Luận văn: Hệ thống chấm điểm tín dụng DN – Một biện pháp nâng cao chất lượng quản lý rủi ro tín dụng tại NH Ngoại thương VN

Luận văn

HỆ THỐNG CHẤM ĐIỂM TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP – MỘT BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

MUÏC LUÏC

Trang

Danh muïc caùc chöõ vieát taét

Danh muïc caùc baûng

Danh muïc caùc hình veõ, ñoà thò

Phaàn môû ñaàu

CHÖÔNG 1 : VAI TROØ CUÛA TÍN DUÏNG TRONG NHTM....................................... 1

1.1.1 Khaùi nieäm..............................................................................................................1

1.1.2 Chöùc naêng cuûa NHTM ..........................................................................................1

1.1.2.1 Chöùc naêng trung gian tín duïng....................................................................... 1

1.1.2.2 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn ................................................................... 2

1.1.3 Caùc loaïi hình NHTM .............................................................................................2

1.1.3.1 Caên cöù vaøo hình thöùc sôû höõu .......................................................................... 2

1.1.3.2 Döïa vaøo chieán löôïc kinh doanh ..................................................................... 3

1.1.3.3 Döïa vaøo quan heä toå chöùc............................................................................... 3

1.1.4 Caùc hoaït ñoäng cuûa NHTM ....................................................................................3

1.1.4.1 Huy ñoäng voán.................................................................................................. 3

1.1.4.2 Hoaït ñoäng tín duïng......................................................................................... 3

1.1.4.3 Hoaït ñoäng dòch vuï thanh toaùn vaø ngaân quyõ.................................................... 4

1.1.4.4 Caùc hoaït ñoäng khaùc........................................................................................ 4

1.1 Ngaân haøng thöông maïi ........................................................................................ 1

1.2.1 Khaùi nieäm..............................................................................................................5

1.2.2 Phaân loaïi................................................................................................................5

1.2.2.1 Döïa muïc ñích cuûa TD..................................................................................... 5

1.2.2.2 Döïa vaøo thôøi haïn TD ...................................................................................... 6

1.2.2.3 Döïa vaøo möùc ñoä tín nhieäm ñoái vôùi khaùch haøng.............................................. 6

1.2.2.4 Döïa vaøo phöông thöùc hoaøn traû nôï vay ........................................................... 6

1.2.2.5 Döïa vaøo phöông thöùc cho vay ........................................................................ 6

1.2 Tín duïng ngaân haøng............................................................................................. 5

1.3.1 Khaùi nieäm..............................................................................................................7

1.3.2 Nguoàn goác phaùt sinh ruûi ro ....................................................................................7

1.3.2.1 Veà phía khaùch haøng ........................................................................................ 7

1.3 Ruûi ro cuûa hoaït ñoäng tín duïng trong ngaân haøng.................................................. 7

1.3.2.2 Veà phía ngaân haøng......................................................................................... 7

1.3.3 Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng ........................................................................................8

1.4.1 Muïc ñích................................................................................................................8

1.4.2 Caùc thoâng tin laøm cô sôû ñeå phaân tích tín duïng ......................................................9

1.4.3 Noäi dung phaân tích tín duïng ..................................................................................9

1.4.3.1. Phaân tích tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng ............................................. 10

1.4.3.2. Phaân tích phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, döï aùn ñaàu tö ............................ 13

1.4.3.3 Phaân tích thaùi ñoä traû nôï cuûa khaùch haøng trong vieäc traû nôï vay................... 17

1.4 Noäi dung phaân tích tín duïng ................................................................................ 8

1.5.1 Khaùi nieäm............................................................................................................18

1.5.2 Caùc ñaëc tröng cuûa baûo ñaûm tín duïng ...................................................................18

1.5.3 Caùc hình thöùc baûo ñaûm tín duïng..........................................................................19

1.5.3.1 Caàm coá taøi saûn.............................................................................................. 19

1.5.3.2 Theá chaáp taøi saûn ........................................................................................... 19

1.5.3.3. Baûo laõnh baèng taøi saûn ................................................................................. 19

1.5 Baûo ñaûm tín duïng .............................................................................................. 18

CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG

NGOAÏI THÖÔNG VIEÄT NAM.................................................................................... 21

2.1.1 Khaùi quaùt veà Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam ..............................................21

2.1.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi NHNT Vieät Nam..........................................21

2.1 Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam ........................................... 21

2.2.1 Nguoàn thoâng tin ...................................................................................................27

2.2.2 Phaân tích naêng löïc phaùp luaät vaø tính caùch, uy tín cuûa khaùch haøng......................30

2.2.3 Phaân tích naêng löïc taøi chính, tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng .....32

2.2.4 Tính toaùn hieäu quaû kinh teá cuûa phöông aùn/döï aùn vay voán ñeå thaáy khaû naêng traû nôï

ngaân haøng ................................................................................................................................36

2.2.5 Phaân tích caùc ñieàu kieän ñaûm baûo nôï vay.............................................................39

2.2.6 Nhöõng haïn cheá cuûa quaù trình thaåm ñònh tín duïng ...............................................41

2.2.7 Moät soá ví duï minh hoïa nhöõng haïn cheá trong quaù trình thaåm ñònh taïi NHNT Vieät

Nam......................................................................................................................................... 42

2.2 Thöïc traïng thaåm ñònh tín duïng taïi Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam........... 25

CHÖÔNG 3 : HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP – MOÄT

BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI

NHNT VIEÄT NAM ........................................................................................................ 45

3.1 Muïc ñích vaø cô sôû xaây döïng heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ............................. 45

3.2.1 Yeáu toá taøi chính ...................................................................................................46

3.2.2 Yeáu toá phi taøi chính .............................................................................................46

3.2.3 Yeáu toá ñieåm soá vaø tyû troïng..................................................................................47

3.2 Caùc yeáu toá cuûa heä thoáng ................................................................................... 46

3.3.1 Xaùc ñònh lónh vöïc hoaït ñoäng................................................................................49

3.3.2 Xaùc ñònh qui moâ doanh nghieäp............................................................................49

3.3.3 Chaám ñieåm taøi chính ...........................................................................................51

3.3.4 Chaám ñieåm phi taøi chính .....................................................................................51

3.3.4.1 Chaám ñieåm yeáu toá doøng tieàn....................................................................... . 51

3.3.4.2 Chaám ñieåm yeáu toá quaûn lyù.......................................................................... . 52

3.3.4.3 Chaám ñieåm yeáu toá uy tín trong giao dòch...................................................... 54

3.3.4.4 Chaám ñieåm yeáu toá caùc yeáu toá beân ngoaøi ...................................................... 54

3.3.4.5 Chaám ñieåm yeáu toá khaùc ................................................................................ 56

3.4.5 Toång hôïp ñieåm cuoái cuøng vaø xeáp haïng...............................................................57

3.3 Caùc böôùc chaám ñieåm......................................................................................... 48

3.4 Taùc duïng cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng trong vieäc naâng cao chaát löôïng

3.4.1. Taùc duïng cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ......................................................60

3.4.2 Moät soá bieän phaùp hoaøn thieän vieäc aùp duïng heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ôû

NHNT Vieät Nam......................................................................................................................65

quaûn lyù ruûi ro tín duïng taïi NHNT Vieät Nam ................................................................ 60

Keát luaän ......................................................................................................................... 67

Taøi lieäu tham khaûo

Phuï luïc

PHAÀN MÔÛ ÑAÀU

I Lyù do choïn ñeà taøi

Quaûn trò ruûi ro tín duïng luoân laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo

NH treân theá giôùi. Tín duïng laø moät trong hai hoaït ñoäng cô baûn cuûa caùc NHTM vaø laø

hoaït ñoäng ñem laïi lôïi nhuaän nhieàu nhaát cho NH. Vì nguoàn voán maø caùc NHTM duøng ñeå

caáp tín duïng cho caùc nhu caàu trong neàn kinh teá chuû yeáu ñöôïc huy ñoäng töø caùc nguoàn

tieàn nhaøn roãi trong xaõ hoäi neân NH coù traùch nhieäm phaûi hoaøn traû. Neáu caùc khoaûn caáp

tín duïng khoâng theå thu hoài ñöôïc seõ laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng thanh toaùn cuûa NH,

chi phí taêng do phaûi trích döï phoøng daãn ñeán thu nhaäp bò giaûm, uy tín NH cuõng giaûm

theo. Vì vaäy, hoaït ñoäng tín duïng coù theå ñöôïc xem nhö “con dao hai löôõi”, moät maët noù

taïo ra thu nhaäp cao maët khaùc noù laïi taïo ra ruûi ro cho NH. Chính vì vaäy, noù thöôøng

xuyeân nhaän ñöôïc söï chuù yù ñaëc bieät trong quaûn trò NH cuõng nhö trong coâng taùc giaùm saùt,

quaûn lyù cuûa NHNN, bôûi vì vieäc quaûn trò tín duïng coù hieäu quaû hay khoâng coù aûnh höôûng

raát lôùn ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa moät NH. Söï suïp ñoå cuûa moät NH thöôøng gaây

aûnh höôûng khoâng toát ñeán heä thoáng taøi chính tieàn teä quoác gia.

ÔÛ Vieät Nam, hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM trong ñoù coù hoaït doäng tín duïng cuõng

nhaän ñöôïc söï quan taâm raát lôùn töø caùc nhaø quaûn trò NH cho ñeán caùc cô quan quaûn lyù coù

lieân quan. Bôûi vì hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NH Vieät Nam coù tính ruûi ro raát cao. Lòch

söû NH Vieät Nam ñaõ chöùng kieán raát nhieàu toån thaát tín duïng keå töø khi chuyeån ñoåi cô cheá

kinh teá töø keá hoaïch hoaù taäp trung sang kinh teá thò tröôøng. Nhöõng cuoäc ñoå vôõ tín duïng

trong nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 90 ñaõ laøm maát nieàm tin cuûa coâng chuùng vaøo NH trong

khi nhu caàu voán tín duïng cung caáp cho neàn kinh teá raát lôùn. Nguyeân nhaân cuûa nhöõng vuï

ñoå vôõ naøy vöøa xuaát phaùt töø heä thoáng phaùp lyù nöôùc ta luùc ñoù chöa ñaày ñuû vöøa töø phía

caùc toå chöùc tín duïng coøn xem nheï veà maët quaûn lyù chaát löôïng tín duïng. Ñeå khaéc phuïc

haäu quaû, Chính phuû ñaõ phaûi toán raát nhieàu tieàn ñeå hoã trôï caùc NH trong vaø ngoaøi quoác

doanh xoùa moät löôïng khoång loà nôï toàn ñoïng khoâng coù khaû naêng thu hoài. Naêm 2001,

ngaân saùch öôùc tính ban ñaàu ñeå taùi cô caáu, laøm laønh maïnh heä thoáng NH Vieät Nam laø

17.000 tyû ñoàng (khoaûng 4% GDP). Vaøi naêm trôû laïi ñaây, cuøng vôùi toác ñoä taêng tröôûng

kinh teá cuûa ñaát nöôùc luoân ôû möùc cao so vôùi theá giôùi, hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng

NHTM Vieät Nam ñaõ taêng tröôûng raát noùng, vaø tính ñeán nay, nôï xaáu cuûa heä thoáng

NHTM Vieät Nam ñaõ coù daáu hieäu quay trôû laïi. Moät keát quaû phaân tích taøi chính ñoái vôùi

caùc NHTM quoác doanh theo tieâu chuaån quoác teá, coâng cuoäc taùi caáp voán cho caùc NHTM

naøy coù theå phaûi caàn ñeán khoaûng 7% GDP cuûa ñaát nöôùc.

Töø tröôùc ñeán nay ñaõ coù khaù nhieàu nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän veà caùc giaûi phaùp

naâng cao hieäu quaû quaûn trò ruûi ro tín duïng ôû caùc NHTM Vieät Nam nhöng chuû yeáu laø ñi

tìm nguyeân nhaân vaø ñöa ra caùc giaûi phaùp lieân quan ñeán cô cheá, chính saùch vó moâ cuûa

nhaø nöôùc, phaùp luaät maø queân ñi moät ñieàu caên baûn raèng NH cuõng laø moät DN. Baûn thaân

noù tröôùc nhaát phaûi töï trang bò cho mình caùc bieän phaùp, caùch thöùc ñeå sinh toàn trong moâi

tröôøng kinh teá caïnh tranh gay gaét, laøm sao vöøa taêng tröôûng vöøa ñaûm baûo an toaøn. Ruûi

ro tín duïng xaûy ra, nguyeân nhaân tröôùc tieân thuoäc veà baûn thaân caùc NH, veà chính saùch

quaûn trò, giaùm saùt tín duïng cuûa NH vaø yeáu toá coát loõi nhaát laø naêng löïc cuûa nhaân vieân ñeå

thöïc thi hieäu quaû heä thoáng quaûn trò ñoù. Vaø cuõng chöa coù nghieân cöùu naøo ñeà caäp ñeán

vieäc ño löôøng möùc ñoä ruûi ro tín duïng cuûa moät khaùch haøng nhaèm hoã trôï vieäc ra quyeát

ñònh cho vay phuø hôïp. Xuaát phaùp töø yeâu caàu thöïc tieãn neâu treân, toâi ñaõ choïn ñeà taøi “HEÄ

THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP – MOÄT BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO

CHAÁT LÖÔÏNG QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG

VIEÄT NAM” cho luaän vaên cuûa mình.

II Muïc ñích nghieân cöùu

Muïc ñích cuoái cuøng cuûa hoaït ñoäng tín duïng laø phaûi thu hoài ñöôïc soá tieàn ñaõ cho

vay. Ñieàu naøy tuøy thuoäc vaøo keát quaû thaåm ñònh khaû naêng traû nôï khaùch haøng cuûa nhaân

vieân tín duïng. Vaán ñeà ñöôïc ñaët ra laø hieän nay noäi dung thaåm ñònh hoà sô vay voán cuûa

khaùch haøng ôû caùc NHTM ñang ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo ? Coù theå noùi haàu heát caùc

NH ñeàu döïa vaøo giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm laø nhieàu nhaát sau ñoù môùi xeùt nguoàn traû nôï

cuûa khaùch haøng. Hoï ñaõ queân ñi ñieåm coát yeáu trong vieäc ra quyeát ñònh cho vay hay

khoâng laø tuøy thuoäc vaøo doøng tieàn ñöôïc taïo ra trong töông lai cuûa khaùch haøng. Nhö vaäy,

coù phaûi do khaû naêng thaåm ñònh cuûa hoï yeáu keùm hay do moät nguyeân nhaân naøo khaùc

nöõa.

Hieän nay, coâng taùc ñaøo taïo cuûa nöôùc ta coøn nhieàu baát caäp khoâng phuïc vuï nhieàu

cho coâng vieäc ñi laøm sau naøy cuûa sinh vieân. Tuy nhieân, vaán ñeà naøy vaãn coù theå caûi

thieän ñöôïc vì caùc NH thöôøng toå chöùc caùc lôùp ñaøo taïo nghieäp vuï cho nhaân vieân môùi cuûa

mình. Nhö vaäy, vaán ñeà coøn laïi laø hoï ñaõ thieáu moät coâng cuï hoã trôï quaù trình thaåm ñònh.

Trong thöïc teá, ñoâi khi giöõa ban giaùm ñoác vaø nhaân vieân tín duïng coù nhöõng maâu thuaãn,

khoâng thoáng nhaát trong vieäc ñeà xuaát caáp tín duïng cho khaùch haøng vì hoï thieáu moät coâng

cuï giuùp ño löôøng ñöôïc möùc ñoä ruûi ro tín duïng cuûa khaùch haøng vaø vôùi möùc ñoä ruûi ro tín

duïng nhö vaäy thì khaû naêng NH seõ caáp tín duïng toái ña cho doanh nghieäp laø bao nhieâu

maø vaãn ñaûm baûo khaû naêng thu hoài nôï? Noùi toùm laïi, vaán ñeà nghieân cöùu ñöôïc xaùc ñònh

laø giôùi thieäu heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp ôû NHNT Vieät Nam vöøa ñöôïc

trieån khai aùp duïng. Töø ñoù, heä thoáng chaám ñieåm naøy ñaõ coù nhöõng taùc duïng gì trong

vieäc naâng cao chaát löôïng quaûn lyù ruûi ro tín duïng vaø moät soá bieän phaùp ñeå hoaøn thieän

vieäc aùp duïng heä thoáng naøy taïi Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam.

III Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu

ÔÛ goùc ñoä khaùch haøng, ñoái töôïng nghieân cöùu chuû yeáu laø caùc DN vì chuùng coù tyû

troïng voán vay trong toaøn boä danh muïc cho vay cuûa NHNT Vieät Nam laø khaù lôùn vaø tính

phöùc taïp trong hoaït ñoäng cuûa noù. Phaân tích khaû naêng traû nôï cuûa ñoái töôïng khaùch haøng

laø theå nhaân töông ñoái ñôn giaûn neân khoâng ñöôïc xem xeùt kyõ ôû ñaây.

Do maãu nghieân cöùu luaän vaên ñöôïc duøng laø thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi

NHNT Vieät Nam maø NHNT Vieät Nam chæ laø moät phaàn trong heä thoáng NHTM ôû Vieät

Nam. Do ñoù, nhöõng phaân tích cuûa noù cuõng chæ mang neùt rieâng veà chính saùch quaûn trò

cuûa rieâng NHNT Vieät Nam. Tuy nhieân, NHNT Vieät Nam laø moät trong nhöõng NHTM

lôùn ôû Vieät Nam, chieám tyû troïng dö nôï töông ñoái trong toaøn heä thoáng NHTM neân cuõng

phaûn aùnh phaàn naøo ñöôïc thöïc teá chung cho caû heä thoáng NHTM ôû Vieät Nam vaø coù theå

duøng noù ñeå nghieân cöùu, ruùt kinh nghieäm.

IV Noäi dung nghieân cöùu

Luaän vaên bao goàm phaàn môû ñaàu vaø 3 chöông.

Phaàn môû ñaàu giôùi thieäu veà lyù do choïn ñeà taøi, vaán ñeà luaän vaên muoán nghieân cöùu,

ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu, yù nghóa cuûa ñeà taøi.

Chöông 1 : trình baøy nhöõng noäi dung lieân quan ñeán hoaït ñoäng tín duïng ôû moät

NHTM. Hoaït ñoäng tín duïng laø moät hoaït ñoäng mang nhieàu ruûi ro. Nhöõng ruûi ro coù theå

töø nguyeân nhaân khaùch quan hoaëc nguyeân nhaân chuû quan xaûy ra töø phía khaùch haøng

laãn NH. Vì vaäy tröôùc khi ra quyeát ñònh caáp tín duïng cho khaùch haøng caàn phaûi thaåm

ñònh hoà sô vay voán. Noäi dung thaåm ñònh goàm coù thaåm ñònh veà naêng löïc taøi chính, thaåm

ñònh tính khaû thi cuûa phöông aùn / döï aùn vay voán, thaåm ñònh veà thieän chí traû nôï cuûa KH

vaø thaåm ñònh veà taøi saûn baûo ñaûm (neáu coù).

Chöông 2 : giôùi thieäu sô löôïc veà NHNT Vieät Nam ñaõ ra ñôøi nhö theá naøo, nhöõng

keát quaû cuûa hoaït ñoäng tín duïng ñaõ ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua. Vaø trong chöông naøy,

toaøn boä thöïc traïng thaåm ñònh tín duïng taïi NHNT Vieät Nam töø vieäc phaân tích naêng löïc

phaùp luaät, tính caùch, uy tín cuûa khaùch haøng roài ñeán phaân tích naêng löïc taøi chính, tình

hình saûn xuaát kinh doanh, tính toaùn hieäu quaû cuûa phöông aùn / döï aùn vay voán ñeå thaáy

khaû naêng traû nôï khaùch haøng vaø cuoái cuøng laø phaân tích caùc ñieàu kieän ñaûm baûo nôï vay.

Maëc duø, nhöõng noäi dung phaân tích laø khaù ñaày ñuû nhöng vaãn chæ döøng laïi ôû maët ñònh

tính neân nhaân vieân tín duïng khoâng bieát ñeà xuaát caáp tín duïng cho khaùch haøng laø bao

nhieâu laø ñuû nhöng vaãn baûo ñaûm vieäc thu hoài nôï, beân caïnh ñoù laø ñaõ keát hôïp phaân tích

tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa phöông aùn / döï aùn vay voán.

Chöông 3 : giôùi thieäu heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ñang ñöôïc trieån khai aùp

duïng taïi NHNT Vieät Nam. Trong heä thoáng naøy bao goàm nhieàu yeáu toá nhö caùc yeáu toá

taøi chính, caùc yeáu toá phi taøi chính, caùc yeáu toá tyû troïng … vaø caùch söû duïng heä thoáng ñeå

chaám ñieåm vaø xeáp haïng tín duïng doanh nghieäp. Moät ví duï minh hoïa cuõng ñöôïc trình

baøy trong chöông naøy. Töø heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ñoù thì noù coù taùc duïng gì trong

vieäc naâng cao chaát löôïng quaûn lyù ruûi tín duïng. Ñeå cho caùc keát quaû chaám ñieåm vaø xeáp

haïng tín duïng phaùt huy vai troø cuûa mình thì caàn coù moät soá bieän phaùp nhaèm hoaøn thieän

vieäc aùp duïng heä thoáng treân taïi NHNT Vieät Nam. Sau cuøng laø nhöõng keát luaän veà nhöõng

keát quaû nghieân cöùu cuûa luaän vaên.

IV YÙ nghóa

Vôùi heä thoáng chaám ñieåm naøy ñaõ goùp phaàn cho nhaân vieân tín duïng coù cô sôû hôn

trong vieäc ñaùnh giaù tình hình taøi chính, tình hình kinh doanh vaø tö caùch khaùch haøng ñeå

bieát ñöôïc möùc ñoä ruûi ro cuûa moät khoaûn vay khi cho vay, ñoàng thôøi hoã trôï ban giaùm ñoác

trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh tín duïng. Heä thoáng naøy coù theå ñöa vaøo vaän duïng roäng

raõi trong hoaït ñoäng cho vay taïi heä thoáng Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam khi maø dö

nôï cho vay ngaøy caøng cao vaø hoäi nhaäp thì chuùng ta phaûi tuaân theo.

CHÖÔNG 1 : VAI TROØ CUÛA TÍN DUÏNG TRONG NGAÂN HAØNG

THÖÔNG MAÏI

1.1 Ngaân haøng thöông maïi

1.1.1 Khaùi nieäm

NHTM coù moät lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån haøng traêm naêm gaén lieàn vôùi söï

phaùt trieån cuûa neàn kinh teá haøng hoùa. Söï phaùt trieån heä thoáng NHTM ñaõ coù taùc ñoäng raát

lôùn vaø quan troïng ñeán quaù trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá haøng hoùa, ngöôïc laïi khi neàn

kinh teá haøng hoùa phaùt trieån maïnh meõ ñeán giai ñoaïn cao nhaát cuûa noù – kinh teá thò

tröôøng – thì NHTM cuõng ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän vaø trôû thaønh nhöõng ñònh cheá taøi

chính khoâng theå thieáu ñöôïc.

Theo luaät caùc toå chöùc tín duïng do Quoác hoäi khoùa X thoâng qua vaøo ngaøy

12/12/1997 vaø luaät söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa luaät caùc toå chöùc tín duïng ñöôïc

Quoác hoäi khoùa XI thoâng qua ngaøy 15/06/2004 ñònh nghóa : NHTM laø loaïi hình toå chöùc

tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh

khaùc coù lieân quan. Vaø trong luaät naøy cuõng coù neâu hoaït ñoäng ngaân haøng laø hoaït ñoäng

kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi vaø

söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng, cung öùng dòch vuï thanh toaùn.

Vôùi hoaït ñoäng thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi, NHTM taäp trung caùc nguoàn tieàn

nhaøn roãi trong xaõ hoäi thaønh moät nguoàn voán lôùn cung caáp cho caùc toå chöùc kinh teá, caù

nhaân nhaèm phuïc vuï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. Nhö vaäy, coù theå noùi raèng NHTM laø

ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng.

1.1.2 Chöùc naêng cuûa NHTM

1.1.2.1 Chöùc naêng trung gian tín duïng

Ñaây laø chöùc naêng cô baûn nhaát cuûa NHTM. Vôùi chöùc naêng naøy, NHTM ñoùng vai

troø laø ngöôøi trung gian taäp trung caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn

kinh teá vaø bieán noù thaønh nguoàn voán cho vay nhaèm ñaùp öùng caùc nhu caàu voán cho caùc

ngaønh kinh teá vaø tieâu duøng cuûa xaõ hoäi. Nhö vaäy, NHTM chæ laø ngöôøi trung gian ñeå

chuyeån voán tieàn teä töø nôi thöøa sang nôi thieáu. Caùc chuû theå tham gia goàm nhöõng ngöôøi

göûi tieàn vaøo NHTM vaø nhöõng ngöôøi vay tieàn töø NHTM,ø giöõa hoï khoâng coù moái lieân heä

kinh teá tröïc tieáp naøo neân hoï khoâng chòu traùch nhieäm vaø nghóa vuï gì cho nhau caû. Taát

caû caùc giao dòch ñeàu thoâng qua trung gian NHTM nghóa laø NHTM coù traùch nhieäm

hoaøn traû tieàn cho ngöôøi göûi (baát keå ngöôøi ñi vay söû duïng voán coù hieäu quaû hay khoâng)

coøn ngöôøi ñi vay thì phaûi coù nghóa vuï traû nôï cho NH.

1.1.2.2 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn

Chöùc naêng naøy ñöôïc thöïc hieän döïa treân cô sôû khaùch haøng môû taøi khoaûn tieàn göûi

thanh toaùn taïi NH. Thoâng qua taøi khoaûn naøy, thay maët cho khaùch haøng, NHTM trích

tieàn treân taøi khoaûn traû cho ngöôøi ñöôïc höôûng hoaëc nhaän tieàn vaøo taøi khoaûn theo uûy

nhieäm cuûa khaùch haøng. Vôùi chöùc naêng naøy, noù taïo ñieàu kieän thanh toaùn trong neàn kinh

teá ñöôïc nhanh choùng, hieäu quaû vaø an toaøn. Ñoái vôùi NHTM thì noù laïi naâng cao uy tín

cho NH goùp phaàn môû roäng qui moâ chöùc naêng trung gian TD vaø taêng cöôøng nguoàn voán

cho vay, goùp phaàn taêng theâm thu nhaäp cho NH. Ñoái vôùi neàn kinh teá noù thuùc ñaåy nhanh

quaù trình löu thoâng haøng hoùa, quaù trình taêng tröôûng kinh teá vì chöùc naêng naøy ñaõ ñaåy

nhanh toác ñoä thanh toaùn, toác ñoä luaân chuyeån voán trong neàn kinh teá. Ngoaøi ra, noù coøn

tieát giaûm tieàn maët löu thoâng daãn ñeán tieát kieäm chi phí löu thoâng tieàn maët.

1.1.3 Caùc loaïi hình NHTM

Tuøy theo goùc ñoä tieáp caän, NHTM coù theå ñöôïc phaân loaïi nhö sau :

1.1.3.1 Caên cöù vaøo hình thöùc sôû höõu

- NHTM quoác doanh laø loaïi hình NH coù voán do ngaân saùch nhaø nöôùc caáp phaùt, ñöôïc

thaønh laäp vaø toå chöùc hoaït ñoäng kinh doanh, goùp phaàn thöïc hieän muïc tieâu kinh teá cuûa

nhaø nöôùc. ÔÛ Vieät Nam, hieän nay coù 5 NHTM quoác doanh.

- NHTM coå phaàn laø nhöõng NH hoaït ñoäng nhö coâng ty coå phaàn, nguoàn voán ban ñaàu do

caùc coå ñoâng ñoùng goùp. Ñaây laø loaïi hình NH chieám soá löôïng nhieàu nhaát treân theá giôùi.

- NHTM lieân doanh laø loaïi hình NH coù voán ñöôïc goùp bôûi moät beân laø NH Vieät Nam vaø

beân coøn laïi laø NH nöôùc ngoaøi treân cô sôû hôïp ñoàng lieân doanh, coù truï sôû ñaët taïi Vieät

Nam vaø hoaït ñoäng theo phaùp luaät Vieät Nam.

- Chi nhaùnh NH nöôùc ngoaøi laø NH ñöôïc thaønh laäp baèng voán cuûa NH nöôùc ngoaøi vaø

theo phaùp luaät cuûa nöôùc ngoaøi, ñöôïc pheùp môû chi nhaùnh taïi Vieät Nam vaø hoaït ñoäng

theo luaät phaùp Vieät Nam.

1.1.3.2 Döïa vaøo chieán löôïc kinh doanh

- NH baùn buoân laø loaïi hình NH coù ñaëc ñieåm soá löôïng saûn phaåm cung caáp cho khaùch

haøng khoâng nhieàu nhöng giaù trò cuûa töøng saûn phaåm laø raát lôùn. Khaùch haøng chuû yeáu cuûa

NH naøy laø caùc coâng ty qui moâ lôùn, caùc taäp ñoaøn kinh teá, toång coâng ty.

- NH baùn leû laø loaïi hình NH ngöôïc laïi vôùi NH baùn buoân, soá löôïng saûn phaåm cung caáp

cho khaùch haøng raát nhieàu nhöng giaù trò cuûa töøng saûn phaåm thöôøng khoâng lôùn. Vì vaäy,

khaùch haøng chuû yeáu laø caù nhaân hoaëc DN coù qui moâ vöøa vaø nhoû.

- NH vöøa baùn buoân vöøa baùn leû laø loaïi hình NH giao dòch vaø cung öùng dòch vuï cho caû

khaùch haøng coù qui moâ lôùn laãn nhoû.

1.1.3.3 Döïa vaøo quan heä toå chöùc

NHTM ñöôïc chia thaønh nhieàu caáp baäc theo chieàu doïc nhö NH hoäi sôû, NH chi

nhaùnh (caáp 1 vaø caáp 2) vaø phoøng giao dòch. NH hoäi sôû laø nôi taäp trung quyeàn löïc cao

nhaát vaø laø nôi cung caáp ñaày ñuû hôn caùc dòch vuï NH trong khi NH chi nhaùnh vaø phoøng

giao dòch coù qui moâ nhoû hôn vaø cung caáp khoâng ñaày ñuû taát caû caùc giao dòch maø chæ taäp

trung vaøo caùc giao dòch cô baûn nhö huy ñoäng voán, thanh toaùn vaø cho vay.

1.1.4 Caùc hoaït ñoäng cuûa NHTM

Caên cöù luaät caùc toå chöùc tín duïng vaø luaät söûa ñoåi, boå sung ñaõ neâu ra caùc hoaït

ñoäng cuûa TCTD trong ñoù chuû yeáu laø NHTM, bao goàm :

1.1.4.1 Huy ñoäng voán

NHTM ñöôïc huy ñoäng voán döôùi caùc hình thöùc sau :

- Nhaän tieàn göûi cuûa toå chöùc, caù nhaân vaø caùc TCTD khaùc döôùi moïi hình thöùc töø tieàn göûi

khoâng kyø haïn, tieàn göûi coù kyø haïn vaø caùc loaïi tieàn göûi khaùc.

- Phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi, traùi phieáu vaø giaáy tôø coù giaù khaùc ñeå huy ñoäng voán cuûa

toå chöùc, caù nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc.

- Vay voán cuûa caùc TCTD trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi.

- Vay voán ngaén haïn cuûa NHNN döôùi hình thöùc taùi caáp voán.

- Caùc hình thöùc huy ñoäng voán khaùc theo qui ñònh cuûa NHNN.

1.1.4.2 Hoaït ñoäng tín duïng

NHTM ñöôïc caáp TD cho toå chöùc, caù nhaân döôùi caùc hình thöùc cho vay, chieát

khaáu thöông phieáu vaø giaáy tôø coù giaù khaùc, baûo laõnh, cho thueâ taøi chính vaø caùc hình

thöùc khaùc theo qui ñònh cuûa NHNN.

- Cho vay : NHTM cho caùc toå chöùc, caù nhaân vay voán döôùi caùc hình thöùc sau laø cho vay

ngaén haïn, cho vay trung vaø daøi haïn.

- Chieát khaáu : NHTM ñöôïc chieát khaáu thöông phieáu, caùc giaáy tôø coù giaù khaùc cho laãn

nhau, cho khaùch haøng vaø coù theå taùi chieát khaáu caùc giaáy tôø treân.

- Baûo laõnh : NHTM ñöôïc baûo laõnh vay, baûo laõnh thanh toaùn, baûo laõnh thöïc hieän hôïp

ñoàng, baûo laõnh döï thaàu vaø caùc hình thöùc baûo laõnh NH khaùc cho caùc toå chöùc, caù nhaân

baèng uy tín vaø baèng khaû naêng taøi chính cuûa mình ñoái vôùi ngöôøi nhaän baûo laõnh.

- Cho thueâ taøi chính : NHTM chæ ñöôïc thöïc hieän qua coâng ty cho thueâ taøi chính.

1.1.4.3 Hoaït ñoäng dòch vuï thanh toaùn vaø ngaân quyõ

NHTM chæ thöïc hieän ñöôïc caùc dòch vuï thanh toaùn thoâng qua NH khi caùc khaùch

haøng caù nhaân, toå chöùc môû taøi khoaûn tieàn göûi taïi NHTM. Hieän nay, theo qui ñònh hoaït

ñoäng naøy cuûa NHTM bao goàm caùc dòch vuï sau :

- Cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn.

- Thöïc hieän caùc dòch vuï thanh toaùn trong nöôùc, thanh toaùn quoác teá khi ñöôïc NHNN cho

pheùp vaø caùc dòch vuï thanh toaùn khaùc theo qui ñònh cuû NHNN.

- Thöïc hieän dòch vuï thu hoä vaø chi hoä, thu vaø phaùt tieàn maët cho khaùch haøng.

- Toå chöùc heä thoáng thanh toaùn noäi boä, tham gia heä thoáng thanh toaùn lieân NH trong

nöôùc vaø heä thoáng thanh toaùn quoác teá khi ñöôïc NHNN cho pheùp.

1.1.4.4 Caùc hoaït ñoäng khaùc

Ngoaøi caùc hoaït ñoäng chính nhö ñaõ trình baøy, NHTM coøn coù theå thöïc hieän moät

soá hoaït ñoäng khaùc, bao goàm :

- Goùp voán vaø mua coå phaàn : NHTM ñöôïc duøng voán ñieàu leä vaø quyõ döï tröõ ñeå goùp voán,

mua coå phaàn cuûa caùc DN vaø caùc TCTD khaùc trong nöôùc theo qui ñònh cuûa phaùp luaät.

Ngoaøi ra, NHTM coøn ñöôïc mua coå phaàn, goùp voán vôùi NH nöôùc ngoaøi.

- Tham gia thò tröôøng tieàn teä : NHTM ñöôïc tham gia thò tröôøng tieàn teä theo qui ñònh

cuûa NHNN, thoâng qua caùc hình thöùc mua baùn caùc coâng cuï cuûa thò tröôøng tieàn teä.

- Kinh doanh ngoaïi hoái vaø vaøng : NHTM thaønh laäp coâng ty tröïc thuoäc hoaëc tröïc tieáp

kinh doanh ngoaïi hoái vaø vaøng treân thò tröôøng trong nöôùc vaø thò tröôøng quoác teá.

- UÛy thaùc vaø ñaïi lyù : NHTM ñöôïc uûy thaùc, nhaän uûy thaùc, laøm ñaïi lyù trong caùc lónh vöïc

lieân quan ñeán hoaït ñoäng NH, keå caû vieäc quaûn lyù taøi saûn, voán ñaàu tö cuûa toå chöùc, caù

nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc theo hôïp ñoàng.

- Kinh doanh dòch vuï baûo hieåm : thoâng qua coâng ty tröïc thuoäc hoaëc lieân doanh ñeå kinh

doanh baûo hieåm theo qui ñònh cuûa phaùp luaät.

- Dòch vuï tö vaán : NHTM ñöôïc cung öùng caùc dòch vuï tö vaán taøi chính, tieàn teä.

- Caùc dòch vuï khaùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng NH nhö dòch vuï baûo quaûn vaät quyù, giaáy tôø

coù giaù, cho thueâ tuû keùt, caàm ñoà vaø caùc dòch vuï khaùc coù lieân quan.

1.2 Tín duïng ngaân haøng

1.2.1 Khaùi nieäm

Ñaây laø quan heä chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng voán töø ngaân haøng cho khaùch

haøng trong moät thôøi haïn nhaát ñònh vôùi moät khoaûn chi phí nhaát ñònh. Töø ñoù cho thaáy, tín

duïng ngaân haøng chöùa ñöïng ba noäi dung sau :

- Coù söï chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng voán töø ngöôøi sôû höõu sang cho ngöôøi söû duïng.

- Söï chuyeån nhöôïng naøy coù tính thôøi haïn.

- Söï chuyeån nhöôïng naøy keøm theo chi phí.

1.2.2 Phaân loaïi

1.2.2.1 Döïa muïc ñích cuûa TD

Cho vay baát ñoäng saûn laø loaïi cho vay lieân quan ñeán vieäc mua saém vaø hình thaønh

baát ñoäng saûn.

Cho vay phuïc vuï SXKD coâng thöông nghieäp laø loaïi cho vay ñeå boå sung voán löu

ñoäng cho caùc DN trong lónh vöïc coâng nghieäp, thöông maïi vaø dòch vuï.

Cho vay noâng nghieäp laø loaïi cho vay ñeå trang traûi caùc chi phí saûn xuaát nhö phaân

boùn, thuoác tröø saâu, gioáng caây troàng, thöùc aên gia suùc, lao ñoäng, nhieân lieäu …

Cho vay tieâu duøng laø loaïi cho vay ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu tieâu duøng cuûa caù nhaân

nhö mua saém caùc vaät duïng ñaét tieàn, trang traûi caùc chi phí cuûa ñôøi soáng.

Cho vay khaùc.

1.2.2.2 Döïa vaøo thôøi haïn TD

Cho vay ngaén haïn laø loaïi cho vay coù thôøi haïn ñeán 12 thaùng vaø ñöôïc söû duïng ñeå buø

ñaép söï thieáu huït voán löu ñoäng cuûa caùc DN vaø caùc nhu caàu chi tieâu ngaén haïn cuûa caù

nhaân.

Cho vay trung haïn laø loaïi cho vay coù thôøi haïn treân 12 thaùng ñeán 5 naêm vaø chuû yeáu

ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö mua saém taøi saûn coá ñònh.

Cho vay daøi haïn laø loaïi cho vay coù thôøi haïn treân 5 naêm vaø thöôøng ñöôïc söû duïng

cho vieäc ñaùp öùng nhu caàu ñaàu tö vaøo caùc döï aùn ñaàu tö.

1.2.2.3 Döïa vaøo möùc ñoä tín nhieäm ñoái vôùi khaùch haøng

Cho vay khoâng coù baûo ñaûm laø loaïi cho vay chæ döïa vaøo uy tín cuûa baûn thaân khaùch

haøng. Ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng coù khaû naêng taøi chính maïnh, quaûn trò coù hieäu quaû …

thì NH coù theå caáp TD döïa vaøo uy tín cuûa baûn thaân khaùch haøng maø khoâng caàn moät

nguoàn thu nôï thöù hai boå sung.

Cho vay coù baûo ñaûm laø loaïi cho vay döïa treân cô sôû caùc baûo ñaûm nhö theá chaáp, caàm

coá hoaëc baèng söï baûo laõnh cuûa beân thöù ba. Loaïi cho vay naøy aùp duïng cho caùc khaùch

haøng khoâng coù uy tín cao ñoái vôùi NH neân khi vay voán ñoøi hoûi phaûi coù baûo ñaûm, boå

sung cho nguoàn thu nôï thöù nhaát thieáu chaéc chaén.

1.2.2.4 Döïa vaøo phöông thöùc hoaøn traû nôï vay

Cho vay chæ coù moät kyø haïn traû nôï hay coøn goïi laø cho vay traû nôï moät laàn khi ñaùo

haïn.

Cho vay coù nhieàu kyø haïn traû nôï hay cho vay traû goùp : laø loaïi cho vay maø khaùch

haøng phaûi hoaøn traû voán goác vaø laõi theo ñònh kyø.

Cho vay traû nôï nhieàu laàn nhöng khoâng coù kyø haïn nôï cuï theå maø tuøy khaû naêng taøi

chính cuûa mình ñeå ngöôøi ñi vay coù theå traû nôï baát cöù luùc naøo.

1.2.2.5 Döïa vaøo phöông thöùc cho vay

Cho vay luaân chuyeån laø loaïi cho vay maø nhöõng khaùch haøng do coù söï khaùc bieät veà

thôøi gian thanh toaùn chi phí hoaït ñoäng SXKD vôùi thôøi gian thu tieàn baùn haøng daãn ñeán

söï thieáu huït voán taïm thôøi. Nguoàn traû nôï chính laø tieàn thu töø hoaït ñoäng baùn haøng, khi

thieáu voán khaùch haøng seõ laäp kheá öôùc nhaän nôï maø khoâng caàn laøm giaáy ñeà nghò vay voán,

hôïp ñoàng TD môùi. Thoâng thöôøng, moãi naêm NH seõ xaùc ñònh laïi nhu caàu vay môùi cho

khaùch haøng.

Cho vay theo moùn cuõng laø loaïi cho vay nhö cho vay luaân chuyeån nhöng khi khaùch

haøng ñaõ traû nôï xong thì khoâng ñöôïc tieáp tuïc vay laïi maø phaûi laøm ñôn ñeà nghò vay voán

môùi vaø NH seõ xem xeùt nhu caàu vay voán naøy.

1.3 Ruûi ro cuûa hoaït ñoäng tín duïng trong ngaân haøng

1.3.1 Khaùi nieäm

Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay cuûa ngaân haøng,

bieåu hieän treân thöïc teá qua vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû nôï khoâng ñuùng

haïn cho ngaân haøng. Ruûi ro tín duïng coøn ñöôïc goïi laø ruûi ro maát khaû naêng chi traû vaø ruûi

ro sai heïn.

1.3.2 Nguoàn goác phaùt sinh ruûi ro

Loaïi ruûi ro naøy coù theå phaùt sinh do nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan hoaëc chuû

quan töø khaùch haøng vaø ngaân haøng.

1.3.2.1 Veà phía khaùch haøng

Ruûi ro TD phaùt sinh coù theå do nhöõng nguyeân nhaân chuû quan laãn khaùch quan. Veà

maët chuû quan coù theå do trình ñoä quaûn lyù cuûa khaùch haøng yeáu keùm daãn ñeán söû duïng

voán vay keùm hieäu quaû, söû duïng voán vay sai muïc ñích laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng traû

nôï hoaëc cuõng coù theå do khaùch haøng thieáu thieän chí trong vieäc traû nôï trong khi bieän

phaùp xöû lyù thu hoài nôï cuûa NH toû ra keùm höõu hieäu. Veà maët khaùch quan coù theå do khaùch

haøng gaëp phaûi nhöõng thay ñoåi cuûa moâi tröôøng kinh doanh khoâng theå ño löôøng tröôùc

ñöôïc, chaúng haïn nhö söï thay ñoåi veà giaù caû hay nhu caàu thò tröôøng, veà moâi tröôøng phaùp

lyù hay chính saùch cuûa chính phuû kieán DN laâm vaøo tình traïng khoù khaên taøi chính khoâng

theå khaéc phuïc ñöôïc maëc duø coù thieän chí nhöng vaãn khoâng coù ñieàu kieän ñeå traû nôï.

1.3.2.2 Veà phía ngaân haøng

Ruûi ro TD coù theå phaùt sinh do nguyeân nhaân chuû quan nhö quaù trình phaân tích

TD khoâng kyõ löôõng daãn ñeán sai laàm trong quyeát ñònh cho vay. Maët khaùc, noù cuõng coù

theå xaûy ra duø quyeát ñònh cho vay laø ñuùng nhöng do thieáu kieåm tra kieåm soaùt sau khi

cho vay daãn ñeán khaùch haøng söû duïng voán vay khoâng ñuùng muïc ñích nhöng NH vaãn

khoâng phaùt hieän ñeå ngaên chaën kòp thôøi.

1.3.3 Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng

Ñeå ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng, ngöôøi ta thöôøng döïa treân hai chæ tieâu cô baûn sau :

Dö nôï quaù haïn

Heä soá nôï quaù haïn = x 100% Toång dö nôï cho vay

Nôï quaù haïn laø khoaûn nôï maø moät phaàn hoaëc toaøn boä nôï goác vaø/hoaëc laõi ñaõ quaù

haïn. Qui ñònh hieän nay cuûa NHNN haøng quí/naêm caùc TCTD phaûi thöïc hieän phaân loaïi

nôï vaø trích laäp döï phoøng nhaèm phaûn aùnh ñuùng chaát löôïng tín duïng vaø chuû ñoäng ñoái

phoù ruûi ro. Vieäc phaân loaïi nôï quaù haïn ñöôïc thöïc hieän phaân theo thôøi gian :

- Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø döôùi 90 ngaøy ñöôïc goïi laø nôï caàn chuù yù.

- Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 90-180 ngaøy ñöôïc goïi laø nôï döôùi tieâu chuaån.

- Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 181-360 ngaøy ñöôïc goïi laø nôï nghi ngôø.

- Caùc khoaûn nôï quaù haïn treân 360 ngaøy ñöôïc goïi laø nôï coù khaû naêng maát voán.

Toång dö nôï cho vay

Heä soá ruûi ro tín duïng = Toång taøi saûn coù

Heä soá naøy cho thaáy tyû troïng cuûa khoaûn muïc TD trong taøi saûn coù, khoaûn muïc TD

trong toång taøi saûn caøng lôùn thì lôïi nhuaän seõ lôùn nhöng ñoàng thôøi ruûi ro TD cuõng raát cao.

1.4 Noäi dung phaân tích tín duïng

1.4.1 Muïc ñích

Phaân tích tín duïng laø phaân tích khaû naêng hieän taïi vaø tieàm taøng cuûa khaùch haøng

veà söû duïng voán tín duïng cuõng nhö khaû naêng hoaøn traû voán vay ngaân haøng. Muïc tieâu cuûa

phaân tích tín duïng laø giuùp cho ngaân haøng kieåm tra tính chính xaùc cuûa caùc thoâng tin do

khaùch haøng cung caáp vaø ñaùnh giaù laïi phöông aùn saûn xuaát hoaëc döï aùn töø ñoù coù nhaän

ñònh veà thaùi ñoä cuûa khaùch haøng laøm cô sôû quyeát ñònh cho vay. Muoán ra quyeát ñònh cho

vay, ngaân haøng caàn laøm ba vaán ñeà sau :

- Thu thaäp ñaày ñuû vaø chính xaùc thoâng tin.

- Phaân tích vaø xöû lyù thoâng tin thu thaäp ñöôïc.

- Ruùt ra keát luaän veà khaû naêng hoaøn traû nôï vay cuûa khaùch haøng, caû goác vaø laõi.

1.4.2 Caùc thoâng tin laøm cô sôû ñeå phaân tích tín duïng

Ñeå phuïc vuï cho vieäc phaân tích TD caàn phaûi coù thoâng tin. Nguoàn thoâng tin ñeå

phaân tích TD ôû giai ñoaïn naøy raát phong phuù vaø ña daïng caû veà chuûng loaïi cuõng nhö

phöông phaùp thu thaäp. Ñieàu caàn quan taâm ôû ñaây laø chaát löôïng cuûa thoâng tin thu thaäp

ñöôïc vì chaát löôïng thoâng tin söû duïng cho quaù trình phaân tích TD seõ aûnh höôûng raát lôùn

ñeán keát quaû phaân tích vaø töø ñoù aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh caáp TD. Chaát löôïng thoâng

tin theå hieän ôû ba thuoäc tính sau : ñaày ñuû, kòp thôøi, chính xaùc. Nhöõng thoâng tin naøy coù

theå nhaän ñöôïc töø :

• Hoà sô ñeà nghò caáp TD cuûa khaùch haøng.

• Hoà sô löu tröõ taïi NH, thöôøng chæ coù khi khaùch haøng ñaõ coù quan heä TD vôùi NH

thì thoâng tin ñöôïc löu tröõ laïi vaø duøng ñeå phaân tích cho nhöõng laàn vay tieáp theo.

• Nhöõng nguoàn khaùc : coù theå töø caùc TCTD khaùc, baïn haøng vaø ñoái thuû caïnh tranh

cuûa khaùch haøng, trung taâm thoâng tin phoøng ngöøa ruûi ro cuûa NHNN-CIC, caùc aán baûn

kinh teá, baùo chí vaø caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng khaùc.

Veà phöông phaùp thu thaäp thoâng tin, caùch phoå bieán laø phaân tích vaø toång hôïp caùc

thoâng tin ñaõ coù, beân caïnh ñoù laø nguoàn thoâng tin qua trao ñoåi vôùi caùc cô quan chöùc naêng

vaø trong heä thoáng NH, ngoaøi ra thoâng tin do mua cuõng ñöôïc aùp duïng. Moät phöông

phaùp ñöôïc coi laø ñaùng tin caäy, nhanh choùng laø phoûng vaán. Muïc ñích chính cuûa phoûng

vaán laø thu thaäp thoâng tin vaø kieåm tra thoâng tin. Nhöõng ngöôøi ñöôïc NH quan taâm phoûng

vaán laø chuû DN, ngöôøi ñieàu haønh, nhöõng nhaân vieân hoaëc ngöôøi coù quan heä vôùi khaùch

haøng.

1.4.3 Noäi dung phaân tích tín duïng

Muïc ñích cuûa phaân tích TD laø nhaèm phuïc vuï vieäc ra quyeát ñònh coù caáp TD cho

khaùch haøng hay khoâng? Ñeå traû lôøi caâu hoûi naøy, noäi dung phaân tích TD phaûi höôùng ñeán

vieäc ñaùnh giaù khaû naêng traû nôï vay cuûa khaùch haøng. Muoán thöïc hieän ñieàu ñoù thì NH

phaûi xaùc ñònh vaø phaân tích caùc yeáu toá naøo aûnh höôûng ñeán khaû naêng traû nôï cuûa khaùch

haøng. Thoâng thöôøng, khaû naêng traû nôï vay cuûa khaùch haøng chòu aûnh höôûng bôûi :

- Tình hình taøi chính cuûa baûn thaân khaùch haøng.

- Tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa phöông aùn SXKD hoaëc döï aùn ñaàu tö.

- Thaùi ñoä cuûa khaùch haøng ñoái vôùi vieäc hoaøn traû nôï vay.

1.4.3.1. Phaân tích tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng

Phaân tích tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng laø quaù trình söû duïng caùc baùo caùo

taøi chính ñeå phaân tích vaø ñaùnh giaù tình hình taøi chính cuûa DN. Taøi lieäu duøng cho phaân

tích goàm baûng caân ñoái keá toaùn, baùo caùo keát quaû kinh doanh, baùo caùo löu chuyeån tieàn

teä (neáu coù) vaø thuyeát minh baùo caùo taøi chính. Do ñoù, NVTD seõ döïa vaøo caùc baùo caùo

treân ñeå tính toaùn ra caùc chæ tieâu taøi chính. Nhöõng chæ tieâu naøy ñöôïc duøng ñeå ño löôøng

vaø ñaùnh giaù tình hình taøi chính cuûa DN. Coù nhieàu loaïi chæ tieâu taøi chính khaùc nhau

ñöôïc chia thaønh nhoùm muïc tieâu phaân tích nhö nhoùm chæ tieâu thanh khoaûn, nhoùm chæ

tieâu ñoøn baåy taøi chính, nhoùm chæ tieâu khaû naêng hoaøn traû laõi vay, nhoùm chæ tieâu hoaït

ñoäng vaø nhoùm chæ tieâu thu nhaäp.

• Nhoùm chæ tieâu thanh khoaûn

Khaû naêng thanh khoaûn cuûa DN ñöôïc ño löôøng baèng khaû naêng chuyeån hoùa thaønh

tieàn cuûa taøi saûn löu ñoäng ñeå thanh toaùn cho caùc traùch nhieäm nôï ngaén haïn. Ñeå ñaùnh giaù,

ngöôøi ta duøng hai chæ tieâu sau : Taøi saûn löu ñoäng vaø ñaàu tö ngaén haïn Heä soá thanh toaùn hieän haønh =

Nôï ngaén haïn

Chæ tieâu naøy cho thaáy DN coù ñuû taøi saûn löu ñoäng coù theå chuyeån ñoåi ra tieàn trong

thôøi gian ngaén ñeå thanh toaùn caùc khoaûn nôï ngaén haïn khoâng? Ñeå ñaûm baûo khaû naêng

thanh toaùn ngaén haïn thì chæ tieâu naøy caàn phaûi lôùn hôn 1. Xeùt cô caáu nguoàn voán taøi trôï

cho taøi saûn coâng ty, nguoàn voán daøi haïn ñöôïc duøng taøi trôï cho taøi saûn daøi haïn coøn nguoàn

voán ngaén haïn seõ taøi trôï cho taøi saûn ngaén haïn. Khi chæ tieâu naøy nhoû hôn 1 cho thaáy coù

moät phaàn nguoàn voán ngaén haïn taøi trôï taøi saûn daøi haïn, do ñoù khi ñeán haïn thanh toaùn thì

thôøi gian caàn thieát ñeå nhöõng taøi saûn daøi haïn naøy chuyeån hoùa thaønh tieàn seõ daøi hôn so

vôùi nhöõng taøi saûn ngaén haïn neân coù theå laøm haïn cheá khaû naêng thanh toaùn cuûa DN.

Nhöng chæ tieâu naøy coù nhöôïc ñieåm laø haøng toàn kho keùm thanh khoaûn hôn vì phaûi maát

thôøi gian vaø chi phí tieâu thuï môùi coù theå chuyeån thaønh tieàn. Vì vaäy, heä soá thanh toaùn

nhanh seõ ño löôøng khaû naêng thanh khoaûn cuûa DN trong tröôøng hôïp khoâng keå nhöõng taøi

saûn chaäm chuyeån ra tieàn trong taøi saûn löu ñoäng.

Tieàn maët + ñaàu tö ngaén haïn + khoaûn phaûi thu Heä soá thanh toaùn nhanh = Nôï ngaén haïn

Chỉ tieâu naøy phaûn aùnh khaû naêng DN coù theå thanh toaùn ngay caùc khoaûn nôï ngaén

haïn ñeán möùc ñoä naøo caên cöù vaøo nhöõng taøi saûn löu ñoäng coù khaû naêng chuyeån hoùa thaønh

tieàn nhanh nhaát. Chæ tieâu naøy caøng lôùn thì caøng toát nhöng neáu quaù lôùn cho thaáy vieäc söû

duïng voán cuûa DN keùm hieäu quaû.

• Nhoùm chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính :

Nhoùm chæ tieâu naøy seõ ño löôøng möùc ñoä söû duïng nôï ñeå taøi trôï cho hoaït ñoäng cuûa

DN, goàm hai chæ tieâu sau : Nôï ngaén haïn + nôï daøi haïn

Tyû soá nôï so vôùi voán chuû sôû höõu =

Voán chuû sôû höõu

Tyû soá naøy ñaùnh giaù möùc ñoä söû duïng nôï cuûa DN vaø qua ñoù coøn ño löôøng ñöôïc

khaû naêng töï chuû taøi chính cuûa DN töùc laø cho thaáy quan heä ñoái öùng giöõa voán cuûa DN

vôùi voán beân ngoaøi. Neáu tyû soá naøy caøng lôùn thì möùc ñoä DN leä thuoäc vaøo nguoàn voán beân

ngoaøi lôùn neân ruûi ro seõ raát lôùn. Nôï ngaén haïn + nôï daøi haïn Tyû soá nôï so vôùi toång taøi saûn =

Toång taøi saûn

Tyû soá naøy ñaùnh giaù möùc ñoä söû duïng nôï ñeå taøi trôï cho toaøn boä taøi saûn cuûa DN.

Nhöõng khaùch haøng coù tyû soá naøy quaù lôùn thì khaû naêng hoaøn traû nôï vay giaûm.

• Chæ tieâu khaû naêng traû laõi vay :

Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay Khaû naêng traû laõi =

Chi phí laõi vay

Duøng ñeå ño löôøng khaû naêng söû duïng lôïi nhuaän cuûa DN ñeå thanh toaùn laõi vay.

• Nhoùm chæ tieâu hoaït ñoäng :

Ñeå ño löôøng vaø ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng theå hieän ôû möùc söû

duïng caùc loaïi taøi saûn khaùc nhau ñeå ñaït ñöôïc moät möùc doanh thu nhaát ñònh.

- Chæ tieâu hoaït ñoäng toàn kho : ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû quaûn lyù toàn kho cuûa DN

ngöôøi ta duøng chæ tieâu voøng quay haøng toàn kho. Noù ño löôøng soá laàn voán ñaàu tö vaøo

haøng toàn kho quay voøng trong naêm. Neáu voøng quay haøng toàn kho quaù cao thì coù theå

DN ñaõ döï tröõ moät möùc haøng toàn kho quaù ít maø ñieàu naøy coù theå khoâng toát vì khoâng ñuû

haøng hoùa cho hoaït ñoäng kinh doanh. Neáu chæ tieâu naøy quaù thaáp coù theå DN mua saém,

saûn xuaát hoaëc kieåm soaùt haøng toàn kho khoâng toát.

Giaù voán haøng baùn bình quaân moät ngaøy Voøng quay haøng toàn kho = Giaù trò haøng toàn kho bình quaân

- Chæ tieâu hoaït ñoäng khoaûn phaûi thu : ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa khoaûn phaûi thu vaø

hieäu quaû thu hoài nôï cuûa DN, noù thöôøng theå hieän ôû döôùi daïng kyø thu tieàn bình quaân.

Giaù trò khoaûn phaûi thu khaùch haøng bình quaân Kyø thu tieàn bình quaân =

Doanh thu bình quaân moãi ngaøy

Chæ tieâu naøy cho thaáy thôøi haïn TD thöông maïi bình quaân maø DN aùp duïng cho

khaùch haøng cuûa mình. Ngoaøi ra, noù coøn ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû vieäc kieåm

soaùt vaø qui moâ caùc khoaûn phaûi thu cuûa DN.

- Chæ tieâu hoaït ñoäng khoaûn phaûi traû : chæ tieâu naøy ño löôøng uy tín cuûa DN trong

vieäc traû nôï ñuùng haïn. Giaù trò khoaûn phaûi traû bình quaân Kyø traû tieàn bình quaân =

Giaù voán haøng baùn moãi ngaøy

- Chæ tieâu hoaït ñoäng toång taøi saûn : ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng

cuûa toång taøi saûn coâng ty. Hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa toång taøi saûn ñöôïc ño löôøng baèng chæ

tieâu voøng quay toång taøi saûn raèng bình quaân moãi doàng giaù trò taøi saûn taïo ra ñöôïc bao

nhieâu ñoàng doanh thu. Doanh thu roøng Voøng quay toång taøi saûn =

Bình quaân giaù trò toång taøi saûn

• Nhoùm chæ tieâu thu nhaäp

Khaû naêng sinh lôïi coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán khaû naêng traû nôï vaø laõi. Coù nhöõng

chæ tieâu sau thöôøng ñöôïc duøng ñeå ño löôøng khaû naêng sinh lôïi cuûa DN laø :

Lôïi nhuaän roøng sau thueá Tyû suaát lôïi nhuaän roøng treân doanh thu =

Doanh thu thuaàn

Lôïi nhuaän roøng sau thueá Tyû suaát lôïi nhuaän roøng treân taøi saûn =

Toång taøi saûn

Lôïi nhuaän roøng sau thueá Tyû suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu (ROE) = Voán chuû sôû höõu

Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay Tyû leä hoaøn voán (Return on investment-ROI) =

Toång voán bình quaân

Caùc keát quaû naøy seõ ñöôïc so saùnh vôùi soá lieäu trung bình ngaønh hoaëc cuûa DN ñieån

hình ñeå thaáy ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN ôû möùc ñoä naøo.

Sau khi tính caùc chæ tieâu taøi chính caàn phaûi phaân tích ñeå thaáy roõ traïng thaùi hoaït

ñoäng taøi chính cuûa DN baèng moät soá kyõ thuaät phaân tích sau :

- Phaân tích xu höôùng cuûa caùc chæ tieâu theo thôøi gian : baèng caùch so saùnh caùc chæ

tieâu taøi chính ñaõ tính toaùn vôùi caùc chæ tieâu cuûa nhöõng kyø tröôùc vaø caùc chæ tieâu bình

quaân ngaønh.

- Phaân tích cô caáu laø kyõ thuaät phaân tích tyû troïng cuûa töøng khoaûn muïc cuûa baùo

caùo taøi chính trong ñoù taát caû caùc khoaûn muïc cuûa baûng caân ñoái taøi saûn ñöôïc so saùnh vôùi

toång giaù trò taøi saûn vaø taát caû caùc khoaûn muïc cuûa baùo caùo keát quaû kinh doanh ñöôïc so

saùnh vôùi doanh thu thuaàn.

- Phaân tích chæ soá laø kyõ thuaät phaân tích baùo caùo taøi chính trong ñoù caùc khoaûn

muïc cuûa baûng caân ñoái taøi saûn vaø baùo caùo keát quaû kinh doanh cuûa moät naêm naøo ñoù

ñöôïc choïn laøm goác sau ñoù tính toaùn so saùnh taát caû caùc khoaûn muïc cuûa baûng caân ñoái taøi

saûn vaø baùo caùo keát quaû kinh doanh cuûa nhöõng naêm tieáp theo so vôùi naêm goác.

1.4.3.2. Phaân tích phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, döï aùn ñaàu tö

* Ñoái vôùi phöông aùn saûn xuaát kinh doanh ngaén haïn : coù hai vaán ñeà caàn löu yù khi

phaân tích :

- Phaân tích tình hình thò tröôøng vaø döï baùo doanh thu : đñieàu kieän laø NVTD phaûi

am hieåu veà tình hình thò tröôøng cuûa saûn phaåm hoaëc ngaønh maø khaùch haøng ñang hoaït

ñoäng. Am hieåu ôû ñaây theå hieän roõ ôû caùc maët : nhu caàu thò tröôøng, giaù caû vaø thò phaàn cuûa

khaùch haøng mình ñang xem xeùt caáp TD, caàn thieát thì coù theå tham khaûo theâm caùc thoâng

tin veà nghieân cöùu thò tröôøng hoaëc thoâng tin veà ngaønh SXKD. Qua phaân tích vaø döïa vaøo

kinh nghieäm am hieåu veà tình hình thò tröôøng cuûa ngaønh SXKD mình ñang xem xeùt coù

theå phaùn quyeát möùc ñoä tin caäy cuûa phöông aùn maø khaùch haøng ñaõ laäp. Töø ñoù, ñaùnh giaù

chung veà tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa phöông aùn SXKD.

- Phaân tích caùc khoaûn muïc chi phí SXKD : muoán phaân tích khoaûn muïc chi phí

ñoøi hoûi NVTD phaûi am hieåu veà keá toaùn chi phí vaø caùch tính giaù thaønh saûn phaåm ñeå

nhaän ra khoaûn muïc chi phí naøo laø hôïp lyù vaø khoâng hôïp lyù. Ngoaøi kinh nghieäm vaø söï

am hieåu veà ngaønh, neân tích luõy thoâng tin veà chi phí cuûa nhöõng DN khaùc trong cuøng

ngaønh coù qui moâ töông töï ñeå laøm cô sôû so saùnh nhaèm nhaän ra möùc ñoä tin caäy cuûa caùc

khoaûn muïc chi phí maø khaùch haøng ñaõ xaây döïng trong phöông aùn SXKD.

* Ñoái vôùi döï aùn ñaàu tö trung hoaëc daøi haïn

Do ñaàu tö trung hoaëc daøi haïn coù nhieàu ruûi ro hôn vì thôøi gian cho vay keùo daøi

neân vieäc phaân tích seõ phöùc taïp hôn veà noäi dung laãn phöông phaùp phaân tích. Khi phaân

tích döï aùn trung hoaëc daøi haïn caàn taäp trung vaøo nhöõng noäi dung maø khaùch haøng thöôøng

deã sai soùt do voâ tình hay coá yù ñeå töø ñoù giuùp NH hieåu chính xaùc hôn thöïc chaát cuûa döï

aùn laø khaû thi hay khoâng khaû thi veà maët taøi chính. Do vaäy, khi phaân tích TD caàn chuù yù

thaåm ñònh caùc noäi dung sau ñaây :

- Khaùch haøng öôùc löôïng ngaân löu coù chính xaùc khoâng?

