i
LI CAM ĐOAN
i xin cam đoan đây là công trình nghiên cu trong khuôn kh đ tài khoa hc
cp tnh Qung Bình Thc trng và các yếu t nguy cơ dn đến dch bnh cúm gia
cm ti Qung nh năm 2017 do PGS.TS. Nguyn Xuân Hòa làm ch nhim. Các
s liu, kết qu nêu trong lun văn là trung thc và chưa có ai công b trong bt k
công trình nghiên cu nào.
i xin cam đoan các thông tin trích dn trong lun văn đu đã đưc ch rõ
ngun gc.
Tha Thiên Huế, tháng 05 năm 2018
Tác gi
Nguyn Th Vân Anh
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
ii
LI CM ƠN
Trưc hết, tôi xin bày t lòng biết ơn sâu sc đến thy giáo, PGS.TS Nguyn
Xuân Hòa đã tn tình hưng dn, ch bo và to điu kin thun li trong sut thi
gian trin khai, thc hin đ tài và hoàn thành bn lun văn này.
i xin bày t lòng biết ơn chân thành ti quý thy cô giáo trong Khoa Chăn
nuôi và Thú y, cơ s đào to trưng Đi hc Nông m, Đi hc Huế đã quan tâm, to
điu kin giúp đ tôi trong quá trình hc tp, làm đ tài và hoàn thành lun văn.
i xin chân thành cm ơn Chi cc Chăn nuôi và Thú y tnh Qung Bình, Phân
vin Thú y Min Trung và NCS Phm Hng K đã to điu kin và h tr tôi trong
quá trình thc hin đ tài.
i xin bày t lòng biết ơn ti gia đình, bn bè, đng nghip đã chia s, đng
viên tôi trong sut thi gian qua. Mc dù, trong thi gian thc tp, chúng tôi đã có
nhiu c gng nhưng không tránh khi s sai sót, chúng tôi rt mong nhn đưc s
góp ý và đng viên ca quý thy cô giáo, cùng các bn đng nghip đ nghiên cu ca
chúng tôi ngày càng hoàn thin hơn.
Mt ln na, chúng tôi xin chân thành cm ơn s giúp đ quý báu và kính
chúc quý thy cô giáo, các bn đng nghip sc khe và hnh phúc./.
Xin cm ơn và kính chào trân trng!
Tha Thiên Huế, tháng 05 năm 2018
Tác gi lun văn
Nguyn Th Vân Anh
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
iii
TÓM TT LUN VĂN
Đ tài: Giám sát s lưu hành type virus và kho sát yếu t nguy cơ phát sinh
dch cúm gia cm trên đa bàn huyn B Trch tnh Qung Bình
c gi lun văn: Nguyn Th Vân Anh Khóa: TY K22
Ngưi hưng dn: PGS.TS Nguyn Xuân Hòa
T khóa (Keyword): S lưu hành; kho sát yếu t nguy cơ; A/H5N6; RT-PCR
Đ khng chế dch bnh cúm gia cm mt cách có hiu qu, đng thi, đáp ng
nhu cu v ngun gen và nghiên cu đc tính phân t ca ngun gen ca chng cúm
type A, subtype H5N6 phân lp t các loài mc bnh khác nhau Vit Nam, chúng tôi
thc hin đ tài: Giám sát s u hành type virus và kho sát yếu t nguy cơ phát
sinh dch cúm gia cm trên đa bàn huyn B Trch tnh Qung Bình.
Đi tưng nghiên cu bao gm gà, vt đưc nuôi ti mt s h chăn nuôi trên
đa bàn huyn B Trch tnh Qung Bình. Thi gian nghiên cu: T tháng 8/2017
đến tháng 1/2018.
Da vào điu kin t nhiên và hot đng liên quan đến chăn nuôi gia cm ti
huyn B Trch vi ưu tiên la chn các xã dch cũ, vùng nguy cơ cao. Trong đ tài
chúng tôi chia 3 khu vc: Khu vc I (các xã min núi); khu vc II (các xã đng bng,
trung du), khu vc III (các xã ven bin). Bng phương pháp thng kê sinh hc, s
dng phn mm SPSS 20 và phân tích dch t hc, thông qua ch s nguy cơ tương đi
(RR) đ phân tích các yếu t nguy cơ làm phát sinh dch cúm gia cm ti huyn B
Trch. S dng phương pháp Realtime RT-PCR đ kim tra s có mt virus cúm gia
cm. Sau đó các mu dương tính vi virus cúm A/H5N6 đưc gii trình gen H5 bng
phương pháp Sanger dideoxy sequencing. Chúng tôi thu đưc kết qu như saucác yếu
t nguy cơ làm phát sinh và lây lan dch cúm gia cm gm: Nuôi th rông gia cm (RR =
1,869); không v sinh dng c chung tri (RR = 1,083); Tiếp xúc vi chim tri (RR =
1,636); không tiêm vaccine phòng bnh cúm gia cm (RR = 2,510); Trong 36 mu dch
hu hng có 12/36 mu dương tính vi cúm A t l 33,33 %, có 3/36 mu dương tính vi
cúm A/ H5N6 t l là 8,33 %. T l dương tính vi gen M cao nht là tháng 1 (66,67%)
và không lưu hành trong tháng 8 (0%), t l dương tính vi virus cúm A/H5N6 cao nht
trong các tháng 11,12,01 (16,67%), không lưu hành trong các tháng các tháng 8,9,10
(0%).
