Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
MỞ ĐẦU
1. TÝnh cÊp thiÕt:
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, việc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp
với nhau nhằm tạo thế đứng cho doanh nghiệp mình đang ngày càng trở nên gay
gắt, khốc liệt. Để có thể đứng vững trong môi trường đó, doanh nghiệp cần phải
tạo ra được những ưu thế riêng có của mình như: Chất lượng sản phẩm, giá cả,
mẫu mã, tính hiện đại tiện dụng...
Để có được những ưu thế trên, ngoài yếu tố khoa học kĩ thuật, công nghệ và
trình độ quản lý kinh doanh thì điều kiện tối cần thiết để doanh nghiệp đứng vững
và có uy tín trên thị trường chính là việc quản lý nguyên vật liệu hiệu quả. Đảm
bảo quản lý nguyên vật liệu cho sản xuất là một yêu cầu khách quan, thường
xuyên của mọi đơn vị sản xuất và nó có tác động rất lớn tới kết quả hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc sử dụng hợp lý và tiết kiệm nguyên vật
liệu ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh
nghiệp. Nguyên vật liệu được đảm bảo đầy đủ, đồng bộ, đúng chất lượng là điều
kiện quyết định khả năng tái sản xuất mở rộng và góp phần đảm bảo tiến độ sản
xuất trong doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất, nguyên vật liệu là bộ phận
trực tiếp tạo nên sản phẩm, nó chiếm 60-70% trong cơ cấu giá thành sản phẩm.
Do đó, nguyên vật liệu có vai trò quan trọng trong việc giảm chi phí sản xuất
kinh doanh và giá thành sản phẩm.
Xuất phát từ vai trò và tầm quan trọng của nguyên vật liệu cũng như công tác
quản lý nguyên vật liệu như đã nêu trên, tôi chọn đề tài: “Một số phương hướng
và biện pháp cơ bản nhằm tăng cường công tác quản lý nguyên vật liệu trong
doanh nghiệp” và thực hiện tại công ty Vật Liệu Xây Dựng Bưu Điện Hà Nội với
mong muốn mở rộng tầm nhìn thực tế và hiểu biết thêm về mô hình quản lý của
SV: Ph¹m ThÞ Kim Th− - Q8T2 1
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, nội dung của đề án được trình bày qua 3
chương:
Chương I: Nguyên vật liệu và quản lý nguyên vật liệu trong doanh nghiệp.
Chương II: Thực trạng công tác bảo đảm, quản lý nguyên vật liệu tại công ty vật
liệu xây dựng Bưu Điện Hà Nội.
Chương III: Một số phương hướng và giải pháp nhằm tăng cường công tác bảo
đảm, quản lý nguyên vật liệu tại công ty vật liệu xây dựng Bưu Điện Hà Nội.
SV: Ph¹m ThÞ Kim Th− - Q8T2 2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Chương I
Nguyên vật liệu và quản lý nguyên vật liệu.
1.1 Khái niệm và vai trò của nguyên vật liệu trong doanh nghiệp.
1.1.1 Khái niệm:
Một doanh nghiệp muốn kinh doanh, sản xuất hiệu quả thì phải chú trọng tới
nhiều yếu tố. Nhóm yếu tố quan trọng đầu tiên là nhóm yếu tố đầu vào.
Trong đó nguyên vật liệu là yếu tố đáng chú ý nhất vì nguyên vật liệu là yếu tố
trực tiếp cấu tạo nên thực thể sản phẩm. Thiếu nguyên vật liệu thì quá trình sản
xuất sẽ bị gián đoạn hoặc không tiến hành được. Nguyên vật liệu là từ tổng hợp
dùng để chỉ chung nguyên liệu và vật liệu. Trong đó, nguyên liệu là đối tượng lao
động, nhưng không phải mọi đối tượng lao động đều là nguyên liệu. Tiêu chuẩn
để phân biệt sự khác nhau giữa nguyên liệu và đối tượng lao động là sự kết tinh
lao động của con người trong đối tượng lao động, còn với nguyên liệu thì không.
Những nguyên liệu đã qua công nghiệp chế biến thì được gọi là vật liệu.
Nguyên vật liệu trong quá trình hình thành nên sản phẩm được chia thành
nguyên vật liệu chính và nguyên vật liệu phụ. Nguyên vật liệu chính tạo nên thực
thể sản phẩm, ví dụ như bông tạo thành sợi để từ sợi tạo nên thực thể vải hay kim
loại tạo nên thực thể của máy móc thiết bị... Vật liệu phụ lại bao gồm nhiều loại
có loại thêm vào nguyên liệu chính để làm thay đổi tính chất của nguyên liệu
chính nhằm tạo nên tính chất mới phù hợp với yêu cầu của sản phẩm. Có loại lại
dùng để tạo điều kiện cho sự hoạt động bình thường của tư liệu lao động và hoạt
động của con người...
SV: Ph¹m ThÞ Kim Th− - Q8T2 3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Việc phân chia như thế này không phải dựa vào đặc tính hoá học hay khối
lượng tiêu hao mà căn cứ vào sự tham gia của chúng vào quá trình tạo ra sản
phẩm. Vì vậy, mỗi loại nguyên vật liệu lại có vai trò khác nhau đối với đặc tính
của sản phẩm.
1.1.2 Vai trò của nguyên vật liệu.
Là một yếu tố trực tiếp cấu thành nên thực thể sản phẩm, do vậy, chất lượng
của nguyên vật liệu ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm đến hiệu quả sử
dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Nguyên vật liệu được đảm bảo đầy đủ về
số lượng chất lượng chủng loại... có tác động rất lớn đến chất lượng sản phẩm.
Vì vậy, đảm bảo chất lượng nguyên vật liệu cho sản xuất còn là một biện pháp để
nâng cao chất lượng sản phẩm.
Nguyên vật liệu liên quan trực tiếp tới kế hoạch sản xuất và tiêu thụ sản phẩm,
là đầu vào của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, cung ứng
nguyên vật liệu kịp thời với giá cả hợp lý sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình
sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trên thị trường. Xét cả về mặt hiện vật lẫn về mặt
giá trị, nguyên vật liệu là một trong những yếu tố không thể thiếu trong bất kì quá
trình sản xuất nào, là một bộ phận quan trọng của tài sản lưu động. Chính vì vậy,
quản lý nguyên vật liệu chính là quản lý vốn sản xuất kinh doanh và tài sản của
doanh nghiệp.
1.1.3 Phân loại nguyên vật liệu.
Khi tiến hành sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp phải sử dụng nhiều loại
vật liệu khác nhau. Để có thể quản lý nguyên vật liệu một cách chặt chẽ thì
nguyên vật liệu phục vụ cho nhu cầu quản trị doanh nghiệp cần thiết phải phân
loại theo những tiêu thức phù hợp. Phân loại nguyên vật liệu là sắp xếp nguyên
vật liệu thành từng loại, từng nhóm khác nhau căn cứ vào tiêu chuẩn phân loại
SV: Ph¹m ThÞ Kim Th− - Q8T2 4
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Nguyên vật liệu chính (bao gồm cả nửa thành phẩm mua ngoài). Đối với các
doanh nghiệp sản xuất nguyên vật liệu chính là đối tượng lao động chủ yếu cấu
thành nên thực thể chính của sản phẩm như sắt, thép chế tạo nên máy cơ khí, xây
dựng cơ bản... Đối với nửa thành phẩm mua ngoài với mục đích tiếp tục quá trinh
sản xuất sản phẩm ví dụ như sợi mua ngoài trong các doanh nghiệp dệt cũng
được gọi là nguyên vật liệu chính.
- Nguyên vật liệu phụ: cũng là đối tượng lao động nhưng chỉ có tác dụng phụ
trong quá trình sản xuất được sử dụng cùng với nguyên vật liệu chính để làm thay
đổi một số tính chất lí hoá của nguyên vật liệu chính (hình dáng, màu sắc, mùi
vị...) hoặc phục vụ hoạt động của các tư liệu lao động, phục vụ cho lao động của
công nhân viên chức, phục vụ cho công tác quản lý.
- Nguyên vật liệu khác: là các loại vật liệu loại ra trong quá trình sản xuất, chế
tạo sản phẩm như gỗ, sắt, thép vụn hay phế liệu thu nhặt, thu hồi trong quá trình
thanh lý tài sản cố định.
Tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý mà từng loại nguyên vật liệu lại được chia thành
từng nhóm, từng thứ quy cách một cách chi tiết, cụ thể hơn. Việc phân loại cần
lập thành sổ danh điểm cho từng thứ vật liệu, trong đó mỗi nhóm được sử dụng
một ký hiệu riêng.
1.2 Bảo đảm, quản lý nguyên vật liệu trong doanh nghiệp.
1.2.1 Công tác bảo đảm, quản lý nguyên vật liệu.
1.2.1.1 Bảo đảm nguyên vật liệu trong sản xuất.
1.2.1.1.1 Các quan điểm và chỉ tiêu đánh giá nguyên vật liệu trong sản xuất.
SV: Ph¹m ThÞ Kim Th− - Q8T2 5