- Khaùch haøng öôùc löôïng chi phí söû duïng voán coù chính xaùc khoâng?

- Khaùch haøng löïa choïn nhöõng chæ tieâu vaø söï ra quyeát ñònh ñaàu tö nhö theá naøo coù phuø

hôïp khoâng?

Thaåm ñònh ngaân löu cuûa döï aùn

Trong phaàn naøy khi thaåm ñònh thì chæ nhöõng doøng tieàn thöïc chi vaø thöïc thu cuûa

döï aùn môùi ñöôïc quan taâm. ÔÛ ñaây, khi öôùc löôïng ngaân löu coù moät soá khoaûn beân ngoaøi

thu nhaäp vaø chi phí cuûa döï aùn caàn xem xeùt ñeå phaûn aùnh ñuùng hieäu quaû taøi chính cuûa

döï aùn. Thöù nhaát, chi phí cô hoäi laø nhöõng khoaûn thu nhaäp maø DN phaûi maát ñi do söû

duïng nguoàn löïc cuûa DN vaøo döï aùn neân seõ ñöôïc tính vaøo doøng tieàn chi ra vaø thöù hai laø

chi phí chìm laø nhöõng chi phí ñaõ phaùt sinh tröôùc khi coù quyeát ñònh thöïc hieän döï aùn neân

loaïi chi phí naøy khoâng aûnh höôûng ñeán vieäc quyeát ñònh coù ñaàu tö döï aùn hay khoâng vaø

khoâng ñöôïc tính vaøo doøng tieàn chi ra. Moät yeáu toá khoâng theå thieáu cho döï aùn laø voán löu

ñoäng, tuøy theo coâng suaát hoaït ñoäng, khaû naêng tieâu thuï maø nhu caàu voán löu ñoäng seõ

taêng giaûm. Khi nhu caàu voán löu ñoäng taêng thì döï aùn caàn moät khoaûn chi taêng theâm

ngöôïc laïi khi nhu caàu voán löu ñoäng giaûm xuoáng döï aùn seõ coù moät khoaûn tieàn thu veà.

Löu yù trong tröôøng hôïp xem xeùt döï aùn cuûa moät DN ñang hoaït ñoäng thì lôïi ích vaø chi

phí cuûa döï aùn ñeàu ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû lôïi ích vaø chi phí taêng theâm trong tröôøng

hôïp coù döï aùn so vôùi tröôøng hôïp khoâng coù döï aùn.

Thaåm ñònh chi phí söû duïng voán

Moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng lieân quan ñeán vieäc ra quyeát ñònh ñaàu tö laø

suaát chieát khaáu cuûa döï aùn. Suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa moät döï aùn phaûi baèng vôi suaát sinh

lôøi mang laïi töø vieäc ñaàu tö vaøo moät taøi saûn coù ñoä ruûi ro töông ñöông treân thò tröôøng taøi

chính. Vì vaäy, suaát sinh lôøi yeâu caàu toái thieåu chính laø chi phí söû duïng voán cuûa döï aùn.

Voán ñaàu tö vaøo döï aùn thöôøng goàm nôï vaø voán chuû sôû höõu. Moãi loaïi seõ coù chi phí

söû duïng khaùc nhau. Khi söû duïng nôï, DN phaûi traû cho chuû nôï chi phí laõi vay nhöng loaïi

chi phí naøy ñöôïc pheùp tröø vaøo lôïi nhuaän tröôùc khi tính thueá thu nhaäp. Vì vaäy chi phí söû

duïng nôï thöïc söï cuûa DN chính laø chi phí söû duïng nôï ñaõ ñieàu chænh thueá. Khi DN söû

duïng nôï thì DN coù theå söû duïng nôï vay hoaëc phaùt haønh traùi phieáu. Vôùi cuøng moät möùc

laõi suaát huy ñoäng, chi phí söû duïng nôï vay laø thaáp nhaát vì khi phaùt haønh traùi phieáu thì

DN phaûi chòu theâm chi phí phaùt haønh. Beân caïnh ñoù, voán chuû sôû höõu cuõng goàm hai boä

phaän : voán coå phaàn öu ñaõi, voán coå phaàn thöôøng vaø chi phí söû duïng chuùng raát cao do

chuùng ñöôïc xaùc ñònh sau khi DN ñaõ ñoùng thueá. Sau khi coù ñöôïc chi phí söû duïng cho

caùc boä phaän voán cuï theå seõ xaùc ñònh chi phí söû duïng voán chung cho döï aùn baèng caùch

coäng caùc tích soá chi phí söû duïng voán boä phaän vôùi tyû troïng cuûa chuùng trong toång voán

ñaàu tö.

Thaåm ñònh caùc chæ tieâu ñaùnh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö döï aùn

* Hieän giaù roøng (NPV-net present value) laø chæ tieâu cô baûn duøng ñeå ñaùnh giaù

hieäu quaû cuûa moät döï aùn ñaàu tö vì noù theå hieän giaù trò taêng theâm maø döï aùn ñem laïi cho

DN. Giaù trò hieän taïi roøng laø toång hieän giaù ngaân löu roøng cuûa döï aùn vôi suaát chieát khaáu

NPV

thích hôïp.

CF t r

, trong ñoù CFt laø ngaân löu roøng naêm thöù t, r laø suaát chieát khaáu

∑ ( 0 1

)

cuûa döï aùn vaø n laø tuoåi thoï cuûa döï aùn.

Vôùi cuøng moät suaát chieát khaáu, döï aùn aùn naøo coù NPV lôùn chöùng toû döï aùn ñoù coù

hieäu quaû hôn vì thu nhaäp töø döï aùn ñuû trang traûi chi phí vaø mang laïi thu nhaäp taêng theâm

cho nhaø ñaàu tö. Chuùng ta coù theå söû duïng NPV ñeå ra quyeát ñònh löïa choïn döï aùn döïa

treân nguyeân taéc sau : baùc boû döï aùn khi NPV < 0 vaø khi phaûi löaï choïn giöõa caùc döï aùn

loaïi tröø nhau, choïn döï aùn naøo coù NPV cao nhaát. Trong tröôøng hôïp ngaân saùch bò haïn

cheá seõ choïn toå hôïp caùc döï aùn coù toång NPV cao nhaát.

Nhìn chung, chæ tieâu NPV coù caùc öu ñieåm sau : coù tính ñeán thôøi giaù cuûa tieàn teä,

xem xeùt toaøn boä ngaân löu döï aùn, ñôn giaûn vaø coù tính chaát coäng NPV(A+B) = NPV(A)

+ NPV(B) neân coù theå so saùnh giöõa caùc döï aùn coù qui moâ khaùc nhau. Tuy vaäy, chæ tieâu

NPV coù nhöôïc ñieåm laø vieäc tính toaùn xaùc ñònh chæ tieâu naøy phuï thuoäc vaøo suaát chieát

khaáu do ñoù ñoøi hoûi phaûi quyeát ñònh suaát chieát khaáu phuø hôïp môùi aùp duïng tieâu chuaån

naøy ñöôïc.

* Suaát sinh lôøi noäi boä (IRR-Internal rate of return) laø suaát chieát khaáu ñeå NPV

NPV

= ∑

CF t IRR

( 10

)

cuûa döï aùn baèng 0. Ñeå xaùc ñònh suaát sinh lôøi noäi boä, chuùng ta thieát laäp phöông trình :

Suaát sinh lôøi noäi boä chính laø suaát sinh lôøi thöïc teá cuûa döï aùn ñaàu tö. Vì vaäy, moät

döï aùn ñöôïc chaáp nhaän khi suaát sinh lôøi thöïc teá cuûa noù baèng hoaëc cao hôn suaát sinh lôøi

yeâu caàu. Theo tieâu chuaån IRR, döï aùn ñöôïc chaáp nhaän laø döï aùn coù IRR lôùn hôn hoaëc

baèng suaát sinh lôøi yeâu caàu.

Chæ tieâu IRR naøy cuõng coù nhöõng öu ñieåm nhaát ñònh laø coù tính ñeán thôøi giaù tieàn

teä, coù theå tính IRR maø khoâng caàn bieát suaát chieát khaáu vaø coù tính ñeán toaøn boä ngaân löu.

Tuy vaäy, phöông phaùp naøy vaãn coù nhöôïc ñieåm laø coù theå coù moät döï aùn coù nhieàu IRR

maø ñieàu naøy xaûy ra khi doøng ngaân löu cuûa döï aùn ñoåi daáu nhieàu laàn neân khoâng bieát

choïn IRR naøo ñeå quyeát ñònh ñaàu tö hay khoâng?

* Thôøi gian hoaøn voán (PP-Pay-back period) laø thôøi gian ñeå ngaân löu taïo ra töø döï

aùn ñuû buø ñaép chi phí ñaàu tö ban ñaàu. Cô sôû ñeå chaáp nhaän döï aùn theo tieâu chuaån naøy laø

thôøi gian hoaøn voán phaûi thaáp hôn hoaëc baèng thôøi gian hoaøn voán yeâu caàu hay coøn goïi laø

ngöôõng thôøi gian hoaøn voán. Tröôùc ñaây, khi tính thôøi gian hoaøn voán chæ döïa vaøo doøng

tieàn chöa tính ñeán thôøi giaù tieàn teä thì töông ñoái ñôn giaûn, theå hieän khaû naêng thanh

khoaûn vaø ruûi ro cuûa döï aùn, thôøi gian hoaøn voán ngaén cho thaáy tính thanh khoaûn cuûa döï

aùn caøng cao vaø ruûi ro ñoái vôi ñaàu tö cuûa döï aùn caøng thaáp. Nhöôïc ñieåm lôùn cuûa chæ tieâu

naøy laø khoâng xem xeùt doøng ngaân löu sau thôøi gian hoaøn voán vì vaäy seõ gaëp sai laàm khi

löïa choïn vaø xeáp haïng döï aùn theo tieâu chuaån naøy. Maët khaùc, chæ tieâu hoaøn voán khoâng

quan taâm ñeán giaù trò cuûa tieàn theo thôøi gian neân thôøi gian hoaøn voán yeâu caàu mang tính

chuû quan, khoâng coù cô sôû xaùc ñònh. Ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm khoâng quan taâm ñeán

thôøi giaù tieàn teä cuûa chæ tieâu thôøi gian hoaøn voán khoâng chieát khaáu, ngöôøi ta söû duïng

phöông phaùp thôøi gian hoaøn voán coù chieát khaáu.

Maëc duø tröôùc khi quyeát ñònh cho vay, NH ñaõ tieán haønh thaåm ñònh TD kyõ caøng

vaø khoa hoïc nhöng khaû naêng thu hoài voán cuûa döï aùn coøn phuï thuoäc vaøo raát nhieàu yeáu toá

khaùc nöõa vaø chaúng ai bieát chaéc ñöôïc chuyeän gì seõ xaûy ra cho ñeán khi noù thöïc söï xaûy ra.

Vì theá quyeát ñònh cho vay trung hoaëc daøi haïn laø moät quyeát ñònh chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro

nhöng chuùng ta khoâng theå loaïi boû hoaøn toaøn ñöôïc ruûi ro maø chæ coù theå phaân tích nhaèm

kieåm soaùt vaø haïn cheá ñöôïc ruûi ro. Vaø kyõ thuaät phaân tích ruûi ro cuûa döï aùn thöôøng ñöôïc

aùp duïng laø phaân tích ñoä nhaïy. Phaân tích ñoä nhaïy laø kyõ thuaät phaân tích trong ñoù caùc yeáu

toá giaù, chi phí ñöôïc döï ñoaùn taêng giaûm ôû nhieàu möùc ñoä khaùc nhau ñeå cho thaáy hieäu

quaû veà maët taøi chính cuûa döï aùn thay ñoåi nhö theá naøo.

1.4.3.3 Phaân tích thaùi ñoä traû nôï cuûa khaùch haøng trong vieäc traû nôï vay

Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, khaû naêng traû nôï vay cuûa khaùch haøng phuï thuoäc

vaøo tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng vaø hieäu quaû cuûa phöông aùn SXKD hoaëc döï aùn

ñaàu tö. Tuy nhieân, neáu chæ phaân tích tình hình taøi chính vaø hieäu quaû cuûa phöông aùn

SXKD hoaëc döï aùn ñaàu tö cuõng chöa ñuû vì khaû naêng hoaøn traû nôï vay cuûa khaùch haøng

coøn phuï thuoäc vaøo thaùi ñoä vaø söï saün loøng traû nôï cuûa hoï. Ñoâi khi nhöõng khaùch haøng coù

tình hình taøi chính laønh maïnh vaø phöông aùn SXKD hoaëc döï aùn ñaàu tö khaû thi nhöng

khaû naêng thu hoài nôï thaáp vì hoï khoâng saün loøng traû nôï. Nhöõng khaùch haøng nhö vaäy

thöôøng coù khuynh höôùng ñaùnh löøa NVTD baèng nhöõng haønh vi che ñaäy laø gaây nhieãu

thoâng tin khieán cho NVTD phaùn quyeát sai veà khaû naêng traû nôï cuûa hoï.

1.5 Baûo ñaûm tín duïng

1.5.1 Khaùi nieäm

Baûo ñaûm tín duïng hay coøn goïi laø baûo ñaûm tieàn vay laø vieäc baûo veä quyeàn lôïi cuûa

ngöôøi cho vay döïa treân cô sôû theá chaáp, caàm coá taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa ngöôøi ñi vay

hoaëc baûo laõnh cuûa beân thöù ba.

Caùc NH vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc coi baûo ñaûm TD laø nguoàn thu nôï thöù hai

khi nguoàn thu nôï thöù nhaát khoâng theå thanh toaùn ñöôïc nôï. Ñoái vôùi DN, trong cho vay

ngaén haïn, nguoàn thu nôï thöù nhaát töø doanh thu thöïc teá coøn trong cho vay trung vaø daøi

haïn thì nguoàn thu nôï naøy töø khaáu hao vaø lôïi nhuaän. Trong cho vay tieâu duøng nguoàn thu

nôï thöù nhaát töø thu nhaäp caù nhaân nhö tieàn löông, caùc khoaûn thu nhaäp taøi chính (laõi tieàn

gôûi, coå töùc, traùi töùc) vaø caùc khoaûn thu nhaäp khaùc. Trong quaù trình cho vay coù muoân

ngaøn lyù do daãn ñeán nguoàn thu nôï thöù nhaát khoâng thöïc hieän ñöôïc, neáu khoâng coù moät

nguoàn boå sung taát yeáu NH seõ gaëp ruûi ro TD. Vì vaäy ñeå baûo veä lôïi ích cuûa mình caùc

NHTM yeâu caàu ngöôøi ñi vay phaûi coù caùc baûo ñaûm caàn thieát, ngoaïi tröø nhöõng khaùch

haøng hoaït ñoäng toát vaø coù quan heä TD thöôøng xuyeân.

1.5.2 Caùc ñaëc tröng cuûa baûo ñaûm tín duïng

Noùi chung baát kyø taøi saûn hoaëc quyeàn veà taøi saûn ñöôïc pheùp giao dòch maø coù khaû

naêng taïo ra löu chuyeån tieàn teä ñeàu coù theå duøng laøm baûo ñaûm. Tuy nhieân töø goùc ñoä cuûa

ngöôøi cho vay, baûo ñaûm TD phaûi theå hieän ñöôïc ba ñaëc tröng sau :

(cid:57) Giaù trò cuûa baûo ñaûm phaûi lôùn hôn nghóa vuï ñöôïc ñaûm baûo nghóa laø baûo ñaûm

TD khoâng chæ laø nguoàn thu nôï cuûa NH maø coøn coù yù nghóa thuùc duïc ngöôøi ñi vay traû nôï,

neáu khoâng hoï seõ maát taøi saûn nhöng neáu giaù trò cuûa taøi saûn nhoû hôn nghóa vuï ñöôïc ñaûm

baûo thì ngöôøi ñi vay deã coù ñoäng cô khoâng muoán traû nôï.

(cid:57) Taøi saûn baûo ñaûm phaûi coù saün thò tröôøng tieâu thuï : möùc ñoä thanh khoaûn cuûa

taøi saûn coù quan heä ñeán lôïi ích cuûa ngöôøi cho vay. Möùc ñoä thanh khoaûn thaáp thöôøng

khoù ñöôïc chuû theå cho vay chaáp nhaän vì khi ñoù khaû naêng thu hoài voán vay cuûa hoï gaëp

khoù khaên coù theå khoâng thu hoài ñöôïc hoaëc thu hoài ñöôïc maø maát nhieàu thôøi gian.

(cid:57) Taøi saûn baûo ñaûm coù ñaày ñuû cô sôû phaùp lyù ñeå ngöôøi cho vay coù quyeàn öu tieân

veà xöû lyù taøi saûn. Nhö vaäy, taøi saûn duøng laø baûo ñaûm TD phaûi thuoäc sôû höõu hôïp phaùp

cuûa ngöôøi ñi vay hoaëc ngöôøi baûo laõnh vaø ñöôïc phaùp luaät cho pheùp giao dòch khoâng coù

tranh chaáp, ñoàng thôøi phaûi coù ñuû caùc cô sôû phaùp lyù ñeå ngöôøi cho vay ñöôïc quyeàn öu

tieân xöû lyù taøi saûn nhaèm thu nôï khi ngöôøi ñi vay khoâng thanh toaùn ñöôïc nôï.

1.5.3 Caùc hình thöùc baûo ñaûm tín duïng

Taøi saûn cuûa khaùch haøng vay, cuûa beân thöù ba coù theå duøng ñeå baûo ñaûm tieàn vay

vaø theo phaùp luaät qui ñònh coù caùc hình thöùc baûo ñaûm TD sau :

1.5.3.1 Caàm coá taøi saûn

Laø vieäc beân ñi vay giao taøi saûn laø ñoäng saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình cho beân cho

vay ñeå baûo ñaûm thöïc hieän nghóa vuï traû nôï. Taøi saûn caàm coá raát ña daïng nhö maùy moùc,

thieát bò, phöông tieän vaän taûi, traùi phieáu … Ngoaøi ra, coøn bao goàm caû hoa lôïi, lôïi töùc,

khoaûn tieàn baûo hieåm vaø caùc quyeàn phaùt sinh töø ñoäng saûn caàm coá. Neáu taøi saûn caàm coá

coù ñaêng kyù quyeàn sôû höõu thì caùc beân coù theå thoûa thuaän beân caàm coá vaãn giöõ taøi saûn

hoaëc giao cho beân thöù ba giöõ.

1.5.3.2 Theá chaáp taøi saûn

Laø vieäc beân ñi vay duøng taøi saûn laø baát ñoäng saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình hoaëc giaù

trò quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp ñeå baûo ñaûm thöïc hieän nghóa vuï ñoái vôùi beân cho vay.

Theo qui ñònh hieän nay, taøi saûn duøng ñeå theá chaáp goàm nhaø ôû, coâng trình xaây döïng gaén

lieàn vôùi ñaát, giaù trò quyeàn söû duïng ñaát maø phaùp luaät veà ñaát ñai qui ñònh ñöôïc theá chaáp,

taøi saûn hình thaønh töø voán vay … Ngoaøi ra, coøn bao goàm caû hoa lôïi, lôïi töùc, khoaûn tieàn

baûo hieåm vaø caùc quyeàn phaùt sinh töø baát ñoäng saûn theá chaáp.

1.5.3.3. Baûo laõnh baèng taøi saûn

Taøi saûn cuûa beân thöù ba duøng ñeå baûo ñaûm thöïc hieän nghóa vuï baûo laõnh bao goàm

caùc taøi saûn nhö ñaõ trình baøy ôû treân.

Taøi saûn maø khaùch haøng vay, beân baûo laõnh duøng ñeå caàm coá, theá chaáp, baûo laõnh

vay voán taïi TCTD phaûi coù ñuû caùc ñieàu kieän sau ñaây :

(cid:190) Taøi saûn phaûi thuoäc quyeàn sôû höõu hoaëc thuoäc quyeàn söû duïng, quaûn lyù cuûa khaùch

haøng theo qui ñònh sau ñaây :

- Ñoái vôùi giaù trò quyeàn söû duïng ñaát phaûi thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa khaùch haøng vay, beân

baûo laõnh vaø ñöôïc pheùp theá chaáp, baûo laõnh theo qui ñònh cuûa phaùp luaät veà ñaát ñai.

- Ñoái vôùi taøi saûn cuûa DN nhaø nöôùc thì phaûi laø taøi saûn do nhaø nöôùc giao cho DN ñoù

quaûn lyù, söû duïng vaø ñöôïc duøng ñeå baûo ñaûm tieàn vay theo qui ñònh cuûa phaùp luaät veà

DN nhaø nöôùc.

- Ñoái vôùi taøi saûn khaùc thì phaûi thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa khaùch haøng vay, beân baûo laõnh.

Tröôøng hôïp taøi saûn maø phaùp luaät qui ñònh phaûi ñaêng kyù quyeàn sôû höõu thì khaùch haøng

vay, beân baûo laõnh phaûi coù giaáy chöùng nhaän quyeàn sôû höõu taøi saûn.

(cid:190) Taøi saûn ñöôïc pheùp giao dòch laø taøi saûn maø phaùp luaät cho pheùp hoaëc khoâng caám mua,

baùn, taëng cho, chuyeån ñoåi, caàm coá, theá chaáp, baûo laõnh vaø caùc giao dòch khaùc.

(cid:190) Taøi saûn khoâng coù tranh chaáp töùc laø taøi saûn khoâng coù tranh chaáp veà quyeàn sôû höõu

hoaëc quyeàn söû duïng, quaûn lyù cuûa khaùch haøng vay, beân baûo laõnh taïi thôøi ñieåm kyù keát

hôïp ñoàng baûo laõnh.

(cid:190) Taøi saûn maø phaùp luaät qui ñònh phaûi mua baûo hieåm thì khaùch haøng vay, beân baûo

laõnh phaûi mua baûo hieåm taøi saûn trong thôøi haïn baûo ñaûm TD.

Ngoaøi ra, beân thöù ba khi muoán laøm beân baûo laõnh thì phaûi coù ñuû caùc ñieàu kieän

sau ñaây :

- Coù naêng löïc phaùp luaät daân söï, naêng löïc haønh vi daân söï theo qui ñònh cuûa phaùp luaät

Vieät Nam.

- Coù taøi saûn ñuû ñieàu kieän theo qui ñònh nhö treân.

CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG

NGOAÏI THÖÔNG VIEÄT NAM

2.1 Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam

2.1.1 Khaùi quaùt veà Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam

Ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 01/04/1963 theo nghò ñònh soá 115/CP cuûa hoäi ñoàng

chính phuû, NHNT Vieät Nam lieân tuïc giöõ vai troø chuû löïc trong heä thoáng NH Vieät Nam

vaø ñöôïc xeáp haïng laø moät trong 23 doanh nghieäp ñaëc bieät. Vôùi truyeàn thoáng chuyeân

doanh ñoái ngoaïi, NHNT Vieät Nam ñöôïc ñaùnh giaù laø NH coù uy tín nhaát Vieät Nam trong

caùc lónh vöïc kinh doanh ngoaïi hoái, thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu vaø caùc dòch vuï taøi chính,

NH quoác teá khaùc vôùi thöông hieäu VIETCOMBANK. Taïp chí Banker ñaõ naêm laàn lieân

tieáp coâng nhaän NHNT Vieät Nam laø “Ngaân haøng toát nhaát Vieät Nam” ñaõ taïo uy tín vöõng

chaéc cho NHNT Vieät Nam khoâng nhöõng ñoái vôùi khaùch haøng trong nöôùc maø coøn ñoái vôùi

khaùch haøng nöôùc ngoaøi. Ñeán nay, NHNT Vieät Nam ñaõ xaây döïng moät maïng löôùi caùc

chi nhaùnh treân toaøn heä thoáng goàm :

- 26 chi nhaùnh caáp I, 32 chi nhaùnh caáp II vaø 45 phoøng giao dòch treân toaøn quoác.

- 1 coâng ty taøi chính vaø 3 vaên phoøng ñaïi dieän ôû nöôùc ngoaøi.

- 3 coâng ty tröïc thuoäc.

- Goùp voán coå phaàn vaøo 6 doanh nghieäp (2 coâng ty baûo hieåm, 3 coâng ty kinh doanh baát

ñoäng saûn, 1 coâng ty ñaàu tö kyõ thuaät), 7 ngaân haøng vaø 1 quyõ tín duïng.

- Tham gia 4 lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi.

NHNT Vieät Nam hieän coù quan heä ñaïi lyù vôùi hôn 1.200 ngaân haøng taïi 85 nöôùc

vaø vuøng laõnh thoå treân theá giôùi, ñaûm baûo phuïc vuï toát caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng treân

phaïm vi toaøn caàu.

2.1.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi NHNT Vieät Nam

Giai ñoaïn 1994-2004, laø giai ñoaïn coù nhieàu thay ñoåi trong hoaït ñoäng cuûa NH

vôùi haøng loaït caùc qui ñònh môùi ra ñôøi ñaõ taïo moät cô sôû phaùp lyù roõ raøng, ñaày ñuû hôn cho

caùc NHTM kinh doanh. Beân caïnh ñoù, soá löôïng caùc NH ngaøy caøng taêng ñaõ taïo ra moät

söï caïnh tranh raát maïnh meõ giöõa caùc NH. NHNT Vieät Nam cuõng trong boái caûnh ñoù

nhöng ñaõ coá gaéng thích nghi vaø ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh. ÔÛ baûng 2.1, toång taøi

saûn cuûa NHNT luoân ñaït toác ñoä taêng tröôûng cao vaø oån ñònh, toác ñoä taêng bình quaân cuûa

giai ñoaïn naøy laø 19,6%. Tính ñeán cuoái naêm 2004, toång taøi saûn cuûa NHNT ñaït 120.058

tyû ñoàng.

Baûng 2.1 : Soá lieäu veà toång taøi saûn vaø dö nôï tín duïng trong giai ñoaïn 1994-2004

Naêm

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

Toång taøi

16.727 21.493 22.435 25.796

33.683

45.270

65.633

76.682 81.516 97.321

120.058

saûn

Dö nôï

7.000

7.786

8.047

8.507

10.185

11.498

15.634

16.721 29.295 39.630

48.495

tín duïng

(Ñvt : tyû ñoàng)

Nguoàn soá lieäu : Baùo caùo thöôøng nieân cuûa NHNT Vieät Nam

Thaønh phaàn chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång taøi saûn laø dö nôï TD vaø cuõng

chính noù ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu vaøo lôïi nhuaän, khoaûng 60%. Song song vôùi söï phaùt

trieån cuûa toång taøi saûn, coâng taùc TD coù söï taêng tröôûng vöôït baäc. Ñaëc bieät laø naêm 2002

khi coù chuû tröông böùt phaù TD, dö nôï TD cuûa NHNT trong giai ñoaïn 2002-2004 ñaõ taêng

tröôûng vôùi toác ñoä cao, taêng trung bình 36,6%/naêm cao hôn nhieàu so vôùi toác ñoä taêng

toång taøi saûn, daãn ñeán tyû leä dö nôï treân toång taøi saûn ñeán cuoái naêm 2004 ñaït 40% so vôùi

21% cuoái naêm 2001. Tính ñeán cuoái naêm 2004, toång dö nôï ñaït 48.495 tyû ñoàng taêng gaáp

1,94 laàn so vôùi thôøi ñieåm cuoái naêm 2001. Bieåu ñoà 2.1 seõ minh hoïa ñieàu naøy.

Bieåu ñoà 2.1 : Söï taêng tröôûng cuûa toång taøi saûn vaø dö nôï tín duïng

toång taøi saûn

trong giai ñoaïn 1994-2004

Taêng tröôûng (trieäu VND)

dö nôï tín duïng

140,000

120,000

100,000

80,000

60,000

40,000

20,000

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

Ñoái töôïng ñaàu tö chuû yeáu cuûa NHNT vaãn laø caùc DN nhaø nöôùc, chieám khoaûng

55% dö nôï, taäp trung vaøo caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn cuûa ñaát nöôùc nhö böu chính vieãn

thoâng, ñieän löïc, than, xaêng daàu, cheá bieán haøng xuaát khaåu. Beân caïnh ñoù, NHNT cuõng

ñaõ môû roäng ñaàu tö sang khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh bao goàm caùc DN vöøa vaø

nhoû, DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taäp trung vaøo caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát.

NHNT cuõng ñaõ tích cöïc tham gia cho vay haàu heát caùc chöông trình kinh teá lôùn cuûa

chính phuû nhö cho vay thu mua caø pheâ, cho vay phuïc vuï phaùt trieån noâng nghieäp vaø

noâng thoân.

Baûng 2.2 : Cô caáu dö nôï tín duïng theo loaïi tieàn cho vay (Ñvt : tyû ñoàng)

Naêm 2001 2002 2003 2004

Dö nôï tieàn ñoàng 10.970 15.710 19.798 22.425

Dö nôï ngoaïi teä 5.751 13.585 19.832 26.070

Toång dö nôï 16.721 29.295 39.630 48.495

Nguoàn : Baùo caùo thöôøng nieân NHNT

Xeùt veà cô caáu dö nôï, NHNT hieän nay vöøa cho vay baèng tieàn ñoàng vöøa cho vay

baèng ngoaïi teä. Gaàn ñaây, tyû troïng dö nôï baèng tieàn ñoàng ngaøy caøng giaûm daàn nhöôøng

choã cho dö nôï baèng ngoaïi teä.

Dö nôï ngoaïi teä

Bieåu ñoà 2.2 : Cô caáu dö nôï tín duïng theo loaïi tieàn cho vay

Cô caáu dö nôï theo loaïi tieàn cho vay (%)

Dö nôï tieàn ñoàng

100%

80%

60%

40%

20%

2001

2002

2003

2004

Baûng 2.2 vaø bieåu ñoà 2.2. theå hieän roõ ñieàu naøy, töø naêm 2001 dö nôï baèng tieàn

ñoàng chieám gaàn 70% toång dö nôï nhöng sang ñeán cuoái naêm 2004 chæ coøn hôn 40%. Coù

nhieàu nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán söï thay ñoåi naøy nhö NHNT cho vay hôïp voán baèng

ngoaïi teä nhieàu döï aùn troïng ñieåm cuûa nhaø nöôùc, söï maát giaù cuûa ngoaïi teä so vôùi tieàn

ñoàng khoâng cao maø töông ñoái oån ñònh ñoàng thôøi do laõi suaát cho vay ngoaïi teä thaáp, neáu

coäng luoân caû phaàn traêm tröôït giaù thì DN vaãn höôûng möùc laõi suaát thaáp hôn nhieàu so vôùi

laõi suaát cho vay tieàn ñoàng.

Baûng 2.3 : Cô caáu dö nôï tín duïng theo kyø haïn (Ñvt : tyû ñoàng)

Naêm 2001 2002 2003 2004

Dö nôï ngaén haïn 10.032 15.862 21.772 26.672

Dö nôï trung haïn 1.898 4.311 6.607 7.274

Dö nôï daøi haïn 3.143 8.086 10.879 14.361

Nôï khoanh vaø nôï chôø xöû lyù 1.648 1.036 372 188

Toång dö nôï 16.721 29.295 39.630 48.495

Nguoàn : Baùo caùo thöôøng nieân NHNT

Dö nôï ngaén haïn

Bieåu ñoà 2.3 : Cô caáu dö nôï tín duïng theo kyø haïn

Cô caáu dö nôï theo kyø haïn (trieäu VND)

Dö nôï trung haïn

30,000

Dö nôï daøi haïn

25,000

Nôï khoanh vaø nôï chôø xöû lyù

20,000

15,000

10,000

5,000

2001

2002

2003

2004

Vôùi nhöõng soá lieäu ôû baûng 2.3 vaø qua minh hoïa ôû bieåu ñoà 2.3, ñaõ theå hieän roõ dö

nôï ngaén haïn chieám tyû troïng lôùn nhaát. Caùc hoaït ñoäng cho vay trung vaø daøi haïn ngaøy

caøng taêng trong toång dö nôï cho thaáy ñöôïc söï oån ñònh trong dö nôï nhöng cuõng mang laïi

ruûi ro cao. Coù ñöôïc keát quaû ñoù laø do trong nhöõng naêm gaàn ñaây NHNT coù tham gia cho

vay hôïp voán nhöõng döï aùn xaây döïng nhaø maùy nhieät ñieän ôû Phuù Myõ thuoäc tænh Baø Ròa

Vuõng Taøu, xaây döïng nhaø maùy xi maêng, nhaø maùy theùp … vôùi giaù trò hôïp ñoàng TD raát

lôùn.

