã quy t đ nh: H y Quy t đ nh giám đ c th m s 50/DS- ế ị ế ị ủ ẩ ố ố

GĐT ngày 02/3/2007 cua Tòa dân s Tòa án nhân dân tôi cao. Gi ự ữ ế nguyên Quy t ̉ ́

đ nh phúc th m s 759/QĐ-PT ngày 28/7/2006 Tòa án nhân dân thành phô H v ị ẩ ố ề ́

vi c đình ch gi i quy t v án v i nh n đ nh: Nhà n ỉ ả ệ ế ụ ậ ớ ị ướ c đã th c hi n chính sách ệ ự

ả c i t o xã h i ch nghĩa đ i v i lô đ t nói trên, do đó đ t tranh ch p là tài s n ả ạ ố ớ ủ ấ ấ ấ ộ

công c ng do Nhà n c qu n lý nên không thu c th m quy n gi ộ ướ ề ẩ ả ộ ả i quy t c a tòa ế ủ

án.

Nhân xét ́ ớ : Qua ví du trên cho thây viêc thu thâp, đánh giá ch ng c đôi v i ứ ứ ̣ ̣ ́ ̣ ̣

loai viêc này là rât ph c tap. Pháp lu t l i có thay đ i l n qua các th i kỳ nên các ứ ậ ạ ổ ớ ờ ̣ ̣ ́ ̣

ẩ c p tòa án lúng túng, áp d ng pháp lu t thi u th ng nh t d n đ n xác đ nh th m ấ ấ ẫ ụ ế ế ậ ố ị

quy n thi u chính xác. ế ề

127

4.1.4. Th c tiên giai quyêt tranh châp quyên s d ng đât co liên quan đên ̀ ử ụ ́ viêc̣ ự ̃ ̉ ́ ́ ́ ́

ng i Viêt Nam đinh c c ngoai mua đât nh ng nh ng ườ n ư ở ướ ờ ườ ư i khac đ ng tên ́ ứ ̣ ̣ ̀ ́

hộ

c ngoài, ng i Viêt Nam đinh c c ngoài không Đôi v i ng ́ ớ i n ườ ướ ườ n ư ở ướ ̣ ̣

phai ai cũng đ c mua nhà đât ượ ́ ở ̣ Viêt Nam. Theo quy đinh cua pháp luât chi có môt ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉

sô đôi t ng đ c mua nhà tai Viêt Nam. Do đó, các tr ng h p không đu điêu ́ ượ ượ ở ườ ợ ́ ̣ ̣ ̉ ̀

kiên đê mua nhà đât Viêt Nam mà c mua, nh ng i khác đ ng tên hô, khi xay ́ ở ứ ờ ườ ứ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉

ra tranh châp thì phai xác đinh đó là giao dich vô hiêu. Theo quy đinh ̣ c a Bô luât ủ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣

Dân s năm 1995 thì đôi v i giao dich vô hiêu: “ ng h p, xét theo ́ ớ ̣ …tùy t ng tr ự ừ ườ ợ ̣

tính chât cua giao dich vô hiêu, tài san giao dich và hoa l i t c thu đ i, l c có thê ợ ợ ứ ượ ̉ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣

bi thich thu theo quy đinh cua pháp luât. ̣ ” [44, Đ.146]. Đôi v i “ ́ ớ giao dich dân s có ự ̣ ̣ ̣ ̉ ̣

nôi dung vi pham điêu câm cua pháp luât, trái đao đ c xã hôi thì vô hiêu; tài san ứ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉

giao dich và hoa l i t c thu đ i, l c bi tich thu, sung công quy nhà n c ợ ợ ứ ượ ướ ” [44, ̣ ̣ ̣ ̃

Đ.137]. Áp d ng các quy đinh trên, khi xét x các tr i Viêt Nam đinh ụ ử ườ ng h p ng ợ ườ ̣ ̣ ̣

c ngoài mua nhà đât nh ng i khác đ ng tên hô, các tòa án đã tich thu c n ư ở ướ ờ ườ ứ ́ ̣ ̣

phân thu l i bât chính t viêc mua bán nhà đât. Tuy nhiên, Bô luât Dân s năm 2005 ợ ừ ự ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̣

đã có điêm quy đinh khác Bô luât Dân s năm 1995 vê x ly hâu qua h p đông vô ự ̀ ử ̉ ợ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̀

hiêu [Xem: 46, Đ.137], nh ng vào th i điêm Bô luât Dân s năm 2005 có hiêu l c, ̣ ự ư ự ờ ̣ ̉ ̣ ̣

tòa án đ a vu án ra xét x thì có tr ng h p lúng túng khi áp d ng, d ử ư ườ ụ ợ ướ ̣ i đây la môt ̣ ̀

s ví du: ố ̣

Vu th 1: ̣ ơ ̣ ứ Vu kiên đòi tài san gi a nguyên đ n bà Lê Thi Khánh N v i bi đ n ữ ơ ớ ̣ ̣ ̉ ̣

là ông L u Hoàng V [Xem: 62]. ư

Tai đ n kh i kiên ngày 06/9/2005, nguyên đ n, bà Lê Thi Khánh N kh i kiên ̣ ơ ở ở ơ ̣ ̣ ̣

yêu câu Toà án nhân dân thành phô CT buôc ông L u Hoàng V tra căn nhà 65/1 Trân ư ̀ ́ ̣ ̉ ̀

Phú, ph ng CK, quân NK, thành phô CT cho bà. ườ ̣ ́

Theo đ n kh i kiên và l i khai cua bà N thì năm 1998 bà vê Viêt Nam mua ở ơ ờ ̣ ̉ ̀ ̣

căn nhà sô 65/1 Trân Phú cua ông Bùi Thanh T và bà Lê Thi My L, v i giá 38 l ng ớ ượ ́ ̀ ̉ ̣ ̃

vàng 24K. Do bà là Viêt kiêu, không đ c đ ng tên mua nhà nên bà nh ban là ông ượ ứ ờ ̣ ̀ ̣

̀ ử ụ L u Hoàng V đ ng tên dùm (Giây ch ng nhân quyên s h u nhà và quyên s d ng ̀ ở ữ ư ứ ứ ́ ̣

128

đât sô 5401040228 do Uy ban nhân dân t nh CT câp ngày 08/7/1998). Ông V và gia ́ ở ỉ ́ ̉ ́

đình ông đã don vê tai căn nhà trên cho đên nay. ̀ ở ̣ ̣ ́

Tháng 5/2002 bà vê Viêt Nam yêu câu ông V tra nhà đê bà chuyên quyên s ̀ ở ̀ ̣ ̀ ̉ ̉ ̉

i thân. h u cho ng ữ ườ

Ngày 17/5/2002 ông V cam kêt tra lai nhà nh ng khi đên Phòng công ch ng ứ ư ́ ̉ ̣ ́

ông V không đông y. Bà đông y hô tr ông V 20.000.000đ nh ng ông V không tra ̃ ợ ư ̉ ̀ ́ ̀ ́

nhà nên bà kh i kiên ra Toà án nhân dân thành phô CT. ở ̣ ́

Ông L u Hoàng V không đông y theo yêu câu cua bà N, không đên Toà án ư ̀ ́ ̀ ̉ ́

lây l ́ ờ ư i khai, hoà giai. Toà án nhân dân thành phô CT đã triêu tâp nhiêu lân nh ng ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ̀

ông V không đên, nên Toà án thành phô CT đ a vu án xét x văng măt ông V. ư ử ́ ́ ̣ ́ ̣

an án dân s s thâm sô 03/2006/DSST ngày 21/2/2006, Toà án nhân Tai Ḅ ự ơ ̉ ̉ ́

dân thành phô CT quyêt đinh: Châp nhân yêu câu cua nguyên đ n. ơ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̉

Buôc ông L u Hoàng V và nh ng ng i cùng trong căn nhà 65/1 đ ng ữ ư ườ ở ườ ̣

Trân Phú, ph ng CK, quân NK, thành phô CT có trách nhiêm giao tra lai căn nhà ườ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̣

và đât tai sô 65/1 đ ng Trân Phú, ph ng CK, quân NK, thành phô CT theo giây ườ ườ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́

ch ng nhân quyên s h u nhà và quyên s d ng đât sô 5401040228 ngày 08/7/1998 ̀ ử ụ ̀ ở ữ ứ ̣ ́ ́

do Uy ban nhân dân t nh CT câp cho ông L u Hoàng V đê c quan ch c năng phát ̉ ơ ứ ư ỉ ̉ ́

mai đâu giá. ̣ ́

Giá tri phát mai đ c se tra lai cho nguyên đ n là bà Lê Thi Khánh N 38 ̣ ượ ơ ̣ ̃ ̉ ̣ ̣

ng vàng 24K loai 98%, chi phí cho viêc phát mai se đ c tính t l ượ ̃ ượ ừ ̣ giá tri phát mai ̣ ̣ ̣ ̣

căn nhà và đât nêu trên, phân giá tri còn lai sung vào công quy Nhà n c. ướ ́ ̀ ̣ ̣ ̃

Ông V đ c quyên u tiên đâu giá mua lai căn nhà và đât này, trong lúc phát ượ ̀ ư ́ ̣ ́

mai ông V đ ượ ư ư c l u c trong th i han 2 tháng kê t ờ ̉ ừ khi án có hiêu l c pháp luât. ̣ ự ̣ ̣ ̣

Do không có kháng cáo, kháng nghi, ban án dân s s thâm nêu trên đã có ự ơ ̣ ̉ ̉

hiêu l c pháp luât. ̣ ự ̣

Nhân xet ́ : Ở ờ ̣ th i điêm Tòa án nhân dân thành phô CT xét x vu án, Bô luât ử ̣ ̉ ́ ̣ ̣

Dân s năm 2005 đã có hiêu l c pháp luât, nh ng do thi u c p nh t văn b n nên ̣ ự ự ư ế ậ ậ ả ̣

tòa án vân tuyên bô sung công quy phân chênh lêch gi a giá nhà đât khi mua và giá ữ ̃ ́ ̃ ̀ ̣ ́

nhà đât th i điêm phát mai căn nhà là không h p ly. ́ ở ờ ợ ̉ ̣ ́

129

: Nguyên đ n la chi Võ Thi Kim L v i bi đ n anh Huynh Công K Vu th 2 ̣ ứ ̣ ơ ơ ớ ̀ ̣ ̣ ̀

[Xem 91].

1. Theo đ n kh i kiên ngay 04/5/2003 va cac l i khai tai Toà án, chi Võ Th ́ ờ ở ơ ị ̣ ̀ ̀ ̣ ̣

Kim L trình bày: Chi và anh Huynh Công K chung sông t năm 1986 nh ng đên ừ ư ̣ ̀ ́ ́

năm 2001 m i đăng ky kêt hôn. Hai ng i co 1 con chung la chau Huynh Thanh T ớ ườ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀

sinh năm 1989. Do co mâu thuân v chông, chi L xin ly hôn. ợ ́ ̃ ̃ ̀ ̣

Vê tài san chung gôm có: ̀ ̉ ̀

- Năm 2000, me chi la ba Nguyên Thi X c ngoai g i tiên vê cho v n ở ướ ̀ ử ợ ̣ ̣ ̀ ̀ ̃ ̣ ̀ ̀

chông xây cât căn nha kiên cô trên diên tich 200m

2 đât thô c cua Ông Huynh Công

̉ ư ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀

̣ ụ Kh (bô anh K) cho 2 v chông, co tri gia khoang 200.000.000 đông. Cac vât d ng ợ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ́

trong nha do me chi cung cac anh chi em cua chi c ngoai mua săm cho v n ̣ ở ướ ợ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ́

chông gôm co: 1 xe Honda do anh K đ ng tên; 2 tu lanh; 2 may lanh; 1 cassette; 3 tu ứ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̣

đ ng.ứ

Vê các tài san khác gôm có: ̀ ̉ ̀

- Th a đ t có di n tích 856m

2 tai p Th i Th nh, xã Th i Thu n, theo giây

ử ấ ệ ̣ ấ ạ ậ ớ ớ ́

ch ng nhân quyên s d ng đât ngay 13/4/2001 đ ng tên anh Huynh Công K. ̀ ử ụ ứ ứ ̣ ́ ̀ ̀

- Th a đ t 10.800m ấ ử

2 tai p Th i H ng, xã Th i Thu n, theo giây ch ng ớ

̣ ấ ứ ư ậ ớ ́

nhân quyên s d ng đât câp ngay 24/7/2000 đ ng tên anh Huynh Công K. ̀ ử ụ ứ ̣ ́ ́ ̀ ̀

- Th a đ t 1.359m

2 t

i p Th i H ng, xã Th i Thu n, theo giây ch ng nhân ử ấ ạ ấ ớ ư ứ ậ ớ ́ ̣

quyên s d ng đât câp ngay 24/7/2000 đ ng tên ba Huynh Thi R (la ng i sang ̀ ử ụ ứ ườ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀

nh ng). ượ

Ch L khai r ng, th a đ t 10.800m

2 va th a đât 856m

ử ấ ằ ị ̀ ử

2 la do ba X me cua chi ̣

́ ̀ ̀ ̣ ̉

g i tiên vê nh v chông chi mua (ba X hiên c tru tai My) va anh K đ ng tên dum. ử ờ ợ ̣ ư ứ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̃ ̀ ̀

Còn th a đ t 1.359m

2 là do anh trai chi là Võ Văn T

c ngoai g i tiên vê nh ử ấ n ở ướ ̀ ử ờ ̣ ̀ ̀

chi mua va đ ng tên dum. Chi L xac đinh ba th a đât trên không phai la tai chung ̀ ứ ử ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̀

cua v chông nên không đông y chia khi ly hôn. ̉ ợ ̀ ̀ ́

2. Anh K đ ng ý ly hôn v i ch L va công nhân cac tai san chung cua v ồ ớ ị ợ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ̉

chông nh chi L khai. ư ̀ ̣

130

Vê ba th a đât ma chi L khai la do me v n c ngoai g i tiên vê đê mua ̣ ợ ở ướ ử ̀ ử ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ̉

2 và th a 10.800m

2 anh đ ng tên trong giây ch ng nhân quyên

trong đo th a 856m ́ ử ử ứ ứ ́ ̣ ̀

s d ng đât, còn th a 1.359m ử ụ ử

2 ba R đ ng tên trong giây ch ng nhân quyên s d ng ̀ ử ụ

ứ ứ ́ ̀ ́ ̣

đât, thì anh K cho răng đây la tai san chung cua v chông nên yêu câu chia đôi. Sau ̉ ợ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀

đo, anh K thay đôi l i khai va cho răng ba X g i tiên vê cho v chông va v chông ̉ ờ ̀ ợ ử ợ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀

anh đã dùng tiên đ c cho đê mua th a đât 856m

2 và 10.800m2 đêu do anh đ ng tên

̀ ượ ử ứ ̉ ́ ̀

̉ trong giây ch ng nhân quyên s d ng đât, nên hai th a đât nay la tai san chung cua ̀ ử ụ ứ ử ́ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̉

2 là do anh T g i tiên vê nh v chông anh mua hô

v chông. Vê th a đât 1.359m ̀ ử ợ ờ ợ ở ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̀

nên không phai là tài san chung cua v chông anh. ̉ ợ ̉ ̉ ̀

3. Ba Nguyên Thi X khai răng ba co g i tiên vê nh chi L, anh K mua hai ́ ử ờ ̀ ̃ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣

th a đât co diên tích 10.800m

2 và 856m2, anh K chi la ng

i đ ng tên mua dum trên ử ̀ ườ ứ ́ ́ ̣ ̉ ̀

giây t đê sau nay ba hôi h ng vê Viêt Nam co đât lam nha va sinh sông. Hai ́ ờ ̀ ươ ̀ ở ̉ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ́

th a đât nay không phai tai san chung cua v chông chi L, anh K, nên ba yêu câu anh ̉ ợ ử ́ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ̣ ̀ ̀

K, chi L tra lai đât cho bà. ̣ ̉ ̣ ́

Tai ban an dân s s thâm sô 126/HNST ngay 17/2/2003, Toa an nhân dân ự ơ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

t nh CT (cũ) quy t đ nh vê phân tài san là quy n s d ng đ t co tranh châp nh sau: ỉ ề ử ụ ế ị ư ấ ̀ ̀ ̉ ́ ́

c tiêp tuc quan lý đ ng tên quyên s d ng đât diên tich Chi Võ Th Kim L đ ị ượ ̀ ử ụ ứ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́

1.359m2 tai giây ch ng nh n quy n s d ng đ t s A214 ngày 09/12/2002 do bà ề ử ụ ấ ố ứ ậ ̣ ́

c tiên hanh cac thu tuc chuyên tên t Huynh Thi R đ ng tên. Chi L đ ứ ượ ừ ̣ ba Huynh Thi ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ̉ ̀ ̀

R sang tên chi L. ̣

Anh Huynh Công K co trach nhiêm, giao tra cho ba Nguyên Thi X đã uy ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̃ ̣

quyên h p pháp cho chi Võ Th Kim L đ ng tên quyên s d ng cac manh đ t: ứ ̀ ử ụ ̀ ợ ấ ị ̣ ́ ̉

- Ph n di n tích 856m2 t i p Th i Th nh, xã T, huy n TN thu c th a 1907 ệ ầ ạ ấ ử ệ ạ ớ ộ

b n đ sô t ờ ả ồ 2 trên gi y ấ ch ng nh n quy n s d ng đ t s ử ụ ấ ố 000447 ngày ứ ề ậ

13/4/2001 do U ban nhân dân huy n TN c p cho anh Huỳnh Công K. ệ ấ ỷ

10.800m2 to l c t - Ph n ầ di n tích ệ ạ ạ ạ ấ ộ i p Th i H ng, xã T, huy n TN thu c ư ệ ớ

b n đ s 05 trên gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t s 0001 73 th a ử 56, 57 t ờ ả ề ử ụ ấ ố ồ ố ứ ấ ậ

ngày 24/7/2000 do U ban nhân dân huy n TN c p cho anh Huỳnh Công K. ệ ấ ỷ

131

- Ki n ngh U ban nhân dân huy n TN thu h i ị ỷ ề ồ 02 gi y ch ng nh n quy n ứ ế ệ ấ ậ

s d ng đ t s ử ụ ấ ố 000173 ngày 24/7/2000 và s ố 000447 ngày 13/4/2001 do U ban ỷ

nhân dân huy n TN c p cho anh Huỳnh Công K đ c p l i quy n s d ng đ t cho ể ấ ạ ệ ấ ề ử ụ ấ

ch Võ Th Kim L theo u quy n h p pháp c a bà Nguy n Th X. ề ợ ủ ễ ỷ ị ị ị

Ngay 31/12/2003, anh K co đ n khang cao cho răng viêc giai quyêt ly hôn ́ ơ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ́

ch a thoa đang va chia tai san không công băng. ư ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ̀

T i b n án dân s phúc th m s 13/HNPT ngày 8/4/2004 Toà phúc th m Toà ạ ả ự ẩ ẩ ố

án nhân dân t i cao t ố ạ i thành ph H x Y án s th m. ử ơ ẩ ố

Nhân xet ộ ử ố ớ ử ấ ́ : Đ i v i 2 th a đ t, m t th a có di n tích 10.800m ử ệ ̣

di n tích 856m ệ ứ ứ ộ ị

di n tích 1.359m i quy t v án, ch L cho r ng ti n mua 1.359m ề 2. Quá trình gi ệ ế ụ ề ả ằ ị

2 và m t th a có ộ 2 đ u do anh K đ ng tên mua, và ch L đ ng tên mua m t th a có ử 2 đ tấ c ngoài g i ti n v và ch L ch đ ng tên mua

là do anh Võ Văn T (anh ch L) n ở ướ ử ề ỉ ứ ề ị ị

ơ ẩ ạ ả

dùm, nên không ph i là tài s n chung v ch ng. T i phiên tòa s th m anh K cũng ợ ồ ả 2 đ t mà ch L đ ng tên mua là b ng ngu n ti n c a ề ủ công nh n di n tích 1.359m ệ ứ ấ ằ ậ ồ ị

ử ề ủ ợ ả ả ồ ị

anh T g i v nên anh K cũng xác đ nh không ph i là tài s n chung c a v ch ng. 2 đ t nêu trên không ph i là Do đó, Tòa án c p s th m xác đ nh di n tích 1.359m ấ ơ ẩ ệ ấ ả ị

tài s n chung c a v ch ng là có căn c và không thu c ph m vi gi ủ ợ ồ ứ ạ ả ộ ả i quy t trong ế

ạ v án ly hôn, chia tài s n khi ly hôn gi a anh K và ch L. Tuy nhiên, có th do h n ụ ữ ể ả ị

ẫ ch v nghi p v , nh n th c v n đ thi u chính xác nên tòa án c p s th m v n ế ấ ơ ẩ ứ ấ ế ề ụ ệ ề ậ

xem xét gi i quy t và giao cho ch Võ Th Kim L ti p t c qu n lý s d ng và đ ả ế ụ ử ụ ế ả ị ị ượ c

bà Huỳnh Th R sang tên ch L là không đúng ti n hành các th t c chuy n tên t ủ ụ ế ể ừ ị ị

ấ pháp lu t. Tòa án c p phúc th m đã không phát hi n ra sai sót này c a Tòa án c p ủ ệ ẩ ậ ấ

ồ ơ ẩ L ra, khi hai v ch ng đã xác đ nh không ph i tài s n chung v ch ng s th m. ẽ ả ả ợ ồ ợ ị

ả thì Tòa án không c n có b t kỳ phán quy t nào, vì nó không thu c ph m vi ph i ế ạ ầ ấ ộ

gi ả i quy t c a v án. ế ủ ụ

Đ i v i 2 th a đ t có di n tích 10.800m

2 và 856m2, tuy anh K đ ng tên mua

ử ấ ố ớ ệ ứ

và kê khai, đ ượ Ủ ề ử ụ c y ban nhân dân huy n TN c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ứ ệ ấ ấ ậ

đ t, nh ng bà Nguy n Th X cho r ng 2 th a đ t này bà g i ti n v nh ch L, anh ấ ề ờ ị ử ấ ử ề ư ễ ằ ị

K mua. T i Tòa án, anh K xác nh n ti n mua 2 th a đ t này là c a bà X, nh ng l ử ấ ủ ư ề ậ ạ ạ i

ề cho r ng bà X g i ti n v cho v ch ng anh đ v ch ng anh mua đ t nên quy n ể ợ ồ ợ ồ ử ề ề ấ ằ

s d ng 2 th a đ t này là tài s n chung c a v ch ng. Tuy nhiên, anh K không ử ụ ử ủ ả ấ ợ ồ

132

xu t trình đ c ch ng c ch ng minh có vi c bà X đã cho v ch ng anh ti n đ ấ ượ ứ ứ ứ ệ ề ợ ồ ể

mua 2 th a đ t trên. Ch L khai là bà X g i ti n v nh v ch ng ch mua đ t và ờ ợ ồ ử ấ ử ề ề ấ ị ị

đ ng tên h . V i các tài li u có trong h s v án, vi c Tòa án c p s th m và ứ ấ ơ ẩ ồ ơ ụ ệ ệ ộ ớ

Tòa án c p phúc th m xác đ nh ti n đ mua 2 th a đ t nêu trên là c a bà X là có ử ấ ủ ề ể ấ ẩ ị

căn c . Tuy nhiên, do không nghiên c u k các quy đ nh c a pháp lu t hi n hành, ứ ứ ủ ệ ậ ỹ ị

v n d ng pháp lu t thi u chính xác nên trong khi ba X đang đinh c ậ n ư ở ướ ụ ế ậ ̀ c ngoai ̀ ̣

va theo quy đinh cua phap luât thì bà X không thuôc đôi t ng đ ́ ượ ượ ở ữ ́ c s h u bât ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̣

đông san t i Viêt Nam ̉ ạ ệ , nh ng tòa án v n bu c anh Huỳnh Công K có trách nhi m ư ẫ ộ ̣ ̣

ứ giao tr cho bà Nguy n Th X đã y quy n h p pháp cho ch Võ Th Kim L đ ng ề ủ ễ ả ợ ị ị ị

ậ tên quy n s d ng đ t là không đúng pháp lu t. ề ử ụ ấ

4.1.5. Th c tiên giai quyêt tranh châp quyên s d ng đât liên quan đên tăng cho ̀ ử ụ ự ̃ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât ̀ ử ụ ́

Th c tiên giai quyêt cac tranh châp liên quan đên viêc tăng cho quyên s ự ử ̃ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀

i dân thi ch a hiêu ro trinh t , thu tuc tăng d ng đât rât kho khăn, ph c tap. Ng ụ ứ ườ ̀ ư ự ́ ́ ́ ̣ ̉ ̃ ̀ ̉ ̣ ̣

cho quyên s d ng đât. Bên canh đo, Viêt Nam la môt trong nh ng n ̀ ử ụ ữ ướ ̣ c co môt đăc ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̣

điêm rât riêng vê vê măt tâm ly, xa hôi đo la cac ng x , giao dich mang năng tinh ́ ứ ử ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ́

duy tinh, nhât la trong quan hê gia đinh. Tr ườ ng h p th ợ ườ ́ ng găp trong th c tê xet ự ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́

x la tranh châp gi a gia đinh bô me chông v i con dâu, bô me v v i con rê. Khi ử ̣ ợ ớ ữ ớ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̉

̣ con xây d ng gia đinh, cha me cho con nha đât nh ng chi tuyên bô băng miêng hoăc ự ư ̀ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̣

không tuyên bô gi, c bao đên va không lam thu tuc tăng cho theo quy đinh trong ̀ ứ ́ ở ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣

khi đo phap luât lai quy đinh rât chăt che vê viêc tăng cho quyên s d ng đât. Khi ̀ ử ụ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̃ ̀ ̣ ̣ ́

con cai ly hôn thi m i xay ra tranh châp va viêc xac đinh tr ng h p nao thi đ ̀ ớ ườ c ̀ ượ ợ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀

coi la đa tăng cho, tr ng h p nao thi đ c coi la ch a tăng cho la môt trong nh ng ườ ̀ ượ ợ ̀ ư ữ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣

vân đê co rât nhiêu v ng măc, rât kho giai quyêt ̀ ướ ́ ụ ́ [Xem thêm: 27]. Nêu chi ap d ng ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̉

cac văn ban phap luât đê giai quyêt thi rât thuân l ̣ ợ i cho toa an nh ng lai ch a phu ư ư ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̣

h p v i th c tiên đ i sông xa hôi Viêt Nam. Trên th c tê, khi giai quyêt loai tranh ợ ự ự ờ ớ ̃ ́ ̃ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̣

châp nay thi quan điêm gi a Thâm phan cac câp, gi a cac c quan h u quan nhiêu ́ ơ ữ ữ ữ ́ ̀ ̀ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̀

khi rât khac nhau dân đên xet x không thông nhât. Nguyên nhân la do s đanh gia ́ ử ự ́ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́

khac nhau vê viêc đa cho hay ch a cho. Trong cac tr ng h p nay thi th ư ườ ̀ ườ ợ ̣ ng la viêc ́ ̀ ̣ ̃ ́ ̀ ̀

thu thâp ch ng c rât kho khăn. Co giai phap nao cho viêc x ly th c tiên noi trên la ̣ ử ́ ự ứ ứ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̃ ́

133

câu hoi không dê tra l i va đa tôn tai mây chuc năm nay [Xem: 27]. Đi n hình nh ̉ ờ ể ư ̉ ̃ ̀ ̃ ̀ ̣ ́ ̣

m t s tr ng h p sau: ộ ố ườ ợ

: Vu an tăng cho quyên s d ng đât gi a nguyên đ n la ông Huynh Vu th 1 ̣ ứ ̀ ử ụ ữ ơ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀

P va ba Nguyên Thi M v i bi đ n la ch ̣ ơ ớ ị Huynh Thi N [Xem: 70]. ̀ ̀ ̃ ̣ ̀ ̀ ̣

Năm 1975, v chông ông P, ba M cai tao lô đât tai tô 2 ph ng Nguyên Trai, ợ ườ ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̃ ̃

thi xa K. Năm 2000,ông P đa viêt giây tăng cho chi N (con ông P va ba M) diên tich ̣ ̃ ̃ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ́

282m2 trong lô đât trên. Ba M cho răng ba không ky vao bât ky h p đông tăng cho ̀ ợ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̣

nao đôi v i chi N, viêc ông P t y tăng cho đât chi N không co y kiên cua ba, vi vây, ́ ớ ự ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̣

ba M yêu câu huy H p đông tăng cho đât nêu trên. Chi N cho răng năm 2002 chi co ̉ ợ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̣

đong gop 25.000.000đ đê lam nha cho ông P, ba M nên ông P, ba M m i cho chi N ớ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣

282m2 đât theo di chuc lâp ngay 20/11/2004, nay chi N đa đ c câp Giây ch ng ̃ ượ ứ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́

2

nhân quyên s d ng đât. Ông P cho răng ông đa lâp h p đông tăng cho chi N 282m ̀ ử ụ ợ ̣ ́ ̀ ̃ ̣ ̀ ̣ ̣

đât, khi cho không co y kiên cua ba M. ́ ́ ́ ́ ̉ ̀

Tai ban an DSST sô 09/2006/DSST ngay 27/3/2006, Toa an nhân dân thi xa K ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̃

quyêt đinh: Không châp nhân đ n kh i kiên xin huy h p đông tăng cho bât đông san ̉ ợ ở ơ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̉

cua ông P. Sau khi xet x s thâm, ba M co đ n khang cao. ́ ử ơ ́ ơ ̉ ̉ ̀ ́ ́

Tai ban an dân s phuc thâm sô 08/DSPT ngay 21/6/2006, Toa an nhân dân ự ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

̣ tinh K quyêt đinh: Tuyên bô h p đông tăng cho gi a ông P va chi N vô hiêu môt ́ ợ ữ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣

phân. Buôc chi N phai thanh toan cho ba M 20.000.000đ t ng đ ng v i gia tri ươ ươ ớ ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ̀ ́

141m2 đât, chi N đ c toan quyên s d ng 282m

2 đât nêu trên.

ượ ̀ ử ụ ́ ̣ ̀ ́

Nhân xet ́ : Cac tai liêu co trong hô s thê hiên ba M co biêt chi N xây nha trên ̀ ơ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̀

đât nh ng không phan đôi vi chi N h a nuôi d ng va lam nha cho ông ba. Khi ông ư ứ ưỡ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀

ba lam nha chi N co đong gop 4000 viên gach va 30 bao xi măng. Sau khi lam đ ượ c ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̀

Giây ch ng nhân quyên s d ng đât thi chi N hôn lao không chăm soc va nuôi ử ụ ứ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̃ ́ ́ ̀

d ưỡ ̣ ng ông ba. Nh vây, co đu c s xac đinh viêc ba M cho răng không biêt viêc ̉ ơ ở ư ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ́

tăng cho la không co căn c . Măt khac, ba M yêu câu huy h p đông gi a ba va ông ̉ ợ ứ ữ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀

P, không yêu câu chia tai san chung nh ng Toa an câp phuc thâm chia đôi diên tich ư ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̣ ́

134

đât tranh châp trên t đo công nhân 1/2 h p đông tăng cho la không co căn c . Trong ừ ứ ợ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ́

tr ng h p nay, le ra Toa an câp phuc thâm cân xac đinh co phai h p đông tăng cho ườ ̉ ợ ợ ̀ ̃ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣

co điêu kiên hay không, chi N co th c hiên điêu kiên đê đ c tăng cho hay không? ́ ự ̉ ượ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣

Viêc chinh quyên đia ph ươ ́ ng lam thu tuc câp Giây ch ng nhân quyên s d ng đât ứ ̀ ử ụ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̣

cho chi N co đúng hay không t ừ ớ đo ap d ng quy đinh phap luât đê giai quyêt m i ụ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́

thâu tinh, đat ly va giai quyêt triêt đê vu an. Trong v án này m t ph n do các quy ụ ầ ộ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ́

ế đ nh c a pháp lu t khôg rõ ràng và k năng nghi p v c a Th m phán còn y u ị ụ ủ ủ ệ ẩ ậ ỹ

d n đ n gi ế ẫ ả i quy t v án thi u s c thuy t ph c. ế ứ ế ụ ụ ế

: Vu an tranh châp h p đông tăng cho quyên s d ng đât gi a ba Vo Vu th 2 ̣ ứ ̀ ử ụ ữ ợ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀

Thi A v i ba Châu Thi T [Xem: 65]. ớ ̣ ̀ ̣

Năm 1985, v chông ba T đông y cho v chông ba A 168m

2 đât canh tac. V

ợ ợ ợ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́

chông ba A nhân đât san lâp, lam nha câp 4 trên diên tich đât đ c cho. Ngay ̀ ở ́ ượ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀

12/10/1998, v chông ba T cung cac thanh viên trong gia đinh ky giây cho 168m ợ

2 đât́

̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́

noi trên cho v chông ba A va yêu câu ba A đ a 3.000.000 đông đê lam thu tuc tach ư ợ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̉ ̀ ̉ ̣ ́

̣ th a đât, sang tên cho v chông ba A. Sau khi nhân tiên, ba T không th c hiên viêc ử ự ợ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣

cho v chông ba A 168m

2 đât. Hai bên không t

giai quyêt đ c v i nhau. Ba A ợ ự ́ ượ ớ ̀ ̀ ́ ̉ ̀

kh i kiên yêu câu Toa an giai quyêt đê đ c th c hiên h p đông tăng cho đât. ̉ ượ ở ự ợ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́

Tai ban an dân s s thâm sô 73/2005/DSST ngay 6/12/2005, Toa an nhân ự ơ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

dân quân LC quyêt đinh: Công nhân diên tich 168m

2 đât tai ph

ng HK, quân LC ườ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣

nêu trên thuôc quyên s d ng cua ba Châu Thi T. Ghi nhân ba T hô tr ba A ử ụ ̃ ợ ̣ ̀ ̉ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀

8.580.000đ đê chi phi cât nha va tra lai ba A 3.000.000đ ma v chông ba T đa nhân ̀ ợ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀ ̀ ̀ ̃ ̣

va 5.000.000đ đê thao d nha di d i đi n i khac. Ba A khang cao ban an s thâm. ơ ́ ỡ ́ ơ ờ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̉

Tai Ban an dân s phuc thâm sô 68/2006/DSST ngay 27/3/2006, Toa an nhân ự ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

dân thanh phô ĐN quyêt đinh không châp nhân khang cao cua ba A, gi nguyên ữ Ban̉ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̀

an dân s s thâm sô 73/2005/DSST ngay 6/12/2005 cua Toa an nhân dân quân LC. ự ơ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ̣

Nhân xet ́ : Đây la vu an cho quyên s d ng đât, ma viêc cho đât đa đ ̀ ử ụ ̃ ượ ự c th c ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́

hiên t năm 1985, tr ừ ướ ́ c khi co Luât Đât đai năm 1993. Phia ba T đa giao đât, phia ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̃ ́

i noi, không lam ba A đa nhân đât. Khi cho đât, gi a ba T va ba A thoa thuân băng l ữ ờ ̀ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ̀

2

thanh văn ban, sau 13 năm (1998) phia ba T m i lam văn ban cho đât đê tach 168m ớ ̀ ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̉ ́

135

đât cho ba A. Ba T đa nhân 3.000.000đ đê chi phi cho viêc tach quyên s d ng đât. ̀ ử ụ ́ ̀ ̀ ̃ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́

Sau khi nhân tiên cua ba A, ba T m i đôi y không th c hiên viêc cho đât. ớ ự ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ́

Do pháp lu t có thay đ i l n qua các th i kỳ nên các th m phán gi ổ ớ ẩ ậ ờ ả ế i quy t

t v n d ng pháp lu t th i đi m x y ra giao d ch hay v án lúng túng, không bi ụ ế ậ ậ ở ờ ụ ể ả ị

i quy t. thanh phô ĐN khi v n d ng pháp lu t hi n hành đ gi ậ ậ ể ả ụ ệ ế Cac câp Toa an ́ ở ́ ́ ̀ ̀ ́

giai quyêt vu an nay, xac đinh la vao th i điêm năm 1985 ch a co Luât Đât đai. ờ ư ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ́

ứ Trong Hiên phap năm 1980 lai không co điêu nao quy đinh cho ca nhân, tô ch c ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̉

đ c tăng cho quyên s d ng đât, nên h p đông băng l ượ ̀ ử ụ ợ ờ ́ ữ i noi vê viêc tăng cho đât gi a ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̣

̣ . hô gia đinh ba T v i hô gia đinh ba A la vô hiêu ớ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀

Tuy nhiên, cũng co y kiên cho răng: Đúng la vao năm 1985 Nha n ̀ ướ ư c ch a ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀

ữ co văn ban phap luât quy đinh vê viêc tăng cho quyên s d ng đât. Viêc cho đât gi a ̀ ử ụ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́

phia ba T v i phia ba A la t nguyên, 168m

2 đât đo thuôc quyên s d ng cua hô gia

ớ ̀ ự ̀ ử ụ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̣

đinh ba T, hai bên đa th c hiên viêc giao va nhân đât, gia đinh ba A đa lam nha ôn ̃ ự ̀ ở ̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̃ ̀ ̉

đinh nhiêu năm. Viêc gia đinh ba T cho v chông ba A 168m

2 đât, th c chât la cho

ợ ự ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̀

̣ quyên s d ng đât. Cho quyên s d ng đât cũng la chuyên quyên s d ng đât. Măt ̀ ử ụ ̀ ử ụ ̀ ử ụ ́ ́ ̀ ̉ ́

khac, năm 1998, ba T va ba A tiên hanh thu tuc chuyên quyên s d ng 168m ̀ ử ụ

2 đât, la ̀

́ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ́

̉ th i điêm th c hiên Hiên phap năm 1992 va Luât Đât đai năm 1993. Tai Điêu 18 cua ự ờ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀

Hiên phap quy đinh la ̀ “tô ch c va ca nhân co trach nhiêm bao vê, bôi th ̉ ứ ườ ̀ ng bôi ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̀

bô, khai thac h p ly, s d ng tiêt kiêm đât, c chuyên quyên s d ng đât ́ ử ụ ́ ợ ́ đ ượ ̀ ử ụ ́ đ cượ ̉ ́ ̣ ̉

Nha n c giao, theo quy đinh cua phap luât” [39]. ̀ ướ ̣ ̉ ́ ̣

Tai khoan 3 Điêu 73 Luât Đât đai năm 1993 quy đinh vê quyên cua ng ườ ử i s ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̉

c chuyên quyên s d ng đât theo quy đinh cua phap luât” . d ng đât, co quy đinh la: ụ ̀ “đ ượ ̀ ử ụ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̣

Th i điêm giai quyêt vu an la năm 2005 va 2006. Th i gian nay, Luât Đât đai ờ ờ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ́

năm 2003 co hiêu l c thi hanh. Điêu 106 Luât Đât đai co quy đinh la ng ̣ ự ̀ ườ ử ụ i s d ng ́ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̣

đât, đ c quyên tăng cho quyên s d ng đât. Cũng th i gian nay cac câp toa an đa ượ ̀ ử ụ ờ ̃ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́

th c hiên Nghi quyêt sô 02/2004/NQ-HĐTP ngay 10/8/2004 cua Hôi đông Thâm ự ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉

pham Toa an nhân dân tôi cao. Trong Nghi quyêt nay co h ng dân la: Trong tr ng ́ ướ ườ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̃ ̀

́ h p hinh th c cua h p đông không phu h p v i quy đinh cua phap luât, nh ng cac ̀ ợ ợ ̉ ợ ứ ư ớ ̀ ̀ ̣ ̉ ́ ̣

bên đa th c hiên đây đu quyên va nghia vu theo nôi dung h p đông ma nôi dung h p ợ ̃ ự ợ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ̃ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣

136

đông không sai, thi toa an công nhân h p đông chuyên nh ng đo. H p đông tăng ợ ượ ợ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̣

cho quyên s d ng đât cũng la h p đông chuyên quyên s d ng đât. ̀ ử ụ ̀ ử ụ ̀ ợ ́ ̀ ̉ ́

̀ H p đông tăng cho đât gi a v chông ba T v i v chông ba A không đúng vê ữ ợ ớ ợ ợ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̀

̀ hinh th c h p đông, nh ng phu h p v i phap luât hiên hanh khi giai quyêt vu an va ứ ợ ̀ ợ ư ớ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ́

h p đông đo đa th c hiên xong (đên khi toa an giai quyêt la 20 năm). ợ ̃ ự ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̀

4.1.6. Th c tiên giai quyêt tranh châp đât đai trong tr ng h p đoi lai đât cho ự ườ ợ ̃ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́

m n, cho ượ nh ở ờ

Khi co tranh châp v đòi l i đ t trong tr ng h p cho m n, cho ề ạ ấ ườ ượ ợ ở nh xay ờ ̉ ́ ́

ứ ra, toa an cac câp găp rât nhiêu kho khăn lung tung vê thu thâp, đanh gia ch ng c , ́ ứ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́

vê vân d ng quy đinh cua phap luât. Áp d ng phap luât luc giao dich đôi v i tr ng ́ ớ ườ ̣ ụ ụ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣

h p hai bên th a nhân cho m n, cho ợ ượ ừ ở ́ nh ; hay ap d ng chinh sach, phap luât đât ́ ụ ờ ̣ ́ ́ ́ ̣

̣ đai trong cac giai đoan 1975-1980 hay căn c vao Luât Đât đai năm 1987, hoăc Luât ứ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̣

Đât đai năm 1993, Bô luât Dân s 1995 hay Luât Đât đai năm 2003 va Bô luât Dân ự ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

s năm 2005 đê giai quyêt?. Th i gian qua, ngành toa an đa thu ly nhiêu vu tranh ự ờ ̉ ̉ ́ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̀ ̣

châp quyên s d ng đât ma nguôn gôc đât tranh châp la cua chu đât cu (do cha ông ̀ ử ụ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̃

đê lai, do mua ban, đ c tăng cho, đ c th a kê, hoăc khai hoang, phuc hoa v.v. ma ượ ượ ừ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́

ơ co). Nh ng sau đo vi chiên tranh hoăc do lam ăn găp kho khăn, chu đât cu bo đi n i ư ́ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̃ ̉

khac sinh sông. Khi giai phong , chu đât không vê quan ly s d ng. Do đo, co ng ́ ử ụ ́ ườ i ́ ́ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ́

đa t vao d ng nha , s d ng canh tac cho đên nay; co tr i đang s ̃ ự ̀ ự ̀ ở ử ụ ́ ườ ng h p ng ợ ườ ử ́ ́

ng thôn, tr ng khom, hoăc hoi môt can bô xa, ph d ng co hoi tr ụ ̉ ưở ưở ườ ̉ ử ụ ng đê s d ng ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̃

va đ c tr ng thôn hoăc ng i can bô xa, ph ng đông y, nh ng không co văn ̀ ượ ưở ườ ườ ư ̣ ́ ̣ ̃ ̀ ́ ́

ban, giây t va cũng co nhiêu tr ng h p chu đât cu co l i khai cho ́ ờ ườ ́ ờ ợ ở nh , cho ờ ̉ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̃

m n, cho thuê, cô đât va cũng co vu ng i đang s d ng đât cũng th a nhân l ượ ườ ử ụ ̣ ờ i ừ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́

khai cua phia nguyên đ n la ơ ̀ ở nh , cô đât cua nguyên đ n v.v. nh ng không co giây ơ ư ờ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ́

, không co h p đông va cũng co tr ng h p co giây viêt tay hai bên ky; co tr ng t ờ ́ ợ ́ ườ ́ ườ ợ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́

lâu. Ng i đang s d ng đât đa s d ng đât nay t h p la do lân chiêm t ợ ừ ườ ̃ ử ụ ử ụ ̀ ừ ướ c tr ̀ ́ ́ ́ ́

hoăc t khi Luât Đât đai năm 1987 co hiêu l c; co tr ̣ ừ ̣ ự ́ ườ ng h p ng ợ ườ ử ụ i đang s d ng ̣ ́ ́

đât la ng i mua lai đât hoăc chi mua tai san (nha, cây l u niên) cua ng ườ ư i ườ ở ờ nh , ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ̉

hoăc ng nh tr c khi d i đi đa cho ng i ườ ở ờ ướ ờ ườ ̣ i khac vao s d ng đât v.v. Môt ̀ ử ụ ̣ ̃ ́ ́

137

th i gian dai chu đât không co y kiên gi, nay m i kh i kiên đoi lai đât, d i đây la ớ ờ ở ướ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́

môt sô vi du ̣ c thụ ể: ̣ ́ ́

: Vu an tranh châp quyên s d ng đât gi a nguyên đ n la ông Vu th 1 ̣ ứ ử ụ ữ ơ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̀

Xem: 64]. Nguyên Thanh L va bi đ n la ông Lê Văn M [ ̣ ơ ̃ ̀ ̀ ̀

Nguôn gôc diên tich 900m

2 đât tai ph

ng H, quân LC la cua cu Nguyên ườ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̃

Thanh H (cha ông Nguyên Thanh L). Năm 1940 cu H cho cu Lê Văn Ch ở nh , khi ờ ̀ ̃ ̀ ̣ ̣

cu Ch chêt thi con va chau cua cu Ch la ông Lê Văn M va anh Lê Văn T tiêp tuc s ̣ ử ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ́

d ng. Năm 1991 ông Lê Văn M kê khai đ ụ ượ ̀ ử ụ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ́ ́ ̣

đât. Năm 1995, ông Lê Văn M tach cho anh Lê Văn T s d ng 207 m

2. Nay ông

ử ụ ́ ́

Nguyên Thanh L yêu câu ông Lê Văn M va anh Lê Văn T tra lai toan bô diên tich ̃ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ ́

900 m2 đât nêu trên. ́

Tai ban an dân s s thâm sô 40/DSST ngay 03/10/2003 cua Toa an nhân dân ự ơ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́

quân LC quyêt đinh buôc ông Lê Văn M va anh Lê Văn T tra ông Nguyên Thanh L ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̃ ̀

474,5 m2 đât tai ph ng H, quân LC va công nhân ông Lê Văn M va anh Lê Văn T ườ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀

đ c s d ng 252,5 m

2 đât tai ph

ng H, quân LC nh ng ông Lê Văn M va anh Lê ượ ử ụ ườ ư ́ ̣ ̣ ̀

Văn T phai thanh toan cho ông Nguyên Thanh L la 180.937.500 đông. ̉ ́ ̃ ̀ ̀ ̀

Ngay 10/10/2003, ông Lê Văn M va anh Lê Văn T co đ n khang cao. ́ ơ ̀ ̀ ́ ́

T i ban an dân s phuc thâm sô 47/DSPT ngay 02/05/2004, Toa an nhân dân ự ạ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

thanh phô ĐN buôc ông Lê Văn M va anh Lê văn T tra ông L 389 m

2 đât tai ph

ng ườ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̣

H, quân LC. Ông M đ c s d ng 343,6 m

2 đât tai ph

ng H nh ng phai thanh ượ ử ụ ườ ư ̣ ́ ̣ ̉

toan cho ông L 25.774.000 đông, anh T đ c s d ng 91 m

2 đât tai ph

ng H ượ ử ụ ườ ́ ̀ ́ ̣

nh ng phai thanh toan cho ông L 6.825.000 đông. ư ̉ ́ ̀

Nhân xet ́ : Do thi u văn b n h ế ả ướ ố ng d n áp d ng pháp lu t m t cách th ng ụ ậ ẫ ộ ̣

nh t, c th nên m ăc du nguôn gôc diên tich đât đang tranh châp cua cu H (bô ông ấ ụ ể ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̣ ́

L), năm 1940 cu H cho cu Ch (bô ông M) ở nh . Qua trinh s d ng gia đinh ông M ử ụ ờ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̀

va anh T lam nha, kê khai va năm 1995 đ ượ ̀ ử ụ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣

đât, gia đinh ông L không kê khai va không co y kiên gi. Toa an câp s thâm va phuc ́ ơ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́

thâm công nhân toan bô diên tich đât la cua ông L, t đo buôc ông M, anh T thanh ừ ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣

toan gia tri phân đât đang s d ng cho ông L la ử ụ ̀ máy móc, ch a phù h p. ư ợ ́ ́ ̣ ̀ ́

138

: Vu an tranh châp quyên s d ng đât gi a nguyên đ n la ba Huynh Vu th 2 ̣ ứ ̀ ử ụ ữ ơ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀

Thi M va bi đ n la ba Kiêu Thi Th [ Xem: 63]. ̣ ơ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣

Nguôn gôc khu đât co diên tich 497 m

2 toa lac tai ph

ườ ̣ ng K, quân CL thuôc ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣

ớ quyên s d ng đât cua ba T (me ba M). Năm 1965 ba T chêt co đê lai di chuc, v i ̀ ử ụ ́ ̉ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ́

́ nôi dung giao toan bô diên tich nha đât trên cho ba M. Năm 1967 do chiên tranh ac ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́

liêt ba M phai đi tan c . Năm 1975 ông Huynh R (cha ba M) cung v hai la ba Kiêu ̉ ư ợ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀

Thi Th xây d ng nha tai khu đât co diên tich 497m

2 toa lac tai ph

ng K đê . Năm ự ườ ̉ ở ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣

2001 ba Th đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât. Nay ba M yêu câu ba Th ượ ̀ ử ụ ứ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀

tra đât. ̉ ́

Toa an nhân dân quân CL (ban an dân s s thâm 18/DSST/2001 ngay 15 ự ơ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̀

thang 9 năm 2001) buôc ba Th phai giao tra ba M diên tich đât 497m

2 toa lac tai ̣

́ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣

ph ng K. Ba M thanh toan cho ba Th 2.269.000 đông. ườ ̀ ́ ̀ ̀

Ngay 22/9/2001, ba Th khang cao. ̀ ̀ ́ ́

Toa an nhân dân thanh phô ĐN (ban an dân s phuc thâm sô 23/DSPT/2003 ự ̀ ́ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̉ ́

ngay 26 thang 3 năm 2003) vê c ban vân gi ̀ ơ ữ ̉ nguyên ban an s thâm, chi thay đôi ́ ơ ̀ ́ ̉ ̃ ̉ ̉ ̉

sô tiên ba M phai thanh toan cho ba Th la 3.399.000 đông. ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̀ ̀

Nhân xet ́ : Tuy nguôn gôc 497m

2 đât hiên đang tranh châp la cua gia đinh ba ̀

̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̀

Trân Thi T, nh ng năm 1965 ba T chêt thi ba M đa bo vê quê sinh sông, nha đât bo ư ̉ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̃ ̉ ̀ ́ ̀ ́

hoang va bi chiên tranh pha huy hoan toan. Ba M không ch ng minh đ c con nên ứ ượ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀

mong nha cu, không cung câp đ c giây t ươ ́ ờ ch ng minh quyên s d ng đât h p ́ ợ ̀ ử ụ ứ ́ ̀ ̃ ́

phap cua minh va không hê lam thu tuc kê khai theo quy đinh. Năm 1975 ba Th, ông ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀

R đa xây d ng nha trên diên tich đât đang tranh châp va năm 2001 đ c chinh quyên ự ượ ̃ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀

đia ph ươ ̀ ng câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât. Trong hô s cũng không co tai ̀ ử ụ ̀ ơ ứ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́

liêu nao phan anh viêc uy ban nhân dân thanh phô ĐN câp giây ch ng nhân quyên s ̀ ử ứ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣

ng h p nay Toa an cac câp d ng đât cho ba Th la không đúng phap luât. Trong tr ụ ườ ợ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ́

buôc gia đinh ba Th tra đât cho ba M la ch a phù h p pháp lu t. Theo tôi, x y ra ̀ ư ả ậ ợ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ̀

tình tr ng nh v y cũng là do pháp lu t quy đ nh v gi ư ậ ề ả ậ ạ ị ấ i quy t các lo i tranh ch p ạ ế

này v a thi u v a không c th làm cho nh ng Th m phán gi i quy t các v tranh ế ừ ụ ể ừ ữ ẩ ả ụ ế

139

ch p trong lĩnh v c này hi u m i ng ự ể ấ ỗ ườ ế i m t ki u nên áp d ng pháp lu t thi u ụ ể ậ ộ

th ng nh t. ấ ố

V th 3 ụ ứ : Tranh châp quyên s dung đât gi a nguyên đ n la ba Nguyên ữ ử ơ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̃

Huynh H, ông Trân Văn T v i bi đ n la chi Nguyên Thi Th [Xem: 3]. ̣ ơ ớ ̀ ̀ ̀ ̣ ̃ ̣

Nôi dung vu an nh sau: T năm 1958 v chông ba Nguyên Huynh H va ông ừ ư ợ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̃ ̀ ̀

Trân Văn T đa cho ông Nguyên Văn Ch cât nha ̀ ở ́ nh trên môt phân diên tich đât ờ ̀ ̃ ̃ ́ ̣ ̀ ̣ ́

cua v chông ông đ c cha me ba H đê lai. Sau khi ông Ch chêt, căn nha đ ̉ ợ ượ ̀ ượ ̣ c chi ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ́

Nguyên Thi T (con gai ông Ch) quan ly s dung. ́ ử ̃ ̣ ́ ̉ ̣

Ngay 01/02/1993, ba Nguyên Huynh H đ c Uy ban nhân dân huyên Tam ượ ̀ ̀ ̃ ̀ ̉ ̣

Nông câp giây ch ng nhân quyên s dung đât trong đo co ca diên tich 193,2m ̀ ử ứ

2 đât́

́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̣ ́

ma chi Th đang s dung. Năm 2004 v chông ông T yêu câu chi Th di d i nha vao ử ờ ợ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀

phia trong đê tra lai nên nha va môt phân đât cho gia đinh ông cât nha cho con . ở ́ ̉ ̉ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̀

Vê phia chi Th xac nhân nguôn gôc đât cua gia đinh ba H đa cho gia đinh chi ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̃ ̀

cât nha , hiên nay chi không co chô nao khac, căn nha chi ôn đinh trên 40 năm ̀ ở ̃ ở ̣ ở ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ̣

nay, đa xây d ng kiên cô, nên lat gach tau co diên tich 9 x 21, chi xin ôn đinh va ự ở ̀ ̃ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣

thanh toan thanh qua lao đông cho gia đinh ông T theo quy đinh phap luât. Tai biên ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣

ban hoa giai ngay 18/7/2004 chi Th xin tra 50 chi vang cho chu đât đê tiêp tuc đ ̣ ượ c ̉ ̀ ̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ́

.ở

Tai ban an s thâm sô 24 ngay 18/4/2005 Toa an nhân dân huyên Tam Nông ́ ơ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ̣

quyêt đinh: bac yêu câu đoi lai đât cua ông Trân Văn T, công nhân quyên s dung ̀ ử ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̣

đât cho chi Nguyên Thi Th diên tich 193,2m

2, ngang 9,2m, dai 21m co t

cân Đông ́ ứ ́ ̣ ̃ ̣ ̣ ́ ̀ ̣

giap lô lang, Tây giap sông C u Long, Nam giap đât ông Trân Văn T, Băc giap Lê ử ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ́

Văn H. Đê nghi Uy ban nhân dân điêu chinh lai diên tich đât trong giây ch ng nhân ứ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣

quyên s dung đât ngay 01/12/1993 mang tên Nguyên Huynh H. Chi Nguyên Thi ̀ ử ̣ ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ̣ ̃

Th đ c đăng ky quyên s dung đât tai c quan đia chinh theo thu tuc quy đinh ượ ̀ ử ̣ ơ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̣

2 cua phap luât, buôc chi Th phai tra tiên thanh qua lao đông cho ông T 4000đ/m

̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̀ ̀ ̉ ̣

thanh tiên 772.800đ. ̀ ̀

140

Ngay 30/4/2005 ông T co đ n khang cao. ́ ơ ̀ ́ ́

Tai ban an phuc thâm sô 250 ngay 28/8/2005 cua Toa an nhân dân tinh Đ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ̉

quyêt đinh: Y an s thâm. ́ ơ ́ ̣ ̉

Sau khi xet x phuc thâm ba H co đ n khiêu nai. ́ ử ́ ơ ́ ̉ ̀ ́ ̣

Tai quyêt đinh khang nghi sô 34 ngay 21/3/2006 cua Pho chanh an Toa an ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́

nhân dân tôi cao đa huy ban an phuc thâm trên giao hô s vê Toa an nhân dân tinh ̀ ơ ̀ ́ ̃ ̉ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̉

Đ xet x phuc thâm lai theo h ng chi Th phai thanh toan gia tri quyên s dung ́ ử ướ ̀ ử ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣

đât cho v chông ba H. ợ ́ ̀ ̀

Nhân xet

2 do chi Th s dung co nguôn gôc thuôc quyên

́ : Diên tich đât 193,2m ử ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̀

nh . V s dung đât h p phap cua v chông ba H, chi Th s dung đ t v i t ử ấ ớ ư ́ ở ờ ợ cach ̉ ợ ́ ợ ử ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣

chông ba H yêu câu lây lai đât đê s dung la hoan toan chinh đang. Do hiên nay gia ̉ ử ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣

đinh chi Th không con n i nao khac, vi thê Toa an câp s thâm va câp phuc thâm ơ ở ́ ơ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̉

cho chi Th tiêp tuc s dung đât la h p ly. Tuy nhiên, trong khi chinh chi Th đa co đê ̣ ử ̀ ợ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̃ ́

nghi xin tra chu đât 50 chi vang đê đ c ôn đinh nh ng án s th m và án phúc ̉ ượ ở ơ ẩ ư ̣ ̉ ̉ ́ ̉ ̀ ̉ ̣

ỏ th m chi buôc chi Th thanh toan thanh qua lao đông cho v chông ba H la ch a th a ̀ ư ợ ẩ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ̀

đáng, không đam bao quyên l i chinh đang cho v chông ba H. ̀ ợ ợ ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̀

4.1.7. Th c tiên giai quyêt tranh châp th a k quyên s d ng đât ̀ ử ụ ừ ế ự ̃ ̉ ́ ́ ́

Hàng năm tòa án nhân dân các c p th lý m t s l ộ ố ượ ụ ấ ng đáng k các v án ể ụ

tranh ch p th a k quy n s d ng đ t và tài s n g n li n trên đ t. ề ử ụ ừ ế ấ Đây cũng là ề ấ ả ắ ấ

lo i tranh ch p ph c t p vì giá tr tranh ch p l n, ng i tham gia t t ng đông, s ấ ớ ứ ạ ạ ấ ị ườ ố ụ ố

ng các v án tranh ch p v th a k có liên quan đ n quy n s d ng đ t có xu l ượ ề ừ ế ề ử ụ ụ ế ấ ấ

ng ngày càng tăng. Nhìn chung ch t l ng xét x đ i v i lo i tranh ch p này h ướ ấ ượ ử ố ớ ấ ạ

có nhi u ti n b . Tuy nhiên, s l ế ề ộ ố ượ ng b n án, quy t đ nh b kháng cáo, kháng ngh ị ế ị ả ị

ngày càng nhi u, đi u đó cho th y tính ch t ph c t p c a lo i tranh ch p này. Khi ấ ứ ạ ủ ề ề ấ ạ ấ

xét x phúc th m, s l ố ượ ử ẩ ị ả ử ng b n án quy t đ nh c a toà án c p s th m b c i s a ấ ơ ẩ ế ị ủ ả

và h y chi m t l n, s b n án s th m đ l c gi nguyên chi m t l ủ ế ỷ ệ ớ ơ ẩ ố ả ượ ữ ỉ ệ ấ ấ r t th p, ế

đi u đó cho th y trình đ xét x c a toà án các c p còn có nhi u h n ch . X y ra ử ủ ề ế ề ạ ấ ả ấ ộ

141

ậ tình tr ng trên là do m t s nguyên nhân ch y u sau: Vi c nh n th c và v n ộ ố ủ ế ứ ệ ậ ạ

i quy t lo i tranh ch p này còn lúng d ng m t s quy đ nh c a pháp lu t vào gi ụ ộ ố ủ ậ ị ả ế ạ ấ

túng, thi u th ng nh t nên áp d ng pháp lu t ch a chính xác; B sót ng i tham ư ụ ế ậ ấ ố ỏ ườ

gia t ố ụ ờ t ng; Vi c xác minh, ki m tra, đáng giá ch ng c không k ho c tính th i ứ ứ ệ ể ặ ỹ

hi u không chính xác v.v …, gây thi t h i đ n quy n và l i ích h p pháp c a các ệ ệ ạ ế ề ợ ủ ợ

bên đ ng s . Ví d nh : V án yêu c u chia di s n th a k gi a Bà Ph m Th D ươ ụ ư ụ ừ ế ữ ự ầ ả ạ ị

v iớ ông Ph m Th T [Xem: 89]. ế ạ

Đ i di n theo y quy n c a bà D trình bày: V ch ng c Ph m D và bà ủ ủ ụ ệ ề ạ ạ ợ ồ

c ba ng Tr n Th Th sinh đ ị ầ ượ ườ i con là Ph m Th Á, Ph m Th S và Ph m Th D. ạ ế ạ ạ ị ị

Năm 1968 c D và c Th có mua m t ngôi nhà t i 59 Tr n Th K , ph ng Ngô ụ ụ ộ ạ ị ỷ ầ ườ

Mây,Tp. Q, t nh BĐ. C D m t năm 1973, c Th m t năm 2000, ngôi nhà nói trên ụ ụ ấ ấ ỉ

do ông Ph m Th Á cùng v và các con đang qu n lý s d ng. C D và c Th ử ụ ụ ụ ế ả ạ ợ

không đ l i di chúc nên nay bà Ph m Th D kh i ki n yêu c u chia th a k theo ể ạ ừ ế ệ ạ ầ ở ị

pháp lu t đ i v i nhà và đ t to l c t ậ ố ớ ạ ạ ạ ấ ừ i 59 Tr n Th K nói trên cho các đ ng th a ị ỷ ầ ồ

k là Ph m Th Á, Ph m Th S và Ph m Th D. Trong quá trình kh i ki n thì ông ế ế ệ ạ ạ ạ ở ị ị

ệ Ph m Th Á ch t năm 2009, do đó bà D b sung đ n kh i ki n, bà kh i ki n ế ế ệ ạ ổ ơ ở ở

nh ng ng ữ ườ ữ i th a k c a ông Ph m Th Á là v và các con ông Á hi n là nh ng ừ ế ủ ế ệ ạ ợ

ng i đang qu n lý nhà và đ t. Bà S đã nh ng quy n h ng di s n th a k cho ườ ả ấ ườ ề ưở ừ ế ả

bà D, bà D yêu c u đ ầ ượ ấ c nh n k ph n c a bà và bà S b ng ti n, còn nhà và đ t ầ ủ ề ằ ậ ỷ

giao cho v con ông Ph m Th Á s h u. ở ữ ế ạ ợ

Anh Ph m Th T, đ ng th i là đ i di n theo u quy n c a các đ ng b ủ ế ệ ề ạ ạ ồ ờ ồ ỷ ị

đ n trình bày: ơ ồ Anh T th ng nh t v i trình bày c a nguyên đ n v vi c v ch ng ủ ề ệ ấ ớ ố ơ ợ

c ba ng c Ph m D và Tr n Th Th sinh đ ầ ụ ạ ị ượ ườ i con là Ph m Th Á, Ph m Th D ế ạ ạ ị

và Ph m Th S, cũng nh th i gian m t c a 02 c ; th ng nh t v th i gian mua ấ ủ ấ ề ờ ư ờ ụ ạ ố ị

nhà và đ t t i 59 Tr n Th K và vi c không đ l i di chúc. Tuy nhiên b đ n cho ấ ạ ị ỷ ể ạ ệ ầ ị ơ

i là c Tr n Th Th, ông Ph m Th Á và bà r ng nhà và đ t nói trên do 03 ng ằ ấ ườ ụ ầ ế ạ ị

Ph m Th S cùng b ti n ra mua. Vào ngày 13/5/1985 ông Ph m Th Á đã giao cho ỏ ề ế ạ ạ ị

bà Ph m Th S 1,5 l ng vàng đ bà S mua nhà khác ạ ị ượ ể ở , nay bà Ph m Th D yêu ạ ị

c u chia th a k theo pháp lu t nhà đ t 59 Tr n Th K các b đ n không đ ng ý. ầ ừ ế ị ỷ ị ơ ậ ấ ầ ồ

142

Ng i có quy n l i và nghĩa v liên quan, bà Ph m Th S trình bày: Bà S ườ ề ợ ụ ạ ị

ậ th ng nh t nh trình bày c a nguyên đ n, bà yêu c u chia th a k theo pháp lu t. ừ ế ư ủ ầ ấ ố ơ

Hi n bà đang Hoa Kỳ nên bà nh ng quy n h ệ ở ườ ề ưở ng di s n th a k cho bà D, bà ừ ế ả

ể cũng th a nh n vào năm 1985 ông Ph m Th Á có đ a cho bà 1,5 cây vàng đ bà ừ ư ế ạ ậ

tìm ch m i. Khi đ a vàng, ông Á có l p biên b n ch ng kiên viêc giao tiên; giao ỗ ở ớ ư ứ ậ ả ́ ̣ ̀

nha cho ông A đ c s dung, ba S không co quyên tranh châp. ́ ượ ử ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ́

V i n i dung nh trên, t i b n án dân s s th m s 09/2011/DSST ngày ớ ộ ư ạ ả ự ơ ẩ ố

25/11/2011 c a TAND t nh BĐ đã x : ử ủ ỉ

- Xác đ nh ngôi nhà c p 4 và đ t có di n tích 68 m2 to l c t ấ ở ấ ị ạ ạ ạ ệ ầ i 59 Tr n

Th K , TP Qui Nh n, t nh Bình Đ nh là di s n c a v ch ng c Ph m D và c ả ủ ợ ị ỷ ụ ạ ơ ồ ỉ ị ụ

Tr n Th Th; ph n di s n c a c Ph m D h t th i hi u nên không xem xét. ạ ả ủ ụ ệ ế ầ ầ ờ ị

- Xác đ nh ph n di s n c a c Tr n Th Th có giá tr là 837.459.991 đ ng. ả ủ ụ ầ ầ ồ ị ị ị

- Xác đ nh hàng th a k bao g m: ông Ph m Th Á, bà Ph m Th S và bà ừ ế ế ạ ạ ồ ị ị

Ph m Th D; ông Á m t năm 2009 nên nh ng ng ữ ạ ấ ị ườ i th a k th v c a ông Á ế ế ị ủ ừ

ế g m: ch Ph m Th Ánh T, anh Ph m Th D, anh Ph m Th T, anh Ph m Th C, ế ồ ế ạ ạ ạ ạ ị ị

ch Ph m Th Phi Y, anh Ph m Thanh T, ch Ph m Th D và ch Ph m Th T T. ị ố ạ ạ ạ ạ ị ị ị ị ị

- M i k ph n s là: 837.459.991: 3 = 279.153.330 đ ng; bà Ph m Th D ầ ẽ ỗ ỷ ạ ồ ị

đu c h ợ ưở ng k ph n có giá tr : 279.153.330 đ ng. ị ỷ ầ ồ

Các con ông A g m: ch Ph m Th Ánh T, anh Ph m Th D, anh Ph m Th ế ạ ạ ạ ồ ị ị ế

T, anh Ph m Th C, ch Ph m Th Phi Y, anh Ph m Thanh T, ch Ph m Th D và ế ạ ạ ạ ạ ị ị ị ị

ch Ph m Th T T đ ng k ph n có giá tr : 558.306.660 đ ng; và có nghĩa ị ố ạ ị c h ượ ưở ầ ồ ỷ ị

i k ph n có giá tr 279.153.330 đ ng cho bà Ph m Th D, m i ng v hoàn l ụ ạ ỷ ạ ầ ồ ỗ ị ị ườ i

ph i hoàn l i cho bà D là: 34.894.166 đ ng. ả ạ ồ

- Bác yêu c u c a bà Ph m Th D yêu c u đ c nh n k ph n c a bà ủ ạ ầ ầ ị ượ ủ ầ ậ ỷ

Ph m Th S vì bà S đã đ c nh n 1,5 cây vàng. ạ ị ượ ậ

- Ghi nh n s t ậ ự ự nguy n c a các con ông Ph m Th Á g m: ch Ph m Th ạ ệ ủ ế ạ ồ ị ị

Ánh T, anh Ph m Th D, anh Ph m Th T, anh Ph m Th C, ch Ph m Th Phi Y, ế ế ế ạ ạ ạ ạ ị ị

anh Ph m Thanh T, ch Ph m Th D và ch Ph m Th T T v vi c nh ề ệ ị ố ạ ạ ạ ị ị ị ườ ầ ng ph n

143

ng c a nhà và đ t t i 59 Tr n Th K , ph ng Ngô Mây, Tp. Q, di s n đ ả c h ượ ưở ấ ạ ủ ị ỷ ầ ườ

t nh BĐ cho m là bà Ph m Th M. ỉ ẹ ạ ị

ấ ơ ẩ Sau khi x s th m, bà Ph m Th D kháng cáo, bà cho r ng c p s th m ử ơ ẩ ạ ằ ị

bác yêu c u kh i ki n c a bà đ i v i ph n di s n do ông Ph m D đ l ệ ủ ố ớ ể ạ ả ạ ầ ầ ở ế i do h t

th i hi u kh i ki n là không đúng pháp lu t, bác yêu c u đ ầ ượ ệ ệ ậ ở ờ ầ ủ c nh n k ph n c a ỷ ậ

bà S là thi t h i đ n quy n l i c a bà. ệ ạ ế ề ợ ủ

T i b n án s 35/2012/DS-PT ngày 29/5/2012, Tòa phúc th m Tòa án nhân ạ ả ẩ ố

i ĐN đã h y b n án dân s s th m s dân T i cao t ố ạ ự ơ ẩ ủ ả ố 09/2011/DSST ngµy

25/11/2011 cña TAND tØnh B§. Chuy n h s v ki n v Tòa án nhân dân t nh ể ồ ơ ụ ệ ề ỉ

BĐ đ gi i quy t l ể ả ế ạ i theo th t c chung. ủ ụ

Nh n xét ậ ế : Do trình đ nghi p v c a Th m phán không đ ng đ u, thi u ẩ ụ ủ ề ệ ồ ộ

nghiên c u các văn b n pháp lu t và hi u sai tinh th n văn b n, đi u lu t nên ể ứ ề ậ ầ ả ậ ả c pấ

xac đinh ph n di s n c a c Ph m D h t th i hi u kh i kiên nên không s thâmơ ả ủ ụ ế ệ ở ạ ầ ờ ̉ ́ ̣ ̣

xem xét chia và không châp nhân viêc ba S t nguyên nh ng ky phân cua minh cho ự ườ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀

ba D; xac đinh 8 ng i con cua ông A la nh ng ng i th a kê thê vi cua ông A là ườ ữ ườ ừ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́

không đúng pháp lu t, ậ

4.1.8. Th c tiên giai quyêt tranh châp quyên s d ng đât thuôc cac tr ̀ ử ụ ́ ườ ự ng h p khac ợ ̃ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́

ng Th i gian qua, trong qua trinh vân d ng cac quy đinh cua phap luât va h ̣ ụ ̀ ướ ờ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣

dân thi hanh phap luât môt sô tr ng h p toa an đa co sai sot trong viêc xac đinh ́ ườ ợ ̃ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̃ ́ ́ ̣ ́ ̣

thâm quyên giai quyêt. Do đo, dân đên tinh trang la co viêc thuôc thâm quyên cua uy ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̃ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̉

̀ ban nhân dân thi toa an lai thu ly xet x , co viêc thuôc thâm quyên cua toa an thi toa ́ ử ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀

an lai chuyên cho uy ban nhân dân, lam cho viêc giai quyêt bi keo dai, gây tôn kem ́ ̣ ̉ ̉ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́

tiên cua, th i gian cua Nha n c va cua cac đ ng s . Sau đây la môt ̀ ướ ờ ́ ươ ự ̣ vài vi du: ̀ ̉ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̣

Ví d th 1: ụ ứ Vu tranh châp tai san găn liên v i quyên s dung đât gi a cac đông ́ ữ ̀ ớ ̀ ử ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀

̣ nguyên đ n la ba Nguyên Thi H, ông Nguyên Văn Tr, ông Nguyên Văn T, ba Nguyên Thi ơ ̀ ̀ ̃ ̣ ̃ ̃ ̀ ̃

T do ông Nguyên Văn T đai diên va bi đ n la ba Nguyên Thi H ̣ ơ ở ố quân B, thành ph H ̃ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̃ ̣ ̣

[Xem: 101].

144

̀ Trong đ n kh i kiên cac đông nguyên đ n đoi bi đ n phai tra lai nên mong nha, ơ ̣ ơ ở ơ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ̉ ̣ ̀ ́

ng xây cua ngôi nha cu găn liên v i viêc s dung 50 m

2 đât v i ly do: bi đ n la ba H

t ườ ̀ ớ ̣ ử ́ ớ ̣ ơ ̉ ̀ ̃ ́ ̣ ́ ̀ ̀

chiêm dung đât trên đo co tai san thuôc s h u cua gia đinh cac đông nguyên đ n. ̣ ở ữ ơ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̀ ́ ̀

Theo l i trinh bay cua cac nguyên đ n do ông T đai diên thi: Ngôi nha gach 5 gian ờ ơ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣

xây theo kiêu biêt th , co t ng rao bao quanh, trên diên tich 1303 m ̣ ự ́ ườ

2 đât tai th a 184 t ̣ ử

ờ ̉ ̀ ̣ ́ ́

ban đô sô 3 khu Ngoc Ha, thành ph H (sô nha cu la 100 phô Đôi Cân) nay la 118 ngo 18 ố ̉ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̃ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̃

́ phô Đôi Cân thuôc quyên s h u cua cu Nguyên Văn Th va cu Phan Thi H la bô me cac ̀ ở ữ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̃ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̣

nguyên đ n. Năm 1946, gia đinh ông Th tan c ra vung t ̉ ư ơ ự do, nha khoa c a bo không. ́ ử ̀ ̀ ̀ ̉

́ Khi giai phong thu đô, gia đinh tr vê thây ngôi nha bi mât mai, mât c a va đa co môt sô ́ ử ở ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̃ ́ ̣

gia đinh đang ở ́ , trong đo co gia đinh cu D ng Văn K (bô chông ba H) đa lam nha l p la, ̣ ươ ̀ ợ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̃ ̀

vach đât đê . Gia đinh ông T đa yêu câu cac gia đinh đo tra lai nha đât, nh ng ho không ̉ ở ư ́ ́ ̀ ̃ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̣

tra, gia đinh ông T phai thuê nha khac đê . Năm 1952, cu Th chêt. Năm 1957, gia đinh ̉ ở ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̀

̃ ông T đa lam thu tuc sang tên th a kê nha đât noi trên tai S nha đât thành ph H va đa ̣ ở ừ ố ̃ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̀

đ ượ ̣ c sang tên s h u. Nay gia đinh ông T yêu câu gia đinh ba H phai tra lai nha đât tai ở ữ ̀ ̀ ̀ ̀ ̉ ̉ ̣ ̀ ́

118, ngo 18 phô Đôi Cân. Gia đinh ông T se giup đ gia đinh ba H 30 l ng vang đê mua ́ ỡ ượ ̃ ́ ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ̀ ̉

khac hoăc chuyên đên thuê tai nha sô 34B tô 8 lang Ngoc Ha co diên tich 65m

2.

n i ơ ở ́ ở ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̉ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ́

́ Gia đinh ông T se thanh toan cho ba H sô tiên ba H đa bo ra cai tao, xây d ng nha tai sô ự ̀ ̃ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̃ ̉ ̉ ̣ ̀ ̣

118 Đôi Cân. ̣ ́

Theo s trinh bay cua gia đinh ba H thi: Ba H vê lam dâu cu D ng Văn K va ̣ ươ ự ̀ ở ̣ tai ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀

nha sô 118, ngo 18 phô Đôi Cân t năm 1958. Tai th i điêm đo co nha mai la, nên đât, ́ ừ ờ ̀ ́ ̃ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́

vach đât. Năm 1970, cu K chêt, không đê lai giây t gi vê nha đât đo. Ba H nghe noi cu K ́ ờ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣

đa đo t năm 1948, luc đo chi co b c t ng xây phia măt đ ̃ ở ́ ừ ́ ứ ườ ̣ ườ ̀ ng Đôi Cân. Năm 1980 ba ́ ́ ̉ ́ ̣ ́

H đa ban b t 1 gian bêp 9m ́ ớ

2 cho v chông ba N lây 100 đông đê cai tao nha la thanh nha ̀

ợ ̃ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ ̣ ̀ ́ ̀

gach, l p ngoi. Năm 1998 ba H đa xây d ng thanh nha 2 tâng, l p ngoi nh hiên nay. Khi ự ư ợ ợ ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ̀ ́ ̣

xây d ng, ba H co lam đ n xin phep chinh quyên va đa đ ̃ ượ ự ơ ́ c Uy ban nhân dân thanh phô ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̀

H câp giây phep xây d ng nha 2 tâng tam đê ự ̉ ở ừ ̉ . T năm 1948 đên nay, không biêt ai la chu ́ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̀

va không thây ai đoi. Vi vây ba H không châp nhân theo yêu câu cua gia đinh ông T. ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̀

Tai ban an dân s s thâm sô 24/DSST ngay 12/9/1996, Toa an nhân dân quân B ự ơ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ̣

đa quyêt đinh: ̃ ́ ̣

145

+ Châp nhân yêu câu đoi đât tai 118 Đôi Cân, qu n B, thành ph H cua cac nguyên ậ ố ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ́

đ n đôi v i ba Nguyên Thi H. ơ ́ ớ ̀ ̃ ̣

+ Gia đinh ba Nguyên Thi H, anh D ng Tiên T đ c tiêp tuc s dung 49,75 m ươ ượ ̣ ử

2 đât́

̀ ̀ ̃ ̣ ́ ́ ̣

́ tai 118 Đôi Cân va phai thanh toan tra cac đông nguyên đ n do ông Nguyên Văn T đai diên sô ơ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̃ ̣ ̣

tiên 316.183.000 đông la tri gia s dung 49,75 m ́ ử

2 đât.́

̀ ̀ ̀ ̣ ̣

+ Sau hai thang kê t ngay ban an co hiêu l c phap luât, nêu ba H va anh T không ̉ ừ ̣ ự ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀

đên nôp sô tiên trên thi ba H, anh T va cac thanh viên trong gia đinh phai chuyên vao ̀ ở ̣ tai ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̉

diên tich nha 34B tô 8, cum 2, ph ườ ̣ ng Ngoc Ha đê tra lai diên tich nha đât tai sô 118 Đôi ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́

Cân cho gia đinh ông T va đ c nhân 53.146.000 đông la tiên tri gia xây d ng nha 118 ̀ ượ ự ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̀

Đôi Cân do ông T thanh toan. Bac cac yêu câu khac cua cac đ ́ ươ ng s . ự ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉

Ngay 17/9/1996 ba H khang cao v i nôi dung: Gia đinh chông ba H d ng nha trên diên ́ ớ ự ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣

tich đât hoang, năm 1980 lam lai thanh nha câp 4, mai ngoi, đa đăng ky nha t quan. Đên năm ̀ ự ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̃ ́ ̉ ́

1989 ba H đ ượ ̀ c Uy ban nhân dân thanh phô H câp giây phep xây d ng thanh nha 2 tâng, đê ự ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀

nghi Toa an thành ph H xet x lai toan bô vu an. ́ ử ố ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ́

Ngay 20/9/1996, ông Nguyên Văn T khang cao yêu câu đ c lây lai nha đât đê ̀ ượ ̉ ở ̀ ̃ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

va làm n i th cung hoăc gia đinh ba H phai thanh toan theo gia thi tr ng la 2,5 cây ̣ ườ ờ ơ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̀

vang/1 m

2 đât.́

Tai ban an dân s phuc thâm sô 365/DSPT ngay 28/12/1996, Toa an nhân dân ự ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́

thanh phô H đa quyêt đinh: ̀ ́ ̃ ́ ̣

+ Buôc ba Nguyên Thi H va anh D ng Tiên T phai thanh toan gia tri s dung ̣ ử ươ ̣ ̀ ̃ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̣

49,75 m2 đât tai sô 118 phô Đôi Cân, thành ph H cho cac đông nguyên đ n do ông ố ơ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀

Nguyên Văn T đai diên sô tiên la 343.275.000 đông. ̃ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̀

+ Gia đinh ba H đ c tiêp tuc s dung 49,75 m

2 đât cung diên tich nha ba H đa xây

ượ ̣ ử ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̃

d ng trên diên tich noi trên tai sô 118 phô Đôi Cân, thành ph H. ự ố ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́

Ba H khiêu nai ban an phuc thâm nêu trên. ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉

ng Viên kiêm sat nhân dân tôi cao Tai ̣ Quyêt đinh sô 87 ngay 3/6/1997, Pho Viên tr ̣ ưở ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́

đa khang nghi ban an phuc thâm nêu trên va đê nghi Toa dân s Toa an nhân dân tôi cao ự ̃ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ́

không châp nhân yêu câu đoi đât cua cac nguyên đ n đôi v i ba H. ́ ớ ơ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀

146

an an giam đôc thâm dân s sô 459 ngay 27/10/1997, Toa dân s Toa an nhân Tai Ḅ ự ự ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ́

dân tôi cao đa quyêt đinh: ́ ̃ ́ ̣

+ Huy ca hai ban an s thâm dân s sô 24/DSST ngay 12/9/1996 cua Toa an nhân ́ ơ ự ̉ ̉ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́

dân quân B va Ban an phuc thâm dân s sô 365/DSPT ngay 28/12/1996 cua Toa an nhân ự ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́

dân thanh phô H. ̀ ́

ơ + Đinh chi viêc giai quyêt vu kiên tranh châp quyên s dung đât gi a nguyên đ n ́ ữ ̀ ử ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̣

̀ la ba Nguyên Thi H, ba Nguyên Thi T, ông Nguyên Văn T, ông Nguyên Văn Tr v i ba ớ ̀ ̀ ̃ ̣ ̀ ̃ ̣ ̃ ̃

. Nguyên Thi H ̃ ̣

+ Chuyên hô s vu kiên sang Uy ban nhân dân thanh phô H giai quyêt theo thâm ̀ ơ ̣ ̉ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̉

quyêǹ .

Sau đo, tai Công văn sô 196/UB-NNĐC ngay 25/1/1999 cua Uy ban nhân dân ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̉

thanh phô H g i Chanh an Toa an nhân dân tôi cao co nêu: Theo bao cao cua S Đia chinh ử ̉ ở ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ́

thành ph H tai công văn sô 1810/CV-ĐC ngay 24/11/1998 thi tai đia điêm co tranh châp ố ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ́

(tai 118, ngo 18 đ ng Đôi Cân) hiên vân con mong nha, t ng nha, hanh lang bê tông, ườ ̀ ườ ̣ ̃ ̣ ́ ̣ ̃ ̀ ́ ̀ ̀

công. Do đo, Uy ban nhân dân thanh phô H đa chuyên hô s vu an vê Toa an nhân dân ̀ ơ ̣ tôí ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̃ ̉ ́ ̀ ̀ ́

cao giai quyêt theo thâm quyên. ̉ ́ ̉ ̀

Ngay 20/4/1999, gia đinh ông Nguyên Văn T khiêu nai ban an giam đôc thâm nêu ̀ ̀ ̃ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̉

trên va cho răng toa an chuyên vu an cho uy ban nhân dân giai quyêt la không đung. ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ́

Tai Quyêt đinh sô 07/DS-KN ngay 5/4/2000, Chanh an Toa an nhân dân ̃ tôi cao đa ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ́

khang nghi ̣ ban an giam đôc thâm dân s sô 459 ngay 27/10/1997 cua Toa dân s Toa an ự ự ́ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ́

nhân dân tôi cao v i nhân xet đây la vu an “tranh châp tai san găn liên v i viêc s dung ̀ ớ ̣ ử ớ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣

đât” thuôc th m quyên giai quyêt cua toa an nhân dân. ẩ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́

êt luân sô 100/KL-DS ngay 6/6/2000, Viên tr ng Viên kiêm sat nhân dân Tai Ḳ ̣ ưở tôí ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́

cao nhât tri v i khang nghi cua Chanh an Toa an nhân dân tôi cao. ́ ớ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́

Tai quyêt đinh giam đôc thâm sô 33/UBTP-DS ngay 12/10/2000, Uy ban thâm ̣ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̉

phan Toa an nhân dân tôi cao đa x : Huy ̃ ử ̉ ban an giam đôc thâm sô 459 ngay 27/10/1997 ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀

cua Toa dân s Toa an nhân dân tôi cao, giao hô s vu an vê Toa dân s Toa an nhân dân ự ̀ ơ ̣ ự ̉ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ́

tôi cao xet x giam đôc thâm lai. ́ ử ́ ́ ́ ̉ ̣

147

: Do quy đ nh v th m quy n gi Nh n xét ậ ề ẩ ề ị ả ậ i quy t tranh ch p th u rõ ràng, nh n ế ế ấ

ấ ẫ th c v th m quy n gi a c quan Tòa án và y ban nhân dân thi u th ng nh t d n ứ ề ẩ ữ ơ Ủ ề ế ố

i gi a các c quan, gây nhi u phi n hà cho đ ng s đ n vi c đ y qua đ y l ế ệ ẩ ẩ ạ ữ ề ề ơ ươ ự:

̀ Tai nhiêu đ n kh i kiên cac đông nguyên đ n đêu yêu câu gia đinh ba H tra lai nha ̀ ơ ở ơ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣

đât tai 118, ngo 18 đ ng Đôi Cân, thành ph H. Tai biên ban đôi chât ngay 27/4/1996, ườ ố ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀

ông Nguyên Văn T khai: diên tich nha đât ba H đang tr ở ướ ̀ c la 2 gian nha phu đê xe va ̃ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̉

ng i giup viêc , nay đoi lai đê con chau s dung. ườ ̣ ở ́ ử ́ ̀ ̣ ̉ ̣

Tai phiên toa s thâm ngay 12/9/1996 cua Toa an nhân dân quân B, ông Nguyên ̀ ơ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̃

Văn T khai: Diên tich đât ba H đang s dung tai 118 Đôi Cân nguyên tr ử ướ ̀ c đây la phân ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̀

sân, v n cây va b c t ườ ̀ ứ ườ ́ ng bao cua khu biêt th . Năm 1955 cu K lam mây gian nha la, ̣ ự ̉ ̣ ̀ ́ ̀

vach đât, co môt phân vach nha la môt phân t ̀ ườ ng bao quanh khu biêt th . ̣ ự ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̣

ố Theo Công văn sô 1810/CV-ĐC ngay 24/11/1998 cua S Đia chinh thành ph H ̉ ở ́ ̀ ̣ ́

thi trên diên tich đât đang co tranh châp hiên vân con mong nha, nên nha, hanh lang bê ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ̃ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̀

̀ ớ tông, công. Do đo, co căn c đê xac đinh đây la vu an vê tranh châp tai san găn liên v i ứ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́

́ quyên s dung đât thuôc thâm quyên giai quyêt cua Toa an nhân dân. Ban an giam đôc ̀ ử ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ́

thâm sô 459 ngay 27/10/1997 cua Toa dân s Toa an nhân dân tôi cao huy ban an dân s ự ự ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ̉ ́

́ s thâm sô 24/DSST ngay 12/9/1996 cua Toa an nhân dân quân B va ban an dân s phuc ơ ự ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́

́ thâm sô 365/DSPT ngay 28/12/1996 cua Toa an nhân dân thanh phô H, giao hô s vu an ̀ ơ ̣ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ́

sang Uy ban nhân dân thanh phô H giai quyêt la không đung. ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ́

Ví d th 2: ụ ứ Vu tranh châp quyên s h u nha va quyên s d ng đât gi a ba ̀ ử ụ ̀ ở ữ ữ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́

Vu Thi N v i v chông ông Nguyên Văn M, ba Nguyên Thi L [ ớ ợ ̣ Xem: 66]. ̃ ̣ ̀ ̃ ̀ ̃

Ngôi nha mang sô 29 đ ng Nguyên H u Tho, ph ng K, quân CL nguyên ườ ữ ườ ̀ ́ ̃ ̣ ̣

la cua ba Vu Thi N. Năm 1977 ba N giao nha, đât cho con gai la ba Huynh Thi H. Ba ̀ ̀ ̉ ̀ ̃ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣

H đi lây chông đa d vât liêu nha (tôn, gac gô) ban va giao phân con lai cho ông ̃ ỡ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̃ ́ ̀ ̀ ̀ ̣

Nguyên Văn T trông coi. Ông T đa dung đê trông chuôi va nuôi heo. Năm 1978 v ợ ̃ ̃ ̀ ̉ ̀ ́ ̀

chông ông T đa cho chau la v chông Nguyên Văn M nên nha noi trên. V chông ̀ ợ ợ ̀ ̃ ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ́ ̀

ông M đa xây cât nha lên đê , thang 5/2003 ba Vu Thi N g i đ n đên Uy ban nhân ̉ ở ử ơ ̃ ́ ̀ ́ ̀ ̃ ̣ ́ ̉

dân đoi v chông anh M tra nha đât. ̀ ợ ̀ ̉ ̀ ́

148

Tai Quyêt đinh sô 88/QĐ-CT-UB ngay 31/10/2003 Uy ban nhân dân quân CL ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̣

đa bac đ n yêu câu đoi quyên s d ng 109,5m

2 đât cua ba N; công nhân quyên s

̀ ử ụ ơ ̀ ử ̃ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̣

d ng đât noi trên cho v chông anh M. Ba Vu Thi N đa khiêu nai quyêt đinh sô 88 ụ ợ ́ ́ ̀ ̀ ̃ ̣ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ́

noi trên. ́

Tai Quyêt đinh sô 09/QĐ-GQ ngay 15/3/2004 Chu tich Uy ban nhân dân quân ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ̣

CL đa bac đ n khiêu nai cua ba N, gi nguyên quyêt đinh sô 88/QĐ-CT-UB ngay ơ ữ ̃ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̀

31/10/2003 cua Uy ban nhân dân quân CL. ̉ ̉ ̣

Ba N đa kh i kiên vu an dân s đoi nha đât đên Toa an nhân dân quân CL. ̃ ở ự ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣

Tai ban an dân s s thâm sô 305/DSST ngay 24/8/2005 cua Toa an nhân dân ự ơ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́

quân CL đa quyêt đinh: ̣ ̃ ́ ̣

- Bac yêu câu cua ba N va cac con cua ba N vê viêc yêu câu v chông ông M ợ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀

tra lai căn nha, đât tai sô 29 đ ng Nguyên H u Tho, ph ng K, quân CL. ườ ữ ườ ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̃ ̣ ̣

- Buôc v chông ông M co trach nhiêm tra cho ba N va cac con cua ba N sô ợ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̀

tiên 6.619.760đ la gia tri vât kiên truc con lai trên đât (b c t ng tr c, sau va nên ứ ườ ướ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀

xi măng).

Sau khi xet x s thâm, Ba N va cac con cua ba N khang cao. ́ ử ơ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́

Tai Ban an dân s phuc thâm sô 75/DSPT Ngay 28/7/2006 cua Toa an nhân ự ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́

dân thanh phô ĐN đa quyêt đinh: ̀ ́ ̃ ́ ̣

- Châp nhân yêu câu cua gia đinh ba N, Buôc v chông ông M Bôi th ng ợ ườ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀

cho gia đinh ba N sô tiên tông công la 883.019.000đ; va đ ̀ ượ c tiêp tuc s d ng, h p ợ ̣ ử ụ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ́

th c hoa quyên s d ng nha, quyên s d ng đât tai sô 29 đ ̀ ử ụ ̀ ử ụ ứ ườ ̣ ng Nguyên H u Tho, ữ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̃

ph ng K, quân CL. ườ ̣

Sau khi thi hanh an, v chông ông M đ c co ợ ượ c quyên đên c quan Nha n ́ ơ ̀ ướ ́ ̀ ́ ̀ ̀

thâm quyên kê khai, đăng ky h p th c hoa quyên s h u nha ́ ợ ̀ ở ữ ứ ̀ ở ̀ ử ụ va quyên s d ng ̉ ̀ ́ ̀

đât nha đât noi trên theo quy đinh cua phap luât. ́ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣

Nhân xet ng t nh v trên, Trong vu kiên nay trên đât con co vât kiên ́ : T ươ ự ư ụ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́

truc nên thuôc thâm quyên giai quyêt cua toa an nhân dân. Uy ban nhân dân quân CL ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ̣

thu ly gai quyêt la sai. Tuy nhiên quyêt đinh giai quyêt cua Uy ban nhân dân quân CL ̣ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̉ ̣

đang co hiêu l c, ch a bi ai bac bo nên Toa an nhân dân quân CL va Toa an nhân ̣ ự ư ́ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ́

149

thanh phô ĐN thu ly giai quyêt s thâm va phuc thâm đ n cua ba N la cang sai. Đang ́ ơ ơ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ̀ ̀ ́

le ra, toa an phai h ng dân đ ng s kh i kiên quyêt đinh cua Uy ban nhân dân ̉ ướ ươ ự ở ̃ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ̉ ̉

quân CL ra toa hanh chinh đê huy bo quyêt đinh cua y ban nhân dân tr ̉ ủ ướ ớ c rôi m i ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ̉ ́ ̣ ̀

kh i kiên vu an dân s sau. ự ở ̣ ̣ ́

4.2. Nh ng v ng măc phat sinh t th c ti n gi ữ ướ ừ ự ễ ả ằ i quy t tranh ch p đ t đai b ng ấ ấ ế ́ ́

tòa án c ta n ở ướ

Đanh gia chung vê th c ti n giai quyêt tranh châp đai đai băng toa an ̀ ự ́ ở ễ ́ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̀

c ta n ướ

. Măt thành công ̣

Sô l ng cac vu tranh châp vê quyên s d ng đât đa đ c toa an nhân dân ́ ượ ̀ ử ụ ̃ ượ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́

các c p thu ly, giai quyêt ngay cang tăng. Nhin chung, toa an nhân dân các c p đa ấ ấ ̃ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́

tuân thu cac quy đinh cua Bô luât Tô t ng dân s , nhân th c ro tinh đăc thu trong ́ ụ ự ứ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̃ ́ ̣ ̀

viêc giai quyêt cac vu tranh châp vê quyên s d ng đât, kiên tri hoa giai. Do đo, sô ̀ ử ụ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́

ng vu viêc tranh châp vê quyên s d ng đât đ c toa an nhân dân hoa giai thanh l ượ ̀ ử ụ ́ ượ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̀

chiêm ty lê t ng đôi cao, gop phân giai quyêt nhanh cac vu tranh châp. ̣ ươ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ́

́ Vê c ban, toa an nhân dân các c p đa ap d ng đúng đăn va thông nhât cac ̀ ơ ụ ấ ̉ ̀ ́ ̃ ́ ́ ̀ ́ ́

quy đinh cua Luât Đât đai năm 2003, Bô luât Dân s , cac văn ban phap luât khac vê ự ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ́

đât đai, cac h ng dân cua Toa an nhân dân tôi cao trong công tac xet x cac vu an ́ ướ ́ ử ́ ̃ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ́

vê tranh châp quyên s d ng đât. Đ ng lôi xet x cac tranh châp vê quyên s ̀ ử ụ ́ ử ̀ ử ườ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̀

c cac thâm phan tuân thu va ap d ng t ng đôi tôt. Chât l d ng đât đ ụ ́ ượ ụ ươ ́ ượ ̉ ng giai ́ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́ ́

quyêt ngay môt nâng cao, gop phân quan trong vao viêc ôn đinh trât t , an toan xa ̣ ự ̃ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀

hôi, phat triên kinh tê, bao vê chê đô s h u toan dân đôi v i đât đai, nâng cao hiêu ̣ ở ữ ́ ớ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̣

c, bao vê quyên, l i ich h p phap cua ng l c quan ly cua Nha n ự ̀ ướ ợ ợ i đ ườ ượ ̀ c Nha ̉ ́ ̉ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ̉

n ướ c giao đât, bao vê cac giao dich dân s h p phap trong đ i sông xa hôi. Phân l n ự ợ ̀ ớ ờ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̃ ̣

cac ban an, quyêt đinh cua toa an các c p xet x cac loai tranh châp vê quyên s ấ ́ ử ̀ ử ́ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀

c nhân dân đông d ng đât co căn c phap luât, phu h p v i hoan canh lich s , đ ụ ử ượ ̀ ợ ứ ớ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀

tinh, d luân xa hôi ung hô va bao đam hiêu l c thi hanh. ̣ ự ư ̀ ̣ ̃ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀

. Măt h n ch ế ̣ ạ

150

Bên canh nh ng măt tich c c, công tac xet x cac vu tranh châp vê quyên s ́ ử ̀ ử ữ ự ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀

́ d ng đât tai tòa án cũng bôc lô nh ng han chê nhât đinh. Tinh trang đê cac vu an qua ụ ̣ ữ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́

th i han xet x theo quy đinh cua phap luât ch ́ ử ờ ưa đ ượ ́ c khăc phuc triêt đê. Ty lê cac ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣

ban an, quyêt đinh bi huy, bi s a con cao. Viêc hoan phiên toa không đúng quy đinh ̣ ử ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ̃ ̀ ̣

vân con xay ra ở ́ môt sô toa an lam keo dai viêc giai quyêt môt sô vu an. Đang chu y ̃ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́

la, co môt sô vu an tranh châp nha đât keo dai, qua nhiêu câp xet x va trong qua ́ ử ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̀

trinh giai quyêt vu an do viêc nghiên c u cac tai liêu, ch ng c không đây đu, đanh ứ ứ ứ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ́

gia ch ng c thiêu khach quan, toan diên, lung tung khi ap d ng phap luât, không ứ ứ ụ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣

vân d ng đúng đ ng lôi chinh sach phap luât cua Nha n , đât đai trong ̣ ụ ườ ̀ ư c vê nha ớ ̀ ở ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́

i đang quan ly, s d ng nha , đât t ng giai đoan lich s nên buôc nh ng ng ử ừ ữ ườ ́ ử ụ ̀ ở ́ ở ̣ ̣ ̣ ̉

nhiêu chuc năm phai tra nha đât cho nguyên đ n gây thiêt hai nghiêm h p phap t ợ ́ ừ ơ ̀ ̣ ̉ ̉ ̀ ́ ̣ ̣

trong vê ca vât chât va tinh thân cho bi đ n; xac đinh sai t cach hoăc thiêu ng ̣ ơ ư ́ iườ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ́

tham gia tô t ng dân đên quyêt đinh sai lâm hoăc vi pham nghiêm trong thu tuc tô ́ ụ ́ ̃ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣

t ng nên toa an câp trên phai huy hoăc s a an cua toa an câp d ụ ̣ ử ́ ́ ư i, cac ban an quyêt ớ ̀ ́ ́ ̉ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ́

́ đinh cua toa an bi khang cao, khang nghi nhiêu. Khi ap d ng phap luât đê giai quyêt ụ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̉

vu an ch a thât chu trong trong viêc kêt h p v i yêu tô tâm ly, tâp quan cua ng ư ́ ợ ớ ư iờ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̉

dân nên hiêu qua con han chê. Co môt sô tr ng h p, toa an xac đinh sai thâm quyên ́ ườ ợ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̀

nên đa thu ly ca nh ng viêc thuôc thâm quyên cua uy ban nhân dân. ̉ ữ ̃ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̉

ng m c phát sinh khi áp d ng pháp lu t đ Nh ng v ữ ướ ắ ậ ể giai quyêt tranh châp ụ ̉ ́ ́

đât đai băng toa an c ta n ́ ở ướ ́ ̀ ̀

i quy t m t s v án tranh ch p đ t đai c a ngành Qua nghiên c u th c ti n gi ứ ự ễ ả ế ộ ố ụ ấ ấ ủ

tòa án có th rút ra nh ng khó khăn, v ữ ể ướ ng m c khi áp d ng pháp lu t đ gi ụ ậ ể ả ắ ế i quy t

lo i tranh ch p này nh sau: ấ ư ạ

Th nhât, nh ng v ng măc liên quan đên hê thông phap luât: Phap luât ch ữ ứ ướ ư- ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣

a thât thông nhât, đông bô gi a Luât, Nghi đinh, Phap lênh cung v i cac văn ban ̣ ữ ớ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̉

phap luât cua cac nganh liên quan nh , Luât Nha ư Lu t ậ Xây d ngự ̀ ở ̣ , vân con tôn tai ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ ̃ ̀ ̀

hiên t ng luât khung, luât ông. Nêu nh ượ ̣ ư Bô luât Dân s năm 1995 cu thê hoa Luât ự ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́

Đât đai năm 1993 thi Bô Luât Dân s năm 2005 lai xây d ng đuôi theo cho phu h p ̀ ợ ự ự ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉

v i Luât Đât đai năm 2003. Luât đa co hiêu l c lai phai ch Nghi đinh, Thông t ớ ̣ ự ờ ư ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̣ ̉ ̣ ̣

151

hư ng dân...trong khi sô l ớ ượ ̉ ng cac vu an ma nganh toa an nhân dân phai thu ly, giai ̃ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ́

quyêt ngay cang tăng, tinh chât vu viêc ngay cang ph c tap. Trong khi đo, cac văn ứ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ́

ban tr c ap d ng đê giai quyêt môt sô vu an ư c tuy hêt hiêu l c nh ̣ ự ớ ưng vân con đ ượ ụ ̉ ́ ̃ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́

́ tranh châp quyên s d ng đât tuy thuôc vao th i điêm xay ra tranh châp va tinh tiêt ̀ ử ụ ờ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ̀

ơ . cua vu an đa khiên viêc ap d ng găp nhiêu kho khăn h n ́ ụ ̉ ̣ ́ ̃ ́ ̣ ̣ ̀ ́

Môt th c tê cho thây t tr c đên nay la co qua nhiêu văn ban h ng dân thi ́ ừ ự ướ ướ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̃

hanh bât câp vê ca sô l ượ ớ ng lân nôi dung mâu thuân chông cheo v i văn ban gôc, v i ớ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̃ ̣ ̃ ̀ ́ ̉ ́

cac văn ban khac vê cung môt vân đê điêu chinh. Vân đê nay măc du đa đ ượ ́ c khăc ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̃

phuc đang kê, tuy nhiên vân con tôn tai trong va gi a cac văn ban h ng dân thi ̀ ữ ướ ̣ ́ ̉ ̃ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ̃

con co hanh Luât Đât đai năm 2003 trong th i gian qua. Luât Đât đai va Luât Nha ờ ̀ ở ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̀

̣ . nh ng quy đinh ch a thông nhât v i nhau gây lung tung trong viêc th c hiên ́ ớ ữ ư ự ̣ ́ ́ ́ ̣

Th hai, nh ng v ng măc vê c chê phôi h p: ứ ữ ướ ́ ợ Viêc phôi h p gi a uy ban ́ ợ ̀ ơ ữ ́ ́ ̣ ̉

nhân dân, toa an nhân dân, c quan thi hanh an, cac s ban nganh liên quan trong ́ ở ơ ̀ ́ ̀ ́ ̀

viêc xac minh thu thâp, đanh gia ch ng c , đinh gia quyên s d ng đât.v.v... con ̀ ử ụ ứ ứ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀

thiêu chăt che. Đôi v i cac vu an ra quyêt đinh hoa giai thanh cac đ ng s t đinh ́ ớ ươ ự ự ́ ̣ ̃ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̣

đoat thi co cân xac nhân cua c quan thi hanh an khi lam thu tuc câp giây ch ng nhân ̉ ơ ứ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât không? Th c tê, nhi u đ a ph ̀ ử ụ ự ề ị ươ ng vân yêu câu c quan thi hanh ̀ ơ ́ ́ ̃ ̀

an xac nhân an đa đ c thi hanh. H oăc la ượ ̀ vân đê đinh gia đât, nên theo th i gia hay ờ ́ ́ ̣ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́

khung gia? Th i gian qua, viêc xac đinh gia quyên s d ng đât trong cac vu an co ̀ ử ụ ờ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́

liên quan đên quyên s d ng đât ch a đ c thông nhât; cu thê la co toa an xac đinh ̀ ử ụ ư ượ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣

theo khung gia do Nha n c quy đinh, co Toa an xac đinh theo gia chuyên nh ng ướ ượ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉

tai đia ph ng h p không bao đam quyên, th c tê ự ́ ở ư ng n i co đât; vi vây, nhiêu tr ơ ơ ườ ợ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀

i ich h p phap môt sô đ ng s khi giai quyêt tranh châp. l ợ ́ ươ ợ ự ́ ́ ̣ ̉ ́ ́

́ Khung gia đât ma uy ban nhân dân câp tinh công bô hang năm không phai luc ́ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̉

nao cũng thâp h n gia thi tr ng nh i ta vân nghi ma co nh ng tr ơ ườ ngư ườ ữ ườ ợ ng h p ̀ ́ ́ ̣ ̃ ̃ ̀ ́

ng c lai. Cac văn ban phap luât nêu trên cũng không qui đinh ro la cac bên đ ượ ư ngơ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̃ ̀ ́

ng không đ s co quyên thoa thuân vê gia tai san đang tranh châp nh ự ư ơ ư c thâp h n ợ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́

khung gia qui đinh. Nh ng khi giai quyêt cac vu an tranh châp nay, thâm chi ca ư ̉ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́

nh ng vu hoa giai thanh va cac bên đ ng s thoa thuân đ c gia (kê ca không thâp ữ ươ ự ượ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ̉ ́

152

c), th ng thi toa an bao gi cũng lâp hôi đông đinh gia đê h n khung nha Nha n ơ ̀ ướ ườ ờ ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ́

̉ tinh an phi. Điêu nay cũng la môt trong nh ng nguyên nhân keo dai th i gian giai ữ ờ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̀

quyêt vu an, lam hao phi công s c, tiên bac cua ca đ ng s lân Nha n ứ ươ ự c.ướ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ̃ ̀

Ngoai ra, theo Bô luât Tô t ng Dân s thi đ ng s phai co nghia vu cung ́ ụ ̀ ươ ự ự ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ̃ ̣

câp đây đu ch ng c cho toa án nh ng trên th c tê thi đôi v i ng i dân hâu nh ̉ ứ ́ ớ ứ ư ự ườ ư ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀

c vê các tài liêu co thê viêc lây thông tin trong kho l u tr cua cac c quan Nha n ư ́ ơ ̀ ướ ữ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́

ự ch ng minh cho viêc kh i kiên cua minh la không thê, ngay ca viêc Thâm phan tr c ứ ở ̣ ̣ ̉ ̀ ̀ ̉ ̉ ̣ ̉ ̉

tiêp đi thu thâp thi không phai lúc nào cũng găp thuân l i. Đây chinh la môt trong ̣ ợ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̣

nh ng nguyên nhân lam cho viêc giai quyêt vu an bi keo dai, an bi cai s a hoăc bi ̉ ử ữ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣

́ huy nhiêu do phat sinh nh ng tinh tiêt m i tai giai đoan phuc thâm hoăc giam đôc ớ ữ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ́

thâm, tai thâm. ̉ ́ ̉

Th ba, môt sô v ng măc khi ap d ng quy đinh cua điêu 136 Luât Đât đai ́ ướ ứ ụ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̣ ́

vao giai quyêt tranh châp đât đai: ̀ ̉ ́ ́ ́

̉ Môt la, vân đê thu tuc hoa giai tai uy ban nhân dân câp xa: Theo quy đinh cua ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̃ ̣

khoan 1, điêu 136 Luât Đât đai năm 2003, toa an se giai quyêt cac tranh châp đât đai ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ̉ ́ ́ ́ ́

ma đ ng s co giây ch ng nhân quyên s d ng đât hoăc giây t khac theo quy ̀ ươ ̀ ử ụ ́ ờ ự ứ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́

đinh tai khoan 1, 2 va 5 Điêu 50 va tranh châp vê tai san liên quan đên quyên s ̀ ử ̣ ̣ ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́

uy ban nhân dân câp xa ma d ng đât v i điêu kiên la đa thông qua thu tuc hoa giai ụ ́ ớ ̉ ở ̀ ̀ ̣ ̀ ̃ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̃

môt hoăc cac bên không đông y va kh i kiên ra toa an. Trên th c tê khi ap d ng quy ́ ụ ự ở ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́

đinh nay vao giai quyêt tranh châp đât đai đa phat sinh môt sô v ng măc: ́ ướ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̃ ́ ̣ ́

̀ Theo quy đinh cua Luât Đât đai năm 2003 va Nghi đinh 181 thi kêt qua hoa ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̉

giai phai đ ̉ ượ ̉ c lâp thanh biên ban, co ch ky cua cac bên va co xac nhân hoa giai ữ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀

thanh hoăc không thanh cua uy ban nhân dân xa, ph ng, thi trân. Tuy nhiên hiên ườ ̀ ̣ ̀ ̉ ̉ ̃ ̣ ́ ̣

nay khi uy ban nhân dân triêu tâp cac bên đê hoa giai trong nhiêu tr ườ ̣ ng h p phia bi ợ ̉ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̉ ̀ ́

đ n không đên (măc du đa đ ơ ̃ ượ c tông đat giây triêu tâp h p lê) do vây phat sinh vân ợ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́

đê: khi bi đ n không đên thi uy ban nhân dân không thê tiên hanh hoa giai đ c, ̣ ơ ̉ ượ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ̀

trong biên ban hoa giai cũng không thê co ch ky cua bi đ n. Gia s uy ban nhân ́ ữ ̣ ơ ̉ ử ̉ ̀ ̉ ̉ ́ ̉ ̉

dân co lâp biên ban không hoa giai vi bi đ n không đên thi biên ban nay co đ c coi ̣ ơ ́ ượ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̉ ̀

̀ la biên ban hoa giai không thanh không? Trên th c tê ch a tiên hanh hoat đông hoa ́ ư ự ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ̣

153

giai, nêu biên ban nay không đ ượ ́ c coi la biên ban hoa giai không thanh thi phia ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ̀

nguyên đ n co quyên kh i kiên không? Đa co rât nhiêu y kiên khac nhau vê vân đê ở ơ ̀ ́ ̀ ̣ ̃ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́

nay nh bai: " ư ̀ Nh ng vân đê cân trao đôi khi ap d ng điêu 136 Luât đât đai 2003" ữ ụ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ́

cua tac gia Nguyên Nh Ph ư ướ ́ c, Toa an nhân dân huyên Tanh Linh, Binh Thuân, tac ̉ ́ ̉ ̃ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣

gia Nguyên Kim L ng, Toa an nhân dân huyên Đăc To, Kon Tum, tac gia Nguyên ượ ̉ ̃ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̃

Văn C ng - Toa an nhân dân tôi cao. Trong cac bai viêt nay, cac tac gia đa phân ườ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̃

tich, đ a quan điêm riêng cua minh. T u chung lai tac gia đêu cho răng tr ư ự ườ ng h p ợ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̀

nay cân phai hiêu linh hoat, không nên may moc cho răng nhât thiêt phai co “biên ban ̀ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̉

hoa giai không thanh” thi toa an m i thu ly vu an. B i theo quy đinh, th i han hoa ớ ở ờ ̀ ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀

giai la 30 ngay lam viêc kê t ngay uy ban nhân dân nhân đ ̉ ừ ượ ờ c đ n. Nêu hêt th i ơ ̉ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ́

gian nay ma phia bi đ n không đên thi uy ban nhân dân xa không hoa giai đ c, đây ̣ ơ ̉ ượ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̃ ̀

cũng phai coi la tr ng h p “hoa giai không thanh” b i trên th c tê uy ban nhân dân ̀ ườ ự ợ ở ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̉

̣ ơ đa co s chuân bi hoa giai, đa m phiên toa giai nh ng do s văng măt cua bi đ n ̃ ở ́ ự ư ự ̃ ̉ ̣ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̣ ̉

nên hoa giai không thanh. Nêu sau đo phia nguyên đ n kh i kiên vu an tai toa an vân ở ơ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̃

thu ly va giai quyêt. ̣ ́ ̀ ̉ ́

Tr ng h p nay, ng i viêt cũng đông tinh v i quan điêm nêu trên va cho ườ ợ ườ ớ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̀

răng toa an cân phai thu ly vu an đê bao đam quyên va l i ich h p phap cua phia ̀ ợ ợ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ́

nguyên đ n.ơ

Hai la, tranh châp vê tai san la quyên s d ng đât khi v chông ly hôn: Theo ̀ ử ụ ợ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ̀

quy đinh cua Luât Đât đai năm 2003 va Nghi đinh 181 thi không noi ro cac bên tranh ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̃ ́

châp la nh ng ai va viêc tranh châp đât đai khi v chông ly hôn co đ ̀ ữ ́ ượ ợ ̉ c loai bo khoi ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̉

tr ng h p nay không?. Do vây, đây đăt ra môt câu hoi vây tranh châp đât đai khi ườ ̣ ở ợ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ́

v chông ly hôn co phai qua hoa giai tai uy ban nhân dân không? Ban vê vân đê nay ợ ̀ ́ ̉ ̀ ̉ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ̀

cũng co nhiêu quan điêm khac nhau, co quan điêm cho răng không cân thiêt phai qua ́ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̉

hoa giai vi no chi la quan hê phat sinh t viêc ly hôn, cac bên t thoa thuân, nêu ừ ự ̀ ̉ ̀ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́

không đ c thi yêu câu toa an giai quyêt. Cũng co quan điêm phân ra hai tr ng ượ ườ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̉

h p: (1) Nêu v chông tranh châp vê quyên s d ng đât v i nhau thi không cân ợ ̀ ử ụ ́ ớ ợ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̀

̀ thông qua hoa giai; (2) Nêu v chông tranh châp v i bên th ba thi cân phai qua hoa ứ ợ ớ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̉

giai. Quan điêm riêng cua tac gia cho răng: Không cân thiêt phai qua hoa giai uy ̉ ở ̉ ̉ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̉

154

ban nhân dân vi no chi la môt trong nh ng quan hê phat sinh t viêc ly hôn, nêu may ữ ừ ̀ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́

moc băt buôc phai tach ra hoa giai tai uy ban nhân dân thi thu ứ ̉ tuc se rât r m ra, ph c ́ ườ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ̀ ̣ ̃ ̀

tap, keo dai viêc giai gai quyêt vu an môt cach không cân thiêt. ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́

Ba là, k t qu hòa gi i thành t i ế ả ả ự ạ y ban nhân dân không có giá tr b t bu c th c ị ắ ủ ộ

hi n đ i v i các bên đ ng s , nên n u sau khi y ban nhân dân c p xã hòa gi i thành ệ ố ớ ươ ự ủ ế ấ ả

xong mà các bên không th c hi n thì ph i x lý nh th nào. Vì trong th c t ả ử ư ế ự ế ự ệ ề , có nhi u

tr ng h p trong th i gian ch th c hi n k t qu hòa gi ườ ệ ế ờ ự ả ợ ờ ả ở i thành thì h t th i hi u kh i ế ờ ệ

ki n. Trong khi đó, có nhi u tòa án m t s đ a ph ng thì l ệ ề ở ộ ố ị ươ ạ i không ch p nh n tính ấ ậ

tr th i gian hòa gi i vào th i hi u kh i ki n cho đ ng s (ví d m t s tr ừ ờ ả ở ệ ờ ệ ươ ụ ộ ố ườ ự ợ ng h p

ki n chia th a k quy n s d ng đ t). V n đ này cũng có nhi u quan đi m khác ấ ề ử ụ ừ ế ệ ề ề ể ấ

nhau, có quan đi m cho r ng c n tính c th i gian hòa gi i vào th i hi u kh i ki n cho ả ờ ể ằ ầ ả ờ ệ ở ệ

ng s nh ng cũng có tr đ ươ ự ư ườ ờ ng h p cho r ng không nên tính th i gian này vào th i ằ ợ ờ

ng s v n còn quy n kh i ki n chia tài s n chung hi u kh i ki n cho đ ở ệ ệ ươ ng s vì đ ự ươ ở ệ ự ẫ ề ả

khi h t th i hi u kh i ki n chia th a k . V v n đ này, ng i vi ừ ế ề ấ ế ệ ệ ề ờ ở ườ ế t cho r ng nên ằ

tính th i gian hòa gi i ờ ả ở y ban nhân dân ủ c p xã vào th i hi u kh i ki n cho đ ệ ệ ấ ờ ở ươ ng

c trong gi s vì đó cũng là m t b ự ộ ướ ả ệ i quy t tranh ch p đ t đai và n u kh i ki n ấ ế ế ấ ở

theo h ướ ứ ạ ng chia tài s n chung thì đi u ki n, th t c kh i ki n s r t ph c t p, ệ ẽ ấ ủ ụ ề ệ ả ở

gây khó khăn cho đ ng s khi kh i ki n. ươ ự ệ ở

4.3. Các gi ng d n thi hành pháp lu t v ả i pháp hoàn thi n pháp lu t và h ệ ậ ướ ậ ề ẫ

i quy t tranh ch p đ t đai nhìn t góc đ áp d ng pháp tranh ch p đ t đai và gi ấ ấ ả ấ ấ ừ ụ ộ ế

lu tậ

Qua vi c nghiên c u th c tr ng pháp lu t v tranh ch p đ t đai và gi ấ ấ ạ ự ứ

ấ ậ ế ệ ấ ậ

ự ế

ạ ả ộ ố ấ ậ

ị

ậ T s phân tích trên đây, tôi ậ ề ả ế ấ ấ

ậ ộ

ậ ề ờ ự ấ ủ ừ ự ng hoàn thi n pháp lu t v gi ệ ướ ư sau: góc đ áp d ng pháp lu t nh i pháp v xây d ng pháp lu t ậ ự ả

ả i ấ quy t tranh ch p đ t đai theo Lu t Đ t đai qua các th i kỳ nói chung và Lu t Đ t ấ i quy t các tranh đai năm 2003 ; B lu t Dân s năm 2005 cũng nh ư th c tr ng gi ộ ậ ngướ ch p v đ t đai t i ngành tòa án, chúng ta đã nh n th y m t s b t c p và v ạ ấ ậ ề ấ xin đư- m c phát sinh t nh ng quy đ nh c a pháp lu t. ắ ừ ữ c đ xu t nh ng h i quy t tranh ch p đ t đai ữ ấ ề ợ nhìn t ụ ừ 4.3.1. Gi ề Đây la môt ph ng diên quan trong b i le khi Nha n c xây d ng đ ̣ c môt ̀ ướ ượ ươ ự ở ̀ ̣ ̣ ̣ ̃

hê thông phap luât ca vê nôi dung va hinh th c đây đu, cu thê va co chât l ́ ượ ứ ́ ng thi đo ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̉ ̀ ́ ̀

155

la c s phap ly đê cac toa an nhân dân ap d ng phap luât, thi hanh phap luât ̀ ơ ở ụ ̣ đúng ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

đăn, thông nhât va co hiêu qua cao. Vê ph ng diên nay xin co môt sô kiên nghi sau: ̀ ươ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣

Th nhât, cân tiêp tuc hoan thiên phap luât vê đât đai: ứ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́

c ta hiên nay tuy Nha n c đa ban hanh rât nhiêu văn ban phap luât vê n Ở ướ ̀ ướ ̀ ̣ ̃ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̣

́ đât đai nh ng cac quy đinh con tan man, chông cheo, thiêu s thông nhât. Do đo, ́ ự ư ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ́ ́

Nha n c cân giao nhiêm vu cho cac c quan co trach nhiêm Trung ng khân ̀ ướ ́ ơ ̣ ở ươ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̉

tr ươ ớ ng nghiên c u, ban hanh cac quy pham phap luât vê đât đai cho phu h p v i ̀ ợ ứ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́

điêu kiên phat triên m i cua đât n c theo tinh thân Nghi quyêt Đai hôi Đang lân ́ ướ ớ ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̀

th IX và l n th XI: ầ ứ ứ

Phat triên thi tr ng bât đông san, trong đo co thi tr ̣ ườ ̣ ườ ̀ ử ụ ng quyên s d ng ́ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ́

đât, tao điêu kiên thuân l ̣ ợ ́ i đê chuyên quyên s d ng đât… Tinh đu gia ̀ ử ụ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̉

tri cua đât…. Tao điêu kiên thuân l ̣ ợ ́ i cho qua trinh tich tu va tâp trung đât ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̣

canh tac trong môt sô vung co điêu kiên. S a đôi cac quy đinh vê chuyên ử ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̉

quyên s d ng đât va s h u nha… m rông cac hinh th c kinh doanh ̀ ử ụ ̀ ở ữ ứ ở ́ ̀ ̣ ́ ̀

bât đông san…[10]. ́ ̣ ̉

Chính sách, pháp lu t v đ t đai ph i góp ph n n đ nh chính tr - xã ậ ề ấ ầ ổ ả ị ị

- xã h i, qu c phòng, an ninh, h i, đáp ng yêu c u phát tri n kinh t ầ ộ ứ ể ế ố ộ

; huy đ ng t t nh t ngu n l c t h i nh p qu c t ậ ộ ố ế ộ ố ồ ự ừ ấ ể ấ đ t đ phát tri n đ t ể ấ

c; b o đ m hài hoà l n ướ ả ả ợ i ích c a Nhà n ủ ướ c, c a ng ủ ườ ử ụ ấ i s d ng đ t

và c a nhà đ u t ; b o đ m cho th tr ầ ư ả ị ườ ủ ả ng b t đ ng s n, trong đó có ả ấ ộ

ầ quy n s d ng đ t, phát tri n lành m nh, ngăn ch n tình tr ng đ u ử ụ ề ể ạ ạ ặ ấ

c ….[11]. ơ

̀ ử ụ Trên tinh thân đo cân phai xem xet lai cac điêu kiên chuyên quyên s d ng ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉

đât, han chê s can thiêp cua quan ly hanh chinh vao giao dich chuyên quyên s ́ ự ̀ ử ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉

d ng đât, nh viêc phai xin phep uy ban nhân dân khi chuyên quyên s d ng đât, ụ ̀ ử ụ ư ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̉ ́

thu tuc hanh chinh tr c ba sang tên, không nên lây tiêu chuân hinh th c đê phu đinh ướ ứ ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ̣

cac điêu kiên nôi dung cua giao dich dân s … ự ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣

- Cân nghiên c u vân đê “câm cô đât” cac vung nông thôn, môt tâp quan lâu ́ ở ứ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ́

c nhiêu ng i dân Viêt Nam châp nhân, đên nay vân tôn tai. Do điêu kiên đ i đ ờ ượ ườ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̃ ̀ ̣ ̀ ̣

156

nhiêu ng i dân co ruông đât thiêu vôn san xuât, lo công viêc gia đinh… không ườ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̀

đ c tô ch c tin d ng cho vay tiên, ho đa chon giai phap “câm cô đât” cho ng ượ ̉ ứ ụ ườ i ́ ̀ ̣ ̃ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ́

́ khac đê lây môt sô tiên, sau môt th i gian nhât đinh ho se chuôc lai đât khi co tiên, co ờ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̃ ̣ ̣ ́ ́ ̀

đu điêu kiên. Luât Đât đai năm 2003 va Bô luât Dân s năm 2005 không quy đinh ự ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣

“câm cô đât”. Trong xa hôi “câm cô đât” vân tôn tai, đoi hoi phai đ ̉ ượ ̣ c phap luât ̀ ́ ́ ̃ ̣ ̀ ́ ́ ̃ ̀ ̣ ̀ ̉ ́

điêu chinh, no con đ c coi la “điên mai” hay “ban tam”, khac hăn v i no la hinh ượ ớ ̀ ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̀

nhu câu kinh tê va tâm ly truyên th c đoan mai – “mua đ t, ban đoan”. Xuât phat t ứ ́ ừ ứ ̣ ̃ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀

thông Á Đông, ng i nông dân vân mong muôn đ c chuôc lai đât trong t ng lai, ườ ượ ươ ́ ̃ ́ ̣ ̣ ́

cho du ho buôc phai chuyên nh ng đât cho ng ượ ườ ́ i khac trong môt th i gian nhât ờ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̣

đinh. Vân đê nay nên đ c quy đinh trong Luât Đât đai nhăm tao điêu kiên cho ượ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ̣

ng i nông dân không bi mât đât, nh hiên nay vân đang xay ra nông thôn Miên ườ ư ở ̣ ́ ́ ̣ ̃ ̉ ̀

Nam.

- Đê bao đam tính khách quan trong viêc giai quyêt tranh châp đât đai, Điêù ̉ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ́

136 Luât Đât đai năm 2003 nên s a đôi theo h ng: quy đinh cu thê vê th i hiêu ử ướ ̀ ờ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣

nôp đ n đê nghi giai quyêt tranh châp và th i han giai quyêt tranh châp. ờ ơ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́

- Tr ng h p tranh châp h p đông chuyên đôi, chuyên nh ng, cho thuê, ườ ợ ợ ượ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

cho thuê lai, tăng cho quyên s d ng đât, thê châp, bao lanh, gop vôn băng quyên s ̀ ử ụ ̀ ử ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̃ ́ ́ ̀

c đên nay luôn co y kiên khac nhau vê viêc xac đinh thâm quyên d ng đât t ụ tr ́ ừ ướ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̀

́ giai quyêt. Tai điêu 136 Luât đât đai năm 2003 co quy đinh vê thâm quyên giai quyêt ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ̉

̉ tranh châp nh ng cũng không thê hiên ro loai tranh châp nay thuôc thâm quyên giai ư ́ ̉ ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̀

quyêt cua c quan nao. Đê bao đam đ c quyên, l i ich h p phap cua cac bên ơ ượ ợ ợ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ́

đ ng s , đông th i đê bao đam cho cac toa an nhân dân thuân l ươ ̣ ợ ự ờ ́ i trong công tac ̀ ̉ ̉ ̉ ́ ̀ ́

giai quyêt cac tranh châp đât đai nên bô sung vao điêu 136 Luât Đât đai năm 2003 ̉ ́ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́

thâm quyên giai quyêt cua toa an nhân dân vê cac tranh châp h p đông chuyên đôi, ợ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̉

chuyên nh ng, cho thuê, cho thuê lai, tăng cho quyên s d ng đât, thê châp, bao ượ ̀ ử ụ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉

lanh, gop vôn băng quyên s d ng đât. ̀ ử ụ ̃ ́ ́ ̀ ́

- Khoan 1 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 bo sot, không đê câp tr ườ ng h p ợ ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̣

chuyên đôi quyên s d ng đât tr c ngay 15/10/1993 vi vây nên bô sung vao điêm ̀ ử ụ ́ ướ ̉ ̉ ̀ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉

d, khoan 1 điêu 50 tr ng h p “Giây t vê chuyên đôi quyên s d ng đât tr ườ ́ ờ ợ ̀ ử ụ ́ ướ c ̉ ̀ ̀ ̉ ̉

157

ngay 15/10/1993”. ̀

- Điêu 90 Luât Đât đai năm 2003 khi quy đinh vê đât khu công nghiêp chi cho ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̉

phep ng i Viêt Nam đinh c c ngoai đ ườ n ư ở ướ ̀ ượ ự ̉ c l a chon viêc s d ng đât cua ̣ ử ụ ́ ̣ ̣ ̣ ́

minh thông qua viêc nhân giao, thuê đât tr c tiêp t Nha n c hoăc thuê quyên s ́ ự ́ ừ ̀ ướ ̀ ử ̀ ̣ ̣ ̣

d ng đât cua chu thê kinh doanh kêt câu ha tâng ma không hê noi đên nhân chuyên ụ ́ ̉ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̉

nh ng. Trong khi đo điêu 120 Luât Đât đai năm 2003 lai cho phep nhân chuyên ượ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉

nh ng. S mâu thuân nay đ c lăp lai tai điêu 84 va 99 cua Nghi đinh ượ ự ượ ̃ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̉ ̣ ̣

181/2004/NĐ-CP ngay 29/10/2004 cua Chinh phu vê thi hanh Luât Đât đai năm ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́

2003. Do đo, cân s a đôi, bô sung điêu 90 theo h ng cho phu h p v i điêu 120 ̀ ử ướ ̀ ợ ớ ́ ̉ ̉ ̀ ̀

Luât Đât đai va s a đôi bô sung điêu 84 Nghi đinh 181/2004 cho phu h p v i điêu ̀ ợ ̀ ử ớ ̣ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣ ̀

99 Nghi đinh 181/2004. ̣ ̣

Th hai, cân hoan thiên va nâng cao hiêu qua h ng dân, đam bao tinh thông ̉ ướ ứ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ̃ ̉ ̉ ́ ́

nhât, kip th i cua hê thông văn ban d i luât: ̉ ướ ờ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣

Luât Đât đai năm 2003 đa quy đinh ro rang h n theo h ng ngay cang m ơ ướ ở ̣ ́ ̃ ̣ ̃ ̀ ̀ ̀

rông thâm quyên cho c quan toa an nhân dân. Tuy nhiên t sau ngay Luât Đât đai ơ ừ ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ́

m i đ c đ a vao ap d ng đa phat sinh môt sô vân đê v ng măc, đo la quy đinh ớ ượ ư ̀ ướ ụ ̀ ́ ̃ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣

vê thu tuc hoa giai tai uy ban nhân dân câp xa. Tuy nhiên cho đên th i điêm nay phap ờ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̃ ́ ̉ ̀ ́

luât đât đai vân ch a co h ng dân cu thê vê thu tuc hoa giai tranh châp đât đai. ́ ướ ư ̣ ́ ̃ ̃ ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ́

Cũng con môt vân đê n a, đo la măc du Luât Đât đai co quy đinh vê c chê ̀ ữ ̀ ơ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̣

phôi h p cua uy ban nhân dân cac đ n vi khi giai quyêt tranh châp đât đai liên quan ́ ơ ́ ợ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ́

đên đia gi i hanh chinh, tuy nhiên lai ch a co văn ban nao quy đinh cu thê vê viêc ớ ư ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣

phôi h p đo. ́ ợ ́

Tât ca nh ng vân đê nêu trên đa gây tr ngai cho qua trinh giai quyêt tranh ữ ở ́ ̉ ́ ̀ ̃ ̣ ́ ̀ ̉ ́

châp đât đai. Do vây đê khăc phuc tinh trang nay trong th i gian t i Chinh phu cân ờ ớ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ̉ ̀

́ chi đao tôt đôi v i cac bô nganh liên quan đê co c chê phôi h p hiêu qua gi a cac ̉ ữ ́ ợ ́ ớ ́ ơ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̣

ng dân kip th i va chinh xac Luât Đât đai m i. T c quan co thâm quyên nhăm h ơ ướ ờ ớ ừ ́ ̉ ̀ ̀ ̃ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́

đo tao nên môt c chê đông bô, thông nhât t trên xuông d i cua Luât Đât đai, gop ̣ ơ ́ ừ ướ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ̣ ́ ́

phân hoan thiên phap vê giai quyêt tranh châp đât đai. ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́

Th c tiên giai quyêt tranh châp đa mang lai nh ng kinh nghiêm quan trong đê ự ữ ̉ ̃ ̉ ́ ́ ̃ ̣ ̣ ̣

158

giai quyêt cac tranh châp phat sinh, nh ng kinh nghiêm đo th ng xuyên đ ́ ườ ữ ượ ́ c khai ̉ ́ ́ ́ ́ ̣

́ quat, tông kêt trong cac bao cao tông kêt hang năm, công văn chi đao hay Nghi quyêt ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̣ ̣

́ cua Hôi đông Thâm phan Toa an nhân dân tôi cao. Nh ng văn ban trên đa co tac ữ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̃ ́

ng cho toa an nhân dân cac câp khi giai quyêt cac tranh d ng l n trong viêc đinh h ụ ớ ướ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ́

châp. Chung gop phân giup cac câp toa an thao g nh ng kho khăn, lung tung khi ap ỡ ữ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́

d ng phap luât vao th c tiên giai quyêt tranh châp đât đai. Đê nâng cao h n n a hiêu ụ ơ ữ ự ́ ̣ ̀ ̃ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̣

qua giai quyêt tranh châp đât đai cua cac câp toa an thi cân phai th ng xuyên hê ườ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̉

thông hoa cac đ ng lôi chi đao cua Toa an nhân dân tôi cao lam c s , đinh h ng ́ ườ ơ ở ướ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ̣

cho viêc giai quyêt cac tranh châp đât đai. ̣ ̉ ́ ́ ́ ́

4.3.2. Gi i pháp v h ng d n thi hành pháp lu t ề ướ ẫ ậ

C chê ap d ng phap luât phai đam bao tinh đây đu, minh bach, công khai, dê ả ơ ́ ụ ̃ ́ ́ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ̣

th c hiên, tiên l i cho cac chu thê th c hiên phap luât. Tim hiêu va ghi nhân đ ̣ ợ ự ̉ ự ượ c ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ̣

cac loai l i ich xa hôi, khuynh h ̣ ợ ướ ̉ ng xa hôi không chi khi xây d ng phap luât ma ca ự ́ ́ ̃ ̣ ̃ ̣ ̉ ́ ̣ ̀

khi th c hiên phap luât vi l ự ̀ ợ ̃ i ich xa hôi vân la yêu tô co y nghia chi phôi. Cân lam ro ̣ ́ ̣ ́ ̃ ̣ ̃ ̀ ́ ́ ́ ́ ̃ ́ ̀ ̀

yêu tô m i xuât hiên t sau khi phap luât đ ́ ớ ̣ ừ ượ ́ c ban hanh co kha năng chi phôi qua ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́

trinh ap d ng phap luât cũng nh trinh đô kha năng cua cac chu thê th c hiên phap ụ ư ̀ ̉ ự ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̉ ̣ ́

luât. Noi nh GS.TSKH Đao Tri uc thi: ư ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀

Th c hiên phap luât la môt pham vi hêt s c ph c tap cua cac quan hê xa ́ ứ ự ứ ̃ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣

hôi. No v a mang đâm dâu ân cua cac quan hê xa hôi do phap luât điêu ́ ừ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̣ ̀

̣ chinh, lai v a phan anh tinh chât ph c tap cua cac quan hê do phap luât ứ ̣ ừ ̉ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́

sinh ra. Co thê noi đ i sông th hai cua phap luât co m c đô ph c tap ́ ứ ́ ờ ứ ứ ́ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̣

h n nhiêu so v i lân sinh th nhât cua no va nh ng nô l c xây d ng ơ ̃ ự ự ứ ữ ớ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀

phap luât se không đat đ c kêt qua nêu nôi liên theo đo thiêu nh ng nô ượ ữ ̃ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́

l c cho viêc th c hiên phap luât [97, tr.6]. ự ự ̣ ̣ ́ ̣

T th c tiên giai quyêt tranh châp đât đai b ng tòa án va nhân th c trên, xin ừ ự ứ ằ ̃ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣

đ c kiên nghi h ng dân viêc thi hanh phap luât vê giai quyêt tranh châp đât đai ượ ̣ ướ ở ́ ̃ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

môt sô linh v c sau đây: ự ̣ ́ ̃

4.3.2.1. H ng dân vê thâm quyên giai quyêt tranh châp đât đai tai toa an nhân dân ướ ̃ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

159

Theo quy đinh cua Luât Đât đai năm 2003 va Nghi đinh 181/2004/NĐ-CP ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

ngay 29/10/2004 cua Chinh phu thi cac tranh châp ma đ ̀ ươ ́ ng s co môt trong cac ự ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣

loai giây t ́ ờ ̣ quy đinh tai khoan 1, 2, 5 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 cũng thuôc ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́

thâm quyên cua toa an nhân dân. Tuy nhiên, cũng cân phai h ng dân thêm nh sau: ̉ ướ ư ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̃

Khi giai quyêt loai tranh châp ma môt bên xuât trinh môt trong cac loai giây t ́ ờ ượ c đ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣

nêu khoan 1, khoan 2 va khoan 5 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 thi cân phai xem ở ̉ ̉ ̀ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̉

xet ban chât cua s viêc. Do đo, không phai ai đ ng tên trên cac giây t đo đêu công ̉ ự ́ ờ ứ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀

nhân quyên s d ng đât cho ho theo cac giây t ̀ ử ụ ́ ờ ̉ ma ho xuât trinh, ma toa an phai ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ́

xem xet trong t ng tr ng h p cu thê, tuy theo tinh chât cua quan hê phap luât co ừ ườ ợ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̣

tranh châp đê quyêt đinh cho chinh xac. Vi du: Nêu môt bên đa đ ng tên trong sô ̃ ứ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣

̀ đăng ky ruông đât hoăc trong sô đia chinh, nay môt bên tranh châp cho răng đât đo la ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́

đât cua minh hoăc la di san th a kê thi phai xem xet xem ng ừ ườ ứ ́ i đ ng tên trong cac ́ ̉ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̉ ́

sô sach noi trên co phai thuôc tr ườ ̉ ng h p đ ng tên h p phap hay không?. Toa an chi ợ ứ ợ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ́

công nhân quyên s d ng đât cho bên co môt trong cac giây t ̀ ử ụ đ ́ ờ ượ ̣ c quy đinh tai ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣

khoan 1, 2 va 5 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 khi chinh ho la ng ườ ử ụ ́ i s d ng đât ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀

h p phap. Vi du: Ông A đ ng tên trong sô đia chinh diên tich đât đang co tranh châp, ợ ứ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ́

do ông A đa đ c bô me cho diên tich đât nay môt cach h p phap, đúng quy đinh ̃ ượ ợ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣

cua phap luât th i điêm tăng cho đo nên đ c công nhân quyên s d ng đât. ̣ ở ờ ượ ̀ ử ụ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́

Nh đa nêu trên, tr ng h p tranh châp h p đông chuyên đôi, chuyên ư ở ườ ợ ợ ̃ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

nh ng, cho thuê, cho thuê lai, tăng cho quyên s d ng đât, thê châp, bao lanh, gop ượ ̀ ử ụ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̃ ́

vôn băng quyên s d ng đât t c đên nay luôn co y kiên khac nhau vê viêc xac ̀ ử ụ tr ́ ừ ướ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́

́ đinh thâm quyên giai quyêt, Luât Đât đai năm 2003 co nhiêu quy đinh khac v i cac ớ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́

Luât Đât đai tr ướ ́ c đây. Tuy nhiên, tai điêu 136 quy đinh vê thâm quyên giai quyêt ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ̀ ̉

́ tranh châp cũng không thê hiên ro loai tranh châp nay thuôc thâm quyên giai quyêt ́ ̉ ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉

cua c quan nao, song căn c vao cac quy đinh khac cua Luât Đât đai năm 2003 va ̉ ơ ứ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́

ư Bô luât Dân s thi co thê xac đinh thuôc thâm quyên giai quyêt cua toa an nh ng ự ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ́

phai h ng dân phân biêt t ng tr ng h p nh sau: ̉ ướ ̣ ừ ườ ư ợ ̃

Th nhât, nêu cac bên tranh châp h p đông chuyên đôi, chuyên nh ng, ứ ợ ượ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

cho thuê, cho thuê lai, th a kê, tăng cho quyên s d ng đât, thê châp, bao lanh, gop ̀ ử ụ ừ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ̃ ́

160

vôn băng quyên s d ng đât ma đât đo đ ̀ ử ụ ́ ượ ̀ ử ụ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣

̣ đât theo Luât Đât đai năm 1987, Luât Đât đai năm 1993, Luât Đât đai năm 2003 hoăc ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́

co môt trong cac loai giây t quy đinh tai khoan 1, 2, 5 điêu 50 Luât Đât đai năm ́ ờ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́

2003 thi toa an thu ly giai quyêt. Khi giai quyêt căn c vao điêu 146 Luât Đât đai ứ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ́

năm 2003 va Bô luât Dân s năm 2005 đê giai quyêt binh th ng theo thu tuc chung. ự ườ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ̣

̣ Nêu cac giao dich đo tuân thu đúng cac quy đinh c ban cua Luât Đât đai va Bô luât ơ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̣

Dân s thi công nhân cac giao dich đo la h p phap. Nêu cac giao dich đo không tuân ̀ ợ ự ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ́

thu cac quy đinh vê nôi dung cũng nh hinh th c cua giao dich ma giao dich đo ư ̀ ứ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣

đ c xac lâp t ngay 01/01/2006 thi tuyên bô giao dich đo vô hiêu va giai quyêt hâu ượ ̣ ừ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̣

qua cua h p đông vô hiêu theo điêu 137 va cac quy đinh t ng ng cua Bô luât Dân ̉ ợ ươ ứ ̉ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ ̣

c khi Luât Đât đai năm 2003 co hiêu s năm 2005. Nêu giao dich trên diên ra tr ự ướ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ́ ̣

l c nh ng chi vi pham cac quy đinh vê hinh th c cua giao dich, con cac điêu kiên vê ự ư ứ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̣

nôi dung không vi pham thi se x ly, giai quyêt mêm deo h n. Cân l u y, đôi v i cac ̀ ư ́ ́ ớ ̃ ử ơ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ́

vân đê ma Luât Đât đai năm 2003 đa quy đinh c i m h n thi ap d ng Luât đât đai ở ơ ụ ở ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̃ ̣ ̀ ́ ̣ ́

năm 2003. Vi du nh : chu đât ch a đ ư ượ ư ́ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât ̀ ử ụ ứ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣

ờ nh ng Luât Đât đai vân cho phep cac bên tham gia giao dich trong môt khoang th i ư ̣ ́ ̃ ́ ́ ̣ ̣ ̉

gian nhât đinh. Luât Đât đai năm 2003 co quy đinh: Chinh phu quy đinh vê th i han ̀ ờ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̣

hoan thanh viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât ứ ̀ ử ụ ́ . Trong th i han nay, nh ng ữ ờ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀

ng i co môt trong cac loai giây t c quy đinh tai khoan ườ ́ ờ vê quyên s d ng đât đ ̀ ử ụ ́ ượ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̉

1, 2, 5 điêu 50 cũng đ c th c hiên cac quyên cua ng i s d ng đât theo quy đinh ượ ự ườ ử ụ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̣

[45].

Nêu căn c vao quy đinh tai khoan 2, điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 co thê ứ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ́

hiêu: giao dich diên ra tr ướ ́ c khi Luât Đât đai năm 2003 co hiêu l c ma thoa man cac ̣ ự ̉ ̣ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ̃

điêu kiên vê nôi dung, nay không tranh châp la đ ̀ ượ ́ c công nhân quyên s d ng đât ̀ ử ụ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̣

c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât. h p phap va đ ợ ̀ ượ ̀ ử ụ ứ ́ ́ ́ ̣ ́

Th hai, nêu tranh châp h p đông chuyên đôi, chuyên nh ng, cho thuê, cho ứ ợ ượ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

thuê lai, th a kê, tăng cho, quyên s d ng đât va thê châp, bao lanh, gop vôn băng ̀ ử ụ ừ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̃ ́ ́ ̀

quyên s d ng đât diên ra sau khi Luât Đât đai năm 2003 co hiêu l c ma đât đo ̀ ử ụ ̣ ự ́ ́ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ́

̣ ch a co giây ch ng nhân quyên s d ng đât va cũng không co môt trong cac loai ̀ ử ụ ư ứ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́

161

giây t quy đinh tai khoan 1, 2, 5 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 thi cũng thuôc thâm ́ ờ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̉

quyên cua toa an nhân dân nh ng toa an chi giai quyêt tranh châp h p đông chuyên ư ợ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̉

đôi, chuyên nh ng, cho thuê, cho thuê lai, tăng cho quyên s d ng đât, thê châp, ượ ̀ ử ụ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ́

bao lanh, gop vôn băng quyên s d ng đât va ap d ng cac điêu luât t ̀ ử ụ ̣ ươ ụ ̉ ng ng cua ứ ̉ ̃ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀

ờ Bô luât Dân s va điêu 146 Luât Đât đai đê tuyên bô h p đông vô hiêu đông th i ́ ợ ự ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̀

giai quyêt hâu qua cua h p đông vô hiêu, tr tr ng h p sau khi hai bên giao dich, ừ ườ ợ ợ ̉ ́ ̣ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣

bên nhân chuyên nh ng đ c uy ban nhân dân câp co thâm quyên câp giây ch ng ượ ượ ứ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́ ́

nhân quyên s d ng đât đúng trinh t , thu tuc theo quy đinh cua phap luât thi cân ̀ ử ụ ự ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̀

̀ linh hoat mêm deo h n cho phu h p v i thuc tê đa diên ra. H ng x ly nh trên vê ́ ư ̀ ợ ướ ử ơ ớ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̃ ̃

nguyên tăc la phu h p v i cac quy đinh tai ch ng 4 va Điêu 146 Luât Đât đai năm ̀ ợ ớ ươ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ́

2003. Theo cac quy đinh cua Luât Đât đai năm 2003 thi không co điêu kiên nao thê ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̀

hiên Nha n c cho phep công nhân giao dich vê đât ma đât đo ch a co loai giây t ̀ ướ ́ ư ́ ờ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣

gi theo quy đinh cua Luât Đât đai năm 2003. ̀ ̣ ̉ ̣ ́

4.3.2.2. H ng dân giai quyêt tranh châp vê h p đông chuyên đôi, chuyên nh ng ̀ ợ ướ ượ ̃ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

quyên s d ng đât ̀ ử ụ ́

Th nhât, h p đông chuyên đôi quyên s d ng đât la môt loai h p đông song ̀ ử ụ ̣ ợ ứ ợ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ̣ ̀

vu, co đên bu. Luât Đât đai năm 2003 bo sot, không đê câp đên tr ng h p chuyên ườ ợ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̉

c xac lâp tr c ngay 15/10/1993. Vi vây, cân h ng dân đôi quyên s d ng đât đ ̀ ử ụ ́ ượ ướ ̀ ướ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ̃

giai quyêt tranh châp h p đông chuyên đôi quyên s d ng đât đ c xac lâp tr ̀ ử ụ ́ ượ ợ ướ c ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̣

ngay 15/10/1993 nh sau: ư ̀

Nêu h p đông chuyên đôi quyên s d ng đât đa đ c th c hiên thi toa an ̀ ử ụ ợ ượ ự ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̃ ̣ ̀ ̀ ́

công nhân h p đông trong cac tr ̣ ợ ư ng h p sau đây: ợ ờ ̀ ́

Môt la, hai bên đa giao đât chuyên đôi cho nhau, môt hoăc ca hai bên đa đ ̃ ượ c ̣ ̀ ̃ ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ̉

uy ban nhân dân câp co thâm quyên câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât theo ̀ ử ụ ứ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́

quy đinh cua phap luât vê đât đai. ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́

Hai la, tr ̀ ư ng h p ch ờ ợ ưa bên nao đ̀ ̀ ử ụ ư c câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ợ ́ ́ ̣

́ đât, nh ng ca hai bên đa hoan tât thu tuc xin câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât ̀ ử ụ ứ ư ́ ̉ ̃ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̣

̉ tai uy ban nhân dân câp co thâm quyên, uy ban nhân dân đa cho phep viêc chuyên đôi ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̃ ́ ̣ ̉

quyên s d ng đât. ̀ ử ụ ́

162

Ba la, môt trong hai bên hoăc ca hai bên chuyên đôi quyên s d ng đât đa xây ̀ ử ụ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̃

nha , công trinh kiên truc, trông cây lâu năm, đâu t ̀ ở ̀ ư san xuât, kinh doanh không vi ̀ ́ ́ ̀ ̉ ́

pham quy đinh vê quy hoach, bên chuyên đôi quyên s d ng đât cũng không phan ̀ ử ụ ̣ ̣ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̉

đôi khi bên nhân chuyên quyên s d ng đât đa xây nha , công trinh kiên truc, trông ̀ ử ụ ̀ ở ́ ̣ ̉ ́ ̃ ̀ ́ ́ ̀

cây lâu năm, đâu t san xuât, kinh doanh trên đo. ư ̉ ̀ ́ ́

Bôn la, đôi v i h p đông chuyên đôi quyên s d ng đât thuôc cac tr ng ́ ớ ợ ̀ ử ụ ườ ́ ̀ ̀ ̉ ̉ ́ ̣ ́

h p đợ ư c công nhân quyên s d ng đât, nh ̀ ử ụ ợ ưng môt trong cac bên ch ư ́ a thanh toan ̣ ́ ̣ ́

tiên chênh lêch, nêu gia tri quyên s d ng đât chuyên đôi cua môt bên cao h n ma ̀ ử ụ ơ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ̉ ̣

̉ cac bên không co thoa thuân nao khac thi khi toa an công nhân h p đông chuyên đôi ợ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̉

̉ quyên s d ng đât, cân buôc bên nhân quyên s d ng đât co gia tri cao h n phai ̀ ử ụ ̀ ử ụ ơ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣

thanh toan phân chênh lêch đo công v i phân lai châm th c hiên theo thoa thuân ự ớ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̃ ̣ ̣ ̉ ̣

̉ trong h p đông (nêu h p đông co quy đinh); nêu trong h p đông cac bên không thoa ợ ợ ợ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́

thuân lai châm thanh toan phân gia tri chênh lêch thi buôc bên ch a thanh toan tiên ư ̣ ̃ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̀

chênh lêch phai tra đu sô tiên chênh lêch con thiêu theo gia đât th c tê trên thi tr ng ̣ ườ ự ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ ́

tai th i điêm xet x s thâm nêu đ ng s bên kia yêu câu. ́ ử ơ ́ ươ ờ ự ̣ ̉ ̉ ̀

Th hai, viêc giai quyêt tranh châp h p đông chuyên đôi, chuyên nh ng ứ ợ ượ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̉

quyên s d ng đât đ c xac lâp t sau ngay 15/10/1993 cũng co nhiêu v ng măc. ̀ ử ụ ́ ượ ̣ ừ ̀ ướ ́ ̀ ́ ́

Vi vây, đê cho phu h p v i tinh hinh th c tiên va cac văn ban phap luât m i ban ự ớ ̀ ̀ ợ ớ ̀ ̣ ̉ ̀ ̃ ̀ ́ ̉ ́ ̣

hanh, nhăm đam bao quyên l i h p phap cua cac bên, đăc biêt la bên ngay tinh, thiên ̀ ợ ợ ̀ ̀ ̉ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣

chi trong giao dich thi cân h ̀ ướ ng dân vân d ng khi xet x cac tranh châp vê đât đai ́ ử ụ ́ ̣ ̀ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ́

m i co thê xet x đ c chinh xac. Cu thê nh sau: ́ ử ượ ớ ̉ ư ́ ̉ ́ ́ ̣

c giao kêt tr Môt la, đôi v i h p đông đ ́ ớ ợ ượ ́ ướ ́ c ngay 01/7/2004 (ngay Luât Đât ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣

đai năm 2003 co hiêu l c) vi pham điêu kiên la đât ch a đ c câp giây ch ng nhân ư ượ ̣ ự ứ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât theo Luât Đât đai năm 1987, Luât Đât đai năm 1993, Luât Đât đai ̀ ử ụ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́

năm 2003, nh ng đa co môt trong cac loai giây t c quy ́ ờ ư vê quyên s d ng đât đ ̀ ử ụ ́ ượ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ̀

đinh tai cac khoan 1, 2 va 5 điêu 50 cua Luât Đât đai năm 2003, ma co phat sinh tranh ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ́

châp, nêu t ́ ừ ngay 01/7/2004 m i co yêu câu toa an giai quyêt, thi không coi la h p ̀ ợ ớ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀

đông vô hiêu do vi pham điêu kiên nay. ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀

163

Hai la, đôi v i h p đông chuyên nh ng quyên s d ng đât ma tai th i điêm ́ ớ ợ ượ ̀ ử ụ ờ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ̉

giao kêt vi pham cac điêu kiên la ch a co giây ch ng nhân quyên s d ng đât va ̀ ử ụ ư ứ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́

h p đông không co s ch ng nhân cua Công ch ng Nha n ợ ́ ự ứ ̀ ướ ứ ̉ c hoăc ch ng th c cua ứ ự ̀ ̣ ̉ ̣

uy ban nhân dân câp co thâm quyên nh ng sau đo đa đ c uy ban nhân dân câp co ̃ ượ ư ́ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ́

thâm quyên câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât hoăc co môt trong cac loai giây ̀ ử ụ ứ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́

t ờ ́ quy đinh tai cac khoan 1, 2 va 5 điêu 50 cua Luât Đât đai năm 2003 ma co phat ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́

sinh tranh châp va t ngay 01/7/2004 m i co yêu câu toa an giai quyêt, thi không coi ̀ ừ ớ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀

la h p đông vô hiêu do vi pham điêu kiên nay. ̀ ợ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀

Ba la, đôi v i h p đông chuyên nh ng quyên s d ng đât vi pham cac điêu ́ ớ ợ ượ ̀ ử ụ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀

kiên la ch a co giây ch ng nhân quyên s d ng đât va h p đông không co s ch ng ̀ ử ụ ́ ự ứ ̀ ư ̀ ợ ứ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀

nhân cua Công ch ng Nha n c hoăc ch ng th c cua uy ban nhân dân câp co thâm ̀ ướ ứ ứ ự ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̉

quyên, nêu sau khi th c hiên h p đông chuyên nh ng, bên nhân chuyên nh ự ợ ượ ượ ̃ ng đa ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉

trông cây lâu năm, đa lam nha kiên cô… va bên chuyên nh ng không phan đôi va ượ ̀ ̀ ̃ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ ́

c co thâm quyên x ly vi pham hanh chinh theo cac cũng không bi c quan Nha n ̣ ơ ̀ ướ ̀ ử ́ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ́

quy đinh cua Nha n c vê x ly vi pham hanh chinh trong linh v c đât đai, thi toa ̀ ướ ̀ ử ự ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̃ ́ ̀

an công nhân h p đông. Nêu bên nhân chuyên nh ợ ượ ̣ ng chi lam nha kiên cô trên môt ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ̉ ̀ ̀ ́

phân đât, thi toa an công nhân phân h p đông chuyên nh ợ ượ ́ ng quyên s d ng đât co ̀ ử ụ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́

nha va huy phân h p đông đôi v i diên tich đât con lai, buôc bên nhân chuyên ̀ ở ́ ớ ợ ̀ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉

nh ng giao tra phân đât đo cho bên chuyên nh ng, tr tr ng h p viêc giao tra ượ ượ ừ ườ ợ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣

̣ không bao đam muc đich s d ng cho ca hai bên giao kêt h p đông, đông th i buôc ử ụ ́ ợ ờ ̉ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ̀

cac bên thanh toan cho nhau phân chênh lêch. ́ ́ ̀ ̣

4.3.2.3 H ng dân giai quyêt tranh châp đât đai ướ ̃ ư trong trư ng h p đât đa đ a ợ ờ ̃ ̉ ́ ́ ́ ́

̣ vao tâp đoan san xuât, h p tac xa ma sau đo tâp đoan san xuât, h p tac xa đa bi ́ ợ ́ ợ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̃ ̃

giai thê ̉ ̉

T nh ng sai sot trong cac vu trên th c tê, tôi xin manh dan kiên nghi h ng ừ ữ ̣ ướ ự ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́

dân giai quyêt nh sau: Đôi v i đât đa đ ́ ớ ̃ ư c ca nhân, tô ch c đ a vao tâp đoan san ̉ ứ ư ư ợ ̃ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉

xuât, h p tac xa đê s d ng trong qua trinh th c hiên chinh sach h p tac hoa nông ̉ ử ụ ự ợ ợ ́ ́ ̃ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́

nghiêp, nh ư ́ ng sau khi tâp đoan san xuât, h p tac xa bi giai thê, thi phai lam ro đât đo ợ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̃ ̣ ̉ ̉ ̀ ̉ ̀ ̃ ́

đ ượ c giao cho ai s d ng? nêu co đu căn c la khi giai thê h p tac xa hoăc tâp đoan ứ ử ụ ̉ ợ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ̃ ̣ ̣ ̀

164

san xuât đa giao đât đo cho môt sô ng i s d ng thi toa an phai căn c vao khoan 2 ườ ử ụ ứ ̉ ́ ̃ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̉

điêu 10 Luât Đât đai năm 2003 va Bô luât Dân s đê giai quyêt va cân chu y nh ự ư ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ́

Th nhât, ng i đang s d ng đât đã đ ng tên trong sô đia chính, đ c câp ứ ườ ử ụ ứ ượ ́ ́ ̉ ̣ ́

giây ch ng nhân quyên s d ng đât: Tr ng h p đ i khai đât đã đ ̀ ử ụ ứ ườ ợ ươ ng s có l ự ờ ượ c ́ ̣ ́ ́

ng s phai cung đ a vào tâp đoàn san xuât, hoăc h p tác xã thì tòa án yêu câu đ ư ợ ươ ự ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̉

câp ch ng c và tòa án kiêm tra, xác minh tính xác th c cua ch ng c mà đ ng s ứ ứ ự ứ ứ ươ ự ́ ̉ ̉

c có thâm quyên vê vân đê này cung cung câp (nh yêu câu c quan quan ly Nhà n ̀ ơ ư ướ ́ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̀

câp tài liêu, có y kiên xác nhân…); nêu có đu căn c kêt luân diên tích đât tranh châp ứ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ́

đã đ c đ a vào tâp đoàn san xuât hoăc đ a vào h p tác xã và sau khi giai thê, tâp ượ ư ư ợ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ̉ ̣

đoàn san xuât, h p tác xã đã giao cho ho s d ng và ho đã s d ng liên tuc, đ ̣ ử ụ ử ụ ợ ượ c ̉ ́ ̣ ̣

c uy ban nhân dân câp có thâm quyên câp giây đ ng tên trong sô đia chính hoăc đ ứ ượ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́

ch ng nhân quyên s d ng đât h p pháp theo Luât Đât đai năm 1987, Luât Đât đai ̀ ử ụ ́ ợ ứ ̣ ̣ ́ ̣ ́

năm 1993, Luât Đât đai năm 2003 hoăc có môt trong các loai giây t quy đinh tai các ́ ờ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣

khoan 1, 2 và 5 điêu 50 cua Luât Đât đai năm 2003; còn chu đât cu hoăc ng ừ ư i th a ờ ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ̃ ̣

kê cua ho không kê khai, không đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât thì ượ ̀ ử ụ ứ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ́

tòa án bác yêu câu đòi đât cua chu đât cu. ̀ ́ ̉ ̉ ́ ̃

Th hai, tr i đang s d ng đât không đ c câp giây ch ng ứ ườ ng h p ng ợ ườ ử ụ ượ ứ ́ ́ ́

nhân quyên s d ng đât: Đôi v i tr ng h p sau khi tâp đoàn san xuât, h p tác xã ̀ ử ụ ́ ớ ườ ợ ợ ̣ ́ ̣ ̉ ́

giai thê ng đó đên nay ̉ ư i đang th c tê s d ng đât đã quan ly, s d ng liên tuc t ́ ử ụ ́ ử ụ ̣ ừ ự ờ ̉ ́ ̉ ́

nh ng lai không kê khai, không đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât; trong ư ượ ̀ ử ụ ứ ̣ ́ ́ ̣ ́

khi đó, chu đât cu hoăc ng i th a kê cua ho đã kê khai và đ ườ ừ ư c câp giây ch ng ứ ợ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ́

nhân quyên s d ng đât, thì tòa án phai làm rõ ng ̀ ử ụ ư i đang s d ng đât có đ ng tên ử ụ ứ ờ ̣ ́ ̉ ́

́ trong sô đia chính, sô đăng ky ruông đât hay không?. Vì sao ho không kê khai xin câp ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̣

giây ch ng nhân quyên s d ng đât?. Viêc uy ban nhân dân câp giây ch ng nhân ̀ ử ụ ứ ứ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât cho chu đât cu có đúng trình t ̀ ử ụ ự ̣ , thu tuc không?. Có phai thuôc ́ ̉ ́ ̃ ̉ ̣ ̉

tr ng h p c quan có thâm quyên th c hiên quy đinh cua Luât Đât đai điêu chinh ườ ợ ơ ự ̉ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̉

lai diên tích đât gi a ng t quá đinh m c đia ph ữ ư i nhiêu đât, v ờ ượ ứ ở ư ng cho ng ơ iườ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣

ít đât, ng ườ ̣ i thuôc diên chính sách … hay chi đ n thuân ho là chu đât cu nên thây ho ̉ ơ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̃ ́

165

kê khai thì câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât cho ho (phai yêu câu c quan có ̀ ử ụ ̀ ơ ứ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̉

thâm quyên câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât có y kiên băng văn ban) t đó, ̀ ử ụ ứ ừ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉

tùy tình hình mà x ly nh ́ ư sau: ử

Môt la, nêu c quan có thâm quyên đã không làm đúng trình t , thu tuc khi ơ ự ̣ ̀ ́ ̉ ̀ ̉ ̣

câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât hoăc tuy vê hình th c khi câp giây ch ng ̀ ử ụ ứ ứ ứ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ́

nhân có làm theo trình t nh ng vê nôi dung, vê ban chât không phai là do th c hiên ự ư ự ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ̣

viêc điêu chinh lai đât đai đia ph ng, không căn c vào Luât Đât đai và các văn ở ươ ứ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́

ban có liên quan viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât cho chu cu chi vì ly do ̀ ử ụ ứ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̃ ̉ ́

ho có giây t gôc là chu đât cu, thì viêc câp giây ch ng nhân đó cũng không đúng ́ ờ ứ ̣ ́ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ́ ̣

Luât Đât đai, tòa án phai bác yêu câu cua chu đât hoăc ng ườ ̣ i th a kê cua ho. Ví du ừ ̣ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣

đât tranh châp là đât nông nghiêp, chu đât cu t lâu đã không s d ng đât tranh châp, ̃ ừ ử ụ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́

hiên chu đât cu không còn làm nông nghiêp, hoăc tuy còn đang làm nông nghiêp ̣ ̉ ́ ̃ ̣ ̣ ̣

nh ng diên tích đât nông nghiêp ho đang s d ng v t quá đinh m c đia ph ng, ử ụ ư ượ ứ ở ươ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣

̃ nh ng uy ban nhân dân vân câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât cho chu đât cu, ̀ ử ụ ư ứ ̉ ̃ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́

trong khi ng ườ ̣ ờ i đang s d ng đât có rât ít đât, không đu đê san xuât phuc vu đ i ử ụ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̉ ́ ̣

sông gia đình thì viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât đó là sai. ̀ ử ụ ứ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́

Hai la, nêu viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât là đúng trình t , thu ̀ ử ụ ứ ự ̉ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́

́ tuc và c quan có thâm quyên ch ng minh, khăng đinh là s di giao diên tích đât ứ ở ơ ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ̃ ̣

tranh châp cho chu cu là vì ng i đang quan ly, s d ng đât tranh châp có quá nhiêu ườ ́ ử ụ ́ ̉ ̃ ̉ ́ ́ ̀

đât, còn chu đât cu không đu đât đê ăn ở ̣ , sinh sông san xuât và do th c hiên viêc ự ́ ̉ ́ ̃ ̉ ́ ̉ ́ ̉ ́ ̣

điêu chinh lai đât đai đia ph ng nên đã giao đât đó cho chu đât cu, đông th i câp ở ươ ờ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̃ ̀ ́

́ giây ch ng nhân quyên s d ng đât cho ho theo đúng quy đinh cua pháp luât vê đât ̀ ử ụ ứ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀

đai thì châp nhân yêu câu cua chu đât, buôc ng ườ i đang quan ly, s d ng đât giao ́ ử ụ đât́ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ̣ ̉ ́

lai cho phía chu đât đã đ ượ c uy ban nhân dân câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât. ứ ̀ ử ụ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́

Đôi v i các tr ng h p này toà án phai x ly hêt s c thân trong, phai thu ́ ớ ườ ̉ ử ́ ứ ợ ́ ̣ ̣ ̉

thâp đây đu các tài liêu, ch ng c làm rõ đât tranh châp có đ a vào tâp đoàn san ứ ứ ư ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̉

xuât, h p tác xã hay không? khi giai thê đia ph ng giao đât đó cho ai? làm rõ quá ợ ươ ́ ̉ ̉ ̣ ́

trình s d ng, kê khai, trình t , thu tuc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât, y ử ụ ự ̀ ử ụ ứ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ́

kiên cua uy ban nhân dân vê viêc đã câp giây ch ng nhân là đúng hay sai? Căn c ứ ứ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣

166

vào quy đinh nào cua pháp luât đê câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât và chi khi ̀ ử ụ ứ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉

đã đây đu căn c là viêc x ly cua c quan có thâm quyên đúng v i Luât Đât đai thì ̣ ử ̉ ơ ứ ớ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̣ ́

m i buôc ng ớ ườ ̉ i đang s d ng đât tra lai đât cho phía chu cu. Vì vây, tòa án phai ử ụ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ̃ ̣

kiêm tra, đôi chiêu v i Luât Đât đai và các văn ban có liên quan đê xem xét viêc uy ớ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ̣ ̉

ban nhân dân câp có thâm quyên câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât có đúng ̀ ử ụ ứ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́

hay không. Nêu không đúng thì không châp nhân yêu câu cua nguyên đ n, ch ơ ứ ́ ́ ̣ ̀ ̉

không nên đ n thuân chi căn c vào viêc đ ̣ ượ ứ ơ ̀ ử ụ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ̀ ̉ ́ ́ ̣

đât hoăc căn c vào giây t chê đô cu câp đê ra phán quyêt, mà không có kiêm tra, ́ ờ ứ ́ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̉ ́ ̉

xem xét ky.̃

̣ 4.3.2.4. H ng dân giai quyêt tranh châp đât đai co liên quan đên chinh sach cai tao ướ ̃ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̉

xã h i ch nghĩa cua Nha n ộ ủ c ̀ ướ ̉

Đôi v i các tranh châp quyên s d ng đât mà hô s tài liêu thê hiên có liên ̀ ử ụ ́ ớ ̀ ơ ́ ́ ̣ ̉ ̣

quan đên chính sách cai tao xã h i ch nghĩa thì các tòa án phai hêt s c thân trong ́ ứ ủ ộ ́ ̉ ̣ ̉ ̣ ̣

khi x ly, phai cô găng thu thâp, kiêm tra, xác minh ky các ch ng c , tài liêu và đánh ử ứ ứ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ̃ ̣

giá ch ng c môt cách khách quan thì m i hy vong có môt phán quyêt thuyêt phuc. ớ ứ ứ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣

Nêu ch ng c , tài liêu đo thê hiên rõ c quan có thâm quyên đã quyêt đinh (hoăc văn ứ ứ ơ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ̣

ban) vê thu hôi đât, giao đât cho ng ườ ̉ i khác s d ng khi th c hiên chính sách cai ự ử ụ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ̣

tao xã h i ch nghĩa cua Nhà n c thì vê nguyên tăc Nhà n c không công nhân ủ ộ ướ ướ ̣ ̉ ̀ ́ ̣

viêc đòi lai đât đã giao cho ng i khác s d ng trong quá trình th c hiên chính sách ườ ử ụ ự ̣ ̣ ́ ̣

đât đai cua Nhà n c, vì vây nên h ướ ướ ̉ ng dân khi giai quyêt loai tranh châp nay phai ́ ̉ ̣ ̃ ̉ ́ ̣ ́ ̀

căn c vào điêu 1 Luât Đât đai năm 1987, khoan 2 điêu 2 Luât Đât đai năm 1993 và ứ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́

khoan 2 điêu 10 Luât Đât đai năm 2003; Bô Luât Dân s ; điêu 25, điêu 168, đi m i ự ể ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̀

khoan 1 điêu 192 Bô luât Tô t ng Dân s đê x ly nh sau: ́ ụ ́ ư ̉ ử ự ̉ ̀ ̣ ̣

Th nhât, đôi v i các tr ng s khiêu nai vì cho răng tr c đây ́ ớ ứ ườ ng h p đ ợ ươ ự ướ ́ ́ ̣ ̀

̉ ho bi cai tao sai thì đây không phai là tranh châp dân s , không thuôc thâm quyên cua ự ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ̀

̣ ơ tòa an mà thuôc thâm quyên cua y ban nhân dân. Tòa án các câp phai tra lai đ n ̉ ủ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ̉

kh i kiên; nêu đã thu ly thì căn c vào điêm đ khoan 1 điêu 168, đi m i khoan 1 điêu ứ ể ở ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ̀ ̉ ̀

192 Bô luât Tô t ng Dân s đê đình chi giai quyêt vu án, tra lai đ n kh i kiên và tài ̣ ơ ́ ụ ự ở ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̣ ̉ ̣

liêu, ch ng c kèm theo cho đ ứ ứ ươ ng s . ự ̣

167

Khi tra lai đ n kh i kiên ̣ ơ ̣ và tài liêu, ch ng c kèm theo ứ ứ ở ̉ , tòa án phai có văn ban ̉ ̣ ̉

ghi rõ ly do tra lai đ n kh i kiên đ ng th i ph i g i cho Vi n ki m sát cùng c p. ờ ả ử ̣ ồ ̣ ơ ể ệ ở ấ ́ ̉

Th hai, nêu nguyên đ n kh i kiên v i nôi dung viêc câp giây ch ng nhân ớ ứ ứ ở ơ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât cua uy ban là sai, yêu câu toà án huy bo viêc câp giây ch ng nhân ̀ ử ụ ứ ́ ̉ ̉ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât thì viêc kiên đó cũng không thuôc thâm quyên cua tòa an mà ̀ ử ụ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ́

thuôc thâm quyên cua c quan hành chính, toà hành chính giai quyêt. Do đó, nêu ơ ̣ ̉ ̀ ̉ ̉ ́ ́

đ ng s g i đ n đên tòa an, thì tòa an phai tra lai đ n kh i kiên, nêu đã thu ly thì ươ ự ử ơ ̣ ơ ở ́ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ́

đình chi giai quyêt vu án và tra lai đ n kh i kiên. ̣ ơ ở ̉ ̉ ́ ̣ ̉ ̣

Th ba, đôi v i tr ng h p đât tranh châp ca hai bên đêu không kê khai, ́ ớ ườ ứ ợ ́ ́ ̉ ̀

không đ ng tên trong sô đăng ky ruông đât, sô đia chính và cũng không có giây ứ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́

ch ng nhân quyên s d ng đât hoăc không có môt trong các loai giây t ̀ ử ụ ́ ờ ứ ̣ quy đinh tai ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣

khoan 1, 2, 5 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003 thì theo quy đinh tai khoan 2 điêu ̀ 136 ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̉

Luât Đât đai năm 2003 đ ượ ử ổ ổ ̉ c s a đ i b sung năm 2010, tranh châp đó thuôc thâm quyên giai ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̀

quyêt cua y ban nhân dân và c a tòa hành chính. ̉ ủ ủ ́

Th t , đôi v i các tr ng h p chu đât cu hoăc các th a kê cua ho xuât trình ứ ư ́ ớ ườ ừ ợ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ̉ ̣ ́

môt trong các loai giây t c quy đinh tai khoan 1, 2, 5 điêu 50 Luât Đât đai năm đ ́ ờ ượ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́

2003 đê kiên đòi lai đât, tr c khi thu ly vu án tòa án đã có tài liêu (nh các văn ban, ướ ư ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉

quyêt đinh thu hôi đât, giao đât cho ng ườ ̣ i khác s d ng) đê ch ng minh rõ vê viêc ̉ ứ ử ụ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀

đât tranh châp đã đ c giao cho ng ượ ườ ộ i khác s d ng theo chính sách cai tao xã h i ử ụ ́ ́ ̉ ̣

ch nghĩa c a Nhà n c thì tòa án n i nhân đ n cua đ ủ ủ ướ ̉ ươ ơ ơ ng s căn c vào điêm đ ứ ự ̣ ̉

kho n 1 điêu 168 Bô luât Tô t ng Dân s đê tra lai đ n kh i kiên. ̣ ơ ́ ụ ự ở ả ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣

Nêu sau khi thu ly, tòa án m i có đu các tài liêu đê ch ng minh đât tranh châp ̉ ứ ớ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ́

đã đ c Nhà n c giao cho ng i khác s d ng theo chính sách cai tao xã h i ch ượ ướ ườ ử ụ ộ ủ ̉ ̣

nghĩa cua Nhà n ướ ̀ c thì tòa án căn c điêm đ khoan 1 điêu 168, đi m i khoan 1 điêu ứ ể ̉ ̉ ̉ ̀ ̉

192, khoan 3 điêu 193 Bô luât Tô t ng Dân s ra quyêt đinh đình chi giai quyêt vu ́ ụ ự ̣ ̉ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́

án, tuyên bô tra lai đ n và tiên đóng tam ng án phí cho ng i đã nôp tiên tam ng ̣ ứ ̣ ơ ườ ̣ ứ ́ ̉ ̀ ̣ ̀

án phí.

Th năm, đôi v i các tr ng h p nguyên đ n là chu đât cu hoăc ng ́ ớ ứ ườ ợ ơ ườ ừ i th a ̉ ́ ̃ ̣

kê cua ho có đ n kh i kiên đòi lai quyên s d ng đât và xuât trình các giây t theo ̀ ử ụ ́ ờ ở ơ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ́

168

quy đinh tai khoan 1, 2, 5 điêu 50 Luât Đât đai năm 2003; nh ng bi đ n là ng ̣ ơ ư ườ i ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́

đang s d ng đât trình bày đât ho đang s d ng là do đ c Nhà n ử ụ ử ụ ượ ướ ự c giao khi th c ́ ́ ̣

hiên chính sách cai tao xã hôi chu nghia hoăc đ c tăng cho, mua bán, chuyên ượ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ̃ ̣ ̣ ̉

nh ng t ng i đ c Nhà n c giao khi th c hiên chính sách cai tao, song ca hai ượ ừ ườ ượ ướ ự ̣ ̉ ̣ ̉

bên đêu không xuât trình và tòa án cũng không thu thâp đ ượ ́ c các văn ban, quyêt ̀ ́ ̣ ̉

đinh hoăc các tài liêu, ch ng c khác thê hiên viêc Nhà n ứ ứ ướ ự c đã giao đât đó khi th c ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ́

hiên chính sách cai tao thì tòa án căn c vào các quy đinh cua pháp luât đât đai, Bô ứ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ́

luât Dân s đê xét x và tùy t ng tr ng h p, nêu có đu căn c rõ ràng, đây đu ự ử ừ ườ ứ ợ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ̀

ch ng minh đât vân thuôc quyên s d ng h p pháp cua chu đât cu, thì m i châp ̀ ử ụ ứ ợ ớ ́ ̃ ̣ ̉ ̉ ́ ̃ ́

nhân yêu câu cua nguyên đ n; ng c lai, tòa án bác yêu câu cua chu đât cu nêu theo ơ ượ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ̃ ́

các chính sách và Luât Đât đai thì đât đó thuôc quyên s d ng h p pháp cua ng ̀ ử ụ ợ ườ i ̣ ́ ́ ̣ ̉

đang s d ng đât. ử ụ ́

nêu tr c khi nguyên đ n kh i kiên đên tòa án, nguyên đ n đã Th sau, ứ ướ ở ơ ơ ́ ́ ̣ ́

khiêu nai đên uy ban nhân dân tranh châp quyên s d ng đât v i ng i đang s ̀ ử ụ ́ ớ ườ ử ́ ̣ ́ ̉ ́

d ng đât và đã đ ụ ượ ́ c uy ban nhân dân giai quyêt băng môt quyêt đinh giai quyêt ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̉

tranh châp và quyêt đinh cua uy ban nhân dân đang có hiêu l c pháp luât thì tòa án ̣ ự ́ ́ ̣ ̉ ̉ ̣

không thu ly vu án, đông th i căn c điêm b khoan 1 điêu 168 Bô luât Tô t ng Dân ́ ụ ứ ờ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣

ng h p đã thu ly vu án, thì căn c vào điêm b khoan sự đê tra lai đ n kh i kiên; tr ̣ ơ ở ườ ứ ợ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̉

1 điêu 168 và đi m i khoan 1 điêu 192 Bô luât Tô t ng Dân s đê ra quyêt đinh đình ể ́ ụ ự ̀ ̉ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ̣

chi giai quyêt vu án. ̉ ̉ ́ ̣

4.3.2.5. H ng dân giai quyêt tranh châp đât đai co liên quan đên viêc ng ướ ườ ̣ i Viêt ̃ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̣

Nam đinh c c ngoai mua nha đât nh ng nh ng n ư ở ướ ờ ườ ư ̣ i khac đ ng tên hô ́ ứ ̣ ̀ ̀ ́

Đôi v i loai tranh châp nay hiên nay toa an cũng đang găp nhiêu kho khăn ́ ớ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ́

lung tung, thiêu thông nhât trong viêc giai quyêt, do đo nên co h ng dân nh sau: ́ ướ ư ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̃

Th nhât, đôi v i ng i Viêt Nam đinh c c ngoài đ c s h u nhà ́ ớ ứ ườ n ư ở ướ ượ ở ữ ở ́ ̣ ̣

găn liên v i quyên s d ng đât tai Viêt Nam: Đôi v i các đôi t ̀ ử ụ ớ ́ ở ́ ớ ́ ượ ờ ng này nêu th i ́ ̀ ̣ ̣ ́

điêm khi ho g i tiên vê đê mua nhà và nh ng ̣ ử ở ờ ườ ̣ ư i khác đ ng tên hô thì ho ch a ứ ̉ ̀ ̀ ̉ ̣

thuôc diên đ c s h u nhà tai Viêt Nam, nh ng khi tranh châp xay ra ho đã ượ ở ữ ở ư ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̣

thuôc diên có quyên s h u nhà găn liên v i quyên s d ng đât tai Viêt Nam, ̀ ở ữ ở ̀ ử ụ ớ ́ ở ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

169

thì khi giai quyêt viêc tranh châp gi a ho v i ng i Viêt Nam trong n c đ ng ̣ ớ ữ ườ ở ướ ứ ̉ ́ ̣ ́ ̣

tên mua nhà hô ho, tòa án cân công nhân cho ng i Viêt Nam đinh c c ngoài ườ n ư ở ướ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣

thuôc diên nói trên đ c s h u nhà găn liên v i quyên s d ng đât mà ho đã ượ ở ữ ở ̀ ử ụ ớ ́ ở ̣ ̣ ́ ̀ ̣

bo tiên ra mua và nh ng ờ ườ i khác đ ng tên. ứ ̉ ̀

Th hai, đôi v i ng i Viêt Nam đinh c ́ ớ ứ ườ n ư ở ướ ̣ c ngoài mà theo pháp luât ̣ ̣

không thuôc diên đ c s h u nhà găn liên v i quyên s d ng đât ượ ở ữ ở ̀ ử ụ ớ ́ ở ̣ tai Viêt ̣ ̣ ́ ̀ ̣

Nam: Đôi v i tr i Viêt Nam đinh c c ngoài không thuôc diên ́ ớ ườ ng h p ng ợ ườ n ư ở ướ ̣ ̣ ̣ ̣

đ c s h u nhà găn liên v i quyên s d ng đât tai Viêt Nam đã g i tiên vê ượ ở ữ ở ̀ ử ụ ớ ́ ở ử ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̀

nh ban bè, ng i thân mua nhà găn liên v i quyên s d ng đât , và nh ho ờ ườ ở ̀ ử ụ ớ ́ ở ờ ̣ ̣ ́ ̀

đ ng tên hô trong h p đông mua bán nhà găn liên v i quyên s d ng đât và đ ng ứ ̀ ử ụ ứ ợ ớ ̣ ̀ ́ ̀ ́

tên hô trong giây ch ng nhân quyên s h u nhà, quyên s d ng đât thì khi xay ra ̀ ử ụ ̀ ở ữ ứ ̣ ́ ̣ ́ ̉

tranh châp gi a ng i Viêt Nam đinh c c ngoài v i ng i đ ng tên hô trong ữ ườ n ư ở ướ ớ ườ ứ ́ ̣ ̣ ̣

giây t nhà đât, tòa án cũng áp d ng Bô luât Dân s năm 2005, Luât Đât đai năm ́ ờ ụ ự ́ ̣ ̣ ̣ ́

2003, Luât Nhà cân x ly nh sau: ở ́ ư ̀ ử ̣

Môt la, giao dich gi a ng i Viêt Nam đinh c c ngoài v i ng ữ ườ n ư ở ướ ớ ườ ̣ i Viêt ̣ ̀ ̣ ̣ ̣

Nam trong n ở ướ ̉ c vê viêc mua và đ ng tên hô trong h p đông mua bán nhà, chuyên ứ ợ ̀ ̣ ̣ ̀

nh ượ ng quyên s d ng đât hoăc đ ng tên hô trong giây ch ng nhân quyên s h u ̀ ở ữ ̀ ử ụ ̣ ứ ứ ́ ̣ ́ ̣

nhà, quyên s d ng đât là giao dich vô hiêu do vi pham điêu câm cua pháp luât. Vì ̀ ử ụ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̣

vây, khi giai quyêt các tranh châp đòi lai nhà đât do ng i khác đ ng tên hô tòa án ườ ứ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̣

không công nhân cho ng i Viêt Nam đinh c c ngoài g i tiên vê nh ban bè, ườ n ư ở ướ ử ờ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣

ng i thân đ ng tên mua nhà, chuyên nh c s h u nhà, ườ ứ ượ ng quyên s d ng đât đ ̀ ử ụ ́ ượ ở ữ ̉

đ c s d ng đât đó tai Viêt Nam. Tuy nhiên, điêu 128, điêu 137 Bô luât Dân s ượ ử ụ ự ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣

năm 2005 không quy đinh phai tich thu tài san giao dich, hoa l i t c thu đ i, l ợ ợ ứ ượ ừ c t ̣ ̉ ̣ ̉ ̣

giao dich không h p pháp, tr tr ng h p pháp luât có quy đinh phai tich thu. Cho ừ ườ ợ ợ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣

đên nay ch a có môt văn ban pháp luât nào quy đinh phai tich thu tài san giao dich, ư ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣

hoa l i t c t i, l các giao dich bi tuyên bô vô hiêu. Do đó, trong tr ợ ợ ứ ừ ườ ng h p này ợ ̣ ̣ ́ ̣

phai đinh giá giá tri quyên s h u nhà, quyên s d ng đât và nêu ng ̀ ử ụ ̀ ở ữ ườ i đã đ ng tên ứ ̉ ̣ ̣ ́ ́

trong h p đông chuyên nh ng quyên s h u nhà, quyên s d ng đât có nhu câu s ợ ượ ̀ ử ụ ̀ ở ữ ̀ ở ̀ ̉ ́

c s h u nhà, đ h u nhà, quyên s d ng đât đó thì công nhân cho ho đ ữ ̀ ử ụ ̣ ượ ở ữ ượ ử c s ́ ̣

170

i Viêt Nam đinh c c ngoài d ng đât, đông th i buôc ho thanh toán cho ng ụ ờ ườ n ư ở ướ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣

băng đúng sô tiên ho đã bo ra mua nhà, chuyên nh ng quyên s d ng đât; nêu sau ượ ̀ ử ụ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ́

khi thanh toán còn d ra (trong tr ng h p giá tri nhà, quyên s d ng đât ư ườ ̀ ử ụ ợ ́ ở ờ th i ̣

điêm xét x cao h n giá lúc mua) thì ng i Viêt Nam đinh c c ngoài se ử ơ ườ n ư ở ướ ̃ ̉ ̣ ̣

đ ng 1/2 sô tiên chênh lêch đó, còn lai 1/2 sô tiên chênh lêch se do ng i đã c h ượ ưở ườ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̃

đ ng tên trong h p đông mua bán nhà, h p đông chuyên nh ứ ợ ợ ượ ́ ng quyên s d ng đât ̀ ử ụ ̀ ̀ ̉

hoăc đ ng tên trong giây ch ng nhân quyên s h u nhà, quyên s d ng đât đã đông ̀ ử ụ ̀ ở ữ ̣ ứ ứ ́ ̣ ́ ̀

y nhân s d ng nhà, đât đó đ ng. ̣ ử ụ c h ượ ưở ́ ́

Trong tr ng h p giá tri quyên s h u nhà, quyên s d ng đât th i điêm ườ ̀ ử ụ ̀ ở ữ ợ ́ ở ờ ̣ ̉

i Viêt Nam đinh c c ngoài đã bo ra mua nhà, xét x lai ít h n sô tiên mà ng ơ ử ườ n ư ở ướ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̉

đât tr c đây, thì ng i đã nhân nhà đât chi phai thanh toán cho ng i Viêt Nam ́ ướ ườ ườ ̣ ́ ̉ ̉ ̣

đinh c c ngoài theo đúng giá tri m i theo đinh giá n ư ở ướ ̣ ớ ở ờ th i điêm xét x . ử ̣ ̣ ̉

ng không thuôc diên đ c s h u nhà Hai la, đôi v i các đôi t ́ ớ ́ ượ ượ ở ữ ở ̣ tai Viêt ̀ ̣ ̣ ̣

Nam hoăc đ c s h u han chê vê sô l ng nhà ̣ ượ ở ữ ́ ượ ở tai Viêt Nam và ho đang s h u ở ữ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣

đu sô l ng cho phép, nêu ho lai đ c tăng cho nhà , th a kê nhà thì căn c ́ ượ ̣ ượ ở ừ ở ứ ̉ ́ ̣ ̣ ́

Luât Đât đai năm 2003, Luât Nhà , điêm 6, điêu 65, điêu 68 Nghi đinh sô ở ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ̣ ̣

90/2006/NĐ-CP ngày 09/6/2006 cua Chính phu quy đinh chi tiêt h ng dân thi hành ́ ướ ̉ ̉ ̣ ̃

Luât Nhà thì ho chi đ c nhân giá tri mà không đ c nhân băng hiên vât. ở ̉ ượ ượ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣

4.3.2.6. H ng dân giai quyêt tranh châp đât đai trong tr ng h p đoi lai đât cho ướ ườ ợ ̃ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́

m n, cho ượ nh ở ờ

Viêc giai quyêt cac tranh châp đât đai trong tr ng h p nay la hêt s c kho ườ ́ ứ ợ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀

khăn ph c tap, vi no v a co tinh chât cua giao dich dân s , v a bi chi phôi b i chinh ự ừ ́ ở ́ ừ ứ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ́

́ sach, phap luât đât đai. Trong khi cac chinh sach, phap luât đât đai môi th i ky lai co ờ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̃ ̀ ̣

nh ng thay đôi rât khac nhau, Nha n c không co văn ban phap luât nao quy đinh ̀ ướ ữ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̣

h ướ ̣ ủ ng x ly cac loai quan hê đa hinh thanh trong môi giai đoan đo. Vi vây, co vu y ử ́ ́ ̣ ̣ ̃ ̀ ̀ ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ́

ban nhân dân câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât cho chu đât cu, co tr ̀ ử ụ ́ ườ ứ ng h p ợ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̃

i đang s d ng đât va co tr ng h p ch a câp lai câp giây ch ng nhân cho ng ứ ườ ử ụ ́ ườ ư ợ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́

́ giây ch ng nhân cho bên nao v.v. Nên khi co tranh châp xay ra toa an cac câp găp rât ứ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣

̉ nhiêu kho khăn lung tung vê thu thâp, đanh gia ch ng c , vê vân d ng quy đinh cua ̣ ụ ́ ứ ứ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣

171

phap luât (ap d ng phap luât luc giao dich đôi v i tr ng h p hai bên th a nhân cho ́ ớ ườ ́ ụ ừ ợ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣

m n, cho nh ? v.v. hay ap d ng chinh sach, phap luât đât đai trong cac giai đoan ượ ở ́ ụ ờ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣

1975-1980 hay căn c vao Luât Đât đai năm 1987, hoăc Luât Đât đai năm 1993, Bô ứ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ́

̉ luât Dân s 1995 hay Luât Đât đai năm 2003 va Bô luât Dân s năm 2005 đê giai ự ự ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̉

quyêt?) vi phap luât môi th i điêm nay rât khac nhau, dân đên đ ̣ ở ờ ườ ́ ng lôi x ly rât ́ ử ́ ̀ ́ ̃ ̉ ̀ ́ ́ ̃ ́ ́

khac nhau; co vu an toa an chi căn c vao hinh th c giây t nh thây bên nao co ́ ờ ứ ứ ư ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̀

giây t gôc nh băng khoan điên thô hoăc giây ch ng nhân quyên s d ng đât đê ́ ờ ̀ ử ụ ư ̀ ứ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ́

kêt luân la đât cua bên đo, buôc ng ườ ̣ i đang s d ng đât tra lai đât, hoăc tra lai gia tri ử ụ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ́

quyên s d ng đât; co tr ng h p toa an bac yêu câu cua chu đât, co tr ̀ ử ụ ́ ườ ́ ườ ợ ng h p ợ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ́

công nhân cho ng i s d ng đât đ c s d ng môt phân đât, va tra lai môt phân ườ ử ụ ́ ượ ử ụ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀

đât cho chu đât cu v.v. ́ ̉ ́ ̃

Tr c tinh hinh kho khăn ph c tap vê h ng x ly cac tr ng h p noi trên, ướ ̀ ướ ứ ử ườ ợ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́

tôi xin manh dan co kiên nghi h ng dân nh sau: ̣ ướ ư ̣ ̣ ́ ́ ̃

Th nhât, vê quan điêm, nhân th c và thu thâp ch ng c : ứ ứ Cân phai nhân th c ứ ứ ứ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣

đây đu vê đôi t ng tranh châp đó là quyên s d ng đât, đây là loai tài san đăc biêt, ́ ượ ̀ ử ụ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣

tr c khi có Hiên pháp năm 1992 và Luât Đât đai năm 1993 thì có giai đoan Nhà ướ ́ ̣ ́ ̣

c câm công dân mua, bán, cho thuê, lân, chiêm đât, phát canh thu tô d n ướ ̣ ư i moi ớ ́ ́ ́ ́

hình th c. Do đó, các giao dich mua, bán, cho thuê, câm cô đât th i điêm này vê ứ ́ ở ờ ̀ ̣ ̀ ́ ̉

nguyên tăc đêu bi coi là vô hiêu. Cũng trong giai đoan tr c năm 1980 và sau năm ướ ́ ̀ ̣ ̣ ̣

1980, nhà nư c có nhiêu văn ban ghi rõ ng ớ ư i có đât không s d ng đât trong 6 ử ụ ờ ̀ ̉ ́ ́

tháng liên mà không đ c c quan nhà n c có thâm quyên quyêt đinh giao đât đó ượ ơ ướ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ́

cho phép thì Nhà nư c có thê thu hôi môt phân hoăc toàn bô đât. Tai khoan 5 điêu 14 ớ ̉ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̀

Luât Đât đai năm 1987 cũng đã quy đinh rõ là Nhà n ướ ̣ c thu hôi toàn bô hoăc môt ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̣

phân đât đã giao s d ng trong các tr ng h p sau đây: “… Ng ử ụ ườ ợ ườ ử ụ ́ i s d ng đât ̀ ́

c giao trong 6 thang liên ma không đ c c quan Nha n không s d ng đât đ ử ụ ́ ượ ượ ơ c ̀ ướ ́ ̀ ̀

co thâm quyên quyêt đinh giao đât đo cho phep…” . Điêu đó thê hiên thái đô cua Nhà ́ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̉

nư c đôi v i các tr ́ ớ ớ ườ ng h p ng ợ ư i có đât nh ờ ́ ưng không s d ng đât. Vì vây, nêu ử ụ ́ ́ ̣

đât tranh châp đã đ c môt bên s d ng tr c hoăc trong th i gian Luât Đât đai ượ ử ụ ướ ờ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́

năm 1987 có hiêu l c và môt th i gian dài không có tranh châp, nay chu đât cu đòi ̣ ự ờ ̣ ́ ̉ ́ ̃

172

lai đât thì phai xem xét ky đên quyên l i cua ng i lao đông tr c tiêp quan ly, canh ̀ ợ ườ ự ̣ ́ ̉ ̃ ́ ̉ ̣ ́ ̉ ́

tác, s d ng đât liên tuc trong môt th i gian dài, và đã th c hiên đúng các chính sách ử ụ ự ờ ́ ̣ ̣ ̣

và pháp luât vê đât đai (tr ng h p chu đât cu găp tình huông bât kha kháng) tr ừ ườ ợ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ́ ̉

nhăm ôn đinh san xuât, đ i sông cho nhân dân. Đăc biêt, cân l u y v i đôi t ng là ̀ ư ́ ớ ́ ượ ờ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣

ng i dân nghèo khô có nhiêu khó khăn, nhât là khi buôc tra đât ho se lâm vào tình ườ ̉ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̃

trang không có đât canh tác, phai d i nhà, tra đât dân đên không có nhà ̉ ờ ở ̣ v.v. Măt ̣ ́ ̉ ́ ̃ ́

khác, phai nghiên c u vân d ng đôi v i các tr c quy đinh tai ́ ớ ứ ụ ườ ng h p đ ợ ượ ̣ điêu 247 ̉ ̣ ̣ ̀

̣ . Bô luât Dân s năm 2005, đó là viêc xác lâp quyên s d ng đât theo th i hiêu ̀ ử ụ ự ờ ̣ ̣ ̣ ̣ ́

Khi giai quyêt các tranh châp quyên s d ng đât mà đât đó đã đ c câp giây ̀ ử ụ ượ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ́

ch ng nhân quyên s d ng đât, hoăc môt bên đã kê khai, đ ng tên trong sô đăng ky ̀ ử ụ ứ ứ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉

ruông đât, sô đia chính…, thì toà án phai yêu câu các đ ng s th c hiên nghia vu ươ ự ự ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ̀ ̣ ̃

. ch ng minh ứ

Đôi v i nguyên đ n đi đòi đât phai ch ng minh vê nguôn gôc đât, vê quá ́ ớ ứ ơ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ̀

trình s d ng, kê khai, đã đ ử ụ ượ ư c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât hay ch a? ̀ ử ụ ứ ́ ́ ̣ ́

v.v. Bi đ n cũng phai ch ng minh viêc bi đ n s d ng đât d a trên căn c nào, đã ̣ ơ ử ụ ́ ự ̣ ơ ứ ứ ̉ ̣

bao gi , có kê khai, có đ s d ng t ử ụ ừ ờ ượ ́ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât ̀ ử ụ ứ ́ ́ ̣

không?…Tòa án phai kiêm tra xác minh quá trình s d ng đât, viêc đ c đ ng tên ử ụ ̣ ượ ứ ̉ ̉ ́

trong sô đia chính, sô đăng ky ruông đât hoăc đ c câp giây ch ng nhân quyên s ̣ ượ ̀ ử ứ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣

, thu tuc và các quy đinh cua pháp luât vê đât đai hay d ng đât… đã làm đúng trình t ụ ự ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ́

không; phai hoi uy ban nhân dân n i quan ly sô đia chính, sô đăng ky ruông đât và uy ơ ̉ ̉ ̉ ̉ ́ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̉

̣ ban nhân dân n i có thâm quyên đã câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât là viêc ̀ ử ụ ứ ơ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́

ghi tên trong sô đia chính, viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât đó có đúng ̀ ử ụ ứ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́

pháp luât không, có h p pháp không. T đó toà án đánh giá vê các tài liêu, ch ng c ừ ứ ợ ứ ̣ ̀ ̣

mà đ ng s đã xuât trình, các tài liêu đã thu thâp đ c trong quá trình xác minh ươ ự ượ ́ ̣ ̣

trên c s đó căn c vào các quy đinh cua pháp luât xác đinh ai là ng i có quyên ơ ở ứ ườ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀

s d ng đât h p pháp. ử ụ ́ ợ

Th hai, vê h ̀ ướ ứ ng x ly: ử ́

Môt la, trong tr ng h p chu đât cu không kê khai, không đ ng tên trong sô ườ ứ ợ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̃

̉ đăng ky ruông đât hoăc sô đia chính, không th c hiên quyên quan ly, s d ng cua ́ ử ụ ự ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ̉

173

chu s d ng đât; còn ng i đang s d ng đât đã kê khai, đăng ky và đ c đ ng tên ̉ ử ụ ườ ử ụ ượ ứ ́ ́ ́

trong sô đăng ky ruông đât hoăc sô đia chính; đ c c quan Nhà n c có thâm ượ ơ ướ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̉

quyên làm thu tuc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât theo đúng trình t , thu ̀ ử ụ ứ ự ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ́

tuc vê viêc kê khai, đăng ky và viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât là có ̀ ử ụ ứ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́

căn c pháp luât, th c hiên đúng quy đinh cua Luât Đât đai năm 1987, Luât Đât đai ự ứ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ́

năm 1993, Luât Đât đai năm 2003 và các văn ban pháp luât khác có liên quan; c ơ ̣ ́ ̉ ̣

quan có thâm quyên câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât có văn ban khăng đinh ̀ ử ụ ứ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ̣

viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât là đúng, thì toà án cân bác yêu câu đòi ̀ ử ụ ứ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀

đât cua chu cu và công nhân quyên s d ng đât h p pháp cho ng i đã đ c câp ̀ ử ụ ́ ợ ườ ượ ́ ̉ ̉ ̃ ̣ ́

giây ch ng nhân quyên s d ng đât. ̀ ử ụ ứ ́ ̣ ́

Hai la, đôi v i tr ng h p ca hai bên (chu đât cu và ng ́ ớ ườ ợ ườ i đang s d ng đât) ử ụ ̀ ̉ ̉ ́ ̃ ́

đêu đ ̀ ượ ̣ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât theo Luât Đât đai năm 1987, Luât ̀ ử ụ ứ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́

̀ ử ụ Đât đai năm 1993 hoăc Luât Đât đai năm 2003 (câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣

đât trùng) nay các bên tranh châp quyên s d ng đât, thì toà án căn c th i gian s ̀ ử ụ ứ ờ ử ́ ́ ́

d ng đât; đông th i thu thâp các tài liêu, ch ng c vê viêc các bên đã th c hiên thu ụ ứ ứ ự ờ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣

tuc kê khai, câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât nh thê nào? căn c pháp ly đê ̀ ử ụ ứ ứ ư ̉ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ́

đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât, y kiên c quan đã câp giây ch ng ượ ̀ ử ụ ứ ứ ơ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́

nhân quyên s d ng đât v.v.. và đê t đó công nhân quyên s d ng đât cho bên ̀ ử ụ ̉ ừ ̀ ử ụ ̣ ́ ̣ ́

đ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât h p pháp đúng v i pháp luât đât đai. ượ ̀ ử ụ ́ ợ ứ ớ ́ ́ ̣ ̣ ́

Ba la, đôi v i tr c câp giây ch ng nhân quyên s ́ ớ ườ ng h p ch a bên nào đ ư ợ ượ ̀ ử ứ ̀ ́ ́ ̣

i s d ng đât có kê khai, đ c đ ng tên d ng đât nh ng quá trình s d ng, ng ụ ử ụ ư ườ ử ụ ượ ứ ́ ́

trong sô đăng ky ruông đât, sô đia chính và ho đang quan ly, s d ng đât liên tuc t ́ ử ụ ̣ ừ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ́

khi có Luât Đât đai năm 1987 đên nay, còn chu đât cu đã kê khai các th a đât khác ử ̣ ́ ́ ̉ ́ ̃ ́

cua mình nh ng không kê khai th a đât hiên nay đang có tranh châp thì toà án bác ư ử ̉ ́ ̣ ́

yêu câu đòi lai đât cua chu đât cu, nhăm bao đam ôn đinh cuôc sông, san xuât cho ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ̃ ̀ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̉ ́

bên đang s d ng đât. ử ụ ́

4.3.2.7. H ng dân giai quyêt tranh châp đât đai co liên quan đên viêc tăng cho ướ ̃ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣

quyên s d ng đât ̀ ử ụ ́

174

Viêc giai quyêt cac tranh châp vê h p đông tăng cho v i t cach la môt quan ớ ư ́ ̀ ợ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̣

hê đôc lâp, môt vu an dân s du co nh ng kho khăn, ph c tap nh ng cac Luât gia, ữ ứ ư ự ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣

Luât s , Thâm phan… đêu co thê thông nhât v i nhau la cac h p đông tăng cho đo ́ ớ ̣ ư ợ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̣

c công phai thoa man cac yêu câu c ban va h p đông đã đa hoan thanh thi m i đ ̀ ợ ̀ ơ ̉ ̀ ớ ượ ̉ ̉ ̃ ́ ̀ ̃ ̀ ̀

nhân, nh ng viêc giai quyêt cac tranh châp vê tai san trong quan hê hôn nhân co liên ư ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ ́

quan đên viêc xac đinh cho hay ch a cho la vô cung kho khăn, lam thê nao đê co thê ư ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́

x ly cac tranh châp đo v a co tinh, v a co ly la môt điêu không đ n gian. Chinh vi ử ́ ừ ừ ơ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ́

vây, ma hang chuc năm qua Toa an nhân dân tôi cao đa co rât nhiêu cô găng đê ̉ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̃ ́ ́ ̀ ́ ́

ng dân vân đê nay, nh ng ch a bao gi co h h ướ ư ư ờ ́ ướ ́ ng dân đây đu, co hê thông, nhât ̃ ́ ̀ ̀ ̃ ̀ ̉ ́ ̣ ́

quan cho nên khi xet x cac toa an vân găp rât nhiêu lung tung dân đên xet x khac ́ ử ́ ử ́ ́ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ́

nhau. Xuât phat t ́ ừ ̣ tinh hinh th c tê, trên c s vân d ng cac quy đinh cua phap luât ̣ ụ ơ ở ự ́ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́

vê h p đông tăng cho, luât hôn nhân va gia đinh, đăc điêm tâm ly, xa hôi cua ng ̀ ợ ườ i ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̉ ́ ̃ ̣ ̉

dân xin kiên nghi h ng dân nh sau: ̣ ướ ư ́ ̃

Th nhât, nêu đât do bô me mua đê cho v chông con đ ng tên trong h p ợ ứ ứ ợ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̀

đông chuyên nh ng quyên s d ng đât va giao cho v chông con s d ng trong ượ ̀ ử ụ ử ụ ợ ̀ ̉ ́ ̀ ̀

môt th i gian dai, trong qua trinh s d ng v chông con đa kê khai, đ ng tên trong ử ụ ứ ờ ợ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̃

sô đia chinh va co tr c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât, con ́ ườ ng h p đa đ ợ ̃ ượ ̀ ử ụ ứ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀

bô me không kê khai, không đăng ky… chi đên ngay v chông ng i con ly hôn thi ợ ườ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̀

bô me m i khai la đât cua bô me ch a cho hoăc co tr ng h p khai la “nêu v ̣ ớ ́ ườ ư ợ ợ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ́

chông hoa thuân thi chung tôi cho, nay v chông ly hôn chung tôi đoi lai”. Nêu ợ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́

không co ch ng c gi khac ch ng minh ng c lai, thi phai công nhân bô me đa cho ́ ứ ứ ứ ượ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̃

v chông con diên tich đât đo. ợ ̀ ̣ ́ ́ ́

Th hai, tr ứ ườ ng h p đât do bô me mua va đ ng tên trong h p đông chuyên ̀ ứ ợ ợ ́ ́ ̣ ̀ ̉

nh ng quyên s d ng đât, sau khi mua đa giao cho v chông con s d ng, bô me ượ ̀ ử ụ ử ụ ợ ̣ ́ ̃ ̀ ́

không kê khai, không đ ng tên trong sô sach đia chinh, con v chông con đa kê khai, ứ ợ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̃

va đ ng tên trong giây ch ng nhân quyên s d ng đât. Bô me biêt không phan đôi, ̀ ử ụ ̀ ứ ứ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́

khi ly hôn m i đoi lai, thi bac yêu câu cua bô me. Nêu bô me đ ng ra kê khai va ̣ ứ ớ ̀ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ́

̣ đ ng tên trong giây ch ng nhân quyên s d ng đât thi xac đinh đât vân cua bô me, ̀ ử ụ ứ ứ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̃ ̉ ́

ch a cho v chông con. ợ ư ̀

175

Th ba, tr ng h p đât co nguôn gôc la cua bô me, sau khi con xây d ng gia ứ ườ ự ợ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̣

đinh bô me giao cho con s d ng. V chông con đa xây d ng nha kiên cô co khuôn ử ụ ự ợ ̀ ́ ̣ ̀ ̃ ̀ ́ ́

̣ viên riêng, va quan ly, s d ng liên tuc, đa kê khai đ ng tên trong sô đia chinh, hoăc ́ ử ụ ứ ̀ ̉ ̣ ̃ ̉ ̣ ́

đa đ i con, bô ̃ ượ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât đ ng tên v chông ng ̀ ử ụ ́ ứ ứ ợ ườ ́ ́ ́ ̣ ̀

me biêt không co y kiên gi hoăc chinh bô me kê khai ghi tên v chông. Chi đên khi ợ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́

v chông ng ợ ườ ̀ ư i con mâu thuân dân đên ly hôn, bô me m i đoi lai v i ly do la ch a ̣ ớ ̣ ớ ̀ ̃ ̃ ́ ́ ̀ ́

cho, thi phai bac yêu câu cua bô me, xac đinh nha đât la tai san chung v chông. ợ ̀ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̀

Th t ng h p bô me va v chông con cung bo tiên ra mua, h p đông , tr ứ ư ườ ̀ ợ ợ ợ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀

chuyên nh c câp giây ch ng nhân ượ ng đ ng tên v chông, co tr ợ ́ ườ ứ ng h p đa đ ợ ̃ ượ ứ ̉ ̀ ́ ́ ̣

quyên s d ng đât, sau đo v chông ng i con đa lam nha ăn ̀ ử ụ ́ ợ ườ ở ́ ôn đinh. Đên khi bô ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ̉ ̣ ́

me mât cũng không co y kiên gi vê khoan tiên bô me bo ra cung v i con mua đât, chi ớ ̉ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ́

đên khi ly hôn ng i chông (hoăc v ) m i khai la khoan tiên đo bô me chi cho vay, ườ ̣ ợ ớ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉

nh ng không đ a ra đ c ch ng c gi khac thi phai coi sô tiên đo bô me đa cho v ư ư ượ ứ ứ ợ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̃

chông, nha đât la cua v chông. ̉ ợ ̀ ̀ ́ ̀ ̀

Tr ng h p bô me con sông đêu khai la cho v chông vay, ng ườ ợ ợ ườ ợ ̣ i v hoăc ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̀

̉ chông đêu khai thông nhât nh bô me ho, nêu không co ch ng c gi khac thi phai ́ ứ ư ứ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̀

xac đinh sô tiên đo la bô me cho vay, khi v chông ly hôn phai thanh toan lai khoan ợ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ̉

vay đo cho bô me. Tr ườ ờ ng h p viêc cho vay không xac đinh lai, không xac đinh th i ợ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̣

han tra nên chi phai thanh toan lai đúng sô tiên đ ̀ ượ ̉ c xac đinh la cho vay, không phai ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀

tra lai. ̉ ̃

Th năm, đôi v i đât bô me bo tiên ra mua toan bô hoăc đât gia đinh co t ́ ớ ứ ́ ừ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀

tr c, sau đo bô me va v chông con cung bo tiên lam nha, cung chung thi chi coi ướ ̀ ợ ở ́ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̉

phân gia tri xây d ng la s h u chung cua bô, me va v chông con, con đât vân la ̀ ở ữ ̀ ợ ự ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̃

cua bô me, tr tr ng h p co ch ng c khac ch ng minh la bô me đa cho v chông. ̣ ừ ườ ́ ứ ứ ứ ợ ợ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̃ ̀

ứ Nêu bô me va v chông con cung bo tiên ra mua đât, cung gop tiên, công s c ̀ ợ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̀

lam nha, cung ở ̉ chung thi nha đât do con đ ng tên hay do bô me đ ng tên đêu phai ̣ ứ ứ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̀

coi nha đât la s h u chung. Đê xac đinh đ c phân quyên s h u cua môi bên toa ̀ ở ữ ượ ̀ ở ữ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̉ ̃

an yêu câu cac bên đ ng s xuât trinh, tai liêu, ch ng c , ch ng minh, cho yêu câu ươ ự ứ ứ ứ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̀

cua minh lam ro vê công s c, tiên cua do môi bên bo ra, va chia theo công s c, tiên ứ ứ ̉ ̀ ̀ ̃ ̀ ̀ ̉ ̃ ̉ ̀ ̀

176

cua môi bên đa đong gop. Phân cua v chông con đong gop m i coi la tai san chung ̉ ợ ớ ̉ ̃ ̃ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̉

va đem chia khi ly hôn. Tr ng h p ch ng c ch ng minh bô me đa cho v tr ừ ườ ứ ứ ứ ợ ợ ̀ ́ ̣ ̃

chông con, nên đê v chông con đ ng tên trên cac giây t . ̉ ợ ́ ờ ứ ̀ ̀ ́

Trong qua trinh giai quyêt tranh châp thi cân chu y đôi v i tr ng h p bô me ́ ớ ườ ợ ̣ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́

cho con tai san, co lâp văn ban, trong đo ghi ro chi cho ng i v hoăc ng i chông, ườ ợ ườ ̀ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̃ ̉ ̣ ̀

̣ thi du h p đông tăng cho đo diên ra trong th i gian quan hê hôn nhân con tôn tai ̀ ợ ờ ̀ ̀ ̣ ́ ̃ ̣ ̀ ̀

cũng không coi la tai san chung cua v chông, va phai xac đinh đo la tai san riêng, ợ ̀ ̀ ̉ ̉ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̉

đ c cho riêng ng c chi đinh trong h p đông tăng cho. Tuy nhiên, nêu sau ượ i đ ườ ượ ợ ̉ ̣ ̀ ̣ ́

đo ng c tăng cho riêng đa nhâp vao khôi tai san chung v chông thi phai coi i đ ườ ượ ợ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ̉

tai san đo la tai san chung, nh ng khi xem xet, đanh gia công s c đong gop phai coi ư ứ ̀ ̉ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̉

ho co công s c đong gop nhiêu h n. ứ ơ ̣ ́ ́ ́ ̀

Đôi v i cac tr ng h p co đu căn c kêt luân la bô me đa cho v chông thi ́ ớ ườ ứ ợ ợ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̃ ̀

phai xac đinh la tai san chung, nh ng nêu v chông hoăc môt trong hai bên v chông ư ợ ợ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ̀

nguyên tra lai bô me thi công nhân s t nguyên cua ho đôi v i phân quyên l t ự ̣ ự ự ́ ớ ̀ ợ i ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀

cua ho đa t nguyên tra. (vi du chi co ng i chông t nguyên tra thi chi công nhân ̃ ự ườ ự ̉ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉ ̣

phân cua ng i chông la tra lai bô me, con phân cua ng ườ ườ ợ i v thuôc quyên s h u ̀ ở ữ ̀ ̉ ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ̣

cua ng i v ). ườ ợ ̉

4.3.2.8. H ng dân giai quyêt tranh châp đât đai trong tr ng h p chia th a k ướ ườ ừ ế ợ ̃ ̉ ́ ́ ́

quy n s d ng đ t ấ ề ử ụ

Th i gian qua Tòa án nhân dân các c p đã gi i quy t t ng đ i t t các tranh ấ ờ ả ế ươ ố ố

ch p chia th a k quy n s d ng đ t nên cũng không có v ề ử ụ ừ ế ấ ấ ướ ướ ng m c gì l n. V ng ớ ắ

m c l n nh t là vi c xác đ nh các b n th a thu n đ c l p gi a các bên có n i dung ắ ớ ậ ượ ậ ữ ệ ả ấ ỏ ộ ị

ng t nh di chúc. Có nhi u tòa án xem các b n th a thu n này là di chúc nên bác t ươ ự ư ề ả ậ ỏ

yêu c u kh i ki n c a nguyên đ n. Đ i v i các tr ng h p này các Th m phán khi xét ở ệ ủ ố ớ ầ ơ ườ ẩ ợ

x c n ph i nghiên c u, phân tích k các biên b n th a thu n và đ i chi u v i các ử ầ ứ ế ả ậ ả ỏ ố ớ ỹ

đi u ki n có hi u l c c a di chúc trong B lu t Dân s đ có quy t đ nh cho chính xác, ộ ậ ệ ự ủ ự ể ế ị ề ệ

tránh làm nh h ng đ n quy n l i c a các bên đ ả ưở ề ợ ủ ế ươ ng s . ự

V ng m c th hai th ắ ướ ứ ườ ở ệ ố ớ ng g p, đó là vi c xác đ nh th i hi u kh i ki n đ i v i ờ ệ ệ ặ ị

các v ki n chia th a k nhà đ t mà các đ ừ ế ụ ệ ấ ươ ng s khi u n i đ n y ban nhân dân ạ ế ủ ự ế

177

ph i và trong th i gian ch đ i gi ườ ng, xã đ hòa gi ể ả ờ ợ ả ờ i quy t ho c ch thi hành k t qu ờ ế ế ặ ả

hòa gi i thành thì h t th i hi u kh i ki n theo quy đ nh c a B lu t Dân s sau đó các ả ế ờ ệ ở ệ ộ ậ ủ ự ị

bên m i kh i ki n ra tòa. Tr ng h p này có nhi u tòa án m t s đ a ph ng thì l ở ệ ớ ườ ề ợ ở ộ ố ị ươ ạ i

i vào th i hi u kh i ki n cho máy móc không ch p nh n tính tr th i gian hòa gi ậ ừ ờ ấ ả ệ ệ ờ ở

theo tác gi i đ ươ ng s . V v n đ này, ự ề ấ ề ả nên tính th i gian hòa gi ờ ả ở y ban nhân dân ủ

ng s vì đó cũng là m t b c trong gi c p xã vào th i hi u kh i ki n cho đ ệ ấ ệ ờ ở ươ ộ ướ ự ả i

quy t tranh ch p đ t đai và n u kh i ki n theo h ế ế ệ ấ ấ ở ướ ề ng chia tài s n chung thì đi u ả

ki n, th t c kh i ki n s r t ph c t p, gây khó khăn cho đ ng s khi kh i ki n. ệ ẽ ấ ứ ạ ủ ụ ệ ở ươ ự ệ ở

4.3.2.9. H ng dân giai quyêt tranh châp đât đai trong cac tr ng h p khac ướ ́ ườ ợ ̃ ̉ ́ ́ ́ ́

Ngoai nh ng tr ng h p nêu trên con co môt sô cac tranh châp khac liên quan đên ữ ườ ợ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́

đât đai. Tôi xin kiên nghi h ng dân nh sau: ̣ ướ ư ́ ́ ̃

ờ Th nhât, giai quyêt tranh châp quyên s d ng đât do co s lân chiêm: Th i ̀ ử ụ ́ ự ứ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ́

gian qua, co môt sô vu an Thâm phan không chu y thu thâp, xac minh, kiêm tra ky ̃ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̉

̉ cac vân đê liên quan đên viêc giai quyêt tranh châp dân đên sai sot. Vi vây, khi giai ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̃ ́ ́ ̀ ̣

̣ quyêt cac tranh châp đoi lai quyên s d ng đât ma môt bên lân chiêm không thuôc ̀ ử ụ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́

tr ườ ng h p ap d ng th i hiêu theo quy đinh ờ ́ ụ ợ ở ̀ điêu 247 Bô luât Dân s năm 2005 va ự ̣ ̣ ̀ ̣ ̣

không thuôc tr ng h p bi điêu chinh theo Luât Đât đai thi cac Thâm phan l u y la ườ ́ ư ợ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ́

cân phai thu thâp cac tai liêu nh sô sach đia chinh, sô đăng ky ruông đât, sô muc kê ư ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣

… ban đô, giây ch ng nhân quyên s d ng đât v.v. Cac tai liêu thê hiên vê hiên ̀ ử ụ ứ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣

trang cua th a đât tr c khi co viêc mua ban chuyên nh ng, h p đông chuyên ử ướ ượ ợ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̉

nh ng quyên s d ng đât, cac tai liêu thê hiên môc gi ượ ̀ ử ụ i, t ớ ứ cân cua th a đât sau ử ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ́

khi đa chuyên nh ng. Nêu th a đât đ c chuyên nh ng cho nhiêu ng ượ ́ ượ ử ượ ườ ̉ i thi phai ̃ ̉ ́ ̉ ̀ ̀

xem xet ky h p đông chuyên nh ̃ ợ ượ ng cua t ng ng ̉ ừ ườ ́ i co liên quan đên phân đât ́ ̀ ̉ ́ ́ ̀

tranh châp, ai la ng i chuyên nh ng tr c, môc gi ườ ượ ướ ớ ờ i va th c tê s d ng, th i ́ ử ụ ̀ ự ́ ̀ ̉ ́

gian s d ng; diên tich, môc gi i thê hiên trên cac tai liêu khi cac bên kê khai v.v. đê ử ụ ớ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ́

lam căn c xac đinh quyên s d ng đât h p phap cua môi bên đên đâu, t đo yêu ̀ ử ụ ́ ợ ứ ừ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̃ ́ ́

câu cac c quan chuyên môn đo đac, xac đinh diên tich th c tê môi bên đang s ự ơ ử ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̃

ng s d ng. Nêu sô liêu trong cac tai liêu mâu thuân nhau, cân giai thich cho đ ụ ươ ự ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̃ ̀ ̉ ́

phai yêu câu giam đinh hoăc tai giam đinh, nh đo đac lai diên tich th c tê hai bên ư ự ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́

178

đang s d ng, giam đinh cac ch sô nghi ng co s tây xóa, s a ch a v.v, t đo ử ụ ́ ự ữ ử ữ ờ ừ ́ ́ ̣ ́ ́ ̉

m i co c s đê xac đinh cac bên co lân chiêm đât cua nhau hay không? Chi khi nao ́ ơ ở ớ ̉ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̀

rut ra đ c cac sô liêu chuân xac hoăc cac môc gi i lam c s xac đinh ranh gi ượ ớ ơ ở ớ ́ i đât ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣

́ gi a hai bên thi m i co kha năng giai quyêt đúng viêc tranh châp. Đôi v i phân đât ̀ ớ ́ ớ ữ ́ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̀

lân chiêm đa xây nha kiên cô thi x ly nh sau: ́ ư ̀ ử ́ ́ ̃ ̀ ́

Đôi v i tr ng h p xac đinh co lân chiêm đât, nh ng bên lân chiêm đa xây ́ ớ ườ ư ợ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̃

d ng nha kiên cô nêu đâp bo thi se gây ra đô sup căn nha, hoăc hai bên xây d ng liên ự ự ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̃ ̉ ̣ ̀ ̣ ̀

sat t ng vao nhau v.v. nh ng co toa an vân tuyên buôc thao d dân đên không thi ́ ườ ư ỡ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̃ ́

hanh an đ c. Vi vây, khi găp cac tr ng h p trên toa an cân cân nhăc ky khi buôc ượ ườ ợ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ̣

bên lân chiêm tra phân đât đa lân chiêm khi co kha năng thi hanh trên th c tê ma ự ̀ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̃ ́ ́ ́ ̉ ̀ ́

không gây thiêt hai nghiêm trong đên tai san cua cac bên, tr ng h p khi xây tr ừ ườ ợ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̉ ́

́ d ng phân đât lân chiêm cac bên đa co tranh châp, c quan co thâm quyên đa quyêt ự ơ ̀ ́ ́ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̃

đinh câm xây d ng, nh ng bên lân chiêm vân cô tinh xây d ng. Trong tr ự ư ự ườ ng h p ợ ̣ ́ ́ ́ ̃ ́ ̀

̣ xet thây không thê buôc bên lân chiêm tra lai phân đât va không gian đa lân thi buôc ́ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̃ ́ ̀

ho phai thanh toan cho bên kia gia tri quyên s d ng đât theo gia thi tr ̀ ử ụ ̣ ườ ̀ ng hoăc bôi ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣

th ng thiêt hai phân đât hoăc không gian ma chu đât không đ c s d ng. ườ ượ ử ụ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́

Th hai, giai quyêt tranh châp quyên s d ng đât ma ng ử ụ ứ ườ ử ụ ́ i s d ng đât ̉ ́ ́ ̀ ́ ̀

chiêm h u ngay tinh: Khi giai quyêt cac tranh châp quyên s d ng đât noi chung va ̀ ử ụ ữ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ́

̣ cac yêu câu bao vê quyên s d ng đât h p phap noi riêng thi cân chu y la Bô luât ̀ ử ụ ́ ợ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣

Dân s năm 2005 co nh ng quy đinh m i nhăm bao vê không chi cac quyên va l ớ ữ ự ̀ ợ i ́ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̀

ich cua chu s h u, cua ng ̉ ở ữ ườ i co quyên s d ng đât h p phap ma con bao vê ca ́ ợ ̀ ử ụ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̣

quyên va l i ich cua ng i chiêm h u ngay tinh môt cach thich đang h n. Vi du ̀ ợ ườ ữ ơ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́

điêu 258 Bô luât Dân s đa quy đinh: “Quyên đoi lai đông san phai đăng ky quyên ự ̀ ̣ ̣ ̃ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̀

ng i chiêm h u ngay tinh: Chu s h u đ s h u hoăc bât đông san t ở ữ ̉ ừ ườ ̉ ở ữ ữ ượ ̣ c đoi lai ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀

đông san phai đăng ky quyên s h u va bât đông san, tr tr ̀ ở ữ ừ ườ ng h p ng ợ ườ i th ba ứ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̉

chiêm h u ngay tinh nhân đ c tai san nay thông qua ban đâu gia hoăc giao dich ữ ượ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣

i ma theo ban an, quyêt đinh cua c quan Nha n c co thâm quyên la chu v i ng ớ ườ ̉ ơ ̀ ướ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̀

s h u tai san nh ng sau đo ng ở ữ ́ ườ ư i nay không phai la chu s huu tai san do ban an, ̉ ở ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ̃ ̀ ̉ ̉ ́

quyêt đinh bi huy, s a”. ử ́ ̣ ̣ ̉

179

Nh vây, nêu nh tr c đây sau khi ban an co hiêu l c phap luât ma ng ư ̣ ư ướ ̣ ự ườ i ́ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀

đ c ban an xac đinh ho la chu cua tai san tranh châp, ng i nay đa ban tai san đo ượ ườ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ ̉ ́ ̀ ̃ ́ ̀ ̉

cho ng i khac theo đúng quy đinh cua phap luât, hoăc c quan thi hanh an cho tiên ườ ̣ ơ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ́

hanh ban đâu gia tai san đúng quy đinh cua phap luât thi ng i mua ngay tinh ườ ở ̀ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̀

trong tinh trang không đ ượ ̀ c phap luât công nhân va h p đông mua ban bi huy bo, thi ̀ ợ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ̉

nay chung ta phai co nhân th c m i theo quy đinh cua điêu 258 Bô luât Dân s . Đo ự ứ ớ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ̣

la nêu ban an xac đinh môt ng i co tai san la quyên s d ng đât h p phap sau khi ườ ̀ ử ụ ́ ợ ̀ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̀ ́

i đo đa chuyên nh ng quyên s d ng đât cho ban an co hiêu l c phap luât, ng ̣ ự ườ ượ ̀ ử ụ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̃ ̉ ́

ng i khac; viêc chuyên nh ườ ượ ̣ ng nay đa lam đúng theo quy đinh cua phap luât. Hoăc ́ ̣ ̉ ̀ ̃ ̀ ̣ ̉ ́ ̣

môt ng ườ i đa mua tai san đâu gia la quyên s d ng đât, viêc mua ban đo la ngay ̀ ử ụ ̣ ̃ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀

̉ thăng, ho chiêm h u ngay tinh thi du ban an đo sau nay bi khang nghi huy bo thi chu ữ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ̀

c đoi lai tai san nay ma chi đ c bôi th ng thiêt hai. s h u không đ ở ữ ượ ̉ ượ ườ ̀ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣

ap d ng cac quy đinh Bô luât dân s trong cac tr ng h p co yêu Th ba,ứ ụ ự ườ ợ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́

câu bao vê quyên s d ng đât: Trong th i gian qua co nhiêu vu an đ ng s yêu câu ̀ ử ụ ́ ươ ờ ự ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀

i khac lân toa an bao vê quyên s d ng đât nh : đoi lai quyên s d ng đât do ng ư ̀ ử ụ ̀ ử ụ ườ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́

chiêm, đoi bôi th ng thiêt hai v.v. nh ng nhiêu Thâm phan, Luât s , Kiêm sat viên ườ ̣ ư ư ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ́

lung tung không biêt viên dân điêu luât nao, dân đên tinh trang co tr ́ ườ ng h p chi ợ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̃ ̀ ̣ ̀ ̃ ́ ̀ ̣

̣ viêt: Căn c vao phap luât dân s va phap luât đât đai, song không viên dân điêu luât ứ ự ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̃ ̀

cu thê hoăc chi viên dân cac điêu cua phap luât đât đai; co tr ́ ườ ́ ng h p viên dân cac ợ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ̃ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̃

điêu cua Bô th c tê đo tac gia xin kiên ̣ luât Dân s nh ng viên dân không đúng v.v. t ự ư ừ ự ̀ ̉ ̣ ̣ ̃ ́ ́ ́ ̉ ́

nghi nh sau: ̣ ư

Nh trên đa phân tich đât đai thuôc s h u Nha n c, ng ̣ ở ữ ̀ ướ ư ườ ử ụ ́ i s d ng đât co ̃ ́ ́ ́

m i quyên nh quy đinh tai điêu 106 Luât Đât đai năm 2003, cac quyên nay t ườ ̀ ươ ng ư ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̀

nh cac quyên cua chu s h u. Vi vây viêc bao vê cac quyên cua ng t ự ư ́ ̉ ở ữ ườ ử ụ i s d ng ̀ ̉ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̉

đât h p phap cũng đ c phap luât bao vê giông nh viêc Nha n c bao vê quyên s ́ ợ ượ ̀ ướ ư ̀ ở ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̣

̉ h u đôi v i cac tai san thuôc s h u công dân, phap nhân, tô ch c… Do đo, khi giai ữ ̣ ở ữ ̉ ứ ́ ớ ́ ̀ ̉ ́ ́

quyêt cac tranh châp ma cac bên đ ươ ng s yêu câu bao vê quyên s d ng đât h p ́ ợ ̀ ử ụ ự ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ̣

phap thi tuy t ng tr ng h p toa an co thê viên dân môt trong cac điêu t điêu 255, ̀ ừ ườ ̀ ừ ợ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̃ ̣ ́ ̀

điêu 256, điêu 257, điêu 258, điêu 259, điêu 260 trong ch ng XV Bô luât Dân s ươ ự ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣

180

năm 2005 quy đinh vê tai san va quyên s h u va cac quy đinh cua phap luât đât đai ̀ ở ữ ̣ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́

đê lam căn c cho phan quyêt cua toa an. ứ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ́

4.3.3. Gi ch c th c hi n và c ch ph i h p ơ ế ố ợ ự ệ

i pháp v t ề ổ ứ ch c th c hi n ệ ự

ả V t ề ổ ứ Th nhât, xây d ng qui trinh thu tuc cu thê thông nhât va phô biên công khai ứ ự ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ́

tao điêu kiên khuyên khich ng i dân th c hiên cac quyên s d ng đât cua minh: ườ ̀ ử ụ ự ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̀

Phai xac đinh quan điêm trinh t , thu tuc hanh chinh la môt dang dich vu công ma ự ̀ ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣

i dân đêu co quyên yêu câu Nha n Nha ǹ ư c co nghia vu cung câp. Moi ng ớ ườ ̀ ư cớ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̀

́ cung câp nh ng dich vu công tôi thiêu. Quy đinh trach nhiêm, nghia vu cung câp cac ữ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̃ ̣ ́

loai giây t ́ ờ liên quan đên quyên s d ng đât, hô tich, hô khâu cua cac c quan h u ữ ̀ ử ụ ́ ơ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉

quan. Hiên đai hoa ph ư ng th c va ph ứ ơ ư ng tiên hoat đông công s , khai thac ng ́ ứ ở ơ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣

u d ng tôi đa linh v c công nghê thông tin đăc biêt đôi v i cac trung tâm, bô phân l ụ ́ ớ ự ́ ̃ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣

tr hô s d liêu va cung câp thông tin. ̀ ơ ữ ữ ̣ ̀ ́

Th hai, ứ đây manh hoat đông câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât đê tiên ứ ̀ ử ụ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́

i viêc giao phân l n cac tranh châp đât đai cho toa an nhân dân giai quyêt: Theo t ớ ̀ ớ ̣ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ́

quy đinh tai khoan 1, điêu 36, Luât Đât đai năm 2003, toa an se giai quyêt cac tranh ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̃ ̉ ́ ́

châp đât đai ma ng i s d ng đât đa đ ườ ử ụ ̃ ượ ̀ ử ụ c câp giây ch ng nhân quyên s d ng ứ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣

đât. Cũng theo kê hoach cua Bô Tai nguyên va Môi tr ng se cô găng tô ch c va ườ ứ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ̀ ̃ ́ ́ ̉

th c hiên kê khai, câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât trong ca n c. Tuy ử ụ ̉ ướ ự ứ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́

nhiên, đên giai đoan hiên nay, viêc câp giây ch ng nhân quyên s d ng đât cho ử ụ ứ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́

ng i s d ng vân ch a hoan tât, vân đê nay co rât nhiêu nguyên nhân khac nhau, ườ ử ụ ư ̃ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́

song v i vai tro la c quan quan ly đât đai cao nhât Trung ̀ ơ ớ ́ ở ươ ̀ ng. Xet thây, Bô Tai ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣

nguyên va Môi tr ng cân tâp trung cao đô nguôn nhân l c, kinh phi, trang thiêt bi ườ ự ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ́

va ph ươ ng tiên, co nh ng biên phap thiêt th c h n n a đê đây nhanh qua trinh câp ự ữ ữ ơ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ́

giây ch ng nhân quyên s d ng đât. ̀ ử ụ ứ ́ ̣ ́

Th ba, v iêc thông qua trang thông tin điên t nhăm đăng tai cac văn ban ứ ̣ ử ̣ ̀ ̉ ́ ̉

́ phap luât đăc biêt la cua nganh tòa án, tao diên đan phô biên trao đôi nghiêp vu xet ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̀ ̣ ̃ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ̣

Viêt Nam, cac n x , ap d ng phap luât trên moi linh v c trong đo co đât đai ử ụ ự ở c ́ ướ ́ ́ ̣ ̣ ̃ ́ ́ ́ ̣

i la hêt s c cân thiêt trong giai đoan hiên nay đê đam bao trong khu v c va thê gi ự ́ ớ ́ ứ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ́

qui chê dân chu, tinh công khai, minh bach, tinh đôc lâp va tuân theo phap luât cua ́ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̉

181

nganh. ̀

Th t , tô ch c bôi d ng, tâp huân nghiêp vu cho đôi ngu can bô toa an nhân dân: ứ ư ̉ ứ ̀ ưỡ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̃ ́ ̣ ̀ ́

Viêc bôi d ng nghiêp vu cho đôi ngu can bô toa an nhân dân, đăc biêt la đôi ngu Thâm ̀ ưỡ ̣ ̣ ̣ ̣ ̃ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̃ ̉

́ phan la môt trong nh ng khâu then chôt đê bao đam công tac giai quyêt cac tranh châp đât ữ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́

đai đat hiêu qua cao. ̣ ̣ ̉

Trong th i gian qua Tr ờ ườ ̉ ứ ng can bô toa an - Toa an nhân dân tôi cao tuy co tô ch c ́ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́

môt sô l p tâp huân, bôi d ́ ớ ̀ ưỡ ̀ ng nghiêp vu cho cac Thâm phan, Thâm tra viên, Th ky toa ư ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̉

́ an vê môt sô chuyên đê cu thê, song ch a co chuyên đê sâu vê loai viêc tranh châp vê đât ư ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀

đai. Măt khac loai viêc nay co xu h ng ngay cang gia tăng vê sô l ng, ph c tap vê tinh ướ ́ ượ ứ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ́

chât, chiêm ty lê t ng đôi l n trong tông sô cac vu viêc vê dân s noi chung ma toa an ̣ ươ ́ ớ ự ́ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ́

́ nhân dân thu ly, giai quyêt hang năm. Do nhiêu ly do khac nhau, nên Toa an nhân dân tôi ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́

cao ch a tiên hanh viêc tông kêt công tac xet x loai viêc nêu trên môt cach đây đu lam c ́ ử ư ơ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̀

ng lôi giai quyêt loai viêc tranh châp vê đât đai va xây d ng c s cho viêc xây d ng đ ở ự ườ ự ơ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̀

ng, tâp huân vê chuyên đê quan trong nay. s cho viêc bôi d ở ̀ ưỡ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̀

̣ Tac gia xin đê xuât nh ng biên phap cân thiêt cho viêc tô ch c va th c hiên viêc ̉ ứ ̀ ự ữ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣

bôi d ̀ ưỡ ̃ ng, tâp huân vê nghiêp vu cho đôi ngu can bô toa an nhân dân, đăc biêt la đôi ngu ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̃ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̣

Thâm phan nh sau: ư ̉ ́

ng can bô toa an tô ch c cac l p bôi d r Môt la, T ườ ̉ ứ ́ ớ ̀ ưỡ ́ ng tâp huân, trong đo co cac ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ ́

công viêc cu thê nh : Lên kê hoach chi tiêt th c hiên kê hoach chung đa đ ́ ự ̉ ư ̃ ượ ̣ c lanh đao ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̃

̀ Toa an nhân dân tôi cao phê duyêt, m i cac giang viên đê thông nhât nôi dung va cac bai ờ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ́

giang cu thê; chuân bi cac tai liêu, cac điêu kiên vât chât khac cho bôi d ng, tâp huân; ̀ ưỡ ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́

thông bao cho cac toa an nhân dân đia ph ng biêt th i gian, đia điêm, đôi t ươ ́ ượ ờ ̣ ng, nôi ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̉

dung bôi d ng, tâp huân đê cac toa an nhân dân đia ph ̀ ưỡ ươ ̀ ng c can bô tham gia l p bôi ử ớ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣

ng tâp huân. d ưỡ ̣ ́

Hai la, Viên k ̣ hoa hoc xet x tô ch c viêc lây y kiên cac toa an nhân dân đia ̉ ứ ́ ử ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ ́

ph ng vê nh ng vân đê v ng măc trong công tac giai quyêt cac tranh châp vê đât đai, ươ ̀ ữ ̀ ướ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́

tông h p va co đê xuât bôi d ng, tâp huân, tô ch c viêc nghiên c u trong pham vi c ̀ ưỡ ợ ̉ ứ ứ ơ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̣

̣ quan Toa an nhân dân tôi cao hoăc v i cac c quan co liên quan cac quy đinh cua phap luât ̣ ớ ́ ơ ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́

đê đê xuât nh ng vân đê cân tâp huân. ữ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́

182

́ Ba la, Toa Dân s , Toa kinh tê Toa an nhân dân tôi cao tông kêt công tac giai quyêt ự ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉

́ cac tranh châp vê quyên s d ng đât thông qua công tac giam đôc thâm loai viêc nay đê rut ̀ ử ụ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ̉

ra nh ng sai lâm ma cac toa an nhân dân đia ph ng th ữ ươ ườ ́ ng găp trong công tac xet x cac ́ ử ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́

tranh châp vê quyên s d ng đât, đông th i phân tich cac nguyên nhân cua nh ng sai lâm ̀ ử ụ ữ ờ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̀

đo, đê ra đ c nh ng biên phap khăc phuc đê xây d ng nôi dung bôi d ng, tâp huân ượ ̀ ưỡ ữ ự ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ́

nghiêp vu. ̣ ̣

Bôn la, V ̃ ăn phong Toa an nhân dân tôi cao chiu trach nhiêm lo kinh phi va cac hô ́ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́

tr khac bao đam cho viêc bôi d ng tâp huân nghiêp vu co kêt qua tôt, thiêt th c. ̀ ưỡ ợ ́ ự ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ́

Trong bao cao tông kêt hang năm cua Toa an nhân dân tôi cao, lanh đao Toa an ́ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̃ ̣ ̀ ́

nhân dân tôi cao phai co kiêm điêm, đanh gia vê nh ng măt lam đ c, ch a lam đ ̀ ữ ượ ư ượ ̉ c cua ́ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ̀

công tac nay. Phai đê ra kê hoach ch ươ ́ ng trinh cho năm tiêp theo; đê trên c s đo cac ơ ở ́ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́

ng trinh lam viêc cua minh. đ n vi co liên quan cu thê hoa thanh ch ơ ươ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̉ ̀

Năm la, xây d ng đ c nôi dung bôi d ng, tâp huân nghiêp vu co chât l ng, ự ượ ̀ ưỡ ́ ượ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́

thiêt th c đôi v i nh ng ng ́ ớ ́ ự ữ ườ ̃ i tham gia l p tâp huân la khâu trong tâm nhât co y nghia ớ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́

quyêt đinh đên kêt qua cua công tac nay. Viêc bôi d ng, tâp huân nghiêp vu phai co trong ̀ ưỡ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̣

tâm, trong điêm, nôi dung cu thê va phai đap ng đ c nh ng yêu câu sau đây: ́ ứ ượ ữ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀

- Lam ro tinh chât đăc thu trong viêc giai quyêt cac tranh châp vê quyên s d ng đât: ̀ ử ụ ̀ ̃ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̀ ́

́ Nôi dung nay rât cân thiêt giup cho cac Thâm phan va cac can bô toa an nhân dân qua cac ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ́

ng, tâp huân nghiêp vu nhân th c đ đ t bôi d ợ ̀ ưỡ ứ ượ ̉ c tinh chât đăc thu trong qua trinh giai ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀

quyêt cac tranh châp vê đât đai đê t i nay năm v ng đ ̉ ừ đo nh ng ng ́ ữ ườ ữ ượ ́ c cac nguyên tăc ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́

̉ chi đao, ap d ng đúng cac quy đinh cua phap luât vê đât đai, cũng nh cac quy đinh cua ́ ụ ư ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̣

phap luât vê Tô t ng dân s nhăm giai quyêt cac vu viêc co hiêu qua va chât l ng cao. ́ ụ ́ ượ ự ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̀

- Bôi d ng, tâp huân vê ky năng nghê nghiêp trong viêc giai quyêt cac tranh châp ̀ ưỡ ̣ ́ ̀ ̃ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́

vê đât đai, cu thê nh : Ky năng xây d ng hô s vu an; ky năng tiên hanh điêu tra, thu thâp ̀ ơ ̣ ̉ ư ự ̀ ́ ̣ ̃ ́ ̃ ́ ̀ ̀ ̣

̣ ch ng c , giam đinh, đinh gia quyên s d ng đât, lây y kiên cua chinh quyên, c quan đia ̀ ử ụ ứ ứ ơ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀

́ chinh, nha đât... n i xay ra tranh châp; ky năng tiên hanh hoa giai. Đây la công viêc rât ơ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̃ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ̣

̣ quan trong va cũng rât ph c tap vi phân l n cac vu tranh châp vê đât đai đêu co m c đô ́ ứ ̀ ớ ứ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀

̣ quyêt liêt cao. Đê hoa giai co kêt qua đoi hoi cac Thâm phan phai kiên tri va co “nghê ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ́

thuât” hoa giai, phai đâu t nhiêu th i gian, công s c, tranh lam hinh th c, chiêu lê. ̀ ư ứ ứ ờ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̣

183

- Bôi d ng, tâp huân nghiêp vu phai đat đ c muc tiêu t ng b ̀ ưỡ ̣ ượ ừ ướ ̃ c tao ra đôi ngu ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣

can bô toa an chuyên sâu vê linh v c đât đai (xu h ự ướ ̃ ng chuyên môn hoa), đo la đôi ngu ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̃ ́ ́ ́ ̀ ̣

chuyên gia co đây đu năng l c va phâm chât đê hoan thanh tôt nhiêm vu đ c giao. ̣ ượ ự ́ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̣

V c ch ph i h p ề ơ ế ố ợ

Th nhât, ́ đôi v i công tac h ́ ớ ́ ư ng dân ap d ng phap luât: Toa an nhân dân ứ ụ ớ ̃ ́ ́ ̣ ̀ ́

tôi cao, toa an nhân dân c p tinh th ng xuyên tô ch c bôi d ấ ườ ứ ưỡ ̃ ng nghiêp vu, ky ́ ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣

năng, câp nhât cac văn ban m i cua phap luât ma tr ̀ ư c hêt la phap luât vê đât đai ớ ớ ̣ ̣ ́ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́

ngoai cac viêc ban hanh thông t ng dân nên th ư h ướ ư ng xuyên tô ch c cac buôi tâp ̉ ứ ờ ̀ ́ ̣ ̀ ̃ ́ ̉ ̣

huân, trao đôi nghiêp vu va nên m rông thanh phân tham gia đôi v i Kiêm sat viên, ́ ớ ở ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ̉ ́

Châp hanh viên c quan thi hanh an, Chuyên viên đia chinh, T ơ ư phap, cac c quan ́ ơ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́

phap nh bô tr T ̉ ợ ư ư Luât ṣ ư, Luât gia, Công ch ng viên... ứ ́ ̣

Th hai, hiên nay môt sô y ban nhân dân tinh, huyên đa thanh lâp Hôi đông ́ ủ ứ ̣ ̣ ̉ ̣ ̃ ̀ ̣ ̣ ̀

Tư vân giai quyêt khiêu nai, tô cao, tranh châp va ban hanh quy chê hoat đông, quy ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̣

đinh ch c năng, nhiêm vu, quyên han cua Hôi đông T ứ ́ ợ ư vân, quy đinh s phôi h p ự ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̣

gi a cac c quan la thanh viên cua Hôi đông T ́ ơ ữ ư vân va trach nhiêm cua cac c quan, ́ ơ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̉

đ n vi co liên quan trong viêc cung câp hô s cũng nh ơ ̀ ơ ́ ư cac tac nghiêp ky thuât khac ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̃ ̣

̣ nhăm phuc vu công tac giai quyêt khiêu nai, tô cao, tranh châp trong qua trinh Hôi ̀ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀

đông T ư vân hoat đông. Thanh viên cua Hôi đông t ư ́ ứ vân hoat đông theo hinh th c ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀

̀ kiêm nhiêm, bao gôm văn phong uy ban nhân dân tinh, thanh tra tinh va cac S Tai ở ̣ ̀ ̀ ̉ ̉ ̉ ̀ ́

nguyên va Môi tr ng, S Xây d ng, S T ườ ở ư phap. Cac thanh viên Hôi đông T ự ở vânư ́ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̀

đ c s d ng can bô, viên ch c cua c quan minh trong qua trinh chuân bi cũng ượ ử ụ ̉ ơ ứ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̣

như khi th c hiên nhiêm vu cua Hôi đông T ự ư vân. Đây la môt mô hinh cân đ ượ c ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̀

nhân rông trong ca n ̉ ướ ̣ c nh ng thiêt nghi, trong phân quy chê hoat đông cua Hôi ư ̣ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ̣ ̉

đông t vân nên quy đinh thêm vê th i han, trach nhiêm cung câp giây t ư ̀ ờ ́ ờ ̀ ơ hô s , ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́

ch ng c liên quan cho toa an, viên kiêm sat đôi v i cac c quan thanh viên nhăm ́ ơ ́ ớ ứ ứ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̀

xac minh ch ng c lam ro nôi dung cac vu an tranh châp. Đông th i xac đinh ro can ứ ứ ờ ́ ̀ ̃ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̃ ́

́ bô, công ch c cu thê co nghia vu cung câp va m c đô chiu trach nhiêm vê tinh xac ̀ ứ ứ ̣ ̣ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́

th c, đây đu hoăc cô tinh tri hoan, không th c hiên nghia vu. Măt khac, phia toa an ự ự ̀ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̃ ̣ ̃ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́

đôi v i nh ng vu viêc ph c tap cân phai liên hê nhiêu c quan đê xac minh, thu thâp ̀ ơ ́ ớ ữ ứ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̣

184

̣ ch ng c va th c hiên tac nghiêp ky thuât khac nên phôi h p hoăc thông qua Hôi ̀ ự ́ ợ ứ ứ ̣ ́ ̣ ̃ ̣ ́ ̣

đông t vân tinh, huyên. ư ́ ̀ ̉ ̣

K t lu n ch ng 4 ế ậ ươ

̣ 1. Co thê khăng đinh răng, viêc giai quyêt tranh châp đât đai hiên nay la loai ́ ̉ ̉ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀

viêc kho khăn, ph c tap nhât va la khâu yêu nhât trong công tac giai quyêt cac tranh ứ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ́

. c a ngành tòa án nhân dân châp dân s noi chung ự ủ ́ ́

2. Thông qua th c ti n gi i quy t tranh ch p đ t đai c a ngành tòa án nhân ự ễ ả ủ ế ấ ấ

dân, đ t đó đanh gia môt sô sai lâm, v ng măc trong viêc giai quyêt tranh châp ể ừ ướ ́ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́

đât đai tai toa an nhân dân cac câp cua ngành tòa án trong th i gian qua va nguyên ờ ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̀

nhân cua no, đ qua đó kiên ́ ể ́ nghi cac ph ươ ̉ ng an, giai phap nâng cao hiêu qua giai ̉ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̉

̉ quyêt cac tranh châp đât đai tai toa an nhân dân, vì nâng cao hiêu qua cua viêc giai ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ̉ ̣

quyêt cac tranh châp đât đai tai toa an nhân dân la môt đoi hoi tât yêu, khach quan ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́

hiên nay đôi v i nganh toa an nhân dân va viêc nghiên c u lam ro cac quy đinh vê ́ ớ ứ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̃ ́ ̣

giai quyêt tranh châp đât đai theo Luât Đât đai năm 2003 va Bô luât Dân s năm ự ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

2005 cung nh tim hiêu th c trang ap dung phap luât va giai quyêt tranh châp vê vân ư ̀ ự ̃ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́

đê nay co môt y nghia quan trong trong viêc tao tiên đê cho viêc xây d ng va hoan ự ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̃ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀

thiên môt c chê giai quyêt tranh châp đât đai co hiêu qua. ̣ ơ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉

3. Măt khac, phân nao nhân ra đ ư c nh ng kho khăn, v ữ ợ ướ ̣ ng măc v măt ề ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ́

phap ly đê đinh h ư ng hoan thiên phap luât không chi ớ ̉ ở ́ linh v c đât đai, giai quyêt ự ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̉

tranh châp đât đai ma con cac linh v c phap luât khác có liên quan, đăc biêt la ̀ ở ự ̀ ́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ̣ ̣ ̣

trong bôi canh Viêt Nam đa gia nhâp Tô ch c Th ng mai thê gi ̉ ứ ươ ́ ớ ự i có ý nghĩa th c ́ ̉ ̣ ̃ ̣ ̣

ti n r t cao. ễ ấ

185

K T LU N Ậ Ế

T nhi u năm nay, tình hình khi u n i, t cáo, tranh ch p đ t đai c a công ạ ố ừ ề ế ủ ấ ấ

dân di n ra gay g t, ph c t p h u h t các đ a ph ng trong c n ứ ạ ở ầ ễ ế ắ ị ươ ả ướ ơ c, nhi u n i ề

đã tr thành đi m nóng. Do đó, đây là v n đ đang đ c Đ ng, Nhà n c và toàn ề ể ấ ở ượ ả ướ

xã h i quan tâm. Đ ng tr c tình hình nh v y, có khá nhi u các công trình nghiên ứ ộ ướ ư ậ ề

t liên quan đ n v n đ tranh ch p đ t đai và gi c u và bài vi ứ ế ế ề ấ ấ ấ ả ấ i quy t tranh ch p ế

i nhi u góc đ khác nhau v i nhi u cách ti p c n khác nhau. đ t đai nói chung d ấ ướ ế ậ ề ề ớ ộ

Tuy nhiên, ph n vi ầ ế ề t v tranh ch p đ t đai và gi ấ ấ ả ằ i quy t tranh ch p đ t đai b ng ấ ế ấ

tòa án không nhi u, ch là m t ph n nh trong các công trình nghiên c u đó. Vì ỏ ứ ề ầ ộ ỉ

và gi v y, nghiên c u chuyên sâu v ậ ề “Tranh ch p đ t đai ứ ấ ấ ả ấ i quy t tranh ch p đ t ế ấ

đai b ng tòa án c ta ” c p đ Ti n s thì đây là công trình đ u tiên, nó có ý ằ n ở ướ ở ấ ộ ế ỹ ầ

nghĩa c v m t lý lu n l n th c ti n. Thông qua k t qu nghiên c u, tác gi có ả ề ặ ậ ẫ ự ứ ế ễ ả ả

th rút ra m t s k t lu n nh sau: ộ ố ế ư ể ậ

1. Trong nh ng năm gân đây, viêc m rông cac quyên cho ng i s dung đât, ữ ở ườ ử ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́

cung v i s phat triên cua nên kinh tê thi tr ng lam cho cac giao dich dân s , kinh ớ ự ̣ ườ ự ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̣

̣ tê, trong đo co giao dich v đât đai ngay cang phat triên. Thêm vao đo đât đai la môt ề ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̀

tai san đăc biêt, nhu câu s dung đât ngay cang tăng, trong khi đo tông quy đât hâu ̀ ử ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̃ ́ ̀

nh không thay đôi đa lam cho viêc tranh châp đât đai ngay cang nhiêu va ph c tap . ̀ ứ ư ̉ ̃ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣

̉ Tranh châp đât đai xay ra la hâu qua cua nh ng nguyên nhân nhât đinh. No biêu hiên cu thê ữ ́ ́ ̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̣

nh ng mâu thuân bât đông vê l i ich kinh tê gi a cac chu thê s dung đât v i nhau. Hi n nay, ́ ữ ́ ớ ̉ ử ̀ ợ ữ ệ ̃ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣

tranh châp đât đai đa diên ra hâu hêt cac đia ph ng trong ca n ở ươ ̉ ướ c. Tuy m c đô, tinh ứ ́ ́ ̃ ̃ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ́

̉ chât va pham vi khac nhau nh ng nhin chung tranh châp đât đai đa gây ra nh ng hâu qua ữ ư ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̃ ̣

năng nê anh h ng đên trât t ưở ̣ ự ̉ , an toan xa hôi, tac đông không tôt đên tâm ly, tinh thân cua ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̃ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̀

cac bên, gây nên tinh trang mât ôn đinh, bât đông trong nôi bô nhân dân, lam cho nh ng ữ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̀

quy đinh cua Luât Đât đai cung nh nh ng đ ng lôi chinh sach cua Nha n c không ư ữ ườ ̀ ướ ̣ ̉ ̣ ́ ̃ ́ ́ ́ ̉

c th c hiên môt cach triêt đê. Tranh ch p đ t đai không ch anh h đ ượ ấ ấ ự ỉ ưở ́ ng tr c tiêp đên ự ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́

i ich cua cac bên tham gia tranh châp ma con anh h ng đên l i ich cua Nha n c. Khi l ợ ưở ́ ợ ̀ ướ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̉

xay ra tranh châp, tr c hêt môt bên không th c hiên đ ướ ̣ ượ ự ́ c nh ng quyên cua minh, do đo ữ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̀

186

anh h ng đên viêc th c hiên cac nghia vu đôi v i Nha n c, vì v y ưở ́ ớ ̀ ướ ự ậ tranh châp đât đai ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̃ ̣ ́ ́

̣ . đang la vân đê b c xuc cua toan xa hôi ̀ ứ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̃

2. Trong cac loai tranh châp ma toa an cac câp th ng giai quyêt thi tranh châp ườ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́

́ vê đât đai la môt trong nh ng loai viêc co nhiêu yêu tô ph c tap nhât. Giai quyêt ữ ứ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉

tranh châp đât đai la linh v c thu hut nhiêu s quan tâm cua nhiêu đôi t ng trong ̀ ự ́ ượ ự ́ ́ ̀ ̃ ́ ̉ ̀

xa hôi va xu h ướ ́ ng tim đên toa an nhân dân đê yêu câu giai quyêt cac tranh châp đât ̃ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ́

đai nh la môt xu hu ng tât yêu trong xa hôi công dân va Nha n c phap quyên. ư ̀ ̀ ướ ớ ̣ ́ ́ ̃ ̣ ̀ ́ ̀

Trong khi đo Pháp lu t v đ t đai và gi i quy t tranh ch p đ t đai ậ ề ấ ả ế ấ ấ ổ lai ̣ thi u tính n ế ́

co nhiêu đôi thay qua l n, qua nhanh t sau Hiên phap năm 1980 đên nay, đ nh, ị ́ ớ ừ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́

th ng xuyên ph i s a đ i, b sung, văn b n h ườ ả ử ổ ả ổ ướ ồ ng d n nhi u và đôi khi ch ng ề ẫ

chéo, mâu thu n nhau . Luât Đât đai năm 2003 đa đ c thông qua ngay 26/11/2003 ẫ ̃ ượ ̣ ́ ̀

tai ky hop th t Quôc hôi hoa XI va co hiêu l c thi hanh t 01/7/2004 đa tao ra ứ ư ̣ ự ừ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̃ ̣

b ướ ́ c đôt pha m i trong cac quy đinh giai quyêt tranh châp đât đai. So v i Luât Đât ́ ớ ớ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣

́ đai năm 1993, luât s a đôi, bô sung Luât Đât đai năm 1998, năm 2001 thi Luât Đât ̣ ử ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̣

ớ đai năm 2003 co nhiêu điêm m i, điêm khac vê thâm quyên giai quyêt tranh châp v i ớ ́ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ́

thiên h ng chu trong đên ph ng th c giai quyêt tranh châp đât đai tai toa an nhân ướ ươ ứ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

dân, bôc lô rât ro xu h ng tiên t i giao hâu hêt cac tranh châp đât đai cho toa an ướ ́ ớ ̣ ̣ ́ ̃ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́

nhân dân giai quyêt. Tuy nhiên, phap luât đât đai hiên hanh vân ch a đap ng đ ́ ứ ư ượ c ̉ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̃

yêu câu th c tê cuôc sông, nhiêu vân đê m i nây sinh ch a đ c giai quyêt, ư ượ ̀ ớ ự trong th cự ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ́

tê do hê thông phap luât cua chung ta tinh thông nhât ch a cao; con co s mâu thuân, ́ ự ư ́ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ̃

chông cheo lân nhau va hê thông văn ban h ng dân th c hiên Luât Đât đai con ướ ự ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ̉ ̃ ̣ ̣ ́ ̀

ch a đây đu cho nên không tranh khoi cac lung tung khi ap d ng phap luât đât đai ư ụ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ́

vao giai quyêt cac tranh châp đât đai băng toa an nhân dân. ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́

́ 3. Ngăn ng a, han chê cac tranh châp, khiêu kiên đât đai cung nh giai quyêt ừ ư ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̃ ̉

nhanh chong, đung phap luât cac tranh châp la môt yêu câu b c xuc cua nhân dân ứ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̉

cung nh cac c quan Nha n c. Cùng v i các c quan ch c năng khác, ngành tòa ư ́ ơ ̀ ướ ứ ớ ơ ̃

án nhân dân đa rât cô găng trong viêc giai quyêt cac tranh châp đât đai nhăm ôn đinh ̃ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̣

tinh hinh chinh tri, xa hôi. Tuy nhiên, ph i th a nh n r ng tinh hinh giai quyêt tranh ậ ằ ừ ả ̀ ̀ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ ̀ ̉ ́

châp đât đai cua cac c quan hanh chinh va ́ ơ ừ ̀ tòa án nhân dân trong nh ng năm v a ữ ́ ́ ̉ ̀ ́

187

trê, v a không thông nhât. Co nhiêu vu phai x đi, x lai nhiêu lân, qua v a châm ừ ̉ ử ̃ ừ ử ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀

keo dai trong nhiêu năm, phat sinh khiêu kiên keo dai va lam giam long tin cua ng ườ i ́ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ̀ ̉

dân v i đ ng lôi, chinh sach cua Đang, phap luât cua Nha n c. Co thê khăng đinh ớ ườ ̀ ướ ́ ́ ́ ̉ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̉ ̣

́ răng, viêc giai quyêt tranh châp đât đai hiên nay la loai viêc kho khăn, ph c tap nhât ứ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̣

. va la khâu yêu nhât trong công tac giai quyêt cac tranh châp dân s noi chung ự ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ́

4. Thông qua vi c phân tich, đanh gia cac quy đinh phap luât đât đai hiên ệ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣

hanh vê giai quyêt tranh châp đât đai; ề viêc nghiên c u co hê thông nh ng v n đ lý ữ ứ ấ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́

lu n v gi ề ả ậ ̣ i quy t tranh ch p đ t đai nói chung và giai quyêt tranh châp đât đai tai ế ấ ấ ̉ ́ ́ ́

toa an nhân dân nói riêng cũng nh nghiên c u v th c tr ng pháp lu t v gi ề ự ậ ề ả i ứ ư ạ ̀ ́

quy t tranh ch p đ t đai ế ấ ấ đ trên c s đo đê xuât nh ng kiên nghi nhăm s a đôi, ữ ể ơ ở ử ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉

bô sung chinh sach, phap luât vê đât đai va xac lâp c chê giai quyêt cac tranh châp ơ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́

đât đai thich h p, nhăm nâng cao hiêu qua cua công tac giai quyêt tranh châp đât đai, ợ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́

đam bao quyên va l i ich h p phap cho công dân la viêc lam co y nghia quan trong ̀ ợ ợ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̃ ̣

vê măt ly luân va th c tiên hiên nay. ̀ ự ̀ ̣ ́ ̣ ̃ ̣

5. Vi c ch ra đ ng măc v măt phap ly có th giúp ệ ỉ ư c nh ng kho khăn, v ữ ợ ướ ́ ề ể ́ ̣ ́ ́

ng hoan thiên phap luât không chi cho vi c đinh h ệ ướ ̉ ở ́ linh v c đât đai, giai quyêt ự ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̉

tranh châp đât đai ma con ̀ ở ́ cac linh v c phap luât liên quan, đăc biêt la trong bôi ự ́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ̣ ̣ ̣ ̀

canh Viêt Nam đa gia nhâp Tô ch c Th ng mai thê gi i. Quôc hôi giao cho Chinh ̉ ứ ươ ́ ớ ̉ ̣ ̃ ̣ ̣ ́ ̣ ́

̉ phu, Toa an nhân dân tôi cao, Viên Kiêm sat nhân dân tôi cao ra soat cac cam kêt cua ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ ́

Viêt Nam v i WTO; ra soat cac văn ban qui pham phap luât đê trinh Quôc hôi, uy ớ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ̉

ban Th ng vu Quôc hôi s a đôi, bô sung hoăc ban hanh m i; xây d ng ch ườ ̣ ử ự ớ ươ ng ̣ ́ ̉ ̉ ̣ ̀

̣ trinh, kê hoach hanh đông cu thê va tô ch c triên khai th c hiên cac cam kêt cua Viêt ̉ ứ ự ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̉

Nam v i WTO. Trên c s đo, gop phân đat đ c muc tiêu "Vê chiên l ơ ở ớ ượ ́ ư c xây ợ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̀

d ng va hoan thiên hê thông phap luât Viêt Nam đên năm 2010, đinh h ự ́ ư ng đên ớ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣

̃ năm 2020" ma Nghi quyêt 48-NQ/TW ngay 24 thang 5 năm 2005 cua Bô Chinh tri đa ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̣

đê ra. ̀

Khi nghiên c u đê tai nay, tôi mong muôn thông qua viêc phân tich, đanh gia ứ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́

cac quy đinh phap luât đât đai hiên hanh vê giai quyêt tranh châp đât đai; đanh gia ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́

môt sô sai lâm, v ng măc trong viêc giai quyêt tranh châp đât đai tai toa an nhân ướ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́

188

dân n ở ướ ́ c ta trong th i gian qua va nguyên nhân cua no; xem xet cac yêu tô quyêt ờ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ́

đinh hiêu qua cua viêc giai quyêt cac tranh châp đât đai tai toa an nhân dân va kiên ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ́

nghi cac ph ng an, giai phap nâng cao hiêu qua giai quyêt cac tranh châp ươ ̣ ́ đât đai tai ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́

toa an nhân dân. Tôi nhân th c đ ứ ượ ́ c răng, nâng cao hiêu qua cua viêc giai quyêt cac ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ́

́ tranh châp đât đai tai toa an nhân dân la môt đoi hoi tât yêu khach quan hiên nay đôi ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣

́ v i nganh toa an nhân dân va viêc nghiên c u lam ro cac quy đinh vê giai quyêt ớ ứ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̃ ́ ̣ ̀ ̉

tranh châp đât đai theo Luât Đât đai năm 2003 va Bô luât Dân s năm 2005 cũng nh - ự ́ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̣

tim hiêu th c trang ap d ng phap luât va giai quyêt tranh châp vê vân đê nay co ư ̀ ụ ự ́ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀

̣ môt y nghia quan trong trong viêc tao tiên đê cho viêc xây d ng va hoan thiên môt ự ̣ ́ ̃ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣

c chê giai quyêt tranh châp đât đai co hiêu qua. Cac kêt qua nghiên c u cua luân án ơ ứ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̉ ̣

co thê gop môt phân rât nho t goc nhin cua môt ng i hoat đông th c tiên toa an ̉ ừ ườ ̃ ở ự ́ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ ́

nhân dân vao công viêc to l n nay. ớ ̀ ̣ ̀

Ữ Ủ LIÊN QUAN Đ N Đ TÀI LU N ÁN C A TÁC GI Ả C CÔNG B ĐÃ Đ NH NG CÔNG TRÌNH Ề ƯỢ Ậ Ế Ố

189

“Th c ti n gi 1. Mai Th Tú Oanh, ị ự ễ ả ể i quy t tranh ch p h p đ ng chuy n ế ấ ợ ồ

nh ng quy n s d ng đ t và nh ng v n đ đ t ra”, T p chí Nhà n c và Pháp ượ ề ử ụ ề ặ ữ ấ ấ ạ ướ

lu t s 11 (294)/2012, tr.42-47. ậ ố

“Hòa gi 2. Mai Th Tú Oanh, ị ả ấ i tranh ch p đ t đai theo Đi u 135 Lu t Đ t ề ấ ậ ấ

T p chí Tòa án nhân dân s 21, tháng 11/2012, đai 2003 và m t s v n đ đ t ra”, ộ ố ấ ề ặ ạ ố

tr.7-10.

“Gi 3. Mai Th Tú Oanh, ị ả ự i quy t tranh ch p đ t đai b ng tòa án qua th c ế ằ ấ ấ

ti n t ng”, T p chí Nhà n c và Pháp lu t s 8 (256)/2009, tr.51- ễ ạ i m t đ a ph ộ ị ươ ạ ướ ậ ố

54.

DANH MUC TAI LIÊU THAM KHAO ̣ ̀ ̣ ̉

190

1. Bô Tai nguyên va Môi tr

ng (2005), Thông t sô 01/2005/TT-BTNMT ườ ư ́ ̣ ̀ ̀

ng dân th c hiên môt sô điêu cua Nghi đinh sô 181/2004/NĐ-CP v h ề ướ ự ̃ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ́

ngay 20/10/2004 cua chinh phu vê thi hanh Luât Đât đai. ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ̣ ́

2. Chánh án Tòa án nhân dân t

i cao (2000), ố Quy t đ nh s 07/DS-KN ố ế ị

3. Chánh án Tòa án nhân dân t

i cao (2006), ố Quy t đ nh s 34/QĐKN ố ế ị

4. Chinh phu (1996), Nghi đinh sô 45/CP,

́ Bô sung Điêu 10 cua Nghi đinh sô ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̉ ̣ ̣

60/CP ngay 05/7/1994 cua Chinh phu vê quyên s h u nha va quyên s ̀ ở ữ ̀ ở ̀ ử ̀ ̉ ́ ̉ ̀ ̀

dung đât tai đô thi. ́ ở ̣ ̣ ̣

5.

Chinh phu (1999), Nghi đinh sô 17/1999/NĐ-CP, Vê thu tuc chuyên đôi, ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̉ ̉

chuyên nh ượ ng, cho thuê, cho thuê lai, th a kê quyên s dung đât va thê ừ ̀ ử ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̀

châp gop vôn băng gia tri quyên s dung đât. ̀ ử ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́

6.

Chinh phu (2001), Nghi đinh sô 79/2001/NĐ-CP, Vê viêc s a đôi, bô sung ̣ ử ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̉

môt sô điêu cua Nghi đinh 17/1999/NĐ-CP. ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ̣

7.

Chinh phu (2004), Nghi đinh sô 181/2004/NĐ-CP Vê h ng dân thi hanh ̀ ướ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̃ ̀

Luât Đât đai năm 2003. ̣ ́

8. Đào Trung Chính(2008), “m t s v n đ v th c tr ng tình hình tranh

ề ề ự ộ ố ấ ạ

cáo trong lĩnh v c đ t đai” , báo cáo tham lu n t ch p, khi u n i, t ế ạ ố ấ ự ấ ậ ạ i

ự h i th o “Tình tr ng tranh ch p và ki u ki n đ t đai kéo dài: Th c ộ ế ệ ạ ấ ấ ả

tr ng và gi i pháp”, t ạ ả ạ i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. ộ ắ ắ

9. Nguy n Văn C ng và Tr n Văn Tăng (2008),

“Th c tr ng gi ườ ễ ầ ự ạ ả ế i quy t

i Tòa án nhân dân – Ki n ngh và gi i pháp” , báo tranh ch p đ t đai t ấ ấ ạ ế ị ả

cáo tham lu n t i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và ki u ki n đ t đai ậ ạ ộ ế ệ ấ ả ạ ấ

i pháp”, t kéo dài: Th c tr ng và gi ự ạ ả ạ i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. ộ ắ ắ

10. Đang Công san Viêt Nam (2001),

Văn kiên Đai hôi đai biêu toan quôc lân ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̀

, Nha xuât ban Chinh tri quôc gia, Ha Nôi. th IXứ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣

11. Đang Công san Viêt Nam (2012),

Ngh quy t H i ngh l n th ộ ị ầ ế ị ứ sáu Ban ̉ ̣ ̉ ̣

Ch p hành Trung ng Đ ng khóa XI , http://baodientu.chinhphu.vn. ấ ươ ả

191

12. Nguyên Ngoc Điên (2007),

“Câu truc ky thuât cua hê thông phap luât s ̣ ở ̃ ̣ ̣ ́ ́ ̃ ̣ ̉ ̣ ́ ́

h u bât đông san Viêt Nam - môt goc nhin Phap” ữ , Tap chi Nghiên c u ứ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́

Lâp phap sô 6. ̣ ́ ́

13. H th ng Lu t Đ t đai Vi

t nam (2005), ệ ố ấ ậ ệ ́ Nha xuât ban Chinh tri quôc ̀ ́ ̉ ́ ̣

gia, Ha Nôi. ̀ ̣

14. H i đông thâm phan Toa an nhân dân tôi cao (2003),

ộ Quy t đ nh s ế ị ố ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́

11/HĐTP.

15. H i đông thâm phan Toa an nhân dân tôi cao (2008),

ộ B n án s 07/DS- ố ả ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́

GĐT.

16. H i đông thâm phan Toa an nhân dân tôi cao (2008),

ộ Quy t đ nh s ế ị ố ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́

04/2008/DS-GĐT.

17. Hôi đông thâm phan Toa an nhân dân tôi cao (2004),

́ Nghi quyêt sô ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́

02/2004/NQ-HĐTP vê h ̀ ướ ́ ng dân ap dung phap luât trong viêc giai quyêt ̃ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉

cac vu an dân s , hôn nhân va gia đinh. ự ́ ̣ ́ ̀ ̀

18. Hôi đông thâm phan Toa an nhân dân tôi cao (2005),

́ Nghi quyêt sô ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́

04/2005/NQ-HĐTP, h ng dân thi hanh môt sô quy đinh cua Bô luât Tô ướ ́ ̃ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̣

tung dân s vê "Ch ng minh va ch ng c ". ̀ ứ ứ ự ứ ̣ ̀

Tai liêu tâp huân Luât đât đai 2003.

19. Hoc viên T phap, (2004), ư

̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́

20. Châu Hu (2003), “

Tranh châp đât đai va thâm quyên giai quyêt cua Toa ế ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̀

an”, Lu n văn th c s lu t h c, Tr ạ ỹ ậ ọ ậ ườ ộ ng Đ i h c qu c gia Hà N i. ố ạ ọ ́

21. Lý Th Ng c Hi p (2006), “ ọ

ệ ị ả ấ i quy t tranh ch p quy n s d ng đ t ề ử ụ ế ấ

i Vi t Nam”, Lu n văn th c s lu t h c, b ng toà án t ằ ạ ệ ạ ỹ ậ ọ Tr ậ ườ ạ ọ ng Đ i h c

Lu t Tp. H Chí Minh. ồ ậ

22. Tr n Văn Hà (2007), “

Gi i quy t tranh ch p đ t đai b ng con đ ầ ả ế ấ ằ ấ ườ ng

toà án”, Lu n văn th c s lu t h c, c và Pháp lu t. ạ ỹ ậ ọ Vi n Nhà n ệ ậ ướ ậ

23. Tr n Quang Huy (2007),

ầ ề ử ụ “Các đ c tr ng pháp lý c a quy n s d ng ư ủ ặ

Vi t Nam” , T p chí Nhà n c và Pháp lu t s 10/2007, tr. 71-74. đ t ấ ở ệ ạ ướ ậ ố

24. Vũ Ng c Kích (2008),

ọ “Tình hình tranh ch p khi u ki n đ t đai ấ ế ệ ấ ở ệ Vi t

báo cáo tham lu n t Nam trong th i gian qua” ờ ậ ạ ộ ạ i h i th o “Tình tr ng ả

192

tranh ch p và ki u ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng và gi i pháp”, t ự ế ệ ấ ạ ấ ả ạ i

Buôn Mê Thu t – Đ c L c. ộ ắ ắ

“Gi

25. Ph m Th H ng Lan (2009), ị ươ

ạ ả ậ i quy t tranh ch p đ t đai theo lu t ế ấ ấ

, Lu n văn th c s lu t h c, c và Pháp lu t. đ t đai 2003” ấ ạ ỹ ậ ọ Vi n Nhà n ệ ậ ướ ậ

26. Hà Công Long (2008), “Khi u ki n c a ng

i dân v đ t đai và vai trò ệ ủ ế ườ ề ấ

Ban dân nguy n c a y ban Th ệ ủ Ủ ườ ng v Qu c h i” ố ộ báo cáo tham lu nậ ụ

t ạ ộ ự i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và ki u ki n đ t đai kéo dài: Th c ế ệ ạ ấ ấ ả

tr ng và gi i pháp”, t ạ ả ạ i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. ộ ắ ắ

27. T

ng Duy L ng, (2009) Pháp lu t dân s và th c ti n xét x ưở ượ ự ự ễ ậ ử, Nxb

Chinh tri quôc gia. ́ ̣ ́

28. T

ng Duy L ng (2006), “Môt vai suy nghi vê nh ng quy đinh chung ưở ượ ữ ̣ ̀ ̃ ̀ ̣

trong phân chuyên quyên s dung đât, thâm quyên giai quyêt va h ̀ ử ̀ ư ng xớ ử ̀ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ̉ ́

ly môt vai tranh châp chuyên quyên s dung đât đ ̀ ử ượ ̣ c quy đinh trong Bô ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̣

, Tap chi Toa an nhân dân luât Dân s năm 2005” ự (23), tr. 29-37 và (24), ̣ ̣ ́ ̀ ́

tr. 16-27.

29. T

ng Duy L ng (2007 ),“Hoa giai c s khi co tranh châp quyên s ưở ượ ̉ ở ơ ở ̀ ử ̀ ́ ́

dung đât” , Tap chi Toa an nhân dân (4), tr. 23-26. ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́

30. Doãn H ng Nhung (2008),

“Nh ng d ng tranh ch p đ t đai ch y u ồ ủ ế ở ữ ạ ấ ấ

c ta hi n nay và khuôn kh pháp lu t liên quan” n ướ ệ ậ ổ báo cáo tham lu nậ

t ạ ộ ự i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và ki u ki n đ t đai kéo dài: Th c ệ ế ạ ấ ấ ả

tr ng và gi i pháp”, t ạ ả ạ i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. ộ ắ ắ

31. Ph m Duy Nghĩa (2002),

ạ ệ “Vai trò c a pháp lu t đ t đai trong vi c ậ ấ ủ

ki m ch nh ng c n s t đ t” c và Pháp lu t s ấ , T p chí Nhà n ữ ề ế ạ ố ơ ướ ậ ố

5/2002.

32. Pham Duy Nghia (2003),

C s phap luât kinh tê Viêt Nam vi môt nên ơ ở ̣ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̀

kinh tê phat triên bên v ng va toan câu hoa ̀ ữ ́, Nxb Chinh tri quôc gia. ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́

33. Ph m H u Ngh (2002),

“V th c tr ng chính sách đ t đai Vi ữ ạ ị ề ự ạ ấ ở ệ t

nam”, T p chí Nhà n c và Pháp lu t s 8/200. ạ ướ ậ ố

193

34. Pham H u Nghi (2005),

“Vai tro cua Nha n c trong viêc th c hiên ữ ̀ ướ ự ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̣

quyên s h u toan dân vê đât đai” , Tap chi Nha n c va phap luât (1) . ̀ ở ữ ̀ ướ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣

c (2007),

35. Nguy n Văn Ph ễ

ướ ấ “Pháp lu t v th a k quy n s d ng đ t ế ậ ề ừ ề ử ụ

theo Lu t Đ t đai năm 2003 và B lu t Dân s năm 2005” ộ ậ ự ậ ấ , Lu n văn ậ

th c s lu t h c, Tr ng Đ i h c Lu t Tp. H Chí Minh. ạ ỹ ậ ọ ườ ạ ọ ậ ồ

36. Qu c h i (1946), Hi n pháp. ố ộ ế

37. Qu c h i (1959), Hi n pháp. ố ộ ế

38. Qu c h i (1980), Hi n pháp. ố ộ ế

39. Qu c h i (1992), Hi n pháp. ố ộ ế

40. Qu c h i (1987), Lu t Đ t đai.

ố ộ ấ ậ

41. Qu c h i (1993), Lu t Đ t đai. ố ộ ậ ấ

42. Qu c h i (1998), Luât s a đôi, bô sung môt sô điêu cua Luât Đât đai. ố ộ ̣ ử ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ́

43. Qu c h i (2001), Luât s a đôi bô, sung môt sô điêu cua Luât Đât đai. ố ộ ̣ ử ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ́

44. Qu c h i (1995), Bô luât Dân s . ự ố ộ ̣ ̣

45. Qu c h i (2003), Lu t Đ t đai. ố ộ ấ ậ

46. Qu c h i (2005), Bô luât Dân s . ự ố ộ ̣ ̣

47. Qu c h i (2004), Bô luât Tô tung dân s . ự ố ộ ̣ ̣ ́ ̣

48. Qu c h i (2011), Lu t s a đ i b sung m t s đi u c a B lu t Tô ổ ổ ộ ố ề ộ ậ ậ ử ủ ộ ố ́

tung dân s . ự ̣

49. Qu c h i (2010), Lu t T t ng hành chính. ậ ố ụ ố ộ

50. Qu c h i (2003), Luât Xây d ng. ố ộ ự ̣

51. Quôc hôi (2005), Luât Nha . ̀ ở ́ ̣ ̣

và 52. Quôc hôi (2009), Lu t s a đ i b sung đi u 126 c a Lu t Nhà ổ ổ ậ ử ủ ề ậ ở ́ ̣

đi u 121 c a Lu t Đ t đai. ủ ề ấ ậ

53. Quôc hôi (2005), Luât Đâu t . ̀ ư ́ ̣ ̣

54. Lê Đ c Th nh (2008),

“Các gi i pháp nh m h n ch tranh ch p phát ứ ị ả ế ằ ạ ấ

sinh khi thu h i đ t nông nghi p trong quá trình công nghi p hóa, đô th ồ ấ ệ ệ ị

báo cáo tham lu n t hóa hi n nay” ệ ậ ạ ộ i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và ạ ả ấ

194

ki u ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng và gi i pháp”, t ự ệ ế ạ ấ ả ạ ộ i Buôn Mê Thu t

– Đ c L c. ắ ắ

55. L u Quôc Thai (2006),

ư ̣ “Vê giao dich quyên s dung đât theo phap luât ̀ ử ́ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́

hiên hanh” , Tap chi Nha n c va phap luât (7). ̀ ướ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣

“Bàn v khái ni m tranh ch p đ t đai trong

56. L u Qu c Thái (2006), ố

ư ề ệ ấ ấ

lu t đ t đai 2003” T p chí Khoa h c pháp lu t s 2(33). ậ ấ ậ ố ạ ọ

57. Nguy n Xuân Tr ng và Tr n Hoài Nam (2010),

“V ễ ầ ọ ướ ng m c v pháp ắ ề

lu t liên quan đ n gi i quy t tranh ch p, khi u n i v đ t đai” trang ế ậ ả ạ ề ấ ế ế ấ

werb http://isponre.gov.vn.

58. Nguy n Quang Tuy n (2008),

“Tranh ch p đ t đai và ki u ki n kéo ễ ế ệ ế ấ ấ

dài: Nh ng nguyên nhân có tính l ch s ” ử báo cáo tham lu n t ậ ạ ộ ả i h i th o ữ ị

“Tình tr ng tranh ch p và ki u ki n đ t đai kéo dài: Th c tr ng và gi ệ ự ế ạ ấ ấ ạ ả i

pháp”, t ạ i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. ộ ắ ắ

59. Toa an nhân dân tôi cao (2004),

Công văn sô 116/2004/KHXX vê viêc ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣

́ th c hiên thâm quyên cua Toa an nhân dân theo quy đinh cua Luât Đât ự ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̉ ̣

đai 2003.

60. Tòa án nhân dân t nh B c K n (2005), ỉ

ạ ắ B n án s 07/DSPT. ố ả

61. Tòa án nhân dân t nh Bình Thu n (2004), ỉ

ậ B n án s 27/DSPT. ố ả

62. Tòa án nhân dân thành ph C n Th (2006),

ố ầ ơ B n án s 03/DSST. ố ả

63. Tòa án nhân dân thành ph Đà N ng (2003),

ẵ ố B n án s 23/DSPT. ố ả

64. Tòa án nhân dân thành ph Đà N ng (2004),

ẵ ố B n án s 47/DSPT. ố ả

65. Tòa án nhân dân thành ph Đà N ng (2006),

B n án s 68/2006/DSPT. ẵ ố ả ố

66. Tòa án nhân dân thành ph Đà N ng (2006),

B n án s 75/2006/DSPT. ẵ ố ả ố

B n án s 250/DSPT.

67. Tòa án nhân dân t nh Đ ng Tháp (2005), ỉ

ồ ả ố

68. Tòa án nhân dân thành ph H Chí Minh (2003),

B n án s 1670/DSPT. ố ồ ả ố

B n án s 28/2011/DSST.

69. Tòa án nhân dân t nh Khánh Hòa (2011), ỉ

ả ố

B n án s 08/2006/DSPT.

70. Tòa án nhân dân t nh Kiên Giang (2006), ỉ

ả ố

71. Tóa án nhân dân t nh L ng S n (2003), ỉ

ạ ơ B n án s 01/DSPT. ố ả

B n án s 29/2006/DSPT.

72. Tòa án nhân dân t nh Long An (2006), ỉ

ả ố

195

B n án s 269/DSPT.

73. Tòa án nhân dân t nh Vĩnh Long (2003), ỉ

ả ố

̣ 74. Toa an nhân dân tôi cao - Viên kiêm sat nhân dân tôi cao - Tông cuc đia ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̣

chinh (1997), Thông t liên tich sô 02/1997/TTLT/TANDTC - VKSNDTC - ư ́ ̣ ́

TCĐC h ng dân vê thâm quyên cua Toa an nhân dân va Uy ban nhân ướ ̃ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̀ ̉

́ dân trong viêc giai quyêt cac tranh châp theo khoan 3 điêu 38 Luât Đât ̣ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̣

đai 1993.

̣ 75. Toa an nhân dân tôi cao - Viên kiêm sat nhân dân tôi cao - Tông cuc Đia ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ̣

chinh (2002), Thông t liên tich sô 01/2002/TTLT/TANDTC - VKSNDTC - ư ́ ̣ ́

TCĐC h ướ ̉ ng dân vê thâm quyên cua Toa an nhân dân trong viêc giai ̃ ̀ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ ̣

quyêt cac tranh châp liên quan đên quyên s dung đât. ̀ ử ́ ́ ́ ́ ̣ ́

76. Toa an nhân dân tôi cao (2002), đê tai nghiên c u khoa hoc câp bô:

ứ ̣ C sơ ở ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ́

ly luân va th c tiên nhăm nâng cao hiêu qua qiai quyêt cac tranh châp vê ̀ ự ̀ ́ ̣ ̃ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́

quyên s dung đ t tai toa an nhân dân. ̀ ử ấ ̣ ̣ ̀ ́

77. Tòa án nhân dân t

i cao (2010), ố ộ Quy t đ nh giám đ c th m c a H i ế ị ủ ẩ ố

i cao (quy n 1). đ ng th m phán Tòa án nhân dân t ồ ẩ ố ể

78. Tòa án nhân dân t

i cao (2010), ố ộ Quy t đ nh giám đ c th m c a H i ế ị ủ ẩ ố

i cao (quy n 2. đ ng th m phán Tòa án nhân dân t ồ ẩ ố ể

79. Toa an nhân dân T i cao (2011),

ố ́ Bao cao tông kêt thi hanh nghi quyêt ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̣

Trung ng VII khoa IX. ươ ́

80. Toa an nhân dân T i cao (2008 – 2012), cac bao cao tông kêt nganh t

ố ừ ̀ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀

năm 2008 đên năm 2012. ́

81. Tòa án nhân dân t

i cao (2008), ố ộ ậ Tài li u t p hu n v thi hành B lu t ệ ậ ề ấ

Dân s và B lu t T t ng dân s . ự ộ ậ ố ụ ự

82. Toa an nhân dân tôi cao (2012),

Tai liêu tâp huân Lu t s a đ i b sung ổ ổ ậ ử ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ́

m t s đi u c a Bô luât Tô tung Dân s . ự ộ ố ề ủ ̣ ̣ ́ ̣

83. Tòa dân s Tòa án nhân dân t

i cao (1994), ự ố Quy t đ nh s 212/GĐT-DS. ố ế ị

84. Tòa dân s Tòa án nhân dân t

i cao (1997), B n án s 49/DS-GĐT. ự ố ả ố

85. Toa dân s Tòa an nhân dân tôi cao (2005),

ự Quy t đ nh s 17/GĐT-DS. ố ế ị ̀ ́ ́

86. Toa dân s Tòa an nhân dân tôi cao (2007),

ự Quy t đ nh s 50/DS-GĐT. ố ế ị ̀ ́ ́

196

87. Toa dân s Tòa an nhân dân tôi cao (2007),

ự Quy t đ nh s 209/DS-GĐT. ố ế ị ̀ ́ ́

88. Tòa phúc th m Tòa án nhân dân t

i cao t i thành ph Đà N ng (2002), ẩ ố ạ ẵ ố

B n án s 18/2002/DSP. ả ố

89. Tòa phúc th m Tòa án nhân dân t

i cao t i thành ph Đà N ng (2012), ẩ ố ạ ẵ ố

B n án s 35/2012/DSPT. ả ố

90. Tòa phúc th m Tòa án nhân dân t

i cao t i thành ph Đà N ng (2012), ẩ ố ạ ẵ ố

B n án s 39/2012/DSPT. ả ố

91. Tòa phúc th m Tòa án nhân dân t

i cao t ẩ ố ạ i thành ph H Chí Minh ố ồ

(2004), B n án s 13/2004/HNPT. ố ả

92. Tr

ng Đai hoc Luât Ha Nôi (2005), Giao trinh Luât Đât đai ườ , Nxb. Tư ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́

phap, Ha Nôi. ́ ̀ ̣

93. Tr

ng Đai hoc Luât Ha Nôi (1999), đi n gi ườ t ừ ể ả ữ ậ i thích thu t ng lu t ậ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣

h c,ọ Nxb Công an nhân dân, Hà N i.ộ

94. Tr

ng Đai hoc Luât TP. H Chí Minh (2012), Giao trinh Luât Đât đai , ườ ồ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ́

Nxb. H ng Đ c, Ha Nôi. ứ ồ ̀ ̣

95. Tr n Anh Tu n (2011),

“V th m quy n gi i quy t tranh ch p đ t đai ấ ầ ề ẩ ề ả ế ấ ấ

trang werb http://phuluatsu.com. Truy c p ngày 12/12/2011. c a Tòa án” ủ ậ

96. Trung tâm t

t . ừ ể ọ t đi n h c, ừ ể đi n ti ng Vi ế ệ , Nxb. Đa Năng 1996 ̀ ̃

97. Đao Tri Uc (2005),

“Xa hôi hoc th c hiên phap luât - nh ng khia canh ữ ự ̀ ́ ́ ̃ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̣

nhân th c c ban” , Tap chi Nha n . c va phap luât (2) ứ ơ ̉ ̀ ướ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣

98. Uy ban Th

ng vu Quôc hôi (2006), Nghi quyêt sô 1037/2006/NQ- ườ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́

UBTVQH11 vê giao dich dân s vê nha đ c xac lâp tr c ngay ự ̀ ở ượ ướ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̀

i Viêt Nam đinh c 01/7/1991 co nǵ ườ nư ở ư c ngoai tham gia. ớ ̣ ̣ ̀

99. Đ ng Hùng Võ (2008),

“Tranh ch p đ t đai và ki u ki n kéo dài: ặ ệ ế ấ ấ

Nh ng nguyên nhân trong quá trình th c thi pháp lu t” ậ báo cáo tham ự ữ

lu n t ậ ạ ộ i h i th o “Tình tr ng tranh ch p và ki u ki n đ t đai kéo dài: ấ ế ệ ạ ấ ả

i pháp”, t Th c tr ng và gi ạ ự ả ạ i Buôn Mê Thu t – Đ c L c. ộ ắ ắ

100. Đ ng Hùng Võ (2006),

“Chính sách, pháp lu t đ t đai v i n n kinh ặ ậ ấ ớ ề

ng t nam” Ch ng trình Gi ng d y Kinh t Fulbright. t th tr ế ị ườ Vi ở ệ ươ ạ ả ế

197

101.

i cao (2000), y ban th m phán Tòa án nhân dân t Ủ ẩ ố Quy t đ nh s ế ị ố

33/UBTP-DS.

102.

Nguy n Nh Ý (ch biên), T đi n ti ng Vi t thông d ng, ư ủ ễ ừ ể ế ệ ụ Nxb.

Giáo d c, Hà N i 2001. ụ ộ

103. Nguy n Th H i Y n (2009),

ị ả ế ễ ề ử ụ “H p đ ng t ng cho quy n s d ng ặ ợ ồ

c và Pháp lu t. đ t”ấ , Lu n văn th c s lu t h c, ạ ỹ ậ ọ Vi n Nhà n ệ ậ ướ ậ

104.

§µo TrÝ óc (1995), “§iÒu chØnh ph¸p luËt” - Nh÷ng vÊn ®Ò lý

luËn c¬ b¶n vÒ nhµ níc vµ ph¸p luËt, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ

Néi.

105. Ph¹m H÷u NghÞ (1998), Gi¸o tr×nh lý luËn chung vÒ nhµ níc vµ

ph¸p luËt, Nxb §¹i häc quèc gia, Hµ Néi.

Hoàn thi n c ch đi u ch nh pháp lu t đ t đai

106. Nguy n C nh Quý, ễ

ả ệ ơ ế ề ậ ấ ỉ

t Nam Vi ở ệ , Lu n án ti n s lu t h c, H c vi n Chính tr qu c gia H ọ ế ỹ ậ ọ ệ ậ ố ị ồ

Chí Minh, Hà N i. ộ

107. Tr

ng đ i h c lu t Hà N i (2005), Giáo trình lý lu n Nhà n c và ườ ạ ọ ậ ộ ậ ướ

pháp lu t, ậ Nxb Công an nhân dân, Hà N i.ộ