ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------------------
NGUYỄN THỊ THANH TÂM
TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH NGHIỆP 2014
TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ
LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ
Hà Nội - 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------
NGUYỄN THỊ THANH TÂM
TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH NGHIỆP 2014
TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ
chuyên ngành: Báo chí học
Mã số: 60 32 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
Hà Nội - 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, dưới sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền. Các số liệu
thống kê, kết quả nghiên cứu, phát hiện mới là trung thực và chưa được ai
công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào trước đây. Luận văn
có sử dụng, phát triển, kế thừa một số tư liệu, số liệu, kết quả nghiên cứu từ
các sách, giáo trình, tài liệu....liên quan đến nội dung đề tài.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Thanh Tâm
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập và thực hiện luận văn Cao học, tôi đã nhận
được rất nhiều sự chỉ dẫn nhiệt tình của các thầy - cô giáo khoa Báo chí học,
Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, trường Đại học Khoa học xã hội và
Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội). Tôi vô cùng quý trọng, biết ơn sự chỉ
bảo đó và xin được chân thành gửi lời tri ân đến toàn thể các thầy - cô giáo.
Đặc biệt, tôi xin ngỏ lời cám ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Nguyễn Thị
Thanh Huyền - người cô đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ dạy, giúp đỡ tôi hoàn
thành luận văn. Và hơn hết, trong quá trình làm luận văn, tôi đã học tập ở cô một
tinh thần nghiên cứu khoa học nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mỉ và một thái độ làm
việc hết mình. Xin được gửi đến cô sự biết ơn và lòng kính trọng chân thành
nhất.
Cảm ơn gia đình, đồng nghiệp, anh chị em lớp cao học báo chí khóa
2018 là những người thân yêu đã luôn tin tưởng, động viên và ủng hộ. Cảm
ơn bạn bè và đồng nghiệp báo điện tử: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật TP Hồ
Chí Minh; Vnexpreess cung cấp tài liệu để giúp đỡ tôi hoàn thành tốt luận văn
của mình.
Mặc dù, đã có nhiều cố gắng song luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót, tác
giả mong nhận được sự chỉ bảo, giúp đỡ của thầy cô, bạn bè... để luận văn
được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cám ơn !
Hà Nội, tháng 11 năm 2019
Nguyễn Thị Thanh Tâm
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT4
DANH MỤC HÌNH TRONG LUẬN VĂN5
DANH MỤC BẢNG TRONG LUẬN VĂN6
DANH MỤC BIỂU ĐỒ TRONG LUẬN VĂN7
MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 8
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................ 8
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .................................................. 10
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 14
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 15
5. Cơ sở lí luận và phương pháp nghiên cứu .................................................. 16
6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của luận văn .................................................... 17
7. Bố cục luận văn ........................................................................................... 18
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TRUYỀN THÔNG
LUẬT DOANH NGHIỆP TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ ..................................... 19
1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ................................................. 19
1.1.1. Truyền thông ......................................................................................... 19
1.1.2. Luật doanh nghiệp ................................................................................. 26
1.1.3. Truyền thông về luật doanh nghiệp....................................................... 27
1.1.4. Báo điện tử ............................................................................................ 27
1.2. Vai trò của báo điện tử với việc truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 .. 30
1.2.1. Báo điện tử là một kênh hữu hiệu cung cấp thông tin, phổ biến, tuyên
truyền về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà
nước về Luật doanh nghiệp 2014 ...................................................................... 30
1.3.2. Báo điện tử tham gia vào việc giám sát, phản biện xã hội; đưa ra kiến
1
nghị nhằm xây dựng các quy định về Luật doanh nghiệp 2014 ........................ 31
1.3. Một số yêu cầu đối với việc truyền thông về luật doanh nghiệp 2014
trên báo điện tử ............................................................................................. 33
1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng nội dung và hình thức truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo mạng điện tử ............................. 41
1.4.1. Định hướng tuyên truyền của cơ quan tòa soạn báo chí ...................... 41
1.4.2. Sự hợp tác, phối hợp của cơ quan quản lí doanh nghiệp với báo chí .......... 43
1.4.3. Nguồn nhân lực, phóng viên, biên tập viên .......................................... 44
1.4.4. Cơ sở vật chất, kỹ thuật hạ tầng công nghệ của tòa soạn .................... 46
Tiểu kết chương 1: ......................................................................................... 48
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH
NGHIỆP 2014 TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ ĐƢỢC CHỌN KHẢO SÁT ........ 49
2.1. Vài nét về các báo thuộc diện khảo sát ................................................ 49
2.1.1. Báo Pháp luật Việt Nam (baophapluat.vn) .............................................. 49
2.1.2. Báo Pháp luật (plo.vn) ........................................................................... 50
2.1.3. Báo Vnexpress điện tử (Vnexpress.net) .................................................. 51
2.2. Khảo sát thực trạng truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên
các báo điện tử đƣợc khảo sát ...................................................................... 53
2.2.1. Tần suất xuất hiện ................................................................................. 53
2.2.2. Về nội dung ............................................................................................. 54
2.2.3. Về hình thức thể hiện ............................................................................... 74
2.4. Đánh giá của công chúng về chất lƣợng truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử ........................................................................ 82
2.4.1. Sự quan tâm đến thông tin truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
trên báo điện tử ............................................................................................... 83
2.4.2. Về chất lượng truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử . 85
2.5. Nhận xét những thành công và hạn chế và nguyên nhân của những
2
thành công, hạn chế ....................................................................................... 88
2.5.1. Thành công ............................................................................................ 88
5.2.2. Hạn chế ................................................................................................. 93
5.2.3. Nguyên nhân những thành công và hạn chế ......................................... 96
Tiểu kết chương 2: ......................................................................................... 97
CHƢƠNG 3: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP NHẰM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH
NGHIỆP 2014 TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ TRONG THỜI GIAN TỚI ......... 99
3.1. Những vấn đề đặt ra .............................................................................. 99
3.2. Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả chất lƣợng truyền thông
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử ................................................ 101
3.2.1. Tăng cường phối hợp với các cấp, các ngành và các tổ chức chính trị,
xã hội trong công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 .................. 101
3.2.2. Đối với cơ quan báo chí ...................................................................... 106
3.2.3. Đối với những phóng viên làm công tác truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 ................................................................................................... 114
Tiểu kết chương 3: ....................................................................................... 124
KẾT LUẬN .................................................................................................. 126
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 128
PHỤ LỤC 1 .................................................................................................. 134
PHỤ LỤC 2 .................................................................................................. 139
3
PHỤ LỤC 3 .................................................................................................. 146
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Bộ TT-TT Bộ Thông tin – truyền thông
Bộ TN&MT Bộ Tài nguyên và Môi trường
Luật DN Luật doanh nghiệp
ĐHQGHN Đại học Quốc gia Hà Nội
GS Giáo sư
HCM Hồ Chí Minh
Nxb Nhà xuất bản
TS Tiến sĩ
Th.s Thạc sĩ
Tp. Thành phố
UBND Ủy ban nhân dân
4
KTTN Kinh tế tư nhân
DANH MỤC HÌNH TRONG LUẬN VĂN
Hình 1.1. Mô hình truyền thông Harold D. Lasswell ............................................... 22
Hình 1.2. Mô hình truyền thông C. Shannon ............................................................ 24
Hình 2.1 Giao diện báo Pháp luật Việt Nam điện tử - Nguồn:
https://baophapluat.vn/ ................................................................................................. 50
Hình 2.2 Giao diện báo Pháp luật Tp. HCM điện tử - Nguồn: https://plo.vn/ ...... 51
5
Hình 2.3 Giao diện báo VnExpress điện tử - Nguồn: https://vnexpress.net/ .......... 53
DANH MỤC BẢNG TRONG LUẬN VĂN
Bảng 2.1. Thống kê số lượng tin, bài truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
trên các báo điện tử được khảo sát thời gian 01/2015- 12/2018 ..................... 54
Bảng 2.2. Nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo
6
điện tử được khảo sát thời gian 01/2015- 12/2018 ......................................... 55
DANH MỤC BIỂU ĐỒ TRONG LUẬN VĂN
Biều đồ 2.1 Các thể loại được sử dụng để truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 trên các báo được chọn khảo sát từ 01/2015 đến 12/2018 ..................... 74
Biểu đồ 2.2 Tỉ lệ nguồn đăng các tin, bài về truyền thông về Luật DN 2014
trên các báo được khảo sát thời gian từ 01/2015 đến 12/2018 ....................... 80
Biểu đồ 2.3. Mức độ quan tâm của công chúng đến thông tin83 truyền thông
về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử ................................................... 83
Bỉều đồ 2.4 Những nội dung truyền thông về84 Luật doanh nghiệp 2014 mà
công chúng quan tâm ...................................................................................... 84
Biểu đồ 2.5 Đánh giá của công chúng về chất lượng nội dung thông tin
truyền thông Luật DN 2014 trên báo điện tử .................................................. 85
Biểu đồ 2.6 Đánh giá của công chúng về chất lượng hình thức thông tin
truyền thông Luật DN 2014 trên báo điện tử .................................................. 86
Biểu đồ 2.7 Đánh giá của công chúng về số lượng tin, bài truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay ......................................... 86
Biểu đồ 2.8 Đánh giá của công chúng về mức độ dễ hiểu về nội dung truyền
7
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử ............................................. 87
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Sự cần thiết am hiểu pháp luật trong đời sống nói chung và trong kinh
doanh nói riêng rất quan trọng. Chính vì vậy, Quốc hội Việt Nam đã ban hành
Luật doanh nghiệp để khuyến khích các doanh nghiệp phát triển kinh tế trong
khuôn khổ luật pháp. Luật Doanh nghiệp tư nhân chính thức đi vào thực hành
từ năm 1990 đã mang lại nhiều thuận lợi lớn cho các doanh nghiệp. Trải qua
nhiều giai đoạn phát triển của đất nước, Luật Doanh nghiệp tiếp tục được
hoàn thiện, chỉnh sửa và bổ sung để đáp ứng nhu cầu hội nhập: Luật Doanh
Nghiệp tư nhân năm 1990 được sửa đổi năm 1994, Luật doanh nghiệp Nhà
nước 1995, Luật Doanh Nghiệp 1999, Luật Doanh Nghiệp nhà nước 2003,
Luật Doanh Nghiệp 2005, Luật sửa đổi Điều 170 của Luật Doanh Nghiệp
năm 2013 và Luật Doanh Nghiệp 2014 là luật đang hiện hành. Tuy đã có
Luật nhưng sự am hiểu, tuân thủ và thực hiện luật hiện hành của các doanh
nghiệp vẫn rất còn nhiều vấn đề nảy sinh. Đơn cử như trong lĩnh vực thuế,
theo báo cáo của Tổng cục Thuế năm 2017, hơn 97% doanh nghiệp được
thanh tra vi phạm pháp luật về thuế. Số vụ việc tranh chấp trong giao dịch
kinh tế cũng ghi nhận con số ngày càng tăng. Trong năm 2017, VIAC đã tiếp
nhận và giải quyết 151 vụ tranh chấp với tổng trị giá lên đến 1.400 tỷ đồng
trong khi vào thời điểm năm 2000, con số này chưa vượt quá 20 vụ. Việc sai
phạm, thiếu am hiểu luật pháp ngày càng trở nên nhức nhối hơn khi thời gian
gần đây, từ lĩnh vực tư nhân đến nhà nước đều có những vụ án gây hậu quả
đặc biệt nghiêm trọng phải kể như đại án Trịnh Xuân Thanh, Đinh La
Thăng, Hà Văn Thắm, vụ Khải Silk vụ án Epco Minh Phụng,… Có nhiều
nguyên nhân dẫn tới sự gia tăng về số lượng và mức độ nghiêm trọng của các
8
vụ án vi phạm Luật Doanh nghiệp, song dù là vì nguyên nhân, lý do gì đi
chăng nữa, có thể thấy sự am hiểu, nhận thức pháp luật của doanh nghiệp,
doanh nhân Việt Nam chưa thực sự tốt.
Lâu nay luật pháp là yếu tố đảm bảo cho sự vận hành thông suốt và ổn
định của hoạt động doanh nghiệp. Nắm vững và thích ứng với thay đổi của
pháp luật giúp doanh nghiệp hoạch định chiến lược đầu tư đúng đắn, phát
triển chiến lược kinh doanh phù hợp, tối ưu hóa các nguồn lực, tận dụng các
cơ hội kinh doanh và quản lý hiệu quả những rủi ro. Môi trường pháp lý tốt là
nhân tố tác động rất lớn đến sự thành công của các doanh nghiệp trong bất kỳ
lĩnh vực hoạt động kinh doanh nào.
Tại Việt Nam, với bối cảnh đất nước ta hiện nay vẫn đang trong thời kỳ
hội nhập sâu với nền kinh tế quốc tế, Luật doanh nghiệp 2014 ra đời tiếp tục
kế thừa, luật hóa những quy định vẫn còn phù hợp của Luật Doanh nghiệp
2005 nhưng đồng thời cũng sửa đổi, bổ sung nhiều quy định mới nhằm tháo
gỡ, hạn chế những bất cập của Luật cũ, tiếp tục tạo môi trường kinh doanh
thuận lợi, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có vị trí, vai trò vô cùng quan
trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội đất nước. Báo chí là một trong
những kênh quan trọng góp phần đưa thông tin về pháp luật nói chung, Luật
doanh nghiệp nói riêng đến với công chúng. Nhiều năm qua công tác tuyên
truyền, phổ biến giáo dục về pháp luật và đặc biệt là Luật doanh nghiệp đã
được các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể quan tâm tổ chức
thực hiện, đem lại nhiều kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, thực trạng tuyên
truyền Luật doanh nghiệp trên báo chí nói chung báo điện tử nói riêng và đặc
biệt là cổng thông tin điện tử của ngành Tư Pháp chưa được quan tâm nghiên
cứu một cách có hệ thống và chuyên sâu.
Với những lí do trên, chúng tôi quyết định lựa chọn vấn đề “Truyền
9
thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử” để làm đề tài luận văn
thạc sĩ, chuyên ngành Báo chí học của mình nhằm góp phần tăng cường
truyền thông về Luật doanh nghiệp trên báo chí nói chung và báo điện tử nói
riêng trong sự nghiệp phát triển kinh tế của đất nước.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đến thời điểm hiện nay, chưa có một công trình nghiên cứu nào thực
hiện đề tài: “Truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử”. Tuy
nhiên, tại Việt Nam và trên thế giới việc nghiên cứu, tìm hiểu về vấn đề
truyền thông nói chung và truyền thông về Luật doanh nghiệp nói riêng thu
hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu, các nhà hoạch định chính sách và
nhà kinh tế. Trong đó, tập trung ở hầu hết nghiên cứu về hoạt động truyền
thông về luật doanh nghiệp được đề cập trong những cuốn sách về quản trị
kinh doanh hay quan hệ công chúng. Những công trình nghiên cứu, bài báo,
cuốn sách này đề cập tới lí thuyết gắn với hoạt động truyền thông theo nhiều
cách khác nhau, tuy nhiên vẫn tập trung tới việc đưa những vấn đề lí luận
chung nhất gắn với khái niệm công cụ liên quan đến truyền thông, vai trò của
hoạt động truyền thông đối với luật doanh nghiệp, các cách thức để phát triển
kỹ năng cho người làm truyền thông và áp dụng hoạt động truyền thông đối
với doanh nghiệp...
Có thể kể tới một số cuốn như: Luật doanh nghiệp & cẩm nang tra cứu,
Nxb Lao động (2017); Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình
Dương (CPTPP) - Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư & chính sách ưu đãi hỗ
trợ phát triển doanh nghiệp, Nxb Thế giới (2018); Luận giải về luật doanh
nghiệp (hiện hành): 36 kế sách pháp lý của doanh nghiệp, Nxb Chính trị
Quốc gia (2018); Luật doanh nghiệp - Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa -
Luật thương mại và chính sách ưu đãi hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, Nxb
Lao động (2018); Cẩm nang dành cho giám đốc, lãnh đạo doanh nghiệp &
10
các chế độ, chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, Nxb Chính trị Quốc
gia (2018); Pháp luật doanh nghiệp: Quy định và tình huống, Nxb Thành phố
Hồ Chí Minh (2019); Luật Doanh nghiệp Việt Nam: Tình huống - Dẫn giải -
Bình luận, Nxb Chính trị Quốc gia (2019); Thấu hiểu tiếp thị từ A đến Z của
Philip Kotler (Lê Hoàng Anh dịch, Nxb Thống kê, (2006); Quan hệ công
chúng biến công chúng thành “fan” của doanh nghiệp (Business Edge,
2006); Quan hệ công chúng – Lý luận và thực tiễn, Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội (2014), Truyền thông chính sách kinh nghiệm Việt Nam và Hàn Quốc,
Nxb Chính trị Quốc gia (2017).... Nhìn chung các tác phẩm trên đã đưa ra hệ
thống các quan điểm có tính chất lí luận và thực tiễn về vấn đề truyền thông
và luật doanh nghiệp; khẳng định tầm quan trọng của truyền thông đối với
doanh nghiệp, tầm quan trọng của luật doanh nghiệp trên báo chí truyền thông
đối với doanh nghiệp.
Ngoài ra, còn có một số luận án, luận văn thạc sĩ trong những năm gần
đây đã lựa chọn đề tài liên quan một chút đến đề tài nghiên cứu, như:
Luận văn thạc sĩ Luật học Tác động của luật doanh nghiệp đối với phát
triển kinh tế nông thôn của Lê Mạnh Hoàn (2005) tại khoa Luật trường Đại
học Quốc gia Hà Nội. Tác giả luận văn đã phân tích một số chế định của Luật
Doanh nghiệp và tác động của nó tới quá trình thành lập doanh nghiệp nói
chung và ở khu vực nông thôn nói riêng. Tìm ra những bất cập nảy sinh trong
quá trình thi hành Luật Doanh nghiệp và đưa ra một số kiến nghị hoàn thiện.
Luận văn thạc sĩ Luật học Sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân
dưới tác động của Luật doanh nghiệp của Lê Thị Thảo (2005) tại khoa Luật
trường Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả luận văn đã trình bày hiện trạng, vai
trò của khu vực kinh tế tư nhân (KTTN). Đánh giá thực trạng phát triển của
khu vực KTTN từ khi có luật doanh nghiệp; phát hiện những mặt tích cực
cũng như hạn chế của luật doanh nghiệp và việc thực hiện luật. Đưa ra những
11
giải pháp thiết thực nhằm tiếp tục phát huy hiệu lực của luật doanh nghiệp,
góp phần thúc đẩy khu vực KTTN phát triển và đóng góp vào công cuộc xây
dựng, kiến thiết đất nước. Đồng thời, đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm tiếp
tục phát huy hiệu lực của luật doanh nghiệp, góp phần giải quyết những hạn
chế, vướng mắc đang cản trở khu vực KTTN và thúc đẩy khu vực kinh tế này
phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn tới.
Luận văn thạc sĩ Báo chí học “Tác động của báo chí đối với doanh
nghiệp” của Nguyễn Thanh Hương (2005) tại trường Đại học Khoa học xã
hội và Nhân văn (ĐHQGHN). Luận văn này tập trung vào tác động của báo
chí đối với doanh nghiệp, bao gồm tác động tích cực và tiêu cực. Trong đó,
tác động tích cực là báo chí đã cung cấp thông tin cho doanh nghiệp về chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thông tin về thị trường,
về đối thủ cạnh tranh, báo chí cổ vũ doanh nghiệp tiêu biểu và phê phán các
doanh nghiệp vi phạm pháp luật để từ đó giúp doanh nghiệp phát triển sản
xuất kinh doanh. Tác giả luận văn còn phân tích những tác động tiêu cực là
báo chí sách nhiễu doanh nghiệp, không trung thực trong tiếp nhận thông tin,
vi phạm đạo đức nghề nghiệp, làm cho nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn
trong kinh doanh.
Luận văn thạc sĩ Truyền thông đại chúng“Một số vấn đề đầu tư nước
ngoài tại Việt Nam qua báo chí” của Nguyễn Thị Hồng Vân (2009), tại
trường Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tác giả luận văn đã tìm hiểu
đường lối của Đảng, Nhà nước về đầu tư trực tiếp nước ngoài và vai trò của
báo chí đối với lĩnh vực này; trình bày những nội dung phản ánh của báo chí
về vấn đề đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam trong các năm 2007 -
2008. Đồng thời đánh giá hiệu quả và tác động của báo chí đối với vấn đề đầu
tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam; nêu lên một số nguyên nhân và bài học
12
kinh nghiệm cho hoạt động báo chí khi phản ánh về vấn đề này; đưa ra những
kiến nghị và một số nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của báo chí
viết về lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài trong những năm tiếp theo.
Luận văn thạc sĩ Báo chí học Hoạt động PR của các doanh nghiệp và
báo in tại TP.HCM (qua khảo sát một số doanh nghiệp và cơ quan báo chí,
giai đoạn 2008-2010) của Lê Ngọc Hường (2011) tại trường Đại học Khoa
học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN). Tác giả luận văn đã tìm hiểu và tổng
hợp các nguồn tư liệu cần thiết liên quan đến hoạt động PR và mối quan hệ
giữa PR - báo chí để phục vụ công tác nghiên cứu; khảo sát thực trạng mối
quan hệ PR - báo chí trong phạm vi một số doanh nghiệp và cơ quan báo
chí,đặc biệt là các tòa soạn báo in. Qua đó khảo sát nhận thức của người làm
PR trong doanh nghiệp và người làm báo về việc thiết lập và duy trì mối quan
hệ giữa hai bên. Đồng thời, đánh giá tác động thực tế của mối quan hệ đó trên
2 mặt tích cực và tiêu cực,ưu điểm và nhược điểm; tìm kiếm, đề xuất giải
pháp để xây dựng mối quan hệ chân chính giữa PR trong doanh nghiệp - báo
chí.
Luận văn thạc sĩ Báo chí học “Thông tin chỉ dẫn đầu tư trên báo chí
kinh tế Việt Nam” của Bùi Bửu Hà (2012), tại trường Đại học Khoa học xã
hội và Nhân văn (ĐHQGHN). Tác giả luận văn đã có những phân tích sơ bộ
phác thảo một số vấn đề lý thuyết về thông tin chỉ dẫn đầu tư và thông tin chỉ
dẫn đầu tư trên báo chí kinh tế. Đồng thời, tác giả luận văn cũng đã tiến hành
khảo sát về nội dung và hình thức các thông tin chỉ dẫn đầu tư trên các báo
kinh tế để nhằm phân tích, đánh giá ưu điểm và bất cập của thông tin chỉ dẫn
đầu tư đối với bạn đọc - nhà đầu tư; tìm hiểu dựa trên những vấn đề lý thuyết
và thực tế đó để đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng thông tin
chỉ dẫn đầu tư trên báo chí kinh tế Việt Nam.
Luận văn thạc sĩ Báo chí học Thông tin chỉ dẫn đầu tư cho các tỉnh
13
phía Bắc trên báo điện tử trung ương và địa phương của Mai Ngọc Quỳnh
(2019) tại trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN). Trên cơ
sở hệ thống hóa các vấn đề lý luận liên quan đến đề tài, luận văn khảo sát vấn
đề thông tin chỉ dẫn đầu tư trên các báo điện tử như Đầu tư, báo Quảng Ninh,
báo Hà Giang, đánh giá thành công, hạn chế của các tờ báo điện tử trong hoạt
động này, trên hai bình diện nội dung và hình thức thể hiện, từ đó, đề xuất các
giải pháp, khuyến nghị nhằm giúp cho các tờ báo điện tử trong diện khảo sát
nâng cao hơn nữa chất lượng của mình.
Các công trình nghiên cứu tham khảo trên đã đề cập đến từng vấn đề cụ
thể, nhưng không có công trình nghiên cứu về truyền thông, luật doanh
nghiệp nào trực diện, hệ thống nghiên cứu về truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử. Vì vậy, việc nghiên cứu truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử cần phải được đặt ra. Tác giả luận văn
mong muốn qua đề tài này sẽ góp thêm một tiếng nói vào lí luận chung về
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí nói chung và báo điện
tử nói riêng. Đồng thời, luận văn sẽ đi tiên phong trong việc khảo sát nội
dung, hình thức của truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Chính vì vậy có thể nói đây là lần đầu tiên có đề tài luận văn nghiên cứu về
vấn đề này.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3. 1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa về vấn đề này, luận văn sẽ phân tích khảo sát
và đánh giá tình hình truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện
tử trong 3 năm (từ tháng 01/2015 đến tháng 12/2018). Cụ thể là phân tích về
các nội dung và hình thức các tin, bài, ảnh về những vấn đề có liên quan đến
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014, khảo sát ý kiến của các nhà quản lý,
công chúng về các vấn đề liên quan. Từ đó, đưa ra những đề xuất và khuyến
nghị để báo điện tử nâng cao trách nhiệm, vai trò và chất lượng truyền thông
14
về Luật doanh nghiệp 2014 cho công chúng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích đặt ra, tác giả luận văn tập trung thực hiện
những nhiệm vụ sau đây:
- Hệ thống hóa cơ sở lí luận và thực tiễn cho việc nghiên cứu truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014.
- Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá phân tích nội dung, hình thức của các
tin, bài, ảnh về Luật doanh nghiệp trên báo điện tử được khảo sát trong 3
năm; qua đó, làm rõ những thành công và hạn chế về truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử.
- Khảo sát và thống kê đánh giá ý kiến của công chúng về truyền thông
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
- Đề xuất một số giải pháp, khuyến nghị nhằm phát huy vai trò của
truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử, góp phần nâng cao
công tác quản lí báo chí truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử trong thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu về truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu và khảo sát nội dung và hình thức các tin,
bài, ảnh truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử: Pháp luật Việt
Nam điện tử (baophapluat.vn); báo Pháp luật điện tử (plo.vn); báo điện tử
Vnexpreess (Vnexpreess.net).
Sở dĩ, chúng tôi lựa chọn 03 trang báo điện tử này để khảo sát, vì đây
15
là những cơ quan báo chí được cho là uy tín đối với công chúng và có nhiều
các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong việc
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014.
Về thời gian nghiên cứu, khảo sát giới hạn trong những tin, bài, ảnh từ
tháng 01/2015- 12/2018.
5. Cơ sở lí luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lí luận
Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở nhận thức luận những vấn đề lí
luận chung về báo chí – truyền thông; quan điểm, đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến báo chí – truyền thông; lí luận
về Luật pháp, doanh nghiệp, luật doanh nghiệp. Trong quá trình nghiên cứu,
tác giả vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác tư tưởng, truyền thông
báo chí, luật doanh nghiệp.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của các khoa
học xã hội như:
- Phương pháp nghiên cứu phân tích tài liệu: Cụ thể, tác giả tập hợp
các tài liệu về báo chí – truyền thông và các ngành khoa học khác liên quan
đến đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp phân tích nội dung: Được vận dụng trong việc thống kê
các bài viết về truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử. Phương
pháp này được vận dung xuyên suốt các chương vừa mang tính khách quan,
vừa có ý kiến riêng của người viết.
- Phương pháp điều tra xã hội học: Tác giả luận văn đã sử dụng
phương pháp điều tra bảng hỏi với những câu hỏi in sẵn trên giấy, gửi ý kiến
trực tiếp đến đối tượng cần hỏi. Cụ thể, chúng tôi tiến hành phát ra 300 phiếu
giấy nhằm trưng cầu ý kiến cho đối tượng là công chúng bao gồm cả nam và
16
nữ đang sinh sống và làm việc tại 03 quận tại thành phố Hà Nội (Hai Bà
Trưng, Hoàn Kiếm, Cầu Giấy) có độ tuổi từ 18 đến trên 60 tuổi; có công việc
khác nhau như: công chức, viên chức, sinh viên nhằm lấy ý kiến của họ về nội
dung và hình thức truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử. Đây
được xem là cơ sở quan trọng để nhận định, đánh giá vấn đề. Thời gian tiến
hành khảo sát diễn ra trong các ngày 06/06/2019 (phát phiếu hỏi tại quận Hai
Bà Trưng); 12/06/2019 (phát phiếu hỏi tại quận Hoàn Kiếm); 22/06/2019
(phát phiếu hỏi tại quận Cầu Giấy).
- Phương pháp phỏng vấn sâu: Được thực hiện với những cán bộ,
chuyên gia trong lĩnh vực luật, kinh tế, lãnh đạo các cơ quan báo chí, các
phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí được chọn khảo sát. Cụ thể, tác
giả luận văn tiến hành phỏng vấn sâu 3 chuyên gia:
Ông Mạc Quốc Anh - Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký tại
Hiệp Hội Doanh Nghiệp nhỏ và vừa Thành Phố Hà Nội (Hanoisme).
Ông Phan Đức Hiếu – Phó Viện trưởng, Viện nghiên cứu kinh tế Trung
ương.
Luật sư Nguyễn Thị Thu Hoài – Giám đốc Công ty Luật TNHH Thuế
và Luật Hà Nội – Đoàn Luật sư TP Hà Nội
Và 3 nhà báo chuyên viết về vấn đề Luật doanh nghiệp trên báo điện tử
được chọn khảo sát.
6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lí luận
Đây là công trình đầu tiên cấp độ luận văn Thạc sĩ nghiên cứu về truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử. Luận văn góp phần hệ thống
hóa thêm khung lí luận trong nghiên cứu truyền thông từ góc độ phân tích nội
dung, hình thức các bài báo trên báo điện tử, từ đó thấy được hiểu quả của hoạt
17
động báo chí nói chung, báo chí về luật doanh nghiệp nói riêng. Nêu nên những
yêu cầu cần thiết trong vấn đề truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 của người
làm báo chuyên về pháp luật – doanh nghiệp – kinh tế.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn góp cái nhìn tổng thể nội dung truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử, đưa ra một số đề xuất, kiến nghị nhằm phát huy
vai trò của truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Là một trong những căn cứ tin cậy để các cấp có thẩm quyền nghiên
cứu, tham mưu chính sách, luật pháp về luật cho doanh nghiệp.
Luận văn là tài liệu nghiên cứu tin cậy cho các nhà nghiên cứu – những
ai quan tâm đến Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử Việt Nam.
7. Bố cục luận văn
Ngoài Phần mở đầu và Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ Lục, Nội
dung chính của luận văn gồm có 3 chương sau đây:
Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn về truyền thông luật doanh nghiệp
trên báo điện tử
Chương 2: Thực trạng truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên
báo điện tử được chọn khảo sát
Chương 3: Những vấn đề đặt ra và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
18
trong thời gian tới
CHƢƠNG 1:
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TRUYỀN THÔNG LUẬT
DOANH NGHIỆP TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ
1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1. Truyền thông
- Khái niệm:
Truyền thông là hiện tượng xã hội phổ biến, nó ra đời và phát triển
cùng với sự phát triển của xã hội loài người, tác động đến mọi cá thể xã hội.
Hiện nay, có rất nhiều quan niệm và định nghĩa khác nhau về truyền thông,
tùy theo từng lĩnh vực và góc độ nghiên cứu mà người ta đưa ra những định
nghĩa về truyền thông khác nhau:
Theo như Từ điển Oxford định nghĩa “truyền thông là quá trình truyền
đạt, phổ biến và trao đổi thông tin bằng cách nói, viết hoặc sử dụng những
phương tiện truyền thông khác”.
Nhà nghiên cứu Dean C. Barlund (1964) đưa ra quan điểm truyền
“truyền thông là quá trình liên tục nhằm làm giảm độ không rõ ràng để có
hành vi hiệu quả hơn. Quá trình làm giảm rõ độ không rõ ràng tức là làm cho
sự hiểu biết nhau tăng lên; nhờ đó hành vi ứng xử với nhau hiệu quả hơn” [2,
tr. 13].
Nghiên cứu của Gerald Miler tiếp cận truyền thông với khía cạnh hành
vi con người. Ông cho rằng, về cơ bản truyền thông quan tâm nhất đến tình
huống hành vi, trong đó nguồn thông tin truyền nội dung đến người nhận với
mục đích tác động đến hành vi của họ.
Ở Việt Nam, khái niệm này xuất hiện khá muộn. Trong cuốn Từ điển
Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, năm 2005 có đưa ra cách hiểu chung nhất về truyền
19
thông “là quá trình truyền dữ liệu giữa các đơn vị chức năng” [58, tr. 1017].
Ở các từ điển Tiếng Việt đã xuất bản trước đó, khái niệm này còn chưa được
đề cập đến.
Theo tác giả Tạ Ngọc Tấn trong cuốn Truyền thông đại chúng thì “đó
là sự trao đổi thông điệp giữa các thành viên hay các nhóm người trong xã
hội nhằm đạt được sự hiểu biết lẫn nhau” [55, tr. 8].
Trong cuốn Truyền thông, lí thuyết và kỹ năng cơ bản của tác giả
Nguyễn Văn Dững, Đỗ Thu Hằng đưa ra khái niệm “Truyền thông là quá
trình liên tục trao đổi thông tin, tư tưởng tình cảm, chia sẻ kỹ năng và kinh
nghiệm giữa hai hoặc nhiều người hiểu biết lẫn nhau, thay đổi nhận thức tiến
tới điều chỉnh hành vi và thái độ phù hợp với nhu cầu phát triển của cá
nhân/nhóm/cộng đồng/xã hội” [19, tr. 14].
Có thể thấy rằng với các định nghĩa trên, các tác giả muốn nhấn mạnh
truyền thông là một quá trình liên tục chứ không phải là một việc nhất thời
trong khuân khổ thời gian hạn hẹp, và kết quả của truyền thông không chỉ
dừng lại ở “sự hiểu biết lẫn nhau” giữa các thực thể tham gia quá trình truyền
thông mà còn tiến tới “sự thay đổi trong hành động và nhận thức”. Sự thay
đổi này phù hợp với nhu cầu phát triển của đối tượng, có nghĩa là nếu truyền
thông không gắn với nhu cầu của công chúng thì sẽ không đạt hiệu quả.
Qua quá trình nghiên cứu, tác giả luận văn nhận thấy có rất nhiều định
nghĩa khác nhau về truyền thông. Mỗi định nghĩa, quan điểm đều có những
khía cạnh hợp lí riêng và có những nét tương đồng căn bản. Theo đó, lí thuyết
truyền thông thể hiện mối liên hệ giữa các dữ kiện truyền thông liên quan đến
nhận thức, thái độ và hành vi của con người. Giữa ba yếu tố đó luôn có
khoảng cách. Truyền thông là một quá trình tạo nên sự đồng nhất hoặc rút
ngắn khoảng cách đó.
Bản chất của truyền thông là truyền đạt thông tin từ nơi này đến nơi
20
khác. Truyền thông thường được thực hiện thông qua lời nói, chữ viết nhưng
cũng có thể thực hiện thông qua cử chỉ, điệu bộ hay hành vi để biểu thị thái độ
hay cảm xúc.
Từ các cơ sở trên đó, tác giả luận văn xin đưa ra một khái niệm chung
nhất về truyền thông như sau: Truyền thông là một quá trình trao đổi thông
tin, tư tưởng, tình cảm... giữa hai hay nhiều người nhằm tăng cường hiểu biết
lẫn nhau, tiến tới thay đổi nhận thức dẫn đến điều chỉnh hành vi và thái độ.
- Các mô hình truyền thông:
Trong lịch sử nghiên cứu sự phát triển của truyền thông các nhà nghiên
cứu đã đưa ra rất nhiều các mô hình truyền thông khác nhau như: mô hình
truyền thông Harold D. Lasswell (1948), mô hình truyền thông C. Shannon &
Weaver (1949), mô hình truyền thông Roman Jakobson (1960).... Trong
khuân khổ của luận văn này tác giả chỉ xin nêu ra hai mô hình truyền thông cơ
bản, được nhắc đến nhiều nhất đó là mô hình truyền thông tuyến tính – một
chiều của Harold D. Lasswell và mô hình truyền thông đại chúng hai chiều
mềm dẻo của Claude Shannon.
Mô hình truyền thông tuyến tính – một chiều áp dặt là mô hình truyền
thông đơn giản. Nó được hiểu là quá trình truyền thông tin giữa hai cá nhân,
hay hai nhóm người với nhau, trong đó một cá nhân hay một nhóm người giữ
vai trò là người truyền tin, truyền đi thông điệp với tư cách là những tác nhân
kích thích nhằm sửa đổi hành vi của những cá nhân hay nhóm người khác.
Năm 1948 Harold D. Lasswell đã đưa ra mô hình truyền thông đại
chúng trong nghiên cứu “The Structure and Function of Communication in
Society” của mình: Ai nói cái gì: Bằng kênh nào? Cho ai? Có hiệu quả gì?.
Theo đó quá trình truyền thông là quá trình truyền tải thông điệp giữa nguồn
phát để gây ảnh hưởng tới người nhận thông qua các kênh truyền thông.
Mô hình truyền thông của Harold D. Lasswell bao gồm những yếu tố
21
sau:
S (Source Sender): Nguồn phát, chủ đề truyền thông
M (Mesage): Thông điệp, nội dung truyền thông
C (Channel): Kênh truyền thông
R (Receive): Người nhận thông điệp
E (Effect): Hiệu quả truyền thông
Who
Say What To Whom
Whit What Effects In Which Channel Source Sender Mesage Receive
Medium Effect
Hình 1.1. Mô hình truyền thông Harold D. Lasswell
Từ mô hình truyền thông này cho thấy, phương thức thông tin được
chuyển tải một chiều. Bắt đầu từ nguồn phát, những thông điệp được truyền
qua kênh truyền thông, đến người tiếp nhận thông tin. Khi hoàn thành quá
trình này sẽ tạo ra hiệu quả thông tin.
Nguồn phát: là yếu tố mang thông tin tiềm năng và khởi xướng quá
trình truyền thông. Nói cách khác, nguồn phát là người hay nhóm người mang
nội dung thông tin muốn được trao dổi với người hay nhóm người khác.
Thông điệp: là nội dung thông tin được trao đổi từ nguồn phát đến đối
tượng tiếp nhận. Thực chất, thông điệp là những tâm tư, tình cảm, mong
muốn, hiểu biết, ý kiến, đòi hỏi, kinh nghiệm sống, tri thức khoa học kỹ thuật
đã được mã hóa theo một hệ thống kí hiệu nào đó. Hệ thống kí hiệu đó có ý
nghĩa thực tế là phương tiện để phản ánh thông điệp. Nó phải là hệ thống
được cả bên phát và bên nhận cùng chấp nhận, cùng có chung cách hiểu.
Trong đời sống xã hội loài người tồn tại nhiều hệ thống kí hiệu khác nhau như
tiếng nói, chữ viết trong ngôn ngữ, hệ thống biển báo giao thông, hệ thống các
22
cử chỉ biểu đạt của con người.
Kênh truyền thông: là sự thống nhất của phương tiện, con đường, cách
thức truyền tải thông điệp từ nguồn phát đến đối tượng tiếp nhận. Những yếu
tố tạo thành kênh truyền thông đồng thời quy định tính chất, đặc điểm của nó.
Căn cứ vào các tính chất, đặc điểm cụ thể, người ta chia kênh truyền thông
thành các loại hình khác nhau như: truyền thông cá nhân, truyền thông trực
tiếp, truyền thông đại chúng, truyền thông đa phương tiện...
Đối tượng tiếp nhận: là các cá thể hay tập thể người tiếp nhận thông
điệp trong quá trình truyền thông. Cũng có thể nói, các cá thể hay nhóm người
tiếp nhận thông điệp là đối tượng tác động của truyền thông. Hiệu quả của
truyền thông được xem xét trên cơ sở biến đổi về tâm lí, nhận thức và hành vi
của đối tượng tiếp nhận.
Đây là mô hình thông tin đơn giản những rất thuận lợi khi chuyển tải
những thông tin nhanh. Trong mô hình này, nguồn phát giữ vai trò quyết
định. Có khả năng áp đặt quan điểm, tư tưởng của mình đối với người tiếp
nhận thông tin một cách thụ động, không có hoặc ít có sự phản hồi trở lại dù
đó là sự tác động tích cực để thấy được thái độ tiếp nhận thông tin của công
chúng hoặc những thông tin đã chuyển tải có phù hợp hay không. Chính vì
những hạn chế như vậy nên mô hình truyền thông này chưa làm thỏa mãn
được nhu cầu thông tin, chưa thu hút, chưa tạo được sự quan tâm của công
chúng.
Khi C. Shannon đưa ra mô hình truyền thông hai chiều mềm dẻo để
khắc phục được những nhược điểm của mô hình truyền thông một chiều.
Theo ông, thông tin được bắt đầu từ nguồn phát (S) thông qua kênh truyền
thông đến với người nhận (R) rồi thu hiệu quả (E) bao gồm các yếu tố trong
mô hình truyền thông hai chiều như sau:
S (Source Sender): Nguồn phát, chủ đề truyền thông
23
M (Mesage): Thông điệp, nội dung truyền thông
C (Channel): Kênh truyền thông
R (Receive): Người nhận thông điệp
E (Effect): Hiệu quả truyền thông
F (Feedback): Thông tin phản hồi từ người tiếp nhận
N (Noise): Nhiễu (những yếu tố tạo sai số thông tin)
Như vậy, ngoài các yếu tố trên, C. Shannon đã đưa vào mô hình thông
tin của mình những yếu tố đó là: F (Feedback): Thông tin phản hồi từ người
tiếp nhận và N (Noise): Nhiễu (những yếu tố tạo sai số thông tin).
N
S M C R E
F
Hình 1.2. Mô hình truyền thông C. Shannon
Từ mô hình truyền thông trên của C. Shannon cho thấy thông tin được
truyền đi từ nguồn phát qua các kênh thông tin đến với người nhận (R) qua
quá trình xử lí, thu được hiệu quả thông tin (E), hiệu quả thông tin để định
hướng suy nghĩ và hành động của công chúng, từ đó tạo ra phản ứng của công
24
chúng ngược lại với nguồn phát (F). Nhờ có thông tin phản hồi mà các nhà
cung cấp thông tin nắm được hiệu quả thông tin đạt được mức độ nào, những
thông tin cung cấp có phù hợp với nhu cầu của công chúng hay không, trên cơ
sở đó có những điều chỉnh để sao cho phù hợp với nội dung cũng như hình
thức thông tin cho từng đối tượng tiếp nhận.
Trong quá trình truyền thông, các thông điệp đến với người tiếp nhận
không đầy đủ, hoặc không tạo ra hiệu quả thông tin chính xác, đó là sự ảnh
hưởng của hiện tượng nhiễu (N). Hiện tượng nhiễu tạo ra những sai sót trong
quá trình chuyển tải và tiếp nhận thông tin.
Nếu xét về bản chất thì mô hình truyền thông hai chiều của C. Shannon
là sự phát triển logic từ mô hình truyền thông của D. Lasswell. Trong điều
kiện xã hội phát triển, được hỗ trợ của khoa học kỹ thuật và công nghệ đa
phương tiện, truyền thông đại chúng hiện đại ra đời, nó đã cho phép thiết lập
quan hệ hai chiều liên tục, trực tiếp giữa nguồn phát và người tiếp nhận thông
tin. Trong mô hình truyền thông này, vai trò của công chúng tiếp nhận thông
tin được xem là một trong những yếu tố quyết định quá trình truyền thông.
Tính tích cực của công chúng với tư cách là đối tượng tiếp nhận thông
tin...mà còn là sự tham gia trực tiếp, trở thành một yếu tố quyết định trong
quá trình thực hiện truyền thông.
Từ các lý thuyết về các mô hình truyền thông trên đã gợi ý cho tác giả
về sự tác động trực tiếp và mạnh mẽ của các thông điệp trên báo mạng điện tử
đối với công chúng tiếp nhận.
Nghiên cứu về quá trình truyền thông về luật doanh nghiệp 2014 trên
báo điện tử đòi hỏi phải làm rõ các nội dung sau:
Thứ nhất là về nguồn phát: Cơ quan/tổ chức/bộ phận nào chịu trách
nhiệm truyền thông về luật doanh nghiệp 2014? Sự phối hợp với báo chí ra
sao? Ai, tác giả nào viết về luật doanh nghiệp 2014? Mối quan hệ giữa nhà
25
báo với bộ phận truyền thông về luật doanh nghiệp 2014 của ngành kinh tế,
của pháp luật? Mục đích truyền thông của ngành kinh tế, của luật pháp và của
nhà báo có giống nhau không?.
Thứ hai là thông điệp về luật doanh nghiệp 2014: Nội dung gì? Đề cập
đến những khía cạnh nào? Tích cực hay tiêu cực? Hình thức thể hiện như thế
nào? Mức độ gây ấn tượng đối với người tiếp nhận?
Thứ ba là về đối tượng tiếp nhận thông điệp: Xác định hai nhóm đối
tượng gồm: công chúng báo chí nói chung và các cán bộ, nhân viên có trách
nhiệm thực thi luật doanh nghiệp 2014.
Thứ tư là những tác động, ảnh hưởng của thông điệp: Mức độ tác động,
ảnh hưởng của thông điệp về luật doanh nghiệp 2014 đến phản ứng của công
chúng và các cán bộ, nhân viên có trách nhiệm thực thi luật doanh nghiệp
2014.
(Mặc dù xác định nội dung, thành phần như trên nhưng trong khuân
khổ luận văn này, các nhóm đối tượng tiếp nhận không phải là mục tiêu của
nghiên cứu).
1.1.2. Luật doanh nghiệp
“Luật” là một hệ thống các quy tắc được tạo ra và được thi hành thông
qua các tổ chức xã hội hoặc chính phủ để điều chỉnh hành vi. Luật là một hệ
thống điều chỉnh và đảm bảo rằng các cá nhân hoặc cộng đồng tuân theo ý
muốn của nhà nước.
Theo mục 7 điều 1 chương 1 luật doanh nghiệp 2014: “Doanh nghiệp”
là một tổ chức kinh tế, có tài sản và tên riêng, có trụ sở giao dịch ổn định,
được cấp giấy đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật để thực hiện
các hoạt động kinh doanh trên trị trường.
Luật doanh nghiệp là luật quy định về việc thành lập, tổ chức quản lý,
tổ chức lại, giải thể và hoạt động có liên quan của doanh nghiệp, bao gồm
26
công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh
nghiệp tư nhân; quy định về nhóm công ty. Đối tượng áp dụng bao gồm các
doanh nghiệp và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc thành
lập, tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể và hoạt động có liên quan của doanh
nghiệp.
1.1.3. Truyền thông về luật doanh nghiệp
Qua khái niệm về “truyền thông”, “luật doanh nghiệp” tác giả đưa ra
định nghĩa về truyền thông luật doanh nghiệp như sau:
Truyền thông về luật doanh nghiệp là một quá trình chia sẻ thông tin về
luật Doanh nghiệp 2014 đã được Đảng, Nhà nước và Quốc hội thông qua để
mọi người biết và thực hành luật theo quy định pháp luật của nhà nước Việt
Nam xã hội chủ nghĩa.
Truyền thông về luật doanh nghiệp trên báo điện tử nhằm nâng cao
nhận thức hiểu biết của các doanh nghiệp và các cơ quan, tổ chức, cá nhân
trong việc tháo gỡ nhiều khó khăn, hạn chế góp phần tạo điều kiện mở ra một
môi trường kinh doanh thuận lợi phù hợp với xu hướng chung của thế giới.
Công tác truyền thông về luật doanh nghiệp nói chung và luật doanh
nghiệp 2014 nói riêng tạo thói quen cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân tìm
hiểu và ứng dụng sự tiện lợi, thông minh của bộ luật này qua các phương tiện
truyền thông nói chung và báo điện tử nói riêng.
Để thực hiện các mục tiêu trên, trước hết truyền thông về luật doanh
nghiệp 2014 phải đảm bảo yêu cầu kịp thời, xuất phát từ nhu cầu của các cơ
quan, tổ chức, cá nhân với điều kiện của tập thể và cá nhân mình. Thông tin
thông điệp đơn giản, cụ thể, dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ, chính xác, cập nhập, có
tính khả dung và khả thi.
1.1.4. Báo điện tử
Trên thế giới và ở Việt Nam đang tồn tại rất nhiều cách gọi khác nhau
27
đối với loại hình báo chí này: Báo điện tử (Electronic Journal), báo trực tuyến
(Online Newspaper), báo mạng (Cyber Newspaper), báo chí internet (Internet
Newspaper) và báo mạng điện tử.
Được ra đời vào tháng 5 năm 1992, Chicago Tribune là tờ báo điện tử
đầu tiên trên thế giới. Từ đó, báo điện tử đã có sự phát triển một cách chóng
mặt khi chỉ 8 năm sau đó, ước tính con số báo điện tử đã lên tới 8.474. Bắt
đầu từ năm 2000 trở đi, các hãng thông tấn lớn trên thế giới như: AFP,
Reuter… các đài truyền hình như: CNN, NBC… các tờ báo như New York
Times, Washington Post... đều có tờ báo điện tử của mình và coi đó là
phương tiện để phát triển thêm công chúng báo chí.
Báo điện tử là loại hình báo chí được xây dựng dưới hình thức một
trang web và phát hành dựa trên nền tảng internet. Báo điện tử được xuất bản
bởi tòa soạn điện tử, còn người đọc báo dựa trên máy tính, điện thoại di động,
máy tính bảng... có kết nối internet. Khác với báo in, tin tức trên báo điện tử
được cập nhật thường xuyên, tin ngắn và thông tin từ nhiều nguồn khác nhau.
Nó cũng khác so với trang thông tin điện tử về tần suất cập nhật. Báo điện tử
cho phép mọi người trên khắp thế giới tiếp cận tin tức nhanh chóng không
phụ thuộc vào không gian và thời gian, sự phát triển của báo điện tử đã làm
thay đổi thói quen đọc tin và ít nhiều có ảnh hưởng đến việc phát triển báo
giấy truyền thống. Đặc biệt, với tính tương tác, công chúng của báo điện tử
còn chuyển từ đối tượng tiếp nhận thông tin thụ động sang chủ động.
Ở nước ta, báo điện tử là khái niệm thông dụng nhất, ngay trong các
văn bản pháp quy của Nhà nước cũng sử dụng thuật ngữ “báo điện tử”.
Điều 3, chương 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật báo chí
2016, 103/2016/QH13 quy định: “Báo điện tử là loại hình báo chí sử dụng
chữ viết, hình ảnh, âm thanh, được truyền dẫn trên môi trường mạng, gồm
báo điện tử và tạp chí điện tử” [37, tr. 1].
Trong cuốn sách Báo chí và đào tạo báo chí, Nxb Thông tấn Hà Nội,
28
năm 2010. PGS. TS Đức Dũng đưa ra cách hiểu về báo mạng điện tử, đó là
một loại hình báo chí “được sinh ra từ sự phát triển vượt bậc về khoa học
công nghệ thông tin, hoạt động được nhờ các phương tiện kỹ thuật tiên tiến,
số hóa, các máy tính nối mạng sever, các phần mềm ứng dụng...” [14, tr. 18].
Trong cuốn sách “Báo mạng điện tử: Những vấn đề cơ bản”, Nxb
Chính trị - Hành chính, năm 2011. TS. Nguyễn Thị Trường Giang đưa ra khái
niệm: “Báo mạng điện tử là một loại hình báo chí được xây dựng dưới hình
thức của một trang web và phát hành trên mạng Internet.Báo mạng điện tử
bao gồm nhiều công cụ truyền thống, đó là: văn bản (text), hình ảnh tĩnh và
đồ họa (still image & graphic), âm thanh (audio), hình ảnh động (video &
animation) và gần đây nhất là các chương trình tương tác (interactive
program)” [22, tr. 22].
Trong khuôn khổ luận văn, tác giả xin được dùng chung thuật ngữ “báo
điện tử” để chỉ một loại hình báo chí được xây dựng dưới hình thức một trang
web và hoạt động trên nền tảng Internet .
Có thể nói đa phương tiện là một trong những ưu điểm vượt trội của
báo mạng điện tử so với các loại hình báo chí truyền thông khác. Báo điện tử
là một loại hình báo chí tổng hợp, tích hợp nhiều công nghệ (multimedia).
Trên một tờ báo mạng, thậm chí ngay trong một tác phẩm báo mạng có thể
tích hợp cả báo viết, báo phát thanh và báo hình.
Báo điện tử đã vượt qua các rào cản mà các loại hình báo chí khác
vướng phải, nội dung thông tin không bị giới hạn bởi khuôn khổ của trang
báo, thời lượng phát sóng hay thời gian tuyến tính. Quy trình sản xuất thông
tin đơn giản, dễ dàng nên có thể cập nhật, bổ sung bất kì lúc nào với số lượng
bao nhiêu. Thông tin trên báo điện tử có thể sống động, nóng hổi đến từng
giờ, từng phút, thậm chí là từng giây. Việc cập nhật thông tin có thể diễn ra
liên tục nhiều lần trong ngày, chính vì vậy, trên báo điện tử, “giới hạn cuối
cùng” của 1 bài báo chỉ là tạm thời và tương đối vì bất cứ lúc nào thông tin
29
cũng có thể được cập nhật, bổ sung.
Quá trình tương tác trên báo điện tử nhanh chóng và thuận tiện hơn
nhiều so với các loại hình báo chí khác. Ngay sau mỗi tác phẩm báo chí đăng
trên trang báo mạng điện tử đều có mục phản hồi, ngoài ra còn có rất nhiều
kênh tương tác khác như feedback, vote, email, forum, share… tiện cho độc
giả dễ dàng đóng góp ý kiến của mình. Điều này khó thấy trên báo hình, phát
thanh hay báo giấy.
Báo điện tử không bị giới hạn bởi số trang, khuôn khổ hay thời lượng,
chương trình như các loại hình báo chí khác. Thông tin được lưu trữ dưới
dạng đĩa từ có dung lượng cực lớn… nên nó thực sự là 1 kho thông tin khổng
lồ. Báo điện tử cho phép lưu trữ bài viết theo hệ thống khoa học, với một
lượng khổng lồ thông tin lưu trữ. Đồng thời với đó là khả năng tìm kiếm dễ
dàng nhờ vào các mục tìm kiếm với các từ khoá được đính kèm trên mỗi
trang báo điện tử. Có thể xem theo ngày, xem theo bài, hoặc theo chủ đề…
Nếu không có điều kiện đọc ngay lúc online, độc giả báo có thể lưu bài viết lại
để đọc sau, hoặc là độc giả cũng có thể đọc lại nhiều lần tuỳ thích, mà thao tác
hoàn toàn đơn giản. Điều này với truyền hình hay phát thanh là vô cùng khó.
Trong luận văn này khái niệm báo điện tử được hiểu là một loại hình
báo chí được xây dựng dưới hình thức của một trang web và phát hành trên
mạng internet, có khả năng tích hợp nhiều loại hình báo chí khác và tốc độ
cung cấp thông tin nhanh, nhiều, rộng khắp nhất.
1.2. Vai trò của báo điện tử với việc truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
1.2.1. Báo điện tử là một kênh hữu hiệu cung cấp thông tin, phổ biến,
tuyên truyền về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của
Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014
Ngoài việc thực hiện chức năng thông tin một cách đơn thuần, báo in có
cung cấp các thông tin về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật
của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014. Trong quá trình này, báo điện tử phản
30
ánh, đưa thông tin về các vấn đề, sự kiện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã
hội trong đó có các thông tin về Luật doanh nghiệp 2014. Thông qua đó công
chúng, nhân dân có thể nhìn nhận tầm quan trọng trong việc tuân thủ pháp luật
về Luật doanh nghiệp 2014 trong đời sống KT-XH.
Đảng ta luôn coi trọng và đánh giá cao vai trò của báo chí nói chung
trong đó có báo điện tử. Coi nó như là một công cụ đắc lực để tuyên truyền và
vận động quần chúng nhân dân. Báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng đã
làm tròn xứ mệnh của mình khi tích cực đưa những chủ trương của Đảng, chính
sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014 đến với mọi tầng lớp
nhân dân, cổ vũ, động viên, góp phần làm cho các chủ trương, chính sách về
Luật doanh nghiệp 2014 đi vào cuộc sống, giúp cho các cơ quan quản lí nhà
nước thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ về Luật doanh nghiệp 2014. Vai trò này
được quy định rõ trong Luật Báo chí sửa đổi bổ sung năm 2016: “Tuyên truyền,
phổ biến, góp phần xây dựng, thực hiện và bảo vệ đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thành tựu của đất nước và thế giới
theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí” [37, tr. 9].
Điều này chứng tỏ sức mạnh của báo chí nói chung và báo điện tử nói
riêng trong việc lan truyền thông tin về Luật doanh nghiệp 2014. Khi người
dân nắm được thông tin về Luật doanh nghiệp 2014 qua báo điện tử, từ đó có
nhận thức và tuân thủ cao hơn về Luật doanh nghiệp 2014.
1.2.2. Báo điện tử tham gia vào việc giám sát, phản biện xã hội; đưa
ra kiến nghị nhằm xây dựng các quy định về Luật doanh nghiệp 2014
Nếu như chỉ dùng ở việc thực hiện chức năng tuyên truyền đơn thuần
thì báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng sẽ không giữ được tính khách
quan vốn có. Vì thế, hiệu quả khi thực hiện chức năng phản biện xã hội được
xếp vào một trong những tiêu chí để đánh giá hiệu quả, hiệu lực của báo chí
nói chung và báo điện tử nói riêng. Thực hiện tốt vai trò giám sát, phản biện
31
xã hội của báo chí tức là đã góp phần đưa ra kiến nghị nhằm xây dựng hoàn
thiện Luật doanh nghiệp 2014, giúp cho doanh nghiệp, người dân khắc phục
được những khó khăn, hạn chế tồn tại của Luật doanh nghiệp 2014. Ở đây,
báo điện tử tham gia vào quá trình truyền thông về các chính sách,văn bản
pháp luật của nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014 cho người dân. Mặt khác,
từ việc giám sát, phản ánh các vấn đề tồn tại, hạn chế của các quy định trong
bộ luật Luật doanh nghiệp 2014, báo điện tử đề xuất các chính sách mới về
Luật doanh nghiệp 2014.
Báo điện tử là một kênh tiếp nhận thông tin phản biện và mang tính
phản biện mang tính chính thống, hữu ích, dân chủ giúp chính sách trở nên
thiết thực hơn cho các đối tượng thụ hưởng. Sự giám sát, phản biện từ báo chí
mang tính khoa học, tính thực tiễn cao bởi nó không chỉ phản ánh thực tế của
đời sống KT-XH trong việc thực hiện Luật doanh nghiệp 2014 cụ thể mà còn
là những ý kiến, quan điểm, lí luận từ những phân tích có căn cứ, cơ sở khoa
học, các chuyên gia về Luật doanh nghiệp 2014.
Trước hết, báo điện tử giám sát việc thực thi Luật doanh nghiệp 2014
bằng dư luận xã hội một cách khách quan và có định hướng; từ đó, tạo cơ sở
để thể hiện vai trò phản biện xã hội. Bằng cách này hay cách khác, hoạt động
phản biện của công chúng chứa khả năng tạo ra một trường tương tác xã hội
giữa 3 nhóm cộng đồng, đó là cộng đồng tri thức (phát hiện và lí giải), cộng
đồng truyền thông (phổ biến, chuyển tải thông tin) và cộng đồng xã hội
(hưởng ứng thông tin và hình thành dư luận). Với lợi thế của mình, báo điện
tử đã tham gia một cách đa dạng, linh hoạt, hiệu quả quản lí, giám sát và phản
biện xã hội với quá trình chuẩn bị ra quyết sách về Luật doanh nghiệp 2014
của nhà nước. Càng được tham gia sớm bao nhiêu, hiệu quả báo điện tử tham
gia vào Luật doanh nghiệp 2014 càng lớn bấy nhiêu.
Quá trình giám sát, phản biện gợi ý cho các nhà hoạch định về hiệu quả
32
của Luật doanh nghiệp 2014. Trong quá trình này, báo điện tử lên án phê
phán việc lơ là của các cán bộ quản lí trong công tác quản lí trong việc thi
hành Luật doanh nghiệp 2014 và thái độ không hợp tác của người dân trong
việc thực hiện những quy định về Luật doanh nghiệp 2014.
Nhiều tác phẩm báo điện tử, đã cung cấp thông tin để các chủ thể quản
lí đưa ra những quết định đúng đắn, phù hợp, khả thi hay điều chỉnh, sửa đổi
kịp thời những nội dung không phù hợp. Báo điện tử còn là kênh nhanh nhất
đưa các quyết định (chủ trương, chính sách, quy định...) đến với khách thể
quản lý và tuyên truyền, vận động thực hiện, tạo sự đồng thuận xã hội.
Tóm lại, sự tác động của báo điện tử diễn ra hai chiều thuận và ngược.
Một mặt, báo điện tử cung cấp thông tin để nâng cao nhận thức, thay đổi hành
vi và ý thức của công chúng. Mặt khác, báo điện tử tập hợp các ý kiến phản
hồi của nhân dân nhằm đo lường tác động tích cực hay tiêu cực về truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014; đồng thời, tham vấn ý kiến của người dân, các
chuyên gia.... giúp các cơ quan quản lí nhìn nhận rõ hơn về Luật doanh
nghiệp 2014 trong thực tiễn giai đoạn hiện nay.
1.3. Một số yêu cầu đối với việc truyền thông về luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử
Lí thuyết báo chí học được đề xuất dựa trên cơ sở của quá trình truyền
thông. Báo chí được tạo nên bằng sự phát triển của các phương tiện mà mở
đầu là phương tiện in ấn và hiện nay là các phương tiện điện tử. Như vậy, về
kênh truyền đã có sự thay đổi căn bản. Song những yếu tố cơ bản của lí thuyết
báo chí học vẫn dựa trên hệ thống tri thức đã được xác định từ lí thuyết truyền
thông.
Truyền thông là một quá trình diễn ra theo trình tự thời gian, trong đó
gồm các yếu tố: nguồn tin, thông điệp, kênh truyền thông, người nhận, hiệu
quả, phản hồi, nhiễu. Trong đó, chủ thể xây dựng thông điệp truyền thông
33
hàm chứa nội dung thông tin để thông qua các phương tiện truyền thông
chuyển tải đến công chúng xã hội rộng rãi. Thông tin qua các phương tiện tác
động vào ý thức quần chúng, hình thành tri thức, thái độ mới hay thay đổi
nhận thức, thái độ cũ. Sự thay đổi về ý thức quần chúng sẽ dẫn đến các hành
vi xã hội, sau đó tạo hiệu quả xã hội. Khuynh hướng của thông tin quy định
khuynh hướng của hành vi xã hội. Tuy nhiên, hiệu quả xã hội do sự tác động
của báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng cũng phụ thuộc vào sự tiếp
nhận thông tin của công chúng.
Trong xã hội loài người, truyền thông là một điều kiện tiên quyết để
hình thành nên một cộng đồng hay một xã hội. Đời sống xã hội thực chất đó
là quá trình trao đổi thông tin. Con người có thể sống được với nhau, giao tiếp
được với nhau trước hết là nhờ vào hành vi truyền và nhận thông tin giữa
người này với người khác để giữ liên lạc với nhau. Nói chuyện, tranh luận,
tâm sự, đọc sách, xem phim... đều là những hành vi nằm trong quá trình
truyền thông. Truyền thông do đó là một dạng căn bản của hành vi con người
trong xã hội.
Quá trình truyền thông là sự truyền đi của thông điệp (ý nghĩa, thông
tin, tư tưởng, ý tưởng, ý kiến, kiến thức....) từ một người hy một nhóm người
đến người khác hay một nhóm người khác bằng lời nói, hình ảnh, văn bản
hoặc tín hiệu khác. Chính vì vậy, truyền thông liên quan đến việc làm thế nào
để liên kết các yếu tố như người nhận, người gửi, cách mã hóa và cách giải
mã, các kênh và các phương tiện truyền thông nhằm đảm bảo cho tính chính
xác và hiệu quả của quá trình truyền thông.
Theo PGS. TS Nguyễn Văn Dững, trong một chu trình truyền thông,
mỗi thông điệp truyền thông được phát trên kênh truyền tải đến người tiếp
nhận là một quá trình chuyển từ thông tin tiềm năng sang thông tin hiện thực.
Công chúng không chỉ là người tiếp nhận thông tin báo chí mà những đánh
34
giá, nhận xét của họ về hoạt động của các phương tiện truyền thông đại chúng
đã tạo nên mối liên hệ ngược, nghĩa là ý kiến của công chúng về những thông
tin mà họ tiếp nhận được từ hệ thống này cũng tác động trở lại các phương
tiện truyền thông đại chúng.
Trong một chu trình hiệu quả, người gửi phải truyền thông tin đến công
chúng mục tiêu và xác định rõ xem mình muốn đạt được những phản hồi nào
từ phía công chúng. Họ phải mã hóa thông điệp của mình theo cách tính đến
quá trình giải mã thông điệp thông thường của tầng lớp công chúng mục tiêu.
Nhà truyền thông phải lựa chọn những phương tiện truyền thông thích hợp và
phải thiết kế những kênh thông tin phản hồi để có thể biết phản ứng của người
nhận đối với thông điệp đó. Điều này đòi hỏi nhà truyền thông phải am hiểu
về hành vi tiếp nhận như đặc điểm, thói quen, cách thức tiếp nhận của công
chúng để bảo đảm hiệu quả của truyền thông.
Truyền thông là một khái niệm rộng, phản ánh quá trình trao đổi, tương
tác thông tin của con người trong xã hội, là sợi dây liên kết xã hội, là động lực
kích thích sự phát triển của xã hội, là công cụ để can thiệp hữu hiệu nhất vào
đời sống chính trị của các giai cấp, các tầng lớp khác nhau trong xã hội. Đây
là cơ sở lí thuyết quan trọng để phân tích các nội dung và hình thức tin, bài,
ảnh truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí nói chung và báo
điện tử nói riêng.
Có thể thấy truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
tùy thuộc vào từng đề tài, từng vấn đề trong Luật doanh nghiệp 2014 mà
truyền thông những vấn đề khác nhau làm sao có hiệu quả cao nhất. Cụ thể:
Báo điện tử truyền thông tới đông đảo công chúng xã hội – những quần
thể dân cư mà ở đó không phân biệt trình độ, dân tộc, tôn giáo, đảng phái, tuổi
tác, giới tính và nghề nghiệp.... Đặc biệt, đối với đối tượng là doanh nghiệp
thì báo điện tử cần phải lựa chọn phương thức sao cho phù hợp, có cấu trúc
35
chặt chẽ, rõ ràng, dễ hiểu, đơn giản, hướng các đối tượng là doanh nghiệp vào
một nội dung nhất định. Ví dụ khi truyền thông về việc “Đăng kí kinh doanh”
thì nội dung tin, bài, ảnh truyền thông phải dễ nhớ, dễ hiểu để làm sao các các
cơ quan, tổ chức hay cá nhân các doanh nghiệp có thể hiểu được mục đích của
nhà truyền thông.
Các sự kiện và vấn đề đăng tải trên báo chí nói chung và báo điện tử
nói riêng phải luôn hướng tới việc ưu tiên thỏa mãn, phục vụ nhu cầu, mong
đợi của các cơ quan, tổ chức, cá nhân doanh nghiệp. Nhưng sự kiện thông tin
mật thiết đến việc giải thích, giải đáp, tháo gỡ những khó khăn trong quá
trình thực hiện Luật doanh nghiệp 2014 của các cơ quan, tổ chức, cá nhân
doanh nghiệp làm trọng. Giúp họ mở rộng kiến thức hiểu biết, các quy định
của luật pháp trong hoạt động các ngành nghề, công việc của họ...
Báo điện tử đang trở thành diễn đàn chia sẻ thông tin, tư tưởng và kinh
nghiệm trong hoạt động nghề nghiệp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân doanh
nghiệp nói chung hết sức đa dạng, phong phú; mỗi sự kiện và vấn đề xảy ra
trong quá trình thực thi Luật doanh nghiệp nói chung và Luật doanh nghiệp
2014 nói riêng các cơ quan, tổ chức, cá nhân doanh nghiệp đều muốn được
tiếp nhận thông tin đa chiều. Và thông tin đa chiều về Luật doanh nghiệp
2014 giúp các cơ quan, tổ chức, cá nhân doanh nghiệp nhận thức được rõ bản
chất sự kiện và vấn đề đặt ra. Cho nên, cũng không ngạc nhiên vì cùng một
vấn đề mà các báo lại thông tin khác nhau. Chính vì vậy, để tạo độ tin cậy của
công chúng thì các cơ quan báo điện tử cần phải tìm hiểu, xác minh thông tin
chính xác trước khi đăng tải.
Khi truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 các báo điện tử cần phải
có mục đích rõ rệt. Mọi hoạt động của con người đều có tính mục đích, tuy
nhiên do các kênh truyền thông luôn tiếp xúc đến đông đảo công chúng, nhằm
thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của đông đảo người theo một chiều hướng
36
nào đó, liên quan đến việc tranh thủ, tập hợp lực lượng vì mục đích nào đó.
Báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng cần tránh những việc đó mà nên
đưa các thông tin khách quan, nhiều chiều.
Báo điện tử khi truyền thông về Luật doanh nghiệp cần dễ nhớ, dễ hiểu
và dễ làm theo. Tính chất giao tiếp đại chúng yêu cầu thỏa mãn trình độ
chung của công chúng để mọi người đều hiểu như nhau, có thể chia sẻ, nhận
thức hoặc xử lí kịp thời, hiệu quả; tránh việc diễn đạt rườm rà gây khó hiểu và
nhàm chán.
Tần xuất truyền thông tương tác giữa chủ thể và khách thể càng nhiều,
càng bình đẳng, càng nhiều người tham gia bao nhiêu thì năng lực và hiệu
quả, hiệu lực truyền thông càng cao bấy nhiêu đưa đến sự phản hồi tích cực
với đơn vị truyền thông.
- Về nội dung thông tin
Tính chính xác, đảm bảo độ tin cậy cao, gắn với sự kiện có thật. Trong
hoạt động báo chí không có sự kiện sẽ không có tin tức. Và sự kiện có thật trở
thành tin tức khi sự kiện ấy có ý nghĩa xã hội và được con người nhận thức,
tái hiện, loan báo trên báo chí và các phương tiện truyền thông khác. Tính
chân thực của sự kiện có thật là tính chất có bản chất và cũng là tính chất căn
bản của tin tức báo chí. Thông tin trên báo chí truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 phải là thông tin chính xác, đảm bảo độ tin cậy.
Tính mới mẻ : Là một trong những yếu tố cơ bản tạo nên giá trị của tin
tức. Báo chí thông báo sự kiện mới xảy ra, mới biết được hoặc xảy ra đã lâu
nhưng nay có ý nghĩa mới, có liên quan đến việc bảo vệ trẻ em. Như vậy,
thông tin gắn với yếu tố “mới”. Cái “mới” này được đặt trong mục đích, nhu
cầu và lợi ích do thông tin có thể đem lại. Thông tin mới trong lĩnh vực này
phải được cập nhập thường xuyên, liên tục.
Tính kịp thời: Đòi hỏi tác phẩm báo chí phải xuất hiện đúng lúc, đáp
37
ứng được nhu cầu của công chúng và sự quan tâm của họ trong thời điểm đó.
Theo PGS. TS Nguyễn Văn Dững “các tin tức dù rất chân thực và mới mẻ
nhưng nếu không kịp thời chuyển tải đế người đọc, người nghe thì cũng trở
thành tin tức cũ, sẽ mất đi giá trị của mình. Cho nên, việc đăng tải các tin tức
phải dùng tốc độ nhanh nhất có thể, trong thời gian ngắn nhất có thể, để đưa
tin những sự vật, hiện tượng mới phát sinh hoặc đang trong quá trình xảy ra
đến cho công chúng, đây là một tính chất căn bản của tin tức” [28, tr. 166].
Tính độc đáo: tính đọc đáo của thông tin chính là cái mới mà công
chúng chưa biết. Nhưng cái mới không phải là cái duy nhất thể hiện tính độc
đáo của thông tin. Cùng với sự đòi hỏi tất yếu của cái mới, báo chí cũng có
thể tái hiện thông tin cũ đã bị lãng quên, giúp cho công chúng có thêm tư liệu
để nhận thức tốt hơn sự kiện mới. Tuy nhiên, dù sự kiện có thật mới mẻ và có
khả năng thông tin kịp thời nhưng nếu không phù hợp với truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 thì thông tin đó khó xảy ra.
Tính phong phú và đa dạng của tác phẩm: nhu cầu thông tin, cũng như
đời sống tinh thần của con người, không chấp nhận sự đơn điệu, nghèo nàn.
Nhà báo phải bao quát, phản ánh để hướng tới phục vụ, thỏa mãn nhu cầu và
thị hiếu của các nhóm đối tượng cụ thể và có khả năng giúp nhận thức rõ ràng
hơn, sâu sắc hơn về những gì đang diễn ra trong truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014.
- Hình thức chuyển tải thông tin
Thành lập các chuyên trang, chuyên mục: trong xu hướng truyền thông
về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí hiện nay, xu hướng thành lập chuyên
mục, chuyên trang đang sử dụng khá phổ biến. Bởi lẽ, việc hình thành chuyên
trang, chuyên mục chính là cách tạo nên bản sắc riêng của tờ báo, hình thành
chuyên trang, chuyên mục là cách để ổn định về dung lượng, thời gian và
phạm vi đề cập đến vấn đề, hướng đến một lượng độc giả nhất định, tạo điều
38
kiện để cho độc giả tiện theo dõi các vấn đề mà họ quan tâm, dễ tiếp nhận và
đỡ mất nhiều thời gian. Tòa soạn nên thường xuyên phối hợp với: Quốc hội,
Hội đồng nhân dân các cấp; Chính phủ; Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân
dân; Bộ Lao động -Thương binh & Xã hội; Bộ Tư pháp; Bộ Y tế; Bộ Giáo
dục & Đào tạo; Bộ Văn hóa, Thể thao &Du lịch; Bộ TT&TT; Bộ Công an;
Ủy ban nhân dân các cấp; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Các tổ chức xã hội; Tổ
chức kinh tế nâng cao chất lượng tuyên truyền trên các chuyên trang, chuyên
mục truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014. Mời gọi các cộng tác viên, các
chuyên gia có kinh nghiệm tham gia viết bài, kịp thời phát hiện, nhân rộng
những điển hình tiên tiến, những bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn để
góp phần nâng cao tính hấp dẫn của các chuyên trang, chuyên mục.
Sử dụng đa dạng các thể loại báo chí: thể loại báo chí là một trong
những hiện tượng phức tạp của hoạt động báo chí. Với tư cách là một hình
thái ý thức xã hội đặc thù, báo chí phản ánh thực tại khách quan thông qua các
hình thức thể loại tương đối ổn định và những hình thức chưa ổn định. Theo
PGS. TS Đinh Văn Hường quan niệm “Thể loại báo chí là hình thức biểu
hiện cơ bản, thống nhất và tương đối ổn định của các bài báo được phân chia
theo phương thức phản ánh hiện thực, sử dụng ngôn ngữ và các công cụ khác
để chuyển tải nội dung mang tính chính trị tư tưởng nhất định” [42, tr. 99].
Mỗi thể loại báo chí (tin, bài phản ánh, phóng sự, phỏng vấn, tường
thuật, bình luận....) có những ưu – nhược điểm riêng, do đó, việc vận dụng đa
dạng các thể loại trong việc thông tin về bảo vệ trẻ em sẽ mang lại hiệu quả
tuyên truyền cao, tác động mạnh mẽ vào tình cảm, lý trí của người đọc, thôi
thúc họ hành động và hành động có hiệu quả.
Ngôn ngữ: ngôn ngữ thông tin bao gồm ngôn ngữ văn tự và ngôn ngữ
phi văn tự. Đối với ngôn ngữ văn tự, trước tiên phải đáp ứng tính đại chúng vì
tính đại chúng giúp cho độc giả nhận thức nội dung tác phẩm tương ứng với ý
39
đồ của tác giả. Để đạt được yêu cầu này, đòi hỏi ngôn ngữ báo chí (cách viết,
cách thể hiện....) phải được độc giả nhận thức đầy đủ. Nếu không thực hiện
được nguyên tắc này dẫn đến tình trạng người đọc không hiểu được tác phẩm.
Tùy theo đặc điểm từng địa phương, vùng miền, dân tộc đang sinh sống
tại địa phương, vùng miền đó mà trong cách viết, cách nói, trong ghi nhận
hình ảnh, báo chí làm sao cho các đối tượng chủ yếu là người dân không có
kiến thức chuyên môn về pháp luật, tâm lý... cũng có thể dễ hiểu, dễ nhớ, dễ
thuộc và dễ làm theo. Nếu không đạt được tính đại chúng thì dù có đạt được
tính độc đáo, mới lạ bài viết cũng sẽ không đạt được tính hiệu quả, thậm chí
còn bị phản tác dụng. Đảm bảo được tính đại chúng, sẽ tạo được niềm tin ở
độc giả và như thế sẽ dễ phát huy và nâng cao hiệu quả, chất lượng tuyên
truyền.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện rất rõ quan điểm tư tưởng của mình
về tính đại chúng trong thông tin. Đó là cách viết: Vì ai mà viết? Mục đích
viết làm gì? Viết cho ai? Cách viết thế nào?. Theo chủ tịch Hồ Chí Minh:
“Mình viết cái gì cốt là để giáo dục, cổ động; nếu người xem mà không nhớ
được, không hiểu được, là viết không đúng, nhằm không đúng mục đích. Mà
muốn cho người xem hiểu được, nhớ được, làm được, thì phải viết cho đúng
trình độ của người xem, viết rõ ràng. Viết phải gọn gàng, vắn tắt, nhưng phải
có đầu có đuôi, viết phải thiết thực, chớ ham dùng chữ” [40, tr. 443].
Diện mạo báo chí thế giới nói chung và báo chí Việt Nam nói riêng
đang trong xu thế biến đổi về ngôn ngữ truyền thông nhằm mục đích đưa
thông tin đến độc giả một cách tốt nhất và lấy đi ít nhất thời gian của họ.
Chính vì thế, ngôn ngữ phi văn tự cũng cần được quan tâm như ngôn ngữ văn
tự. Theo PGS. TS Vũ Quang Hào, ngôn ngữ phi văn tự thể hiện qua khổ báo
để độc giả có thể đọc trong bất kỳ hoàn cảnh nào, ngoài ra, mẫu ma, hình thức
trình bày đòi hỏi phải bắt mắt. Một trong những yếu tố để bắt mắt độc giả là
40
hình ảnh. Như vậy, việc phát huy ngôn ngữ hình ảnh, đồ họa, biểu đồ, biểu
bảng.... cũng là một trong những ngôn ngữ chuyển tải thông tin một cách hữu
hiệu. Ngôn ngữ hình ảnh, biểu đồ, đồ họa sẽ thu hút độc giả hơn, giúp độc giả
tiếp nhận thông tin nhanh, dễ hiểu, dễ nhớ, ấn tượng.
Nội dung và hình thức thể hiện được coi là nhân tố có vai trò tiên quyết
đối với sự thành công của một tờ báo nói chung, và hiệu quả về bảo vệ trẻ em
nói riêng. Ngày nay, với sự bùng nổ thông tin, nhiều loại hình phương tiện
truyền thông ra đời, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của lĩnh vực truyền
thông báo chí đòi hỏi mỗi tờ báo cần phải xây dựng được nội dung và hình
thức đặc sắc, phong phú, đáp ứng được nhu cầu ngày càng lớn, ngày càng
khắt khe của độc giả. Với những nguồn thông tin giống nhau, nhưng mỗi tờ
báo cần phải xây dựng được nội dung mang đậm bản sắc của mình, thể hiện
những góc nhìn, góc khai thác riêng, hình thức thể hiện phải sinh động, hiện
đại, dễ tiếp cận thông tin, tạo tâm lý thỏa mái và hứng thú cho độc giả. Bên
cạnh đó, chất lượng nội dung và hình thức của tờ báo được làm nên từ chính
chất lượng nguồn nhân lực của tờ báo. Đó là đội ngũ phóng viên, biên tập
viên sắc sảo, linh hoạt, bắt kịp với xu thế phát triển của báo chí hiện đại, đội
ngũ họa sĩ thiết kế, trình bày, kỹ sư công nghệ có chuyên môn. Đặc biệt là
trình độ quản lí, hoạch định chiến lược phát triển của ban lãnh đạo. Chính vì
vậy, để làm nên thành công của một tờ báo cũng như để nâng cao hiệu quả
hoạt động truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014, trước tiên cần xây dựng
nội dung và hình thức thể hiện đặc sắc, hấp dẫn, mang bản sắc riêng, kết hợp
kế hoạch tuyển chọn và bồi dưỡng nhân lực có chất lượng.
1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng nội dung và hình thức truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo mạng điện tử
1.4.1. Định hướng tuyên truyền của cơ quan tòa soạn báo chí
Mỗi tòa soạn báo chí tùy theo tôn chỉ, mục đích riêng mà có những kế
41
hoạch, phương hướng và nhiệm vụ cho việc tuyên truyền các nội dung quan
trọng. Việc lên kế hoạch tuyên truyền có ý nghĩa vô cùng quan trọng cho các
hoạt động sau này của các phòng ban chuyên môn. Kết hợp quan điểm chính
trị của Tổng Biên tập và năng lực của Ban Thư ký tòa soạn cùng tham mưu,
đề xuất từ các phòng ban chuyên môn mà Thư ký tòa soạn sẽ lên khung
chương trình và thiết kế kế hoạch cụ thể cho từng tháng/quý/năm. Những nội
dung trọng tâm sẽ được phác thảo chi tiết và phân chia nhiệm vụ cụ thể cho
các ban.
Để có được hệ thống những tin, bài đảm bảo chất lượng, mang yếu tố
chính trị của tờ báo mà vẫn đảm bảo tính chân thực, khách quan đòi hỏi Tổng
Biên tập luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao việc thực hiện kế hoạch tuyên truyền,
giao đúng người đúng việc một cách kịp tthời nhất là khi có sự kiện nóng, bất
ngờ. Truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 là nhóm thông tin quan trọng và
gắn bó với sự phát triển xã hội do đó báo chí nói chung và báo điện tử nói
riêng càng phải có những kế hoạch chi tiết, có sự định hướng rõ ràng từ sớm
thì các khâu về sau sẽ được chuẩn bị kỹ lưỡng, chỉn chu hơn. Trong đó, các
phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên phải tập hợp các nguồn thông tin, dữ
liệu để hình thành ý tưởng, đề tài, sáng tạo tác phẩm báo chí và báo cáo với
Trưởng ban. Từ sự đăng ký ý tưởng của các phóng viên, biên tập viên, cộng
tác viên, Trưởng ban sẽ lựa chọn cân nhắc tin, bài để sử dụng cho ngày hôm
đó và trình bày với Ban thư ký biên tập. Ban thư ký biên tập dựa trên các tiêu
chí của tờ báo, xét duyệt kỹ càng nội dung và hình thức của tác phẩm để tiếp
tục lựa chọn, lần nữa mới đi đến quyết định cho đăng trong ngày hay không
và vị trí tin, bài sẽ đặt ở chỗ nào trên giao diện tờ báo điện tử. Thông thường
các tin, bài truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 do Ban Kinh tế đảm nhiệm.
Tổng Biên tập bám sát các nhiệm vụ chính trị của các tỉnh trong cả nước về
các chính sách kinh tế, các chủ trương về luật doanh nghiệp để định hướng,
42
theo dõi, đôn đốc Ban Kinh tế xây dựng khung các chuyên đề, chuyên trang,
chuyên mục và dành thời lượng thỏa đáng để thông tin về chỉ dẫn đầu tư dưới
nhiều góc độ, khía cạnh nội dung. Từ đó, mảng truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 thường được cụ thể hóa trong các tiểu chuyên mục như: “Kinh
tế”, “Pháp luật”, “Sự kiện & bàn luận”, “Kinh doanh”... đây là mảng thông
tin quan trọng, chủ lực và rất nhạy cảm vì vậy vai trò của lãnh đạo, chỉ đạo
của Tổng Biên tập có ý nghĩa then chốt, tránh việc xa rời tôn chỉ, mục đích, bị
khuynh hướng thương mại hóa chi phối. Vì mục đích của việc truyền thông
Luật doanh nghiệp 2014 là nhằm: Tuyên truyền sâu rộng đến với công chúng
báo chí, nhất là nhóm đối tượng những doanh nghiệp – nhà đầu tư nâng cao nhận
thức về vai trò của thông tin luật doanh nghiệp; tạo thuận lợi hơn cho việc thành
lập doanh nghiệp; đối xử bình đẳng về thủ tục thành lập doanh nghiệp, gia nhập
thị trường giữa các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài; tạo thuận lợi hơn,
giảm chi phí, tạo cơ chế vận hành linh hoạt, hiệu quả cho tổ chức quản trị doanh
nghiệp, cơ cấu lại doanh nghiệp; bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của
các nhà đầu tư, cổ đông, thành viên của doanh nghiệp; tạo thuận lợi hơn và ít tốn
kém hơn cho doanh nghiệp, nhà đầu tư rút lui khỏi thị trường; nâng cao hiệu lực
quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp. Các phương pháp, cách thức, hình thức
thông tin chỉ dẫn đầu tư theo nhiều hình thức sáng tạo, linh hoạt, hấp dẫn, dễ tiếp
nhận, theo xu hướng báo chí hiện đại.
1.4.2. Sự hợp tác, phối hợp của cơ quan quản lí doanh nghiệp với
báo chí
Nguồn thông tin chủ yếu cho các tác phẩm báo chí truyền thông Luật
doanh nghiệp 2014 là từ các cơ quan quản lí nhà nước. Bản thân các cơ quan
quản lí nhà nước, và các doanh nghiệp cũng mong muốn thông qua báo chí để
tuyên truyền, phản ánh thông tin về truyền thông Luật doanh nghiệp 2014. Vì
thế, để có được những thông tin truyền thông Luật doanh nghiệp chính xác,
43
đầy đủ thì phải có sự phối hợp giữa hai phía: Báo chí và các cơ quan quản lí
nhà nước, và các doanh nghiệp là điều vô cùng quan trọng. Việc hợp tác diễn
ra suôn sẻ, tốt đẹp là tiền đề để người phóng viên thu thập được những tư liệu,
tài liệu đáng tin cậy nhất. Việc tiếp cận này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi
cho phóng viên trong việc hiểu sâu vấn đề, làm tăng thêm mức độ tin cậy của
thông tin mà nó còn giúp cho phóng viên có cơ hội tìm ra những vấn đề mới.
Bên cạnh đó, để phát huy tính năng động, sáng tạo của người làm báo
mạng điện tử, tăng tính cạnh tranh với các loại hình báo chí khác, người
phóng viên không thể “bắc nước chờ gạo người”, chờ thư mời đến dự mới lao
vào việc mà trước những thay đổi, biến động của tình hình thông tin chỉ dẫn
đầu tư người phóng viên phải là người chủ động tìm kiếm, gặp gỡ liên lạc với
những mối quan hệ với các cơ quan quản lí nhà nước và các doanh nghiệp.
Nếu xây dựng tốt sự liên kết này thì truyền thông Luật doanh nghiệp sẽ có
những thông tin đa chiều, đa khía cạnh hơn.
1.4.3. Nguồn nhân lực, phóng viên, biên tập viên
Uy tín và hiệu quả của báo chí thể hiện rõ nhất là ở chính các tác phẩm
báo chí. Có thời điểm nhiều người bàn đến chất lượng báo mạng điện tử bởi
giai đoạn đầu báo mạng điện tử ở nước ta có đội ngũ những người làm báo
mạng điện tử chưa thực sự đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chuyên môn. Do
vậy, sản phẩm báo mạng điện tử thành công hay thất bại là do người nhào nặn
ra nó – các nhà báo, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên. Để có những tin,
bài chất lượng về truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 người làm báo mạng
điện tử phải là những người không những giỏi về chuyên môn báo chí nói
chung mà còn đáp ứng tốt các yêu cầu riêng trong truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014. Một số các tiêu chí mà người làm báo nói chung và phóng viên
chuyên viết về truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 cần phải có như:
Thứ nhất là người làm báo phải là những người nắm chắc chuyên môn
44
về báo chí nói chung và báo mạng điện tử nói riêng. Nghề báo là nghề viết
một nhưng phải biết mười thậm chí biết trăm, biết nghìn. Họ là những người
phải chịu trách nhiệm trước từng con chữ mình viết và phát ngôn. Do đó, việc
trang bị kiến thức, thường xuyên trau dồi, bồi dưỡng, học hỏi chuyên môn
nghiệp vụ là hoạt động liên tục nhất là khi kiến thức nhân loại ngày càng
nhiều, sự kiện ngày càng diễn biến phức tạp và độc giả ngày càng thông minh
và kỳ vọng nhiều hơn ở chất lượng thông tin báo chí.
Thứ hai là sự nhanh nhạy trong tiếp cận thông tin trong sự phát triển
của khoa học công nghệ. Ngày nay khoa học công nghệ có một vai trò vô
cùng to lớn, nhờ sự phát triển của nó mà khoảng cách thông tin giữa người và
người được rút ngắn tối đa nhất. Cho nên yêu cầu đặt ra đối với các nhà báo
trong giai đoạn hiện nay là cần phải khi sử dụng thành thạo các thiết bị kỹ
thuật hiện đại trong tác nghiệp, khai thác thông tin.
Thứ ba là những phóng viên theo dõi về mảng Luật doanh nghiệp liên
quan đến nhiều yếu tố chính trị, xã hội, ngoại giao, kinh tế.... nên yêu cầu phải
am tường tri thức tổng hợp ở nhiều lĩnh vực, nhất là những kiến thức về kinh
tế chính trị, phải thường xuyên cập nhập, tìm hiểu về kinh tế, pháp luật, doanh
nghiệp ở trong nước và ngoài nước.
Thứ tư là các đội ngũ những người làm báo, những phóng viên cần phải
xác định được đối tượng công chúng của truyền thông Luật doanh nghiệp
2014 là cá nhân hay tổ chức trong và ngoài nước để khai thác tư liệu, nguồn
thông tin chỉ dẫn đầu tư. Đặc biệt, những phóng viên giỏi ngoại ngữ sẽ có
thêm tự tin, tác phong chuyên nghiệp, hiện đại, năng động hơn và có thêm
nhiều cơ hội để phát triển nghề nghiệp. Do vậy, yêu cầu về thành thạo ngoại
ngữ để tác nghiệp là yêu cầu ngày càng cấp thiết đối với nhà báo đặc biệt là
những nhà báo làm về chuyên mục kinh tế, pháp luật có sự hợp tác đầu tư với
45
nước ngoài khi truyền thông Luật doanh nghiệp 2014.
Là một nhà báo giỏi trong truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 thì
không chỉ có kiến thức chuyên môn, sự linh hoạt và năng động trong cơ chế
mới mà các yếu tố như: Ý thức trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp,
tuân thủ theo quy định của pháp luật cũng là những thứ vô cùng quan trọng
trong quá trình hành nghề và sáng tạo nên tác phẩm báo chí của riêng mình.
Làm tốt những điều này có nghĩa là người làm báo đang thể hiện sự chuyên
nghiệp trong khai thác thông tin. Người làm báo cần phải cẩn trọng trong quá
trình sáng tạo tác phẩm và nhạy cảm về chính trị - xã hội khi phân tích, phán
đoán và dự báo sự vận động phát triển của sự kiện, vấn đề.
1.4.4. Cơ sở vật chất, kỹ thuật hạ tầng công nghệ của tòa soạn
Có thể nói rằng cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư sẽ tạo ra các
lợi ích to lớn cho xã hội loài người. Dựa trên các ứng dụng thông minh và trí
thông minh nhân tạo, con người được hưởng lợi nhiều nhất như các sản phẩm
được tạo ra nhanh chóng hơn, phù hợp hơn với người sử dụng. Cùng với sự
phát triển của công nghệ số, báo chí - truyền thông tiếp cận đến công chúng
một cách nhanh chóng và đơn giản hơn rất nhiều.
Ngày nay, công nghệ đang hỗ trợ rất nhiều cho người làm báo, góp
phần tăng tính cạnh tranh cho sản phẩm báo chí. Thực tiễn hoạt động của các
cơ quan báo chí hiện nay ở nước ta cho thấy, nếu cơ quan báo chí nào ứng
dụng công nghệ tiên tiến, đi đầu trong lĩnh vực kỹ thuật sẽ có ưu thế trong
việc thu hút công chúng báo chí, nhất là đối với báo mạng điện tử. Cơ sở vật
chất, kỹ thuật hạ tầng công nghệ của tòa soạn báo mạng điện tử có thể kể đến
như:
Hệ thống Server (máy chủ) có nhiệm vụ đặt nội dung của trang web lên
mạng internet. Thông qua nền tảng internet, bạn đọc có thể truy cập để tiếp
nhận thông tin từ báo. Server cấu hình càng cao, số lượng càng nhiều, và đặt
46
ở các nơi khác nhau sẽ đảm bảo an toàn, thông suốt trong việc kết nối bởi
lượng truy cập vào sẽ được dàn đều giữa các server. Trong trường hợp server
nào đó gặp sự cố thì các server còn lại sẽ “gánh vác” thêm nhiệm vụ, chia tải
để quá trình truy cập của công chúng bạn đọc không bị ngắt quãng.
Trang web với các cấu trúc web để chứa đựng nội dung, các tác phẩm,
hình ảnh, âm thanh, đồ họa, video... được bố cục khoa học và phù hợp với
tâm lý bạn đọc.
Các module là phần mền chuyên có các chuyên mục con trong web
giúp cho việc phân chia các tiểu mục khoa học, phù hợp các chuyên mục lớn
hơn giúp cho công chúng dễ dàng tìm kiếm và theo dõi từ đó cũng giảm bớt
thời gian tìm kiếm. Với module thống kê truy cập giúp cho tòa soạn báo chí
có thể theo dõi được con số chính xác số lượng công chúng truy cập, vị trí địa
lí và nội dung, các chuyên mục, tiểu mục mà công chúng truy cập nhiều nhất.
Hệ thống module còn cho biết giới tính, độ tuổi, thói quen, thời gian và vị trí
nào trên giao diện được quan tâm nhiều nhất. Nói tóm lại, hệ thống module
đối với báo mạng điện tử có vô vàn các lợi ích mà các thể loại báo chí khác
không dễ dàng có được.
Phần mềm xuất bản, quản trị nội dung, tin, bài, chấm nhuận bút... trên
báo mạng điện tử được gọi là phần mềm CMS (content management stystem:
hệ thống quản trị nội dung). Phần mền càng hiện đại thì có nhiều tiện ích,
giảm bớt được công sức và thời gian trong việc sản xuất đồng thời cũng tạo
thuận lợi cho công chúng khi truy cập.
Tóm lại, nếu cơ quan báo chí nào có sự đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật
hạ tầng công nghệ hiện đại, có tốc độ đường truyền nhanh nhất sẽ được công
chúng lựa chọn nhiều nhất chính điều này đã và đang tạo sức ép cho các cơ
quan báo chí phải nỗ lực và sớm đầu tư đưa cơ sở vật chất, kỹ thuật hạ tầng
47
công nghệ vào việc tổ chức sản xuất các tin, bài.
Tiểu kết chương 1:
Trong chương 1 của luận văn, tác giả luận văn đã đi sâu tìm hiểu các lí
thuyết cơ bản, các khái niệm liên quan trực tiếp đến đề tài nghiên cứu như:
truyền thông, luật doanh nghiệp 2014, truyền thông luật doanh nghiệp, báo
điện tử.
Bên cạnh đó, tác giả luận văn đi sâu vào phân tích vai trò của báo điện
tử với việc truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014; một số yêu cầu đối với
việc truyền thông về luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử; và các yếu tố
ảnh hưởng đến chất lượng nội dung và hình thức truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo mạng điện tử như: định hướng tuyên truyền của cơ quan
tòa soạn báo chí; sự hợp tác, phối hợp của cơ quan quản lí doanh nghiệp với
báo chí; nguồn nhân lực, phóng viên, biên tập viên; cơ sở vật chất, kỹ thuật hạ
tầng công nghệ của tòa soạn.
Những kết quả đạt được trong chương 1 là cơ sở lý luận và thực tiễn để
48
khảo sát chương 2 của luận văn.
CHƢƠNG 2:
THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH NGHIỆP 2014
TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ ĐƢỢC CHỌN KHẢO SÁT
2.1. Vài nét về các báo thuộc diện khảo sát
2.1.1. Báo Pháp luật Việt Nam (baophapluat.vn)
Báo Pháp luật Việt Nam là cơ quan ngôn luận của Bộ Tư pháp, được
thành lập ngày 10/07/1985 với tôn chỉ “Vì nhà nước pháp quyền XHCN Việt
Nam”.
Là một tờ báo có tôn chỉ, mục đích và chức năng rõ ràng, báo Pháp luật
Việt Nam thực hiện chức năng thông tin về hoạt động của Bộ, ngành Tư pháp
và các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội trong nước và quốc tế; tuyên
truyền, phổ biến chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước, hoạt động xây dựng, thi hành pháp luật và công tác tư pháp phục
vụ yêu cầu quản lý của Bộ Tư pháp, đáp ứng nhu cầu của xã hội về thông tin,
nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật và hoạt động của ngành Tư pháp, góp phần
nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước bằng pháp luật, phát huy dân
chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Báo Pháp luật Việt Nam có 10 ấn phẩm, trong đó có 8 ấn phẩm báo in:
Pháp luật Việt Nam hàng ngày, Doanh nhân & Pháp luật, Pháp luật & Thời
đại, Xa lộ pháp luật, Câu chuyện Pháp luật, Pháp luật 4 phương, chuyên đề
Pháp luật, chuyên đề Dân tộc miền núi. Và 2 ấn phẩm phiên bản điện tử: Pháp
luật Việt Nam điện tử (https://baophapluat.vn/), Pháp luật plus
(https://www.phapluatplus.vn/).
Báo điện tử Pháp luật Việt Nam có giấy phép xuất bản số 303/GP-
49
BTTTT ngày 8/5/2015
Hình 2.1 Giao diện báo Pháp luật Việt Nam điện tử - Nguồn:
https://baophapluat.vn/
2.1.2. Báo Pháp luật (plo.vn)
Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh là một tờ nhật báo có trụ sở tại Tp.
HCM. Ngày 17/9/1990, tuần báo Pháp Luật Tp. HCM số đầu tiên ra mắt bạn
đọc. Tuy vậy, trước đó, từ tháng 5/1982, bản tin Tư pháp Tp. HCM, tiền thân
của tờ báo, đã được phát hành. Bản tin lúc đầu được xuất bản dưới hình thức
một tờ thông tin nội bộ, sau đó xuất bản theo giấy phép nhất thời của Sở Văn
hóa Thông tin Tp. HCM cấp cho từng số để đến tháng 9/1990, chính thức trở
thành tuần báo theo Giấy phép số 231/BTT ngày 6/4/1990 của Bộ Thông tin.
Tháng 3/1982, Ủy ban nhân dân Tp. HCM ra quyết định thành lập Sở
tư pháp trực thuộc ủy ban nhân dân thành phố. Tháng 5 cùng năm Bản tin Tư
pháp Tp. HCM được phát hành trong nội bộ ngành tư pháp. Đến tháng
4/1990, Bộ Thông tin cấp phép xuất bản tuần báo. Từ 28/3/2002, báo phát
50
hành hai kỳ/tuần; ngoài số báo truyền thống ra ngày thứ 2, báo có thêm tờ thứ
năm. Kỳ phát hành vào thứ 5 có thêm những mục mới như: thời luận, có gì
mới, đôi mắt phát đình, “chat”, có những người như thế, diễn đàn,.... Ngày
28/8/2005, báo tiếp tục cho tăng thêm một kỳ phát hành; và phát hành vào các
ngày thứ 2-4-6, chủ nhật. Riêng số chủ nhật có cách trình bày riêng. Đây là tờ
nối mạch các tờ ra ngày thường, đăng tải những nội dung phân tích sâu hơn
các vấn đề thời sự-pháp lý. Đồng thời thêm các mục chén thuốc đắng, pháp
đình, nhà đất, văn hóa-nghệ thuật, cà phê sáng.
Ngày 17/9/2007 báo bắt đầu phát hành thường nhật và được in thêm tại
Nha Trang. Sau đó tờ báo này cũng cho ra trang báo điện tử của mình tại địa
chỉ https://plo.vn/ với số giấy phép: 118/GP-BTTTT cấp ngày 31-03-2014.
Hình 2.2 Giao diện báo Pháp luật Tp. HCM điện tử - Nguồn: https://plo.vn/
2.1.3. Báo Vnexpress điện tử (Vnexpress.net)
VnExpress được thành lập bởi tập đoàn FPT, ra mắt ngày 26/2/2001 và
được Bộ Văn hóa - Thông tin cấp giấy phép số 511/GP - BVHTT ngày 25
51
tháng 11 năm 2002, hiện tại do FPT Online quản lý (Thông tin ghi trên
website thì Cơ quan chủ quản là Bộ Khoa học Công nghệ). Tòa soạn đóng tại
tầng 5 tòa nhà FPT, phố Duy Tân, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Văn phòng đại
diện phía Nam tại tầng 2, tòa nhà FPT, Lô 29B-31B-33B đường Tân Thuận,
KCX Tân Thuận, phường Tân Thuận Đông, quận 7, Tp. HCM.
VnExpress là báo điện tử đầu tiên tại Việt Nam không có phiên bản báo
giấy. Theo bảng xếp hạng của Alexa, VnExpress luôn có số người truy cập
lớn nhất Việt Nam trong số hơn 10 tờ báo điện tử tại Việt Nam, và cũng theo
bảng xếp hạng này VnExpress hiện nằm trong top 500 website được truy cập
nhiều nhất thế giới.
Với mong muốn mang lại thông tin hữu ích cho người đọc, VnExpress
tập trung nỗ lực vào mục tiêu đưa tin chính xác, khách quan, nhanh chóng, đa
chiều. Trong thời đại của mạng xã hội và công nghệ liên tục biến đổi,
VnExpress đề cao sự tham gia của độc giả và trải nghiệm thuận tiện cho
người đọc.
Hiện tại, VnExpress có 18 chuyên mục bao gồm: Thời sự, Thế giới,
Kinh doanh, Giải trí, Thể thao, Pháp luật, Giáo dục, Sức khỏe, Gia đình, Du
lịch, Khoa học, Số hóa, Xe, Cộng đồng, Tâm sự, Video, Cười, Rao vặt. Ngoài
ra, VnExpress còn có hệ thông chuyên trang chuyên biệt dành cho đối tượng
độc giả khác nhau.
Mỗi ngày, VnExpress đăng gần 500 tin bài. Lĩnh vực nội dung được ưa
chuộng nhất gồm Thời sự, Thế giới, Pháp luật, Thể thao và giải trí. Báo có
chuyên trang chuyên biệt dành cho người đọc quan tâm đến một số lĩnh vực
cụ thể: Ngôi sao chuyên về giải trí, Ione dành cho độc giả ở lứa tuổi học
đường...
Hệ thống xuất bản của VnExpress được đánh giá có công nghệ tiên
tiến, hoạt động với độ ổn định cao, khả năng tùy biến linh hoạt, phục vụ việc
đưa thông tin đồ sộ về dung lượng và đa dạng về loại hình. Suốt 15 năm, hệ
52
thống đã hoạt động bền bỉ và được cải tiến không ngừng.
Hình 2.3 Giao diện báo VnExpress điện tử - Nguồn: https://vnexpress.net/
2.2. Khảo sát thực trạng truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
trên các báo điện tử đƣợc khảo sát
2.2.1. Tần suất xuất hiện
Để có thể thấy được số lượng xuất hiện các tác phẩm truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo điện tử được khảo sát, chúng tôi đã tiến
hành khảo sát định lượng số lượng và tần suất tin bài trên ba báo điện tử: Pháp
luật Việt Nam (baophapluat.vn); Pháp luật thành phố HCM (plo.vn); Vnexpreess
(Vnexpreess.net), trong thời gian 01/2015- 12/2018. Qua quá trình khảo sát
trên các báo chúng tôi nhận thấy ở cả 03 báo được khảo sát đều không có
chuyên mục riêng về “Luật doanh nghiệp 2014”, nên chúng tôi đã sử dụng
thao tác dùng “từ khóa Luật doanh nghiệp 2014” để tiến hành khảo sát cho
vấn đề truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014. Với cách làm trên chúng tôi
53
thu được kết quả sau (xem bảng 2.1):
Bảng 2.1. Thống kê số lượng tin, bài truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên các báo điện tử được khảo sát thời gian 01/2015- 12/2018
Báo điện tử Số lƣợng tin, bài Tỉ lệ
Pháp luật Việt Nam 463 28,3
Pháp luật thành phố HCM 681 41,5
Vnexpress.net 496 30,2
Tổng 1640 100
(Nguồn: Khảo sát của tác giả luận văn trên các báo tháng 03/2019)
Kết quả khảo sát bảng 2.1 trên cho thấy cả 03 tờ báo trong thời gian từ
01/2015-12/2018 nhìn chung là khá nhiều bài viết tập trung truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014. Trong số 03 tờ báo điện tử được chọn khảo sát trên
thì báo Pháp luật Tp. HCM có số lượng bài viết nhiều nhất với 681 tác phẩm
(chiếm 41,5%); tiếp đó là đến báo Vnexpreess với 496 tác phẩm (chiếm 30,2%),
và cuối cùng là báo Pháp luật Việt Nam với 463 tác phẩm (chiếm 28,3%).
Nhìn chung mức chênh lệch số lượng bài báo thông tin truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo điện tử là không lớn đối với báo điện tử
Pháp luật Việt Nam và báo điện tử Vnexpress (28,3%; 30,2%), nhưng báo
điện tử Pháp luật thành phố HCM lại có sự chênh lệch lớn hơn báo điện tử
Pháp luật Việt Nam và báo điện tử Vnexpress hơn 10% đây quả thực là điều
mà báo điện tử Pháp luật Việt Nam và báo điện tử Vnexpress cần chú ý quan
tâm hơn trong việc cập nhập tin tức thông tin truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 so với các cơ quan báo chí khác.
2.2.2. Về nội dung
Theo Từ điển tiếng Việt định nghĩa: “Nội dung là mặt bên trong của sự
vật, cái được hình thức chứa đựng hoặc biểu hiện” [46, tr. 165]. Như vậy, có
thể hiểu nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử là
54
các vấn đề liên quan đến các quy định về hoạt động của tổ chức doanh nghiệp
do Đảng và Nhà nước ta quy định, yêu cầu mọi cá nhân, tập thể doanh nghiệp
phải tuân thủ trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nội
dung tuyên truyền chính là yếu tố quan trọng nhất quyết định đến chất lượng
và hiệu quả truyền thông.
Qua khảo sát định lượng trên các báo điện tử: Pháp luật Việt Nam
(baophapluat.vn); Pháp luật Tp. HCM (plo.vn); Vnexpreess (Vnexpreess.net),
trong thời gian 01/2015- 12/2018 thu được 1.640 tác phẩm, với các nội dung
gồm có như (xem bảng 2.2):
Chủ đề 1: Truyền thông phổ biến đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014
Chủ đề 2: Truyền thông về quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp;
Chủ đề 3: Truyền thông về hoạt động thi hành và các vi phạm trong quy
định của Luật doanh nghiệp 2014
Chủ đề 4: Truyền thông tư vấn Luật doanh nghiệp 2014;
Chủ đề 5: Truyền thông nêu những gương điển hình thực hiện tốt Luật
doanh nghiệp 2014
Bảng 2.2. Nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo
điện tử được khảo sát thời gian 01/2015- 12/2018
Nội dung Các báo khảo sát Tổng
Pháp luật Pháp luật VnExpreess
Việt Nam thành phố
HCM
SL 158 162 190 510 Chủ đề 1 TL (%) 9,6 9,9 11,6 31,1
55
SL 60 66 100 226 Chủ đề 2 TL (%) 3,7 4,0 6,1 13,9
SL 72 109 78 259 Chủ đề 3 TL (%) 4,4 6,6 4,8 15,8
SL 125 217 136 478 Chủ đề 4 TL (%) 7,8 13,2 8,3 29,1
SL 48 65 54 167 Chủ đề 5 TL (%) 2,9 4,0 3,3 10,2
SL Tổng: 463 681 496 1640
TL (%) 28,3 41,5 30,2 100
(Nguồn: Khảo sát của tác giả luận văn trên các báo tháng 03/2019)
Kết quả bảng 2.2 trên cho thấy có sự chênh lệch giữa số lượng nội dung
tin bài truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo điện tử: Pháp luật
Việt Nam; Pháp luật thành phố HCM; Vnexpreess. Cụ thể, với nội dung phổ
biến chính sách, pháp luật của Nhà nước Luật doanh nghiệp 2014 chiếm tỉ lệ
cao nhất với 510 tác phẩm (chiếm 31,1%); tiếp đến là nội dung truyền thông
về hoạt động thi hành và các vi phạm trong quy định trong Luật doanh nghiệp
2014 với 478 tác phẩm (chiếm 29,1%); tiếp theo là nội dung truyền thông về
quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp với 259 tác phẩm (chiếm 15,8%);
tiếp đến là nội dung truyền thông tư vấn Luật doanh nghiệp 2014 với 226 tác
phẩm (chiếm 29,1%); và cuối cùng là và nêu những gương điển hình thực
hiện tốt Luật doanh nghiệp 2014 với 167 tác phẩm (chiếm 10,2%).
Nội dung này sẽ được phân tích cụ thể trong các tiểu mục sau đây:
2.2.2.1. Phổ biến về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp
luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014
Trong các nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
chí nói chung và báo điện tử nói riêng, chúng tôi nhận thấy phần tin tức
56
truyền thông về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của
Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014 luôn là quan trong nhất được các báo
ưu tiên. Theo ông Phan Đức Hiếu – Phó Viện trưởng, Viện nghiên cứu kinh tế
Trung ương cho rằng: “Tuyên truyền về đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014 là một mảng
đề tài quan trọng trên các phương tiện truyền thông đại chúng nói chung và
báo chí nói riêng. Bởi lẽ, nếu làm tốt công tác này sẽ giúp cho công chúng nói
chung, các doanh nghiệp, cơ quan tổ chức, cá nhân có hoạt động động liên
quan của doanh nghiệp có những nhận thức đúng đắn về về đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp
2014” (PVS, PL 3).
Qua khảo sát, trên ba báo: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật thành phố
HCM; Vnexpreess thời gian từ 01/2015 đến 12/2018 đề cập đến nội dung này
có 510/1640 tác phẩm chiếm 1/3 số tác phẩm truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên các báo điện tử được khảo sát.
Luật doanh nghiệp 2014 đã được Chính phủ đặc biệt coi trọng. Nghị
quyết số 59/NQ-CP về triển khai thi hành luật doanh nghiệp và luật đầu tư
trong đó yêu cầu: “Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tư Pháp,
các Bộ, cơ quan liên quan, Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam, các
cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến
các quy định của Luật đầu tư, Luật doanh nghiệp đến cộng đồng doanh
nghiệp, nhà đầu tư; tổ chức tập huấn nhằm nâng cao nghiệp vụ của cán bộ,
công chức trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính theo quy định mới
của các Luật này. Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương nâng cấp, hoàn thiện
Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, Cổng thông tin quốc gia về
đầu tư để bảo đảm cho các Cổng thông tin này vận hành thông suốt, hiệu quả,
hoàn thành trong tháng 12 năm 2015. Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ
57
Kế hoạch và Đầu tư phối hợp thực hiện ngay việc cấp mã số doanh nghiệp tự
động theo Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ, hoàn thành trong tháng 9
năm 2015. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: chỉ
đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư giao Phòng đăng ký kinh doanh tiếp nhận, xử lý
hồ sơ đăng ký doanh nghiệp và các thủ tục liên quan theo quy định của Luật
doanh nghiệp; bố trí đủ nhân lực, kinh phí và nguồn lực khác để đảm bảo
thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được giao tại Luật doanh nghiệp, Luật
đầu tư; thiết lập cơ chế phối hợp giữa các đơn vị thuộc Sở Kế hoạch và Đầu
tư để bảo đảm giải quyết nhanh chóng, thuận lợi các thủ tục cho doanh
nghiệp và nhà đầu tư, hoàn thành trong tháng 8 năm 2015”.
Để thi hành đầy đủ, nhất quán các quy định của Luật doanh nghiệp
2014 và Luật Đầu tư năm 2014 gắn với việc thực hiện Nghị quyết số 19/NQ-
CP ngày 12/3/2015 của Chính phủ, Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan và địa
phương tập trung triển khai đồng bộ, hiệu quả 4 nhiệm vụ và giải pháp chủ
yếu: “Ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành hai Luật này; bảo đảm
thực thi đầy đủ, nhất quán các quy định của Luật Đầu tư về ngành, nghề đầu
tư kinh doanh có điều kiện và điều kiện đầu tư kinh doanh; tiếp tục rà soát,
hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan để bảo đảm tính thống nhất với
quy định của Luật doanh nghiệp và Luật Đầu tư; tăng cường tuyên truyền,
phổ biến hai Luật cũng như tiếp tục hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin
và tổ chức thực hiện công tác quản lý đăng ký doanh nghiệp, đăng ký đầu tư”.
Theo Nghị quyết, Bộ KH&ĐT được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Tư
pháp, các bộ, cơ quan liên quan, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt
Nam, các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương tăng cường tuyên truyền,
phổ biến các quy định của Luật đến cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư; tổ
chức tập huấn nhằm nâng cao nghiệp vụ của cán bộ, công chức trong quá
trình giải quyết thủ tục hành chính theo quy định mới của các Luật này. Bộ
58
KH&ĐT khẩn trương nâng cấp, hoàn thiện Cổng thông tin quốc gia về đăng
ký doanh nghiệp, Cổng thông tin quốc gia về đầu tư để bảo đảm cho các Cổng
thông tin này vận hành thông suốt, hiệu quả, hoàn thành trong tháng 12/2015.
Bên cạnh đó, Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ
KH&ĐT phối hợp thực hiện ngay việc cấp mã số doanh nghiệp tự động theo
Nghị quyết số 19/2015/NQ-CP của Chính phủ, hoàn thành trong tháng
9/2015. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo Sở
KH&ĐT giao Phòng Đăng ký kinh doanh tiếp nhận, xử lý hồ sơ đăng ký
doanh nghiệp và các thủ tục liên quan theo quy định của Luật doanh nghiệp;
bố trí đủ nhân lực, kinh phí và nguồn lực khác để đảm bảo thực hiện các
nhiệm vụ, quyền hạn được giao tại Luật doanh nghiệp, Luật Đầu tư; thiết lập
cơ chế phối hợp giữa các đơn vị thuộc Sở KH&ĐT để bảo đảm giải quyết
nhanh chóng, thuận lợi các thủ tục cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, hoàn
thành trong tháng 8/2015.
Đây là văn bản thể hiện sự quan tâm, chỉ đạo sát sáo của Đảng, Nhà
nước đối với công tác truyền thông Luật doanh nghiệp 2014, sự vào cuộc đầy
quyết tâm của chính quyền các cấp, ban ngành. Báo chí nói chung và báo điện
tử nói riêng đã chú trọng và có lượng tin bài cung cấp, làm rõ các văn bản
quản lí nhà nước với nhân dân/doanh nghiệp.
Trên báo Pháp luật Việt Nam ngày 15/5/2016 có bài “Thủ tướng yêu
cầu đẩy nhanh ban hành điều kiện đầu tư kinh doanh phù hợp Luật Doanh
nghiệp, Luật Đầu tư” của tác giả Hồng Thúy. Bài báo cho biết: “Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc vừa ký Công văn số 789/TTg-PL yêu cầu các bộ đẩy
nhanh tiến độ ban hành văn bản về điều kiện đầu tư kinh doanh phù hợp với
Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư. Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp tình hình
soạn thảo, trình các văn bản hướng dẫn Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư,
báo cáo Chính phủ tại Phiên họp Chính phủ tháng 5/2016.” [Báo Pháp luật
59
Việt Nam, ngày 15/5/2016].
Trên báo Pháp luật thành phố HCM, ngày 28/4/2016 có bài viết “Thủ
tướng yêu cầu thực hiện Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp với “nỗ lực cao
nhất” của tác giả Quỳnh Như đã đưa tin về việc Thủ tướng Chính phủ yêu cầu
các Bộ, cơ quan có liên quan cần tập trung thực hiện nghiêm các quy định của
Luật doanh nghiệp và Luật đầu tư với quyết tâm chính trị và nỗ lực cao nhất.
Theo bài báo cho biết: “Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp về tình hình triển khai thi hành
Luật doanh nghiệp và Luật đầu tư. Luật doanh nghiệp và Luật đầu tư có hiệu
lực từ ngày 1/7/2015 là hai luật quan trọng, cụ thể hóa các quy định của Hiến
pháp 2013 về quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp và người dân. Chính
phủ, Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm chỉ đạo việc triển khai thi hành
hai Luật này nhằm tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh,
tạo thêm động lực cho việc huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển”
[Báo Pháp luật thành phố HCM, ngày 28/4/2016].
Trên báo điện tử VnExpress, ngày 18/06/2016 có bài “Thủ tướng chỉ thị
triển khai hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa” của tác giả Minh Trí. Bài báo cho
biết Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 15/CT-TTg về tổ chức triển
khai thực hiện hiệu quả Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cụ thể: “Thủ
tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ tăng cường công tác
tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn và thực hiện các văn bản pháp luật về hỗ
trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc lĩnh vực được phân công quản lý. Phòng
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa
Việt Nam và tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp khác chủ trì, phối
hợp với các Bộ, ngành có liên quan, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp
nhỏ và vừa cho các hội viên, cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ủy ban
60
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung chỉ đạo các Sở,
ngành, Ủy ban nhân dân cấp huyện, các cơ quan báo chí tổ chức tốt việc
tuyên truyền và phổ biến, giáo dục pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và
vừa cho cơ quan, tổ chức, nhân dân tại địa phương” [Báo VnExpress, ngày
18/06/2016].
Ngoài ra, còn nhiều các bài báo truyền thông phổ biến về đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử được khảo sát như: “Thủ tướng chỉ thị đẩy mạnh
hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp” [Báo Pháp luật Việt Nam, ngày
07/03/2018]; “Thủ tướng Chính phủ: Không được yêu cầu doanh nghiệp,
người dân bổ sung hồ sơ, tài liệu quá 1 lần” [Báo Pháp luật Việt Nam, ngày
17/05/2018]; “Thủ tướng Chính phủ yêu cầu sửa quy định “'vô cảm'” với
doanh nghiệp” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày 02/02/2018]; “Quốc hội yêu
cầu khẩn trương xử lý sai phạm ở các doanh nghiệp nhà nước” [Báo Pháp
luật Tp. HCM, ngày 15/06/2018]; Thủ tướng Chính phủ đốc thúc tiến độ triển
khai thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư [Báo điện tử VnExpress,
ngày 10/10/2015]; “Tổ công tác thi hành Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư
vào cuộc” [Báo điện tử VnExpress, ngày 04/02/2016]..
Qua phần trích dẫn trên, chứng tỏ sự quan tâm của của Đảng, Nhà nước
và các cơ quan báo chí truyền thông trong việc tuyên truyền, phổ biến Luật
doanh nghiệp 2014.
Qua khảo sát cho thấy có nhiều tin, bài chất lượng tác động lớn đến ý
thức chấp hành và thực thi nghiêm túc, có hiệu quả Luật doanh nghiệp 2014
của công dân, tổ chức và doanh nghiệp như: bài “Doanh nghiệp còn gặp ít
khó khăn khi thực hiện Luật doanh nghiệp 2014” trên báo Pháp luật Việt
Nam, ngày 13/07/2015; bài “Thực thi Luật doanh nghiệp 2014: Đăng ký kinh
doanh dần ổn định” trên báo Pháp luật Tp. HCM, ngày 27/10/2015; bài “Luật
doanh nghiệp triển khai đã có thuận lợi nhưng còn lúng túng” trên báo điện
61
tử VnExpress ngày 9/8/2015....
2.2.2.2. Truyền thông tư vấn Luật doanh nghiệp 2014
Việc thực hiện công tác truyền thông tuyên truyền Luật doanh nghiệp
2014 cho người dân/doanh nghiệp bằng cách đăng các tin, bài tư vấn, giải đáp
Luật doanh nghiệp 2014 của các chuyên gia trong lĩnh vực pháp luật đối với
những câu hỏi, thắc mắc của người dân/doanh nghiệp.
Đối với nội dung thực hiện tư vấn, giải đáp Luật doanh nghiệp 2014 thì
các báo điện tử chú trọng đăng tải các tin, bài nhằm vào hai mục đich chính là
phục vụ tư vấn và giải đáp Luật doanh nghiệp 2014. Đây là nội dung mà các
báo đăng tải với số lượng cũng khá lớn. Qua khảo sát, nội dung này trên 03
báo điện tử: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật Tp. HCM; Vnexpreess thời gian từ
01/2015 đến 12/2018 chúng tôi thu được có 226/1640 tác phẩm chiếm 13,9%
trên tổng số các bài báo truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo
điện tử được chọn khảo sát.
Trên báo Pháp luật Việt Nam thời gian qua chuyên mục Tư vấn pháp
luật đã thực hiện việc tiếp nhận tư vấn và giải đáp những đơn thư của bạn đọc
gửi về cho tòa soạn để hỏi trực tiếp về vấn đề này như: tại email
thunguyetx@xx bạn đọc hỏi: “Tôi và một số người bạn dự định thành lập
công ty. Tôi định góp vốn bằng tài sản là chiếc ô tô. Pháp luật quy định thế
nào về việc định giá tài sản góp vốn?” đã được luật gia Phạm Hằng, Công ty
Luật TNHH YouMe trả lời tư vấn dựa theo Điều 37 Luật Doanh nghiệp 2014
quy định về định giá tài sản góp vốn. Hay như email ngochuongx@xxx gửi
câu hỏi nhờ tòa soạn tư vấn giải đáp: “Tôi là giám đốc của một công ty cổ
phần. Hiện tại, tôi muốn khắc thêm con dấu cho công ty và sử dụng đồng thời
cả hai con dấu này. Công ty tôi có thể sử dụng cùng lúc hai con dấu hay
không?” câu hỏi đã được luật gia Phạm Thị Hằng, Công ty Luật TNHH
YouMe trả lời tư vấn dựa vào Khoản 1 và Khoản 2 Điều 44 Luật Doanh
62
nghiệp 2014 quy định về con dấu của Doanh nghiệp.
Cũng nhờ tư vấn giải đáp email ngocbeex@xx gửi email đến Văn
phòng Tư vấn pháp luật Báo Pháp luật Tp. HCM có hỏi: “Tôi và một người
bạn có góp vốn thành lập công ty TNHH hai thành viên trở lên, chia đều tỷ lệ
mỗi người 50%. Tuy nhiên, đã 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận
đăng ký doanh nghiệp mà bạn tôi vẫn chưa góp một đồng vốn nào. Trường
hợp này tôi phải giải quyết như thế nào?” Câu hỏi này đã được luật gia Đặng
Thị Nụ, Công ty Luật TNHH Thành Đô giải đáp tư vấn dựa vào Điều 48 Luật
Doanh nghiệp 2014 quy định về thực hiện góp vốn thành lập công ty và cấp
giấy chứng nhận phần vốn góp. Cũng nhờ đến sự tư vấn giải đáp nhờ báo chí
email tuannguyenx@xx gửi email đến Văn phòng Tư vấn pháp luật Báo Pháp
luật Tp. HCM để hỏi về việc nộp hồ sơ khai thuế giá trị gia tăng cho chi
nhánh ở đâu?: “Công ty tôi có trụ sở chính tại Hà Nội. Vừa qua, công ty tôi
mở thêm chi nhánh tại Hải Phòng. Xin hỏi, trong trường hợp này, Công ty tôi
sẽ nộp hồ sơ khai thuế giá trị gia tăng cho chi nhánh tại đâu?” Câu hỏi đã
được luật gia Phạm Thị Hằng, Công ty Luật TNHH Trần Gia giải đáp tư vấn
dựa vào Khoản 1, Điều 45 Luật Doanh nghiệp 2014 quy định về chi nhánh,
văn phòng đại diện và địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp.
Báo điện tử VnExpress ở chuyên mục Bạn đọc cũng đã có nhiều bài trả
lời tư vấn cho người dân/doanh nghiệp xoay quanh Luật doanh nghiệp 2014
như: bạn đọc có email xuanthienx@xx gửi email đến Báo điện tử VnExpress
nhờ tư vấn về vấn đề ai là người phải chịu trách nhiệm khi ủy quyền quản lý
công ty?: “Tôi là người đại diện theo pháp luật của công ty. Gần đây tôi
thường xuyên phải đi công tác nước ngoài nên có ủy quyền bằng văn bản cho
phó giám đốc công ty thay tôi quản lý, điều hành công ty và ký giấy tờ. Xin
hỏi, nếu phó giám đốc không làm tròn trách nhiệm làm ảnh hưởng đến công
ty thì tôi có phải chịu trách nhiệm gì không?” đã nhận được sự tư vấn giải đáp
63
của luật gia Nguyễn Việt Hùng, Công ty Luật TNHH Việt An. Cụ thể, luật sư
đã trích dẫn Khoản 1, Khoản 2 và Khoản 3 Điều 13 Luật Doanh nghiệp 2014
quy định về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp để trả lời tư vấn
cho bạn đọc. Email mayvux@xxx có câu hỏi liên quan đến việc nếu không
góp đủ vốn điều lệ, xử lý thế nào?: “Tôi và hai thành viên khác góp vốn thành
lập một Công ty trách nhiệm hữu hạn với số vốn điều lệ là 7 tỷ đồng. Công ty
đã thành lập được 2 tháng, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại chúng tôi mới góp
được 5 tỷ vốn điều lệ. Chúng tôi có cần đăng ký giảm vốn điều lệ không? Nếu
không đăng ký giảm vốn điều lệ thì chúng tôi có bị xử phạt gì không?”. Đã
được luật gia Thái Thị Phương, Công ty Luật TNHH Việt An tư vấn trả lời
thông qua Khoản 1, khoản 2 và khoản 4 Điều 48 Luật Doanh nghiệp năm
2014 quy định về thực hiện góp vốn thành lập công ty và cấp giấy chứng nhận
phần vốn góp.
2.2.2.3. Truyền thông về quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp
Theo quy định hiện hành trong Luật doanh nghiệp 2014 thì doanh
nghiệp có 04 nhóm quyền, lợi ích hợp pháp cơ bản sau: nhóm quyền và lợi
ích của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh (bao gồm: đăng ký kinh
doanh, lựa chọn ngành nghề, lĩnh vực, quy mô kinh doanh, tự chủ kinh
doanh...); nhóm quyền và lợi ích của doanh nghiệp đối với tài sản (chiếm hữu,
sử dụng, định đoạt tài sản..); nhóm quyền và lợi ích của doanh nghiệp trong tổ
chức quản trị doanh nghiệp (quyết định loại hình, cơ cấu tổ chức, tuyển dụng
lao động...); nhóm quyền và lợi ích khác của doanh nghiệp (khiếu nại, tố cáo,
trực tiếp tham gia tố tụng, tiếp cận thông tin...).
Qua khảo sát, nội dung này trên ba báo: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật
Tp. HCM; Vnexpreess thời gian từ 01/2015 đến 12/2018 chúng tôi thu được
có 259/1640 tác phẩm chiếm 15,8% trên tổng số các bài báo truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo điện tử được chọn khảo sát.
Trên báo Pháp luật Việt Nam có bài viết “Sửa Luật Doanh Nghiệp: Bảo
64
vệ tốt hơn quyền, lợi ích của cổ đông” ngày 22/2/2018 của phóng viên Trí
Nhân, bài báo cho biết luật doanh nghiệp 2014 tiếp tục tạo thuận lợi hơn cho
hoạt động thành lập doanh nghiệp, tập trung vào: cắt giảm chi phí và thời gian
trong khởi sự kinh doanh, thành viên của doanh nghiệp, tạo thuận lợi hơn,
giảm chi phí trong tổ chức quản trị doanh nghiệp, cơ cấu lại doanh nghiệp, cụ
thể: “Trong dự thảo đúng là có những sửa đổi về kỹ thuật rất ít nhưng mang
lại những tác động rất lớn. Như khoản 2 Điều 114 đã hạn chế quyền của cổ
đông, đặc biệt trong trường hợp mua bán, sáp nhập doanh nghiệp, nhiều cổ
đông sau khi mua một số lượng cổ phần rất lớn nhưng khó khăn trong tái cấu
trúc công ty, thiết lập lại bộ máy quản lý, điều hành, nâng cao quản trị doanh
nghiệp.... đã tạo ra quyền rất lớn cho cổ đông, không phải chờ sau 6 tháng
như trước mà đã là cổ đông là có thể thực hiện một số quyền nhất định, ví dụ
như xem xét, trích lục thông tin của công ty… giới thiệu ứng cử viên HĐQT…
góp phần nâng cao năng lực quản trị công ty... Theo dự thảo sửa đổi, DN tư
nhân nếu muốn có thể làm thủ tục chuyển đổi luôn thành công ty cổ phần”
[Báo Pháp luật Việt Nam, ngày 22/2/2018]. Như vậy, theo như bài báo này
đưa ra thì trong Luật doanh nghiệp 2014 này doanh nghiệp không chỉ giảm
bớt thủ tục mà quan trọng hơn cả là thuận lợi hơn rất nhiều cho doanh nghiệp,
không làm mất cơ hội của doanh nghiệp góp phần giảm rủi ro về cơ hội kinh
doanh.
Trên báo Pháp luật thành phố HCM cũng có bài viết “Luật Doanh
nghiệp 2014 mở rộng quyền tự do kinh doanh” ngày 7/12/2015 của phóng
viên Chân Luận có chia sẻ những quyền tự do trong việc doanh nghiệp khi
đăng ký kinh doanh không cần ghi ngành nghề, cụ thể: “Điều 9, Luật doanh
nghiệp hiện hành quy định doanh nghiệp có nghĩa vụ “hoạt động kinh doanh
theo đúng ngành, nghề đã ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
Điều luật này trói buộc doanh nghiệp trong những ngành nghề mà Nhà nước
65
nghĩ ra, liệt kê ra và cho phép doanh nghiệp đăng ký. Suy cho cùng, đó là sự
ban phát quyền kinh doanh từ Nhà nước. Tuy nhiên, .... Trong Luật doanh
nghiệp 2014, ngành nghề kinh doanh không còn là một nội dung trong giấy
chứng nhận đăng ký kinh doanh nữa” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày
7/12/2015]. Như vậy, theo điều 9 của luật mới này, giấy chứng nhận đăng ký
kinh doanh sẽ chỉ còn bốn nội dung: tên doanh nghiệp và mã số doanh
nghiệp; địa chỉ trụ sở chính; thông tin về người đại diện theo pháp luật và
thành viên công ty; và vốn điều lệ. Đứng ở góc độ điều hành, doanh nghiệp sẽ
không còn phải lo lắng xem công việc mình đang làm có phù hợp với ngành
nghề đã đăng hay không, hoặc hợp đồng sẽ hoặc đã ký có bị đối tác kiện ra
tòa yêu cầu tuyên vô hiệu với lý do nội dung công việc không nằm trong
phạm vi ngành nghề đăng ký hay không.
Báo điện tử VnExpress ngày 05/05/2015 có bài “Sửa Luật Doanh
nghiệp: Tạo thuận lợi hơn cho cổ đông kiện lãnh đạo doanh nghiệp” của tác
giả Hồng Dung. Bài viết nhấn mạnh Luật Doanh nghiệp 2014 sửa đổi được kỳ
vọng sẽ bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư, cổ đông
cũng như mở rộng hơn quyền lựa chọn cho doanh nghiệp. Cụ thể: “Luật
doanh nghiệp 2014, với việc quy định giảm tỷ lệ biểu quyết sẽ góp phần khắc
phục cơ bản tình trạng này thông qua giải quyết tốt những xung đột trong nội
bộ doanh nghiêp, cân đối hài hòa lợi ích của các cổ đông, tạo sự đồng thuận
để kịp thời và nhanh chóng đưa ra các quyết định kinh doanh. Giảm tỷ lệ
tham dự họp sẽ giúp doanh nghiêp hạn chế những tốn kém về thời gian, tiền
bạc trong tổ chức họp và ra các quyết định của đại hội cổ đông của CTCP,
nhất là các công ty đại chúng; do đó xét cho cùng sẽ có lợi cho công ty và đa
số cổ đông của công ty” [Báo điện tử VnExpress, ngày 05/05/2015].
Như vậy, có thể thấy công tác truyền thông về Luật doang nghiệp 2014
trên báo điện tử ngoài việc truyền thông phổ biến về đường lối, chủ trương của
66
Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014 giúp
cho người dân/doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014 thì việc
truyền thông về quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp lại giúp cho người
dân/doanh nghiệp có thể biết được những quyền và lợi ích của doanh nghiệp
đã được nhà nước quy định tại Luật doanh nghiệp 2014.
2.2.2.4. Truyền thông về hoạt động thi hành và các vi phạm trong quy
định của Luật doanh nghiệp 2014
Những vấn đề về các hoạt động vi phạm các quy định trong Luật doanh
nghiệp 2014 là vấn đề được đông đảo người dân/doanh nghiệp quan tâm. Đây
là nội dung mà báo chí nói chung và báo điện tử thuộc diện khảo sát nói riêng
trong thời gian qua cũng đã cung cấp nhiều các tin, bài về vấn đề này. Qua
khảo sát ba báo: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật Tp. HCM; Vnexpreess thời gian
từ 01/2015 đến 12/2018 chúng tôi thu được có 478/1640 tác phẩm và chiếm
29,1%.
Kết quả nghiên cứu các tin, bài truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 cho thấy đây là nội dung có tỉ lệ lớn thứ hai được các báo đề cập đến,
với hai góc độ chính. Đó là những tin, bài phản ánh những bất cập, sai phạm
trong thực tiễn thực thi hành luật; và những tin, bài phản ánh về những bản án
nghiêm khắc của tòa án và Luật doanh nghiệp 2014 trước đó có đưa ra. Đối
với từng tờ báo thì số lượng tin, bài trên các góc độ phản ánh cũng có sự khác
nhau.
Thứ nhất, về góc độ tuyên truyền giáo dục pháp luật thông qua đăng tải
những tin, bài phản ánh bất cập, sai phạm trong thực tiễn thực thi và áp dụng
Luật doanh nghiệp 2014 với mục đích cung cấp cho người dân/doanh nghiệp
những điểm mới của Luật doanh nghiệp 2014 sửa đổi và bổ sung trên tinh
thần giám sát và phản biện đối với những bất cập trong thực tiễn thi hành và
67
áp dụng Luật doanh nghiệp của cá nhân, tổ chức doanh nghiệp, từ đó hình
thành nên ý thức xây dựng và thực hiện quyền giám sát việc áp dụng các văn
bản quy phạm Luật doanh nghiệp 2014 trong thực tế áp dụng hiệu quả nhất.
Đây cũng là trách nhiệm của các cơ quan báo chí hiện nay trong thực hiện
chức năng giám sát và phản biện xã hội của mình đối với các văn bản do Nhà
nước ban hành trong thực tiễn thi hành và áp dụng đã và đang thể hiện những
bất cập trong nội dung văn bản quy phạm Luật doanh nghiệp 2014 cũng như
các hoạt động khiếu nại, tố cáo, tố tụng.
Thứ hai, về góc độ tuyên truyền giáo dục Luật doanh nghiệp 2014 cho
công chúng/doanh nghiệp bằng cách đăng tải những tin, bài phản ánh về
những vi phạm những quy định, những điều cấm trong Luật doanh nghiệp
2014 mà các cá nhân, tổ chức doanh nghiệp cố tình vi phạm, những bản án
nghiêm khắc của tòa án và đăng tải thêm các điều luật cụ thể áp dụng đối với
các hành vi vi phạm Luật doanh nghiệp 2014. Đây là loại tin, bài được báo
chí, nhất là báo điện tử đặc biệt quan tâm và tập trung đăng tải.
Có những bài được phóng viên viết bài cung cấp cả những điều luật ấp
dụng các bản án áp dụng đối với những cá nhân, tổ chức doanh nghiệp vi
phạm các điều luật trong Luật doanh nghiệp 2014. Nhưng cũng có những bài
phóng viên tập trung thể hiện những kết luận của tòa án là những bản án hoặc
những điều luật áp dụng cho từng hành vi vi phạm. Việc thực hiện truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử cho người dân/doanh nghiệp
qua những tin, bài cung cấp nội dung các điều luật được áp dụng với hành vi
hay những bản án nghiêm khắc của phiên tòa sẽ giúp cho công chúng bạn đọc
thu thập được những kiến thức về Luật doanh nghiệp 2014 một cách thực tế
hơn. Qua đó, muốn nhắc nhở các cá nhân, tổ chức doanh nghiệp/người dân
nên sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật để không trở thành những
tội phạm đứng trước vòng móng ngựa và phải chịu sự phán xét của tòa án với
68
hành vi thiếu hiểu biết và coi thường pháp luật.
Báo Pháp luật Việt Nam ngày 13/2/2015 có bài “Công ty Kim Long bị
phạt vì quảng cáo TPCN sai quy định” của tác giả Minh Võ cho biết: Ngày
13/2/2015, Phòng Công tác thanh tra- Cục ATTP cho biết, Cục trưởng Cục
ATTP Nguyễn Thanh Phong vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành
chính Công ty Cổ phần Đầu Tư Kim Long số tiền phạt 259.300.000 đồng vì
đã quảng cáo sản phẩm chức năng sai quy định. Tác giả bài báo đã trích dẫn
Nghị định số 181/2013/NĐ-CP của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành một
số điều của Luật Quảng cáo, khi tiến hành quảng cáo sản phẩm thực phẩm
chức năng bắt buộc phải có nội dung khuyến cáo “Sản phẩm này không phải
là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh”. Tuy nhiên, theo tác
giả bài báo cho biết: “quan sát toàn bộ quảng cáo của doanh nghiệp hoàn
toàn không có nội dung khuyến cáo bắt buộc nêu trên. Như vậy, rõ ràng Công
ty Cổ phần Đầu Tư Kim Long đã vi phạm Nghị định của Chính phủ” [Báo
Pháp luật Việt Nam ngày 13/2/2015].
Báo Pháp luật Tp. HCM ngày 25/12/2018 có bài “Tecco Đầm Sen đang
thi công phần móng đã huy động vốn” của tác giả Thanh Quang. Bài báo cho
biết: “Dự án Tecco Đầm Sen ở số 04 Bùi Cẩm Hổ, P. Tân Thới Hòa, Q. Tân
Phú, TP. HCM do Công ty DV Địa ốc Phú Tân làm chủ đầu tư, đang huy
động vốn trái phép khi dự án mới bắt đầu triển khai phần nền móng. Đặc biệt,
dự án này chưa đủ thủ tục pháp lý để xây dựng nhưng vẫn ngang nhiên triển
khai và tiếp thị, quảng cáo bán căn hộ tràn lan” [Báo Pháp luật Tp. HCM,
ngày 25/12/2018]. Tác giả bài báo còn đưa ra chứng cứ xác định những sai
phạm của doanh nghiệp này: “theo Điều 55 Luật Kinh doanh Bất động sản
2014, điều kiện của bất động sản hình thành trong tương lai được đưa vào
kinh doanh là phải có giấy tờ về quyền sử dụng đất, hồ sơ dự án, thiết kế bản
vẽ thi công đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, Giấy phép xây dựng đối
69
với trường hợp phải có Giấy phép xây dựng, giấy tờ về nghiệm thu việc hoàn
thành xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật tương ứng theo tiến độ dự án, trường
hợp là nhà chung cư, tòa nhà hỗn hợp thì phải có biên bản nghiệm thu đã
hoàn thành xong phần móng của tòa nhà đó” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày
25/12/2018]. Do đó, “theo Điểm đ Khoản 4 Điều 57 Nghị định 139/2017/NĐ-
CP, chủ đầu tư dự án huy động vốn trái phép sẽ bị xử phạt từ 270 triệu đồng
đến 300 triệu đồng và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thực
hiện đúng quy định” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày 25/12/2018].
Báo VnExpress ngày 24/08/2018 có bài “Nhiều cá nhân liên quan hành
vi trốn thuế trong vụ buôn lậu xe BMW” của tác giả Tuấn Nguyễn. bài báo
thông tin về vụ buôn lậu xe BMW của Cty CP ô tô Âu, ngoài 3 bị can bị khởi
tố về tội buôn lậu, được biết một Chủ tịch HĐQT của công ty này và một số
cá nhân liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm về tội trốn thuế tiêu thụ đặc biệt.
Về các vi phạm Cty CP ô tô Âu, tác giả bài báo cung cấp: Từ tháng 7/2016
đến tháng 3/2017, doanh nghiệp này đã khai sai quy định nộp thiếu số thuế
TTĐB 7,3 tỷ đồng. Trong đó, từ tháng 7/2016 đến tháng 9/2016, công ty đã
khai sai nộp thiếu thuế TTĐB 6,1 tỷ đồng. từ tháng 10/2016 đến tháng
3/2017, công ty vẫn tiếp tục khai sai dẫn đến nộp thiếu số thuế 1,1 tỷ đồng,
phạm tội “Trốn thuế” quy định tại Điều 161 Bộ luật Hình sự 1999. Công văn
số 1742 ngày 30/7/2018, Bộ Công an báo cáo Thủ tướng, đề nghị xử lý vi
phạm hành chính với ông S.A.R và các đối tượng liên quan về hành vi này.
Bộ Tài chính cho biết sẽ giao cho cơ quan có thẩm quyền xem xét xử lý theo
quy định của pháp luật về thuế.
Các bài báo như một tiếng chuông cảnh tỉnh đánh vào lòng tham, sự
coi thường và thiếu hiểu biết về pháp luật nói chung của một bộ phận
doanh nghiệp và đã gây ra hậu quả. Do đó, việc trang bị kiến thức về pháp
luật nói chung và Luật doanh nghiệp 2014 đối với nhân dân/doanh nghiệp
70
là điều vô cùng quan trọng.
2.2.2.5. Truyền thông nêu những gương điển hình thực hiện tốt Luật doanh
nghiệp 2014
Trong các hình thức truyền thông giáo dục pháp luật nói chung và
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 nói riêng thì biện pháp truyền thông
nêu gương được đánh giá cao về hiệu qủa công tác thông tin và tuyên truyền
bởi nó là những tấm gương người thực, việc thực. Việc truyền thông tuyên
truyền giáo dục Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí nói chung và trên báo
điện tử nói riêng bằng việc đăng tải tin, bài phản ánh những tấm gương người
tốt, việc tốt sẽ có tác dụng kích lệ động viên bạn đọc nói chung và doanh
nghiệp nói riêng học tập và làm theo.
Qua khảo sát ba báo: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật Tp. HCM;
Vnexpreess thời gian từ 01/2015 đến 12/2018 chúng tôi thu được có 167/1640
tác phẩm và chiếm 10,2%.
Trên báo Pháp luật Việt Nam, ngày 19/8/2018 có bài viết “Đất Xanh
được vinh danh Top 50 công ty niêm yết tốt nhất” của tác giả Anh Thư đưa tin
cho biết tập đoàn Đất Xanh với mã chứng khoán DXG vừa xuất sắc được vinh
danh trong Top 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam 2018, diễn ra vào ngày
15/08/2018. Đây là năm thứ 6 Forbes Việt Nam thực hiện công bố danh sách
và cũng là lần thứ 6 liên tiếp Tập đoàn Đất Xanh góp mặt trong danh sách
này. Hay như bài “Coca-Cola được vinh danh Top 2 doanh nghiệp bền vững
lĩnh vực sản xuất” ngày 23/11/2018 của tác giả Anh Minh đã thông tin về việc
Coca-Cola Việt Nam chính thức được vinh danh ở vị trí thứ 2 doanh nghiệp
bền vững xuất sắc lĩnh vực sản xuất khi đạt kết quả cao trên các tiêu chí đánh
giá của bộ chỉ số CSI (Corporate Sustainability Index) về phát triển bền vững
trong cả 3 lĩnh vực kinh tế, môi trường và xã hội tại Lễ công bố doanh nghiệp
bền vững Việt Nam 2018.
Trên báo Pháp luật Tp. HCM cũng liên tiếp có các bài đưa tin về nội
71
dung này như: bài “BIC được vinh danh trong Top 500 doanh nghiệp lớn nhất
Việt Nam năm 2018” của tác giả Thành Trung đưa tin về Công ty Cổ phần
Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) và Báo điện tử VietnamNet
công bố, Tổng Công ty Bảo hiểm BIDV (BIC) đã vinh dự lần đầu tiên được
công nhận là một trong 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam. Theo như bài
báo thông tin thì “BIC hiện là một trong 10 Cty bảo hiểm phi nhân thọ dẫn
đầu về thị phần doanh thu phí bảo hiểm gốc và đứng trong Top 3 công ty bảo
hiểm phi nhân thọ có tỉ suất sinh lời cao nhất thị trường. Năm 2018, hoạt
động kinh doanh của BIC tiếp tục ghi nhận những kết quả khả quan. Tổng
doanh thu phí bảo hiểm riêng Công ty mẹ ước đạt trên 2.000 tỉ đồng, tăng
trưởng 14,5% so với năm 2017, hoàn thành 100% kế hoạch năm. Lợi nhuận
trước thuế hợp nhất ước đạt 190 tỉ đồng, tăng trưởng 2,2% so với năm ngoái,
hoàn thành 100% kế hoạch năm. Bên cạnh đó, trong năm 2018, BIC cũng
được vinh danh với nhiều giải thưởng, danh hiệu uy tín như Top 10 công ty
bảo hiểm phi nhân thọ uy tín nhất Việt Nam, Top 50 Cty kinh doanh hiệu quả
nhất Việt Nam, 1 trong 100 thương hiệu mạnh nhất Việt Nam, Top 500 doanh
nghiệp Việt Nam thịnh vượng…” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày 21/12/2018].
Hay bài viết “Nestlé Việt Nam được vinh danh Doanh nghiệp Vì người lao
động” của tác giả Trần Long đã thông tin cho biết vào ngày 15.12, Nestlé Việt
Nam vừa được vinh danh Doanh nghiệp tiêu biểu vì Người lao động bởi hội
đồng tổ chức giải thưởng bao gồm Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội và Phòng Thương mại và Công nghiệp
Việt Nam (VCCI) tại lễ trao với chủ đề: “Doanh nghiệp với phúc lợi cho
Người lao động”.
Trên báo điện tử VnExpress cũng có các bài thông tin về vấn đề này
như: bài viết “Tổng giám đốc Vinamilk là người phụ nữ duy nhất được Forbes
72
Việt Nam vinh danh” của Thùy Linh cho biết: “Trong khuôn khổ Women's
Summit 2018 diễn ra ngày 18.10 tại thành phố Hồ Chí Minh, Forbes Việt
Nam lần đầu tiên công bố giải thưởng "Thành tựu trọn đời" vinh danh bà Mai
Kiều Liên - Tổng Giám đốc công ty sữa số 1 Việt Nam Vinamilk [Báo điện tử
VnExpress, ngày 20/10/2018]. Hay bài “Suntory PepsiCo Việt Nam được vinh
danh Doanh nghiệp Bền Vững và cống hiến cho cộng đồng” của Minh Trí cho
biết: “Đây là năm thứ hai liên tục Suntory PepsiCo Việt Nam được vinh danh
trong Top 100 Doanh Nghiệp Bền Vững do Phòng Thương mại và Công
nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ LĐTB&XH, Bộ
TN&MT, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Uỷ ban Chứng khoán Nhà
nước tổ chức. Đặc biệt, năm nay, Công ty đã vươn lên vị trí nhóm 10 công ty
dẫn đầu trong bảng xếp hạng. Điều này đã minh chứng cho những nỗ lực và
cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp với thị trường và người tiêu
dùng Việt Nam” [Báo điện tử VnExpress, ngày 27/12/2017].
Ngoài ra, còn phải kể đến hàng loạt các tin, bài khác truyền thông đến
lĩnh vực này như: bài “Tp. HCM: Vinh danh 29 chủ doanh nghiệp chăm lo tốt
đời sống người lao động” [Báo Pháp luật Việt Nam, ngày 30/5/2018]; “Tp.
HCM: Tuyên dương các chủ doanh nghiệp chăm lo tốt đời sống người lao
động” [Báo Pháp luật Việt Nam, ngày 01/06/2018]; “Lễ vinh danh 60 Doanh
nghiệp tiêu biểu vì Người lao động 2018” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày
15/12/2018]; “Vinh danh 74 doanh nghiệp vì người lao động năm 2017” [Báo
Pháp luật Việt Nam, ngày 01/06/2018]; “Lễ vinh danh 60 Doanh nghiệp tiêu
biểu vì Người lao động 2018” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày 29/11/2018];
“Lễ trao Giải thưởng Du lịch Việt Nam năm 2018: Vinh danh các doanh
nghiệp phát triển du lịch bền vững” [Báo điện tử VnExpress, ngày
09/07/2018]; “Huyện Duy Xuyên: Vinh danh đơn vị, doanh nghiệp vì người
73
lao động” [Báo điện tử VnExpress, ngày 25/07/2018]....
2.2.3. Về hình thức thể hiện
Nội dung và hình thức là hai mặt của vấn đề, có mối quan hệ mật thiết
với nhau như: thể loại biểu hiện, ngôn ngữ văn tự, ngôn ngữ phi văn tự (hình
ảnh)... trong đó, thể loại được xem là công cụ quan trọng nhất trong việc lựa
chọn cách thể hiện nội dung, cũng là yếu tố có ý nghĩa đặc biệt với công tác
nghiên cứu báo chí. Đồng thời là sự tựu trung cao nhất của nhiều đặc trưng
trong hình thức thể hiện như: ngôn ngữ, kết cấu...
Để đạt được hiệu quả cao nhất mà báo chí hướng tới, việc lựa chọn thể
loại nào cho phù hợp với chủ đề, phong cách tờ báo và nhu cầu của công
chúng có ý nghĩa hàng đầu. Thực tế hoạt động báo chí cũng cho thấy, đa số
tác phẩm báo chí hay, có sức tác động lớn, để lại ấn tượng sâu sắc ngoài nội
dung đều có hình thức thể hiện tốt. Theo thống kê của tác giả luận văn, việc
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử thể hiện chủ yếu
thông qua các thể loại chính đó là: tin, bài phản ánh, phóng sự, phỏng vấn, tọa
đàm, tư vấn....
2.2.3.1. Thể loại
Được biết “Thể loại là sự thống nhất mang tính quy luật, lặp đi lặp lại
của các yếu tố trong một loạt các tác phẩm báo chí” [28, tr. 27]. Thể loại có
thể tạo ra một kênh giao tiếp giữa tác giả và công chúng, cho nên sử dụng các
thể loại như thế nào để có thể tạo ra được sự hấp dẫn, thu hút công chúng và
đạt được hiệu quả thông tin là điều hết sức quan trọng đối với mỗi bài báo.
Qua khảo sát ba báo: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật Tp. HCM;
Vnexpreess thời gian từ 01/2015 đến 12/2018 tác giả luận văn đã thu được kết
74
quả về các thể loại như sau (xem biểu đồ 2.1):
Biều đồ 2.1 Các thể loại được sử dụng để truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo được chọn khảo sát từ 01/2015 đến 12/2018
Nhìn vào biều đồ 2.1 có thể thấy các thể loại được sử dụng để truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo được chọn khảo sát từ 01/2015
đến 12/2018 bao gồm có: Tin, bài phản ánh, phóng sự và một số thể loại khác
như: chùm ảnh, videoclip và infograpic... Trong kết quả thu được trên, thể
loại tin và bài phản ánh chiếm tỉ lệ cao nhất với 871 tác phẩm (chiếm 53,2%);
phóng sự có 186 tác phẩm (chiếm 11,3%); phỏng vấn có 105 tác phẩm (chiếm
6,4%); các thể loại khác như: bài tư vấn, chùm ảnh, videoclip và infograpic...
75
cũng có đến 478 tác phẩm (chiếm 29,1%).
Tin là thể loại báo chí ngắn gọn mà dung lượng thông tin lại nhiều. Do
vậy, thông tin chỉ dẫn đầu tư sử dụng thể loại này sẽ cung cấp cho công chúng
những vấn đề, sự kiện nóng hổi nhất. Các tin thường có độ dài từ 100-1500
chữ. Qua khảo sát trên báo điện tử: Pháp luật Việt Nam; Pháp luật Tp. HCM;
Vnexpreess thời gian từ 01/2015 đến 12/2018 tỉ lệ này chiếm 34,8% trong đó
báo Pháp luật Việt Nam thể loại này có đến 163 bài (chiếm 9,9%), báo Pháp
luật Tp. HCM có 239 bài (chiếm 14,7%) và báo điện tử Vnexpreess có 169 bài
(chiếm 10,3%).
Ở thể loại tin, truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 hầu như rất
hiếm mà chủ yếu nghiêng về cung cấp thông tin về những văn bản pháp luật,
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Luật
doanh nghiệp 2014; hoạt động thi hành và các vi phạm trong quy định của
Luật doanh nghiệp 2014... Có thể kể ra một vài ví dụ điển hình như: “Phong
Điền - Thừa Thiên Huế: Chính quyền gây khó doanh nghiệp” [Báo Pháp luật
Việt Nam, ngày 13/5/2015]; “Thực thi Luật Doanh nghiệp 2014: Đăng ký
kinh doanh dần ổn định” [Báo Pháp luật Việt Nam, ngày 27/10/2015];“Sở Tư
pháp Nghệ An tập huấn Luật mới cho hơn 170 học viên” [Báo Pháp luật Tp.
HCM, ngày 28/10/2015]; “Phạt 15 doanh nghiệp sai phạm an toàn thực
phẩm” [Báo Pháp luật Tp. HCM, ngày 13/2/2015]; “Doanh nghiệp mới tăng
vọt khi áp dụng Luật Doanh nghiệp 2014” [Báo điện tử VnExpress, ngày
17/7/2015], “Thu hồi gần hết biển xanh cấp cho doanh nghiệp” [Báo điện tử
VnExpress, ngày 13/8/2018].....
Bài phản ánh là thể loại được các báo mạng điện tử thuộc diện khảo sát
sử dụng đứng thứ hai sau thể loại tin với 300 tác phẩm (chiếm 18,3%) trong
đó: báo điện tử Pháp luật Việt Nam thể loại này có đến 71 bài (chiếm 4,3%),
báo Pháp luật Tp. HCM có 149 bài (chiếm 9,1%) và báo điện tử Vnexpreess có
76
80 bài (chiếm 4,9%).
Thông thường mỗi bài phản ánh truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử chỉ từ 500-1000 chữ. Truyền thông về Luật doanh
nghiệp gắn bó thiết thực trong việc chỉ dẫn cho người dân/doanh nghiệp
những quy định về pháp luật trong hoạt động môi trường kinh doanh, chính vì
vậy dung lượng của mỗi bài truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử nếu quá ngắn sẽ không đủ để chuyển tải thông tin chi tiết, cụ thể,
nhưng nếu dài quá, vòng vo không tập trung thì người tiếp nhận khó nhớ, khó
thực hiện theo. Cho nên, trong các thể loại báo chí, bài phản ánh được dùng
nhiều khi là hợp lí.
Phóng sự là thể loại phản ánh năng động, nó đào sâu vào việc thông tin
chỉ dẫn, tư vấn có định hướng, phân tích cụ thể. Bản chất của phóng sự là để
lột tả bản chất sự kiện, con người. Phóng sự không chỉ dừng lại ở việc thông
báo hình thù sự kiện thông qua các con số, dữ liệu để công chúng báo chí biết
mà còn làm rõ những tình tiết bản chất bên trong sự kiện, giúp công chúng
không những biết nó xảy ra như thế nào mà còn hiểu tại sao nó lại xảy ra như
vậy. Hiệu quả tác động xã hội của thể loại này cao hơn so với các thể loại báo
chí khác. Với thông tin truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện
tử các phóng sự còn có vai trò tích cực trong việc chỉ ra những mặt trái, hạn
chế của Luật doanh nghiệp 2014 từ đó giúp cho người dân/doanh nghiệp tham
khảo, cân nhắc trong quá trình hoạt động nghề nghiệp kinh doanh của mình.
Qua khảo sát trên báo mạng điện tử trung ương và địa phương với các
báo thuộc diện khảo sát, tác giả luận văn nhận thấy thể loại này có 186 bài
(chiếm 11,3%) trong đó: báo điện tử Pháp luật Việt Nam thể loại này có đến
53 bài (chiếm 3,2%), báo Pháp luật Tp. HCM có 74 bài (chiếm 4,5%) và báo
điện tử Vnexpreess có 59 bài (chiếm 3,6%).
Phỏng vấn là một trong những thể loại rất dễ nhận biết trong các loại
báo chí nhờ hình thức hỏi và trả lời. Qua khảo sát trên báo điện tử thuộc diện
77
khảo sát, tác giả luận văn thu được kết quả có 105 bài phỏng vấn (chiếm
6,4%) trong đó: báo điện tử Pháp luật Việt Nam thể loại này có đến 25 bài
(chiếm 1,5%), báo Pháp luật Tp. HCM có 51 bài (chiếm 3,1%) và báo điện tử
Vnexpreess có 29 bài (chiếm 1,8%). Với kết quả trên có thể thấy thể loại này
có tỉ lệ bài viết thấp hơn so với các thể loại khác. Theo tác giả luận văn,
nguyên nhân các báo ít khai thác về thể loại này vì trong truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử đối tượng được phỏng vấn thường là
những nhà quản lí, những chuyên gia, những người am tường vấn đề nhằm
cung cấp cho công chúng, các doanh nghiệp những kiến thức chuyên ngành,
các tài liệu, chi tiết rất xác thực, cụ thể vế sự kiện, hiện tượng cũng như các
vấn đề về chính sách, pháp luật, quản lí nhà nước về Luật doanh nghiệp hoặc
khi xảy ra những vụ việc sai phạm của các doanh nghiệp mang tính chất
nghiệm trọng.
Ngoài các thể loại như: Tin, bài phản ánh, phóng sự, phỏng vấn trên
qua truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử thuộc diện khảo
sát, tác giả luận văn còn thấy có một số thể loại khác được các báo khai thác
như: tư vấn, giải đáp, videoclip, chùm ảnh thường được sử dụng khi truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử; các hình ảnh, video được
đăng tải nhằm giới thiệu các doanh nghiệp, công ty, văn bản pháp luật... và có
chú thích ở ảnh rõ ràng nhờ đó mà độc giả, công chúng và doanh nghiệp nhờ
đó mà tiếp cận thông tin một cách nhanh hơn.