Sau 10 naêm ñoåi môùi, neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ coù nhöõng böôùc taêng tröôûng khaù

vaø ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu ñaùng phaán khôûi nhöng beân caïnh ñoù vaãn coøn toàn taïi moät soá

maët yeáu keùm. Ñaëc bieät, nôï toàn ñoïng cuûa caùc DN nhaø nöôùc ñoái vôùi heä thoáng NHTM ñaõ

ñeán möùc baùo ñoäng ñe doïa söï an toaøn cuûa heä thoáng NH. Ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa chính

phuû, NHNT Vieät Nam baét ñaàu thöïc hieän ñeà aùn taùi cô caáu vaøo naêm 2001. Moät noäi dung

quan troïng cuûa ñeà aùn laø xöû lyù nôï toàn ñoïng. Tính ñeán thôøi ñieåm 31/12/2000, nôï toàn

ñoïng cuûa NHNT ñöôïc xaây döïng theo ñeà aùn laø 4.562 tyû ñoàng. Trong 4 naêm thöïc hieän

ñeà aùn taùi cô caáu, NHNT ñaõ vaän duïng toång hôïp nhieàu giaûi phaùp nhö duøng quyõ döï phoøng

ruûi ro, khai thaùc vaø baùn taøi saûn xieát nôï, tích cöïc thu nôï tröïc tieáp töø khaùch haøng, giaõn nôï,

tham gia voán coå phaàn ñeå xöû lyù nôï toàn ñoïng. Toång nôï xöû lyù ñöôïc ñeán 30/12/2004 ñaït

4.374 tyû ñoàng, ñaït 96% so vôùi toång soá nôï toàn ñoïng theo ñeà aùn. Soá nôï toàn ñoïng coøn laïi

laø 188 tyû ñoàng.

Baûng 2.4 : Nôï quaù haïn trong giai ñoaïn 2002-2004 (Ñvt : tyû ñoàng)

Naêm 2002 2003 2004

Nôï quaù haïn 820 872 1.115

Dö nôï tín duïng 29.295 39.630 48.495

Nguoàn : Baùo caùo thöôøng nieân NHNT

Thöïc hieän chuû tröông cuûa NHNN, trong naêm 2004 NHNT ñaõ giaûm bôùt taêng

tröôûng TD (tyû leä taêng tröôûng chæ ôû möùc 26-27%) taäp trung vaøo thöïc hieän coâng taùc chaán

chænh hoaït ñoäng TD vaø chaát löôïng TD cuûa NHNT ngaøy caøng ñöôïc naâng cao. Theo

baûng 2.4, dö nôï TD ngaøy caøng taêng trong khi ñoù tyû leä nôï quaù haïn so vôùi toång dö nôï

vaãn duy trì khaù thaáp, naêm 2004 ôû möùc 2,3% so vôùi 2,8% cuûa naêm 2002 vaø 2,2% so vôùi

naêm 2003.

2.2 Thöïc traïng thaåm ñònh tín duïng taïi Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam

Qui cheá cho vay cuûa TCTD ñoái vôùi khaùch haøng (ban haønh keøm theo quyeát ñònh

soá 1627/2001/QÑ-NHNN ngaøy 31/12/2001 cuûa Thoáng ñoác NHNN) ra ñôøi thay cho

quyeát ñònh soá 284/1998/QÑ-NHNN ñaõ ban haønh tröôùc ñoù vôùi ñieàu kieän raát môû roäng laø

khoâng qui ñònh cuï theå nhöõng nhu caàu voán ñöôïc pheùp cho vay maø chæ qui ñònh nhöõng

nhu caàu voán khoâng ñöôïc cho vay. Döïa theo ñieàu kieän ñoù, NHNT ñaõ trieån khai raát

nhieàu loaïi hình cho vay daønh cho caù nhaân vaø toå chöùc kinh teá. Hieän nay, taïi NHNT coù

caùc loaïi hình cho vay daønh cho caù nhaân nhö cho vay kinh doanh, cho vay tieâu duøng

(söûa chöõa nhaø, mua saém nhaø/ñaát ñeå ôû, mua xe oâtoâ …); cho vay tín chaáp ñoái vôùi

CBCNV. Ñoái vôùi phaùp nhaân, NHNT thöïc hieän cho vay caùc nhu caàu saûn xuaát, kinh

doanh, dòch vuï, ñaàu tö phaùt trieån tröø nhöõng nhu caàu voán sau : ñeå mua saém caùc taøi saûn

vaø caùc chi phí hình thaønh neân taøi saûn maø phaùp luaät caám mua baùn chuyeån nhöôïng,

chuyeån ñoåi; ñeå thanh toaùn caùc chi phí cho vieäc thöïc hieän caùc giao dòch maø phaùp luaät

caám vaø ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu taøi chính cuûa caùc giao dòch maø phaùp luaät caám.

Tuy laø moät NH vöøa baùn buoân vöøa baùn leû nhöng tyû troïng voán vay daønh cho caùc

toå chöùc kinh teá raát lôùn. Tröôùc khi thöïc hieän ñeà aùn taùi cô caáu, NHNT Vieät Nam chæ taäp

trung phuïc vuï khaùch haøng lôùn sau ñoù ñaõ aùp duïng chöông trình cho vay baùn leû theo ñeà

aùn vaø söï hoã trôï cuûa NH theá giôùi (World Bank) cho neân, vôùi moät khoaûng thôøi gian ngaén

nhö vaäy thì tyû troïng dö nôï caù nhaân vaãn coøn töông ñoái khieâm toán. Ñoàng thôøi, khi cho

moät khaùch haøng vay, noäi dung thaåm ñònh cuûa caù nhaân töông ñoái ñôn giaûn trong khi ñoù

noäi dung thaåm ñònh moät phaùp nhaân khaù phöùc taïp. Ñeå trình baøy vaán ñeà ñöôïc ñaày ñuû

hôn, ñeà taøi seõ chæ taäp trung vaøo phaàn noäi dung thaåm ñònh phaùp nhaân taïi NHNT Vieät

Nam.

Muïc tieâu cuoái cuøng cuûa hoaït ñoäng cho vay laø phaûi thu hoài ñöôïc soá tieàn ñaõ cho

vay. Neáu khoâng thu hoài ñöôïc nôï vay caû goác laãn laõi thì xem nhö ñaõ coù ruûi ro TD xaûy ra.

Do ñoù khi cho moät khaùch haøng vay, NH seõ thaåm ñònh khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng

hay coøn goïi laø thaåm ñònh TD. Noäi dung chính cuûa thaåm ñònh TD goàm coù ñaùnh giaù hoà

sô phaùp lyù, ñaùnh giaù tình hình taøi chính, ñaùnh giaù hieäu quaû phöông aùn SXKD hoaëc döï

aùn ñaàu tö vaø ñaùnh giaù taøi saûn ñaûm baûo. Böôùc thaåm ñònh TD thöôøng ñöôïc thöïc hieän sau

khi ñaõ nhaän ñöôïc ñaày ñuû hoà sô taøi lieäu do khaùch haøng cung caáp. Tuy nhieân, tuøy töøng

tröôøng hôïp cuï theå, NVTD coù theå vöøa thöïc hieän thaåm ñònh TD song song vôùi quaù trình

hoaøn taát hoà sô cuûa khaùch haøng. Ñaây laø böôùc thöïc hieän mang yù nghóa heát söùc quan

troïng nhaèm baûo ñaûm ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay.

2.2.1 Nguoàn thoâng tin

Thoâng tin phuïc vuï cho coâng taùc thaåm ñònh TD ñöôïc döïa treân cô sôû ba nguoàn sau

laø hoà sô taøi lieäu do khaùch haøng cung caáp, khaûo saùt thöïc teá vaø caùc nguoàn khaùc.

* Hoà sô taøi lieäu do khaùch haøng cung caáp

Khi khaùch haøng cung caáp hoà sô taøi lieäu theo nhö höôùng daãn, NVTD seõ kieåm tra

veà soá löôïng, tính hôïp lyù giöõa caùc hoà sô. Döïa treân nhöõng hoà sô taøi lieäu ñoù NVTD seõ

tieán haønh phaân tích naêng löïc phaùp luaät cuûa khaùch haøng vay voán theo qui ñònh phaùp

luaät, ñaùnh giaù naêng löïc taøi chính vaø naêng löïc SXKD cuûa DN thoâng qua vieäc kieåm tra

caùc keát quaû tính toaùn, ñaëc bieät chuù yù tôùi caùc khoaûn taêng ñoät bieán, baát thöôøng, hoaëc

lôùn/nhoû hôn giaù trò, qui moâ thoâng thöôøng, hoaëc caùc khoaûn muïc khoù hieåu, khoâng roõ

raøng cuûa caùc baùo caùo taøi chính. Trong quaù trình phaân tích, NVTD ñoái chieáu noäi dung

hoà sô vôùi caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc ñeå kieåm tra laïi tính chính xaùc cuûa nhöõng hoà sô taøi

lieäu ñöôïc cung caáp. Tuy nhieân, neáu vieäc thu thaäp thoâng tin ñeå thaåm ñònh maø chæ döïa

hoaøn toaøn vaøo hoà sô taøi lieäu do khaùch haøng cung caáp thì thoâng tin ñöôïc cung caáp seõ

khoâng ñaày ñuû, caùc hoà sô deã bò laøm ñeïp, mang tính nhaän ñònh chuû quan. Ñoàng thôøi,

trong hoà sô taøi lieäu coù nhöõng vaán ñeà caàn quan taâm, caùc maâu thuaãn trong noäi dung hoà

sô maø phaûi thoâng qua phoûng vaán, trao ñoåi vôùi khaùch haøng thì môùi laøm roõ ñöôïc.

* Khaûo saùt thöïc teá

Ñeå thöïc hieän böôùc naøy, NVTD laäp moät danh muïc caùc vaán ñeà caàn laøm roõ,

thöôøng seõ tìm hieåu nhöõng noäi dung sau :

(cid:190) Tìm hieåu veà khaùch haøng

Ngoaøi vieäc tìm hieåu ngöôøi laõnh ñaïo DN coøn phaûi tìm hieåu caû nhöõng ngöôøi thaân

caän nhö keá toaùn tröôûng, tröôûng phoøng kinh doanh, laõnh ñaïo moät soá ñôn vò thaønh vieân

chuû choát coù aûnh höôûng maïnh meõ tôùi hoaït ñoäng cuûa DN, moái quan heä giöõa caùc thaønh

vieân naøy. NVTD neáu ñöôïc seõ tieáp xuùc vôùi taát caû nhöõng thaønh vieân treân ñeå naém theâm

moät soá thoâng tin caàn thieát ñeå ñaùnh giaù thieän chí traû nôï cuûa khaùch haøng, khaû naêng ñieàu

haønh DN, qui moâ kinh doanh. Do ñoù, phía NH seõ quan taâm ñeán moät soá ñaëc ñieåm sau :

+ Naêng löïc quaûn lyù ñieàu haønh SXKD, tö chaát cuûa chuû DN hoaëc ngöôøi vay voán.

Cuï theå caùc thoâng tin :

- Tuoåi taùc, thôøi gian ñaûm nhieäm chöùc vuï. Löu yù, trong thôøi gian ñaûm nhieäm chöùc vuï thì

DN ñoù hoaït ñoäng SXKD toát leân hay keùm ñi.

- Phaåm chaát ñaïo ñöùc, quan heä gia ñình cuûa ngöôøi laõnh ñaïo DN, moái quan heä vôùi caùc

ñoái taùc chính. Ñieàu naøy thöôøng theå hieän qua lôøi noùi, cöû chæ, tình traïng hoân nhaân, uy tín

treân thöông tröôøng (thoâng qua saûn phaåm..vv..), vôùi baïn haøng (thoâng qua nhöõng öu ñaõi

ñöôïc khaùch haøng aùp duïng).

- Söï ñoaøn keát thoáng nhaát trong ban laõnh ñaïo, trong DN. Ñaëc bieät chuù yù tôùi caùc daáu

hieäu nhö : coù maâu thuaãn trong noäi boä (giöõa hoäi ñoàng quaûn trò, ban ñieàu haønh, nhaân

vieân); söï thay ñoåi thöôøng xuyeân cô caáu, baát ñoàng trong ban ñieàu haønh; ngöôøi laõnh ñaïo

coù bieåu hieän ñoäc ñoaùn, ít kinh nghieäm, thieáu quan taâm tôùi coå ñoâng, thuyeân chuyeån

nhaân vieân thöôøng xuyeân, coù tính gia ñình.

Ñaëc bieät chuù yù vaø ghi roõ veà caùc chuû DN chöa ñöôïc qua ñaøo taïo tröôøng lôùp, saép

nghæ höu, vöøa phuïc hoài, tuoåi cao söùc yeáu, hay röôïc cheø, quan heä khoâng roõ raøng, thöôøng

ñeà caäp ñeán moái quan heä vôùi caùc quan chöùc vaø laøm giaøu baèng moïi caùch.

+ Qui moâ hoaït ñoäng cuûa DN :

- Soá lao ñoäng : giaùn tieáp, tröïc tieáp ñeå thaáy ñöôïc boä maùy quaûn lyù, nhaân vieân haønh chính

so vôùi boä phaän saûn xuaát coù hôïp lyù khoâng. Tieàn löông, thu nhaäp bình quaân cuûa nhaân

vieân coù xu höôùng taêng hay giaûm.

- Tình traïng thieát bò, maùy moùc hieän coù : coâng ngheä saûn xuaát hieän ñaïi hay laïc haäu, coâng

suaát saûn xuaát thöïc teá thôøi gian qua.

- Tìm hieåu tình hình SXKD, keát quaû kinh doanh thôøi gian qua, saûn phaåm tieâu thuï theá

naøo, uy tín, chaát löôïng saûn phaåm, thò tröôøng roäng hay heïp … Caàn chuù yù nghieân cöùu caån

thaän ñoái vôùi caùc khaùch haøng coù caùc chi phí baát hôïp lyù, caùc chi phí nhaèm taïo aán töôïng

nhö vaên phoøng laøm vieäc, phöông tieän giao thoâng … laãn loän giöõa chi phí coâng vaø tö.

+ Tình hình taøi chính vaø quan heä vôùi NH

Thoâng qua khaûo saùt thöïc teá phaûi ñaùnh giaù ñöôïc sô boä veà tình hình taøi chính, moái

quan heä vaø uy tín trong giao dòch vôùi caùc NH ñaõ coù quan heä tröôùc ñaây. Trong ñoù caàn

nghieân cöùu kyõ ñoái vôùi caùc khaùch haøng coù bieåu hieän :

- Khoù khaên trong caùc khoaûn thanh toaùn toái thieåu (löông, ñieän, nöôùc, ñieän thoaïi …)

- Tieáp tuïc xin vay khi nhu caàu voán ñaõ qua thôøi kyø ñænh ñieåm (ñaëc bieät chuù yù ñoái vôùi

caùc khaùch haøng coù hoaït ñoäng SXKD chòu aûnh höôûng cuûa muøa vuï).

- Yeâu caàu caùc khoaûn nôï vöôït döï kieán, vöôït qui moâ, naêng löïc SXKD.

- Coù hieän töôïng duøng voán ngaén haïn cho caùc hoaït ñoäng daøi haïn.

- Trì hoaõn noäp baùo caùo taøi chính, khaû naêng taïo tieàn töø hoaït ñoäng SXKD giaûm, doanh

soá baùn taêng nhöng laõi giaûm, löôïng haøng hoùa saûn xuaát taêng nhanh hôn doanh soá baùn,

haïch toaùn khoâng ñuùng taøi saûn coá ñònh, laøm ñeïp baûng caân ñoái baèng caùch tính theâm giaù

trò taøi saûn voâ hình nhaèm taêng giaù trò DN, lôïi nhuaän coù ñöôïc nhôø saûn phaåm baát thöôøng.

(cid:190) Tìm hieåu veà phöông aùn saûn xuaát kinh doanh / döï aùn ñaàu tö coù lieân quan :

Phoûng vaán tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeå laøm roõ caùc ñieåm chöa roõ trong phöông aùn

SXKD / döï aùn ñaàu tö vaø nguoàn traû nôï NH … Khi ñaët caâu hoûi phoûng vaán caàn chuù yù moät

soá ñieåm sau thöôøng khoâng ñöôïc neâu roõ trong caùc taøi lieäu :

- Khaû naêng, ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeå taïo ra caùc nguoàn thu nhaäp töø hoaït ñoäng SXKD taïo

nguoàn traû nôï NH.

- Nhöõng khoù khaên, thuaän lôïi vaø nhöõng loaïi ruûi ro coù theå xaûy ra trong quaù trình vay voán,

bieän phaùp phoøng ngöøa, khaéc phuïc haäu quaû vaø caùc nguoàn traû nôï thay theá khi vieäc thöïc

hieän phöông aùn / döï aùn gaëp ruûi ro khoâng ñuû traû nôï NH .

- Khaûo saùt thöïc teá, tìm hieåu caùc maët thuaän lôïi, khoù khaên nôi thöïc hieän phöông aùn / döï

aùn. Ñoái vôùi caùc döï aùn ñaàu tö ñaëc bieät chuù yù nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ñaát ñai nhö ñaõ

giaûi toûa ñeàn buø, san laáp maët baèng chöa, coù thuaän tieän giao thoâng. Tìm hieåu veà nguoàn

cung caáp nguyeân vaät lieäu, lao ñoäng, ñieän nöôùc… Tìm hieåu veà coâng ngheä, tham quan

nghieân cöùu ñaùnh giaù so saùnh coâng ngheä ñang/ñaõ/seõ aùp duïng ñoái vôùi döï aùn ñaàu tö.

(cid:190) Tìm hieåu veà taøi saûn baûo ñaûm :

- Kieåm tra thöïc teá söï toàn taïi, tình traïng hôïp phaùp cuûa taøi saûn baûo ñaûm, taøi saûn coù bò

tranh chaáp khoâng. Trong tröôøng hôïp caàn thieát phaûi chuïp aûnh taøi saûn, photo caùc taøi lieäu

coù lieân quan, cô sôû phaùp lyù coù ñaày ñuû theo qui ñònh phaùp luaät.

- Phoûng vaán khaùch haøng veà coâng naêng, tính naêng söû duïng, tìm hieåu veà hình thöùc maãu

maõ, trang trí .. so saùnh vôùi giaù trò thò tröôøng, giaù trò khi mua.

- Nghieân cöùu, döï kieán bieän phaùp quaûn lyù khai thaùc taøi saûn theá chaáp caàm coá.

- Ñaùnh giaù khaû naêng phaùt maïi (veà tính deã baùn, giaù caû thò tröôøng, döï kieán giaù caû trong

töông lai …) ñeå coù ñuû cô sôû ñònh giaù vaø nhaän theá chaáp caàm coá.

- Ñoái vôùi tröôøng hôïp baûo laõnh baèng taøi saûn cuûa beân thöù 3, caàn nghieân cöùu kyõ löôõng

moái quan heä giöõa beân thöù 3 vaø khaùch haøng vay voán.

NVTD neân ghi cheùp laïi noäi dung caùc buoåi laøm vieäc tröïc tieáp vôùi khaùch haøng

hoaëc sao chuïp laïi caùc thoâng tin in treân baùo chí, saùch … vaø löu hoà sô cho vay nhö caùc

caên cöù thuyeát minh cho baùo caùo thaåm ñònh.

* Töø caùc nguoàn khaùc :

Tuøy tính chaát vaø möùc ñoä phöùc taïp cuûa töøng khoaûn vay, NVTD caàn tìm hieåu vaø

chuû ñoäng thu thaäp thoâng tin töø caùc nguoàn khaùc nhau nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc thaåm

ñònh cuûa mình ñöôïc toát nhaát. Caùc nguoàn thoâng tin coù theå khai thaùc : trung taâm thoâng tin

phoøng ngöøa ruûi ro cuûa NHNN (CIC), phoøng thoâng tin TD cuûa NHNT … vaø caùc loaïi baùo,

taïp chí kinh teá. Khi khai thaùc töø caùc nguoàn thoâng tin khaùc, NVTD taäp trung ñaùnh giaù

tính khôùp ñuùng so vôùi thoâng tin ñöôïc khaùch haøng cung caáp; uy tín cuûa khaùch haøng/saûn

phaåm cuûa khaùch haøng treân thò tröôøng; moái quan heä, ñaëc bieät laø quan heä TD cuûa khaùch

haøng vôùi NHTM khaùc …

2.2.2 Phaân tích naêng löïc phaùp luaät vaø tính caùch, uy tín cuûa khaùch haøng

Khaùch haøng coù nhu caàu vay voán ôû NHNT seõ ñeán boä phaän TD ñöôïc thaønh laäp ôû

caùc chi nhaùnh nôi khaùch haøng ñaët truï sôû chính. Taïi ñaây, khaùch haøng seõ trình baøy nhu

caàu vay voán cuûa mình vôùi NVTD. Ñoàng thôøi, NVTD seõ tham vaán cho khaùch haøng löïa

choïn loaïi hình cho vay phuø hôïp, ñöa ra nhöõng ñieàu kieän vay maø NHNT coù theå ñaùp öùng

nhö laõi suaát, thôøi haïn vay, hình thöùc baûo ñaûm, ñieàu kieän raøng buoäc … Qua tieáp xuùc nhö

vaäy, NVTD seõ bieát ñöôïc khaùch haøng coù thuoäc ñoái töôïng cho vay hay khoâng ?

Ñeå giaûi quyeát caâu hoûi treân, NVTD caên cöù ñieàu 2 khoaûn 2 muïc a cuûa qui cheá cho

vay cuûa TCTD ñoái vôùi khaùch haøng (ban haønh keøm theo quyeát ñònh soá 1627/2001/QÑ-

NHNH ngaøy 31/12/2001 cuûa Thoáng ñoác NHNN) vaø höôùng daãn cuûa NHNT coù neâu raèng

caùc phaùp nhaân Vieät Nam goàm DN nhaø nöôùc, hôïp taùc xaõ, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn,

coâng ty coå phaàn, DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø caùc toå chöùc khaùc coù ñuû caùc ñieàu

kieän qui ñònh taïi ñieàu 94 Boä luaät daân söï vaø caùc phaùp nhaân nöôùc ngoaøi. Neáu khaùch

haøng thuoäc moät trong nhöõng ñoái töôïng treân thì NVTD seõ höôùng daãn caùc loaïi hoà sô

khaùch haøng caàn cung caáp cho NH. Coù moät yeâu caàu maø NVTD khi nhaän hoà sô vay voán

cuûa khaùch haøng laø phaûi kieåm tra sô boä caùc yeáu toá sau nhaèm traùnh tình traïng khaùch

haøng boå sung söûa chöõa nhieàu laàn :

- Ñuû loaïi vaø ñuû soá löôïng theo yeâu caàu.

- Coù chöõ kyù vaø daáu xaùc nhaän cuûa cô quan lieân quan.

- Phuø hôïp veà maët noäi dung giöõa caùc taøi lieäu khaùc nhau trong hoà sô.

Baát cöù khaùch haøng naøo khi vay voán taïi NHNT ñeàu phaûi coù ñuû naêng löïc phaùp

luaät theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. Neáu laø khaùch haøng vay voán laàn ñaàu, phaùp nhaân caàn

phaûi cung caáp ñaày ñuû caùc hoà sô phaùp lyù sau :

Quyeát ñònh thaønh laäp (neáu coù).

Giaáy ñaêng kyù kinh doanh hoaëc giaáy pheùp ñaàu tö.

Giaáy pheùp haønh ngheà cuûa cô quan quaûn lyù ngaønh chuyeân moân (ñoái vôùi nhöõng ngaønh

ngheà kinh doanh coù ñieàu kieän theo qui ñònh cuûa nhaø nöôùc).

Bieân baûn goùp voán hoaëc chöùng nhaän goùp ñuû voán phaùp ñònh (ñoái vôùi caùc coâng ty coå phaàn,

traùch nhieäm höõu haïn, lieân doanh), quyeát ñònh giao voán.

Quyeát ñònh boå nhieäm giaùm ñoác, keá toaùn tröôûng.

Ñieàu leä hoaït ñoäng, qui cheá taøi chính.

Nghò quyeát cuûa hoäi ñoàng quaûn trò veà vieäc vay voán vaø uûy nhieäm ngöôøi ñi vay voán (neáu

vieäc vay voán vaø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn vay voán khoâng ñöôïc ñeà caäp trong ñieàu leä). Ñoái

vôùi caùc ñôn vò haïch toaùn phuï thuoäc phaûi coù vaên baûn cuûa coâng ty meï hoaëc toång coâng ty

uûy quyeàn cho pheùp vay voán vaø haïn möùc ñöôïc pheùp vay voán.

Caùc vaên baûn phaùp lyù khaùc lieân quan tö caùch phaùp nhaân cuûa khaùch haøng.

ÔÛ caùc laàn vay tieáp theo, khaùch haøng khoâng phaûi cung caáp laïi hoà sô phaùp lyù

nhöng phaûi boå sung caùc vaên baûn caàn thieát neáu coù thay ñoåi nhö : taêng/giaûm voán ñieàu leä,

boå sung ngaønh haøng kinh doanh, thay ñoåi thaønh vieân goùp voán, thay ñoåi ngöôøi ñöùng ñaàu

DN, keá toaùn tröôûng … Tuy nhieân, chæ nhöõng khaùch haøng naøo ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà

naêng löïc phaùp luaät thì caùc NVTD môùi tieáp tuïc caùc böôùc thaåm ñònh tieáp theo.

Moät ñieàu caàn löu yù khi ñaùnh giaù tính phaùp lyù ôû böôùc naøy, caùc NVTD caàn laøm roõ

trong tôø trình laø thieän chí traû nôï cuûa ngöôøi ñi vay. Muïc tieâu nhaèm giuùp laõnh ñaïo boä

phaän tröïc tieáp cho vay vaø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn quyeát ñònh cho vay ra quyeát ñònh ñuùng

ñaén, haïn cheá ñöôïc möùc thaáp nhaát ruûi ro veà ñaïo ñöùc, thieáu naêng löïc, trình ñoä, kinh

nghieäm … vv… phaùt hieän sôùm caùc aâm möu löøa ñaûo … vv … Do ñoù, NVTD caàn neâu roõ caùc

noäi dung thu thaäp ñöôïc veà khaû naêng quaûn lyù ñieàu haønh SXKD, tö chaát (tính caùch vaø uy

tín) cuûa chuû DN trong tôø trình.

2.2.3 Phaân tích naêng löïc taøi chính, tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch

haøng

Söï an toaøn TD phuï thuoäc nhieàu yeáu toá, trong ñoù yeáu toá quan troïng laø naêng löïc

taøi chính vaø keát quaû SXKD cuûa khaùch haøng. Khaùch haøng coù voán töï coù maïnh, tyû leä voán

vay trong toång nguoàn voán hoaït ñoäng thaáp thì ñoä an toaøn TD caøng cao. Tình traïng taøi

chính laønh maïnh thì khaû naêng thanh toaùn nôï caøng cao. Keát quaû kinh doanh coù laõi

chöùng toû trình ñoä toå chöùc, naêng löïc quaûn lyù, ñieàu haønh SXKD toát, do vaäy khaû naêng xaûy

ra ruûi ro thaáp. NVTD phaûi söû duïng caùc keát quaû nghieân cöùu, thu thaäp vaø phaân tích treân

cô sôû soá lieäu thoáng keâ theo thôøi gian nhaèm khaúng ñònh naêng löïc taøi chính, tình hình

SXKD cuûa khaùch haøng trong tôø thaåm ñònh giuùp laõnh ñaïo ra quyeát ñònh ñaàu tö chính

xaùc, khaùch quan.

Ñeå coù thoâng tin cho vieäc phaân tích, NVTD seõ döïa vaøo nhöõng hoà sô taøi lieäu sau

do khaùch haøng cung caáp :

- Baùo caùo taøi chính ñònh kyø (goàm baûng caân ñoái keá toaùn, baùo caùo keát quaû SXKD, baûng

caân ñoái phaùt sinh, caùc baùo caùo chi tieát veà tình hình coâng nôï, baùo caùo haøng toàn kho, …).

Neáu caùc baùo caùo taøi chính ñònh kyø naøy ñaõ ñöôïc kieåm toaùn hay thanh tra thì caøng taïo ñoä

tin caäy hôn. Baùo caùo nhanh tình hình taøi chính ñeán thôøi ñieåm ñeà nghò vay voán cuõng coù

theå ñöôïc chaáp nhaän cuøng vôùi baùo caùo taøi chính kyø tröôùc neáu khaùch haøng chöa kòp

quyeát toaùn. Caùc baùo caùo taøi chính ñònh kyø cung caáp caøng nhieàu naêm caøng toát ñeå ñaùnh

giaù ñöôïc nhöõng vaán ñeà ñaõ xaûy ra trong quaù khöù, döï baùo töông lai.

- Caùc keá hoaïch SXKD ñöôïc duyeät, phaân boå chæ tieâu, haïn ngaïch..vv.. (neáu coù).

- Caùc taøi lieäu lieân quan ñeán thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, nguoàn cung caáp vaø caùc taøi

lieäu tham khaûo khaùc (neáu coù).

Trong böôùc naøy, coù hai coâng vieäc caàn phaûi laøm laø ñaùnh giaù tình hình kinh doanh

vaø phaân tích tình hình taøi chính trong thôøi gian qua :

+ Ñaùnh giaù, phaân tích keát quaû SXKD trong caùc naêm qua : NVTD seõ phaân tích,

nhaän xeùt moät soá noäi dung sau ñeå thaáy ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng SXKD cuûa DN :

- Neâu maët haøng SXKD trong thôøi gian qua ñeå xem DN coù thöïc hieän ñuùng nhö ngaønh

ngheà ñöôïc pheùp kinh doanh khoâng?

- Nhaän xeùt veà tình hình doanh thu, lôïi nhuaän cuûa DN trong thôøi gian qua taêng hay giaûm

laø do bò aûnh höôûng bôûi nguyeân nhaân naøo? Xeùt töøng nhaân toá taùc ñoäng ñeán töøng thaønh

phaàn baûng keát quaû kinh doanh nhö trong doanh thu thì boä phaän, maët haøng naøo ñoùng

goùp tyû leä nhieàu nhaát, trong giaù voán haøng baùn coù bò nguyeân nhaân naøo taùc ñoäng laøm taêng

hay giaûm ñoät bieán, chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù DN so saùnh qua caùc naêm coù

thay ñoåi nhieàu khoâng, chi phí taøi chính cao hay thaáp coù gaây aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän

ñaït ñöôïc. Ngoaøi ra, toång lôïi nhuaän ñaït ñöôïc cuûa coâng ty laø töø hoaït ñoäng SXKD chính

hay töø caùc hoaït ñoäng khaùc. Töø ñoù, ñaùnh giaù ñöôïc hoaït ñoäng SXKD cuûa coâng ty coù hieäu

quaû hay khoâng?

- Hieän nay, thò tröôøng tieâu thuï cuûa coâng ty taäp trung chuû yeáu ôû khu vöïc naøo? Khaùch

haøng ña daïng hay chæ taäp trung vaøo vaøi khaùch haøng chuû yeáu vôùi chaát löôïng saûn phaåm,

uy tín, giaù thaønh ra sao? Coâng ty coù phaûi ñoái phoù, caïnh tranh vôùi caùc ñoái thuû chính naøo?

- Coâng vieäc cung caáp nguyeân vaät lieäu, haøng hoùa ñeå phuïc vuï hoaït ñoäng SXKD coù ñöôïc

öu ñaõi veà maët giaù caû, thôøi haïn thanh toaùn. Caùc nguyeân lieäu ñaàu vaøo naøy thöôøng ñöôïc

mua töø nhöõng nhaø cung caáp naøo, soá löôïng caùc caùc nhaø cung caáp nhieàu hay ít vaø giaù caû

bò taùc ñoäng bôûi yeáu toá naøo khoâng?

+ Ñaùnh giaù, nhaän xeùt naêng löïc taøi chính, tình hình luaân chuyeån treân caùc maët :

Khi phaân tích veà tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng, NVTD phaûi tìm hieåu khaû

naêng thanh toaùn, khaû naêng töï chuû taøi chính, tyû suaát lôïi nhuaän vaø söï laønh maïnh veà maët

taøi chính. Moät soá noäi dung treân baùo caùo taøi chính seõ ñöôïc phaân tích ñeå thaáy ñöôïc ñieàu

naøy :

- Vaán ñeà maø caùc NH thöôøng hay quan taâm laø khaû naêng thanh toaùn cuûa khaùch haøng

trong thôøi gian qua. Khaû naêng naøy cao hay thaáp seõ theå hieän qua chæ tieâu laø khaû naêng

thanh toaùn hieän thôøi, khaû naêng thanh toaùn nhanh. Caùc chæ tieâu naøy coù hôïp lyù khoâng?

- Ñeå ñaùnh giaù khaû naêng töï chuû taøi chính cuûa khaùch haøng thì cô caáu nguoàn voán cuûa

coâng ty seõ cho thaáy ñieàu ñoù. Trong thôøi gian qua, nguoàn voán chuû sôû coù ñöôïc boå sung

khoâng? Neáu coù laø do söï ñoùng goùp cuûa chuû sôû höõu hay töø lôïi nhuaän. Ngöôïc laïi vôùi voán

chuû sôû höõu laø nôï, trong nôï coù raát nhieàu khoaûn muïc nhöng coù hai khoaûn muïc caàn phaûi

laøm roõ laø nôï vay NH vaø nôï phaûi traû ngöôøi baùn.

Hieän nay, DN ñang coù quan heä TD vôùi nhöõng NH naøo? Vôùi moãi NH thì DN vay

ngaén haïn, trung hay daøi haïn. Caàn neâu roõ möùc laõi suaát cho vay, haïn möùc ñöôïc caáp, muïc

ñích vay, thôøi haïn cho vay, coù taøi saûn baûo ñaûm cho caùc khoaûn nôï khoâng. Ngoaøi caùc dö

nôï TD thì coâng ty coøn ñöôïc cung caáp nhöõng haïn möùc khaùc nhö baûo laõnh, chieát khaáu,

môû L/C vôùi möùc kyù quyõ laø bao nhieâu? Soá dö nôï vay naøy chieám moät tyû troïng cao hay

thaáp trong toång nôï phaûi traû, gaáp bao nhieâu laàn so vôùi nguoàn voán chuû sôû höõu. Neáu tyû

troïng naøy quaù cao cho thaáy moät ñieàu nguoàn voán taøi trôï cho hoaït ñoäng SXKD cuûa coâng

ty laø phuï thuoäc quaù nhieàu vaøo nôï vay NH seõ taïo moät ruûi ro veà khaû naêng thanh khoaûn

ñoái vôùi coâng ty .

Caùc khoaûn muïc coøn laïi trong nôï phaûi traû, ngoaïi tröø caùc khoaûn nôï vay NH, cho

thaáy ñaây laø nguoàn voán boå sung khaùc maø coâng ty coù theå chieám duïng. Giaù trò caùc khoaûn

phaûi traû naøy coù taêng/giaûm so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc khoâng, lyù do taïi sao? Hieän nay,

coâng ty coù ñöôïc höôûng nhöõng öu ñaõi traû chaäm bao nhieâu ngaøy trong thanh toaùn tieàn

haøng, coù ñöôïc chieát khaáu thanh toaùn khoâng? Soá ngaøy phaûi traû ngöôøi baùn laø bao nhieâu,

nhanh hay chaäm so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, lyù do taïi sao? Trong toång giaù trò khoaûn phaûi

traû ngöôøi baùn thì DN coù khoaûn nôï naøo khoâng traû ñöôïc, soá tieàn laø bao nhieâu, cuûa ai,

bieän phaùp xöû lyù ra sao? Taùc ñoäng cuûa noù ñeán tình hình taøi chính DN nhö theá naøo?

Ngoaøi ra, neáu caùc khoaûn quan heä vôùi ngaân saùch, nôï ñoïng trong thanh toaùn löông

CBCNV, phaûi traû noäi boä coù bieán ñoäng lôùn hay tyû troïng cao laø do nguyeân nhaân gì? …

Ngöôïc laïi vôùi caùc khoaûn coâng ty chieám duïng coøn coù nhöõng khoaûn maø coâng ty bò

khaùch haøng chieám duïng, döï tröõ cho SXKD. Vì vaäy, nhöõng khoaûn naøy ít hay nhieàu seõ

aûnh höôûng ñeán khaû naêng thanh toaùn cuûa coâng ty. Trong naêm qua, giaù trò caùc khoaûn

phaûi thu coù taêng/giaûm so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc khoâng, lyù do taïi sao? Coâng ty ñang

thöïc hieän chính saùch baùn haøng nhö theá naøo? Kyø thu tieàn bình quaân laø bao nhieâu ngaøy,

nhanh hay chaäm so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, lyù do taïi sao? Hieän nay, DN coù nôï phaûi thu

khoù ñoøi khoâng, trò giaù laø bao nhieâu, cuûa nhöõng khaùch haøng naøo, bieän phaùp xöû lyù ra sao?

Taùc ñoäng cuûa noù ñeán tình hình taøi chính DN nhö theá naøo?

Beân caïnh ñoù, NVTD seõ phaân tích theâm haøng toàn kho cuûa DN goàm coù nhöõng

khoaûn naøo, giaù trò vaø tyû troïng töông öùng. Caùc khoaûn naøy seõ taêng/ giaûm ra sao? Xem

chi tieát noäi dung töøng khoaûn thì coù caùi naøo khoù tieâu thuï, keùm phaåm chaát vaø coâng ty coù

höôùng xöû lyù nhö theá naøo? Giaù trò caùc khoaûn naøy coù lôùn vaø taùc ñoäng ñeán tình hình taøi

chính DN. Tình hình luaân chuyeån haøng toàn kho kyø naøy nhanh hay chaäm hôn kyø tröôùc?

Lyù do taïi sao?

Cuoái cuøng, phaân tích vieäc coâng ty cô caáu boá trí nguoàn vaø söû duïng voán löu ñoäng

coù hôïp lyù vôùi ñaëc ñieåm ngaønh ngheà kinh doanh cuûa coâng ty khoâng? Coâng ty coù laáy voán

ngaén haïn ñaàu tö taøi saûn coá ñònh khoâng? Neáu coù, thì taïi sao vaø taùc ñoäng cuûa noù ñeán tình

hình taøi chính DN? Tôùi thôøi ñieåm baùo caùo, voøng quay voán löu ñoäng laø bao nhieâu ngaøy?

Nhanh hay chaäm so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, lyù do?

Ñeå thaáy ñöôïc söï bieán ñoäng caùc khoaûn muïc trong baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty,

NVTD seõ söû duïng moät soá nhoùm chæ tieâu sau ñeå phaân tích :

- Nhoùm caùc chæ tieâu thu nhaäp : tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu thuaàn, tyû suaát lôïi nhuaän

treân toång taøi saûn vaø tyû suaát lôïi nhuaän treân voán chuû sôû höõu.

- Nhoùm caùc chæ tieâu thanh khoaûn goàm coù heä soá khaû naêng thanh toaùn nhanh vaø heä soá

khaû naêng thanh toaùn hieän thôøi.

- Nhoùm caùc chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính : heä soá nôï, heä soá nôï phaûi traû treân voán chuû sôû höõu

vaø heä soá nôï quaù haïn treân toång dö nôï NH.

- Nhoùm caùc chæ tieâu hoaït ñoäng : voøng quay haøng toàn kho, kyø thu tieàn bình quaân, soá

ngaøy phaûi traû ngöôøi baùn bình quaân, tyû leä doanh thu treân toång taøi saûn vaø voøng quay voán

löu ñoäng.

NVTD seõ duøng kyõ thuaät so saùnh xu höôùng cuûa caùc chæ tieâu theo thôøi gian ñeå

phaân tích, ñaùnh giaù caùc chæ tieâu treân. Sau khi thaåm ñònh, ñaùnh giaù veà naêng löïc taøi chính,

tình hình SXKD cuûa DN, NVTD ruùt ra keát luaän nhaän xeùt veà :

- Tình hình taøi chính toát hay xaáu, cô caáu taøi saûn coù phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm kinh doanh

cuûa ñôn vò khoâng, khaû naêng töï chuû taøi chính.

- Tình hình hoaït ñoäng SXKD coù thuaän lôïi khoâng, keát quaû kinh doanh cao hay thaáp, thò

tröôøng tieâu thuï ña daïng hay heïp …

2.2.4 Tính toaùn hieäu quaû kinh teá cuûa phöông aùn/döï aùn vay voán ñeå thaáy khaû

naêng traû nôï ngaân haøng

Ngoaøi nhöõng hoà sô taøi lieäu veà phaùp lyù, taøi chính thì khaùch haøng caàn phaûi cung

caáp theâm hoà sô vay voán, thoâng thöôøng seõ coù nhöõng loaïi giaáy tôø sau :

* Ñoái vôùi cho vay ngaén haïn :

- Giaáy ñeà nghò vay voán theo maãu cuûa NHNT.

- Caùc giaáy tôø lieân quan ñeán muïc ñích, ñoái töôïng söû duïng voán vay, tính khaû thi vaø hieäu

quaû cuûa döï aùn hoaëc phöông aùn vay voán. Moät soá trong caùc loaïi taøi lieäu chöùng töø ñoù bao

goàm (neáu coù) :

+ Hôïp ñoàng kinh teá ñaàu ra veà baùn haøng hoùa, dòch vuï; hôïp ñoàng bao tieâu saûn phaåm;

hôïp ñoàng xuaát nhaäp khaåu uûy thaùc.

+ Hôïp ñoàng kinh teá ñaàu vaøo veà mua nguyeân vaät lieäu …

+ Thoâng baùo chæ tieâu keá hoaïch nhaø nöôùc giao, giaáy pheùp xuaát nhaäp khaåu, thö baûo

laõnh …

+ Caùc taøi lieäu khaùc lieân quan ñeán nhu caàu vay voán vaø söû duïng voán.

* Ñoái vôùi cho vay trung, daøi haïn :

- Giaáy ñeà nghò vay voán theo maãu cuûa NHNT.

- Caùc baûn sao :

+ Baùo caùo khaû thi (luaän chöùng kinh teá kyõ thuaät) ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn duyeät theo

qui cheá quaûn lyù ñaàu tö vaø xaây döïng cô baûn cuûa Chính phuû.

+ Caùc loaïi giaáy pheùp caàn thieát (theo quy ñònh) nhö giaáy pheùp xaây döïng, giaáy pheùp veà

veä sinh moâi tröôøng vaø phoøng choáng chaùy noå, quyeát ñònh giao ñaát hoaëc thueâ ñaát (löu yù

thôøi haïn coøn laïi cuûa giaáy thueâ ñaát phaûi baèng hoaëc daøi hôn thôøi haïn döï aùn)..vv..

+ Döï toaùn, vaên baûn pheâ duyeät toång döï toaùn.

+ Hôïp ñoàng thi coâng, hôïp ñoàng cung caáp vaät tö thieát bò, hôïp ñoàng bao tieâu saûøn phaåm…

+ Pheâ duyeät cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò, cô quan coù thaåm quyeàn veà nhaø thaàu thi coâng hay

nhaø cung caáp thieát bò.

+ Taøi lieäu chöùng minh nguoàn cung caáp nguyeân vaät lieäu, thò tröôøng cuûa döï aùn …

+ Caùc taøi lieäu khaùc lieân quan ñeán döï aùn, chính saùch cheá ñoä cuûa caùc caáp (neáu coù).

Khi thaåm ñònh töøng döï aùn seõ coù nhöõng noäi dung caàn thaåm ñònh khaùc nhau.

* Ñoái phöông aùn vay voán ngaén haïn

Khi ñaùnh giaù tính khaû thi cuûa phöông aùn vay voán ngaén haïn, NVTD ñaùnh giaù thò

tröôøng cung caáp nguyeân vaät lieäu cho coâng ty coù ñaùp öùng ñuû khoâng, coù gaëp khoù khaên

veà giaù caû, tyû giaù khoâng? Sau ñoù, xeùt doanh thu döï kieán coù phuø hôïp vôùi naêng löïc thöïc

teá cuûa DN khoâng? Khi DN coù khaû naêng saûn xuaát nhö theá thì thò tröôøng tieâu thuï coù ñöôïc

ñaûm baûo khoâng, cô sôû chöùng minh vaø so saùnh doanh thu keá hoaïch vôùi con soá ñaõ thöïc

hieän naêm tröôùc ñeå xem DN ñaët keá hoaïch doanh thu nhö treân coù hôïp lyù khoâng? Töø

baûng keá hoaïch hieäu quaû phöông aùn, NVTD tính voøng quay voán löu ñoäng ñeå xaùc ñònh

thôøi haïn cho vay, kyø haïn traû nôï phuø hôïp. Ñoái vôùi cho vay theo haïn möùc, NVTD xaùc

ñònh theâm haïn möùc cho vay theo tính toaùn cuûa mình.

Haïn möùc tín duïng = chi phí caàn thieát trong kyø keá hoaïch/voøng quay voán löu ñoäng – voán

töï coù vaø coi nhö töï coù – caùc khoaûn huy ñoäng khaùc, trong ñoù :

Chi phí caàn thieát = doanh thu thuaàn theo keá hoaïch – khaáu hao cô baûn – lôïi nhuaän ñònh

möùc.

* Ñoái döï aùn vay voán trung daøi haïn

Noäi dung thaåm ñònh tính hieäu quaû cuûa moät döï aùn vay voán trung daøi haïn phöùc taïp

hôn nhieàu so vôùi phöông aùn vay voán ngaén haïn, bao goàm :

(cid:153) Thaåm ñònh veà maët kyõ thuaät

- Teân saûn phaåm môùi, thò tröôøng tieâu thuï trong nöôùc hay xuaát khaåu, phaïm vi thò tröôøng

(tieán haønh nghieân cöùu thò tröôøng chöa).

- Toång giaù trò thieát bò nhaäp khaåu, trong ñoù : trò giaù taøi saûn höõu hình (phaàn giaù trò vaät

chaát taøi saûn nhö thieát bò vaø phuï tuøng thay theá tính theo giaù nhaäp CIF vaø chi phí vaän

chuyeån tôùi nhaø maùy, chi phí laép ñaët, chaïy thöû …); trò giaù taøi saûn voâ hình (phaàn phi vaät

chaát nhö chi phí ñaøo taïo, chuyeån giao kyõ thuaät, phí hoa hoàng, laõi vay traû chaäm, chi phí

chuyeân gia …). Thieát bò saûn xuaát trong nöôùc (neáu coù), trò giaù.

- Coâng suaát thieát keá, thieát bò nhaäp khaåu môùi/cuõ, teân haõng vaø nöôùc saûn xuaát, naêm saûn

xuaát, coâng ngheä saûn xuaát, phaân tích tính hieän ñaïi, öu vieät vaø haïn cheá cuûa coâng ngheä.

- Toång chi phí ñaàu tö vaø nguoàn voán

Toång voán ñaàu tö döï aùn goàm voán xaây laép (bao goàm caû chi phí khaûo saùt, thieát keá,

tieàn thueâ ñaát …); voán thieát bò (bao goàm thieát bò nhaäp khaåu baèng ngoaïi teä, thieát bò mua

trong nöôùc, taän duïng thieát bò hieän coù …Tröôøng hôïp thieát bò nhaäp khaåu theo phöông thöùc

traû chaäm, ghi roõ trò giaù vaø laõi suaát, hoa hoàng … traû chaäm) vaø voán löu ñoäng cho döï aùn.

Nguoàn voán goàm voán töï coù cuûa DN tham gia döï aùn môùi (ghi roõ soá tieàn, tyû troïng

trong toång döï toaùn ñaàu tö); nguoàn voán vay (ghi roõ toång soá tieàn xin vay, tyû troïng voán

vay trong toång döï toaùn ñaàu tö, töø caùc NH naøo vôùi soá tieàn, thôøi haïn, laõi suaát, ñoái töôïng

ñaàu tö) vaø caùc nguoàn voán khaùc (neáu coù nhö voán ngaân saùch caáp, voán goùp lieân doanh,

phaùt haønh traùi phieáu, baùn coå phaàn, vay caùn boä CNV …).

- Thaåm ñònh khaû naêng cung caáp ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát : nguoàn cung caáp nguyeân vaät

lieäu cho döï aùn; nguoàn cung caáp ñieän, nhieân lieäu; nguoàn cung caáp lao ñoäng vaø phaân

tích caùc yeáu toá ñaàu vaøo khaùc cuûa saûn xuaát nhö nguoàn cung caáp bao bì, phuï tuøng thay

theá. Khi phaân tích, tính toaùn hieäu quaû kinh teá trong döï aùn ñaàu tö caàn chuù yù caùc yeáu toá

ñaàu vaøo, ñaàu ra. Cuï theå : nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo vaø höôùng phaùt trieån ñoái vôùi vaät lieäu

trong töông lai, tính ñuùng, tính ñuû caùc chi phí caáu thaønh giaù thaønh saûn phaåm (keå caû chi

phí quaûng caùo, tieáp thò, chi phí baùn haøng, caùc loaïi thueá …) Döï kieán giaù baùn phuø hôïp vôùi

thöïc teá khoâng, thò tröôøng tieâu thuï coù trieån voïng khoâng. Khaû naêng thöïc hieän cuûa DN,

phöông thöùc tieâu thuï, maïng löôùi phaân phoái …

- Thaåm ñònh thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm : xaùc ñònh nhu caàu thò tröôøng hieän taïi vaø

töông lai khi döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng; caùc nguoàn cung caáp hieän taïi vaø töông lai.

(cid:153) Thaåm ñònh keá hoaïch SXKD

- Xaùc ñònh coâng suaát cuûa thieát bò coù theå ñaït ñöôïc trong thôøi gian vay nôï NH baèng caùch

so saùnh coâng suaát lyù thuyeát vôùi coâng suaát khaû duïng.

- Xaùc ñònh doanh thu theo coâng suaát döï kieán baèng caùch nhaân giaù baùn bình quaân vôùi

khoái löôïng saûn phaåm tieâu thuï trong naêm.

- Xaùc ñònh chi phí ñaàu vaøo theo coâng suaát thieát keá coù theå ñaït ñöôïc goàm chi phí bieán

ñoåi vaø chi phí coá ñònh.

(cid:153) Thaåm ñònh döï aùn veà maët taøi chính

- Phaân tích ñieåm hoøa voán goàm coù ba chæ tieâu sau saûn löôïng hoøa voán, doanh thu hoøa

voán, ñieåm hoøa voán tieàn teä.

- Tính hieän giaù thuaàn (NPV), suaát sinh lôøi noäiboä (IRR), thôøi gian hoaøn voán (PP).

- Phaân tích caùc tröôøng hôïp ruûi ro coù theå xaûy ra ñoái vôùi döï aùn : ruûi ro coù nguyeân nhaân töø

hoaït ñoäng SXKD cuûa baûn thaân DN, ruûi ro töø noäi boä ngaønh saûn xuaát vaø ruûi ro kinh

doanh töø moâi tröôøng kinh teá vó moâ. Töø doù coù döï tính haïn cheá ruûi ro coù theå coù. Vieäc chæ

ra caùc ruûi ro naøy moät caùch ñònh tính song cuõng neân tieán haønh phaân tích ñònh löôïng, theå

hieän qua phaân tích ñoä nhaïy, döï baùo vôùi nhöõng thay ñoåi trong ñaàu ra vaø ñaàu vaøo.

Nhöõng tröôøng hôïp chuaån : taêng giaûm 5%, 10%, 15% cuûa saûn löôïng, bieán phí, ñôn giaù

baùn … Ñeå phaân tích ñònh löôïng, NVTD seõ laäp caùc baûng sau xaùc ñònh qui moâ döï aùn,

baûng tính keát quaû hoaït ñoäng cuûa döï aùn, baûng tính nguoàn traû nôï NH, baûng tính khaáu hao

vaø laõi vay, baûng tính caùc chæ tieâu NPV, IRR, thôøi gian hoaøn voán coù chieát khaáu, baûng

phaân tích ñoä nhaïy.

Tính toaùn nguoàn traû nôï NH : treân cô sôû vieäc phaân tích tính khaû thi vaø hieäu quaû

cuûa döï aùn, NVTD phaûi neâu roõ ñaùnh giaù cuûa mình veà phöông aùn traû nôï cuûa khaùch haøng.

Ngoaøi ra, coøn caùc nguoàn coù theå huy ñoäng traû nôï NH caùc khoaûn thueá ñöôïc mieãn, giaûm

theo luaät ñònh, lôïi nhuaän cuûa saûn xuaát, kinh doanh khaùc, huy ñoäng voán coå ñoâng, thanh

lyù taøi saûn .. thoâng thöôøng caùc nguoàn traû nôï chuû yeáu :

Cho vay ngaén haïn : nguoàn traû nôï laø doanh thu töø hoaït ñoäng SXKD.

Cho vay trung, daøi haïn : khaáu hao cô baûn vaø moät phaàn lôïi nhuaän.

2.2.5 Phaân tích caùc ñieàu kieän ñaûm baûo nôï vay

Khi phaân tích ñieàu kieän ñaûm baûo, NVTD phaûi quaùn trieät tö töôûng : nguoàn traû nôï

NH an toaøn nhaát, cô baûn nhaát laø nguoàn thu töø döï aùn/phöông aùn SXKD do ñoù döï

aùn/phöông aùn vay voán phaûi coù hieäu quaû, coù laõi. Vì vaäy ñieàu kieän tieân quyeát khi xeùt

duyeät cho vay laø tính khaû thi cuûa döï aùn. Taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc baûo laõnh laø caùc

nguoàn thu döï phoøng trong tröôøng hôïp keá hoaïch traû nôï cuûa khaùch haøng khoâng theå thöïc

hieän ñöôïc.

Hieän nay, caùc TCTD thöïc hieän ñaûm baûo tieàn vay theo caùc nghò ñònh

178/1999/NÑ-CP ngaøy 29/12/1999 veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc TCTD; nghò ñònh soá

85/2002/NÑ-CP ngaøy 25/10/2002 veà söûa ñoåi, boå sung nghò ñònh 178/1999/NÑ-CP ngaøy

29/12/1999 veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc TCTD vaø thoâng tö soá 07/2003/TT-NHNN

ngaøy 19/05/2003 veà höôùng daãn thöïc hieän moät soá qui ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc

TCTD do NHNN ban haønh. Tuøy töøng tröôøng hôïp, theo nhöõng qui ñònh treân vaø höôùng

daãn cuûa NHNT, hoà sô ñaûm baûo tieàn vay coù khaùc nhau.

* Tröôøng hôïp cho vay khoâng coù baûo ñaûm :

- Giaáy cam keát cuûa khaùch haøng veà vieäc thöïc hieän baûo ñaûm baèng taøi saûn khi ñöôïc chi

nhaùnh yeâu caàu. Trong moät soá tröôøng hôïp giaáy cam keát naøy coù theå keát hôïp vôùi giaáy ñeà

nghò vay voán.

- Chæ thò cuûa Chính phuû veà vieäc cho vay khoâng coù baûo ñaûm ñoái vôùi khaùch haøng (neáu

vieäc cho vay khoâng coù baûo ñaûm theo chæ thò cuûa Chính phuû).

- So saùnh vôùi caùc ñieàu kieän cho vay khoâng coù baûo ñaûm theo qui ñònh cuûa NHNT Vieät

Nam vaø caùc qui ñònh khaùc coù lieân quan. Ñoái chieáu dö nôï vôùi möùc cho vay khoâng coù

baûo ñaûm chi nhaùnh ñöôïc pheùp thöïc hieän.

* Tröôøng hôïp cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn cuûa khaùch haøng :

Moãi loaïi taøi saûn coù caùc giaáy tôø sôû höõu khaùc nhau. Trong ñoù moät soá loaïi giaáy tôø

chuû yeáu goàm :

- Giaáy tôø phaùp lyù chöùng nhaän quyeàn sôû höõu : taøi saûn laø phöông tieän vaän taûi taøu thuyeàn

thì coù giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù, giaáy pheùp löu haønh; ñaát ñai vaø taøi saûn gaén lieàn treân

ñaát coù giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát vaø caùc giaáy tôø lieân quan ñeán taøi saûn gaén

lieàn treân ñaát.

- Hoaù ñôn, vaän ñôn chöùng töø lieân quan, caùc bieân baûn baøn giao, quyeát ñònh giao taøi saûn

(neáu taøi saûn do caáp treân cuûa khaùch haøng giao).

- Caùc chöùng töø coù giaù (soå tieát kieäm, kyø phieáu, traùi phieáu..vv..).

- Caùc loaïi giaáy tôø khaùc coù lieân quan.

* Tröôøng hôïp baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay

- Giaáy cam keát theá chaáp taøi saûn hình thaønh töø voán vay trong ñoù neâu roõ chuû ñoäng thoâng

baùo tình hình hình thaønh taøi saûn, baøn giao ngay caùc giaáy tôø lieân quan ñeán taøi saûn khi coù.

- Coâng vaên cuûa Chính phuû cho pheùp khaùch haøng ñöôïc baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh

töø voán vay (neáu vieäc baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay theo chæ thò cuûa

Chính Phuû)

* Tröôøng hôïp baûo laõnh baèng taøi saûn cuûa beân thöù 3 :

Ngoaøi caùc giaáy tôø nhö tröôøng hôïp baûo ñaûm baèng taøi saûn cuûa khaùch haøng, caàn coù :

- Cam keát baûo laõnh baèng taøi saûn cuûa beân thöù 3 ñeå khaùch haøng vay voán.

- Baùo caùo tình hình taøi chính cuûa beân thöù 3 (quyeát toaùn, baùo caùo taøi chính caùc naêm gaàn

nhaát).

- Neâu roõ caùc yeáu toá veà taøi saûn cuûa beân thöù ba nhö cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn

cuûa khaùch haøng vay.

- Neâu roõ moái quan heä giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi baûo laõnh

- Noäi dung cam keát, thôøi haïn cam keát, ñieàu kieän cam keát (neáu coù).

Ñoái vôùi baûo laõnh cuûa caùc toå chöùc ñoaøn theå chính trò xaõ hoäi : neâu roõ cô sôû phaùp

lyù, noäi dung cam keát, thôøi haïn cam keát, ñieàu kieän cam keát (neáu coù).

NVTD seõ neâu taøi saûn baûo ñaûm coù phuø hôïp vôùi qui ñònh khoâng, tính phaùp lyù cuûa

taøi saûn theá chaáp, caàm coá, baûo laõnh nhö teân chuû sôû höõu, giaáy tôø phaùp lyù, tình traïng trieån

voïng cuûa taøi saûn, söï tranh chaáp, thöøa keá, ñoàng sôû höõu …; phaân tích khaû naêng quaûn lyù,

tính thanh khoaûn cuûa taøi saûn vaø ñònh giaù giaù trò cuûa taøi saûn ñaûm baûo vaø ñoái chieáu vôùi

dö nôï vay, xaùc ñònh tyû leä % so vôùi taøi saûn baûo ñaûm. Ngoaøi ra, trong tôø trình NVTD

cuõng neâu roõ thuû tuïc theá chaáp caàm coá, keát quaû ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm, thôøi gian vaø

möùc baûo hieåm taøi saûn (neáu taøi saûn phaûi baûo hieåm theo qui ñònh cuûa phaùp luaät).

2.2.6 Nhöõng haïn cheá cuûa quaù trình thaåm ñònh tín duïng

Ñieàu maø hieän nay baùo chí thöôøng pheâ phaùn cho raèng caùc NH nhö moät “tieäm

caàm ñoà” vì caùc khoaûn vay ñeàu yeâu caàu phaûi coù taøi saûn theá chaáp vaø xem ñoù laø vaán ñeà

mang tính chaát quyeát ñònh cho vay. Bôûi vì sao? Yeáu toá quyeát ñònh khi cho vay laø khaû

naêng traû nôï cuûa moät khaùch haøng. Khaû naêng naøy phuï thuoäc hoaøn toaøn vaøo tính hieäu quaû,

khaû thi cuûa phöông aùn vay voán. Khi thaåm ñònh tính hieäu quaû cuûa phöông aùn vay voán,

NVTD khoâng coù nhieàu cô sôû ñeå ñaùnh giaù tính khaû thi. Hôn nöõa, khi ñaùnh giaù naêng löïc

taøi chính cuûa khaùch haøng thì chæ döïa hoaøn toaøn vaøo nhaän ñònh chuû quan cuûa NVTD.

Trong khi ñoù heä thoáng döõ lieäu thoáng keâ cuûa quoác gia veà ngaønh ngheà, xu höôùng phaùt

trieån, döï baùo töông lai, chính saùch hoã trôï nhöõng ngaønh ngheà naøo trong thôøi gian tôùi coøn

raát thieáu thoán chuû yeáu bieát qua baùo chí trong khi ñoù NH laïi khoâng caäp nhaät thöôøng

xuyeån ñeå cung caáp thoâng tin cho NVTD. Heä thoáng thoâng tin TD trong noäi boä NHNT

caäp nhaät veà nhöõng khaùch haøng kinh doanh cuøng ngaønh ngheà vaãn chöa coù ñaày ñuû ñeå

taïo cô sôû döõ lieäu ngaønh duøng khi so saùnh cho thaáy ñöôïc qui moâ, khaû naêng phaùt trieån

cuûa DN ñoù cuõng nhö cuûa ngaønh.

Vieäc phaân tích thieän chí traû nôï cuûa khaùch haøng laø vaán ñeà raát khoù, noù mang tính

chaát ñònh tính raát nhieàu. NVTD laïi chöa ñöôïc ñaøo taïo ñaày ñuû veà khaû naêng thaåm ñònh,

phöông phaùp tìm hieåu taâm lyù khaùch haøng ñeå nhaän daïng nhöõng khaùch haøng naøo thaät söï

coù nhu caàu vay, khaùch haøng naøo coù yù ñònh löøa ñaûo. Daãn ñeán moät keát quaû, moãi nhaân

vieân ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro khaùc nhau vaø coù ñoâi khi coù nhöõng ñeà xuaát cho vay sai laàm.

Vì vaäy, moät taát yeáu ñeå ñaûm baûo cho nguoàn thu hoài nôï cuûa NH laø taøi saûn ñaûm baûo.

Hieän nay, vieäc phaùt maõi taøi saûn ñaûm baûo cuûa khaùch haøng raát laø khoù khaên keùo daøi trong

nhieàu naêm vöøa laøm giaûm khaû naêng söû duïng voán cuûa NH vöøa laøm giaûm heä soá an toaøn

tín duïng.

2.2.7 Moät soá ví duï minh hoïa nhöõng haïn cheá trong quaù trình thaåm ñònh taïi

NHNT Vieät Nam

Ví duï 1 :

Coâng ty A laø moät coâng ty TNHH tö nhaân. Ngaønh ngheà kinh doanh chính laø saûn

xuaát caùc loaïi nöôùc uoáng coù gas. Naêm 2002, coâng ty ñaàu tö xaây döïng moät nhaø maùy saûn

xuaát bia, taøi saûn theá chaáp moät phaàn laø taøi saûn hình thaønh töø voán vay vaø moät phaàn töø taøi

saûn cuûa ngöôøi baûo laõnh. Khi döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng thì saûn phaåm chöa ñöôïc ngöôøi tieâu

duøng chaáp nhaän lieàn neân doanh soá raát thaáp vaø ñaõ qua thôøi kyø aân haïn nôï nhöng coâng ty

vaãn khoâng coù khaû naêng traû nôï.

Nguyeân nhaân : moät döï aùn trung daøi haïn, nguoàn traû nôï NH töø khaáu hao vaø moät

phaàn lôïi nhuaän. Do doanh soá coâng ty khoâng theo döï kieán neân nguoàn traû nôï bò haïn cheá.

Nhaân vieân thaåm ñònh ñaõ khoâng thaåm ñònh kyõ ñaàu ra cuûa saûn phaåm maø NH laïi döïa

nhieàu vaøo taøi saûn baûo ñaûm. Daây chuyeàn saûn xuaát treân laø moät taøi saûn chuyeân duïng raát

khoù khaên trong vieäc phaùt maõi.

Ví duï 2 :

Coâng ty cô khí B laø moät DN nhaø nöôùc, thieát keá cheá taïo, laép ñaêït maùy cô khí noâng

nghieäp; laép ñaët caáu kieän kim loaïi, thieát bò coâng trình thuûy lôïi, thuûy ñieän; saûn xuaát vaø

laép raùp caùc loaïi keát caáu theùp trong xaây döïng, coâng nghieäp. Coâng ty laø moät coâng ty con

cuûa toång coâng ty thuoäc boä noâng nghieäp. Haàu nhö caùc coâng trình do coâng ty thi coâng

ñeàu ñöôïc toång coâng ty giao vaø thöôøng laø caùc coâng trình thuoäc nguoàn voán ngaân saùch.

Coâng ty vay voán ngaén haïn NH ñeå boå sung voán löu ñoäng phuïc vuï caùc coâng trình thi

coâng vôùi haïn möùc ñöôïc duyeät laø 7 tyû ñoàng. Nguoàn traû nôï töø tieàn thu ñöôïc cuûa caùc

khaùch haøng. Böôùc sang naêm 2004, nguoàn ngaân saùch thanh toaùn cho caùc coâng trình cuûa

coâng ty khoâng ñuùng keá hoaïch vaø DN khoâng traû ñöôïc nôï vay ñeán haïn cuûa NH.

Nguyeân nhaân : trong lónh vöïc ñaàu tö xaây döïng cô baûn, tieán ñoä thanh toaùn thöôøng

raát chaäm phuï thuoäc raát nhieàu vaøo tieán ñoä nghieäm thu, thanh quyeát toaùn töø ngaân saùch

nhaø nöôùc. Nguoàn tieàn traû nôï NH laø phuï thuoäc hoaøn toaøn vaøo vieäc nghieäm thu vaø nguoàn

voán ngaân saùch nhaø nöôùc. Khi thaåm ñònh tính khaû thi cuûa phöông aùn vay voán thì NVTD

chæ tính hieäu quaû cuûa phöông aùn maø khoâng thaåm ñònh khaû naêng thanh toaùn cuûa caùc

khaùch haøng. Do ñoù, vieäc coâng ty khoâng traû ñöôïc nôï NH laø taát yeáu.

Ví duï 3 :

Ngaân haøng B cho moät DN nhaø nöôùc C vay ñeå saûn xuaát giaày deùp xuaát khaåu.

Coâng ty naøy ñaõ quan heä raát laâu naêm vôùi NH vaø coù uy tín trong thanh toaùn nôï vay vôùi

NH. Do coâng ty nhaän ñöôïc ñôn ñaët haøng coù giaù trò raát lôùn trong nhieàu naêm lieàn neân

khaû naêng saûn xuaát khoâng ñuû caàn phaûi ñaàu tö. Sau khi ñaàu tö xaây döïng theâm nhaø xöôûng,

maùy moùc thieát bò moät thôøi gian thì hoaït ñoäng SXKD cuûa coâng ty khoâng coøn toát nhö

tröôùc, tyû suaát sinh lôïi giaûm. Ñoàng thôøi, moät loâ haøng lôùn cuûa coâng ty khoâng ñöôïc khaùch

haøng nöôùc ngoaøi thanh toaùn daãn ñeán coâng ty khoâng coù tieàn thanh toaùn nôï ñeán haïn cho

NH.

Nguyeân nhaân : vì DN ñöôïc NH tín nhieäm trong quan heä TD neân NVTD coù taâm

lyù lôi loûng trong kieåm tra, giaùm saùt hoaït ñoäng kinh doanh, toàn kho cuûa DN. Soá lieäu keá

toaùn cuûa DN khoâng chính xaùc, phaûn aùnh khoâng trung thöïc coâng nôï phaûi traû cuûa DN,

chöa qua kieåm toaùn haøng naêm. NH ñaõ tin töôûng vaøo möùc ñoä kinh doanh cuûa DN vaø ñaõ

boû qua tính caùch cuûa ngöôøi ñi vay (chuû DN cuøng vôùi moät soá tröôûng phoøng khai khoáng,

naâng giaù trò maùy moùc thieát bò trong quaù trình ñaàu tö). Do ñoù, khi coâng ty khoâng traû

ñöôïc nôï maø ban giaùm ñoác coâng ty coøn bò lieân ñôùi trong vieäc kieän tuïng chieám ñoaït taøi

saûn NH.

Toùm laïi, caùc tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï ñeàu do moät phaàn noäi

dung thaåm ñònh naøo ñoù chöa roõ raøng. Nguyeân nhaân gaây ra phuï thuoäc nhieàu vaøo naêng

löïc thaåm ñònh cuûa NVTD. Nhöõng nhaân vieân laøm vieäc laâu naêm, ñaõ phaân tích nhieàu baùo

caùo taøi chính cuûa nhieàu coâng ty trong nhieàu ngaønh ngheà neân coù caûm nhaän, ñaùnh giaù

saâu saéc hôn trong khi ñoù nhöõng nhaân vieân môùi vaøo ngheà naêng löïc coøn yeáu, chöa coù

nhieàu kinh nghieäm neân seõ coù nhöõng ñaùnh giaù hôøi hôït veà möùc ñoä cuûa khoaûn vay ñoù daãn

ñeán coù nhöõng ñeà nghò cho vay sai laàm gaây ruûi ro cho NH. Chính vì vaäy, ñeå khaéc phuïc

moät phaàn nhöõng thieáu soùt trong vieäc thu thaäp thoâng tin NHNT neân xaây döïng moät heä

thoáng chaám ñieåm tín duïng DN nhaèm ñònh löôïng ruûi ro cuûa khaùch haøng ñeå hoã trôï nhaân

vieân trong quaù trình thaåm ñònh hoà sô vay voán vaø ban giaùm ñoác ra quyeát ñònh cho vay.

CHÖÔNG 3 : HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP –

MOÄT BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN

DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG VIEÄT NAM

3.1 Muïc ñích vaø cô sôû xaây döïng heä thoáng chaám ñieåm tín duïng

• Muïc ñích :

Heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp laø moät coâng cuï giaùm saùt vaø kieåm

tra tín duïng quan troïng nhaèm hoã trôï cho NH trong vieäc ra caùc quyeát ñònh tín duïng. Heä

thoáng naøy coù theå giuùp theo doõi ñöôïc nhöõng daáu hieäu ruûi ro cuûa khaùch haøng vay ñeå coù

nhöõng quyeát ñònh thích öùng nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa NH. Treân cô sôû

chaám ñieåm tín duïng, NH coù theå ñöa ra chính saùch khaùch haøng phuø hôïp vôùi muïc tieâu

phaùt trieån kinh doanh chung cuûa NH.

• Cô sôû xaây döïng :

Thöù nhaát, vieäc xaây döïng heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp ñöôïc thöïc

hieän döïa treân phöông phaùp so saùnh. Haàu nhö toaøn boä caùc ñoäng taùc chaám ñieåm töøng

yeáu toá trong heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ñeàu ñöôïc laëp ñi laëp laïi baèng caùch so saùnh

caùc soá lieäu ñònh löôïng, soá lieäu ñònh tính thöïc teá cuûa khaùch haøng vôùi caùc soá lieäu chuaån

ôû trong baûng chaám ñieåm. Neáu caùc soá lieäu thöïc teá gaàn vôùi soá lieäu chuaån naøo thì seõ laáy

thang ñieåm cuûa soá lieäu ñoù. Vôùi phöông phaùp naøy ñaõ giuùp cho heä thoáng chaám ñieåm trôû

neân deã hieåu vaø deã söû duïng hôn.

Thöù hai, caùc soá lieäu chuaån trong caùc baûng chaám ñieåm ñöôïc ñöa ra döïa treân cô

sôû keát quaû nghieân cöùu, kinh nghieäm phaân tích ñaùnh giaù keát hôïp vôùi coâng taùc thoáng keâ

cuûa caùc chuyeân gia taøi chính veà caùc keát quaû thaåm ñònh tín duïng caùc doanh nghieäp hoaït

ñoäng vôùi nhöõng qui moâ khaùc nhau, lónh vöïc ngaønh ngheà kinh doanh khaùc nhau, loaïi

hình toå chöùc khaùc nhau. Vôùi moät khoaûng thôøi gian nghieân cöùu laâu daøi, caùc chuyeân gia

taøi chính ñaõ ruùt ra ñöôïc nhöõng soá lieäu ñöôïc xem laø chuaån, ñieån hình ñeå töø ñoù noù laøm

cô sôû thöïc hieän vieäc so saùnh, ñaùnh giaù caùc soá lieäu caàn phaân tích. Moät ñieàu caàn löu yù laø

caùc soá lieäu chuaån naøy chæ mang tính töông ñoái, khoâng chính xaùc nhö trong toaùn hoïc vaø

theo thôøi gian khi taäp hôïp döõ lieäu nghieân cöùu ñuû lôùn, nhöõng soá lieäu kinh teá vó moâ thay

ñoåi thì nhöõng soá lieäu naøy coù theå seõ ñöôïc thay ñoåi theo cho phuø hôïp.

Thöù ba, vieäc chaám ñieåm laø moät caùch löôïng hoùa caùc chæ tieâu nhaèm giuùp nhaân

vieân tín duïng coù theå so saùnh söï khaùc nhau giöõa caùc khaùch haøng. Moãi tieâu chí seõ coù söï

phuø hôïp vaø quan troïng khaùc nhau ñoái vôùi töøng khaùch haøng do ñoù heä thoáng seõ aùp duïng

caùc troïng soá khaùc nhau vôùi töøng tieâu chí. Vieäc ñöa ra caùc tyû troïng naøy cuõng chæ döïa

vaøo kinh nghieäm, keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc chuyeân gia taøi chính vaø söï lyù giaûi phuø

hôïp veà maët kinh teá cuûa nhöõng chæ tieâu naøy.

Cuoái cuøng laø heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp naøy ñaõ söû duïng heä

thoáng thang ño khoaûng caùch ñeå laøm cô sôû cho vieäc chaám ñieåm. Ñaây laø loaïi thöôùc ño

khoâng chæ saép xeáp caùc yeáu toá theo thöù töï maø coøn phaân bieät söï saép xeáp thöù töï ñoù thaønh

nhöõng khoaûng caùch baèng nhau.

3.2 Caùc yeáu toá cuûa heä thoáng

3.2.1 Yeáu toá taøi chính

Ñaây laø moät yeáu toá khoâng theå thieáu khi chaám ñieåm doanh nghieäp vì noù cho thaáy

naêng löïc taøi chính cuûa doanh nghieäp. ÔÛ phaàn noäi dung naøy coù 12 baûng chaám cho 12

nhoùm khaùch haøng ñöôïc phaân theo qui moâ (lôùn, vöøa, nhoû) vaø nhoùm lónh vöïc hoaït ñoäng

(noâng nghieäp-laâm nghieäp-thuûy saûn, thöông maïi-dòch vuï, coâng nghieäp, xaây döïng). Do

coù 4 nhoùm lónh vöïc hoaït ñoäng seõ coù 4 baûng taøi chính töông öùng, moãi nhoùm lónh vöïc seõ

coù 3 möùc ñoä qui moâ doanh nghieäp laø lôùn, trung bình vaø nhoû. Trong moãi baûng naøy seõ coù

4 nhoùm chæ tieâu taøi chính laø nhoùm chæ tieâu thanh khoaûn, nhoùm chæ tieâu hoaït ñoäng,

nhoùm chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính vaø nhoùm chæ tieâu thu nhaäp.

3.2.2 Yeáu toá phi taøi chính

Ngoaøi nhöõng yeáu toá taøi chính thì khi ñaùnh giaù coâng ty caàn phaûi quan taâm caû

nhöõng yeáu toá phi taøi chính. Ñoù laø nhöõng yeáu toá khoâng theå hieän tröïc tieáp baèng nhöõng

con soá trong caùc baùo caùo taøi chính maø seõ coù aûnh höôûng moät caùch giaùn tieáp ñeán caùc soá

lieäu taøi chính, duø ít hay nhieàu. Ñoái vôùi caùc yeáu toá phi taøi chính thì khoâng phaûi phaân

theo qui moâ doanh nghieäp, lónh vöïc hoaït ñoäng bôûi vì noù cho pheùp hieåu moät DN ñaït

ñöôïc keát quaû taøi chính, kinh doanh ñoù laø tuøy thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nöõa ngoaøi ñaëc

ñieåm ngaønh, qui moâ DN. Coù nhieàu nhoùm chæ tieâu ñöôïc xeáp vaøo nhoùm caùc yeáu toá phi

taøi chính nhö nhoùm doøng tieàn, nhoùm quaûn lyù, nhoùm uy tín trong giao dòch, nhoùm caùc

yeáu toá beân ngoaøi vaø nhoùm caùc yeáu toá khaùc.

3.2.3 Yeáu toá ñieåm soá vaø troïng soá

Trong heä thoáng chaám ñieåm tín duïng naøy, phaàn chaám ñieåm taøi chính goàm coù 4

nhoùm chæ tieâu taøi chính cô baûn. ÔÛ töøng chæ tieâu taøi chính coù 5 trò soá ñöôïc chia thaønh 5

coät caùch nhau 20 ñieåm, ñieåm thaáp nhaát laø 20 ñieåm vaø ñieåm cao nhaát laø 100 ñieåm töông

öùng cho töøng qui moâ doanh nghieäp trong töøng baûng nhoùm lónh vöïc hoaït ñoäng (xem töø

phuï luïc 1 ñeán 4).

Giöõa phaàn chaám ñieåm phi taøi chính vaø phaàn chaám ñieåm taøi chính coù moät söï

khaùc bieät nhoû laø thay vì trong moãi chæ tieâu taøi chính ñöôïc chia haún thaønh 5 coät vôùi moãi

coät coù ñieåm soá laø 20 thì trong moãi chæ tieâu phi taøi chính laïi ñöôïc chia thaønh 5 khoaûn

muïc vaø töøng khoaûn muïc laïi ñöôïc chia thaønh 5 caáp ñoä vaø ñieåm cho moãi caáp ñoä laø 4.

Ñieåm thaáp nhaát cuûa moät khoaûn muïc laø 4 vaø cao nhaát laø 20. Toång hôïp ñieåm cuûa 5

khoaûn muïc naøy laïi seõ laø ñieåm cuûa töøng chæ tieâu phi taøi chính, coù soá ñieåm cao nhaát laø

100 ñieåm vaø thaáp nhaát laø 20 ñieåm baèng vôùi möùc ñieåm cao nhaát vaø thaáp nhaát cuûa moãi

chæ tieâu taøi chính. Coù 5 baûng chaám ñieåm caùc yeáu toá phi taøi chính (xem töø phuï luïc 5 ñeán

9).

Yeáu toá tyû troïng laø yeáu toá cho thaáy söï khaùc nhau veà ñieåm ñaùnh giaù doanh nghieäp

ôû moãi loaïi hình hoaït ñoäng, möùc ñoä aûnh höôûng cuûa töøng yeáu toá taøi chính vaø phi taøi

chính. ÔÛ phaàn chaám ñieåm taøi chính, töøng chæ tieâu taøi chính seõ coù tyû troïng khaùc nhau

nhöng tyû troïng naøy laø gioáng nhau cho caùc nhoùm lónh vöïc hoaït ñoäng vaø qui moâ doanh

nghieäp nhöng tyû troïng caùc yeáu toá phi taøi chính laïi khaùc nhau theo töøng loaïi hình doanh

nghieäp. Tyû troïng caùc chæ tieâu taøi chính ñöôïc theå hieän ôû trong caùc phuï luïc 1 ñeán 4 vaø

baûng 3.1 seõ cho thaáy tyû troïng caùc chæ tieâu phi taøi chính theo töøng loaïi hình DN.

Baûng 3.1 : Toång hôïp caùc yeáu toá phi taøi chính

STT Tyû troïng caùc yeáu toá phi taøi chính (%)

1 2 3 4 5

Doøng tieàn Quaûn lyù a. Quan heä tín duïng b. Quan heä phi tín duïng Caùc yeáu toá beân ngoaøi Caùc yeáu toá khaùc Toång coäng DN nhaø nöôùc 20 27 20 13 7 13 100 DN vöøa vaø nhoû &DN khaùc 20 33 20 13 7 7 100 DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 27 27 18 13 7 9 100

Sau khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc ñieåm taøi chính vaø ñieåm phi taøi chính, böôùc cuoái cuøng

laø toång hôïp ñieåm cuûa caû hai yeáu toá. Moät ñieàu caàn quan taâm laø caùc chæ tieâu taøi chính

ñöôïc laáy töø baùo caùo taøi chính ñeå tính do ñoù seõ coù nhöõng baùo caùo taøi chính ñöôïc kieåm

toaùn vaø nhöõng baùo caùo taøi chính chöa ñöôïc kieåm toaùn neân möùc ñoä tin caäy cuûa caùc yeáu

toá taøi chính ñaõ ñöôïc kieåm toaùn vaø chöa ñöôïc kieåm toaùn seõ khaùc nhau vaø aûnh höôûng

ñeán tyû troïng cuûa nhoùm caùc yeáu toá taøi chính vaø nhoùm caùc yeáu toá phi taøi chính ñoái vôùi

töøng loaïi hình doanh nghieäp.

Baûng 3.2 : Toång hôïp caùc yeáu toá taøi chính vaø phi taøi chính

DN nhaø DN vöøa vaø nhoû DN coù voán ñaàu Caùc yeáu toá nöôùc &DN khaùc tö nöôùc ngoaøi

1 Tröôøng hôïp caùc thoâng tin taøi chính duøng ñeå chaám ñieåm chöa ñöôïc kieåm toaùn

Chaám ñieåm taøi chính 40% 35% 50%

Chaám ñieåm phi taøi chính 60% 65% 50%

2 Tröôøng hôïp caùc thoâng tin taøi chính duøng ñeå chaám ñieåm ñaõ ñöôïc kieåm toaùn

Chaám ñieåm taøi chính 60% 55% 60%

Chaám ñieåm phi taøi chính 40% 45% 40%

3.3 Caùc böôùc chaám ñieåm

Caùch chaám ñieåm caùc yeáu toá taøi chính chuû yeáu döïa vaøo keát quaû tính toaùn töø caùc

baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp trong 3 naêm gaàn nhaát. Rieâng ñoái vôùi caùc yeáu toá

phi taøi chính, ñeå chaám ñieåm ñöôïc nhaân vieân tín duïng trong quaù trình thu thaäp thoâng tin

ñeå phaân tích tín duïng seõ phaûi tìm hieåu ñeå coù ñaùnh giaù, nhaän xeùt veà doanh nghieäp. Töø

nhöõng soá lieäu ñoù, thoâng tin ñaõ coù baét ñaàu ñoái chieáu töøng soá lieäu thöïc teá vôùi trò soá ôû

töøng khoaûn muïc trong töøng baûng chaám ñieåm.

3.3.1 Xaùc ñònh lónh vöïc hoaït ñoäng

Vieäc xaùc ñònh lónh vöïc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh raát quan troïng vì moãi lónh

vöïc hoaït ñoäng seõ coù nhöõng thang ñieåm khaùc nhau ñoái vôùi nhöõng chæ tieâu taøi chính.

Trong moät neàn kinh teá coù raát nhieàu ngaønh ngheà hoaït ñoäng khaùc nhau nhöng nhìn

chung caùc ngaønh ngheà naøy töông töï nhau veà tính chaát hoaït ñoäng neân ñöôïc saép xeáp

thaønh nhöõng nhoùm lónh vöïc hoaït ñoäng. Coù 4 nhoùm lónh vöïc hoaït ñoäng chính laø :

- Doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc thöông maïi, dòch vuï;

- Doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc coâng nghieäp;

- Doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc xaây döïng;

- Doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc noâng, laâm, ngö nghieäp (xem phuï luïc 10).

Tuy nhieân, trong thöïc teá khoâng phaûi doanh nghieäp naøo cuõng chæ hoaït ñoäng trong

moät lónh vöïc duy nhaát maø laø raát nhieàu seõ gaây khoù khaên khi xaùc ñònh lónh vöïc hoaït

ñoäng. Chính vì vaäy, ñeå deã daøng hôn trong böôùc naøy, lónh vöïc ñöôïc choïn ñeå chaám ñieåm

seõ laø lónh vöïc hoaït ñoäng SXKD chính töùc laø lónh vöïc coù tyû troïng doanh thu lôùn nhaát

hoaëc chieám treân 40%.

3.3.2 Xaùc ñònh qui moâ doanh nghieäp

Qui moâ doanh nghieäp ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo qui moâ veà voán kinh doanh trong

baûng caân ñoái keá toaùn, soá lao ñoäng bình quaân trong naêm, doanh thu thuaàn cuûa naêm taøi

chính lieàn keà tröôùc ñoù vaø nghóa vuï ñoái vôùi ngaân saùch nhaø nöôùc laø soá thueá phaûi noäp luyõ

keá trong naêm. ÔÛ töøng tieâu chí tieán haønh so saùnh caùc soá lieäu thöïc teá cuûa doanh nghieäp

vôùi trò soá trong baûng chaám ñieåm, soá lieäu thöïc teá naèm trong khoaûng naøo thì laáy ñieåm

cuûa trò soá ñoù.

Baûng 3.3 : Chaám ñieåm caùc tieâu chí phaûn aùnh qui moâ doanh nghieäp

STT Tieâu chí Noäi dung Ñieåm

1 Voán Hôn 50 tyû ñoàng 30

Töø 40 tyû ñoàng ñeán 50 tyû ñoàng 25

Töø 30 tyû ñoàng ñeán 40 tyû ñoàng 20

Töø 20 tyû ñoàng ñeán 30 tyû ñoàng 15

Töø 10 tyû ñoàng ñeán 20 tyû ñoàng 10

Döôùi 10 tyû ñoàng 5

2 Lao ñoäng Hôn 1.500 ngöôøi 15

Töø 1.000 ñeán 1.500 ngöôøi 12

Töø 500 ñeán 1.000 ngöôøi 9

Töø 100 ñeán 500 ngöôøi 6

Töø 50 ñeán 100 ngöôøi 3

Ít hôn 50 ngöôøi 1

3 Doanh thu thuaàn Hôn 200 tyû ñoàng 40

Töø 100 tyû ñoàng ñeán 200 tyû ñoàng 30

Töø 50 tyû ñoàng ñeán 100 tyû ñoàng 20

Töø 20 tyû ñoàng ñeán 50 tyû ñoàng 10

Töø 5 tyû ñoàng ñeán 20 tyû ñoàng 5

Döôùi 5 tyû ñoàng 2

Nghóa vuï ñoái vôùi ngaân saùch nhaø nöôùc Hôn 10 tyû ñoàng

15 4

Töø 7 tyû ñoàng ñeán 10 tyû ñoàng 12

Töø 5 tyû ñoàng ñeán 7 tyû ñoàng 9

Töø 3 tyû ñoàng ñeán 5 tyû ñoàng 6

Töø 1 tyû ñoàng ñeán 3 tyû ñoàng 3

Döôùi 1 tyû ñoàng 1

Toång

Döïa vaøo baûng 3.4, neáu toång soá ñieåm tính ra naèm trong khoaûng ñieåm ñaõ coù saün

naøo thì doanh nghieäp coù qui moâ töông öùng.

Baûng 3.4 : Xaùc ñònh qui moâ doanh nghieäp

Qui moâ doanh nghieäp Lôùn Trung bình Nhoû

Ñieåm 70-100 30-69 Ít hôn 30

3.3.3 Chaám ñieåm taøi chính

Caên cöù lónh vöïc hoaït ñoäng, qui moâ doanh nghieäp ñaõ ñöôïc xaùc ñònh ôû phaàn tröôùc

seõ tieán haønh choïn baûng chaám ñieåm taøi chính cho thích hôïp. Sau ñoù, laáy keát quaû tính

toaùn cuûa töøng yeáu toá taøi chính ñoái chieáu vôùi trò soá coù saün trong baûng, neáu keát quaû thöïc

teá gaàn vôùi trò soá naøo nhaát thì laáy ñieåm cuûa trò soá ñoù coøn neáu keát quaû thöïc teá naèm ôû

khoaûng giöõa hai trò soá thì khoâng bieát laáy ñieåm theo trò soá naøo. Luùc ñoù caàn coù moät ñoäng

taùc laáy soá lieäu bình quaân cuûa hai trò soá tröôùc, sau cuûa keát quaû thöïc teá, neáu keát quaû thöïc

teá lôùn hôn soá lieäu bình quaân thì laáy thang ñieåm cuûa trò soá cao hôn vaø ngöôïc laïi.

3.3.4 Chaám ñieåm phi taøi chính

3.3.4.1 Chaám ñieåm yeáu toá doøng tieàn

(cid:190) Khoaûn muïc heä soá khaû naêng traû laõi : ñöôïc tính baèng caùch laáy lôïi nhuaän hoaït ñoäng

SXKD chia laõi vay ñaõ traû. Laáy keát quaû ñoù ñem so saùnh vôùi trò soá cuûa baûng chaám ñieåm,

neáu keát quaû : * < 1 laàn hoaëc aâm thì chaám 4 ñieåm.

* > 1 laàn vaø < 2 laàn thì chaám 8 ñieåm.

* > 2 laàn vaø < 3 laàn thì chaám 12 ñieåm.

* > 3 laàn vaø < 4 laàn thì chaám 16 ñieåm.

* > 4 laàn thì chaám 20 ñieåm. Lôïi nhuaän hoaït ñoäng SXKD + khaáu hao

(cid:190) Khoaûn muïc heä soá khaû naêng traû nôï goác =

laõi vay ñaõ traû + nôï daøi haïn ñeán haïn traû

Trong khoaûn muïc naøy, cuõng sau khi coù keát quaû tính toaùn thì baét ñaàu so saùnh vôùi caùc trò

soá cuûa baûng chaám ñieåm. Neáu keát quaû : * aâm thì chaám 4 ñieåm.

* > 0 nhöng < 1 laàn thì chaám 8 ñieåm.

* >1 laàn nhöng < 1,5 laàn thì chaám 12 ñieåm.

* > 1,5 laàn nhöng < 2 laàn thì chaám 16 ñieåm.

* >2 laàn thì chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc xu höôùng löu chuyeån tieàn thuaàn trong quaù khöù : ôû ñaây muoán bieát ñöôïc

xu höôùng löu chuyeån tieàn teä thuaàn trong quaù khöù thì laáy döõ lieäu cuûa löu chuyeån tieàn teä

thuaàn trong kyø so saùnh xu höôùng 3 naêm gaàn nhaát (neáu khoâng coù soá lieäu thì laáy 2 naêm).

Xu höôùng cuûa löu chuyeån tieàn teä thuaàn ñöôïc ñaùnh giaù laø :

* taêng nhanh khi chuùng taêng lieân tuïc 3 naêm, toác ñoä taêng laø 30%/naêm, chaám 20

ñieåm.

* taêng khi chuùng taêng lieân tuïc nhöng toác ñoä taêng döôùi 30%, chaám 16 ñieåm.

* oån ñònh khi trong 3 naêm qua thì coù naêm taêng naêm giaûm nhöng khoâng ñöôïc giaûm

döôùi 10%/naêm vaø naêm cuoái taêng, chaám 12 ñieåm.

* giaûm khi keát quaû löu chuyeån tieàn teä thuaàn cuûa naêm sau thaáp hôn so vôùi naêm tröôùc

nhöng vaãn döông, chaám 8 ñieåm.

* khi löu chuyeån tieàn teä thuaàn trong 3 naêm aâm, chaám 4 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc traïng thaùi löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD : Laáy döõ lieäu veà

löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD, lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng SXKD ñeå so saùnh

vôùi nhau. Neáu keát quaû löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD :

* < 0 (aâm) thì chaám 4 ñieåm.

* xaáp xæ baèng 0 (ñieåm hoøa voán) thì chaám 8 ñieåm.

* > 0 thì tieáp tuïc so saùnh vôùi lôïi nhuaàn thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD, neáu :

* < lôïi nhuaän thuaàn thì chaám 12 ñieåm.

* = lôïi nhuaän thuaàn thì chaám 16 ñieåm.

* > lôïi nhuaän thuaàn thì chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn / voán chuû sôû höõu : ôû ñaây löu yù trò soá

gaàn baèng 0 töùc laø coù giaù trò < 0,5. Neáu keát quaû : * gaàn baèng 0, chaám 4 ñieåm.

* > 0,5 vaø < 1, chaám 8 ñieåm.

* >1 vaø < 1,5 chaám 12 ñieåm.

* > 1,5 vaø < 2 chaám 16 ñieåm.

* > 2 chaám 20 ñieåm.

3.3.4.2 Chaám ñieåm yeáu toá quaûn lyù

(cid:190) Khoaûn muïc kinh nghieäm trong ngaønh cuûa ban quaûn lyù lieân quan tröïc tieáp ñeán döï aùn /

phöông aùn ñeà xuaát : trong khoaûn muïc naøy seõ chaám ñieåm veà kinh nghieäm hoaït ñoäng

cuûa ban quaûn lyù trong lónh vöïc/maët haøng vay chính taïi chi nhaùnh. Neáu laø doanh nghieäp

môùi thaønh laäp thì chaám 4 ñieåm, neáu coù kinh nghieäm töø treân 1 naêm ñeán 5 naêm thì chaám

8 ñieåm, neáu coù kinh nghieäm töø treân 5 naêm ñeán 10 naêm thì chaám 12 ñieåm, neáu coù kinh

nghieäm töø treân 10 naêm ñeán 20 naêm thì chaám 16 ñieåm vaø coù kinh nghieäm treân 20 naêm

thì chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc kinh nghieäm cuûa ban quaûn lyù (chæ xeùt veà quaûn lyù ñieàu haønh) : trong kinh

nghieäm cuûa ban quaûn lyù thì chæ xeùt veà quaûn lyù ñieàu haønh vaø kinh nghieäm naøy chæ ñöôïc

tính trong khoaûng thôøi gian ñaûm nhieäm chöùc vuï laø lieân tuïc. Do ñoù, neáu ban quaûn lyù coù

thôøi gian ñaûm nhaän chöùc vuï : * môùi ñöôïc boå nhieäm chaám 4 ñieåm

* >1 naêm vaø < 2 naêm, chaám 8 ñieåm.

* >2 naêm vaø < 5 naêm, chaám 12 ñieåm.

* >5 naêm vaø < 10 naêm, chaám 16 ñieåm.

* >10 naêm, chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc moâi tröôøng kieåm soaùt noäi boä : noäi dung cuûa moâi tröôøng kieåm soaùt

noäi boä bao goàm ñaùnh giaù veà chaát löôïng boä maùy kieåm soaùt, boä maùy keá toaùn. Neáu kieåm

soaùt noäi boä : * ñaõ thaát baïi thì chaám 4 ñieåm.

* haïn cheá thì chaám 8 ñieåm.

* toàn taïi nhöng khoâng ñöôïc chính thöùc hoùa hay ñöôïc ghi cheùp thì chaám 12 ñieåm.

* ñöôïc thieát laäp chaám 16 ñieåm.

* ñöôïc xaây döïng, ghi cheùp vaø kieåm thöôøng xuyeân chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc caùc thaønh töïu / thaát baïi cuûa ban quaûn lyù : lieân quan ñeán caùc döï aùn /

phöông aùn, trieån khai saûn phaåm môùi, phaùt trieån sang thò tröôøng môùi. Neáu ban quaûn lyù :

* roõ raøng coù thaát baïi trong coâng taùc quaûn lyù, chaám 4 ñieåm.

* roõ raøng coù thaát baïi trong lónh vöïc lieân quan ñeán döï aùn trong quaù khöù, chaám 8 ñieåm.

* raát ít hoaëc khoâng coù kinh nghieäm / thaønh töïu, chaám 12 ñieåm.

* ñang xaây döïng uy tín / thaønh töïu trong lónh vöïc döï aùn hoaëc ngaønh lieân quan ñeán,

chaám 16 ñieåm.

* ñaõ coù uy tín / thaønh töïu cuï theå trong lónh vöïc lieân quan ñeán döï aùn, chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc tính khaû thi cuûa phöông aùn kinh doanh vaø döï toaùn taøi chính : ñeå bieát

ñöôïc tính khaû thi cuûa phöông aùn kinh doanh vaø döï toaùn taøi chính caàn phaûi ñaùnh giaù qua

caùc hoà sô, phöông aùn xin vay trong quaù khöù. Neáu doanh nghieäp :

* khoâng coù caû phöông aùn kinh doanh vaø döï toaùn taøi taøi chính, chaám 4 ñieåm.

* chæ coù 1 trong 2 : phöông aùn kinh doanh hoaëc döï toaùn taøi chính, chaám 8 ñieåm.

* neáu coù phöông aùn kinh doanh vaø döï toaùn taøi chính nhöng khoâng cuï theå roõ raøng,

chaám 12 ñieåm.

* neáu phöông aùn kinh doanh vaø döï toaùn taøi chính töông ñoái cuï theå vaø roõ raøng,

chaám 16 ñieåm.

* neáu phöông aùn kinh doanh vaø döï toaùn taøi chính raát cuï theå vaø roõ raøng vôùi caùc

döï toaùn taøi chính caån troïng, chaám 20 ñieåm.

Rieâng tröôøng hôïp doanh nghieäp chöa töøng phaùt sinh quan heä tín duïng vôùi NH thì seõ laáy

12 ñieåm (möùc trung bình).

3.3.4.3 Chaám ñieåm yeáu toá uy tín trong giao dòch

Trong caùc hoaït ñoäng giao dòch trong NH thì coù giao dòch ñöôïc xeáp laø giao dòch

tín duïng vaø giao dòch phi tín duïng. Vieäc laáy nhöõng soá lieäu ñeå chaám ñieåm yeáu toá naøy

töông ñoái deã daøng vì trong NH ñeàu coù löu laïi tình hình giao dòch cuûa khaùch haøng veà

doanh soá, soá laàn giao dòch ... Ñoàng thôøi, caùch chaám ñieåm töông ñoái deã neáu caùc soá lieäu

thu thaäp ñöôïc thuoäc trò soá naøo thì laáy ñieåm cuûa trò soá ñoù.

3.3.4.4 Chaám ñieåm yeáu toá caùc yeáu toá beân ngoaøi

(cid:190) Khoaûn muïc trieån voïng ngaønh : laø muoán noùi ñeán ngaønh ngheà, maët haøng kinh doanh

chính cuûa khaùch haøng ñöôïc döï ñoaùn veà khaû naêng phaùt trieån trong thôøi gian tôùi vaø thôøi

gian döï ñoaùn ít nhaát laø 1 naêm tieáp theo. Neáu trieån voïng ngaønh trong thôøi gian tôùi :

* suy thoaùi chaám 4 ñieåm.

* baûo hoøa chaám 8 ñieåm.

* phaùt trieån keùm hoaëc khoâng phaùt trieån chaám 12 ñieåm.

* OÅn ñònh chaám 16 ñieåm.

* Thuaän lôïi chaám 16 ñieåm

(cid:190) Khoaûn muïc ñöôïc bieát ñeán : nghóa laø xem xeùt, ñaùnh giaù veà thöông hieäu cuûa doanh

nghieäp, saûn phaåm chính cuûa doanh nghieäp. Neáu ñaây laø doanh nghieäp, laø saûn phaåm maø :

* Khoâng ñöôïc bieát ñeán chaám 4 ñieåm.

* Ít ñöôïc bieát ñeán chaám 8 ñieåm.

* Coù ñöôïc bieát ñeán nhöng chæ trong phaïm vi ñòa phöông chaám 12 ñieåm.

* Coù ñöôïc bieát ñeán phaïm vi trong caû nöôùc chaám 16 ñieåm.

* Coù ñöôïc bieát ñeán treân toaøn caàu, vöôït ra khoûi phaïm vi quoác gia chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc vò theá caïnh tranh : seõ xeùt ñeán thò phaàn, khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn

phaåm cuûa coâng ty. Vì vaäy, neáu thò phaàn, khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm maø :

* Raát thaáp chaám 4 ñieåm.

* Thaáp, nhöng ñang suït giaûm chaám 8 ñieåm.

* Bình thöôøng, ñang suït giaûm chaám 12 ñieåm.

* Bình thöôøng, ñang phaùt trieån chaám 16 ñieåm.

* Cao, chieám öu theá chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc soá löôïng ñoái thuû caïnh tranh : ñaùnh giaù soá löôïng caïnh tranh taïi thò tröôøng

tieâu thuï chính cuûa khaùch haøng ñang dieãn ra nhö theá naøo vì noù seõ laøm aûnh höôûng ñeán

thò phaàn, doanh thu cuûa coâng ty trong töông lai. Neáu soá löôïng ñoái thuû :

* Nhieàu, soá löôïng ñang taêng nhanh, chaám 4 ñieåm.

* Nhieàu, chaám 8 ñieåm.

* Ít, soá löôïng ñang taêng nhanh, chaám 12 ñieåm.

* Ít, chaám 16 ñieåm.

* Khoâng coù, ñang ñoäc quyeàn chaám 20 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc thu nhaäp cuûa khaùch haøng chòu aûnh höôûng cuûa quaù trình ñoåi môùi, caûi

caùch DN nhaø nöôùc : khi ñaùnh giaù khoaûn muïc naøy cho thaáy coù söï thay ñoåi trong keát quaû

hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty tröôùc vaø sau khi chòu söï taùc ñoäng cuûa chính saùch caûi

caùch DN nhaø nöôùc. Caùc DN nhaø nöôùc sau khi ñöôïc caûi caùch, ñoåi môùi thì khoâng coøn

ñöôïc baûo boïc cuûa nhaø nöôùc nhieàu nhö tröôùc maø phaûi töï thaân vaän ñoäng neân doanh thu

coù theå cao hoaëc thaáp hôn tröôùc, caùc khoaûn chi phí veà löông cuõng taêng theo. Vì vaäy, thu

nhaäp cuûa coâng ty seõ ít nhieàu coù söï thay ñoåi vaø döï ñoaùn thu nhaäp naøy ít nhaát trong voøng

1 naêm tieáp theo. Neáu khaùch haøng laø DN nhaø nöôùc maø döï ñoaùn trong nhöõng naêm tôùi :

* Thu nhaäp bò aûnh höôûng nhieàu, coù khaû naêng loã thì chaám 4 ñieåm.

* Thu nhaäp bò aûnh höôûng nhieàu, seõ bò giaûm xuoáng thì chaám 8 ñieåm.

* Thu nhaäp bò aûnh höôûng nhieàu, seõ oån ñònh thì chaám 12 ñieåm.

* Thu nhaäp bò aûnh höôûng ít, chaám 16 ñieåm.

Neáu khaùch haøng khoâng phaûi laø DN nhaø nöôùc, chaám 20 ñieåm.

3.3.4.5 Chaám ñieåm yeáu toá khaùc

(cid:190) Khoaûn muïc ña daïng hoùa caùc hoaït ñoäng theo ngaønh, thò tröôøng, vò trí : neáu doanh

nghieäp maø ña daïng hoùa cao ñoä thì chaám 20 ñieåm; chæ ña daïng 2 trong trong 3 chæ tieâu

treân thì chaám 16 ñieåm; coøn doanh nghieäp chæ thöïc hieän ña daïng 1 trong 3 chæ tieâu treân

thì chaám 12 ñieåm; doanh nghieäp môùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh chöa laâu vaø ñang

coá gaéng duy trì hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh neân möùc ñoä ña daïng chöa cao vaø ñang

phaùt trieån thì chaám 8 ñieåm; cuoái cuøng doanh nghieäp maø khoâng höôùng ñeán baát kyø chæ

tieâu naøo thì chaám 4 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc thu nhaäp töø hoaït ñoäng xuaát khaåu : ñeå chaám theâm lôïi ích veà maët ngoaïi teä

cuûa coâng ty ñem laïi cho NH. Ñeå chaám ñieåm caàn coù soá lieäu veà hoaït ñoäng xuaát khaåu vaø

ñöôïc tính baèng caùch laáy doanh thu töø xuaát khaåu treân toång doanh thu. Neáu :

tyû troïng naøy chieám hôn 70% chaám 20 ñieåm.

tyû troïng naøy chieám töø 50%-70% chaám 16 ñieåm.

tyû troïng naøy chieám töø 20%-50% chaám 12 ñieåm.

tyû troïng naøy chieám döôùi 20% thì chaám 8 ñieåm

vaø nhöõng doanh nghieäp khoâng coù hoaït ñoäng xuaát khaåu thì chaám 4 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc söï phuï thuoäc vaøo ñoái taùc : ôû ñaây laø söï phuï thuoäc cuûa doanh thu vaøo

khaùch haøng, caøng nhieàu khaùch haøng caøng ít phuï thuoäc. Neáu doanh nghieäp chæ cung caáp

saûn phaåm cho moät vaøi khaùch haøng neân khi khaùch haøng ñoù khoâng tieáp tuïc quan heä nöõa

thì doanh nghieäp seõ gaëp khoù khaên ngay, coù theå khoâng theå saûn xuaát ñöôïc nöõa. Do ñoù,

neáu doanh nghieäp :

* Khoâng coù phuï thuoäc nhieàu vaøo moät vaøi khaùch haøng töùc soá löôïng khaùch haøng ña

daïng, chaám 20 ñieåm.

* Coù phuï thuoäc nhöng ít, chaám 16 ñieåm.

* Coù phuï thuoäc nhöng ñoù laø nhöõng ñoái taùc ñang phaùt trieån, chaám 12 ñieåm.

* Coù phuï thuoäc nhöng ñoù laø nhöõng ñoái taùc oån ñònh, chaám 8 ñieåm.

* Coù phuï thuoäc nhöng ñoù laø nhöõng ñoái taùc chuaån bò loã, chaám 4 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc lôïi nhuaän sau thueá trong nhöõng naêm gaàn ñaây : phaûi laáy soá lieäu ít nhaát laø

3 naêm lieân tuïc. Lôïi nhuaän sau thueá ñöôïc xem laø :

* taêng tröôûng maïnh khi taêng lieân tuïc trong 3 naêm vaø toác ñoä taêng treân 30%/naêm, khi

ñoù chaám 20 ñieåm.

* taêng tröôûng khi chuùng taêng lieân tuïc trong 3 naêm nhöng toác ñoä taêng döôùi 30%;

chaám 16 ñieåm.

* oån ñònh khi trong 3 naêm thì chuùng coù naêm taêng coù naêm giaûm nhöng toác ñoä taêng /

giaûm trong voøng 10%, chaám 12 ñieåm.

* suy thoaùi khi chuùng giaûm lieân tuïc hoaëc coù xu höôùng giaûm, chaám 8 ñieåm.

* loã thì chaám 4 ñieåm.

(cid:190) Khoaûn muïc vò theá cuûa coâng ty : khoaûn muïc cho thaáy ñöôïc qui moâ hoaït ñoäng cuûa

doanh nghieäp cuõng goùp phaàn taïo cho coâng ty höôûng moät lôïi theá trong kinh doanh.

* Moät DN nhaø nöôùc ñöôïc xeáp vaøo loaïi ñoäc quyeàn quoác gia, lôùn thì nhöõng DN naøy

thöôøng laø caùc toång coâng ty nhaø nöôùc chuû yeáu haïch toaùn phuï thuoäc (nhö VNPT, EVN …),

chaám 20 ñieåm.

* Moät DN nhaø nöôùc ñöôïc xeáp vaøo loaïi ñoäc quyeàn quoác gia, nhoû thì nhöõng DN naøy

thöôøng laø caùc toång coâng ty nhaø nöôùc chuû yeáu haïch toaùn ñoäc laäp (deät may, da giaøy …),

chaám 16 ñieåm.

* Coøn laïi caùc DN nhaø nöôùc khoâng thuoäc hai ñoái töôïng treân thì ñöôïc xeáp chung vaøo

nhoùm DN nhaø nöôùc tröïc thuoäc UBND ñòa phöông, neáu laø DN nhaø nöôùc coù qui moâ lôùn

chaám 12 ñieåm; neáu laø DN nhaø nöôùc coù qui moâ trung bình chaám 8 ñieåm; neáu laø DN nhaø

nöôùc coù qui moâ nhoû chaám 4 ñieåm.

Sau khi chaám ñieåm cho 5 yeáu toá phi taøi chính xong, caàn phaûi toång hôïp laïi soá

ñieåm chung cho yeáu toá phi taøi chính baèng caùch coäng caùc tích soá ñieåm cuûa töøng yeáu toá

taøi chính vôùi tyû troïng töông öùng cuûa yeáu toá ñoù.

3.4.5 Toång hôïp ñieåm cuoái cuøng vaø xeáp haïng

ÔÛ ñaây coù ñieàu quan taâm, nhaân vieân NH seõ ñaùnh daáu choïn baùo caùo taøi chính cuûa

doanh nghieäp ñaõ ñöôïc kieåm toaùn hay chöa kieåm toaùn ñeå toång hôïp laïi ñieåm phi taøi

chính vaø ñieåm taøi chính ra moät ñieåm toång coäng duy nhaát phaûn aùnh taát caû nhöõng yeáu toá

taøi chính vaø phi taøi chính. Ñieåm toång coäng cuoái cuøng seõ laø ñieåm ñöôïc duøng ñeå xeáp

haïng. Keát quaû xeáp haïng doanh nghieäp ñöôïc ñöa ra döïa treân cô sôû khaû naêng xaûy ra ruûi

ro tín duïng cho NH.

Baûng 3.5 : Baûng xeáp haïng doanh nghieäp

Toång ñieåm cuoái cuøng

Xeáp haïng doanh nghieäp

Nhoùm ruûi ro

92,4-100

AAA

Thaáp

84,8-92,3

77,2-84,7

69,6-77,1

BBB

Trung bình

62,0-69,5

54,4-61,9

Cao

46,8-54,3

CCC

39,2-46,7

31,6-39,1

<31,6

Raát cao

Vôùi phöông phaùp chaám ñieåm nhö treân cho thaáy vieäc söû duïng heä thoáng chaám

ñieåm naøy khaù deã daøng, chæ caàn coù caùc soá lieäu theo nhö nhöõng chæ tieâu yeâu caàu laø coù

theå chaám ñieåm. Caùc chæ tieâu ñöôïc söû duïng trong heä thoáng chaám ñieåm ñaõ phaûn aùnh bao

quaùt toaøn boä noäi dung thaåm ñònh tín duïng goàm coù nhoùm caùc chæ tieâu phaûn aùnh tình hình

taøi chính vaø tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò, nhoùm caùc chæ tieâu phaûn aùnh veà

tö chaát cuûa chuû doanh nghieäp nhö naêng löïc ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh,

uy tín trong moái quan heä vôùi caùc ñoái taùc ñaëc bieät laø ñoái taùc ngaân haøng, nhoùm chæ tieâu

phaûn aùnh tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa phöông aùn saûn xuaát kinh doanh thoâng qua tình

hình caïnh tranh, thò phaàn cuûa doanh nghieäp, trieån voïng phaùt trieån cuûa ngaønh trong thôøi

gian tôùi … Chính vì vaäy, khi trieån khai aùp duïng heä thoáng naøy trong thöïc teá thì noù phuø

hôïp vôùi noäi dung thaåm ñònh tín duïng ñang ñöôïc aùp duïng taïi NHNT Vieät Nam.

Ngoaøi ra, trong heä thoáng chaám ñieåm tín duïng naøy cuõng coù phaân chia roõ reät

thaønh ba loaïi hình doanh nghieäp laø doanh nghieäp nhaø nöôùc, doanh nghieäp coù voán ñaàu

tö nöôùc ngoaøi vaø caùc doanh nghieäp khaùc. Vieäc phaân chia nhö vaäy cuõng phuø hôïp vôùi

tình hình quaûn lyù doanh nghieäp cuûa nöôùc ta. Hieän nay, vieäc quaûn lyù, thaønh laäp doanh

nghieäp ôû nöôùc ta seõ ñöôïc thöïc hieän theo moät trong ba boä luaät sau laø luaät doanh nghieäp

nhaø nöôùc (chæ quaûn lyù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc), luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi (chæ quaûn lyù

caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi) vaø luaät doanh nghieäp (quaûn lyù caùc loaïi

hình doanh nghieäp coøn laïi).

Cuoái cuøng laø vôùi thang ño ñieåm chuaån toái ña laø 100 vaø toái thieåu laø 20 laø phuø

hôïp trong thöïc teá bôûi vì trong heä thoáng chaám ñieåm naøy, moãi chæ tieâu coù nhöõng tyû troïng

khaùc nhau vaø coù soá leû, soá chaún. Neáu nhö caùc thang ñieåm naøy quaù nhoû (ví duï nhö 1, 2,

3 ..) thì khi nhaân vôùi caùc tyû troïng seõ cho ra caùc keát quaû quaù nhoû, chi li seõ gaây röôøm raø,

vaø khaûng caùch ñieåm khoâng caùch bieät lôùn neân caûm thaáy khoâng coù söï khaùc bieät nhieàu

giöõa caùc haïng tín duïng.

Sau ñaây laø moät ví duï minh hoïa cho heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp.

Doanh nghieäp ñöôïc choïn ñeå chaám ñieåm ñang hoaït ñoäng trong lónh vöïc cô khí, laø ñôn

vò haøng ñaàu trong Toång coâng ty laép maùy Vieät Nam (xem trong phuï luïc 11). Baûng 3.6 seõ

taäp hôïp moät soá chæ tieâu taøi chính cuûa coâng ty trong naêm 2004 ñeå cung caáp thoâng tin

phuïc vuï cho vieäc chaám ñieåm.

Baûng 3.6 : Moät soá chæ tieâu taøi chính cuûa coâng ty

STT Chæ tieâu Ñvt Giaù trò

1 Voán Trieäu ñoàng 39.622

2 Lao ñoäng Ngöôøi 1.800

3 Doanh thu thuaàn Trieäu ñoàng 162.741

4 Nghóa vuï ñoái vôùi NSNN Trieäu ñoàng 5.205

5 Khaû naêng thanh toaùn hieän haønh Laàn 1,04

6 Khaû naêng thanh toaùn nhanh Laàn 0,47

7 Voøng quay haøng toàn kho Voøng/naêm 0,9

8 Kyø thu tieàn bình quaân Ngaøy 264

9 Doanh thu/toång taøi saûn Laàn 0,47

10 Nôï phaûi traû/toång taøi saûn % 89

11 Nôï phaûi traû/Nguoàn voán chuû sôû höõu % 783

12 Nôï quaù haïn/toång dö nôï ngaân haøng % 0

13 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu % 1

14 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/toång taøi saûn % 1

15 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/nguoàn VCSH % 3

16 Heä soá khaû naêng traû laõi Laàn 0,07

17 Heä soá khaû naêng traû nôï goác Laàn 3,84

18 Löu chuyeån tieàn teä thuaàn trong quaù khöù Trieäu ñoàng (3.516) (naêm 2002)

2.713 (naêm 2003)

7.336 (naêm 2004)

19 Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng Trieäu ñoàng (79.582) (naêm 2002)

14.479 (naêm 2003)

39.402 (naêm 2004)

20 Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn/VCSH Laàn 0,33

Sau khi chaám ñieåm, coâng ty ñöôïc xeáp haïng tín duïng ôû möùc B, thuoäc nhoùm ruûi ro

trung bình.

3.4 Taùc duïng cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghiệp trong vieäc naâng

cao chaát löôïng quaûn lyù ruûi ro tín duïng taïi NHNT Vieät Nam

3.4.1. Taùc duïng cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng

- Giuùp ño löôøng ruûi ro vaø haïn cheá ruûi ro xaûy ra : vieäc ño löôøng ruûi ro tín duïng

ñöôïc theå hieän qua keát quaû xeáp haïng tín duïng doanh nghieäp. Caùc keát quaû xeáp haïng tín

duïng naøy ñöôïc saép xeáp theo thöù töï töø ruûi ro thaáp nhaát cho ñeán ruûi ro cao nhaát. Döïa

treân keát quaû xeáp haïng tín duïng ñoù seõ cho bieát khaùch haøng ñang ñöôïc thaåm ñònh coù

ñöôïc caáp tín duïng hay khoâng? Töø ñoù, caùc nhaân vieân tín duïng coù cô sôû hôn trong vieäc

ñeà xuaát caáp tín duïng cho khaùch haøng vôùi ban giaùm ñoác. Nhö vaäy, nhôø keát quaû chaám

ñieåm tín duïng caùc nhaân vieân tín duïng ñaõ giaûm xaùc suaát cuûa hai loaïi sai laàm khi ñeà

xuaát cho vay : thöù nhaát laø cho moät doanh nghieäp coù möùc ñoä ruûi ro tín duïng cao vay vaø

thöù hai laø töø choái cho moät doanh nghieäp coù möùc ñoä ruûi ro tín duïng thaáp vay. Vì khi cho

nhöõng khaùch haøng coù möùc ñoä ruûi ro thaáp thì khaû naêng thu hoài nôï cao coøn ngöôïc laïi khi

cho nhöõng khaùch haøng coù möùc ñoä ruûi ro cao thì khaû naêng thu hoài nôï thaáp. Keát quaû cuûa

vieäc ñeà xuaát tín duïng daønh cho ñuùng nhöõng doanh nghieäp coù khaû naêng traû nôï cao ñaõ

goùp phaàn haïn cheá ruûi ro tín duïng xaûy ra.

- Ñeà xuaát giôùi haïn tín duïng daønh cho khaùch haøng : ôû ñaây, giôùi haïn tín duïng cuûa

moät khaùch haøng ñöôïc hieåu laø toång möùc dö nôï tín duïng toái ña maø NHNT chaáp nhaän

giao dòch ñoái vôùi khaùch haøng ñoù trong moät thôøi kyø laø 1 naêm. Noùi caùch khaùc, giôùi haïn

tín duïng ñoái vôùi moät khaùch haøng laø möùc ruûi ro cao nhaát maø NHNT chaáp nhaän ñoái vôùi

khaùch haøng ñoù trong voøng 1 naêm tieáp theo. Roõ raøng, giôùi haïn tín duïng cuûa moät khaùch

haøng phuï thuoäc vaøo möùc ñoä ruûi ro cuûa chính khaùch haøng ñoù. Vì laø möùc ruûi ro cao nhaát

neân veà nguyeân taéc, giôùi haïn tín duïng bao goàm taát caû caùc giao dòch laøm phaùt sinh nghóa

vuï nhaän nôï cuûa khaùch haøng ñoái vôùi NHNT, cuï theå bao goàm : dö nôï cho vay, soá dö baûo

laõnh vaø L/C mieãn kyù quyõ, cho vay chieát khaáu, cho vay thaáu chi. Nhö vaäy, cuõng töø keát

quaû xeáp haïng tín duïng doanh nghieäp cuûa heä thoáng chaám ñieåm ñaõ ñöa ra nhieàu möùc ñoä

ruûi ro tín duïng khaùc nhau. Döïa vaøo töøng möùc ñoä ruûi ro ñoù, cuøng vôùi qui moâ doanh

nghieäp, NHNT ñöa ra giôùi haïn tín duïng (GHTD) cuï theå nhö sau :

Baûng 3.7 : Baûng xaùc ñònh giôùi haïn tín duïng

Ñôn vò : tyû ñoàng

Quy moâ doanh nghieäp

Xeáp haïng ruûi ro Trung bình Lôùn Nhoû

<=500 AAA GHTD <=200 <=80

<=300 AA GHTD <=150 <=60

<=220 A GHTD <=90 <=45

<=160 BBB GHTD <=70 <=35

<=140 BB GHTD <=50 <=30

<=100 B GHTD <=40 <=20

<=50 CCC GHTD <=25 <=10

<=7 CC GHTD <=5 <=2

0 C GHTD 0 0

0 D GHTD 0 0

- Hoã trôï ban giaùm ñoác trong vieäc ra quyeát ñònh caáp tín duïng : heä thoáng chaám

ñieåm tín duïng laø phöông phaùp löôïng hoùa ruûi ro tín duïng vôùi töøng khaùch haøng nhaèm

ñaûm baûo tính khaùch quan troïng ñaùnh giaù chaát löôïng khaùch haøng. Nhö ñaõ trình baøy, keát

quaû thaåm ñònh tín duïng phuï thuoäc raát nhieàu vaøo nhaän ñònh, kinh nghieäm cuûa baûn thaân

nhaân vieân tín duïng, ñoâi khi giöõa ban giaùm ñoác vaø nhaân vieân tín duïng khoâng coù söï

thoáng nhaát veà keát quaû ñaùnh giaù khaùch haøng daãn ñeán keát quaû laø coù theå boû lôõ cô hoäi cho

moät khaùch haøng coù tieàm löïc, möùc ñoä an toaøn cao vay. Do ñoù, nhôø coù heä thoáng chaám

ñieåm tín duïng ñaõ giuùp ban giaùm ñoác coù cô sôû ra quyeát ñònh cung öùng tín duïng ñeán

khaùch haøng döïa treân caên cöù vaøo giôùi haïn tín duïng coù theå duyeät cho khaùch haøng cuøng

vôùi nhu caàu vay voán, khaû naêng traû nôï trong töông lai, yeâu caàu veà taøi saûn baûo ñaûm. Nhö

vaäy, nhôø keát quaû chaám ñieåm tín duïng maø ban giaùm ñoác coù theâm moät chuaån möïc hoã trôï

vieäc ra quyeát ñònh caáp tín duïng beân caïnh nhöõng yeáu toá khaùc ñaõ ñöôïc xem xeùt, phaân

tích, ñaùnh giaù, phuïc vuï toát hôn cho coâng taùc quaûn trò ruûi ro.Vì vaäy, vieäc xaây döïng caùc

tieâu chuaån caáp tín duïng cuï theå vaø hoaøn chænh laø nhaân toá cô baûn giuùp vieäc caáp tín duïng

ñöôïc an toaøn vaø chính xaùc.

- Laø cô sôû ñeå xaây döïng chính saùch khaùch haøng : ngaøy nay vaán ñeà hoäi nhaäp ñaõ

laøm taêng möùc ñoä caïnh tranh giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau. Maø ñaõ laø ngaân haøng thì vaán

ñeà an toaøn luoân quan taâm haøng ñaàu bôûi vì neáu nhieàu khoaûn vay coù khaû naêng thu hoài nôï

thaáp thì khaû naêng caïnh tranh vaø toàn taïi cuûa ngaân haøng cuõng bò aûnh höôûng. Trong thöïc

teá soá löôïng khaùch haøng ñöôïc ñaùnh giaù laø coù ñoä ruûi ro tín duïng thaáp, möùc ñoä an toaøn

khi cho vay cao thì raát ít. Do ñoù, löôïng khaùch haøng naøy seõ ñöôïc caùc ngaân haøng phuïc vuï

raát chu ñaùo. Bôûi vì khi cho nhöõng khaùch haøng naøy vay thì nguoàn thu nhaäp cuûa ngaân

haøng ñöôïc ñaûm baûo, chi phí trích laäp döï phoøng thaáp khoâng laøm aûnh höôûng nhieàu ñeán

lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng. Vì vaäy, coù moät nguyeân taéc laø ruûi ro cao thì lôïi nhuaän cao.

Döïa treân nguyeân taéc naøy, caùc ngaân haøng seõ ñöa ra nhöõng chính saùch khaùch haøng phuø

hôïp cho töøng nhoùm khaùch haøng. Neáu doanh nghieäp rôi vaøo moät trong nhöõng tröôøng

hôïp sau :

+ Rôi vaøo nhoùm ruûi ro thaáp : cho vay vôùi chính saùch öu ñaõi.

+ Rôi vaøo nhoùm ruûi ro trung bình : cho vay vôùi ñieàu kieän bình thöôøng.

+ Rôi vaøo nhoùm ruûi ro cao hoaëc raát cao : thì coù ba choïn löïa nhö aùp duïng laõi suaát

cho vay cao hoaëc coù theå cho vay vôùi ñieàu kieän khaéc khe hôn hoaëc khoâng cho vay.

Vôùi chính saùch khaùch haøng nhö vaäy seõ giuùp ban giaùm ñoác caùc chi nhaùnh chuû

ñoäng trong vieäc thu huùt khaùch haøng.

- Chuû ñoäng trong quaûn lyù khaùch haøng : maëc duø ñaõ duyeät cho khaùch haøng moät

giôùi haïn tín duïng trong voøng 1 naêm tieáp theo nhöng ñeå phaùt hieän sôùm ruûi ro, kieåm soaùt

thöôøng xuyeân khaùch haøng thì ñònh kyø nhaân vieân tín duïng phaûi phaân tích laïi tình hình

taøi chính, ñaùnh giaù tình hình thöïc hieän keá hoaïch kinh doanh cuûa doanh nghieäp, phöông

höôùng hoaït ñoäng saép tôùi vaø chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp. Vôùi hoaït ñoäng kieåm tra

thöôøng xuyeân naøy giuùp ngaân haøng ñaùnh giaù, nhaän bieát ñöôïc ruûi ro tín duïng cuûa khaùch

haøng thay ñoåi nhö theá naøo sau khi ñaõ ñöôïc ngaân haøng taøi trôï voán thöïc hieän phöông aùn

kinh doanh hoaëc döï aùn ñaàu tö. Neáu sau khi coù keát quaû ñaùnh giaù laïi maø doanh nghieäp

coù möùc ñoä ruûi ro cao hôn thì nhaân vieân tín duïng coù theå chuû ñoäng ñeà xuaát vôùi ban giaùm

ñoác caét giaûm bôùt soá tieàn vay ñaõ caáp cho khaùch haøng vaø thu hoài nôï daàn daàn ñaûm baûo

thu hoài ñöôïc voán vay hoaëc coù nhöõng bieän phaùp theo doõi chaët cheõ hôn ñeå caûi thieän tình

hình. Vieäc chuû ñoäng theo doõi naøy raát coù ích vì noù giuùp phoøng ngöøa, haïn cheá khaû naêng

xaûy ra ruûi ro tín duïng ôû möùc thaáp nhaát.

- Aùp duïng cuøng moät thang ño chuaån trong ñaùnh giaù khaùch haøng daãn ñeán taêng

tính minh baïch, khaùch quan vaø nhaát quaùn trong toaøn heä thoáng : coù theå noùi chöa coù bao

giôø soá löôïng caùc chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi taêng nhanh ñeán nhö vaäy. Treân cuøng

moät ñòa baøn ñaàu tö coù theå coù raát nhieàu chi nhaùnh cuûa cuøng moät ngaân haøng thöông maïi.

Do ñoù, khaùch haøng coù theå ñeán baát kyø chi nhaùnh naøo trong heä thoáng ñeå vay mieãn sao

cho thuaän tieän trong vieäc giao dòch. Tröôùc ñaây, khi chöa coù heä thoáng chaám ñieåm tín

duïng moãi chi nhaùnh coù nhöõng keát quaû thaåm ñònh khaùc nhau daãn ñeán cuõng cuøng moät

khaùch haøng vôùi cuøng moät möùc ñoä ruûi ro nhö nhau nhöng moãi chi nhaùnh coù theå caáp giôùi

haïn tín duïng khaùc nhau. Töø ñoù daãn ñeán moät keát quaû laø taêng söï caïnh tranh gay gaét giöõa

noäi boä laãn nhau, ñoàng thôøi vôùi aùp löïc keá hoaïch dö nôï ñöôïc giao coù theå khieán caùc chi

nhaùnh ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng cuûa khaùch haøng thaáp. Voâ hình chung, ruûi ro tín duïng

cuûa caùc chi nhaùnh taêng cao. Nhôø coù heä thoáng chaám ñieåm tín duïng thoáng nhaát thì duø

khaùch haøng coù choïn vay ôû chi nhaùnh naøo trong heä thoáng thì cuõng chæ ñöôïc duyeät giôùi

haïn tín duïng nhö nhau, ñoàng thôøi taïo ñöôïc uy tín trong khaùch haøng veà ngaân haøng.

- Thoâng tin veà khaùch haøng ñöôïc löu giöõ taäp trung vaø chia seû trong toaøn heä

thoáng : ñieàu naøy raát coù ích khi thaåm ñònh hoà sô vay cuûa khaùch haøng. Vôùi döõ lieäu quaù

khöù, nhaân vieân tín duïng seõ bieát ñöôïc tröôùc ñaây tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng nhö

theá naøo, khaû naêng traû nôï, tình hình giao dòch vôùi ngaân haøng duø tröôùc ñaây khaùch haøng

ñaõ quan heä ôû baát kyø chi nhaùnh naøo trong heä thoáng, kieåm tra ñöôïc chaát löôïng cuûa thoâng

tin khaùch haøng ñaõ cung caáp ôû nhöõng chi nhaùnh khaùc neáu nhö khaùch haøng muoán thieát

laäp quan heä tín duïng taïi chi nhaùnh...

- Nhaèm taêng cöôøng chaát löôïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïo söï nhaát quaùn

trong ñaùnh giaù naêng löïc khaùch haøng. Heä thoáng chaám ñieåm tín duïng laø moät phöông

phaùp löôïng hoùa möùc ñoä ruûi ro tín duïng cuûa khaùch haøng thoâng qua quaù trình ñaùnh giaù

baèng thang ño thoáng nhaát. Chính vì vieäc aùp duïng nhaát quaùn tieâu chuaån ñaùnh giaù ñaõ

giuùp cho ban giaùm ñoác deã daøng naém ñöôïc ruûi ro tín duïng cuûa chi nhaùnh mình ñang ôû

möùc naøo ñeå töø ñoù ñeà ra nhöõng chính saùch quaûn lyù thích hôïp nhö thaét chaët hay môû roäng

qui moâ hoaït ñoäng cho vay.

- Naâng cao hieäu quaû quaûn lyù töø xa cuûa caùc nhaø quaûn trò ngaân haøng : tröôùc ñaây

khi chöa coù baùo caùo veà keát quaû chaám ñieåm tín duïng thì caùc nhaø quaûn trò khoâng theå bieát

ñöôïc chaát löôïng tín duïng ôû caùc chi nhaùnh nhö theá naøo, chæ khi naøo dö nôï quaù haïn ôû chi

nhaùnh taêng cao thì môùi coù nhöõng bieän phaùp xöû lyù nhöng ñaõ chaäm, toån thaát ñaõ xaûy ra.

Vì vaäy, töø khi coù heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ít nhaát caùc nhaø quaûn trò coù theå naém

ñöôïc tình hình ruûi ro cuûa caùc khoaûn vay cuûa caùc chi nhaùnh ñang ôû möùc naøo. Töø ñoù caùc

nhaø quaûn trò ngaân haøng seõ chuû ñoäng kòp thôøi ngaên chaën, ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp haïn

cheá ruûi ro tín duïng coù theå xaûy ra ôû möùc thaáp nhaát. Vaø ñaây cuõng coù theå laø chæ tieâu ñeå

caùc nhaø quaûn trò ngaân haøng xem xeùt trong vieäc xeùt thöôûng cho ban giaùm ñoác caùc chi

nhaùnh coù chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng laønh maïnh vaø laø ñieàu khích leä ñeå caùc chi

nhaùnh khaùc noi theo.

3.4.2 Moät soá bieän phaùp hoaøn thieän vieäc aùp duïng heä thoáng chaám ñieåm tín

duïng doanh nghiệp ôû NHNT Vieät Nam

Hieän nay, heä thoáng chaám ñieåm tín duïng ôû NHNT Vieät Nam môùi vöøa ñöôïc trieån

khai aùp duïng treân toaøn heä thoáng. Do ñoù, ñeå keát quaû chaám ñieåm tín duïng ñöôïc chính

xaùc hôn, ñaùng tin caäy hôn vaø trôû thaønh moät coâng cuï höõu hieäu hoã trôï ban giaùm ñoác

trong vieäc quaûn trò ruûi ro tín duïng caàn coù moät soá bieän phaùp sau :

- Neân caøi ñaët moät chöông trình chaám ñieåm tín duïng treân toaøn heä thoáng maùy tính

nhaèm taïo ñieàu kieän deã daøng cho vieäc chaám ñieåm tín duïng. Vì hieän nay, vieäc chaám

ñieåm chæ döïa hoaøn toaøn vaøo nhöõng baûng chaám ñieåm ñöôïc xaây döïng treân phaàn meàm

excel do ñoù ñoâi khi vieäc ñoái chieáu, so saùnh döõ lieäu khoâng chính xaùc laøm sai leäch keát

quaû chaám ñieåm, maát nhieàu thôøi gian kieåm tra. Vì vaäy, khi coù chöông trình phaàn meàm

naøy thì caùc nhaân vieân tín duïng chæ nhaäp baùo caùo keát quaû kinh doanh, nhöõng tröôøng döõ

lieäu ñònh tính maø chöông trình khoâng theå truy xuaát ñöôïc vaø keát quaû chaám ñieåm nhanh

choùng hôn, chính xaùc hôn.

- Taïo ñieàu kieän cho vieäc truy xuaát döõ lieäu veà khaùch haøng : vieäc xem ñöôïc döõ

lieäu cuûa nhieàu khaùch haøng khaùc nhau coù quan heä giao dòch tín duïng trong heä thoáng laø

moät nguoàn thoâng tin ñaùng giaù hoã trôï nhaân vieân tín duïng raát nhieàu trong vieäc thaåm ñònh

tín duïng khaùch haøng, naâng cao chaát löôïng thaåm ñònh, chaám ñieåm tín duïng.

- Naâng cao trình ñoä thaåm ñònh cuûa nhaân vieân tín duïng ñeå khai thaùc toát thoâng tin

töø phía khaùch haøng. Maëc duø nhöõng thoâng tin ñònh tính vaø ñònh löôïng ñeàu ñaõ ñöôïc

löôïng hoùa baèng thang ño chuaån nhöng coù nhöõng thoâng tin maø khoâng theå truy xuaát töø

döõ lieäu trong maùy nhö ñaùnh giaù veà naêng löïc cuûa ban quaûn lyù coâng ty, moâi tröôøng kieåm

soaùt noäi boä, soá löôïng ñoái thuû caïnh tranh … thì coøn tuøy thuoäc nhieàu vaøo trình ñoä thaåm

ñònh cuûa nhaân vieân tín duïng. Vì nhöõng thoâng tin phi taøi chính khoâng ñöôïc theå hieän roõ

raøng treân giaáy tôø vaø thuoäc loaïi thoâng tin ñònh tính neân phuï thuoäc lôùn vaøo ñoä nhaïy caûm

vaø khaû naêng khai thaùc cuûa nhaân vieân tín duïng. Do ñoù, ban giaùm ñoác caùc chi nhaùnh caàn

phaûi thöôøng xuyeân göûi nhaân vieân tham döï caùc lôùp hoïc nghieäp vuï, caùc lôùp boài döôõng

kieán thöùc veà phaân tích taøi chính, kyõ thuaät phoûng vaán, kyõ naêng thaåm ñònh döï aùn ñaàu

tö … ñeå naâng cao chaát löôïng cuûa nhöõng thoâng tin ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng chaám ñieåm vaø

laøm cho keát quaû chaám ñieåm ñaùng tin caäy hôn.

- Neân xaây döïng heä thoáng thoâng tin tín duïng trong noäi boä heä thoáng Ngaân haøng

Ngoaïi thöông Vieät Nam. Ñieàu naøy laø raát caàn thieát, vì vôùi ñaëc ñieåm hieän nay laø ôû nöôùc

ta chöa xaây döïng ñöôïc döõ lieäu thoáng keâ theo ngaønh ngheà thì vôùi ñaëc ñieåm laø moät ngaân

haøng coù heä thoáng caùc chi nhaùnh traûi daøi khaép ñaát nöôùc cho vay nhieàu loaïi hình doanh

nghieäp, qui moâ khaùc nhau, nhieàu lónh vöïc kinh doanh khaùc nhau thì ngaân haøng coù theå

thu thaäp nhöõng thoâng tin naøy laïi ñeå haøng thaùng cung caáp cho nhaân vieân tín duïng nhöõng

thoâng tin veà caùc chæ soá taøi chính theo ngaønh ngheà, nhöõng khuyeán caùo veà haïn cheá cho

vay nhöõng maët haøng coù ñoä ruûi ro cao … cuõng laø moät bieän phaùp ñeå naâng cao chaát löôïng

thoâng tin ñöa vaøo heä thoáng chaám ñieåm vaø keát quaû chaám ñieåm coù ñoä tin caäy cao hôn.

- Ñaët mua theâm caùc aán baûn baùo chí kinh teá chuyeân ngaønh ñònh kyø ñeå cung caáp

moät nguoàn thoâng tin quan troïng veà tình hình hoaït ñoäng cuûa töøng lónh vöïc trong neàn

kinh teá, nhöõng vaên baûn phaùp luaät naøo ñöôïc ban haønh gaây nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên

haïn cheá gì ñoái vôùi moâi tröôøng kinh doanh cuûa doanh nghieäp.

KEÁT LUAÄN

Hoaït ñoäng tín duïng vaãn luoân laø moät hoaït ñoäng khoâng theå thieáu trong caùc hoaït

ñoäng NH maëc duø hieän nay keânh huy ñoäng voán ñaõ ña daïng nhö doanh nghieäp coù theå

huy ñoäng voán qua thò tröôøng chöùng khoaùn, ñaàu tö mua saém maùy moùc thieát bò thoâng qua

coâng ty cho thueâ taøi chính. Vaø khi hoaït ñoäng tín duïng vaãn coøn toàn taïi thì ruûi ro tín duïng

vaãn seõ luoân toàn taïi. Do ñoù, caùc nhaø quaûn trò NH seõ coá gaéng tìm moïi bieän phaùp ñeå haïn

cheá ruûi ro tín duïng xaûy ra.

Nhö ñaõ bieát ruûi ro tín duïng gaây nhöõng toån thaát cho NH vaø neáu nhö toån thaát naøy

quaù lôùn thì seõ aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi cuûa NH. Caùc nhaø quaûn trò NHNT Vieät Nam

cuõng ñaõ nhaän ra ñieàu naøy vaø ñaõ tieán haønh trieån khai aùp duïng heä thoáng chaám ñieåm tín

duïng doanh nghieäp. Heä thoáng chaám ñieåm tín duïng naøy seõ giuùp ño löôøng möùc ñoä ruûi ro

cuûa DN vaø döïa treân keát quaû xeáp haïng tín duïng doanh nghiệp NHNT Vieät Nam seõ daønh

cho doanh nghiệp ñoù moät giôùi haïn tín duïng nhaát ñònh trong khaû naêng nguoàn voán cuûa

mình, qui ñònh cuûa phaùp luaät nhöng ñaûm baûo neáu ruûi ro xaûy ra thì NH vaãn ñuû khaû naêng

caïnh tranh vaø toàn taïi ñöôïc. Nhôø coù heä thoáng chaám ñieåm tín duïng maø caùc nhaân vieân tín

duïng vaø ban giaùm ñoác deã daøng ñöa ra quyeát ñònh cuûa mình.

Tuy nhieân, khi ñöa heä thoáng naøy vaøo aùp duïng trong thöïc teá thì cuõng gaëp khoù

khaên trong vieäc thu thaäp thoâng tin, nhaát laø nhöõng thoâng tin phi taøi chính. Do ñoù ñeå cho

keát quaû xeáp haïng tín duïng coù möùc ñoä tin caäy cao thì caàn coù moät soá bieän phaùp ñöôïc ñöa

ra ñeå hoaøn thieän hôn nöõa vieäc ñöa soá lieäu vaøo baûng chaám.

Thaùng 10/2005

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

1. Chuû bieân TS. Hoà Dieäu (2001), Tín duïng ngaân haøng, NXB Thoáng Keâ.

2. PTS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn (chuû bieân), PTS. Hoaøng Ñöùc, PTS. Traàn Huy Hoaøng,

ThS. Traàm Xuaân Höông (1998), Tín duïng & nghieäp vuï ngaân haøng, NXB Taøi

Chính, TpHCM.

3. TS. Leâ Thò Tuyeát Hoa (chuû bieân), ThS. Leâ Thò Maän, ThS. Leâ Vaên Haûi, ThS.

Nguyeãn Vaên Nghieän (2004), Tieàn teä – Ngaân haøng.

4. TS. Traàn Huy Hoaøng (12/2003), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, NXB Thoáng

Keâ.

5. Nguyeãn Thò Thieân Höông (12/2004), Nhaän daïng caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ruûi

ro trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn tænh Baø

Ròa – Vuõng Taøu, luaän vaên thaïc só kinh teá, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Tp.HCM,

Tp.HCM.

6. TS. Nguyeãn Minh Kieàu (2005), Taøi lieäu giaûng daïy cao hoïc moân nghieäp vuï ngaân

haøng.

7. Ngaân haøng nhaø nöôùc (19/05/2003), Thoâng tö soá 07/2003/TT-NHNN veà höôùng

daãn thöïc hieän moät soá qui ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc toå chöùc tín duïng.

8. Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam (2004), Taøi lieäu hoäi nghò taäp huaán tín duïng

naêm 2004, Haø Noäi.

PHUÏ LUÏC 1 : CHAÁM ÑIEÅM TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP NGAØNH NOÂNG-

LAÂM NGHIEÄP-THUÛY SAÛN

Phaân loaïi caùc chæ soá taøi chính cho caùc doanh nghieäp

Tyû

troïng

Ñieåm

Quy moâ lôùn

Quy moâ trung bình

Quy moâ nh

100

80

60

40

20

100

80

60

40

20

100

80

60

40 Chæ tieâu thanh khoaûn

2,1

1,5

0,7

<0,7

2,3

1,6

1,2

0,9

<0,9

2,5

1,5

1.Khaû naêng thanh khoaûn

1,1

0,8

0,6

0,2

<0,2

1,3

0,7

0,4

<0,4

1,5

1,2

2.Khaû naêng thanh toaùn nhanh

Chæ tieâu hoaït ñoäng

10%

3,5

4,5

3,5

2,5

3.Voøng quay haøng toàn kho

10%

>70

>60

4.Kyø thu tieàn bình quaân

10%

3,5

2,9

2,3

1,7

<1,7

4,5

3,9

3,3

2,7

<2,7

5,5

4,9

4,3

5.Doanh thu treân toång taøi saûn

Chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính

>70

>60

10%

6.Nôï phaûi traû/toång taøi saûn

143

233

>233

108 185 >185

10%

7.Nôï phaûi traû/NVCSH

10%

8.Nôï quaù haïn/nôï ngaân haøng

Chæ tieâu thu nhaäp

3,5

2,5

<2,5

4,5

2,5

1,5

<1,5

9.Thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu

4,5

3,5

<3,5

5,5

4,5

3,5

10.Thu nhaäp tröôùc thueá/taøi saûn

8,5

7,6

7,5

<7,5

7,5

8,3

11.Thu nhaäp tröôùc thueá /NVCSH

100%

TOTAL

PHUÏ LUÏC 2 : CHAÁM ÑIEÅM TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP NGAØNH THÖÔNG

MAÏI-DÒCH VUÏ

Phaân loaïi caùc chæ soá taøi chính cho caùc doanh nghieäp

Tyû

troïng

Quy moâ lôùn

Quy moâ trung bình

Quy moâ nh

Ñieåm

100

80

60

40

20

100

80

60

40

20

100

80

60

40 Chæ tieâu thanh khoaûn

2,1

1,6

1,1

0,8

<0,8

2,3

1,7

1,2

2,9

2,3

1,7

1.Khaû naêng thanh khoaûn

1,4

0,9

0,6

0,4

<0,4

1,7

1,1

0,7

0,6

<0,6

2,2

1,8

1,2

2.Khaû naêng thanh toaùn nhanh

Chæ tieâu hoaït ñoäng

10%

4,5

3,5

<3,5

4,5

<4,5

6,5

5,5

3.Voøng quay haøng toàn kho

10%

>60

>55

4.Kyø thu tieàn bình quaân

10%

2,5

1,5

<1,5

3,5

2,5

3,5

5.Doanh thu treân toång taøi saûn

Chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính

>65

>60

10%

6.Nôï phaûi traû/toång taøi saûn

122

185

>185

100 150 >150

10%

7.Nôï phaûi traû/NVCSH

1,5

1,6

1,8

1,6

1,8

10%

8.Nôï quaù haïn/nôï ngaân haøng

Chæ tieâu thu nhaäp

7,5

6,5

5,5

<5,5

7,5

6,5

9.Thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu

6,5

5,5

6,5

5,5

<5,5

7,5

6,5

10.Thu nhaäp tröôùc thueá/taøi saûn

14,2 12,2 10,6

13,7

13,3

11,8

10,9

9,8

<9,8

10,8 9,8

<9,8

11.Thu nhaäp tröôùc thueá /NVCSH

100%

TOTAL

PHUÏ LUÏC 3 : CHAÁM ÑIEÅM TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP NGAØNH XAÂY

DÖÏNG

Phaân loaïi caùc chæ soá taøi chính cho caùc doanh nghieäp

Tyû

troïng

Quy moâ lôùn

Quy moâ trung bình

Quy moâ nh

Ñieåm

100

80

60

40

20

100

80

60

40

20

100

80

60

40 Chæ tieâu thanh khoaûn

1,9

0,8

0,5

<0,5

2,1

1,1

0,9

0,6

<0,6

2,3

1,2

1.Khaû naêng thanh khoaûn

0,9

0,7

0,4

0,1

<0,1

0,7

0,5

0,3

<0,3

1,2

0,8

2.Khaû naêng thanh toaùn nhanh

Chæ tieâu hoaït ñoäng

10%

3,5

2,5

<2,5

3,5

2,5

3.Voøng quay haøng toàn kho

10%

120

150

>150

>65

4.Kyø thu tieàn bình quaân

10%

2,5

2,3

1,7

<1,7

3,5

2,8

2,2

<2,2

4,2

3,5

5.Doanh thu treân toång taøi saûn

Chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính

10%

>70

>65

6.Nôï phaûi traû/toång taøi saûn

10%

100

150

233

>233

100

122 150 >150

100

7.Nôï phaûi traû/NVCSH

10%

1,6

1,8

1,5

8.Nôï quaù haïn/nôï ngaân haøng

Chæ tieâu thu nhaäp

9.Thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu

4,5

3,5

2,5

<2,5

6,5

5,5

4,5

3,5

<3,5

7,5

6,5

5,5

10.Thu nhaäp tröôùc thueá/taøi saûn

9,2

8,7

11,5

11,3

8,3

<8,3

8,7

<8,

11.Thu nhaäp tröôùc thueá /NVCSH

100%

TOTAL

PHUÏ LUÏC 4 : CHAÁM ÑIEÅM TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP NGAØNH COÂNG

NGHIEÄP

Phaân loaïi caùc chæ soá taøi chính cho caùc doanh nghieäp

Tyû

troïng

Quy moâ lôùn

Quy moâ trung bình

Quy moâ nh

Ñieåm

100

80

60

40

20

100

80

60

40

20

100

80

60

40 Chæ tieâu thanh khoaûn

1,4

0,5

<0,5

2,2

1,6

1,1

0,8

<0,8

2,5

1,8

1,3

1.Khaû naêng thanh khoaûn

1,1

0,8

0,4

0,2

<0,2

1,2

0,9

0,7

0,3

<0,3

1,3

0,8

2.Khaû naêng thanh toaùn nhanh

Chæ tieâu hoaït ñoäng

10%

2,5

<2,5

4,3

3,7

3.Voøng quay haøng toàn kho

10%

>65

>60

4.Kyø thu tieàn bình quaân

10%

2,3

1,7

1,5

<1,5

3,5

2,8

2,2

1,5

<1,5

4,2

3,5

2,5

5.Doanh thu treân toång taøi saûn

Chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính

10%

>70

>65

6.Nôï phaûi traû/toång taøi saûn

10%

122

150

185

233

>233

100

122

150 185 >185

100

122

7.Nôï phaûi traû/NVCSH

10%

1,5

1,6

1,8

1,4

8.Nôï quaù haïn/nôï ngaân haøng

Chæ tieâu thu nhaäp

5,5

2,5

<2,5

6,5

9.Thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu

5,5

6,5

5,5

6,5

10.Thu nhaäp tröôùc thueá/taøi saûn

14,2 13,7 13,3

14,2

13,3

12,9

<13

12,2 <12,2 13,3

11.Thu nhaäp tröôùc thueá /NVCSH

100%

TOTAL

PHUÏ LUÏC 5 : CHAÁM ÑIEÅM PHI TAØI CHÍNH : DOØNG TIEÀN

Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

1. Heä soá khaû naêng traû laõi (töø thu >4 laàn >3 laàn >2 laàn > 1 laàn < 1 laàn

nhaäp thuaàn) hoaëc Aâm

2. Heä soá khaû naêng traû nôï goác (töø >2 laàn >1,5 laàn >1 laàn <1 laàn AÂm

thu nhaäp thuaàn)

3. Xu höôùng cuûa cuûa löu chuyeån Taêng nhanh Taêng OÅn ñònh Giaûm Aâm

tieàn teä thuaàn trong quaù khöù

4. Traïng thaùi löu chuyeån tieàn >Lôïi nhuaän = Lôïi nhuaän

thuaàn töø hoaït ñoäng thuaàn thuaàn thuaàn hoaø voán

5. Tieàn vaø caùc khoaûn töông > 2,0 > 1,5 > 1,0 > 0,5 Gaàn

ñöông tieàn/ Voán chuû sôû höõu baèng 0

Toång

PHUÏ LUÏC 6 : CHAÁM ÑIEÅM PHI TAØI CHÍNH : QUAÛN LYÙ

Ñieåm chuaån

20

16

12

8

>20 naêm

>10 naêm

>5 naêm

>1 naêm

1. Kinh

nghieäm

Môùi t

trong ngaønh

cuûa

Ban quaûn lyù lieân

quan tröïc tieáp ñeán

döï aùn/phöông aùn ñeà

xuaát

>10 naêm

>5 naêm

>2 naêm

>1 naêm

Môùi

2. Kinh nghieäm cuûa

Ban quaûn

lyù (veà

nhieäm

quaûn lyù ñieàu haønh)

Kieåm soaùt noäi boä

Ñöôïc

thieát

Toàn

taïi nhöng

3. Moâi tröôøng kieåm

Ñöôïc xaây döïng,

Kieåm

haïn cheá

laäp

khoâng

ñöôïc

soaùt noäi boä

ghi cheùp vaø kieåm

boä ñaõ

chính

thöùc hoùa

tra thöôøng xuyeân

hay ñöôïc ghi

cheùp

4. Caùc thaønh töïu ñaït

Ñaõ coù uy

tín/

Ñang

xaây

Raát

ít

hoaëc

Roõ raøng coù thaát baïi

Roõ r

quaûn

ñöôïc vaø caùc baèng

thaønh töïu cuï theå

döïng uy tín/

khoâng coù kinh

trong lónh vöïc lieân

baïi tr

chöùng veà nhöõng laàn

trong

lónh vöïc

thaønh

töïu

nghieäm/thaønh

quan ñeán döï aùn

taùc qu

thaát baïi tröôùc cuûa

lieân quan ñeán döï

trong lónh vöïc

töïu

trong quaù khöù

Ban quaûn lyù

aùn

döï aùn

lieân

quan

5. Tính khaû thi cuûa

Raát cuï theå vaø roõ

Phöông

aùn

Coù phöông aùn

Chæ coù 1 trong 2:

Khoân

phöôn

phöông aùn

kinh

raøng vôùi caùc döï

kinh

doanh

kinh doanh vaø döï

phöông aùn kinh

doanh vaø döï toaùn taøi

toaùn

taøi chính

vaø döï toaùn taøi

toaùn

taøi chính

doanh hoaëc Döï aùn

doanh

chính

caån troïng

chính

töông

nhöng khoâng cuï

toaùn taøi chính

toaùn t

ñoái cuï theå

theå roõ raøng

Toång

PHUÏ LUÏC 7 : CHAÁM ÑIEÅM PHI TAØI CHÍNH : UY TÍN TRONG GIAO DÒCH

a. Quan heä tín duïng

Ñieåm chuaån

20

16

12

8

Luoân

traû ñuùng

Khoâng coù thoâng tin

Khoâng

Luoân

traû ñuùng

1. Traû nôï ñuùng haïn

Luoân

traû

haïn trong khoaûng

(khaùch haøng môùi)

haïn trong khoaûng

(traû nôï goác)

ñuùng

haïn

12 thaùng vöøa qua

töø 12-36

thaùng

trong

hôn

vöøa qua

thaùng

qua

2. Soá laàn giaõn nôï

Khoâng coù

1 laàn trong 36

1 laàn trong 12

laàn

trong 12

3 laàn tr

hoaëc gia haïn nôï

thaùng vöøa qua

thaùng v

2 laàn x30 ngaøy quaù

1 laàn x30 ngaøy

3. Nôï quaù haïn trong

Khoâng coù

1 laàn x30 ngaøy

3 laàn x

haïn trong voøng 12

quaù haïn

trong

quaù khöù

quaù haïn

trong

haïn tro

thaùng qua, HOAËC

voøng 12

thaùng

voøng 36

thaùng

thaùng q

1x90 ngaøy quaù haïn

qua, HOAËC 2 laàn

qua

laàn x9

trong

voøng

x30 ngaøy quaù

haïn tro

thaùng qua

haïn trong voøng

thaùng q

36 thaùng qua

4. Soá laàn caùc cam

Ñaõ töøn

Chöa

töøng

Khoâng maát khaû

Ñaõ töøng bò maát khaû

keát maát khaû naêng

naêng

coù

naêng thanh toaùn

naêng

thanh

toaùn

thanh toaùn (thö tín

trong v

trong voøng 24

trong voøng 12

trong

voøng

duïng, baûo laõnh, cam

thaùng qua

qua

keát khaùc…)

5. Cung caáp thoâng

Coù,

trong

Coù,

trong

thôøi

Coù,

trong

thôøi

Chöa coù thoâng tin

khoâng

tin ñaày ñuû vaø ñuùng

thôøi

gian

gian töø 12 ñeán 36

gian

döôùi

gì

(khaùch haøng

heïn theo yeâu caàu

treân

thaùng vöøa qua

thaùng qua

môùi)

cuûa VCB

thaùng vöøa

qua

Toång

b. Quan heä phi tín duïng

Ñieåm chuaån

20

16

12

8

1. Thôøi gian duy trì taøi khoaûn vôùi VCB

>5 naêm

3-5 naêm

1-3 naêm

<1 naêm

2. Soá löôïng NH khaùc maø khaùch haøng duy trì taøi

Khoâng

2-3

4-5

khoaûn

3. Soá löôïng giao dòch trung bình haøng thaùng vôùi

>100 (laàn)

60-100

30-60

15-30

taøi khoaûn taïi VCB

4. Soá löôïng caùc loaïi giao dòch vôùi VCB

5-6

3-4

1-2

5. Soá dö tieàn göûi trung bình haøng thaùng taïi

>300 tæ

100-300 tæ

50-100 tæ

10-50 tæ

VCB

Toång

(*) caùc giao dòch goàm : tieàn göûi, taøi trôï thöông maïi (thanh toaùn XNK), Forex, thö tín

duïng

PHUÏ LUÏC 8 : CHAÁM ÑIEÅM PHI TAØI CHÍNH : CAÙC YEÁU TOÁ BEÂN NGOAØI

Ñieåm chuaån

20

16

12

8

4 Ñieåm

Trieån

voïng

Thuaän

Oån ñònh

Phaùt

trieån

Baõo hoaø

Suy thoaùi

ngaønh

lôïi

keùm hoaëc

khoâng phaùt

trieån

2. Ñöôïc bieát ñeán

Coù

treân

Coù

trong

Coù ôû ñòa

Ít

ñöôïc

Khoâng

(veà thöông hieäu cuûa

toaøn caàu

caû nöôùc

phöông

bieát ñeán

ñöôïc bieát

coâng ty)

ñeán

Bình

Thaáp,

Raát thaáp

3. Vò theá caïnh tranh Cao,

thöôøng

ñang

suït

chieám öu

ñang phaùt

ñang

suït

giaûm

theá

trieån

giaûm

4. Soá löôïng ñoái thuû

Khoâng

Ít

It, soá löôïng

Nhieàu

soá

caïnh

tranh

(cuøng

coù, ñoäc

ñang taêng

löôïng ñang

ngaønh)

quyeàn

taêng

Khoâng

Ít

Nhieàu, thu

Nhieàu,

Nhieàu, seõ

5. Thu nhaäp cuûa

nhaäp seõ oån

thu nhaäp

loã

ngöôøi ñi vay chòu

ñònh

seõ

giaûm

aûnh höôûng cuûa quaù

xuoáng

trình ñoåi môùi, caûi

caùch DNNN

Toång

PHUÏ LUÏC 9 : CHAÁM ÑIEÅM PHI TAØI CHÍNH : CAÙC YEÁU TOÁ KHAÙC

1. Ña daïng hoaù caùc

Ña daïng hoaù cao

Chæ 2 trong 3

Chæ 1 trong 3

Khoâng ñang phaùt

Khoâng ña daïng hoaù

hoaït ñoäng theo: 1)

ñoä (caû 03 tröôøng

trieån

ngaønh, 2) thò tröôøng, 3)

hôïp)

vò trí

2. Thu nhaäp töø hoaït

Coù, chieám hôn

Coù, chieám hôn 50% thu nhaäp Coù, chieám hôn 20%

Coù, chieám döôùi

Khoâng coù thu nhaäp

ñoäng xuaát khaåu

70% thu nhaäp

thu nhaäp

20% thu nhaäp

nhaäp

3. Söï phuï thuoäc vaøo

Khoâng coù

Ít

Phuï thuoäc vaøo caùc ñoái

Phuï thuoäc nhieàu

Phuï thuoäc nhieàu vaø

caùc ñoái taùc (ñaàu

taùc ñang phaùt trieån

vaøo caùc ñoái taùc oån

ñoái taùc ñang bò suy

vaøo/ñaàu ra)

ñònh

4. Lôïi nhuaän (sau

Taêng tröôûng maïnh Coù taêng tröôûng

Oån ñònh

Suy thoaùi

Loã

thueá) cuûa coâng ty trong

nhöõng naêm gaàn ñaây

5. Vò theá cuûa coâng ty

Ñoái vôùi DNNN

Ñoäc quyeàn quoác

Ñoäc quyeàn quoác gia – nhoû

Tröïc thuoäc UBND ñòa

Tröïc thuoäc UBND

Tröïc thuoäc UBND ñ

gia - lôùn

phöông – lôùn

ñòa phöông – trung

phöông – nhoû

bình

Caùc chuû theå khaùc

Cty lôùn nieâm yeát

Cty trung bình nieâm yeát,hoaëc Cty lôùn hoaëc trung

Cty nhoû nieâm yeát

Cty nhoû khoâng nieâm

Ñieåm chuaån 20 16 12 4 8

Cty lôùn khoâng nieâm yeát

bình, khoâng nieâm yeát

Luận văn: Hệ thống chấm điểm tín dụng DN – Một biện pháp nâng cao chất lượng quản lý rủi ro tín dụng tại NH Ngoại thương VN

Quản trị rủi ro tín dụng luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nhà lãnh đạo NH trên thế giới. Tín dụng là một trong hai hoạt động cơ bản của các NHTM và là hoạt động đem lại lợi nhuận nhiều nhất cho NH.

Luận văn

HỆ THỐNG CHẤM ĐIỂM TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP – MỘT BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

PHAÀN MÔÛ ÑAÀU

CHÖÔNG 1 : VAI TROØ CUÛA TÍN DUÏNG TRONG NGAÂN HAØNG

THÖÔNG MAÏI

∑ ( 0 1

CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG

NGOAÏI THÖÔNG VIEÄT NAM

Taêng tröôûng (trieäu VND)

Cô caáu dö nôï theo loaïi tieàn cho vay (%)

Cô caáu dö nôï theo kyø haïn (trieäu VND)

CHÖÔNG 3 : HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP –

MOÄT BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN

DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG VIEÄT NAM

Toång ñieåm cuoái cuøng

Xeáp haïng doanh nghieäp

Nhoùm ruûi ro

Phaân loaïi caùc chæ soá taøi chính cho caùc doanh nghieäp

Tyû

troïng

Ñieåm

Quy moâ lôùn

Quy moâ trung bình

Quy moâ nh

100

80

60

40

20

100

80

60

40

20

100

80

60

40

Chæ tieâu thanh khoaûn

Chæ tieâu hoaït ñoäng

Chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính

Chæ tieâu thu nhaäp

100%

TOTAL

Phaân loaïi caùc chæ soá taøi chính cho caùc doanh nghieäp

Tyû

troïng

Quy moâ lôùn

Quy moâ trung bình

Quy moâ nh

100

80

60

40

20

100

80

60

40

20

100

80

60

40

Chæ tieâu thanh khoaûn

Chæ tieâu hoaït ñoäng

Chæ tieâu ñoøn baåy taøi chính

Chæ tieâu thu nhaäp

100%

TOTAL

Phaân loaïi caùc chæ soá taøi chính cho caùc doanh nghieäp

Tyû

troïng

Quy moâ lôùn

Quy moâ trung bình

Quy moâ nh

100

80