BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
TRẦN THỊ TUYẾT MAI
ĐAM MÊ NGHỀ NGHIỆP
CỦA GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
Chuyên ngành: Tâm lý học
Mã số: 9.31.04.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC
HÀ NỘI - 2025
Công trình được hoàn thành tại:
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Vũ Thị Khánh Linh
TS. Giáp Bình Nga
Phản biện 1: PGS.TS. Lê Thị Minh Loan
Trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội
Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Thị Út Sáu
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Thái Nguyên
Phản biện 3: PGS.TS. Đỗ Văn Đoạt
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường
họp tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
vào hồi …..giờ … ngày … tháng… năm…
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
Thư viện Quốc Gia, Hà Nội
hoặc Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ
CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1. Trần Thị Tuyết Mai (2024). Passion for the profession with the problem of physical and
mental health of teachers currently. Kỷ yếu Hội thảo Khoa học quốc tế “Thúc đẩy sức
khỏe tâm thần cộng đồng: Những đóng góp đa ngành”, tháng 11, tr221-229.
2. Trần Thị Tuyết Mai (2025). Tổng quan nghiên cứu trên thế giới về đam mê nghề nghiệp của
giáo viên. Tạp chí Giáo dục, tập 25 (số đặc biệt 1), tr73-77.
3. Trần Thị Tuyết Mai (2025). Thực trạng đam mê nghề nghiệp của giáo viên trung học cơ
sở: Nghiên cứu tại một số tỉnh Miền Bắc Việt Nam. Tạp chí Giáo dục, tập 25 (số đặc biệt
1), tr303-308.
4. Trần Thị Tuyết Mai (2025). Các yếu tố ảnh hưởng đến đam mê nghề nghiệp của giáo viên
trung học cơ sở. Tạp chí Tâm lý học Việt Nam, số 03, tr98-109.
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Bối cảnh xã hội và giáo dục hiện nay đang trải qua nhiều thay đổi sâu sắc, ảnh hưởng lớn
đến vai trò và trách nhiệm của giáo viên.
Đam mê nghề nghiệp là một yếu tố quan trọng hoạt động nghề nghiệp của giáo viên. Đam mê
nghề nghiệp không chỉ giúp giáo viên duy trì động lực làm, truyền cảm hứng cho giáo viên và thúc
đẩy họ sáng tạo không ngừng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho bản thân họ mà còn ảnh hưởng
tích cực đến sự phát triển và thành công của học sinh trong môi trường học tập hiện đại.
Trên thế giới, đam mê nghề nghiệp của giáo viên là vấn đề được nhiều tác giả quan tâm
nghiên cứu. Hầu hết trong các công trình nghiên cứu của các tác giả, như: Palmer B., Celik B.,
Brent L., Hamdi Serin (2017) đã chỉ rõ vai trò, tầm quan trọng của đam mê đối với hoạt động
nghề nghiệp của giáo viên nói chung. Trong đó, một số nghiên cứu của Adetunji, R. A. (2018),
Faheem Gul Gilal (2019) làm rõ mối quan hệ giữa đam mê nghề nghiệp với thái độ và hiệu quả
học tập ở học sinh. Bên cạnh đó, tác giả Bruinsma & Jansen (2010), Hyunjin Kim (2013) đã có
những nghiên cứu về thực trạng đam mê nghề nghiệp của giáo viên mầm non và những yếu tố
tác động đến đam mê nghề nghiệp của họ. Như vậy, chưa có nghiên cứu cụ thể về đam mê nghề
nghiệp của giáo viên THCS.
Ở Việt Nam, vấn đề đam mê còn rất ít được nghiên cứu. Trong các giáo trình tâm lí học
đại cương, tâm lí học chuyên ngành và trong các chuyên khảo về giáo viên không đề cập tới lí
luận về đam mê và đam mê nghề nghiệp của giáo viên.
Học sinh THCS là lứa tuổi đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về nhận thức, cảm
xúc và nhân cách. Đây là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang vị thành niên, với những biến đổi
về tâm sinh lý và phải đối mặt với nhiều áp lực như thi cử, kỳ vọng của gia đình, mối quan hệ
xã hội ngày càng phức tạp. Những đặc trưng này đòi hỏi giáo viên THCS không chỉ truyền đạt
kiến thức mà còn phải có khả năng tiếp cận, thấu hiểu và hỗ trợ cảm xúc, định hướng cho học
sinh. Vì vậy, giáo viên càng cần có đam mê nghề nghiệp từ đó thúc đẩy họ trong việc xây dựng
môi trường học tập tích cực, giúp học sinh vượt qua khó khăn tâm lý, tạo động lực học tập và
phát triển toàn diện cho các em.
Về phía giáo viên THCS, đặc trưng nghề nghiệp của họ không chỉ đơn thuần là truyền đạt
kiến thức mà còn bao gồm trách nhiệm, đạo đức, tạo ảnh hưởng tích cực đến tâm lý và phát
triển nhân cách cho học sinh. Những đặc điểm này yêu cầu giáo viên phải có đam mê nghề
nghiệp, nhằm giúp họ duy trì động lực, phát triển sự sáng tạo và truyền cảm hứng đến học sinh.
