LVTS Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của NHTM ở Việt Nam Phần 3

Chia sẻ: Leslie Leslie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:62

Thêm vào BST

Báo xấu

597
lượt xem 304
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 3 Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Đổi mới tổ chức và hoạt động của các ngân hàng nhà nước để hình thành bộ máy tổ chức tinh gọn, chuyên nghiệp, có đủ nguồn lực, năng lực xây dựng và thực thi chính sách tiền tệ

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LVTS Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của NHTM ở Việt Nam Phần 3

125 Chương 3 NH HƯ NG VÀ GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU HO T NG C A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VI T NAM 3.1. nh hư ng phát tri n c a h th ng ngân hàng Vi t Nam 3.1.1. M c tiêu phát tri n Ngân hàng nhà nư c Vi t Nam n năm 2010 và nh hư ng n năm 2020 i m i t ch c và ho t ng c a NHNN hình thành b máy t ch c tinh g n, chuyên nghi p, có ngu n l c, năng l c xây d ng và th c thi chính sách ti n t (CSTT) theo nguyên t c th trư ng d a trên cơ s công ngh tiên ti n, th c hi n các thông l , chu n m c qu c t v ho t ng ngân hàng trung ương, h i nh p v i c ng ng tài chính qu c t , th c hi n có hi u qu ch c năng qu n lý nhà nư c trên lĩnh v c ti n t và ho t ng ngân hàng, ng th i t o n n t ng n sau năm 2010 phát tri n NHNN tr thành ngân hàng trung ương hi n i, t trình tiên ti n c a các ngân hàng trung ương trong khu v c. Xây d ng và th c thi có hi u qu CSTT nh m n nh giá tr ng ti n, ki m soát l m phát, góp ph n n nh kinh t vĩ mô, tăng trư ng kinh t và th c hi n th ng l i công cu c công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c. i u hành ti n t , lãi su t và t giá h i oái theo cơ ch th trư ng thông qua s d ng linh ho t, có hi u qu các công c CSTT gián ti p. ng d ng công ngh thông tin, m r ng nhanh các hình th c thanh toán không dùng ti n m t và thanh toán qua ngân hàng. Nâng d n và ti n t i th c hi n y tính chuy n ic a ng ti n Vi t Nam. CSTT t o i u ki n huy ng và phân b có hi u qu các ngu n l c tài chính. K t h p ch t ch CSTT v i chính sách tài khoá nh hư ng và khuy n khích công chúng ti t ki m, u tư và phát tri n s n xu t kinh doanh.
126 3.1.2. M c tiêu phát tri n các t ch c tín d ng Vi t Nam (TCTD) n năm 2010 và nh hư ng chi n lư c n năm 2020 C i cách căn b n, tri t và phát tri n toàn di n h th ng các TCTD theo hư ng hi n i, ho t ng a năng t trình phát tri n trung bình tiên ti n trong khu v c ASEAN v i c u trúc a d ng v s h u, v lo i hình TCTD, có quy mô ho t ng l n hơn, tài chính lành m nh, ng th i t o n n t ng n sau năm 2010 xây d ng ư c h th ng các TCTD hi n i, t trình tiên ti n trong khu v c Châu Á, áp ng y các chu n m c qu c t v ho t ng ngân hàng, có kh năng c nh tranh v i các ngân hàng trong khu v c và trên th gi i. B o m các TCTD, k c các TCTD nhà nư c ho t ng kinh doanh theo nguyên t c th trư ng và vì m c tiêu ch y u là l i nhu n. Phát tri n h th ng TCTD ho t ng an toàn và hi u qu v ng ch c d a trên cơ s công ngh và trình qu n lý tiên ti n, áp d ng thông l , chu n m c qu c t v ho t ng ngân hàng thương m i. Phát tri n các TCTD phi ngân hàng góp ph n phát tri n h th ng tài chính a d ng và cân b ng hơn. Phát tri n và a d ng hóa các s n ph m, d ch v ngân hàng, c bi t là huy ng v n, c p tín d ng, thanh toán v i ch t lư ng cao và m ng lư i phân ph i phát tri n h p lý nh m cung ng y , k p th i, thu n ti n các d ch v , ti n ích ngân hàng cho n n kinh t trong th i kỳ y m nh công nghi p hóa, hi n i hóa. Hình thành th trư ng d ch v ngân hàng, c bi t là th trư ng tín d ng c nh tranh lành m nh, bình ng gi a các lo i hình TCTD, t o cơ h i cho m i t ch c, cá nhân có nhu c u h p pháp, kh năng và i u ki n ư c ti p c n m t cách thu n l i các d ch v ngân hàng. Ngăn ch n và h n ch m i tiêu c c trong ho t ng tín d ng. Ti p t c y m nh cơ c u l i h th ng ngân hàng. Tách b ch tín d ng chính sách và tín d ng thương m i trên cơ s phân bi t ch c năng cho vay c a ngân hàng chính sách v i ch c năng kinh doanh ti n t c a ngân hàng thương
127 m i. B o m quy n t ch , t ch u trách nhi m c a TCTD trong kinh doanh. T o i u ki n cho các TCTD trong nư c nâng cao năng l c qu n lý, trình nghi p v và kh năng c nh tranh. B o m quy n kinh doanh c a các ngân hàng và các t ch c tài chính nư c ngoài theo các cam k t c a Vi t Nam v i qu c t . G n c i cách ngân hàng v i c i cách doanh nghi p, c bi t là doanh nghi p nhà nư c. Ti p t c c ng c , lành m nh hoá và phát tri n các ngân hàng c ph n; ngăn ng a và x lý k p th i, không x y ra v ngân hàng ngoài s ki m soát c a NHNN i v i các TCTD y u kém. B ng 3.1. M t s ch tiêu ti n t và ho t ng ngân hàng giai o n 2006-10 Tăng trư ng bình quân tín d ng (%/năm) 18 - 20 T l an toàn v n n năm 2010 (%) 8% T l n x u/t ng dư n n năm 2010 (%) < 5% Chu n m c giám sát ngân hàng n năm 2010 Basel I Ghi chú: N x u ư c xác nh theo tiêu chu n phân lo i n c a Vi t Nam, phù h p v i thông l qu c t M t s NHTM t m c v n t có tương ương 800 - 1.000 tri u USD n năm 2010, có thương hi u m nh và kh năng c nh tranh qu c t . Ph n u hình thành ư c ít nh t m t t p oàn tài chính ho t ng a năng trên th trư ng tài chính trong và ngoài nư c. a) nh hư ng chi n lư c phát tri n d ch v ngân hàng Phát tri n h th ng d ch v ngân hàng a d ng, a ti n ích ư c nh hư ng theo nhu c u c a n n kinh t trên cơ s ti p t c nâng cao ch t lư ng và hi u qu các d ch v ngân hàng truy n th ng, ng th i ti p c n nhanh ho t ng ngân hàng hi n i và d ch v tài chính, ngân hàng m i có hàm lư ng công ngh cao. Nâng cao năng l c c nh tranh c a d ch v ngân hàng c a các
128 TCTD Vi t Nam theo nguyên t c th trư ng, minh b ch, h n ch bao c p và ch ng c quy n cung c p d ch v ngân hàng t ng bư c phát tri n th trư ng d ch v ngân hàng thông thoáng, c nh tranh lành m nh, an toàn và hi u qu . Không h n ch quy n ti p c n c a các t ch c, cá nhân n th trư ng d ch v ngân hàng, ng th i t o i u ki n cho m i t ch c, cá nhân có nhu c u và áp ng các yêu c u v năng l c, th t c, i u ki n giao d ch ư c ti p c n các d ch v ngân hàng. T ng bư c t do hoá gia nh p th trư ng và khuy n khích các TCTD c nh tranh b ng ch t lư ng d ch v , công ngh , uy tín, thương hi u thay vì d a ch y u vào giá c d ch v và m r ng màng lư i. n năm 2010, h th ng ngân hàng Vi t Nam ph n u phát tri n ư c h th ng d ch v ngân hàng ngang t m v i các nư c trong khu v c ASEAN v ch ng lo i, ch t lư ng và có kh năng c nh tranh qu c t m ts d ch v . b. nh hư ng phát tri n công ngh và h th ng thanh toán ngân hàng n năm 2010 Phát tri n h t ng công ngh ngân hàng hi n i ngang t m v i các nư c trong khu v c d a trên cơ s ng d ng có hi u qu công ngh thông tin, i n t tiên ti n và các chu n m c, thông l qu c t phù h p v i i u ki n Vi t Nam. Hi n i hoá toàn di n, ng b công ngh ngân hàng c a NHNN và các TCTD trên các m t v nghi p v , qu n lý và phương ti n k thu t. Ti p c n nhanh, v n hành có hi u qu và làm ch ư c các ng d ng công ngh ngân hàng tiên ti n. Ph n u xây d ng h th ng thanh toán ngân hàng an toàn, hi u qu và hi n i ngang t m trình phát tri n c a các nư c trong khu v c (v cơ s h t ng k thu t, khuôn kh th ch và d ch v thanh toán). Phát tri n h th ng thanh toán i n t trong toàn qu c; hi n i hoá h th ng thanh toán i n t liên ngân hàng, thanh toán bù tr và h th ng thanh toán n i b c a
