BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
PHÙNG NGỌC TRIỀU
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC
LÀM PHI NÔNG NGHIỆP CỦA LAO ĐỘNG
NÔNG THÔN TẠI HUYỆN TAM NÔNG TỈNH
ĐỒNG THÁP
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2007
1
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................................................... 1
1. Đặt vấn đề................................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu. ................................................................................................ 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. ........................................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu. ......................................................................................... 3
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài................................................................. 4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM. ................................ 5
1.1. Cơ sở lý thuyết........................................................................................................... 5
1.1.1. Các khái niệm có liên quan ............................................................................. 5
1.1.2. Mối liên kết giữa hai khu vực ......................................................................... 7
1.1.3. Lý thuyết về các yếu tố kéo và đẩy tham gia hoạt động phi nông nghiệp của
nông dân................................................................................................................................... 9
1.1.4. Mô hình kinh tế hộ nông dân với hoạt động phi nông nghiệp………..………10
1.2. Các nghiên cứu thực nghiệm……………………………………………………19
1.2.1. Nghiên cứu 1………………………………………………………………….19
1.2.2. Nghiên cứu 2………………………………………………………………….19
1.2.3. Nghiên cứu 3………………………………………………………………….20
1.2.4. Nghiên cứu 4…………………………………………………………………..21
1.3. Kinh Nghiệm giải quyết việc làm nông thôn của các nước……………………..22
1.3.1. Trung Quốc……………………………………………………………………22
1.3.2. Hàn Quốc……………………………………………………………………...23
1.4. Mô hình nghiên cứu đề nghị ……………………………………………………25
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LAO ĐỘNG – VIỆC LÀM VÙNG NÔNG THÔN HUYỆN
TAM NÔNG GIAI ĐOẠN 2005-2006.......................................................... 28
2.1. Tổng quan về kinh tế của huyện Tam Nông……………………………………28
2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên……………………………………………..28
2.1.2. Tình hình kinh tế của huyện…………………………………………………..29
2.2. Thực trạng nguồn lao động nông thôn của huyện Tam Nông…………………..30
2.2.1. Tình hình dân số và lao động…………………………………………………30
2
2.2.2. Chất lượng nguồn lao động……………………………………………………32
2.2.3. Cơ cấu lao động nghề nghiệp…………………………………………………34
2.2.4. Di cư lao động…………………………………………………………………35
2.3. Khả năng tạo việc làm…………………………………………………………..36
2.3.1. Khả năng tạo việc làm nông nghiệp…………………………………………..36
2.3.2. Khả năng tạo việc làm phi nông nghiệp………………………………………37
2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tham gia hoạt động phi nông nghiệp của
lao động.................................................................................................................................. 39
2.4.1. Nhóm nhân tố thuộc về bản thân người lao động…………………………….40
2.4.2. Nhóm nhân tố thuộc về gia đình người lao động……………………………..43
2.4.3. Nhóm nhân tố thuộc về cộng đồng……………………………………………47
Kết luận………………………………………………………………………………49
CHƯƠNG 3: KIỂM ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC LÀM PHI NÔNG
NGHIỆP......................................................................................................... 51
3.1. Mô hình kinh tế lượng xác định các nhân tố tác động đến việc làm làm phi nông
nghiệp..................................................................................................................................... 51
3.1.1. Xây dựng mô hình…………………………………………………………….51
3.1.2. Số liệu dùng trong phân tích mô hình…………………………………………56
3.2. Kết quả mô hình và ý nghĩa phân tích…………………………………………..56
3.2.1. Nhóm nhân tố về đặc điểm cá nhân người lao động…………………………..57
3.2.2. Nhóm nhân tố về đặc điểm gia đình người lao động………………………….59
3.2.3. Nhóm nhân tố về đặc điểm cộng đồng………………………………………..61
Kết luận……………………………………………………………………………..61
KẾT LUẬN VÀ CÁC ĐỀ SUẤT CHÍNH SÁCH ................................................................ 63
1. Kết luận rút ra từ nghiên cứu……………………………………………………..63
2. Các đề xuất chính sách……………………………………………………………64
3. Hạn chế của nghiên cứu…………………………………………………………...66
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
3
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Cơ cấu kinh tế của huyện qua các năm 2001, 2005, 2006 .........................29
Bảng 2.2. Tỷ lệ tăng tự nhiên dân số...........................................................................30
Bảng 2.3. Lao động, việc làm của huyện Tam Nông năm 2006.................................31
Bảng 2.4. Cơ cấu lao động theo trình độ văn hóa huyện Tam Nông năm 2006.........32
Bảng 2.5. Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn huyện Tam Nông năm 2006..33
Bảng 2.6. Đặc điểm về tuổi và giới tính của lao động................................................40
Bảng 2.7. Trình độ học vấn và học nghề của lao động...............................................42
Bảng 2.8. Phân loại hộ nghề nghiệp............................................................................43
Bảng 2.9. Đặc điểm về qui mô gia đình và đất sản xuất theo hộ nghề nghiệp ...........44
Bảng 2.10.Đặc điểm về thu nhập và nông nhàn của gia đình theo hộ nghề nghiệp ...46
Bảng 3.1. Các biến số sử dụng trong mô hình ............................................................55
Bảng 3.2. Kết quả ước lượng với các biến đặc điểm của người lao động ..................57
Bảng 3.3. Kết quả ước lượng mô hình với các biến đặc điểm gia đình......................59
4
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Mối liên kết giữa khu vực nông nghiệp và phi nông nghiệp ........................8
Hình 1.2. Phân bổ thời gian của hộ nông dân với hoạt động phi nông nghiệp...........14
Hình 1.3. Phân bổ thời gian của hộ nông dân không có hoạt động phi nông nghiệp .16
Hình 1.4. Nhân tố quyết định của hoạt động phi nông nghiệp ...................................17
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Tóm lược mô hình nghiên cứu...................................................................27
DANH MỤC CÁC HỘP
Hộp 1. Những người trẻ tuổi thường đi khỏi quê vào mùa nước nổi..........................31
Hộp 2. Học nghề đã khó, theo nghề đã học còn khó hơn ..........................................33
Hộp 3. Vào mùa vụ họ lại bỏ làm đi gặt lúa mướn.....................................................47
