1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
NGUYỄN THỊ THU HIỀN
MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
TRONG DẠY ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI – 2021
2
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
NGUYỄN THỊ THU HIỀN
MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
TRONG DẠY ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn
Mã số: 9 14 01 11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS. NGUYỄN THÀNH THI
2. PGS.TS. NGUYỄN THỊ HẠNH
HÀ NỘI – 2021
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi được hoàn thành với sự
hướng dẫn và cố vấn của các nhà khoa học. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận
án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.
Hà Nội, ngày 26 tháng 12 năm 2021
Tác giả luận án
Nguyễn Thị Thu Hiền
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện luận án tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của các
tập thể và cá nhân. Luận án của tôi được hoàn thành dưới sự hướng dẫn tận tình của
PGS.TS Nguyễn Thành Thi, PGS.TS Nguyễn Thị Hạnh và đặc biệt là sự cố vấn của
các nhà khoa học: PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, PGS.TS Phan Huy Dũng, PGS.TS
Nguyễn Văn Kha. Tôi xin bày tỏ tình cảm quý trọng và tri ân sâu sắc đến các cán bộ
hướng dẫn, các nhà khoa học đã nhiệt tình chỉ dẫn, định hướng, chia sẻ các tài liệu, các
ý kiến hết sức quý báu trong suốt quá trình tôi thực hiện luận án.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Phòng
Quản lí khoa học, Đào tạo và Hợp tác quốc tế; Ban lãnh đạo Bộ giáo dục và Đào tạo,
Vụ Giáo dục Đại học, Vụ Pháp chế; các nhà khoa học, các chuyên gia đã giúp đỡ, tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập và nghiên cứu trong tình hình
khó khăn do đại dịch Covid-19.
Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới các giáo viên đã tích cực hỗ
trợ và hợp tác cùng tôi trong suốt quá trình khảo sát và thực nghiệm đề tài luận án.
Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô và anh chị em đồng nghiệp đã luôn ủng hộ, chia sẻ
công việc cũng như động viên tinh thần trong suốt quá trình viết luận án.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới những người thân trong gia đình cùng anh chị
em bạn bè thân thiết đã tận tâm tận lực hỗ trợ ở mọi phương diện, cho tôi động lực
mạnh mẽ để vững tin hoàn thành luận án.
Với tôi, luận án Tiến sĩ được hoàn thành chính là một niềm hạnh phúc lớn lao,
tôi xin thành thật cảm ơn!
Hà Nội, ngày 26 tháng 12 năm 2021
Tác giả luận án
Nguyễn Thị Thu Hiền
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN I
LỜI CẢM ƠN II
MỤC LỤC III
DANH MỤC BẢNG VII
DANH MỤC HÌNH VIII
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT IX
MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 3
3. Mục đích nghiên cứu 32
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 32
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 33
6. Hướng tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 33
7. Giả thuyết khoa học 34
8. Dự kiến đóng góp của luận án 34
9. Bố cục của luận án 35
CHƯƠNG 1 36
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH HOẠT
ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN TRONG DẠY ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Ở TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG 36
1.1. Yêu cầu đổi mới dạy học Ngữ văn đáp ứng mục tiêu phát triển năng lực 36
1.1.1. Xu thế đổi mới hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực ........ 36
1.1.2. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh ............. 39
1.1.3. Yêu cầu về dạy học đọc hiểu của chương trình môn học Ngữ văn cấp THPT
................................................................................................................................... 42
1.2. Bản chất của đọc hiểu văn bản và mục tiêu của hoạt động dạy học đọc hiểu theo
định hướng phát triển năng lực 45
1.2.1. Khái niệm “văn bản” và “đọc hiểu văn bản” ................................................... 45
1.2.1.1. Về khái niệm “văn bản” ........................................................................... 45
1.2.1.2. Thế nào là “đọc hiểu văn bản”? ................................................................ 49