TÓM TẮT LUẬN VĂN
LỜI MỞ ĐẦU
Sau 30 năm đổi mới, nền kinh tế nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng,
tốc độ tăng trưởng GDP trung bình hàng năm đạt từ 7-8%, đời sống nhân dân ngày càng
được cải thiện, chính trị được giữ vững và ổn định. Lĩnh vực XĐGN cũng đạt được nhiều
thành tựu nổi bật và được Liên hợp quốc đánh giá cao. Tuy vậy, mặt trái của sự phát triển
cũng ngày càng bộc lộ rõ nét, như khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng, sự tụt hậu
ngày càng lớn giữa khu vực nông thôn và thành thị, giữa miền núi và đồng bằng, tình
trạng thiếu việc làm nghiêm trọng, tình trạng ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên
đất nước.v.v…Hàng triệu hộ nghèo hiện nay ở Việt Nam, đặc biệt là hộ nghèo ở vùng
sâu, vùng xa không được hưởng những thành quả của sự phát triển.
Xuât phat tư
nhưng yêu câu trên, năm 1996 đã thành lập Ngân hàng phục vụ người
nghèo và đến năm 2003 được tách ra thành Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH),
với mục tiêu chủ yếu là cho vay ưu đãi hộ nghèo. Sau hơn 15 năm hoạt động, NHCSXH
đã cho vay hàng chục ngàn tỷ đồng, cho hàng triệu lượt hộ nghèo và đã góp phần to lớn
trong công cuộc XĐGN cho đất nước. Tuy nhiên, sự nghiệp XĐGN vẫn đang còn ở phía
trước, với nhiệm vụ ngày càng khó khăn, phức tạp; trong đó, lĩnh vực tín dụng cho hộ
nghèo vẫn có nhiều vấn đề bất cập.
Vì vậy, làm thế nào để người nghèo nh ận đươc va sư
dung co hi ệu quả vốn vay
vư
a bao đam cho sư phat triên bên vưng cua nguôn vôn tin dung , vư
a giup ngươi ngheo
thoát khi cảnh nghèo đói là m ột vân đê đ ựợc cả xã h ội quan tâm . Vơi nhưng ly do nêu
trên, tôi đa cho
n đê tai “Nâng cao hiệu qu tn dng đi vi h ộ ngho ti Ngân hng
Chnh sch x hội tinh Cao Bằng” làm luận văn tôt nghiệp.
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI
VỚI HỘ NGHÈO
1.1. Tổng quan về tín dụng đối với hộ nghèo
Tình trạng đói nghèo ở mỗi quốc gia đều có sự khác nhau về cấp độ và số lượng,
thay đổi theo thời gian. Người nghèo của quốc gia này có thể có mức sống cao hơn mức
sống trung bình của quốc gia khác. Bởi vậy, để nhìn nhận và đánh giá được tình trạng đói
nghèo của một quốc gia, một vùng và nhận dạng được hộ đói nghèo, để từ đó có giải
pháp phù hợp để XĐGN, đòi hi chúng ta phải có sự thống nhất về khái niệm và các tiêu
chí để đánh giá đói nghèo tại từng thời điểm.
Thực hiện XĐGN từ một số quốc gia đã nhận thấy rằng tín dụng có mối liên hệ
mật thiết với phát triển sản xuất nh, sản xuất nông nghiệp và giảm tỷ lệ đói nghèo. Các
nước đều nhận thấy việc cung cấp tài chính đối với người nghèo thông qua hình thức tín
dụng là rất hiệu quả. Quá trình tập trung các nguồn vốn và chu chuyển qua hình thức tín
dụng đã tạo được một khối lượng vốn gấp nhiều lần để hỗ trợ người nghèo, đồng thời
cũng thông qua việc cung cấp vốn bằng hình thức tín dụng, phát sinh quá trình giám sát
vốn đã giúp người nghèo biết cách làm ăn, quan tâm đến hiệu quả đồng vốn, vay phải trả
nợ, tránh tình trạng ỷ lại thụ động, khơi dậy bản năng tự vượt khó vươn lên làm giàu,
vượt nghèo.
Tín dụng ngân hàng có vai trò quan trọng đối với hộ nghèo. Nó được coi là công
cụ quan trọng để phá vỡ vòng luẩn quẩn của thu nhập thấp, tiết kiệm thấp và năng suất
thấp, là chìa khoá vàng để giảm nghèo.
1.2. Hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo
1.2.1.Quan niệm về hiệu qu tín dng đi vi hộ nghèo
Có thể đưa ra khái niệm chung nhất về hiệu quả tín dụng ngân hàng đối với hộ
nghèo là đó là: Việc sử dụng các nguồn lực tài chính do Nhà nước huy động, phát triển
việc cho vay hộ nghèo theo một chính sách ưu đãi nhất định.
Về mặt kinh tế giúp người nghèo vươn lên thoát khi khó khăn có mức thu nhập
ổn định, có khả năng vươn lên hòa nhập với cuộc sống cộng đồng. Góp phần XĐGN ổn
định kinh tế, phục vụ cho sự phát triển và lưu thông hàng hoá, góp phần giải quyết công
ăn việc làm, khai thác khả năng tiềm tàng trong nền kinh tế, thúc đẩy quá trình tích tụ và
tập trung sản xuất, giải quyết tốt mối quan hệ tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng kinh
tế.
Về mặt xã hội, xây dựng cuộc sống mới ở nông thôn và thành thị, làm thay đổi bộ
mặt xã hội, góp phần vào ổn định an sinh xã hội, an ninh trật tự, nâng cao giá trị cuộc
sống, xóa dần khoảng cách giàu nghèo, hạn chế được những mặt tiêu cực. Góp phần trực
tiếp vào chuyển đổi cơ cấu kinh tế ở nông thôn thông qua áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào
sản xuất, tạo ra các ngành nghề, dịch vụ mới trong nông nghiệp đã góp phần thực hiện
phân công lại lao động trong nông nghiệp và lao động xã hội.
1.2.2.Các tiêu ch đnh gi hiệu qu tín dng hộ nghèo
1.2.2.1.Nhóm chỉ tiêu liên quan đến quy mô tín dụng
- Tỷ trọng dư nợ tín dụng đối với hộ nghèo
- Tăng trưởng dư nợ tín dụng hộ nghèo
- Doanh số cho vay
- Số tiền cho vay bình quân một hộ
1.2.2.2. Nhóm chỉ tiêu liên quan đến chất lượng hoạt động tín dụng
- Tỷ lệ nợ quá hạn
- Số hộ thoát nghèo
- Tỷ lệ hộ nghèo được vay vốn
1.2.2.3. Một số chỉ tiêu khác
1.2.3. Các nhân t nh hưởng đến hiệu qu tín dng hộ nghèo
1.2.3.1. Các nhân tố chủ quan
- Mô hình tổ chức của ngân hàng
- Chiến lược hoạt động của ngân hàng
- Chính sách tín dụng của ngân hàng
- Cơ sở vật chất của ngân hàng
- Phẩm chất, trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ, nhân viên trong ngân hàng
1.2.3.2. Các nhân tố khách quan
- Điều kiện tự nhiên
- Điều kiện xã hội
- Điều kiện kinh tế
- Chính sách nhà nước
- Bản thân hộ nghèo
1.3. Kinh nghiệm một số nƣớc về nâng cao hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo
1.3.1. Kinh nghiệm của một s nưc trên thế gii
1.3.1.1. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo ở Ngân hàn
Grameen (Băng-la-đét)
1.3.1.2. Kinh nghiệm về nâng cao hiệu quả cho vay đối với người nghèo của Ngân
hàng Nhân dân Brazil
1.3.2. Bài học kinh nghiệm đi vi Việt Nam
CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH CAO BẰNG (2010-2014)
2.1. Tổng quan về kinh tế xã hội tỉnh Cao Bằng
Cao Bằng những năm đổi mới, kinh tế có bước phát triển khá, tốc độ GDP bình
quân hàng năm đạt từ 8-9% (năm 2013 đạt 8,2%, năm 2014 đạt 8,5%). Cơ cấu kinh tế
năm 2014 chuyển dịch đúng hướng. Là tỉnh nằm ở khu vực Đông Bắc Bộ, là tỉnh đất
rộng, người thưa. Hiện là một tỉnh nghèo, tiềm lực kinh tế còn mng, điểm xuất phát
thấp, tích luỹ từ nội bộ nền kinh tế còn nh bé, GDP bình quân đầu người đang ở mức
trung bình của cả nước, nhu cầu về vốn và công nghệ để phát triển là rất lớn.