2.2.3.2. Ngôn ngữ
Ngôn ngữ của báo mạng điện tử là ngôn ngữ đa phương tiện, do đó
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử thuộc diện khảo sát
đều sử dụng các yếu tố đặc trưng của báo mạng điện tử, cụ thể:
Tít báo - đầu đề/tiêu đề: Khi truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
trên báo điện tử thuộc diện khảo sát nhấn mạnh ngay từ tít. Là những từ ngữ
biểu cảm cao: “Doanh nghiệp tự tin trước “khúc cua” tăng trưởng 2015”
78
[Báo Pháp luật Việt Nam, ngày 01/01/2015]; “Thảm cảnh không ai muốn mua
cổ phần của EVN” [Báo Pháp luật Việt Nam, ngày 06/05/2015]; “Công bố
Chương trình vinh danh “Gương sáng Tư pháp” [Báo pháp luật Tp. HCM,
ngày 02/06/2015]; “Thực thi Luật Doanh nghiệp 2014: Đăng ký kinh doanh
dần ổn định” [Báo pháp luật Tp. HCM, ngày 27/10/2015]; “Bãi bỏ điều kiện
kinh doanh sau giờ “G”: Luật sư sẽ tha hồ việc?” [Báo VnExpress, ngày
14/5/2015]; “Quy định “vênh” nhau, người mua nhà “ôm hận” mất trắng”
[Báo VnExpress, ngày 07/11/2016]....
Mào đầu – Sapo/Lead/Teaser: Trong truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử thuộc diện khảo sát chủ yếu đưa ra các số liệu
nội dung chính vào phần mào đầu. Nhu cầu đọc báo của công chúng báo chí
là “lướt” do đó mào đầu không thể thiếu. Tuy nhiên trên các báo thuộc diện
còn khá nhiều tin, bài chưa có phần mào đầu. Riêng đối với báo Pháp luật
Việt Nam phần mào đầu không có sự đồng nhất, khi thì mào đầu dùng chữ in
nghiêng, khi in đậm, khi thì vừa in đậm vừa nghiêng; mô tả một phần nội
dung, tóm tắt bài viết, giải thích tít hoặc dẫn dắt vào nội dung.
Ảnh tĩnh (Still image): Ảnh sử dụng trong truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử thuộc diện khảo sát các tin, bài thường đưa ảnh toàn
cảnh, trung cảnh là chính. Đó là các hình ảnh về hội thảo, hội nghị, hoạt động của
doanh nghiệp, công trình. Ngoài ra, các báo còn sử dụng ảnh cận để đặc tả chân
dung nhân vật tham gia đưa ý kiến bàn luận về một vấn đề. Nhìn chung, các báo
khi sử dụng ảnh đều có chất lượng tốt và có các chú thích kèm theo.
Audio và video: Audio và video sử dụng trong truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử thuộc diện khảo sát đều có chất lượng
hình ảnh khá tốt, thời gian tải nhanh. Tuy nhiên, khi xem thì videoclip lời
bình lại y như nguyên phần chính văn chứ không phải là bình luận cho hình
ảnh; một số bài tin videoclip trên báo VnExpress như: “Doanh nghiệp trúng
đấu giá nhưng Đà Nẵng không chịu giao đất” ngày 4/10/2018, “Doanh
79
nghiệp than vì bị lẫn lộn phạt chậm nộp với phạt thuế” ngày 29/10/2018 chỉ
có cảnh quay mà không có lời bình, cách bố cục cảnh quay chưa tạo thành
chỉnh thể khoa học.
Đồ họa, biểu đồ, bảng biểu, hình vẽ minh họa (Grapic): Qua khảo sát nội
dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử thuộc diện
khảo sát tác giả luận văn nhận thấy trên báo VnEpress chỉ xuất hiện các tin, bài
được lấy từ các nguồn khác nhau, còn báo Pháp luật Việt Nam và Pháp luật Tp.
HCM lại chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc sử dụng yếu tố này trong tính
đa phương tiện của báo mạng điện tử.
2.2.3.3. Nguồn đăng
Qua khảo sát nội dung nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử thuộc diện khảo tác giả luận văn nhận thấy việc các báo
khai thác thông tin từ các tờ báo khác chiếm tỉ lệ khá cao (xem biểu đồ 2.2):
Biểu đồ 2.2 Tỉ lệ nguồn đăng các tin, bài về truyền thông về Luật DN 2014
trên các báo được khảo sát thời gian từ 01/2015 đến 12/2018
Kết quả biểu đồ 2.2 cho thấy: nhìn chung ở cả 3 báo thuộc diện khảo
sát đều có số lượng bài viết truyền thông về Luật DN 2014 do chính phóng
80
viên của tòa soạn báo thực hiện là chính trên 80,9%. Việc khai thông tin từ
các trang báo khác chiếm tỉ lệ cao nhất ở ở báo Pháp luật Tp. HCM và
VnExpress (3,3%-3,1%), còn báo Pháp luật Việt Nam chiếm tỉ lệ 2,6%. Qua
khảo sát, tác giả luận văn nhận thấy các bài được đăng lại trên báo như:
vnanet.vn (Thông tấn xã Việt Nam), Quochoi.vn; vnnplus.vn; Báo Đầu tư,
báo Nhân dân, báo Tin tức... Nội dung đăng lại là các văn bản pháp luật, các
vấn đề mới nảy sinh trong quá trình thi hành Luật doanh nghiệp 2014 dưới
góc nhìn của các nhà lãnh đạo, nhà quản lí và các chuyên gia kinh tế cùng với
những bài phân tích chuyên sâu. Nhìn chung, ở cả 3 báo thuộc diện khảo sát
trên khi đăng các bài của cộng tác viên và đăng lại từ các nguồn khác các báo
đều tôn trọng việc ghi rõ ràng, đảm bảo sự chính xác của nội dung thông tin
và có sự cân nhắc kỹ lưỡng khi chọn tin, bài có thông tin hữu ích và thiết thực
cho việc chỉ dẫn đầu tư để từ đó công chúng báo chí và doanh nghiệp có một
cách nhìn đầy đủ, chính xác, trọn vẹn về Luật doanh nghiệp 2014; các thông
tin tổng hợp, chọn lọc đều phù hợp với tôn chỉ, mục đích của tòa soạn.
2.2.3.4. Phản hồi và tương tác
Sự phản hồi và tương tác của công chúng trong báo chí có vai trò vô
cùng quan trọng, hữu ích cho người làm báo. Không khó khăn như trên truyền
hình, phát thanh hay báo in, sự phản hồi của công chúng trên báo mạng điện
tử được thực hiện vô cùng đơn giản và nhanh chóng nhất. Như đã nói ở
chương 1, vấn đề nội dung của các bình luận trên mặt báo là vấn đề còn nhiều
tranh cãi do đó cả 3 báo thuộc diện khảo sát trên theo tác giả trực tiếp quan sát
thì thấy ở báo điện tử Pháp luật Việt Nam và Pháp luật Tp. HCM đều không
hiển thị bình luận của bạn đọc như báo điện tử vnexpress.net mà chỉ cho phép
bạn đọc phản hồi gửi đến tòa soạn bằng cách gõ văn bản và để lại email của
độc giả. Như vậy, báo điện tử Pháp luật Việt Nam và Pháp luật Tp. HCM đã
81
chưa phát huy hết được tính năng thế mạnh này của báo mạng điện tử.
2.4. Đánh giá của công chúng về chất lƣợng truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
Việc đánh giá chất lượng truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên
báo điện tử của công chúng chính là hiệu quả trong công tác thông tin truyền
thông về chủ đề “Truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử”,
đây cũng là số liệu thiết thực để các cơ quan báo điện tử có cái nhìn khách
quan, chân thật nhất, đồng thời thông qua số liệu thống kê này giúp cơ quan
báo điện tử đề ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Để hiểu hơn về hiệu quả truyền thông về truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử của công chúng, chúng tôi tiến hành khảo sát
phát ra 300 phiếu giấy cho công chúng bạn đọc đang sinh sống và làm việc tại
03 quận thành phố Hà Nội: quận Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm, quận Cầu
Giấy để thăm dò nhu cầu thông tin của công chúng bạn đọc đối với vấn đề
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử. Trong số 300 người
được khảo sát, chúng tôi thu được kết quả sau:
- Mẫu phiếu phân bố theo giới tính: Nam giới chiếm 53,7% và nữ giới
chiếm 46,3%.
- Mẫu phiếu phân bố theo độ tuổi của công chúng: Độc giả thanh niên
(từ 18 – 34 tuổi) chiếm 31%; trung niên (từ 35 – 55 tuổi) chiếm 53%; lớn tuổi
(trên 60 tuổi) chiếm 16%.
- Mẫu phiếu phân bố theo trình độ học vấn: Trình độ cao đẳng, đại học,
trên đại học chiếm 25%; trung cấp chiếm; trung học phổ thông chiếm 35%;
trung học cơ sở chiếm 26%; tiểu học chiếm 14%.
- Mẫu phiếu phân bố theo công việc: Độc giả công chức, viên chức
nhà nước 25%; doanh nghiệp chiếm 31%; công nhân chiếm 15%; tự do
82
chiếm 29%
2.4.1. Sự quan tâm đến thông tin truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử
Như đã trình bày ở phần trên, thông tin về truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng đóng một vai trò
quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và hành vi của công chúng trong
việc thực hiện Luật doanh nghiệp 2014 một cách đúng đắn và có hiệu quả. Để
minh chứng thực tiễn cho lập luận này, tác giả đã tiến hành khảo sát mức độ
quan tâm đến thông tin truyền thông về truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử và kết quả thu được như sau (xem biểu đồ 2.3):
Biểu đồ 2.3. Mức độ quan tâm của công chúng đến thông tin
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
Nhìn vào biểu trên cho thấy có đến 64% ý kiến công chúng được hỏi trả
lời rằng họ rất quan tâm và quan tâm đến thông tin truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử; có 29% ý trả lời rằng họ quan tâm ở mức
độ bình thường; không quan tâm có 4,3% ý kiến lựa chọn và vẫn còn 2,7% ý
kiến trả lời rằng họ hoàn toàn không quan tâm đến thông tin truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Kết quả có đến trên 60% ý kiến công chúng được hỏi trả lời rằng họ rất
quan tâm và quan tâm đến truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 cho thấy
83
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử đã phần nào nói nên
được thành công của các nhà truyền thông, chúng tôi tiếp tục hỏi ý kiến của
công chúng về những nội dung truyền thông mà họ quan tâm là gì và thu
được kết quả sau (xem biểu đồ 2.4):
Biểu đồ 2.4 Những nội dung truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 mà công chúng quan tâm
Kết quả biểu đồ 2.4 trên cho thấy trong tất cả những nội dung được hỏi
công chúng đã dành quan tâm nhiều nhất ở nội dung truyền thông Tư vấn pháp
luật (chiếm 80%); tiếp đến là những nội dung phổ biến về những chính sách về
văn bản pháp luật trong thể chế kinh tế (chiếm 78,8%); những nội dung về quyền
và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, về việc thành lập doanh nghiệp và công ty
theo quy định của Luật doanh nghiệp 2014 đều chiếm trên 70% ý kiến lựa chọn
của công chúng; và cuối cùng nội dung về những gương điển hình thực hiện tốt
Luật doanh nghiệp 2014 chiếm 67,3% ý kiến của công chúng.
Như vậy, có thể thấy rằng việc truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
84
trên báo điện tử thời gian qua đã được công chúng bạn đọc quan tâm theo dõi,
cho thấy báo chí là một phương tiện truyền thông khá hiệu quả để công chúng
có thể theo dõi các chủ trương, chính sách, và nội dung mà Luật doanh nghiệp
2014 do nhà nước ta ban hành.
2.4.2. Về chất lượng truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử
Để biết được chất lượng thông điệp về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử như thế nào, chúng tôi đã sử dụng câu hỏi khảo sát ý kiến công chúng
về chất lượng nội dung thông tin truyền thông Luật DN 2014 trên báo điện tử,
tác giả luận văn thu được kết quả như sau (xem biểu đồ 2.5):
Biểu đồ 2.5 Đánh giá của công chúng về chất lượng nội dung thông tin truyền thông Luật DN 2014 trên báo điện tử
Kết quả khảo sát biểu đồ 2.5 trên cho thấy có đến 50,3% ý kiến của
công chúng cho rằng nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên
báo điện tử là phong phú, có 31,3% ý kiến của công chúng cho là bình thường
và có đến 11% ý kiến công chúng cho rằng nội dung truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử chưa phong phú, ngoài ra, vẫn có đến
7,4% có những ý kiến khác.
Bên cạnh những ý kiến về chất lượng nội dung các thông điệp, tác giả
85
luận văn tiến hành khảo sát ý kiến công chúng về hình thức thông tin truyền
thông nào của Luật DN 2014 trên báo điện tử và thu được kết quả sau (xem
biểu đồ 2.6):
Biểu đồ 2.6 Đánh giá của công chúng về chất lượng hình thức thông tin truyền thông Luật DN 2014 trên báo điện tử
Để đi vào chi tiết đánh giá tần xuất các bài viết truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay là nhiều hay ít chúng tôi tiến
hành khảo sát trên 300 đối tượng và thu được kết quả sau (biểu đồ 2.7):
Biểu đồ 2.7 Đánh giá của công chúng về số lượng tin, bài truyền thông về
86
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay
Qua biểu đồ 2.7 trên cho thấy số lượng các tin, bài truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử theo đánh giá của công chúng tập chung
nhiều nhất ở mức độ ít và rất ít với 50%; chỉ có 25% ý kiến cho rằng số lượng
tin bài truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử là rất nhiều
và nhiều; mức độ bình thường cũng chiếm 25 % ý kiến lựa chọn.
Để biết chi tiết hơn mức độ thấu hiểu những thông điệp truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử, chúng tôi tiến hành khảo sát, với
300 phiếu khảo sát và kết quả thu được kết quả sau (xem biểu đồ 2.8):
Biểu đồ 2.8 Đánh giá của công chúng về mức độ dễ hiểu về nội dung truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
Nhìn vào biểu đồ 2.8 trên có thể nhận thấy rằng: đa số công chúng được
hỏi đều cho rằng nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử là rất dễ hiểu và dễ hiểu với 68%; có 22,3% ý kiến cho là họ không
hiểu lắm và còn đến 9,7% ý công chúng cho rằng họ hoàn toàn không hiểu
những nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Nhìn chung, vấn đề truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử là rõ ràng, đi thẳng vào vấn đề, không vòng vo. Cách thể hiện súc tích
87
đúng bản chất của các nội dung cần truyền thông. Truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử đã thu hút được nhiều sự quan tâm của
công chúng bạn đọc.
2.5. Nhận xét những thành công và hạn chế và nguyên nhân của
những thành công, hạn chế
2.5.1. Thành công
Trong thời gian qua, các cơ quan truyền thông báo chí nói chung và các
báo điện tử nói riêng đã thường xuyên tuyên truyền, cập nhập Luật doanh
nghiệp 2014 tới cộng đồng nhân dân. Với những định hướng và đối tượng độc
giả của mình các báo đã đạt được một số thành công sau đây:
- Về nội dung
Các báo điện tử được chọn khảo sát đã chú trọng đến công tác truyền
thông phổ biến Luật doanh nghiệp 2014, nội dung phản ánh, đăng tải thông
tin tương đối phong phú và đa dạng, có nhiều bài viết truyền thông chất
lượng; phóng viên đã khai thác và sử dụng nhiều thể loại báo chí... điều đó
giúp cho độc giả có thêm nhiều thông tin, kiến thức về Luật doanh nghiệp
2014; giúp cho các nhà quản lý, các cơ quan chức năng nắm bắt được những
thông tin kịp thời, cần thiết để xử lý công việc và người dân, doanh nghiệp
trong và ngoài nước có thêm kiến thức pháp lý để tự bảo vệ cho mình và
doanh nghiệp của mình hoạt động được hanh thông, góp phần ổn định chính
trị và phát triển kinh tế trên cả nước.
Các vấn đề, sự kiện pháp lý trong Luật doanh nghiệp 2014 đều được
báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng phản ánh. Đối với các sự kiện pháp
lý của Luật doanh nghiệp 2014 như: bổ sung quy định về doanh nghiệp xã
hội; bổ sung quy định về nộp phiếu lý lịch tư pháp cho cơ quan đăng ký kinh
doanh; bãi bỏ quy định về giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; thay đổi thời
hạn cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; quy định sửa đổi nội dung
88
giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; thay đổi quy định về con dấu; thay
đổi về thời hạn góp vốn của Công ty TNHH; Điều kiện tiến hành họp Hội
đồng thành viên; thay đổi thời hạn lập và chốt danh sách cổ đông; bãi bỏ hạn
chế đối với Giám đốc/ Tổng giám đốc Công ty cổ phần..., các báo đã kịp thời
lập chuyên mục, đăng tải thông tin đa chiều, có nhiều dẫn chứng pháp lý
thuyết phục nhằm nâng cao kiến thức về Luật doanh nghiệp 2014 cho công
chúng nói chung và đối tượng chuyên biệt doanh nghiệp nói riêng, tạo sự
đồng thuận trong xã hội.
Các báo đã phản ánh thực tiễn thi hành và áp dụng Luật doanh nghiệp
2014 thông qua các vụ việc cụ thể liên quan đến Luật doanh nghiệp 2014
hoặc thông qua hoạt động làm việc từ phía các doanh nghiệp được đăng tải
thông qua nhiều hình thức thể hiện. Nội dung các vấn đề, sự kiện pháp lý về
Luật doanh nghiệp 2014 đã được bảo đảm tính khách quan, toàn diện, kịp
thời, đảm bảo sự cân bằng trong thông tin.
Đánh giá vai trò của báo điện tử với công tác truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014, ông Mạc Quốc Anh - Bí thư Đảng ủy , Phó Chủ tịch, Tổng
thư ký tại Hiệp Hội Doanh Nghiệp nhỏ và vừa Thành Phố Hà Nội cho rằng: “Báo
điện tử với vai trò của mình đã có đóng góp thiết thực trong công tác truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014, báo điện tử đã thông tin về những quy định
trong việc thành lập doanh nghiệp; Công ty trách nhiệm hữu hạn; quy định về
doanh nghiệp; tách doanh nghiệp; hợp nhất doanh nghiệp; sáp nhập doanh
nghiệp; chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; tạm ngừng kinh doanh; giải thể
doanh nghiệp; phá sản doanh nghiệp; quy định về trách nhiệm các cơ quan
quản lý nhà nước; cơ quan đăng ký kinh doanh; xử lý vi phạm; thu hồi Giấy
chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; hiệu lực thi hành; quy định chi tiết.... Báo
chí nói chung và báo điện tử nói riêng là diễn đàn của quần chúng nhân, của
nhóm công chúng doanh nghiệp chuyên biệt cùng trao đổi, đánh giá về các
89
hoạt động liên quan đến Luật doanh nghiệp” (PVS, PL3).
Các nội dung liên quan đến Luật doanh nghiệp 2014 được báo chí nói
chung và báo điện tử nói riêng đề cập đa dạng, đảm bảo được nhu cầu tìm
hiểu Luật doanh nghiệp của nhiều nhóm công chúng, qua đó giúp độc giả có
sự hiểu biết sâu rộng các lĩnh vực pháp luật, vận dụng vào thực tiễn cuộc
sống.
Khi nêu các vụ vi phạm Luật doanh nghiệp 2014 của các doanh nghiệp,
các báo điện tử đã nêu diễn biến chính của vụ việc một cách khách quan,
trung thực, lồng ghép việc phân tích, phổ biến, giáo dục Luật doanh nghiệp
2014 có liên quan, tỏ thái độ định hướng dư luận xã hội để tạo ra sức mạnh
chung lên án, đấu tranh với những vi phạm Luật doanh nghiệp 2014, bảo vệ
công lý.
Bên cạnh việc đăng tải những hành vi vi phạm Luật doanh nghiệp
2014, công tác điều tra, truy tố và xét xử và những hậu quả pháp lý phải gánh
chịu khi vi phạm Luật doanh nghiệp 2014 nhằm răn đe những đối tượng,
doanh nghiệp chuẩn bị có hành vi phạm tội, báo chí nói chung và báo điện tử
nói riêng còn đăng tải nhiều gương những tập thể, cá nhân doanh nghiệp chấp
hành tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong
việc thực thi Luật doanh nghiệp 2014, qua đó nâng cao ý thức thực thi Luật
doanh nghiệp 2014 của mọi người dân, tạo sự tin tưởng vào pháp luật vào
cuộc sống.
Các báo đã truyền tải đa dạng các nội dung thông điệp truyền thông
liên quan đến Luật doanh nghiệp 2014. Trong xu thế hội nhập hiện nay, báo
chí nói chung và báo điện tử nói riêng đã đăng tải nhiều thông tin truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014 cho công chúng nói chung và các doanh
nghiệp trong và ngoài nước nói riêng, đáp ứng nhu cầu thông tin của độc giả,
giúp độc giả có cái nhìn tổng quan về Luật doanh nghiệp 2014.
Các tin, bài truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử đã
90
chuyển tải được tinh thần pháp luật doanh nghiệp đến được với độc giả.
Nhiều bài viết có ảnh hưởng lớn, tạo sự lan tỏa và tác động tích cực đến ý
thức chấp hành Luật doanh nghiệp 2014 của nhân dân. Báo điện tử được khảo
sát cũng có nhiều bài viết chuyên sâu về Luật doanh nghiệp 2014, có tác động
tích cực, nâng cao kiến thức Luật doanh nghiệp 2014 cho công chúng.
Các báo đã đáp ứng kịp thời nhu cầu tìm hiểu Luật doanh nghiệp 2014
của nhân dân thông qua việc phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật của
Luật doanh nghiệp 2014. Các báo không chỉ đăng tải nguyên văn các văn bản
pháp luật quan trọng của Luật doanh nghiệp 2014 mà còn biên tập thành các
đề cương tìm hiểu các giải đáp, phân tích nội dung nhiều điều khoản để độc
giả có thể nắm bắt, hiểu sâu sắc tinh thần cũng như nội dung cơ bản nhất của
các quy định, qua đó áp dụng đúng và hiệu quả trong thực hiện cuộc sống.
Đối với việc ban hành các văn bản pháp luật mới về Luật doanh nghiệp 2014,
các báo đã phản ánh ý kiến các đóng góp của các tầng lớp nhân dân vào dự
thảo luật và các văn bản quy phạm pháp luật về Luật doanh nghiệp 2014, kịp
thời đăng bài giới thiệu, tìm hiểu, phân tích, giải thích nội dung dự thảo các
văn bản pháp luật về Luật doanh nghiệp 2014.
Đối với nội dung giải thích, tư vấn, trợ giúp pháp lý về Luật doanh
nghiệp 2014, các báo đã có cơ chế tiếp nhận ý kiến của độc giả, qua đó đã có
những giải pháp, tư vấn kịp thời.
Qua truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 và việc thi hành và áp
dụng Luật doanh nghiệp 2014, báo điện tử đã phát hiện những bất cập, bất
hợp lý trong các văn bản pháp luật về Luật doanh nghiệp 2014, những quy
định không phù hợp, lỗi thời, chồng chéo của hệ thống pháp luật, qua đó kiến
nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ sung và hoàn
thiện. Đồng thời, cũng qua sự phản ánh thực tiễn việc thực thi Luật doanh
nghiệp 2014, báo điện tử đã phát hiện những vấn đề còn bỏ ngỏ, thiếu sự điều
91
chỉnh của pháp luật để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu bổ
sung, hoàn thiện. Bên cạnh đó, báo điện tử cũng cần đăng tải các ý kiến tiếp
thu phê bình của các đơn vị doanh nghiệp có vụ việc đã được nêu trước công
luận, một mặt giúp các cơ quan nhà nước làm tốt trách nhiệm của mình, mặt
khác tạo cho người dân lòng tin và pháp luật, vào công lý.
- Về hình thức:
Để truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử đến đông
đảo công chúng, các báo đã xây dựng các chuyên mục liên quan đến pháp
luật, kinh tế, doanh nghiệp, đầu tư... qua đó nhằm hướng độc giả đến những
nội dung có nhu cầu tìm hiểu thông tin. Các chuyên mục được cập nhập liên
tục tại vị trí ổn định trên trang báo điện tử, điều này xây dựng được thói quen,
xác định những nhóm đối tượng có cùng nhu cầu tìm hiểu thông tin.
Về các hình thức thông tin, báo điện tử đã có sự đổi mới trong việc áp
dụng nhiều thể loại để truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 như: tin, bài,
bài phản ánh, phóng sự, bài điều tra, phỏng vấn, hỏi đáp, tư vấn, trích dẫn văn
bản, tọa đàm..... việc áp dụng đa dạng các hình thức thể hiện đã thu hút được
độc giả thuộc nhiều lứa tuổi và trình độ. Bên cạnh việc đăng tải tin, bài và
trích dẫn văn bản, các bài báo đã quan tâm đến thể hiện nội dung truyền thông
về Luật doanh nghiệp 2014 qua các hình thức hỏi đáp, giải đáp, tư vấn, trợ
giúp pháp luật và câu chuyện pháp luật. Bằng việc áp dụng linh hoạt các hình
thức thông tin tuyên truyền Luật doanh nghiệp 2014, báo điện tử đã đưa Luật
doanh nghiệp 2014 đến với công chúng một cách dễ hiểu, dễ nhớ và hấp dẫn
nhất, nâng cao hiệu quả công tác truyền thông phổ biến về Luật doanh nghiệp
2014, giúp cho Luật doanh nghiệp 2014 đi vào thực tiễn và phát huy hiệu quả
tích cực trong cuộc sống.
Các tin, bài truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
còn được trình bày đan xem và hài hòa với các nội dung thông tin, tuyên
truyền luật pháp khác. Các tin, bài được diễn đạt đảm bảo ngắn gọn, xúc tích,
92
dễ hiểu, đã quan tâm và tận dụng tối đa những lợi thế của phương thức truyền
thông đa phương tiện như: hình ảnh tĩnh, hình ảnh động, videoclip và audio
để thu hút sự quan tâm của bạn đọc trong khi truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 cho công chúng bạn đọc.
5.2.2. Hạn chế
- Về nội dung:
Báo điện tử trong quá trình truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
cần phát huy thế mạnh thông tin toàn diện, phân tích, đánh giá sâu sắc các vấn
đề; đồng thời tích cực hơn trong việc phản ánh những vấn đề “nóng”, “tiêu
cực” của doanh nghiệp khi không thực hiện đúng Luật doanh nghiệp 2014 do
nhà nước VNXHCN ban hành.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Phan Đức Hiếu – Phó Viện trưởng, Viện
nghiên cứu kinh tế Trung ương cho rằng: “báo điện tử cần đa dạng hóa các
hình thức thể hiện nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014; đổi mới
cách tiếp cận bạn đọc; tìm hiểu nhu cầu thông tin của bạn đọc; báo chí tham
gia giải quyết vấn đề bức xúc nảy sinh trong hoạt động kinh tế của doanh
nghiệp trong nước và nước ngoài” (PVS, PL3).
Nhìn chung, việc cung cấp văn bản quy phạm pháp luật về Luật doanh
nghiệp 2014 trên các báo khảo sát nội dung chưa phong phú, nhiều văn bản
chỉ đơn thuần chỉ phục vụ cho công tác của lãnh đạo quản lý nhà nước, chưa
thực sự cần thiết đối với đông đảo công chúng. Với cùng một văn bản pháp
luật về Luật doanh nghiệp 2014 nhưng nhiều khi không đăng đầy đủ và liên
tục, không phát huy được hiệu quả tuyên truyền, phổ biến Luật doanh nghiệp
2014. Nhiều văn bản về Luật doanh nghiệp 2014 nhiều khi chỉ được đăng tải
với mục đích số lượng, lấp chỗ trống, nhiều văn bản như một loại “lương
khô” cho mỗi trang báo khi thiếu tin, bài đăng.
Các báo khảo sát chưa có hoạch định tốt về nội dung truyền thông về
93
Luật doanh nghiệp 2014 trong từng giai đoạn, chưa có sự bố trí hợp lý nội
dung được đề cập đến trong Luật doanh nghiệp 2014. Các báo thường có hiện
tượng quá thiên về các nội dung có sự phối hợp, hỗ trợ kinh phí thực hiện,
dẫn đến tình trạng mất cân đối trong việc phổ biến Luật doanh nghiệp 2014. Ở
báo Pháp luật Việt Nam và Pháp luật thành phố HCM do là tờ báo của cơ
quan ngôn luận của Bộ Tư pháp và có sự phối hợp với Sở tư pháp trong xây
dựng các chuyên mục về pháp luật (báo Pháp luật Việt Nam có chuyên mục:
Kinh tế, Pháp luật; báo Pháp luật thành phố HCM có chuyên mục: Pháp luật:
Chính sách mới; Kinh tế: Doanh nghiệp – Cộng đồng), nên số lượng tin bài về
Luật doanh nghiệp 2014 chiếm số lượng lớn, do đó phần nào đã ảnh hưởng
đến số lượng các bài được đăng tải.
Đánh giá về vấn đề này, phóng viên Trí Nhân - Báo điện tử Pháp luật
Việt Nam cho rằng: “Việc đăng tải quá nhiều các thông tin Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử chưa hẳn đã tốt cho công tác truyền thông, phổ
biến, giáo dục Luật doanh nghiệp 2014, mà báo điện tử cần có những định
hướng tốt cho các đối tượng tác động, thấy được tác hại nhãn tiền của việc vi
phạm Luật doanh nghiệp 2014 hiện nay của doanh nghiệp, đó mới là mục
đích truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 của báo chí nói chung và báo
điện tử nói riêng, về điều này tôi thấy báo điện tử làm rất hạn chế” (PVS,
PL3).
Các tờ báo điện tử mới chỉ thực hiện việc đăng tải nguyên văn văn bản
quy phạm của Luật doanh nghiệp 2014, chưa thực sự quan tâm đến tóm tắt
nội dung của văn bản pháp luật về Luật doanh nghiệp 2014, qua đó giảm hiệu
quả truyền thông tuyên truyền, phổ biến pháp luật về Luật doanh nghiệp 2014
trên báo điện tử.
Việc phổ biến pháp luật về Luật doanh nghiệp 2014 trên các báo điện
tử khảo sát chưa thể hiện rõ nội dung phê phán, phân tích, tìm nguyên nhân
của những cá nhân, tập thể doanh nghiệp vi phạm Luật doanh nghiệp 2014
94
một cách thẳng thắn, sắc bén.
- Về hình thức:
Tất cả các báo khảo sát trong vòng 1 năm không tổ chức một cuộc thi
tìm hiểu nào về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí nói chung và báo điện tử
nói riêng. Hình thức tổ chức cuộc thi tìm hiểu rất lớn, với đối tượng rộng, tạo
được phong trào tốt trong tìm hiểu và vận dung pháp luật nói chung và Luật
doanh nghiệp 2014 nói riêng.
Có những chuyên mục trên các báo điện tử được khảo sát chưa thống
nhất trong cách đặt tên, như chuyên mục: trả lời đơn thư bạn đọc, trả lời bạn
đọc; vấn đề bạn đọc quan tâm, vấn đề bạn quan tâm; cải cách hành chính, cải
cách thủ tục hành chính; cơ quan nhà nước trả lời, cơ quan nhà nước trả lời
nhân dân...
Bên cạnh đó, các báo đã sử dụng nhiều hình thức truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014, nhưng cũng còn báo vẫn chưa sử dụng hiệu quả của các
loại hình phương tiện truyền thông đa phương tiện vào các bài viết của mình.
Qua khảo sát trên các báo cho thấy, có quá nhiều chuyên trang, chuyên
mục có liên quan đến Luật doanh nghiệp 2014, tuy nhiên, tính ổn định không
cao, nhiều chuyên mục xuất hiện với tần xuất rất ít, trong một tháng chỉ xuất
hiện 1 đến 2 bài, như: chuyên mục Tư pháp, Sự kiện &Bàn luận (trên báo
Pháp luật Việt Nam), chuyên mục Góc nhìn (báo Vnexpress), chuyên mục
Doanh nghiệp và Cộng đồng (trên báo Pháp luật thành phố HCM).
Hỏi đáp pháp luật là một trong những hình thức phổ biến, giáo dục
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 hiệu quả, tuy nhiên, hầu hết các báo
chưa vận dụng hiệu quả hình thức pháp luật này. Hỏi đáp chưa thể hiện sự
tương tác cao giữa cơ quan chức năng với độc giả, các câu hỏi còn chung
chung, khó áp dụng vào thực tế. Đặc biệt, các báo chưa quan tâm đúng mức
và có cơ chế hoạt động thuận lợi cho việc tiếp nhận và xử lý phản hồi của
95
công chúng.
Nguyên nhân của những hạn chế trên là do nhận thức của các cấp, các
ngành về tầm quan trọng của công tác truyền thông Luật doanh nghiệp 2014
chưa đầy đủ, thiếu sự quan tâm và phối hợp giữa các ban, ngành, các đoàn thể
trong việc phổ biến Luật doanh nghiệp 2014. Bên cạnh đó, hình thức phổ biến
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử còn đơn điệu, không
hấp dẫn. Đồng thời, đội ngũ phóng viên, biên tập viên làm công tác truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 còn yếu, một số người chưa vững về kiến thức
pháp luật, năng lực diễn đạt, thể hiện các đề tài về Luật doanh nghiệp 2014
còn hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014. Mặt khác, kinh phí cho hoạt động truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 còn hạn hẹp, mất cân đối giữa nhu cầu và khả năng đáp ứng.
Ngoài ra, còn do hệ thống pháp luật của chúng ta còn thiếu đồng bộ,
việc hướng dẫn thực hiện thống nhất, gây khó khăn cho các phóng viên khi
thực hiện các nội dung Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí nói chung và báo
điện tử nói riêng.
Phóng viên Việt Dũng - Báo điện tử Vnexpress cho rằng: “Đánh giá
một cách khách quan nhất có thể nói rằng công tác truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay chưa cao, chưa đa dạng trong hình
thức thể hiện, hầu hết mới chỉ dừng lại ở các dạng tin, thiếu bài viết có tính
chất định hướng dư luận, có tác động tích cực và sâu rộng đến đông đảo công
chúng” (PVS, PL3).
5.2.3. Nguyên nhân những thành công và hạn chế
- Nguyên nhân thành công:
Nhận được sự quan tâm, chỉ đạo, quản lý đúng đắn, kịp thời của các cơ
quan quản lý báo chí, đã tích cực hỗ trợ, chỉ đạo thường xuyên các hoạt động
96
của các báo để các báo hoàn thành tốt nhiệm vụ thông tin của mình.
Các báo đã luôn bám sát tôn chỉ, mục đích, xác định rõ cho mình mục
tiêu hoạt động, nét đặc thù trong xây dựng nội dung và hình thức thông tin để
tạo nên bản sắc riêng.
Nguồn nhân lực của các báo có chất lượng cả về phẩm chất chính trị,
đạo đức nghề nghiệp, năng lực chuyên môn nghiệp vụ và không ngừng tăng
về số lượng.
Cả ba báo điện tử đều có những điểm mạnh nhất định trong truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014.
- Nguyên nhân những hạn chế:
Chưa có sự đầu tư đúng mức thời gian, công sức, trí tuệ trong việc nâng
cao chất lượng chương trình truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014.
Nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử nói
chung còn đơn điệu, nghèo nàn, tẻ nhạt và trùng lặp nhau về cách thức thể
hiện.
Một số phóng viên chưa nhiệt tình trong đề xuất, thực hiện các bài viết
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 có chất lượng cao để tuyên truyền
sâu rộng đến đông đảo công chúng.
Chưa có sự quan tâm thỏa đáng về việc khảo sát thông tin từ độc giả để
xác định những thông tin đưa ra có phù hợp với đối tượng công chúng.
Tiểu kết chương 2:
Trong chương 2 của luận văn tác giả tập trung vào khảo sát thực trạng
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử được khảo sát: báo
Pháp luật Việt Nam, báo Pháp luật thành phố HCM và báo Vnexpress.
Tác giả đã tập trung khái quát về số lượng các tác phẩm có liên quan
đến truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử được chọn khảo
97
sát; phân tích những nội và hình thức truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử. Đồng thời, qua đó là những đánh giá của công chúng
về chất lượng truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Chương 2 của luận chính là cơ sở để tác giả đề xuất ra những giải pháp
nâng cao hiệu quả truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
98
trong thời gian tới tại chương 3 của luận văn.
CHƢƠNG 3:
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH NGHIỆP 2014 TRÊN BÁO
ĐIỆN TỬ TRONG THỜI GIAN TỚI
3.1. Những vấn đề đặt ra
Qua kết quả khảo sát, tác giả luận văn đã rút ra một số vấn đề cần giải
quyết như sau:
Thứ nhất là số lượng các tác phẩm thông tin truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử còn hạn chế. Kết quả khảo sát định lượng
ở cả ba báo cho thấy, nhìn chung các báo đã đề cập đến những nội dung cần
tuyên truyền trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, ngoài báo Pháp luật thành
phố Hồ Chí Minh tuyên truyền khá tốt mảng nội dung truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 còn lại hai tờ báo kia còn tuyên truyền về Luật doanh
nghiệp 2014 khá ít cũng như ít thường xuyên cập nhật những thông tin văn
bản mới.
Việc truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 có thể không phải thường
xuyên thực hiện hàng tháng, song vẫn phải thường xuyên đăng tải và có nhiệm
vụ phổ biến tới độc giả. Thế nhưng thực tế cho thấy ngay cả khi những thông
tin tuyên truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 được đăng tải và ban hành trên
các báo khảo sát đều ít tổ chức tuyên truyền với vai trò là cơ quan ngôn luận
của các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội và là diễn đàn của nhân dân. Việc
truyền thông không thường xuyên về Luật doanh nghiệp 2014 không chỉ khiến
người dân thiếu thông tin về các văn bản Luật doanh nghiệp 2014.
Liên quan đến vấn đề này, Ông Phan Đức Hiếu – Phó Viện trưởng,
Viện nghiên cứu kinh tế Trung ương cho biết: “Báo điện tử trong nước ta thời
99
gian qua đã nỗ lực trong việc thông tin truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014. Tuy nhiên, thực tế thì nhiều các văn bản chủ trương đường lối của
Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước vẫn chưa được chuyển tải đầy đủ
và nhanh chóng nhất đến người dân. Ngoài ra, công tác nghiên cứu và tìm
hiểu về Luật doanh nghiệp 2014 trong nhân dân vẫn chưa được mọi người
chú ý, tiếp thu, chính điều đó gây nên những khó khăn trong việc truyền thông
Luật doanh nghiệp 2014 được Quốc hội nước Việt Nam thông qua” (PVS, PL
3).
Hiện nay, trên các báo điện tử được khảo sát (Pháp luật Việt Nam
(baophapluat.vn); Pháp luật thành phố HCM (plo.vn); Vnexpreess
(Vnexpreess.net)) đều thực hiện việc truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
theo thời vụ, khi xảy ra vụ án về kinh tế, tranh chấp trong doanh nghiệp gây
hậu quả nghiêm trọng về con người và tài sản. Đó là lí do mà việc truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014 còn được ít các báo quan tâm.
Cả ba báo điện tử được chọn khảo sát đều chưa xây dựng kế hoạch định
kỳ truyền thông về Luật doanh nghiệp bởi lí do chủ quan và khách quan, bên
cạnh đó loại bài viết truyền thông về đường lối của Đảng, chính sách pháp
luật của Nhà nước thường khô khan, khó hấp dẫn và mức độ quan tâm của
độc giả cũng không giống nhau.
Thứ hai là nội dung các tác phẩm báo chí truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 còn chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của công chúng. Rất ít
các bài viết phân tích chuyên sâu hay các bài viết có ý kiến của chuyên gia
kinh tế, pháp luật. Nội dung còn chung chung chứ chưa thực sự nhấn mạnh
vào những kiến thức cần thiết để công chúng có thể dễ dàng thay đổi nhận
thức dẫn đến thay đổi hành vi có lợi cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
Thứ ba là hình thức các tác phẩm thông tin truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo sử dụng chủ yếu là tin. Chính vì vậy còn chưa thực sự
100
phong phú và đa dạng để thu hút hay hấp dẫn công chúng. Cách đưa tin một
cách tràn lan không có chuyên mục rõ ràng hay riêng biệt, khiến công chúng
rất khó khăn khi tìm kiếm thông tin họ cần.
Thứ tư là sự phối hợp giữa cơ quan báo chí và lĩnh vực kinh tế, pháp
luật chưa thực sự chặt chẽ.
