
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu trong khuôn khổ đề tài khoa học
cấp tỉnh Quảng Bình “Thực trạng và các yếu tố nguy cơ dẫn đến dịch bệnh cúm gia
cầm tại Quảng Bình” năm 2017 do PGS.TS. Nguyễn Xuân Hòa làm chủ nhiệm. Các
số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa có ai công bố trong bất kỳ
công trình nghiên cứu nào.
Tôi xin cam đoan các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Thừa Thiên Huế, tháng 05 năm 2018
Tác giả
Nguyễn Thị Vân Anh
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark

ii
LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo, PGS.TS Nguyễn
Xuân Hòa đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và tạo điều kiện thuận lợi trong suốt thời
gian triển khai, thực hiện đề tài và hoàn thành bản luận văn này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới quý thầy cô giáo trong Khoa Chăn
nuôi và Thú y, cơ sở đào tạo trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế đã quan tâm, tạo
điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, làm đề tài và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Quảng Bình, Phân
viện Thú y Miền Trung và NCS Phạm Hồng Kỳ đã tạo điều kiện và hỗ trợ tôi trong
quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã chia sẻ, động
viên tôi trong suốt thời gian qua. Mặc dù, trong thời gian thực tập, chúng tôi đã có
nhiều cố gắng nhưng không tránh khỏi sự sai sót, chúng tôi rất mong nhận được sự
góp ý và động viên của quý thầy cô giáo, cùng các bạn đồng nghiệp để nghiên cứu của
chúng tôi ngày càng hoàn thiện hơn.
Một lần nữa, chúng tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ quý báu và kính
chúc quý thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp sức khỏe và hạnh phúc./.
Xin cảm ơn và kính chào trân trọng!
Thừa Thiên Huế, tháng 05 năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Vân Anh
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark

iii
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Đề tài: Giám sát sự lưu hành type virus và khảo sát yếu tố nguy cơ phát sinh
dịch cúm gia cầm trên địa bàn huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình
Tác giả luận văn: Nguyễn Thị Vân Anh Khóa: TY K22
Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Xuân Hòa
Từ khóa (Keyword): Sự lưu hành; khảo sát yếu tố nguy cơ; A/H5N6; RT-PCR
Để khống chế dịch bệnh cúm gia cầm một cách có hiệu quả, đồng thời, đáp ứng
nhu cầu về nguồn gen và nghiên cứu đặc tính phân tử của nguồn gen của chủng cúm
type A, subtype H5N6 phân lập từ các loài mắc bệnh khác nhau ở Việt Nam, chúng tôi
thực hiện đề tài: “Giám sát sự lưu hành type virus và khảo sát yếu tố nguy cơ phát
sinh dịch cúm gia cầm trên địa bàn huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình”.
Đối tượng nghiên cứu bao gồm gà, vịt được nuôi tại một số hộ chăn nuôi trên
địa bàn huyện Bố Trạch – tỉnh Quảng Bình. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/2017
đến tháng 1/2018.
Dựa vào điều kiện tự nhiên và hoạt động liên quan đến chăn nuôi gia cầm tại
huyện Bố Trạch với ưu tiên lựa chọn các xã ổ dịch cũ, vùng nguy cơ cao. Trong đề tài
chúng tôi chia 3 khu vực: Khu vực I (các xã miền núi); khu vực II (các xã đồng bằng,
trung du), khu vực III (các xã ven biển). Bằng phương pháp thống kê sinh học, sử
dụng phần mềm SPSS 20 và phân tích dịch tễ học, thông qua chỉ số nguy cơ tương đối
(RR) để phân tích các yếu tố nguy cơ làm phát sinh dịch cúm gia cầm tại huyện Bố
Trạch. Sử dụng phương pháp Realtime RT-PCR để kiểm tra sự có mặt virus cúm gia
cầm. Sau đó các mẫu dương tính với virus cúm A/H5N6 được giải trình gen H5 bằng
phương pháp Sanger dideoxy sequencing. Chúng tôi thu được kết quả như saucác yếu
tố nguy cơ làm phát sinh và lây lan dịch cúm gia cầm gồm: Nuôi thả rông gia cầm (RR =
1,869); không vệ sinh dụng cụ chuồng trại (RR = 1,083); Tiếp xúc với chim trời (RR =
1,636); không tiêm vaccine phòng bệnh cúm gia cầm (RR = 2,510); Trong 36 mẫu dịch
hầu họng có 12/36 mẫu dương tính với cúm A tỷ lệ 33,33 %, có 3/36 mẫu dương tính với
cúm A/ H5N6 tỷ lệ là 8,33 %. Tỷ lệ dương tính với gen M cao nhất là tháng 1 (66,67%)
và không lưu hành trong tháng 8 (0%), tỷ lệ dương tính với virus cúm A/H5N6 cao nhất
trong các tháng 11,12,01 (16,67%), không lưu hành trong các tháng các tháng 8,9,10
(0%).
Chúng tôi đã thu nhận được toàn bộ chuỗi gen H5 của chủng
A/Dk/Vietnam/QuangBinh/BT1113/2017(H5N6) có độ dài 1704 nucleotide và đăng ký
Ngân hàng gen số: LC376799.
Chủng A/Dk/Vietnam/QuangBinh/BT1113/2017(H5N6) chứa các chuỗi
aminoacid RERRRKR/GLF có độc lực cao. Mức độ tương đồng tương đối cao về ami-
oacid giữa các chủng so sánh từ 89-99% trong chuỗi gen H5 với các chủng phân lập ở
Việt Nam trước đây và một số nước châu Á.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark

iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................ iii
MỤC LỤC .................................................................................................................. iv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................viii
DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ ......................................................................... ix
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................................... 2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn .................................................................................. 3
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................... 4
1.1. KHÁI NIỆM VÀ LỊCH SỬ BỆNH CÚM GIA CẦM ........................................... 4
1.2.1. Tình hình bệnh cúm gia cầm trên thế giới .......................................................... 5
1.2.2. Tình hình bệnh cúm gia cầm ở Việt Nam ........................................................... 9
1.3. VIRUS HỌC BỆNH CÚM GIA CẦM ................................................................ 15
1.3.1. cấu trúc của virus cúm gia cầm ........................................................................ 15
1.3.2. Nét đặc trưng về hệ gen .................................................................................... 16
1.3.3. Đặc điểm kháng nguyên – miễn dịch ................................................................ 19
1.3.4. Độc lực của virus ............................................................................................. 21
1.3.5. Đặc điểm nuôi cấy và lưu giữ của virus cúm gia cầm ....................................... 22
1.3.6. Sức đề kháng của virus..................................................................................... 22
1.4. TRUYỀN NHIỄM HỌC ..................................................................................... 22
1.4.1. Động vật cảm nhiễm ........................................................................................ 22
1.4.2. Con đường truyền lây ....................................................................................... 23
1.4.3. Mùa phát bệnh ................................................................................................. 23
1.5. TRIỆU CHỨNG VÀ BỆNH TÍCH ..................................................................... 24
1.5.1. Triệu chứng ...................................................................................................... 24
1.5.2. Bệnh tích .......................................................................................................... 24
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark

v
1.6. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN ............................................................... 26
1.6.1. Chẩn đoán dịch tễ học ...................................................................................... 26
1.6.2. Chẩn đoán lâm sàng ......................................................................................... 26
1.6.3. Chẩn đoán virus học ......................................................................................... 26
1.6.4. Chẩn đoán huyết thanh học .............................................................................. 26
1.7. HIỂU BIẾT VỀ KỸ THUẬT REALTIME RT-PCR ........................................... 27
1.7.1. Phản ứng Realtime RT-PCR ............................................................................ 27
1.7.2. Cơ chế hoạt động của Real time PCR sử dụng Taqman probe làm chất phát
huỳnh quang .............................................................................................................. 27
1.8. HIỂU BIẾT VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP GIẢI TRÌNH TỰ GEN. ....................... 28
1.8.1. Phương pháp hóa học giải trình tự DNA .......................................................... 29
1.8.2. Phương pháp enzyme giải trình tự DNA .......................................................... 30
1.8.3. Giải trình tự bằng máy tự động (automated sequencer) .................................... 31
1.9. ỨNG DỤNG HỆ THỐNG THÔNG TIN ĐỊA LÝ TRONG QUẢN LÝ DỊCH
BỆNH CÚM GIA CẦM ............................................................................................ 33
1.10. TÌNH HÌNH CHĂN NUÔI GIA CẦM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BỐ TRẠCH .. 34
CHƯƠNG 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................. 36
2.1. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỤ THỂ ............................................ 36
2.1.1. Phạm vi nghiên cứu:......................................................................................... 36
2.1.2. Đối tượng nghiên cứu: ..................................................................................... 36
2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................... 36
2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................... 37
2.3.1. Nguyên liệu...................................................................................................... 37
2.3.2. Bố trí thí nghiệm .............................................................................................. 39
2.3.3. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học ................................................. 40
2.3.4. Phương pháp thu thập, vận chuyển và bảo quản bệnh phẩm ............................. 42
2.3.5. Số lượng mẫu ................................................................................................... 42
2.3.6. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................ 42
2.3.7. Phương pháp Realtime RT-PCR....................................................................... 42
2.3.8. Giải trình tự gen HA bằng phương pháp Sanger dideoxy sequencing ............... 45
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................... 47
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark

