LUẬN VĂN:
Đổi mới cơ chế, chính sách để thúc
đẩy sự phát triển của kinh tế tư
nhân ở Việt Nam hiện nay
Lời nói đầu
Trong những năm gần đây, thực hiện đường lối đổi mới, kinh tế tư nhân gồm
kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân đã phát triển rộng khắp cả nước
góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế, huy động các nguồn lực vào sản xuất
kinh doanh, tạo thêm nhiều việc làm, cải thiện đời sống nhân dân tăng tích luỹ, góp
phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội.
Tuy vậy, kinh tế tư nhân hiện nay ở nước ta còn nhiều hạn chế, yếu kém: quy
mô, vốn ít, công nghệ lạc hậu, trình độ quản lý thấp, sức cạnh tranh yếu…
Nghị quyết Đại hội IX của Đảng đã xác định: "Thực hiện nhất quán chính sách
phát triển nền kinh tế nhiều thành phần. Các thành phần kinh tế kinh doanh theo
pháp luật đều là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa, cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh,
trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập
thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân".
Chọn đề tài: "Đổi mới cơ chế, chính sách để thúc đẩy sự phát triển của
kinh tế tư nhân ở Việt Nam hiện nay" tôi muốn góp thêm tiếng nói nhỏ của mình
vào việc nhận thức đúng vai trò và sự cần thiết của việc thúc đẩy phát triển kinh tế
tư nhân ở Việt Nam hiện nay.
Chương I
đặc điểm chung của nền kinh tế tư nhân
Kinh tế tư nhân trên thực tế có sức sống mãnh liệt và đã có nhiều đóng góp
cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhưng có thời kỳ do nhận thức sai lầm,
nóng vội đã coi kinh tế tư nhân là đối tượng phải cải tạo không được khuyến khích
phát triển, không được pháp luật bảo vệ. Những người hoạt động trong thành phần
kinh tế này có địa vị chính trị thấp kém. Sản xuất kinh doanh của họ bị trói buộc,
kìm hãm, chèn ép. Ngay trong những điều kiện đó, kinh tế tư nhân cá thể vẫn tồn tại
và ngày càng khẳng định thế đứng của mình.
I. đặc điểm kinh tế tư nhân
1. Các lĩnh vực kinh tế tư nhân
Theo Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương (khoá IX)
về phát triển kinh tế tư nhân, đề cập đến kinh tế tư nhân bao gồm hai thành phần
kinh tế là kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân.
Kinh tế tư nhân hoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh cá thể và các loại
hình doanh nghiệp tư nhân. Kinh tế tư nhân tham gia vào tất cả các lĩnh vực nông
nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải, thương nghiệp và các loại hình dịch vụ
khác.
2. Các loại hình tổ chức kinh doanh của kinh tế tư nhân
Loại hình tổ chức kinh doanh của kinh tế tư nhân rất đa dạng, phổ biến nhất là
hộ cá thể, tiểu chủ; loại hình công ty hiện nay chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và và
dưới hình thức: công ty tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần,
công ty hợp danh.
Trong kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh cá thể có số lượng đông đảo, sử dụng
nhiều lao động xã hội, huy động nhiều vốn đầu tư, đóng góp tỷ trọng lớn vào GDP.
Hộ kinh doanh cá thể có tiền đề, là bước tập dượt và tích luỹ cho bước phát triển
cao hơn về hoạt động sản xuất kinh doanh là hình thức doanh nghiệp tư nhân.
Các doanh nghiệp tư nhân đã góp phần sản xuất hàng hoá có chất lượng cao,
tham gia tích cực vào xuất khẩu hàng hoá, nhất là nông sản hàng hoá, giúp nông dân
tiêu thụ một khối lượng hàng hoá nông sản. Sự hoạt động sôi động của doanh
nghiệp tư nhân đã thúc đẩy nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Các chủ tư nhân hầu hết là các doanh nghiệp trưởng thành trong chế độ mới,
nhiều người trong số họ là cán bộ đảng viên, đã từng tham gia trong các cơ quan,
doanh nghiệp nhà nước và có một số đã trải qua thời kỳ tham gia lực lượng vũ
trang, có nguyện vọng muốn đem tài năng, trí tuệ của mình vào phát triển kinh tế
đất nước, làm giàu cho tổ quốc.
II. Vai trò của kinh tế tư nhân
1. Đóng góp vào tăng trưởng của tổng sản phẩm trong nước (GDP)
Tổng sản phẩm của kinh tế tư nhân nhìn chung là tăng ổn định trong những
năm gần đây. Nhịp độ tăng trưởng năm 1997 là 12,89%, năm 1998 là 12,74%, năm
1999: 7,5%, năm 2000: 12,55% và chiếm tỷ trọng tương đối ổn định trong GDP. Tỷ
trọng GDP của kinh tế tư nhân trong tổng GDP giảm đi chút ít do sự tham gia và
đóng góp cuả khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
2. Đóng góp và huy động các nguồn vốn trong xã hội, nộp ngân sách cho nhà
nước
Trong những năm gần đây, vốn đầu tư của khu vực tư nhân tăng nhanh, chiếm
tỷ lệ cao trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Năm 2000 đạt 35.894 tỷ đồng, tăng
13,8% so với năm 1999, chiếm 24,31% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Năm 2000 vốn
đầu tư của hộ kinh doanh cá thể đạt 29.267 tỷ đòng, chiếm 19,82% tổng vốn đầu tư
toàn xã hội; vốn đầu tư phát triển của các doanh nghiệp tư nhân đạt 6.627 tỷ đồng,
chiếm 4,49% tổng vốn đầu tư toàn xã hội.
Đóng góp vào ngân sách nhà nước của kinh tế tư nhân ngày càng tăng. Năm
2000 nộp được 5.900 tỷ đồng, ước tính chiếm 7,3% tổng thu ngân sách, tăng 12,5%
so với năm 1999; năm 2001 dự kiến nộp 6.370 tỷ đồng, tăng 7,96%.
3. Kinh tế tư nhân tạo việc làm và góp phần xoá đói giảm nghèo
Hiện nay, số lượng lao động trong kinh tế tư nhân là 4.643.844 người chiếm
12% tổng số lao động xã hội, bằng 1,36 lần tổng số việc làm trong kinh tế nhà nước.
Lao động của hộ kinh doanh cá thể là 3.802.057 người, của các doanh nghiệp tư
nhân là 841.787 người.
Việc tạo ra nhiều chỗ làm việc mới đã góp phần thu hút nhiều lao động trong
xã hội, nhất là số người trẻ tuổi hàng năm đến tuổi lao động chưa có việc làm, giải
quyết số dôi dư từ các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước do tinh giản biên chế và giải
thể.
4. Kinh tế tư nhân góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi cơ chế đổi cơ chế
quản lý kinh tế - xã hội, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Sự phát triển của kinh tế tư nhân góp phần thu hút được ngày càng nhiều lao
động ở nông thôn vào các ngành phi nông nghiệp, nhất là công nghiệp đã giúp
chuyển đổi cơ cấu kinh tế từng địa phương, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế đất
nước.
Trình độ sản xuất kinh doanh của kinh tế tư nhân ngày càng tiến bộ hơn, số
lượng hàng hoá tham gia xuất khẩu ngày càng tăng. Nhiều sản phẩm của kinh tế tư
nhân được xuất khẩu uỷ thác qua doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngoài. Kinh tế tư nhân còn tham gia nhiều công đoạn trong quá trình
sản xuất hàng xuất khẩu. Xuất khẩu trực tiếp của khu vựac kinh tế tư nhân đến nay
đã tăng khá, 9 tháng đầu năm 2001 đạt 2.189.330.000 USD, trong đó các công ty cổ
phần đạt 361.759.990 USD, công ty tư nhân đạt 211.900.000 USD (số liệu của tổng
cục Hải quan).