Thứ năm là đội ngũ biên tập viên, phóng viên viết và đưa tin về thông
tin truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 còn chưa được đào tạo chuyên
môn về kinh tế, luật pháp.
Như vậy, làm thế nào để giải quyết các vấn đề đặt ra, nhằm nâng cao
chất lượng và hiệu quả thông tin truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
trên báo điện tử là một vấn đề cần được tác giả luận văn đi sâu làm rõ. Dựa
trên những kết quả phân tích và đánh giá, tác giả luận văn đưa ra một số giải
pháp khuyến nghị cho từng báo nói riêng và báo điện tử nói chung như sau:
3.2. Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả chất lƣợng truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
3.2.1. Tăng cường phối hợp với các cấp, các ngành và các tổ chức
chính trị, xã hội trong công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
Công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí nói
chung và báo điện tử nói riêng là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà
Đảng và Nhà nước ta đề ra từng bước nâng cao dân trí pháp luật, xây dựng
Nhà nước pháp quyền, xác lập kỷ cương, phát huy dân chủ,xây dựng Nhà
nước pháp quyền XHCN. Với sự cố gắng của các cấp, các ban, các ngành,
đoàn thể, công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trong những năm
qua đã có những chuyển biến tích cực, góp phần xây dựng ý thức sống và làm
việc theo pháp luật và Hiến pháp của cán bộ, nhân dân.
Để thực hiện tốt điều này, các tổ chức chính trị - xã hội cần tích cực
phối hợp với các cấp, các ban, ngành chức năng, các tổ chức chính trị xã hội
101
khác tuyên truyền, phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 trên các phương tiện
TTĐC trong đó có báo điện tử. Truyền thông phổ biến Luật doanh nghiệp
2014 bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú nhằm góp phần nâng cao nhận
thức Luật doanh nghiệp 2014, dần dần hình thành ý thức chấp hành pháp luật
của nhà nước trong đó có Luật doanh nghiệp 2014. Để thực hiện được quá
trình đó, cần thiết phải có cơ chế phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, rõ ràng, quy
định trách nhiệm cụ thể giữa cơ quan nhà nước, các ban, ngành chức năng với
các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội.
Các cơ quan đơn vị cần quán triệt Chỉ thị số 32/CT-TW và Nghị định
số 96/2015/NĐ-CP trong công tác phổ biến Luật doanh nghiệp 2014, qua đó
tạo sự chuyển biến nhận thức và hành động của các tổ chức cơ sở Đảng và
đảng vieen về công tác tuyên truyền, thực hiện Luật doanh nghiệp 2014. Các
cấp ủy phải thường xuyên tiến hành xây dựng chương trình, kế hoạch giáo
dục Luật doanh nghiệp 2014 trên địa bàn của mình và phải luôn xác định vai
trò gương mẫu của các đảng viên và vai trò tiên phong của họ trong việc việc
tuyên truyền, phổ biến Luật doanh nghiệp 2014. Đồng thời, phải thường
xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát hoạt động tuyên truyền, phổ biến Luật
doanh nghiệp 2014, kịp thời đôn đốc, chỉ đạo xử lý những vướng mắc này
sinh trong quá trình thực thi Luật doanh nghiệp 2014.
Bên cạnh việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng thì tổ chức chỉ chỉ đạo,
hướng dẫn của chính quyền địa phương là một trong những yếu tố vô cùng
quan trọng, đặc biệt là Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, tuyên truyền
Luật doanh nghiệp 2014 của các cấp.
Đối với Hội đồng nhân dân các cấp thì cần phải từng bước nâng cao
chất lượng và hiệu quả của hội đồng nhân dân nói chung và trong việc tìm ra
nghị quyết về công tác giáo dục Luật doanh nghiệp 2014 nói riêng. Trong quá
trình hoạt động của mình, Hội đồng nhân dân không chỉ chú ý tới việc ban
102
hành các văn bản quy phạm pháp luật mà quan trọng hơn là phải chỉ đạo,
giám sát hoạt động tuyên truyền Luật doanh nghiệp 2014, đây được xem là
biện pháp hàng đầu trong việc đảm bảo thi hành Luật doanh nghiệp 2014 trên
địa bàn các tỉnh.
Đối với UBND các cấp hàng năm sẽ phải chủ động xây dựng kế hoạch
tuyên tuyên Luật doanh nghiệp 2014 cho địa phương. Kế hoạch được xây
dựng và triển khai phải phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, pháp
luật của Nhà nước, phải phù hợp với điều kiện KT-XH của từng địa phương.
Thực hiện tốt việc kiển tra, đánh giá, rút kinh nghiệm và khen thưởng kịp thời
những người có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền, phổ biến Luật
doanh nghiệp 2014.
Trong quá trình triển khai công tác phổ biến Luật doanh nghiệp 2014
các Bộ, ngành, UBND các cấp phối hợp với Mặt trận tổ quốc và các tổ chức
chính trị, xã hội tạo điều kiện thuận lợi để các cơ quan, tổ chức phát huy vai
trò, tham gia tích cực vào công tác phổ biến, tuyên truyền Luật doanh nghiệp
2014, vận động các tầng lớp nhân dân chấp hành Luật doanh nghiệp 2014 của
Nhà nước.
Để tiếp tục đẩy mạng hiệu quả phổ biến truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử, cần quy định rõ cơ chế phối hợp rõ ràng, cụ thể
giữa Nhà nước với các tổ chức chính trị xã hội trong công tác tuyên truyền
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí.
Hội đồng phối hợp phổ biến tuyên truyền Luật doanh nghiệp 2014 cần
phải làm tốt công tác hoạch định chính sách, xây dựng pháp luật thông qua
việc tham gia xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về phổ biến Luật
doanh nghiệp 2014, các chương trình phổ biến pháp luật dài hạn, ngắn hạn,
hàng năm; tham gia các chương trình hành động quốc gia; chương trình phổ
biến tuyên truyền Luật doanh nghiệp 2014 của Chính phủ và các chương trình
103
tuyên truyền Luật doanh nghiệp 2014 hàng năm. Tùy điều kiện cụ thể, từng tổ
chức chính trị - xã hội ký chương trình phối hợp với các Bộ, ngành tuyên
truyền, phổ biến những chính sách trọng tâm về Luật doanh nghiệp 2014; các
tổ chức chính trị xã hội thực hiện công tác phối hợp tuyên truyền, vận động
chấp hành Luật doanh nghiệp 2014 thông qua báo chí nói chung và báo điện
tử nói riêng. Tăng cường với các ngành nghề trong việc xây dựng đội ngũ
phóng viên, cộng tác viên; phối hợp với ngành Tư pháp hướng dẫn, đào tạo,
bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng phổ biến pháp luật và cung cấp tài liệu Luật
doanh nghiệp 2014 cho đội ngũ phóng viên.
Phát huy vai trò của các cấp ủy đảng, chính quyền, đặc biệt là người
đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền
phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 nói chung và phổ biến Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử nói riêng. Đây là những giải pháp có ý nghĩa quan
trọng, đặt ra vấn đề này, các cấp ủy đảng, chính quyền, mỗi cán bộ lãnh đạo
chủ chốt ở từng địa phương coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, phải
có sự quan tâm và chỉ đạo thường xuyên, lâu dài, phải có sự quan tâm và chỉ
đạo thường xuyên từ việc xây dựng chương trình, kế hoạch cho đến những
giải pháp cụ thể để thực hiện có hiệu quả, trách nhiệm hiện tượng nêu to khẩu
hiệu rồi phó mặc cho cán bộ chuyên môn hoặc các ngành đoàn thể tự triển
khai, có sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của các cấp ủy, chính quyền, thì công
tác phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí sẽ được thực hiện có hiệu
quả nền nếp, đồng thời luôn nhận được sự tham gia ủng hộ tích cực của các
ban, ngành đoàn thể, các tầng lớp nhân dân đối với hoạt động này. Đây cũng
là hoạt động đóng vai trò quan trọng để Luật doanh nghiệp 2014 phát huy
được những ưu điểm tích cực so với bộ luật Doanh nghiệp trước đó.
Việc tuyên truyền phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí phải
104
được thực hiện có trọng điểm và gắn chặt với nhiệm vụ kinh tế, chính trị, cần
tuyên truyền gắn với thời điểm, có thể gắn với nhiệm vụ kinh tế của mỗi địa
phương hoặc của Đảng bộ.
Việc thực hiện các chương trình, chuyên mục về Pháp luật, Doanh
nghiệp trên báo chí vừa đòi hỏi nghiệp vụ báo chí, vừa cần có kiến thức pháp
luật và những điều kiện khác, chính vì vậy, sự phối hợp giữa cơ quan tư pháp
và báo chí trong việc xây dựng và duy trì các chương trình, chuyên mục về
Pháp luật, Doanh nghiệp trên báo chí trong việc xây dựng và duy trì các
chương trình, chuyên mục về Pháp luật, Doanh nghiệp là rất cần thiết, ảnh
hưởng trực tiếp đến hiệu quả công tác phổ biến Pháp luật, Doanh nghiệp trên
báo chí.
Trong hoạt động phối hợp phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
chí, cơ quan tư pháp chịu trách nhiệm về nội dung của chương trình, chuyên
mục, cung cấp sách báo, tài liệu pháp luật; tạo điều kiện cho phóng viên đi cơ
sở viết tin, bài, thực hiện chương trình, ghi âm, ghi hình, trong phòng thu,
trường quay hoặc hiện trường; cử cán bộ cùng thực hiện chương trình, chuyên
mục; hỗ trợ một phần kinh phí thực hiện; giúp cơ quan báo chí tổ chức mạng
lưới cộng tác viên về pháp luật; làm đầu mối tổ chức các cuộc họp cộng tác
viên, sơ kết, tổng kết phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí, tổ chức
khen thưởng cho các tập thể cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác phổ
biến Luật doanh nghiệp 2014 trên báo chí. Cơ quan báo chí chịu trách nhiệm
sản xuất và thực hiện chương trình, chuyên mục theo kế hoạch; thực hiện theo
đúng quy định của Luật báo chí về đính chính, cải chính trên báo chí, chịu
trách nhiệm về nội dung thông tin. Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ
cộng tác viên, phóng viên, biên tập viên.
Các cơ quan pháp luật của Nhà nước cần giúp đỡ cơ quan báo chí xây
dựng đội ngũ cộng tác viên viết về Pháp luật, Kinh tế, Kinh doanh bao gồm:
105
các luật gia đã và đang công tác tại các cơ quan; các trường và viện nghiên
cứu về Pháp luật, Kinh tế, Kinh doanh; đồng thời cũng tìm nguồn cộng tác
viên từ các bộ, ngành, địa phương ở các lĩnh vực Pháp luật, Kinh tế, Kinh
doanh.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ biên tập viên, phóng viên, cộng tác
viên viết về Pháp luật, Kinh tế, Kinh doanh... các cơ quan quản lý nhà nước
và báo chí cần phải phối hợp để thực hiện các hội nghị chuyên đề nhằm nâng
cao nghiệp vụ, kiến thức pháp luật, kinh tế cho đội ngũ biên tập viên, phóng
viên, cộng tác viên viết về Pháp luật, Kinh tế, Kinh doanh; tổ chức các câu lạc
bộ pháp luật cho biên tập viên, phóng viên, cộng tác viên viết về Pháp luật,
Kinh tế, Kinh doanh. Hình thức này quy tụ được những người viết về Pháp
luật, Kinh tế, Kinh doanh tham gia sinh hoạt nghiệp vụ, trao đổi học tập kinh
nghiệm; tổ chức các cuộc thi viết về Pháp luật, Kinh tế, Kinh doanh... Đây là
hình thức có tác dụng mở rộng mạng lưới cộng tác viên, nâng cao nghiệp vụ của
phóng viên viết về Pháp luật, Kinh tế, Kinh doanh; cung cấp cho các cộng tác
viên, phóng viên các tài liệu nghiệp vụ, tài liệu Pháp luật, Kinh tế, Kinh doanh.
3.2.2. Đối với cơ quan báo chí
3.2.2.1. Xác định rõ nhiệm vụ truyền thông Luật doanh nghiệp 2014
trong từng giai đoạn cụ thể
Căn cứ vào tình hình ban hành văn bản quy phạm pháp luật về Luật
doanh nghiệp 2014 do Quốc hội ban hành, bám sát các sự kiện pháp lý nảy
sinh trong thực tiễn đời sống xã hội, và các thông tin tiếp nhận từ các cá nhân,
tổ chức cơ quan báo chí cần xây dựng kế hoạch phổ biến Luật doanh nghiệp
2014 cụ thể theo từng năm trong từng nhiệm vụ cụ thể, qua đó xác định được
nguồn lực thực hiện, cách thức tổ chức hoạt động nhằm đem lại hiệu quả phổ
biến Luật doanh nghiệp 2014 cao nhất.
Các cơ quan báo chí cần xác định mục đích việc tuyên truyền, những
106
nội dung Luật doanh nghiệp 2014 sẽ tuyên truyền và thời gian tuyên truyền:
việc tuyên truyền sẽ diễn ra lâu dài, định kỳ hay theo thời điểm, mục đích
tuyên truyền sẽ quyết định các nội dung về Luật doanh nghiệp 2014 cần
tuyên truyền...
3.2.2.2. Tạo cơ chế tiếp nhận thông tin của độc giả về nhu cầu truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014
Theo dõi, nắm bắt và xử lý thông tin phản hồi là một bước quan trọng
trong quy trình sáng tạo tac phẩm báo chí. Theo dõi, nắm bắt thông tin phản
hồi là để nhà báo biết được tác phẩm của mình đem lại hiệu quả hay hâu quả
xã hội. Xử lý thông tin phản hồi là để nhà báo kịp thời giải quyết các tình
huống đặt ra liên quan đến dư luận xã hội mà tác phẩm của mình đem lại.
Các cơ quan báo chí cần chú trong hoạt động theo dõi, nắm bắt và xử lý
thông tin phản hồi từ hiệu quả và hậu quả của tác phẩm báo chí, tạo dựng
niềm tin của báo chí đối với công chúng.
Phản hồi về hiệu quả, hậu quả do tác phẩm báo chí đem lại thường từ
các đối tượng như: Cơ quan quản lý tư tưởng, văn hóa; Cơ quan quản lý Nhà
nước về báo chí và truyền thông; Cơ quan chủ quản báo chí; Các tập thể; Các
đồng nghiệp báo chí; Cá nhân công chúng xã hội.
Thực tế thì sự phản hồi của các cơ quan quản lý và chủ quản báo chí,
của công chúng xã hội về hiệu quả, hậu quả từ các tác phẩm báo chí luôn diễn
ra là điều tất yếu khách quan. Điều này thể hiện cho một nền báo chí tự do,
dân chủ, nhân văn. Các tòa soạn, nhà báo thực sự chuyên nghiệp thường dũng
cảm nhận trách nhiệm xã hội về hiệu quả và hậu quả từ các tác phẩm của
mình công bố và họ càng làm tăng niềm tin của cơ quan quản lý, chủ quản và
công chúng đối với báo chí.
Các báo cần làm tốt công tác bạn đọc, phát hành trên trang báo điện tử.
Đây là khâu cuối cùng trong quy trình sản xuất báo chí nói chung và báo điện
107
tử nói riêng. Nó quyết định đến sự thành công của mỗi trang báo bởi vì hiệu
quả của báo chí chỉ có thể có được khi nó tới được với công chúng. Xã hội
ngày càng phát triển, báo chí càng cần có sự tương tác với độc giả. Tính
tương tác với độc giả. Tinh tương tác thể hiện ở chỗ độc giả có thể phản hồi,
tham gia đóng góp ý kiến về những thông tin trên báo chí và ngược lại, nhà
báo nghe được những phản hồi về những bài báo mình đã viết, nắm bắt được
phản ứng của công chúng.
Ngày nay, báo chí không chỉ dừng lại ở việc thông tin một chiều, nhà
báo không thông tin cho bạn đọc những gì mình có mà phải cung cấp cho độc
giả những thông tin chính đáng họ cần biết, muốn biết. Độc giả cũng không
tiếp nhận thông tin một cách thụ động mà có quyền được nói lên ý kiến, cảm
nhận của mình. Điều này sẽ giúp tờ báo có được những thông tin đa dạng,
nhiều chiều, kịp thời và chính xác nhất.
Đặc biệt, các báo cần quan tâm tới việc hồi đáp bạn đọc, tạo tính liên
kết, tương tác giữa cơ quan báo và người dân.
Lập diễn đàn trao đổi lấy ý kiến phản hồi từ độc giả cũng là một hình
thức tương tác hiệu quả. Trong quy trình làm báo hiện đại đây được đánh giá
là khâu rất quan trọng nhằm tăng tính tương tác giữa những người làm báo và
công chúng. Làm tốt khâu này sẽ giúp cơ quan báo chí vạch ra đường lối phát
triển một cách khả thi nhất. Đây cũng là một giải pháp cần thiết đối với nhiều
cơ quan báo chí của Đảng bộ các địa phương, tránh tình trạng ép độc giả ăn
mãi món ăn mà họ không thích, tạo điều kiện cho họ nói lên nhu cầu, nguyện
vọng của mình, cũng có nghĩa là sản phẩm của nhà báo sẽ hấp dẫn hơn.
3.2.2.3. Nâng cao chất lượng tin, bài, bám sát vấn đề hơn, đáp ứng nhu
cầu của độc giả
Một trong những chức năng cơ bản của báo chí là tham gia quản lý,
giám sát và phản biện xã hội. Báo chí quản lý, giám sát và phản biện xã hội
108
bằng dư luận xã hội. Chỉ có thông qua dư luận xã hội, báo chí mới làm tròn
trách nhiệm của ình là cầu nối quan trọng của Đảng, Nhà nước với Nhân dân;
là tiếng nói của Đảng, Nhà nước với quần chúng Nhân dân.
Các cơ quan báo chí cần chú trọng công tác đổi mới nội dung và hình
thức truyền thông phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 theo hướng không chỉ
đáp ứng nhu cầu kiến thức về pháp luật, mà còn thiết thực, đáp ứng yêu cầu
thực tiễn để một mặt nâng cao trình độ nhận thức cho đối tượng độc giả, mặt
khác giúp họ có khả năng vận dụng sáng tạo vào thực tiễn cuộc sống. Trên cơ
sở nội dung thực tiễn áp dụng Luật doanh nghiệp 2014, các phóng viên diễn
đạt, trình bày cụ thể, phù hợp với đặc điểm, điều kiện, trình độ nhận thức, tính
chất công việc của từng đối tượng.
Theo nhận định của ông Lê Ngọc Khánh – Đoàn Luật sư Hà Nội cho
rằng: “Đối với báo điện tử hiện nay, chất lượng về nội dung và hình thức còn
rất hạn chế. Để tăng tính hấp dẫn, nâng cao hiệu quả của mỗi tin thì mỗi
phóng viên phải không ngừng rèn luyện, trau dồi chuyên môn về pháp luật,
qua đó có thể nắm bắt tình hình nổi cộm, bức xúc trong dư luận để tuyên
truyền, phổ biến định hướng thông tin. Báo điện tử cần chú trọng đến các bài
điều tra, phóng sự chuyên sâu, có tính phản biện, đấu tranh cao, không ngại
đụng chạm. Bên cạnh đó, về hình thức các báo cần sử dụng các phương tiện
truyền thông hiện đại, sử dụng nhiều ảnh, videoclip, biểu đồ, bảng biểu... để
thu hút sự quan tâm của công chúng bạn đọc” (PVS, PL3).
Qua công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014, báo chí phản
ánh việc thi hành và áp dụng Luật doanh nghiệp 2014, báo chí cần phát hiện
ra những bất cập, bất hợp lý trong các văn bản Luật doanh nghiệp 2014,
những quy định không phù hợp, lỗi thời, chồng chéo của hệ thống pháp luật
để kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ
sung và hoàn thiện. Bên cạnh đó, báo chí cũng cần đăng tải những ý kiến tiếp
109
thu phê bình của các đơn vị doanh nghiệp có vụ việc làm không đúng theo
quy định của Luật doanh nghiệp 2014 được nêu ra trước công luận, một mặt
giúp cơ quan nhà nước làm tốt trách nhiệm của mình, mặt khác tạo lòng tin
vào pháp luật, vào công lý.
3.2.2.4. Tổ chức triển khai đa dạng hóa các hình thức truyền thông phổ
biến Luật doanh nghiệp 2014
Các nội dung phổ biến Luật doanh nghiệp 2014 được thể hiện thông
qua các thể loại như tin, bài, phỏng vấn, hỏi đáp pháp luật, tiểu phẩm, truyện
ngắn, kết hợp với cách trình bày, cách đặt “tít”, hình ảnh minh họa...
Để nâng cao hiệu quả công tác truyền thông phổ biến Luật doanh
nghiệp 2014, ngoài cách thể hiện thông thường các tin, bài phản ánh, cơ quan
báo điện tử cần thực hiện các hình thức sau:
Giao lưu, tọa đàn là hình thức đối thoại giữa độc giả và các chuyên gia
trong lĩnh vực pháp luật trong đó có Luật doanh nghiệp 2014 về những vấn đề
nảy sinh trong quá trình thực hiện Luật doanh nghiệp 2014 được đông đả bạn
đọc quan tâm. Đây là dịp để những người tham gia bày tỏ, trao đổi những
quan điểm của mình về những vấn đề cụ thể. Nội dung giao lưu, tọa đàm về
Luật doanh nghiệp 2014 thường là hỏi và trả lời những vấn đề liên quan đến
những điểm mới của Luật doanh nghiệp 2014, qua đó góp phần nâng cao
nhận thức về các vấn đề xã hội nói chung và nhận thức về Luật doanh nghiệp
2014 nói riêng.
Để tổ chức việc truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 bằng hình
thức giao lưu, tọa đàm, đối thoại thông qua báo chí, chủ đề của buổi giao lưu,
tọa đàm về Luật doanh nghiệp 2014 cần cụ thể, rõ ràng. Người tổ chức và
người giải đáp các vướng mắc cần có sự chuẩn bị chu đáo về nội dung vấn đề
đặt ra, chú ý đến những vấn đề thời sự trong Luật doanh nghiệp 2014 đang
được nhiều người quan tâm. Bố trí hệ thống máy móc đảm bảo chất lượng và
110
phân công đội ngũ nhân sự giúp việc, phục vụ tốt cho buổi giao lưu.
Xây dựng các chuyên mục truyền thông Pháp luật, Doanh nghiệp, Kinh
tế có nội dung liên quan đến Luật doanh nghiệp 2014, cung cấp những kiến
thức chuyên sâu về từng vấn đề trong Luật doanh nghiệp 2014. Các chuyên
mục thuộc loại này được xây dựng theo tiêu chí như đối tượng cần tuyên
truyền, nội dung pháp luật... Song song với việc đảm bảo về nội dung kiến
thức, các chuyên mục nà cần chú ý đến những vấn đề trình bày, biên soạn nội
dung cần tuyên truyền dưới dạng sơ đồ, bảng biểu, hình ảnh sinh động để
người đọc dễ theo dõi. Việc truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 thông qua
những chuyên mục chuyên sâu phân tích các tình huống cụ thể dưới góc độ
pháp luật mang lại hiệu quả cao, người đọc dễ hiểu và dễ nhớ. Truyền thông
Luật doanh nghiệp 2014 bằng những câu chuyện pháp luật, những tình huống
mâu thuẫn có thật trong cuộc sống được phân tích dưới góc độ pháp luật sẽ
giúp chuyển tải kiến thức Luật doanh nghiệp 2014 một cách sinh động, dễ
hiểu, dễ nhớ tới người đọc.
Khi xây dựng chuyên mục Pháp luật, Kinh tế, Doanh nghiệp, tùy theo
đối tượng phục vụ, các cơ quan báo chí có thể xây dựng các chuyên mục: giới
thiệu chủ những chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước về
Luật doanh nghiệp 2014; phản ánh việc thực thi và áp dụng Luật doanh
nghiệp 2014 thông qua các vụ việc cụ thể liên quan đến pháp luật thông qua
hoạt động của các cơ quan nhà nước; thực hiện tư vấn Luật doanh nghiệp
2014 trên báo chí; nêu gương những cá nhân, tập thể có thành tích tốt trong
việc thực thi và chấp hành Luật doanh nghiệp 2014.
3.2.2.5. Xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên thực
hiện công tác truyền thông Luật doanh nghiệp 2014
Các cơ quan báo chí cần chú trọng xây dựng đội ngũ biên tập viên,
phóng viên làm công tác truyền thông về Kinh tế, Pháp luật, Doanh nghiệp.
111
Đối với các phóng viên thực hiện các nội dung truyền thông về Kinh tế, Pháp
luật, Doanh nghiệp cần tuyển chọn những người có phẩm chất, trình độ
chuyên môn nghiệp vụ báo chí và kiến thức về kinh tế, pháp luật, có lòng
nhiệt tình, say mê với công việc. Bên cạnh đó, phải đặc biệt chú trọng đến
việc rà soát, phân loại, đào tạo, bồi dưỡng và định hướng nội dung giáo dục
pháp luật, kinh tế thường xuyên cho đội ngũ phóng viên làm công tác truyền
thông về Kinh tế, Pháp luật, Doanh nghiệp nói chung và Luật doanh nghiệp
2014 nói riêng (chú ý cung cấp kiến thức, cần bồi dưỡng, rèn luyện kỹ năng
truyền thông về Kinh tế, Pháp luật, Doanh nghiệp vững vàng; có khả năng
diễn đạt, trình bày hiệu quả nội dung truyền thông về Kinh tế, Pháp luật,
Doanh nghiệp).
Làm báo là một nghề có tính đặc thù. Lao động báo chí đòi hỏi tính
sáng tạo cao, sáng tạo thường xuyên, hàng ngày, hàng giờ. Để sáng tạo được
một tác phẩm báo chí hay, hấp dẫn mỗi nhà báo phải được chuẩn bị kỹ càng
về tri thức, phương pháp hoạt động nghề nghiệp và cả những kinh nghiệm
sống thực tế. Bản thân công việc đòi hỏi nhà báo lượng tri thức tổng hợp, đa
dạng về nhiều lĩnh vực khác nhau. Sự hạn chế về tri thức, kinh nghiệm sống
luôn là trở ngại cho mỗi nhà báo.
Với chính sách mở cửa và hội nhập, khoa học và thông tin không
ngừng đổi mới. Vì thế, việc đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực, áp dụng tốt các kỹ năng nghiệp vụ làm báo hiện đại đang là một đòi
hỏi cấp bách.
Để phát triển, đào tạo nguồn phóng viên, biên tập viên viết về mảng
truyền thông về Kinh tế, Pháp luật, Doanh nghiệp nói chung và Luật doanh
nghiệp 2014 nói riêng báo chí cần tuyển những người có trình độ chuyên
môn, am hiểu về pháp luật, kinh tế về làm phóng viên cho chuyên mục, tạo
112
điều kiện để phóng viên này vừa làm, vừa được đào tạo thêm về nghiệp vụ
báo chí. Đồng thời, đào tạo nâng cao trình độ pháp luật, kinh tế cho đội ngũ
phóng viên để bổ sung phóng viên, biên tập viên cho các cơ quan báo chí.
3.2.2.6. Đảm bảo cơ sở vật chất, điều kiện làm việc đặc thù cho các
phóng viên viết về đề tài pháp luật
Cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ cho công tác truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng có vai trò hết sức
quan trọng. Nó vừa là phương tiện, vừa là điều kiện quyết định nội dung và
hình thức của trang báo. Cơ sở vật chất, kỹ thuật càng hiện đại, tờ báo càng có
khả năng phong phú và hấp dẫn hơn. Ngược lại, nếu phương tiện kỹ thuật
phục vụ cho chuyên môn kém, lạc hậu sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng
của trang báo điện tử. Nhất là hiện nay, mạng xã hội như “kẻ cạnh tranh” lớn
nhất với báo điện tử trong việc thông cho con người. Đứng trước nguy cơ toàn
cầu hóa về báo điện tử cần có những giải pháp và bước đi đúng đắn hơn. Như
vậy, có thể thấy rằng nhu cầu về vật chất, trang thiết bị cho nghề nghiệp ảnh
hưởng đến chất lượng bài viết, điều đó đang là thách thức đối với người làm
báo trong đó có các cơ quan báo điện tử. Phóng viên với chế độ lương hành
chính khó có thể tự trang bị được máy ghi âm, máy ảnh, máy vi tính, phương
tiện đi lại trong quá trình tác nghiệp. Một trong những chức năng quan trọng
nhất của báo chí là thông tin, nhưng sự thiếu hụt về trang bị hành nghề đã ảnh
hưởng không nhỏ tới chất lượng thông tin của tờ báo.
Đặc biệt, đối với phóng viên chuyên viết về Pháp luật, Kinh tế, Doanh
nghiệp khi thực hiện đề tài cần có những thiết bị kỹ thuật đặc thù như máy ghi
âm nhỏ gọn để thuận tiện khi tác nghiệp. Do đó, các tòa soạn cần có chính
sách đãi ngộ hợp lý với những người làm báo điện tử theo dõi lĩnh vực để họ
có thể yên tâm bám sát cơ sở. Cụ thể là đối với những nhà báo theo dõi lĩnh
vực Pháp luật, Kinh tế, Doanh nghiệp để có được những tác phẩm mang hơi
113
thở của ngành, của cuộc sống.
3.2.3. Đối với những phóng viên làm công tác truyền thông Luật
doanh nghiệp 2014
3.2.3.1. Rèn luyện phẩm chất và kỹ năng thể hiện tác phẩm truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 của nhà báo mạng điện tử
- Rèn luyện phẩm chất:
Chất lượng của những tác phẩm, sản phẩm báo chí luôn là mục tiêu,
mối quan tâm hàng đầu của những người làm báo. Đó phải là chất lượng toàn
diện về nhiều mặt (kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội...) đạt được các tiêu chí
đúng, hay, hấp dẫn và hiệu quả xã hội cao. Để có được những bài báo,
chương trình, sản phẩm báo chí chất lượng như thế tùy thuộc chủ yếu vào đội
ngũ những người làm báo. Đối với báo mạng điện tử, do đặc thù của loại hình
nên bên cạnh những yêu cầu về phẩm chất chung cho nhà báo, những người
làm báo điện tử còn cần có những yêu cầu riêng như:
Thứ nhất, họ cần một phông kiến thức rộng, hệ thống tri thức phong
phú, đa dạng. Đó có thể là tri thức mang tính bách khoa về nhiều lĩnh vực do
hàng ngày phải xử lý nhanh nhạy, kịp thời các sự kiện thời sự, cũng có thể là
nhóm tri thức, chuyên sâu về một ngành mà nhà báo đang quan tâm, theo đuổi
nghiên cứu như một lĩnh vực đề tài.
Thứ hai là nhà báo điện tử phải có đầy đủ các kiến thức cơ bản về báo
chí, có hệ thống các kỹ năng, phương pháp nghề nghiệp. Đó không chỉ là kỹ
năng giao tiếp, khai thác tài liệu, quan sát hoặc phỏng vấn, phương pháp thể
hiện sáng tạo tác phẩm mà còn là sự hiểu biết đúng đắn, sâu sắc về nghề. Điều
này quyết định đến việc giải quyết mối quan hệ giữa việc bảo đảm thông tin
nhanh chóng, chính xác, đúng hướng chính trị.
Thứ ba là nhà báo điện tử phải là người nhạy cảm về chính trị - xã hội,
114
có khả năng phát hiện, phán đoán, phân tích nhanh và tìm ra bản chất, xu
hướng vận động của vấn đề. Độ nhạy bén chính trị đòi hỏi nhà báo phải “bắt”
được mạch sống chủ đạo của xã hội.
Thứ tư, báo điện tử là một loại hình báo chí đa phương tiện nhưng lại
có quy trình sản xuất đơn giản. Về lý thuyết, một người có thể đảm nhiệm tất
cả các công đoạn trong quy trình sản xuất thông tin trên báo điện tử. Vì vậy,
ngoài khả năng viết, nhà báo điện tử phải đáp ứng được những yêu cầu riêng
không chỉ là sức ép về thời gian, mà còn là kỹ năng sử dụng mạng internet
cùng với thiết bị kỹ thuật ngày càng phức tạp như máy tính sách tay, máy ảnh,
camera, xử lý hình ảnh bằng kỹ thuật số, dựng hình, trình bày báo. Đây là đòi
hỏi đồng thời cũng là thách thức đối với nhiều báo đã quen tác phong làm báo
truyền thống.
Tuy nhiên, trên thực tế, đội ngũ những người làm báo hiện nay đang ở
giai đoạn chuyển giao, phần lớn là các nhà báo xuất thân từ làm báo in truyền
thống chuyển sang và lực lượng phóng viên trẻ thế hệ mới, ít nhiều được đào
tạo làm báo điện tử. Song, vấn đề đào tạ các nhà báo điện tử hiện nay cũng có
nhiều vấn đề phải bàn. Đó là, nội dung chương trình đào tạo tại các trường
đào tạo chuyên ngành báo chí hiện nay chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu
thực tế, đặc biệt là những người theo dõi ngành có tính đặc thù. Kết quả là
học viên khi ra trường có thể làm được báo lớn (báo ngày đề cập đến nhiều
lĩnh vực) chứ không làm được báo ngành (báo chuyên sâu). Thực tiễn hoạt
động của báo chí đã chứng minh rất rõ nét khi nhiều tác phẩm báo chí trên
thực tế bị đánh giá ấu trĩ, còn quá non do thiếu hụt tri thức về các lĩnh vực cụ
thể. Đây là một vấn đề lớn cần có sự nghiên cứu sâu sắc hơn, tuy nhiên, trong
phạm vi liên quan của luận văn này, chúng tôi đưa ra một số đề xuất đối với
công tác đào tạo phóng viên như sau:
Thứ nhất, cần phải tiến hành nghiên cứu trao đổi cần thiết nhằm vào
115
mục tiêu xác định cho một số môn học, học phần trang bị các tri thức cơ bản,
hiện đại, liên quan đến những lĩnh vực cơ bản trong hoạt động của xã hội cần
trang bị cho sinh viên các chuyên ngành đào tạo báo chí, truyền thông.
Thứ hai, trong các môn học (học phần, chuyên đề, nhóm chuyên đề...)
được lựa chọn, cần xác định và đưa vào môn học được coi là tri thức định
hướng chính trị cho nhà báo, cán bộ truyền thông tương lai.
Thứ ba, nâng cấp, hiện đại hóa các thiết bị, phương tiện dạy học thực
hành nghiệp vụ báo chí truyền thông là một hướng đổi mới được coi trọng,
càng cần phải được tiếp tục coi trọng hơn.
Thứ tư, xúc tiến để tiến hành thử nghiệm các loại hìn đào tạo theo địa
chỉ, theo nhu cầu của tổ chức, cơ quan truyền thông trong nước, tính toán để
đào tạo đón đầu cung cấp các nhà báo đa năng cho cơ quan, các tờ báo đa
phương tiện đã và sẽ tiếp tục ra đời ở nước ta.
- Rèn luyện kỹ năng thể hiện tác phẩm truyền thông Luật doanh nghiệp
2014 của nhà báo mạng điện tử
Khi phóng viên thể hiện một vấn đề, sự kiện dưới một hình thức tin, bài
phù hợp sẽ làm tăng tính hiệu quả của thông tin nhanh nhạy, kịp thời, ngắn
gọn thì lựa chọn thể loại tin. Đối với những vấn đề cần trình bày một cách chi
tiết, phân tích, nhìn nhận, đánh giá vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau thì lựa
chọn thể loại bài. Tiếp đó, cần phải căn cứ vào mục đích thông tin để lựa chọn
thể loại tin, bài cho phù hợp.
Những sự kiện được phản ánh phải là vấn đề, sự kiện xảy ra trong đời
sống chính trị pháp lý có tính chất tiêu biểu, có ý nghĩa quan trọng trong từng
phạm vi, từng thời điểm, đồng thời vấn đề, sự kiện đó phải luôn mới mẻ, nóng
hổi tính thời sự.
Thông thường tin, bài về luật pháp, kinh tế, doanh nghiệp có đối tượng
thông tin rộng rãi. Tuy nhiên, để tin, bài phát huy được hiệu quả, cần xác định
116
được đối tượng chủ yếu của thông tin. Từ đó, căn cứ vào trình độ nhận thức,
thị hiếu, sở thích nói chung của đối tượng đó mà chọn lọc thông tin, lựa chọn
cách thể hiện, ngôn ngữ phù hợp.
Phóng viên cần rèn luyện vốn ngôn ngữ phong phú, lối hành văn chủ
yếu mang tính truyền tải thông tin, trong sáng, súc tích, dễ hiểu, dễ nhớ, giản
dị, chuẩn xác trong sử dụng thuật ngữ pháp lý. Tuy nhiên, để tải tin, bài cũng
rất cần sự sáng tạo trong ngôn ngữ thể hienej, cần sử dụng hình thức đảo câu,
đảo ý để tăng sự hấp dẫn của tin, bài; sử dụng trích dẫn, ví dụ cho phù hợp,
góp phần mang lại cho bài viết sự chân thực và sống động...
Khi trình bày một tác phẩm cần chia bài viết thành nhiều đoạn ngắn,
không gây cảm giác mệt cho người đọc. Quan tâm đến đổi mới trong việc đặt
đầu đề tác phẩm, hướng đến sự ngắn gọn, cô đọng và ấn tượng. Quan tâm sử
dụng ảnh báo chí. Các đề tài pháp luật, kinh tế, doanh nghiệp thường khô
khan, nhiều chữ, do đó thêm hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ sẽ tránh được sự đơn
điệu và nhàm chán cho độc giả.
Một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử là cần đổi mới, nâng cao chất
lượng nội dung và hình thức thông tin. Về nội dung truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử, báo điện tử cần phát huy thế mạnh thông tin
toàn diện, phân tích, đánh giá sâu các vấn đề, đồng thời tích cực hơn trong
phản ánh những vấn đề “nóng”, tiêu cực. đa dạng hóa các hình thức phát
hành; đổi mới cách tiếp cận bạn đọc; tìm hiểu nhu cầu thông tin của bạn đọc;
báo chí tham gia giải quyết các vấn đề bức xúc; đổi mới nội dung và hình
thức báo chí trên cơ sở giữ vững tôn chỉ, mục đích.
Đối với việc cung cấp văn bản pháp luật về Luật doanh nghiệp 2014,
cần kèm theo lời tóm tắt, giới thiệu nội dung chính của văn bản. Thông qua
nội dung tóm tắt, độc giả có thể biết được những nội dung của văn bản pháp
117
luật. Không nhất thiết phải tóm tắt các văn bản pháp luật mà có thể lựa chọn
những văn bản quan trọng, văn bản mới, liên quan trực tiếp đến quyền và lợi
ích của người dân. Lời tóm tắt ngắn gọn, dễ hiểu đồng thời đảm bảo được tính
chuẩn xác, tránh hiểu sai, hiểu nhầm các quy định của pháp luật.
3.2.3.2. Nắm vững chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước trong
công tác thông tin tuyên truyền về Luật doanh nghiệp
Báo chí tham gia thông tin về mỗi lĩnh vực chuyên môn khoa học đều
rất cần sự am hiểu tường tận của người viết, đặc biệt với lĩnh vực có tính
chuyên môn đặc thù về pháp luật như Luật doanh nghiệp 2014. Sự hiểu biết
đầy đủ các quy định của pháp luật trong lĩnh vực truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 là điều hết sức quan trọng. Điều này làm cơ sở vững chắc trong
suốt quá trình tác nghiệp, hoạt động nghề nghiệp, cùng với những tri thức sâu
sắc tiếp nhận từ nghiên cứu và thực tế gúp phóng viên tạo ra được những tác
phẩm báo chí có sức hấp dẫn, tạo niềm tin cho công chúng.
Trong bối cảnh các vấn đề liên quan đến Luật doanh nghiệp 2014 luôn
nóng hổi, gắn liền với sự phát triển kinh tế và đời sống của nhân dân, thu hút
sự quan tâm của toàn xã hội thì việc thông tin một cách nhanh chóng, đầy đủ
và chính xác về các hiện tượng liên quan có tác dụng xã hội rất lớn.
Phóng viên phải trau dồi kiến thức để có trình độ pháp lý nhất định.
Chất lượng của tin, bài tuyên truyền Luật doanh nghiệp 2014 phụ thuộc rất
nhiều vào trình độ pháp luật của phóng viên, vì thế để đảm bảo yêu cầu đối
với tin, bài người viết phải được đào tạo về pháp luật hoặc có nhiều năm công
tác thực hiện trong lĩnh vực đó.
Hiểu sâu sắc vấn đề mà văn bản Luật doanh nghiệp 2014 điều chỉnh.
Để đáp ứng yêu cầu này, phóng viên phải nắm vững đường lối, chủ trương
của Đảng về các vấn đề cần nêu, các văn bản gốc và các văn bản khác liên
118
quan nếu có, tìm hiểu Luật doanh nghiệp 2014 của nước ta trước đây và Luật
doanh nghiệp của nước ngoài quy định về vấn đề đó, các tài liệu, lý luận, giáo
khoa và đôi khi phải tìm hiểu cả về mặt kỹ thuật nghiệp vụ trong lĩnh vực đó.
Để thực hiện tốt các tác phẩm phổ biến Luật doanh nghiệp 2014, yêu
cầu xuyên suốt trong quá trình triển khai là phải đúng các quy định của pháp
luật từ đó vận dụng một cách thống nhất, vì vậy phóng viên, biên tập viên
phải nắm bắt được tư tưởng chủ đạo của văn bản trước khi nắm văn bản,
những ấn đề cốt lõi khi xây dựng văn bản quy định những vấn đề gì, quy định
như thế nào và tai sao lại quy định như vậy. Việc xây dựng một quy phạm
pháp luật luôn bị chi phối bởi rất nhiều yếu tố: chính trị, kinh tế, xã hội, văn
hóa, khoa học, kỹ thuật, tài chính, .... Vì vậy, chỉ với những tài liệu, kiến thức đã
tích lũy được trong quá trình lâu dài và cả những gì nắm được trong quá trình dự
thảo văn bản, với trình độ pháp lý và kinh nghiệm nghề nghiệp nhất định, người
viết mới thâu tóm được tinh thần văn bản đưa vào bài viết của mình.
Bên cạnh đó, để viết thành công về lĩnh vực này, nhà báo ngoài việc
không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, am hiểu những kiến
thức cơ bản liên quan đến lĩnh vực, cần phải nhận thức rõ Luật doanh nghiệp
2014 đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế xã hội dân sinh và chịu sự chỉ
đạo trực tiếp từ các Bộ ngành Chính phủ, vì vậy mỗi người tham gia viết cũng
cần nắm vững đường lối chỉ đạo của Chính phủ đối với Luật doanh nghiệp
2014 và công tác thông tin tuyên truyền về Luật doanh nghiệp 2014. Cần bám
sát những nghiên cứu những chính sách, văn bản mới liên quan đến lĩnh vực
từ các Bộ ngành và các đơn vị liên quan làm kim chỉ nam trong suốt quá trình
thông tin tuyên truyền.
3.2.3.3. Sâu sát cơ sở và xây dựng, kết nối đội ngũ cộng tác viên
Tin, bài viết về pháp luật không thể thiếu số liệu, sự kiện. Vì vậy, phải
thu thập đầy đủ số liệu, sự kiện chủ yếu, phản ánh được, bao quát được vấn đề
119
định nêu. Có những sự kiện, số liệu chính và sự kiện, số liệu liệu phụ. Tùy
theo tính chất của vấn đề cần thông tin, phải thu thập được những số liệu, sự
kiện chín mà thiếu nó thì tin, bài không thể đứng vững được. Tuy vậy, bên
cạnh đó, cũng cần thu thập số liệu, sự kiện giúp làm sáng tỏ, làm “nặng” thêm
sự kiện, số liệu chính.
Luật doanh nghiệp 2014 có rất nhiều tác động đến mọi mặt của đời
sống xã hội, nên phóng viên phải nắm bắt sâu sắc tất cả các lĩnh vực pháp
luật, do đó mỗi phóng viên thực hiện các nội dung trong Luật doanh nghiệp
2014 phải gây dựng và duy trì cho mình hệ thống các cộng tác viên về thông
tin, tuyên truyền về pháp luật, kinh tế, doanh nghiệp. Thông qua đội ngũ này,
phóng viên có thể trao đổi, hỏi thêm thông tin chuyên ngành pháp luật, đồng
thời cũng là một kênh thông tin phản ánh thực tiễn công tác của mỗi cộng tác
viên. Đó là nguồn đề tài thiết thực, phong phú và hiệu quả mà phóng viên có
thể thể hiện trên báo chí.
3.2.3.4. Nâng cao trách nhiệm đạo đức của nhà báo
Có thể tiếp cận từ nhiều góc độ để luận bàn về sự vi phạm đạo đức
nghề nghiệp của nhà báo trong xử lý nguồn tin. Tiếp cận từ quy trình sáng tạo
tác phẩm báo chí cho thấy, không chỉ các nhà báo ở Việt Nam mà ở các nước
trên thế giới có thể vi phạm đạo đức nghề nghiệp, nếu như các nhà báo tác
nghiệp chưa chuyên nghiệp, không am hiểu luật pháp và thiếu ý thức trách
nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân của mình. Một con sâu làm rầu nồi canh,
người ta có thể đổ đi để nấu nồi canh khác, nhưng một nhà báo, tác phẩm vi
phạm đạo đức nghề nghiệp nhà báo không những gây hậu quả xã hội to lớn
mà còn khó có thể lấy lại dược danh dự uy tín của cơ quan báo chí, nền báo
chí đối với công chúng xã hội.
Khi nêu các vụ việc cụ thể, đặc biệt là những vụ việc tiêu cực, vi phạm
Luật doanh nghiệp 2014, báo chí cần phải nêu diễn biến chính của vụ việc
120
một cách khách quan, trung thực, lồng ghép việc phân tích, phổ biến Luật
doanh nghiệp 2014, tỏ thái độ định hướng dư luận xã hội để tạo ra sức mạnh
chung lên án, đấu tranh với những vi phạm pháp luật, tội phạm, bảo vệ công
lý. Nội dung tuyên truyền này thường hấp dẫn. Tuy nhiên, khi thực hiện nội
dung tuyên truyền này, báo chí cần phải chú ý đến điểm dừng và vị trí, chức
năng của mình, luôn khách quan và công bằng, tránh biểu hiện sự thiên về
một bên (đương sự hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền), cũng không làm
thay đổi công việc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền), cũng không làm
thay công việc của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, kết luận vụ việc
đúng sai, mà chỉ bày tỏ quan điểm của chính mình bằng cách đưa ra các bằng
chúng, lý lẽ, lập luận mang tính tham khảo để các cơ quan có thẩm quyền
xem xét, quyết định. Để việc tuyên truyền đạt hiệu quả, các bài báo không nên
đi sâu vào miêu tả, khai thác chi tiết hành vi, thủ đoạn phạm tội, đưa ra những
tình tiết “giật gân”, “câu khách”... làm phản tác dụng truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014.
Để thực hiện tốt điều đó các phóng viên, biên tập viên cần thực hiện tốt
các nội dung sau:
Thứ nhất, phóng viên phải nghiên cứu, thâm nhập thực tiễn để phát hiện
đề tài sáng tạo tác phẩm báo chí, không được sao chép, bịa đặt thông tin, hư cấu
chi tiết trong tác phẩm, dẫn gây tới gây hậu quả xấu cho dư luận xã hội.
Bước đầu tiên của nhà báo khi sáng tạo tác phẩm báo chí là cần phải
nghiên cứu, thâm nhập thực tế để phát hiện đề tài. Các nhà báo chuyên
nghiệp, tự trọng nghề nghiệp thực hiện rất nghiêm túc bước này. Hiện nay, sở
dĩ còn có những tác phẩm báo chí chưa hấp dẫn hoặc làm mất niềm tin đối với
công chúng là do tác giả bịa đặt, sao chép, làm sai lệch thông tin về các sự
kiện, vấn đề. Đây là kết quả lao động của các phóng viên lười lao động, thiếu
trách nhiệm với nghề nghiệp và xã hội. Điều này đặc biệt quan trọng đối với
121
những đề tài truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014, thông tin không chính
xác về Luật doanh nghiệp 2014 sẽ có thể gây hậu quả pháp lý nghiêm trọng
đối với cá nhân, tổ chức và có thể ngay cả với nhà báo.
Thứ hai là tác phẩm báo chí phải đảm bảo tính chính xác của số liệu để
không nhầm lẫn thông tin, vi phạm đạo đức nghề nghiệp của nhà báo trong sử
dụng các phương pháp thu thập thông tin, dữ liệu.
Các nhà báo chuyên nghiệp khi thu thập thông tin, dữ liệu sáng tạo tác
phẩm báo chí đều sử dụng ít nhất 3 phương pháp (quan sát, phỏng vấn, nghiên
cứu tư liệu). Ngoài ra, các nhà báo có thể sử dụng các phương pháp khác để
thu thập thông tin, dữ liệu, chắc chắn thông ti trong các tác phẩm báo chí sẽ
hời hợt, nông cạn, thậm chí là sai lệch, bịa đặt, vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Đối với những bài viết về lĩnh vực pháp luật nói chung và Luật doanh
nghiệp 2014 nói riêng phải phản ánh trên cơ sở khách quan, với những chứng
cứ, số liệu cụ thể, với độ tin cậy cao, tránh việc phản ánh sai sự thật. Các nhà
báo khi phản ánh về lĩnh vực pháp luật nói chung và Luật doanh nghiệp 2014
nói riêng phải quan sát bằng lý tính. Khi phát hiện, tiếp cận các sự kiện, vấn
đề, nhà báo cần tìm hiểu kỹ lưỡng bản chất của các sự kiện, vấn đề, để có
được những chi tiết, dữ kiện phù hợp thể hiện trong tác phẩm báo chí.
Phóng viên phải quan sát, thu thập thông tin, dữ liệu một cách khách
quan nhất. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chân thực của thông tin mà còn
làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm và hậu quả pháp lý của mỗi con
người. Như vậy, nếu không làm tốt điều này, không những nhà báo đã vi
phạm tính chân thực, khách quan, tính nhân văn mà còn vi phạm cả pháp luật
trong hoạt động báo chí.
Khi khai thác tư liệu để sáng tạo tác phẩm báo chí, nhà báo nghiên cứu,
thu thập tư liệu là để phát hiện các chi tiết đặc sắc, có cơ sở để dẫn chứng
phân tích, lập luận, chứng minh cho đề tài mình thể hiện trong tác phẩm. Do
122
đó khi thu thập dữ liệu dạng này, nhà báo cần sử dụng các nguồn thông tin
chính thống, các cơ quan tổ chức có thẩm quyền xem xét, đánh giá và phải
kiểm chứng lại tính chính xác, chân thực của số liệu đó.
Thứ ba là mục đích thông tin phải rõ ràng, không lạm dụng những chi
tiết giật gân, câu khách, tác phẩm thiếu tính khách quan, chân thực và giá trị
nhân văn.
Thể hiện tác phẩm là bước quan trọng trong quy trình sáng tác phẩm
báo chí. Chọn thể loại nào, kết cấu gì, chi tiết ra sao, ngôn ngữ biểu đạt thế
nào, đó là khâu quan trọng quyết định nội dung, hình thức của một tác phẩm
báo chí. Hoạt động có chủ ý về chọn lựa thể loại, chi tiết, bố cục tác phẩm
làm nên sự thành công trong nghề nghiệp của nhà báo chuyên nghiệp. Khi
sáng tạo tác phẩm nhà báo cần đặt câu hỏi như: Tác phẩm sẽ dành cho công
chúng nào? Thông tin của tác phẩm liên quan đến lợi ích quốc gia, cộng đồng,
cá nhân? Tác phẩm đem lại hiệu quả hay hậu quả gì cho công chúng xã hội?
Từ đó, các nhà báo quyết định chọn hình thức thể loại nào thể hiện sẽ tạo hiệu
quả thông tin, hấp dẫn của công chúng. Cụ thể là tác phẩm sẽ được xây dựng
bố cục ra sao? Cần chọn lựa những chi tiết nào để đưa vào tác phẩm? Sử dụng
ngôn ngữ biểu đạt tác phẩm như thế nào?
Đối với các tác phẩm báo chí về về lĩnh vực pháp luật nói chung và
Luật doanh nghiệp 2014 nói riêng cần xác định rõ mục đích thông tin, qua đó
chọn thể loại, xây dựng bố cục tác phẩm, tinh tế trong chọn lựa chi tiết và sử
dụng ngôn ngữ biểu đạt phù hợp, chính xác để tạo nên một tác phẩm có giá trị
tư tưởng và lợi ích xã hội, hấp dẫn người đọc.
Thứ tư là không vì lợi ích cá nhân, nhóm hoặc vì mục đích thương mại
mà đăng tải những thông tin thiếu khách quan, sai sự thật trên báo chí.
Để có một sản phẩm báo chí chất lượng cao, phóng viên sáng tạo ra các
tác phẩm báo chí phải thực sự công tâm, có đạo đức nghề nghiệp. Nếu chỉ vì
123
lợi ích cá nhân, nhóm hoặc vì mục đích thương mại mà coi nhẹ các chức năng
nguyên tắc hoạt động của báo chí, thì việc tổ chức tác phẩm báo chí trên sản
phẩm báo chí của nhà báo đã vi phạm pháp luật và đạo đức nghề nghiệp báo
chí và vi phạm pháp luật.
Phóng viên phải có quan điểm rõ ràng, không vì chỉ đạo mà viết tin, bài
giật gân, câu khách, viết bài quảng cáo trá hình để đăng tải trên các sản phẩm
báo chí. Không chạy theo thị hiếu tầm thường của một bộ phận công chúng
hoặc vì mục đích thương mại mà coi thường các nguyên tắc, chức năng hoạt
động của báo chí.
Ngoài ra, không vì những lợi ích cá nhân hoặc của một nhóm lợi ích
nào đó mà viết bài dọa nạt, đánh đấm, tống tiền cá nhân, tổ chức.
Tiểu kết chương 3:
Hoạt động truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
thời gian qua đã làm rất tốt công tác tuyên truyền phổ biến những chủ trương,
chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước trong Luật doanh nghiệp
2014, qua khảo sát công chúng tác giả luận văn nhận thấy công chúng độc giả
rất quan tâm đến Luật doanh nghiệp trên báo chí nói chung và báo điện tử nói
riêng. Tuy nhiên, công tác này còn hạn chế nhất định như: Nội dung tuyên
truyền phổ biến về pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu; Ít bài viết về đề tài phóng
sự điều tra về những hành vi vi phạm luật doanh nghiệp theo như Luật doanh
nghiệp 2014 đã quy định; có rất ít bài viết về những gương sáng trong việc
thực hiện Luật doanh nghiệp 2014....
Có một số yếu tố tác động khiến cho công truyền thông về Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử còn chưa đáp ứng được nhu cầu thông tin của
công chúng báo chí, đồng thời cũng đặt ra một số vấn đề cần giải quyết trong
công tác quản lí của các tòa soạn, đội ngũ phóng viên và cơ quan quản lí
124
truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Việc tìm ra được những hạn chế, yếu tố tác động đã giúp cho tác giả
luận văn đề xuất ra những giải pháp, kiến nghị phù hợp để các phóng viên, tòa
soạn trên cơ sở đó sẽ có được những tác phẩm báo chí chất lượng, hấp dẫn
bạn đọc, góp phần nâng cao hiệu quả truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014
125
trên báo điện tử hiện nay và trong thời gian tới.
KẾT LUẬN
Công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
được xem như là một biện pháp hiệu quả để giúp người dân/doanh nghiệp có
thêm những kiến thức về Luật doanh nghiệp để từ đó giáo dục cộng
đồng/doanh nghiệp thực hiện theo đúng điều luật mà Bộ luật quy định. Không
những vậy việc truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử còn
làm thay đổi hành vi, tích cực, chủ động cộng đồng, doanh nghiệp. Để thực
hiện tốt công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014, báo chí nói chung
và đặc biệt là điện tử đã có những đóng góp vô cùng to lớn trong việc chuyển
tải thông tin về những đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật
của Nhà nước; quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp đến người dân cộng
đồng, doanh nghiệp một cách rộng khắp.
Trong thời gian từ năm 2015 kẻ từ khi Luật doanh nghiệp 2014 được đi
vào thực thi thì báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng đã có rất nhiều các
tin, bài để truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014. Để đánh giá được công
tác thực trạng truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử, tác
giả luận văn đã lựa chọn khảo sát trên 03 báo điện tử: Pháp luật Việt Nam,
Pháp luật Tp. HCM và VnExpress trong khoảng thời gian từ tháng 01/2015
đến 12/2018. Kết quả tác giả luận văn thu được 1640 tác phẩm. Cụ thể:
Về nội dung, các báo điện tử: Pháp luật Việt Nam, Pháp luật Tp. HCM
và VnExpress đều cố gắng cung cấp cho độc giả những thông tin về đường
lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Luật doanh
nghiệp 2014; về quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp; về hoạt động thi
hành và các vi phạm trong quy định của Luật doanh nghiệp 2014; về công tác
126
tư vấn luật ;và nêu những gương điển hình thực hiện tốt Luật doanh nghiệp 2014.
.
Về hình thức, các báo này đều đã chú ý đến hình thức, trình bày ngày
càng mang phong cách hiện đại, việc rút tít, vị trí bài viết, ngôn từ sao cho
hấp dẫn độc giả.
Công tác truyền thông về Luật doanh nghiệp trên báo chí nói chung và
báo điện tử nói riêng đã cho thấy Đảng và Nhà nước ta luôn cố gắng tuyên
truyền pháp luật, Luật doanh nghiệp 2014 đến công chúng/doanh nghiệp để
họ có những quyết định đúng đắn trong hành vi việc làm của mình.
Quá trình khảo sát không những khẳng định thành công của các tờ báo
trên mà còn cho thấy những hạn chế đó để vượt qua thử thách, góp phần bảo
vệ quyền lợi và tài sản cho cá nhân, tập thể doanh nghiệp.
Qua khảo sát thực trạng việc truyền thông Luật doanh nghiệp 2014 trên
báo điện tử cho thấy những ưu điểm và hạn chế của loại hình báo chí này
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình. Và để nâng cao hiệu quả truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử các nhà báo, phóng viên cần
nắm vững quan điểm, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước ta về Luật doanh nghiệp 2014; cần phải có kiến thức cơ bản về các vấn
đề xã hội, đạo đức của người làm báo giúp nâng cao công tác truyền thông
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Do những hạn chế về mặt thời gian và trình độ nghiệp vụ nên luận văn
chắc chán còn nhiều sơ suất, thiếu xót, lỗi nghiệp vụ chuyên môn. Nhưng
thiết nghĩ đây là vấn đề cần thiết nhằm đáp ứng công tác truyền thông Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy, tác giả
rất mong sẽ nhận sự góp ý quý báu cần thiết của các chuyên gia, các thầy cô
giáo, đồng nghiệp để rút kinh nghiệm và khắc phục trong các nghiên cứu tiếp
127
theo của bản thân.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Anh (2003), Một số vấn đề sử dụng ngôn ngữ báo chí, Nxb Lao
động xã hội, Hà Nội.
2. Gouldner, A. (1976): The dialetic of ideology and technology,
London: Macmillan.
3. Ban chấp hành Trung ương (2007), Nghị quyết hội nghi lần thứ 5 của.
Ban chấp hành Trung ương khóa X về công tác tư tưởng, lí luận báo
chí trước yêu cầu mới.
4. Ban tuyên giáo Trung ương (2007), Tăng cường lãnh đạo, quản lí để
báo chí nước ta phát triển mạnh mẽ, vững chắc trong thời gian tới, Nxb
Lí luận chính trị, Hà Nội.
5. Báo điện tử Pháp luật Việt Nam (2015-2018):
https://baophapluat.vn/
6. Báo điện tử Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh (2015-2018):
https://plo.vn/
7. Báo điện tử VnExpress (2015-2018):
https://vnexpress.net/
8. Bộ Chính trị (2004), Thông báo 162-TB/TW, Kết luận của Bộ chính trị
về một số biện pháp tăng cường quản lí báo chí trong tình hình hiện
nay, Hà Nội.
9. Cẩm nang dành cho giám đốc, lãnh đạo doanh nghiệp & các chế độ,
chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp (2018), Nxb Chính trị Quốc
gia, Hà Nội.
10. Chính phủ (2002), Nghị định 51/2002/NĐ-CP Quy định chi tiết thi
128
hành Luật Báo chí.
11. Hoàng Đình Cúc, Đức Dũng (2007), Những vấn đề của báo chí hiện
đại, Nxb Lí luận chính trị, Hà Nội.
12. Chính phủ (1993), Nghị định số 45/CP ngày 26/6/1993 về việc đổi mới
quản lí và phát triển ngành du lịch, Hà Nội.
13. Đức Dũng (2002), Sáng tạo tác phẩm báo chí, Nxb Văn hoá - Thông
tin, Hà Nội.
14. Đức Dũng (2010), Báo chí và đào tạo báo chí, Nxb Văn hoá - Thông
tin, Hà Nội.
15. Nguyễn Văn Dững - Hoàng Anh (1998- sách dịch), Nhà báo bí quyết
kỹ năng nghề nghiệp, Nxb Lao động, Hà Nội.
16. Nguyễn Văn Dững (2000), Báo chí – những điểm nhìn từ thực tiễn, tập
1, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.
17. Nguyễn Văn Dững (chủ biên) (2006), Truyền thông – lí thuyết và kỹ
năng cơ bản, Nxb Lí luận chính trị, Hà Nội.
18. Nguyễn Văn Dững (chủ biên) (2011), Báo chí truyền thông hiện đại,
Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.
19. Nguyễn Văn Dững, Đỗ Thị Thu Hằng (2012), Truyền thông - lý thuyết
và kỹ năng cơ bản, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội.
20. Vũ Cao Đàm (2005), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Nxb
Khoa học kỹ thuật, Hà Nội.
21. Hà Minh Đức (chủ biên) (1994) (1996), Báo chí – những vấn đề lí luận
thực tiễn, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
22. Nguyễn Thị Trường Giang (2010), Báo mạng điện tử - Những vấn đề
cơ bản, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội.
23. Bùi Bửu Hà (2012), Thông tin chỉ dẫn đầu tư trên báo chí kinh tế Việt
Nam, Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại chúng, Trường Đại học Khoa
129
học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN), Hà Nội.
24. Nguyễn Văn Hà (2011), Giáo trình Cơ sở lí luận báo chí, Nxb Đại học
quốc gia Hồ Chí Minh, thành phố Hồ Chí Minh.
25. Trần Thị Thanh Hà (2008), Khối tạp chí kinh tế Việt Nam trong tiến
trình hội nhập và phát triển, Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại chúng,
Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN), Hà Nội.
26. Vũ Thị Hoa (2008), Báo chí phản ánh quá trình Việt Nam gia nhập tổ
chức thương mại thế giới (WTO), Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại
chúng, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN), Hà Nội.
27. Vũ Quang Hào (2001), Ngôn ngữ báo chí, Nxb Đại học quốc gia Hà
Nội.
28. Đỗ Thu Hằng (2000), Những vấn đề cơ bản về Tâm lí tiếp nhận của
công chúng báo chí, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.
29. Đinh Thị Thúy Hằng (2007), PR-Kiến thức và Đạo đức nghề nghiệp,
Nxb Lao động xã hội, Hà Nội.
30. Lê Mạnh Hoàn (2005), Tác động của luật doanh nghiệp đối với phát
triển kinh tế nông thôn, Luận văn thạc sỹ Luật học, Trường Đại học
Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN), Hà Nội.
31. Nguyễn Thanh Hương (2005), Tác động của báo chí đối với doanh
nghiệp, Luận văn thạc sĩ Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học
Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN), Hà Nội.
32. Đinh Văn Hường (2006), Các thể loại báo chí thông tấn, Nxb Đại học
Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
33. Đinh Văn Hường (2007), Tổ chức và hoạt động của tòa soạn, Nxb Đại
học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
34. Lê Ngọc Hường (2011), Truyền thông đại chúng Hoạt động PR của
các doanh nghiệp và báo in tại TP.HCM (qua khảo sát một số doanh
130
nghiệp và cơ quan báo chí, giai đoạn 2008-2010), Luận văn thạc sĩ
Truyền thông đại chúng, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn
(ĐHQGHN), Hà Nội.
35. Khoa Báo chí – Đại học khoa học xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc
gia Hà Nội (1996), Báo chí những vấn đề lý luận và thực tiến, tập 2,
Nxb Giáo dục, Hà Nội.
36. Luật doanh nghiệp 2014:
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/doanh-nghiep/Luat-Doanh-nghiep-
2014-259730.aspx
37. Luật báo chí 2016:
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Luat-Bao-chi-
2016-280645.aspx
38. Luật doanh nghiệp & cẩm nang tra cứu (2017), Nxb Lao động, Hà
Nội.
39. Luận giải về luật doanh nghiệp (hiện hành): 36 kế sách pháp lý của
doanh nghiệp (2018), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
40. Luật doanh nghiệp - Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa - Luật
thương mại và chính sách ưu đãi hỗ trợ phát triển doanh nghiệp
(2018), Nxb Lao động, Hà Nội.
41. Luật Doanh nghiệp Việt Nam: Tình huống - Dẫn giải - Bình luận
(2019), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
42. Nhiều tác giả (1996), Từ điển báo chí, Nxb Thành Phố. Hồ Chí Minh,
Hồ Chí Minh.
43. Nghị quyết số 59/NQ-CP về triển khai thi hành luật doanh nghiệp và
luật đầu tư:
https://vndoc.com/nghi-quyet-ve-trien-khai-thi-hanh-luat-doanh-
nghiep-va-luat-dau-tu-so-59-nq-cp/download
131
44. Lê Thị Nhã (2010), Lao động nhà báo, lí thuyết và kỹ năng cơ bản,
Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội.
45. Pháp luật doanh nghiệp: Quy định và tình huống (2019), Nxb Thành
phố Hồ Chí Minh, Tp.HCM.
46. Hoàng Phê (1992) Từ điển Tiếng Việt, Nxb Trung tâm từ điển ngôn
ngữ, Hà Nội.
47. Trần Thế Phiệt (1996), Tác phẩm báo chí, tập 3, Nxb Giáo Dục, Hà
Nội.
48. Philippe Treton, Ken Blanc Hard (Vũ Đình Phong dịch, 1996), Bùng
nổ truyền thông: Sự ra đời một ý thức hệ mới, Nxb Văn hóa thông tin,
Hà Nội.
49. Trần Quang (2005), Các thể loại báo chí chính luận, Nxb Đại học
Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
50. Trần Hữu Quang (2008), Xã hội học truyền thông đại chúng, Nxb Đại
học Mở thành phố Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh.
51. Mai Ngọc Quỳnh (2019), Thông tin chỉ dẫn đầu tư cho các tỉnh phía
Bắc trên báo điện tử trung ương và địa phương, Luận văn Thạc sĩ Báo
chí học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN),
Hà Nội.
52. Dương Xuân Sơn (2009), Giáo trình báo chí truyền hình, Nxb Đại học
Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
53. Dương Xuân Sơn – Đinh Văn Hường – Trần Quang (2007), Cơ sở lí
luận báo chí truyền thông, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.
54. Tạ Ngọc Tấn (2001), Truyền thông đại chúng, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
55. Tạ Ngọc Tấn (1999), Cơ sở lí luận báo chí, Nxb Lí luận chính trị, Hà
Nội.
132
56. Lê Thị Thảo (2005), Sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân dưới tác
động của Luật doanh nghiệp, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại
học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN), Hà Nội.
57. Hữu Thọ (1987), Nghĩ về nghề báo, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
58. Trung tâm từ điển học (2005), Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, Đà
Nẵng.
59. Từ điển bách khoa Việt Nam (2005), Nhà xuất bản Từ điển Bách khoa,
Hà Nội.
60. Văn bản pháp luật dành cho doanh nghiệpHiệp định đối tác toàn diện
và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) - Luật doanh nghiệp, Luật
đầu tư & chính sách ưu đãi hỗ trợ phát triển doanh nghiệp (2018), Nxb
Thế giới, Hà Nội.
61. Nguyễn Thị Hồng Vân (2009), Một số vấn đề đầu tư nước ngoài tại
Việt Nam qua báo chí, Luận văn thạc sĩ Truyền thông đại chúng,
Trường Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Hà Nội.
62. Nguyễn Như Ý (1999), Đại từ điển Tiếng Việt, Nxb Văn hóa thông tin,
133
Hà Nội, Hà Nội.
PHỤ LỤC 1
Phiếu thăm dò ý kiến
PHIẾU KHẢO SÁT TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH NGHIỆP
2014 TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ
Kính thưa: Qúy vị!
Để phục vụ cho nghiên cứu, xây dựng luận văn Thạc sĩ chuyên ngành
Báo chí học, chúng tôi thực hiện cuộc khảo sát về “Truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử”; rất mong nhận được sự hợp tác, giúp đỡ
của quý vị qua việc đánh dấu vào ô trống trong câu hỏi dưới đây. Kết quả từ
cuộc khảo sát này sẽ phục vụ cho việc nghiên cứu, đề xuất với cơ quan có
thẩm quyền nhằm đưa ra các phương hướng và các giải giáp nhằm nâng cao
hiệu quả truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử trong thời
gian tới.
Tác giả luận văn rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét, đánh giá
khách quan của quý vị. Những ý kiến của quý vị sẽ được sử dụng trong công
trình nghiên cứu của chúng tôi với tư cách là cứ liệu khoa học.
Xin quý vị vui lòng trả lời các câu hỏi bằng cách khoanh tròn hoặc
đánh dấu (X) vào đáp án mà quý vị cho là đúng nhất trong Phiếu khảo sát
này. Những câu trả lời của quý vị sẽ là nguồn tư liệu quý để chúng tôi thực
hiện luận văn của mình.
Xin chân thành cám ơn sự cộng tác của quý vị!
Tác giả luận văn
134
Nguyễn Thị Thanh Tâm
A. THÔNG TIN CÁ NHÂN CỦA NGƢỜI TRẢ LỜI
(Khoanh tròn vào 1 đáp án A hoặc B, C, D)
1. Giới tính?
A. Nam B. Nữ
2. Quý vị thuộc độ tuổi nào sau đây?
A. Từ 18 - 24 C. Từ 35 - 55
B. Từ 25 - 34 D. Trên 60 tuổi
3. Trình độ học vấn của quý vị?
A. Trên đại học D. Trung học phổ thông
B. Đại học, cao đẳng E. Trung học cơ sở
F. Tiểu học C. Trung cấp
4. Công việc
D. Tự do A. CCVCNN
E. Sinh viên B. Doanh nghiệp
C. Công nhân
B. NỘI DUNG KHẢO SÁT
Câu hỏi 1: Theo qúy vị truyền thông về Luật doanh nghiệp thông qua
phương tiện truyền thông nào là hiệu quả nhất?
A. Báo chí
B. Tờ rơi, tờ gấp
B. Sách
C. Hội nghị
D. Cuộc thi tìm hiểu
E. Tọa đàm
Câu hỏi 2: Qúy vị thường tiếp nhận thông tin về Luật doanh nghiệp thông
qua các loại hình báo chí nào?
A. Báo in
C. Truyền hình
B. Phát thanh
D. Báo điện tử
A. Báo Tuổi trẻ Online
E. Báo Lao động
B. Báo Dân trí
F. Báo Pháp luật Việt Nam
135
Câu hỏi 3: Qúy vị thường đọc báo điện tử nào?
C. Báo Vnxpress
G. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh
D. Báo VietNamNet
H. Báo khác (ghi rõ nếu có)........................
Câu hỏi 4: Theo qúy vị truyền thông của Luật doanh nghiệp 2014 trên báo
điện tử có những ưu điểm gì?
A. Đối tượng tác động rộng
B. Hình thức phong phú, hấp dẫn
C. Tính nhanh chóng, kịp thời
D. Tính phổ cập
E. Vấn đề khác (nếu có ghi rõ).........................................................
Câu hỏi 5: Qúy vị thường theo dõi nội dung thông tin truyền thông nào
của Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử ?
A. Phổ biến những cải cách về văn bản pháp luật trong thể chế kinh tế
B. Quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp
C. Về việc thành lập doanh nghiệp và công ty
D. Vấn đề khác (nếu có ghi rõ).........................................................
Câu hỏi 6: Theo quý vị, những dung thông tin truyền thông nào của
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử là?
A. Phong phú C. Bình thường
B. Chưa phong phú D. Ý kiến khác
Câu hỏi 7: Theo quý vị, những dung thông tin truyền thông nào của
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử cần có những thay đổi gì?
A. Cần có nhiều bài viết chuyên sâu hơn
B. Tăng cường đăng tải các thông tin phổ biến những cải cách về
văn bản pháp luật Luật doanh nghiệp 2014
C. Tập trung hơn nữa vào những vấn đề nổi cộm, bức xúc trong
quá trình thực thi Luật doanh nghiệp 2014
136
D. Giảm phản ánh các nội dung tiêu cực, đẩy mạnh các nội dung
tích cực
Câu hỏi 8: Về hình thức thông tin truyền thông nào của Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử quý vị thấy?
A. Rất hấp dẫn C. Bình thường
B. Hấp dẫn D. Không hấp dẫn
E. Hoàn toàn không hấp dẫn
Câu hỏi 9: Theo quý vị, hình thức thông tin truyền thông nào của Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử cần có những thay đổi gì?
A. Sử dụng nhiều các phương tiện truyền thông đa phương tiện
(hình ảnh tĩnh, hình ảnh động, videclip, audio...)
B. Đa dạng hóa các thể loại
C. Có thiết kế, bố cục và giao diện bắt mắt hơn
D. Sử dụng nhiều hơn các bảng biểu, biểu đồ hinh họa
Câu hỏi 10: Quý vị, đánh giá như thế nào về mức độ đáp ứng các yêu cầu
về thông tin truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay?
Các yêu cầu Mức độ
Tốt Trung Kém
bình
Tính kịp thời
Đúng pháp luật
Chân thực, khách quan
Phù hợp với đối tượng
Định hướng đúng đắn của thông tin
Về hình thức: đảm bảo yêu cầu ngắn gọn,
súc tích, chính xác, ngôn ngữ giản dị, trong
sách, dễ hiểu, cách thể hiện phong phú, hấp
137
dẫn
Câu hỏi 11: Theo quý vị, công tác thông tin truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử thế nào?
A. Rất hiệu quả C. Trung bình
B. Hiệu quả D. Chưa hiệu quả
Câu hỏi 12: Theo quý vị, truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên
báo điện tử cần có những tác động nào sau đây?
A. Nâng cao trách nhiệm của các cơ quan tổ chức nói chung và
cơ quan tư pháp trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của
mình.
B. Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của công dân và doanh
nghiệp và tổ chức
C. Giải đáp những thắc mắc của công dân và tổ chức, góp phần
giảm thiểu số vụ kiến nghị, tố cáo, khiếu nại
D. Giúp công dân, tổ chức nắm được quyền lợi và nghĩa vụ của
mình trong thực hiện đúng chủ trương, đường lối, pháp luật
và tự bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình.
E. Giúp mỗi công dân có thêm hiểu biết về pháp luật, qua đó
thực hiện và vận động những người khác thực hiện nghiêm
chỉnh pháp luật.
Câu hỏi 13: Theo quý vị, báo điện tử cần làm gì để nâng cao hiệu
quả truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014?
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
138
Xin cám ơn quý vị đã nhiệt tình cộng tác với chúng tôi!
PHỤ LỤC 2
KẾT QUẢ KHẢO SÁT TRUYỀN THÔNG VỀ LUẬT DOANH NGHIỆP
2014 TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ
Để đề tài này được hoàn thành một cách trọn vẹn, khách quan và chính
xác hơn, chúng tôi đã phát phiếu khảo sát nhằm thăm dò ý kiến những ý kiến
của công chúng về truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Tổng số phiếu tác giả phát ra là 300 phiếu thu về 300 phiếu. Đối tượng công
chúng được thăm dò bao gồm công nhân đang sinh sống và làm việc tại 03
quận thành phố Hà Nội: quận Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm, quận Cầu
Giấy. Trong 300 phiếu khảo sát tại các khu vực trên, tác giả luận văn thu về
có 161 phiếu là nam giới, 139 phiếu là nữ giới.
Đánh giá sự hiểu biết, nhận thức của công chúng truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử và ảnh hưởng, tác động của nó đối với
cuộc sống thông qua kết quả thu được từ phiếu khảo sát. Tác giả luận văn có
nhận định rằng: “đại đa số công chúng công nhân được khảo sát đều có sự
hiểu biết đúng đắn về tầm quan trọng của truyền thông về Luật doanh nghiệp
139
2014 trên báo điện tử”.
Kết quả khảo sát đƣợc thể hiện cụ thể qua các bảng thống kê dƣới đây:
BẢNG THỐNG KÊ PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN
TT Nội dung Quận Hai Quận Hoàn Quận Cầu 3 Tỷ lệ
Bà Trƣng Kiếm Giấy đơn chung
vị
Tổng Tỷ Tổng Tỷ Tổng Tỷ
số lệ % số lệ lệ số
% % phiếu phiếu phiếu
bình bình bình
chọn chọn chọn
1. Theo qúy vị truyền thông về Luật DN 2014 thông qua
phương tiện truyền thông nào là hiệu quả nhất?
Báo chí
Sách
88 29,3 90 30,0 89 29,7 267 89,0
Tờ rơi, tờ gấp
32 10,7 39 13,0 32 33,0 103 34,3
140
39 13,0 43 14,3 39 10,7 121 82,1
Hội nghị
Cuộc thi tìm hiểu
26 8,7 31 10,3 28 9,3 85 57,1
92 30,7 95 31,7 94 31,3 281 93,7
Tọa đàm 39 13,0 44 14,7 41 13,7 124 41,3
2. Qúy vị thường tiếp nhận thông tin về Luật DN 2014 thông
qua các loại hình báo chí nào?
Báo in 48 16,0 44 14,7 41 13,7 133 44,3
Phát thanh 32 10,7 37 12,3 35 11,7 104 34,7
Truyền hình 46 15,3 40 13,3 47 15,7 133 44,3
Báo điện tử 89 29,7 85 28,3 87 29,0 261 87,0
Báo Tuổi trẻ Online
3. Qúy vị thường đọc báo điện tử nào?
Báo Dân trí
77 25,7 82 27,3 80 26,6 239 79,7
Báo Vnxpress
82 27,3 85 28,3 86 28,7 253 84,3
Báo VietNamNet
89 29,7 90 30,0 90 30,0 269 89,7
Báo Lao động
78 26,0 79 26,3 77 25,7 234 78,0
Báo Pháp luật Việt Nam
82 27,3 85 28,3 80 25,7 247 82,3
141
75 25,0 76 25,3 74 24,7 225 75,0
Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh
Báo khác
79 26,3 78 26,0 77 25,7 234 78,0
23 7,7 20 6,7 22 7,3 65 21,7
4. Theo qúy vị truyền thông của Luật DN 2014 trên báo điện tử
có những ưu điểm gì?
Đối tượng tác động rộng 62 20,7 59 19,7 178 59,3 19,0 57
Hình thức phong phú, hấp dẫn 70 23,3 74 24,7 212 70,7 22,7 68
Tính nhanh chóng, kịp thời 89 29,7 89 29,7 266 88,7 29,3 88
Tính phổ cập 87 29,0 88 29,3 260 86,7 28,3 85
Vấn đề khác 13 4,3 14 4,7 37 12,3 3,3 10
5. Qúy vị thường theo dõi nội dung thông tin truyền thông nào
của Luật DN 2014 trên báo điện tử ?
Phổ biến những cải cách về VBPL trong thể chế KT 79 26,3 80 26,7 236 78,7 25,7 77
Quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp 75 25,0 74 24,7 221 73,7 24,0 72
Về việc thành lập doanh nghiệp và công ty 75 25,0 73 24,3 218 72,7 23,3 70
Tư vấn luật 81 27,0 80 26,7 240 80,0 26,3 79
142
Những gương điển hình thực hiện tốt Luật DN 2014 69 23,0 68 22,7 202 67,3 21,7 65
6. Theo quý vị, nội dung thông tin truyền thông về Luật DN
2014 trên báo điện tử là?
Phong phú 50 12,7 52 12,3 49 12,0 151 50,3
Bình thường 33 11,7 30 11,3 31 11,0 94 31,3
Chưa phong phú 10 6,3 12 7,3 11 7,3 33 11,0
Ý kiến khác 7 2,7 6 2,3 9 3,0 22 7,4
7. Theo quý vị, những dung thông tin truyền thông nào của
Luật DN 2014 trên báo điện tử cần có những thay đổi gì?
Cần có nhiều bài viết chuyên sâu hơn 87 29,0 88 29,3 89 29,7 264 88,0
Tăng cường đăng tải các thông tin phổ biến những cải 79 26,3 81 27,0 80 26,7 240 80,0 cách về VBPL Luật DN 2014
Tập trung hơn nữa vào những vấn đề nổi cộm, bức xúc 88 29,3 90 30,0 89 29,7 267 89,0 trong quá trình thực thi Luật DN 2014
Giảm phản ánh các nội dung tiêu cực, đẩy mạnh các nội 57 19,0 58 19,3 60 20,0 175 58,3 dung tích cực
143
8. Về hình thức thông tin truyền thông nào của Luật DN 2014
trên báo điện tử quý vị thấy?
Rất hấp dẫn 28 9,3 29 9,7 27 9,0 84 28,0
Hấp dẫn 30 10,0 29 9,7 31 10,3 90 30,0
Bình thường 21 7,0 24 8,0 26 8,7 71 23,7
Không hấp dẫn 12 4,0 11 3,7 9 3,0 32 10,6
Hoàn toàn không hấp dẫn 9 3,0 7 11,0 7 2,3 23 7,7
9. Theo quý vị, hình thức thông tin truyền thông nào của
Luật DN 2014 trên báo điện tử cần có những thay đổi gì?
Sử dụng nhiều các phương tiện TTĐPT (hình ảnh tĩnh, 77 25,7 79 26,3 80 26,7 236 78,7
hình ảnh động, videclip, audio...)
Đa dạng hóa các thể loại 87 29,0 89 29,7 89 29,7 265 88,3
Có thiết kế, bố cục và giao diện bắt mắt hơn 89 29,7 90 30,0 91 30,3 270 90,0
Sử dụng nhiều hơn các bảng biểu, biểu đồ hinh họa 88 29,3 82 27,3 89 29,7 259 86,3
10. Theo quý vị, công tác thông tin truyền thông Luật DN 2014
trên báo điện tử thế nào?
144
Rất hiệu quả 27 9,0 25 8,3 27 9,0 79 26,3
Hiệu quả 10,0 10,7 30 32 29 9,7 91 30,3
Trung bình 18 6,0 20 18 6,0 56 18,7 6,7
Chưa hiệu quả 18 6,0 16 19 6,3 53 17,7 5,3
Hoàn toàn chưa hiệu quả 7 2,3 7 7 23,0 21 7,0 2,3
11. Theo quý vị, truyền thông về Luật DN 2014 trên báo điện tử
cần có những tác động nào sau đây?
Nâng cao trách nhiệm của các CQTC nói chung và CQTP 100 100 100 100 100 100 300 100 trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của mình.
Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của công dân và 100 100 100 100 100 100 300 100 doanh nghiệp và tổ chức
Giải đáp những thắc mắc của ND và tổ chức, góp phần 100 100 100 100 100 100 300 100 giảm thiểu số vụ KN, TC, KN (đặc biệt là KN vượt cấp)
Giúp công dân, tổ chức nắm được quyền lợi và nghĩa vụ
của mình trong thực hiện đúng chủ trương, đường lối của 100 100 100 100 100 100 300 100
Đảng, PLNN và tự bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của
145
mình.
PHỤ LỤC 3
Nội dung phỏng vấn sâu
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập- tự do- hạnh phúc
----------o0o----------
ĐƠN ĐỀ NGHỊ CUNG CẤP THÔNG TIN
Kính gửi: - Chuyên gia/nhà quản lý
- Biên tập viên, Phóng viên các báo điện tử
Tôi là: Nguyễn Thị Thanh Tâm
Đơn vị công tác: Báo Pháp Luật Việt Nam
Website: https://baophapluat.vn/
Chức vụ: Biên tập viên
Hiện nay, Tôi đang thực hiện một đề tài nghiên cứu khoa học phục vụ
luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ tại Trường Đại học khoa học xã hội và Nhân văn
(ĐHQGHN), Đề tài có tựa đề như sau: “Truyền thông về Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử”
Vì vậy, Tôi làm đơn này kính đề nghị Qúy vị tạo điều kiện hỗ trợ cung
cấp những thông tin cần thiết giúp tôi trong việc khảo sát các nội dung và phương
thức báo chí về: Truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử.
Kèm theo đơn này là các biên bản phỏng vấn sâu các thông tin tôi cần thu thập
trong quá trình khảo sát phục vụ cho việc nghiên cứu của mình. Rất mong nhận
được sự giúp đỡ của Quý vị để tôi hoàn thành Luận văn tốt nghiệp.
Mọi chi tiết xin liên hệ: Tôi xin chân thành cảm ơn!
ĐT:
146
Email:
BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU 1
Dành cho Nhà lãnh đạo quản lí
Đề tài: Truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
Thời gian phỏng vấn: tháng 04/2019
1.1. Ông Mạc Quốc Anh - Bí thƣ Đảng ủy , Phó Chủ tịch, Tổng thƣ
ký tại Hiệp Hội Doanh Nghiệp nhỏ và vừa Thành Phố Hà Nội (Hanoisme)
Câu hỏi: Xin ông hãy đánh giá vai trò của việc truyền thông về Luật
Doanh nghiệp 2014 trên các báo điện tử hiện nay?
Trả lời: Trong thời đại “kỷ nguyên số”, ở bất cứ nơi đâu, chỉ cần một
chiếc smartphone hay laptop có kết nối Internet thì độc giả có thể thỏa sức tìm
kiếm thông tin trên trang báo điện tử ở mọi lĩnh vực khác nhau. Nội dung bài
viết trên các trang báo điện tử vô cùng đa dạng, do đó để tuyên truyền phổ biến
văn bản pháp luật là rất thuận tiện nhất là các Doanh nhân thường xuyên sử
dụng phương tiện đó để thu thập thông tin cần thiết liên quan đến Doanh
nghiệp kể từ khi Luật DN 2014 có hiệu lực. Thậm chí, độc giả có thể truy cập
24/7 hay 7 ngày/tuần, điều đó khiến cho báo điện tử trở thành kênh thông tin
ngày càng được ưa chuộng trên toàn quốc.
Báo điện tử với vai trò của mình đã có đóng góp thiết thực trong
công tác truyền thông Luật doanh nghiệp 2014, báo điện tử đã thông tin về
những những quy định trong việc thành lập doanh nghiệp; Công ty trách
nhiệm hữu hạn; quy định về chia doanh nghiệp; tách doanh nghiệp; hợp
nhất doanh nghiệp; sáp nhập doanh nghiệp; chuyển đổi loại hình doanh
nghiệp; tạm ngừng kinh doanh; giải thể doanh nghiệp; phá sản doanh
nghiệp; quy định về trách nhiệm các cơ quan quản lý nhà nước; cơ quan
đăng ký kinh doanh; xử lý vi phạm; thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký
doanh nghiệp; hiệu lực thi hành; quy định chi tiết.... Báo chí nói chung và
báo điện tử nói riêng là diễn đàn của quần chúng nhân, của nhóm công
chúng doanh nghiệp chuyên biệt cùng trao đổi, đánh giá về các hoạt động
147
liên quan đến Luật doanh nghiệp.
Câu hỏi: Theo ông nhu cầu của công chúng hiện nay đối với việc tiếp
nhận về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử như thế nào?
Trả lời: Công chúng đánh giá cao việc các báo điện tử thường xuyên
cung cấp thông tin trên trang về các chính sách, luật pháp, các văn bản quy
phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện Luật Doanh nghiệp,
Thông qua báo Điện tử, góp phần đổi mới nhận thức của xã hội, tạo nên
sự đồng thuận, sự cảm thông, chia sẻ của xã hội đối với doanh nghiệp, doanh
nhân. Báo điện tử với những đặc trưng của mình là công cụ quan trọng, góp
phần tích cực, chủ động tuyên truyền chế độ chính sách Luật Doanh nghiệp
2014 để Doanh nghiệp có nhận thức đúng về chính sách pháp luật trên cơ sở đó
doanh nghiệp, doanh nhân thực thi pháp luật được nghiêm túc. Điều đó không
chỉ có tác dụng động viên những doanh nghiệp, những người có chí làm giàu,
mong muốn đóng góp tài năng của mình cho đất nước mà còn góp phần tạo
dựng môi trường xã hội thuận lợi cho kinh doanh, khuyến khích tư tưởng làm
giàu chính đáng, làm ra ngày càng nhiều của cải, góp phần xây dựng đất nước
giàu, mạnh.
Câu hỏi: Xin ông hãy cho biết về những hạn chế về Luật Doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử?
Trả lời: Đặc biệt, với sự xuất hiện của loại hình báo điện tử, các thông
tin được cập nhật gần như tức thì, đa dạng, giúp doanh nghiệp nhanh có được
nhiều thông tin cần thiết để tham khảo, đối chiếu, so sánh, kiểm chứng, phân
tích và tổng hợp. Chúng ta có thể tìm thấy đủ các loại và các cấp độ thông tin
kinh tế trên báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng như: thông tin
về nguồn vốn, đối tác kinh doanh, chính sách kinh tế, thị trường kinh doanh,
tâm lý người tiêu dùng, khoa học công nghệ, thị trường nhân công, đào tạo lao
động...; kinh nghiệm nước ngoài về xử lý các vấn đề kinh tế, các vấn đề doanh
nghiệp đang vướng mắc, từ đó doanh nghiệp tìm thấy những gợi ý cho các
148
hướng đi của mình.
Câu hỏi: Ông có thể đưa ra giải pháp để nâng cao chất lượng về truyền
thông Luật Doanh nghiệp?
Trả lời: Để các hoạt động thông tin, tuyên truyền nói chung, tuyên
truyền phát triển doanh nghiệp trên báo chí nước ta nói riêng, khách quan,
trung thực, Đảng và Nhà nước cần tạo điều kiện cho báo chí luôn luôn bám sát
được thực tiễn, tiếp cận được với đầu nguồn tin để nắm bắt được bản chất của
những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước nhằm có những luận giải, thông tin
chính xác, khoa học. Cụ thể:
- Đảng và Nhà nước kịp thời ban hành các chủ trương, chính sách phù
hợp về hoạt động và quản lý báo chí trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và chủ động hội nhập quốc tế, để báo chí
lấy đó làm căn cứ hoạt động và hoạt động đúng pháp luật, thể hiện được tôn chỉ
mục đích, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao.
- Các cơ quan có trách nhiệm cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát
để các hoạt động thông tin, tuyên truyền của báo chí đúng với đường lối, chủ
trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Riêng đối với hoạt động
tuyên truyền phát triển doanh nghiệp cần có sự chỉ đạo cụ thể để tránh tình
trạng tuyên truyền phiến diện, tuyệt đối hoá mặt này hoặc mặt khác, gây nên sự
hiểu lầm làm hạn chế sự phát triển chung.
- Có chính sách đúng mực đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng
những người làm báo để họ phát huy đúng sở trường, năng lực trong hoạt động
sáng tạo, cũng như phát huy phẩm chất tốt đẹp của người làm báo cách mạng
trong mọi tình huống, trong mọi thử thách.
149
Xin chân thành cảm ơn ông!
1.2. Ông Phan Đức Hiếu – Phó Viện trƣởng, Viện nghiên cứu kinh
tế Trung ƣơng
Câu hỏi: Xin ông hãy đánh giá vai trò của việc truyền thông về Luật
Doanh nghiệp 2014 trên các báo điện tử hiện nay?
Trả lời: Nói về báo điện tử, trong những năm gần đây, sự phát triển
của các trang báo điện tử giúp cho việc đưa tin mọi mặt về đời sống xã hội
được tốt, nhanh hơn. Trong lĩnh vực truyền thông về Luật Doanh nghiệp
2014 thì chúng tôi thấy báo điện tử giữ vai trò ngày càng quan trọng. So
với Luật doanh nghiệp trước đó, Luật doanh nghiệp 2014 đã có những
điểm mới về: Đăng ký kinh doanh; Con dấu của doanh nghiệp; Điều kiện
tiến hành họp Đại hội đồng cổ đông công ty; Người đại diện theo pháp luật
của doanh nghiệp; Hợp nhất, sáp nhập doanh nghiệp... đã được báo chí nói
chung và báo điện tử nói riêng đưa tin kịp thời. Người dân đã tìm đến báo
điện tử để tìm kiếm các thông tin về Luật doanh nghiệp 2014 như một
trong những kênh thông tin phổ biến nhất. Và truyền thông về Luật Doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử cũng đã góp phần trong việc nâng cao nhận
thức cộng đồng và doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật về kinh
doanh tại Việt Nam.
Câu hỏi: Theo ông nhu cầu của công chúng hiện nay đối với việc tiếp
nhận về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử như thế nào?
Trả lời: Có thể nói các báo điện tử là kênh thông tin cơ bản, dễ tiếp cận
đối với nhiều người dân, nhất là đối với các doanh nghiệp. Nhu cầu thông tin
hiểu rõ về những thông tư, chỉ thị, Đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước về Luật doanh nghiệp 2014 là lớn. Chúng tôi đã hỏi nhiều người
dân, và cả các doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam thì thấy phần lớn
người dân khi cần thông tin về Luật doanh nghiệp đã sử dụng mạng internet để
tìm kiếm thông tin về những thông tư, chỉ thị, Đường lối, chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước về Luật doanh nghiệp trên báo điện tử.
Câu hỏi: Xin ông hãy cho biết về những hạn chế về Luật Doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử?
Trả lời: Những hạn chế của báo điện tử trong quá trình truyền thông về
150
Luật Doanh nghiệp 2014:
- Những thông tin không chính xác về thông tin truyền thông về Luật
Doanh nghiệp 2014 sẽ khiến cho người dân hiểu không đúng về Luật doanh
nghiệp 2014.
- Việc đưa tin tràn lan nhưng không bị ràng buộc trách nhiệm nếu đưa
tin sai và gây hậu quả không tốt đến đến người dân, doanh nghiệp.
- Đối với khu vực không có internet, những người không thường xuyên
sử dụng internet thì tiếp cận truyền thông về Luật Doanh nghiệp 2014 từ báo
điện tử là hạn chế.
Đúng là thực tế khảo sát cho thấy có nhiều hạn chế truyền thông về Luật
Doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử. Theo tôi nguyên nhân là do:
- Thứ nhất là việc đăng tải thông tin về Luật Doanh nghiệp 2014còn quá
dễ dàng, có báo “cắt” “dán” thông tin, trích dẫn không đúng.
- Thứ hai là các trang báo điện tử hầu hết không có chuyên mục riêng về
tư vấn Luật doanh nghiệp 2014.
- Thứ ba là chỉ có số ít nhà báo, người viết bài trách nhiệm chưa cao
chạy theo số lượng, hiện tượng, đăng tin chưa khách quan.
Câu hỏi: Ông có thể đưa ra giải pháp để nâng cao chất lượng về truyền
thông Luật Doanh nghiệp?
Trả lời: Theo tôi, Báo điện tử cần đa dạng hóa các hình thức thể hiện
nội dung truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014; đổi mới cách tiếp cận
bạn đọc; tìm hiểu nhu cầu thông tin của bạn đọc; báo chí tham gia giải
quyết vấn đề bức xúc nảy sinh trong hoạt động kinh tế của doanh nghiệp
trong nước và nước ngoài. Ngoài ra, báo điện tử cần phải phổ cập internet
trên diện rộng. Cần nắm chắc, chính xác thông tin về Luật doanh nghiệp
2014. Cần phổ biến thông tin về Luật doanh nghiệp 2014 một cách dễ hiểu
và tường tận đến cộng đồng.
151
Xin chân thành cảm ơn ông!
1.3. Luật sƣ Nguyễn Thị Thu Hoài – Giám đốc Công ty Luật TNHH
Thuế và Luật Hà Nội – Đoàn Luật sƣ TP Hà Nội
Câu hỏi: Xin bà hãy đánh giá vai trò của việc truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên các báo điện tử hiện nay?
Trả lời: Truyền thông có vai trò vô cùng quan trọng đối với hoạt động
sản xuất kinh doanh của DN. Mối quan hệ giữa DN và báo chí là mối quan hệ
hai chiều, gắn bó, hỗ trợ lẫn nhau. Qua các hoạt động truyền thông mà cá nhân,
tổ chức trong và ngoài nước mới biết đến quy định pháp luật và thực hiện quy
định pháp luật đúng quy trình, đúng cách, tiết kiệm thời gian, chi phí. Truyền
thông giúp xóa bỏ khoảng cách địa lý và thông tin, mở rộng sự hợp tác song
phương, đa phương của những nền kinh tế khác nhau, có cơ hội học tập và hội
nhập với những nền kinh tế phát triển, mở rộng và phát triển hoạt động sản xuất
kinh doanh trong và ngoài nước. Có truyền thông chúng ta mới biết các Doanh
nghiệp nước ngoài phát triển đến thế nào, các Doanh nghiệp Việt Nam còn
thiếu gì và cần phải hoàn thiện, phát triển lĩnh vực nào,…
Nói về vấn đề Truyền thông về luật DN 2014, đây là mảng nhỏ của
truyền thông nói chung, với mục đích giới thiệu Luật Doanh nghiệp 2014 tới
độc giả.
Với sự phát triển của truyền thông trong thời đại 4.0, doanh nghiệp chỉ
cần kết nối internet là có thể tìm hiểu về hầu hết mọi lĩnh vực trong kinh doanh:
thành lập, thay đổi, tái cơ cấu doanh nghiệp, Thủ tục xin cấp các loại giấy phép:
Giấy phép đầu tư xây dựng, Giấy phép cho Trung tâm tư vấn du học, Giấy
phép cho thuê lại lao động,…thủ tục về thuế, về BHXH,… và mọi thủ tục mà
các doanh nghiệp đều phải tìm hiểu để thực hiện. Do đó việc truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 không những giúp phổ biến kiến thức pháp luật tới
độc giả, đặc biệt là các doanh nghiệp. Việc truyền thông về Luật DN 2014 giúp
đưa thông tin nhanh với độ chính xác cũng rất cao, để thông qua đó Doanh
152
nghiệp cũng có thể tiết kiệm thời gian, chi phí, rút ngắn thời gian tiếp cận với
Luật Doanh nghiệp – một đạo luật gần gũi, chi phối nhiều tới hoạt động của
doanh nghiệp.
Với những lợi ích thiết thực có thể nhìn thấy được, truyền thông nói
chung và truyền thông về Luật Doanh nghiệp 2014 nói riêng là việc làm vô
cùng cần thiết, quan trọng, giúp tối ưu hiệu quả phổ biến giáo dục pháp luật,
tuyên truyền pháp luật doanh nghiệp cho doanh nghiệp và độc giả, đưa độc giả
đến tiếp cận nhanh chóng, nhằm hướng tới việc triển khai, thi hành Luật doanh
nghiệp 2014 một cách hiệu quả.
Câu hỏi: Theo bà nhu cầu của công chúng hiện nay đối với việc tiếp
nhận về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử như thế nào?
Trả lời: Luật Doanh nghiệp được ban hành vào năm 2014 và hiện nay
đã thi hành được hơn 4 năm rồi. Tôi thấy rằng người dân đang ngày càng quan
tâm về pháp luật nói chung và Luật Doanh nghiệp nói riêng. Bởi lẽ hoạt động
thành lập doanh nghiệp đang ngày càng mở rộng, mỗi ngày có hàng trăm
doanh nghiệp thành lập trên cả nước. Thông tin tại Hội nghị Tổng kết thi hành
Luật Doanh nghiệp 2014 và Luật Đầu tư 2014 cũng cho thấy Trong vòng 01
năm từ khi thực hiện Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp (1/7/2015 - 1/7/2016), cả
nước đã có hơn 105.975 doanh nghiệp được thành lập mới, với số vốn 767.900
tỷ đồng, bình quân vốn là 7,25 tỷ đồng/doanh nghiệp. Như vậy, số doanh
nghiệp thành lập mới tăng 27,8%, vốn đăng ký mới cũng tăng trên 42% và bình
quân vốn tăng 11% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, trong trong giai
đoạn này cũng đã có 23.950 lượt doanh nghiệp tăng vốn điều lệ với tổng số vốn
đăng ký tăng thêm là 690 nghìn tỷ đồng.
Gần đây nhất, theo số liệu Thống kê của Sở Kế hoạch Đầu tư, tổng số
doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong 07 tháng đầu năm 2019
là 103.599 doanh nghiệp (tăng 9,6% so với cùng kỳ 2018), bao gồm: 79.310
doanh nghiệp thành lập mới (tăng 4,6%) và 24.289 doanh nghiệp quay trở lại
hoạt động (tăng 29,9%). Trung bình mỗi tháng có 14.800 doanh nghiệp gia
153
nhập và tái gia nhập thị trường.
Hiện nay cùng với sự phát triển của internet và đặc biệt là thời đại 4.0.
Việc Cơ quan Nhà nước xây dựng Hệ thống thủ tục trực tuyến đã giúp Doanh
nghiệp giải quyết vấn đề thời gian và chi phí đi lại. Hầu hết các DN đều sử
dụng Internet cho những thủ tục cơ bản gắn liền với Doanh nghiệp như: khai
thuế, đăng ký và thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh online, tra cứu thông tin
của đối tác doanh nghiệp trên Hệ thống, thực hiện thủ tục cơ cấu lại doanh
nghiệp như chuyển nhượng cổ phần, chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu,
chào bán cổ phần riêng lẻ, mua bán, sáp nhập doanh nghiệp,... Việc ứng dụng
Internet hay đặc biệt là truyền thông về Luật Doanh nghiệp 2014 vì thế có ý
nghĩa vô cùng quan trọng.
Cùng với hàng loạt các đạo luật quan trọng như Luật đấu thầu, Luật kinh
doanh bất động sản, Luật phá sản, các Luật về thuế…, Luật Doanh nghiệp
2014 đã góp phần xóa bỏ rào cản về đầu tư kinh doanh không phù hợp với kinh
tế thị trường và cam kết hội nhập của Việt Nam, tạo cơ sở pháp lý cho việc cải
thiện môi trường đầu tư kinh doanh theo hướng ngày càng thuận lợi, minh bạch
và bình đẳng giữa các nhà đầu tư.
Với những lợi ích tôi vừa nêu trên và những con số thống kê cho thấy
nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu Luật doanh nghiệp sẽ còn gia tăng lên rất nhiều
theo thời gian. Truyền thông cần phải phát triển để phát huy vai trò tối quan
trọng đối với xã hội và đặc biệt là đối với doanh nghiệp.
Câu hỏi: Xin bà hãy cho biết những hạn chế về truyền thông Luật doanh
nghiệp 2014 trên báo điện tử?
Trả lời: Hiện nay tôi nhận thấy 2 hạn chế lớn nhất mà truyền thông
Luật Doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử là:
Thứ nhất, truyền thông chưa thật sư phát huy hết khả năng “định hướng”
và “mở rộng sáng tạo”. Mọi người thường hay nghĩ là Luật nói chung hay Luật
Doanh nghiệp nói riêng rất khô khan, chính vì thế người dân không quan tâm
tìm hiểu. Đến khi thành lập Doanh nghiệp thì có rất nhiều người vẫn còn nói
154
với Luật sư là không biết gì, không biết quy định ở đâu và Doanh nghiệp thành
lập ra sẽ hoạt động như thế nào. Nếu người đứng đầu doanh nghiệp không biết
gì, không quan tâm chú trọng đến vấn đề pháp lý thì rất nguy hiểm. Doanh
nghiệp có phát triển, có mở rộng được thì cần phải chú trọng xây dựng hành
lang pháp lý song song với phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. Cái hạn
chế tiềm tàng ở đây là Truyền thông chưa có những hoạt động tuyên truyền phù
hợp, nội dung và hình thức truyền thông pháp lý chưa mới mẻ, phong phú và
phù hợp với thị hiếu người dân, doanh nghiệp.
Thứ hai là về Hệ thống thông tin, việc Doanh nghiệp sử dụng Internet
trong việc thực hiện các thủ tục đăng ký, thay đổi nội dung đăng ký doanh
nghiệp, kê khai, nộp thuế điện tử, đăng ký Mã số thuế cho lao động, kê khai,
đóng thuế điện tử, xây dựng thang, bảng lương, nội quy lao động,… Như con
số tôi đã nêu trên, hàng ngày có hàng trăm doanh nghiệp thành lập, nhưng con
số ấy lại tỷ lệ nghịch với sự hiểu biết của người dân về pháp luật doanh nghiệp.
Trên trang Web của Bộ Kế hoạch và đầu tư đã có những hướng dẫn ngắn gọn
về các thủ tục nhưng tôi nghĩ mọi hoạt động hướng dẫn đều nên được xây dựng
bài bản, có sự liên kết, hướng dẫn các công việc cho doanh nghiệp từ khi chuẩn
bị thành lập đến đăng ký kê khai thuế ban đầu như thế nào, các quy định của
pháp luật đối với các loại hình công ty, nhóm công ty, việc tổ chức lại, giải thể,
phá sản doanh nghiệp; những lưu ý và những lỗi mà doanh nghiệp hay gặp
phải,…
Câu hỏi: Bà có thể đưa ra giải pháp để nâng cao chất lượng về truyền
thông Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay?
Trả lời: Trước hết, tôi muốn nhấn mạnh rằng, giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng trong bất cứ ngành nghề, lĩnh vực, hoạt động nào cũng mang tính
quá trình và cần có sự hợp tác, phối hợp của một bộ máy liên quan, tác động
thay đổi cả những yếu tố khách quan và chủ quan. Tuy nhiên dưới đây tôi cũng
xin đưa ra một số những giải pháp có thể nâng cao hiệu quả truyền thông Luật
155
doanh nghiệp 2014 như sau:
Thứ nhất là đẩy mạnh công tác tuyên truyền các nội dung của Luật
Doanh nghiệp. Đây chính là một phần của công tác truyền thông chính sách, là
quá trình chia sẻ, tương tác, vận động xã hội để thông tin về các chính sách
trong Luật đến được với đông đảo các nhà quản lý, tổ chức thực hiện, các cơ sở
cung cấp dịch vụ và các đối tượng thụ hưởng, đảm bảo các nội dung về Luật
Doanh nghiệp được thực thi qua đó tăng cường sự hiểu biết, tạo sự đồng thuận
xã hội đối với Luật này.
Thứ hai là cần đổi mới về nội dung, hình thức truyền thông. Nội dung,
hình thức phong phú, đa dạng, phù hợp, hấp dẫn là những nhân tố quyết định
đến chất lượng của công tác truyền thông. Mỗi chương trình, kế hoạch truyền
thông cần hợp tác với những đơn vị truyền thông, làm chương trình uy tín,
khảo sát và chạy thử nghiệm chương trình, lên những kế hoạch cụ thể theo từng
nội dung, từng chuyên đề phù hợp với từng giai đoạn, từng thời điểm; trong đó
có sự phân công giao trách nhiệm rõ ràng cho từng Cơ quan, Ban ngành báo
chí thực hiện tổ chức.
Thứ ba là Các cơ quan ban ngành có liên quan đến doanh nghiệp như Bộ
Kế hoạch và Đầu tư, Tổng Cục Thuế, Bộ Lao động – Thương Binh – Xã hội,…
nên cùng chung tay xây dựng một trang Web hướng dẫn riêng cho Doanh
nghiệp những công việc cần phải làm sau khi thành lập doanh nghiệp và những
lưu ý khi thực hiện thủ tục, những thủ tục hay Giấy phép có liên quan,… để
doanh nghiệp có thể nắm bắt. Như vậy mới tạo sự đồng bộ trong hành lang
pháp lý để doanh nghiệp có điều kiện tìm hiểu, tiếp cận, áp dụng Luật doanh
nghiệp trong hoạt động phát triển và mở rộng sản xuất kinh doanh.
156
Xin chân thành cảm ơn bà!
BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU 2
Dành cho Biên tập viên, Phóng viên các báo điện tử
Đề tài: Truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử
Thời gian phỏng vấn: tháng 04/2019
2.1. Biên tập viên Đoan Trang - Báo điện tử Pháp Luật Việt Nam
Câu hỏi 1: Để thực hiện một tác phẩm báo chí truyền thông về Luật
Doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay, chị thường làm theo cách
nào?
Trả lời: Như chúng ta đã biết: Báo chí là kênh truyền thông, là cầu
nối doanh nghiệp với đối tác, khách hàng. Nhờ có báo chí mà hình ảnh,
thương hiệu của doanh nghiệp được nhiều người biết tới. Đặc biệt, báo chí
cũng phản ảnh, cung cấp cho doanh nghiệp những thông tin mà họ cần thiết
trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của mình, trong đó có các văn bản
quy phạm pháp luật; Những quy định, điều kiện cần tuân thủ trong hoạt
động sản xuất, kinh doanh…
Từ thực tế và ý nghĩa trên, là những nhà báo, phóng viên theo dõi
mảng kinh tế, doanh nghiệp, chúng tôi thường phải bám sát thông tin thời
sự về quá trình hình thành, ra đời và triển khai thực hiện các văn bản pháp
luật liên quan đến doanh nghiệp, trong đó có Luật Doanh nghiệp 2014, từ
đó truyền thông, định hướng cho các doanh nghiệp triển khai tốt vào hoạt
động của mình. Để có được những bài viết đó, chúng tôi thông qua nhiều
kênh: Thông qua hội nghị, hội thảo bàn về vấn đề này; Gặp gỡ, phỏng vấn
các chuyên gia kinh tế, nhà hoạch định chính sách, những người quan tâm,
có vai trò, tầm ảnh quan trọng đến việc xây dựng các bộ luật, văn bản pháp
luật này.
Ngoài ra, các luật sư cũng là một nguồn thông tin vô cùng quan
trọng giúp chúng tôi làm tốt nhiệm vụ truyền thông của mình. Thực tế, họ
không chỉ cắt nghĩa, lý giải, định hướng những vấn đề doanh nghiệp cần
157
quan tâm khi thực hiện Luật, mà còn định hướng, hỗ trợ doanh nghiệp tháo
gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình sản xuất, kinh doanh, từ đó
tránh những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra. Bên cạnh đội ngũ luật sư, thông
qua những vụ việc thực tế của doanh nghiệp, những khó khăn, vướng mắc
mà doanh nghiệp gặp phải, chúng tôi sẽ nói lên tiếng nói của họ, định
hướng dư luận và hỗ trợ các nhà quản lý, hoạch định chính sách xây dựng,
sửa đổi chính sách, văn bản pháp luật sao cho chặt chẽ, mang tính khả thi
cao và có lợi cho doanh nghiệp.
Câu hỏi 2: Những khó khăn và thuận lợi mà chị gặp phải khi thông
tin truyền thông về Luật Doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử?
Trả lời: Tùy trình độ, kỹ năng, sự khôn khéo và mối quan hệ của
mình, mỗi nhà báo sẽ có những lợi thế trong quá trình tác nghiệp. Với
những định hướng của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế, trong đó đề
cao vai trò của đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân, việc tiếp cận nhân vật,
tìm hiểu, khai thác thông tin để viết bài của các nhà báo cũng thuận lợi, dễ
dàng hơn và chuyên nghiệp hơn.
Tuy nhiên thực tế cho thấy vẫn còn không ít doanh nghiệp còn chưa
mấy cởi mở với cơ quan truyền thông, dẫn đến những thông tin phản ảnh
về lĩnh vực này còn mang tính phiến diện, một chiều, chưa phản ánh đúng
thực tế của quá trình sản xuất, kinh doanh, cũng như những khó khăn,
vướng mắc của các doanh nghiệp…
Câu hỏi 3: Theo chị có nên có chuyên mục riêng truyền thông về
Luật Doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử không?
Trả lời: Không riêng gì Luật Doanh nghiệp 2014 mà tất cả các điều
Luật, văn bản pháp luật đều cần thiết phải truyền thông thật mạnh trên các
phương tiện thông tin đại chúng. Với xu thế phát triển của cuộc cách mạng
4.0, báo điện tử sẽ là phương tiện hữu hiệu nhất truyền tải các thông tin này
đến độc giả.
Tuy nhiên, theo tôi chúng ta chỉ nên mở chuyên mục riêng, tuyên
158
truyền về vấn đề này trong một thời điểm nào đó thích hợp. VD: Thời điểm
Luật đang chuẩn bị được xây dựng, lấy ý kiến; Hoặc là khi bắt đầu được
triển khai vào thực tế; Trong quá trình triển khai phát sinh những khó khăn,
vướng mắc như thế nào?
Thực tế, mọi hoạt động thông tin, truyền thông về Luật Doanh
nghiệp 2014 nói riêng và các văn bản pháp luật đều được tiến hành thông
tin theo hướng đó. Không chỉ Báo điện tử Pháp luật Việt Nam, các ấn
phẩm khác của Báo Pháp luật Việt Nam đều có những chuyên mục với
những bài viết phản ánh, phân tích rất sâu sắc về tình hình hoạt động sản
xuất kinh doanh của các doanh nghiệp; Thông tin, quảng bá hình ảnh,
thương hiệu các doanh nghiệp…, thông qua đó giúp doanh nghiệp, doanh
nhân vượt qua khó khăn, ổn định hoạt động và phát triển một cách bền
vững, theo đúng tôn chỉ, mục đích và tinh thần thượng tôn pháp luật./.
159
Xin chân thành cảm ơn anh!
2.2. Phóng viên Chân Luận - Báo điện tử Pháp luật thành phố Hồ
Chí Minh
Câu hỏi: Để thực hiện một tác phẩm báo chí truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay anh thường làm theo cách
nào?
Trả lời: Để truyền thông về luật doanh nghiệp trên báo điện tử, tôi
có nhiều cách thực hiện. Tuy nhiên cách tôi thường sử dụng là phân tích cụ
thể các tình huống pháp luật để giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và
hiểu hơn về luật doanh nghiệp 2014. Quy trình cụ thể là bắt đầu từ khâu
lựa chọn đề tài mà tôi đã dự định trước đó, chẳng hạn như thực hiện một
bài viết về sự ảnh hưởng của luật doanh nghiệp với các doanh nghiệp như
thế nào. Sau khi lựa chọn đề tài tôi vạch ra đề cương sơ bộ để gặp gỡ,
phỏng vấn và tìm hiểu những nguồn có thể cung cấp thông tin cho đề tài
này. Sau khi đã có đề cương, tôi tiến hành thu thập thông tin bằng việc
phỏng vấn các doanh nghiệp, các luật sư và cơ quan chức năng để làm rõ
các vấn đề mới trong luật định và sự tác động cụ thể lên hoạt động của
doanh nghiệp. Khi đầy đủ tư liệu, tôi bắt đầu viết bài và hoàn thiện tác
phẩm báo chí với dung lượng và hình ảnh phủ hợp với quy định của tòa
soạn đang làm.
Câu hỏi: Những khó khăn và thuận lợi mà anh gặp phải khi thông
tin truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử?
Trả lời: Thuận lợi hay khó khăn khi thực hiện một tác phẩm báo
chí phụ thuộc chủ yếu vào thông tin thu thập. Đó là thông tin gì và thông
tin như thế nào? Như đề tài về luật doanh nghiệp, thì phải xác định các đối
tượng chịu ảnh hưởng của luật định này. Vì thế, thuận lợi là đối tượng bị
ảnh hưởng rộng lớn và có thể dễ dàng phỏng vấn các doanh nghiệp đang có
tâm tư, vướng mắc. Tuy nhiên, khó khăn cũng đến từ chính các doanh
nghiệp, bởi tuyên truyền pháp luật hiệu quả không chỉ là cách thông tin
160
giao giảng, một chiều, mà đó còn là truyền tải cho đối tượng được tiếp
nhận hiểu rõ. Một số doanh nghiệp khi hoạt động kinh doanh đã làm trái
với quy định của luật, vì thế các đối tượng này rất khó tiếp cận để trao đổi.
Họ sẽ luôn tìm cách lẫn tránh khi phải đối diện với nhà báo về các vấn hoạt
động của họ liên quan đến pháp lý.
Câu hỏi: Theo anh có nên có chuyên mục riêng về truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử không?
Trả lời: Để thực hiện tuyên truyền một cách hiệu quả các quy định
của pháp luật thì việc xây dựng một chuyên mục cho các quy định pháp
luật mới đều rất cần thiết, và luật doanh nghiệp cũng vậy. Bởi, luật doanh
nghiệp 2014 ảnh hưởng đến toàn bộ cộng đồng doanh nghiệp, đến sự phát
triển của doanh nghiệp, doanh nhân, và hơn cả là ảnh hưởng, tác động đến
nền kinh tế của quốc gia.
Câu hỏi: Trong một tác phẩm thông tin về Luật doanh nghiệp
2014 trên báo điện tử theo anh nên tập trung vào nội dung nào?
Trả lời: Theo tôi, khi thông tin tuyên truyền về luật doanh nghiệp
phải tập trung vào những điểm mới của luật, bởi những điểm mới là những
điều các doanh nghiệp, doanh nhân cần biết để điều chỉnh hoạt động của
doanh nghiệp, hoặc các cá nhân, tổ chức muốn thành lập và xây dựng
doanh nghiệp mới cần nắm rõ các bước và cách thức hoạt động sao cho
phù hợp.
161
Xin chân thành cảm ơn anh!
1.3. Phóng viên Việt Dũng - Báo điện tử Vnexpress
Câu hỏi: Để thực hiện một tác phẩm báo chí truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử hiện nay anh thường làm theo cách nào?
Trả lời: Để thực hiện một tác phẩm báo chí thông tin truyền thông
về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử tôi thường lấy thông tin về
công văn, chỉ thị, nghị định và văn bản pháp luật liên quan đến Luật
doanh nghiệp 2014, đơn thư kiến nghị từ phía người dân; phỏng vấn các
nhà chuyên gia... rồi sâu lại thông tin để viết thành bài hoàn chỉnh.
Câu hỏi: Những khó khăn và thuận lợi mà anh gặp phải khi thông
tin truyền thông về Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử?
Trả lời: Những khó khăn gặp phải khi thông tin truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 là khi lấy thông tin từ lãnh đạo các cơ quan chức
năng, doanh nghiệp. Với những phóng viên mới vào nghề như chúng tôi,
xin được một thông tin độc quyền là rất khó. Mà để thông tin đến với
những người dân thì cần đến những kiến thức chuyên môn trong khi bản
thân phóng viên chúng tôi không được đào tạo những kiến thức đó.
Câu hỏi: Theo anh có nên có chuyên mục riêng về truyền thông về
Luật doanh nghiệp 2014 trên báo điện tử không?
Trả lời: Theo tôi nên hình thành chuyên mục thông tin về truyền
thông về Luật doanh nghiệp 2014 cho công chúng bạn đọc tiện theo dõi.
Câu hỏi: Trong một tác phẩm thông tin về Luật doanh nghiệp 2014
trên báo điện tử theo anh nên tập trung vào nội dung nào?
Trả lời: Trong một tác phẩm báo chí thông tin truyền thông về Luật
doanh nghiệp 2014 tôi thường tập trung vào thực trạng thực thi hành Luật
doanh nghiệp 2014, đưa ra những hướng dẫn về Luật doanh nghiệp 2014
mà Đảng và Nhà nước ta đã quy định.
162
Xin chân thành cảm ơn anh!