Đến cuối năm 2013 trên địa bàn tỉnh có 1.479 hộ nông nghiệp thiếu đói, với 6.214
nhân khẩu; trong đó, hộ thiếu đói gay gắt là 293 hộ, với 1.230 nhân khẩu; số hộ nghèo
toàn tỉnh còn 27.017 hộ, tỷ lệ hộ nghèo là 23%, trong khi đó cả nước tỷ lệ hộ nghèo là
18%. Số hộ nghèo cuối năm 2014 là 24.168 hộ, chiếm tỷ lệ 19,59% tổng số hộ toàn tỉnh,
2.2. Tổng quan về hoạt động cho vay hộ nghèo tại ngân hàng chính sách xã hội
tỉnh Cao Bằng
2.2.1. Cc chương trình tn dng đi vi người ngho được thực hiện ti
NHCSXH tỉnh Cao Bằng
Hoạt động tín dụng được đánh giá là nghiệp vụ chính của NHCSXH, hoạt động tín
dụng trong giai đoạn 2010 - 2014 đã có sự tăng trưởng cao, từ 3 chương trình nhận bàn
giao ban đầu khi mới thành lập, đến cuối năm 2014 NHCSXH tỉnh Cao Bằng đã thực
hiện 7 chương trình tín dụng:
* Chương trình cho vay hộ nghèo (được đề cập phân tích ở phần 2.3)
* Chương trình cho vay giải quyết việc làm
* Cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn
* Cho vay xuất khẩu lao động
* Cho vay học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn
* Cho vay hộ sản xuất kinh doanh vùng khó khăn
* Cho vay các hộ dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn
2.2.2. Cơ chế cho vay
NHCSXH thực hiện cho vay ủy thác thông qua các tổ chức chính trị xã (HND,
HPN, HCCB, ĐTN)
Đến ngày 31/12/2014 tổng dư nợ uỷ thác cho vay thông qua 4 tổ chức hội là 1.237
tỷ đồng, chiếm 91,77% tổng dư nợ của tất cả các chương trình cho vay. Trong đó hội
nông dân và hội phụ nữ có số dư nợ nhận ủy thác cao nhất lần lượt là 447,1 tỷ và 478,4 tỷ
đồng trong tổng dư nợ nhận ủy thác.
2.2.3. Tình hình huy động vn v cơ cấu nguồn vn cho vay hộ nghèo
Đến ngày 31/12/2014 tổng nguồn vốn đạt 1.350 tỷ đồng, tăng 895 tỷ đồng, gấp
2,97 so với năm 2010. Tốc độ tăng bình quân hàng năm đạt 39%; trong đó, nguồn vốn
TW chiếm 97,1%; nguồn vốn ngân sách địa phương chiếm 2,9%.
Nguồn vốn cho vay hộ nghèo của NHCSXH tỉnh Cao Bằng trong thời gian qua
ngoài nguồn nhận bàn giao từ NHNo&PTNT tỉnh, thì còn có các nguồn vốn khác là:
Nguồn vốn hỗ trợ từ NHCSXH Việt Nam, vốn ngân sách địa phương (ngân sách tỉnh,
huyện), nguồn vốn huy động của dân cư; trong đó, nguồn vốn hỗ trợ của TW đóng vai trò
chủ đạo. Năm 2014 tổng nguồn vốn cho vay hộ nghèo là 838 tỷ đồng, thì nguồn vốn TW
là 803 tỷ đồng, chiếm 96% tổng nguồn vốn.
2.2.4. Kết qu cho vay hộ nghèo ti NHCSXH tỉnh Cao Bằng
Trong 5 năm triển khai chương trình tín dụng hộ nghèo NHCSXH tỉnh Cao Bằng đã
thực hiện được phương châm cho vay “đúng địa chỉ, an toàn và hiệu quả”, số hộ nghèo
hàng năm được vay vốn ngày càng tăng, năm 2010 là 6.914 hộ, năm 2011 là 8.562 hộ, năm
2012 là 6.593 hộ, năm 2013 là 9.223 hộ, năm 2014 là 7.977 hộ.
2.3. Thực trạng hiệu quả cho vay hộ nghèo tại NHCSXH tỉnh Cao Bằng thông
qua một số chỉ tiêu
2.3.1. Nhóm chỉ tiêu liên quan đến quy mô tín dng