Chúng tôi đã thu nhn đưc toàn b chui gen H5 ca chng
A/Dk/Vietnam/QuangBinh/BT1113/2017(H5N6) có đ dài 1704 nucleotide và đăng ký
Ngân hàng gen s: LC376799.
Chng A/Dk/Vietnam/QuangBinh/BT1113/2017(H5N6) cha các chui
aminoacid RERRRKR/GLF có đc lc cao. Mc đ tương đng tương đi cao v ami-
oacid gia các chng so sánh t 89-99% trong chui gen H5 vi các chng phân lp
Vit Nam trưc đây và mt s nưc châu Á.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
iv
MC LC
LI CAM ĐOAN ......................................................................................................... i
LI CM ƠN .............................................................................................................ii
M TT LUN VĂN ............................................................................................ iii
MC LỤC .................................................................................................................. iv
DANH MC CH VIẾT TT .................................................................................. vii
DANH MC CÁC BNG .......................................................................................viii
DANH MC CÁC HÌNH, BIỂU Đ ......................................................................... ix
ĐT VN Đ ............................................................................................................. 1
1. nh cp thiết ca đ tài ........................................................................................... 1
2. Mc tiêu ca đ tài ................................................................................................... 2
3. Ý nghĩa khoa hc và thc tin .................................................................................. 3
CHƯƠNG 1. TNG QUAN CÁC VN ĐNGHIÊN CU ...................................... 4
1.1. KHÁI NIỆM VÀ LCH S BỆNH CÚM GIA CM ........................................... 4
1.2.1. nh hình bnh cúm gia cm trên thế gii .......................................................... 5
1.2.2. nh hình bnh cúm gia cm Vit Nam ........................................................... 9
1.3. VIRUS HC BỆNH CÚM GIA CM ................................................................ 15
1.3.1. cu trúc ca virus cúm gia cm ........................................................................ 15
1.3.2. Nét đc trưng v h gen .................................................................................... 16
1.3.3. Đc đim kháng nguyên min dch ................................................................ 19
1.3.4. Đc lc ca virus ............................................................................................. 21
1.3.5. Đc đim nuôi cy và lưu gi ca virus cúm gia cm ....................................... 22
1.3.6. Sc đ kháng ca virus..................................................................................... 22
1.4. TRUYỀN NHIỄM HC ..................................................................................... 22
1.4.1. Đng vt cm nhim ........................................................................................ 22
1.4.2. Con đưng truyn lây ....................................................................................... 23
1.4.3. a phát bnh ................................................................................................. 23
1.5. TRIỆU CHNG VÀ BỆNH CH ..................................................................... 24
1.5.1. Triu chng ...................................................................................................... 24
1.5.2. Bnh tích .......................................................................................................... 24
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
v
1.6. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHN ĐOÁN ............................................................... 26
1.6.1. Chn đoán dch t hc ...................................................................................... 26
1.6.2. Chn đoán lâm sàng ......................................................................................... 26
1.6.3. Chn đoán virus hc ......................................................................................... 26
1.6.4. Chn đoán huyết thanh hc .............................................................................. 26
1.7. HIỂU BIẾT VK THUT REALTIME RT-PCR ........................................... 27
1.7.1. Phn ng Realtime RT-PCR ............................................................................ 27
1.7.2. Cơ chế hot đng ca Real time PCR s dng Taqman probe làm cht phát
hunh quang .............................................................................................................. 27
1.8. HIỂU BIẾT VCÁC PHƯƠNG PHÁP GII TRÌNH T GEN. ....................... 28
1.8.1. Phương pháp hóa hc gii trình t DNA .......................................................... 29
1.8.2. Phương pháp enzyme gii trình t DNA .......................................................... 30
1.8.3. Gii trình t bng máy t đng (automated sequencer) .................................... 31
1.9. NG DNG H THNG THÔNG TIN ĐA TRONG QUN DCH
BỆNH CÚM GIA CM ............................................................................................ 33
1.10. TÌNH HÌNH CHĂN NUÔI GIA CM TRÊN ĐA BÀN HUYỆN B TRCH .. 34
CHƯƠNG 2. NI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU .............................. 36
2.1. PHM VI, ĐI TƯNG NGHIÊN CU C TH ............................................ 36
2.1.1. Phm vi nghiên cu:......................................................................................... 36
2.1.2. Đi tưng nghiên cu: ..................................................................................... 36
2.2. NI DUNG NGHIÊN CU ............................................................................... 36
2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU ....................................................................... 37
2.3.1. Nguyên liu...................................................................................................... 37
2.3.2. B trí thí nghim .............................................................................................. 39
2.3.3. Phương pháp nghiên cu đc đim dch t hc ................................................. 40
2.3.4. Phương pháp thu thp, vn chuyn và bo qun bnh phm ............................. 42
2.3.5. S lưng mu ................................................................................................... 42
2.3.6. Phương pháp x lý s liu ................................................................................ 42
2.3.7. Phương pháp Realtime RT-PCR....................................................................... 42
2.3.8. Gii trình t gen HA bng phương pháp Sanger dideoxy sequencing ............... 45
CHƯƠNG 3. KẾT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN ..................................... 47
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark