MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Bối cảnh xã hội và giáo dục hiện nay đang trải qua nhiều thay đổi sâu sắc, ảnh hưởng lớn
đến vai trò và trách nhiệm của giáo viên.
Đam mê nghề nghiệp là một yếu tố quan trọng hoạt động nghề nghiệp của giáo viên. Đam mê
nghề nghiệp không chỉ giúp giáo viên duy trì động lực làm, truyền cảm hứng cho giáo viên và thúc
đẩy họ sáng tạo không ngừng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho bản thân họ mà còn ảnh hưởng
tích cực đến sự phát triển và thành công của học sinh trong môi trường học tập hiện đại.
Trên thế giới, đam mê nghề nghiệp của giáo viên là vấn đề được nhiều tác giả quan tâm
nghiên cứu. Hầu hết trong các công trình nghiên cứu của các tác giả, như: Palmer B., Celik B.,
Brent L., Hamdi Serin (2017) đã chỉ rõ vai trò, tầm quan trọng của đam mê đối với hoạt động
nghề nghiệp của giáo viên nói chung. Trong đó, một số nghiên cứu của Adetunji, R. A. (2018),
Faheem Gul Gilal (2019) làm rõ mối quan hệ giữa đam mê nghề nghiệp với thái độ và hiệu quả
học tập ở học sinh. Bên cạnh đó, tác giả Bruinsma & Jansen (2010), Hyunjin Kim (2013) đã có
những nghiên cứu về thực trạng đam mê nghề nghiệp của giáo viên mầm non và những yếu tố
tác động đến đam mê nghề nghiệp của họ. Như vậy, chưa có nghiên cứu cụ thể về đam mê nghề
nghiệp của giáo viên THCS.
Ở Việt Nam, vấn đề đam mê còn rất ít được nghiên cứu. Trong các giáo trình tâm lí học
đại cương, tâm lí học chuyên ngành và trong các chuyên khảo về giáo viên không đề cập tới lí
luận về đam mê và đam mê nghề nghiệp của giáo viên.
Học sinh THCS là lứa tuổi đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về nhận thức, cảm
xúc và nhân cách. Đây là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang vị thành niên, với những biến đổi
về tâm sinh lý và phải đối mặt với nhiều áp lực như thi cử, kỳ vọng của gia đình, mối quan hệ
xã hội ngày càng phức tạp. Những đặc trưng này đòi hỏi giáo viên THCS không chỉ truyền đạt
kiến thức mà còn phải có khả năng tiếp cận, thấu hiểu và hỗ trợ cảm xúc, định hướng cho học
sinh. Vì vậy, giáo viên càng cần có đam mê nghề nghiệp từ đó thúc đẩy họ trong việc xây dựng
môi trường học tập tích cực, giúp học sinh vượt qua khó khăn tâm lý, tạo động lực học tập và
phát triển toàn diện cho các em.
Về phía giáo viên THCS, đặc trưng nghề nghiệp của họ không chỉ đơn thuần là truyền đạt
kiến thức mà còn bao gồm trách nhiệm, đạo đức, tạo ảnh hưởng tích cực đến tâm lý và phát
triển nhân cách cho học sinh. Những đặc điểm này yêu cầu giáo viên phải có đam mê nghề
nghiệp, nhằm giúp họ duy trì động lực, phát triển sự sáng tạo và truyền cảm hứng đến học sinh.
Đặc biệt, trong bối cảnh xã hội hiện nay với những thay đổi sâu sắc do cuộc cách mạng công
nghiệp 4.0, giáo viên cần liên tục cập nhật công nghệ mới, đổi mới phương pháp giảng dạy,
đồng thời phải có niềm đam mê, tận tâm, tận lực để thích nghi, vượt qua khó khăn và nâng cao
hiệu quả giảng dạy.
Bên cạnh đó, một số giáo viên THCS đã làm việc chỉ với ý thức, trách nhiệm nhưng lại
thiếu niềm đam mê đối với nghề nghiệp. Một phần là do những khó khăn và áp lực trong hoạt
động giảng dạy, giáo dục của họ. Một số tác giả đã nghiên cứu về những khó khăn của giáo viên
THCS đã và đang gặp phải. Nguyễn Thị Hồng (2021) đã chỉ ra những thách thức mà giáo viên
THCS gặp phải trong việc quản lý lớp học và giữ trật tự trong giờ học. Áp lực từ chương trình
học và kỳ vọng từ phụ huynh có thể làm gia tăng căng thẳng cho giáo viên. Phạm Thị Hồng
Thắm (2023) nghiên cứu về áp lực lao động nghề nghiệp của giáo viên THCS. Như vậy, những
khó khăn mà giáo viên đang đối mặt sẽ làm ảnh hưởng và tác động đến niềm đam mê nghề
nghiệp của họ.
Dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn cho thấy, hiện nay vấn đề đam mê nghề nghiệp của
giáo viên nói chung và đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS nói riêng còn tồn tại nhiều
khoảng trống. Vì vậy, việc nghiên cứu sâu hơn về đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS là
rất cấp thiết.