Đặc biệt, trong bối cảnh xã hội hiện nay với những thay đổi sâu sắc do cuộc cách mạng công
nghiệp 4.0, giáo viên cần liên tục cập nhật công nghệ mới, đổi mới phương pháp giảng dạy,
đồng thời phải có niềm đam mê, tận tâm, tận lực để thích nghi, vượt qua khó khăn và nâng cao
hiệu quả giảng dạy.
Bên cạnh đó, một số giáo viên THCS đã làm việc chỉ với ý thức, trách nhiệm nhưng lại
thiếu niềm đam mê đối với nghề nghiệp. Một phần là do những khó khăn và áp lực trong hoạt
động giảng dạy, giáo dục của họ. Một số tác giả đã nghiên cứu về những khó khăn của giáo viên
THCS đã và đang gặp phải. Nguyễn Thị Hồng (2021) đã chỉ ra những thách thức mà giáo viên
THCS gặp phải trong việc quản lý lớp học và giữ trật tự trong giờ học. Áp lực từ chương trình
học và kỳ vọng từ phụ huynh có thể làm gia tăng căng thẳng cho giáo viên. Phạm Thị Hồng
Thắm (2023) nghiên cứu về áp lực lao động nghề nghiệp của giáo viên THCS. Như vậy, những
khó khăn mà giáo viên đang đối mặt sẽ làm ảnh hưởng và tác động đến niềm đam mê nghề
nghiệp của họ.
Dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn cho thấy, hiện nay vấn đề đam mê nghề nghiệp của
giáo viên nói chung và đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS nói riêng còn tồn tại nhiều
khoảng trống. Vì vậy, việc nghiên cứu sâu hơn về đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS là
rất cấp thiết.
2
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài “Đam mê nghề nghiệp của giáo
viên Trung học cơ sở”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cở sở nghiên cứu lí luận về đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS, tìm hiểu thực
trạng đam mê nghề nghiệp và các yếu tố ảnh hưởng đến đam mê nghề nghiệp của giáo viên
THCS, đề xuất một số biện pháp tâm lý sư phạm nhằm bồi dưỡng và phát triển đam mê nghề
nghiệp cho giáo viên.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu biểu hiện và mức độ đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS
3.2. Khách thể nghiên cứu
- Đề tài tiến hành khảo sát 421 khách thể tại các Trường THCS tại các tỉnh, thành phố: Hà
Nội, Nam Định, Ninh Bình và Thanh Hóa.
4. Giả thuyết khoa học
Giáo viên THCS có đam mê nghề nghiệp nhưng chỉ ở mức độ trung bình Trong đó, biểu
hiện tình yêu cháy bỏng đối với hoạt động dạy học, giáo dục học sinh được đánh giá ở mức độ
cao hơn các biểu hiện còn lại. Có sự khác biệt về mức độ đam mê nghề nghiệp của giáo viên
THCS theo các biến số: giới tính, khu vực, trình độ đào tạo và thâm niên công tác.
Đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố chủ quan và
khách quan, trong đó các yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đó là: Tinh thần trách nhiệm; Sự hỗ trợ
từ nhà trường và đồng nghiệp.
Nếu đề xuất được các biện pháp tâm lý sư phạm phù hợp sẽ phát triển đam mê nghề nghiệp
cho giáo viên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng khung lí luận của luận án, bao gồm: Đam mê, đam mê nghề nghiệp, đam
mê nghề nghiệp của giáo viên, đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS và các yếu tố
ảnh hưởng đến thực trạng trên.
5.3. Đề xuất các biện pháp tâm lý sư phạm nhằm bồi dưỡng và phát triển đam mê nghề
nghiệp cho giáo viên THCS.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu:
- Tập trung nghiên cứu và đánh giá thực trạng mức độ đam mê nghề nghiệp và biểu hiện
đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS; So sánh đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS
theo các biến số: giới tính, khu vực, trình độ đào tạo và thâm niên công tác.
- Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến đam mê nghề nghiệp của giáo viên THCS. Trong
nghiên cứu này, chúng tôi tập trung làm rõ 2 nhóm yếu tố, bao gồm: nhóm yếu tố chủ quan
(Đào tạo bài bản về chuyên môn và nghiệp vụ; Năng lực chuyên môn; Tinh thần trách nhiệm;
Sự nỗ lực khắc phục khó khăn; Thành công trong giảng dạy và giáo dục học sinh) và nhóm yếu
tố khách quan (Lương và chế độ phụ cấp; Cơ hội thăng tiến; Sự hỗ trợ từ nhà trường và đồng
nghiệp; Sự ủng hộ, hợp tác của học sinh và cha mẹ học sinh; Điều kiện cơ sở vật chất và trang
thiết bị dạy học).
- Đưa ra các biện pháp tâm lý sư phạm nhằm bồi dưỡng và phát triển đam mê nghề nghiệp
cho giáo viên.
6.2. Giới hạn về khách thể và địa bàn nghiên cứu: Tiến hành khảo sát 421 giáo viên
và cán bộ quản lý tại một số trường THCS thuộc địa bàn 4 tỉnh, thành phố sau: Hà Nội (3
trường bao gồm 101 giáo viên), Nam Định (3 trường bao gồm 94 giáo viên), Ninh Bình (4
trường bao gồm 96 giáo viên), Thanh Hóa (6 trường bao gồm 130 giáo viên).