129 các NHTM theo hư ng t ng hoá v i c u trúc m và có kh năng tích h p h th ng cao i v i các ng d ng. K t n i h th ng thanh toán c a các NHTM v i h th ng thanh toán i n t liên ngân hàng. Tăng cư ng vai trò qu n lý nhà nư c và làm d ch v thanh toán bù tr , liên ngân hàng c a NHNN. Phát tri n công ngh , phương ti n thanh toán, các hình th c và d ch v thanh toán không dùng ti n m t tiên ti n, an toàn, hi u qu . 3.1.3. nh hư ng chi n lư c phát tri n các t ch c tín d ng nư c ngoài ho t ng t i Vi t Nam Tuân th các quy nh c a Hi p nh thương m i Vi t - M , các th a thu n song phương khác v i Nh t B n, EU, các quy nh c a WTO và cam k t qu c t v m c a th trư ng d ch v tài chính - ngân hàng. Ti p t c ch ng n i l ng các h n ch v ti p c n th trư ng và ho t ng ngân hàng c a các t ch c tín d ng nư c ngoài t i Vi t Nam theo l trình ã cam k t. V a t o cơ h i cho các t ch c tín d ng nư c ngoài vào ho t ng h p pháp và theo cam k t qu c t , v a có phương th c, cơ ch qu n lý m m d o, úng pháp lu t và phù h p thông l qu c t h n ch s thao túng, c nh tranh không lành m nh ho c thôn tính b t l i c a các t ch c tín d ng nư c ngoài i v i các t ch c tín d ng Vi t Nam. 3.1.4. nh hư ng hoàn thi n h th ng pháp lu t v ti n t và ho t ng ngân hàng n năm 2010 Hình thành ng b khuôn kh pháp lý, áp d ng y hơn các thi t ch và chu n m c qu c t v an toàn kinh doanh ti n t - ngân hàng. Xây d ng môi trư ng pháp lu t trong lĩnh v c ti n t , ho t ng ngân hàng minh b ch và công b ng nh m thúc y c nh tranh và b o m an toàn h th ng ti n t , ngân hàng. Các chính sách và quy nh pháp lu t v ti n t , ho t ng ngân hàng góp ph n t o môi trư ng lành m nh và ng l c cho các TCTD, doanh nghi p và ngư i dân phát tri n s n xu t kinh doanh. Lo i b các hình
130 th c b o h , bao c p, ưu ãi trong lĩnh v c ngân hàng và phân bi t ix gi a các TCTD. Ban hành Lu t NHNN m i thay th Lu t NHNN (năm 1997), Lu t s a i, b sung m t s i u c a Lu t NHNN (năm 2003); Lu t các TCTD m i thay th Lu t các TCTD (năm 1997), Lu t s a i, b sung m t s i u c a Lu t các TCTD (năm 2004) t o cơ s thúc y quá trình c i cách, phát tri n h th ng ti n t , ngân hàng an toàn, hi n i và h i nh p qu c t có hi u qu . Lu t NHNN và Lu t các TCTD hư ng t i i u ch nh m i ho t ng ti n t , ngân hàng, không phân bi t i tư ng ti n hành ho t ng ngân hàng. Nâng cao hi u l c thi hành pháp lu t trong lĩnh v c ti n t và ho t ng ngân hàng. Tăng cư ng hi u l c nh ng ch tài pháp lý, kinh t và hành chính b o m th c hi n y nghĩa v tr n c a ngư i i vay và b o v quy n l i chính áng c a các TCTD. 3.2. Các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu ho t ng c a h th ng ngân hàng Vi t Nam trong th i gian t i T nh ng phân tích chương 2 v hi u qu và các nhân t nh hư ng n hi u qu ho t ng c a các ngân hàng, tôi xin xu t m t s gi i pháp t phía Chính ph và Ngân hàng Nhà nư c cũng như các gi i pháp t phía chính các ngân hàng thương m i nh m nâng cao hi u qu ho t ng c a các ngân hàng thương m i Vi t Nam trong th i gian. 3.2.1. Gi i pháp t phía Chính ph và Ngân hàng Nhà nư c K t qu phân tích các nhân t tác ng n hi u qu c a các ngân hàng, cho th y th trư ng tài chính hi n nay Vi t Nam m c phát tri n th p, m c c nh tranh trên th trư ng còn y u và ho t ng c a h th ng ngân hàng thương m i Vi t Nam v n d a ch y u vào các ngân hàng thương m i nhà nư c. Chính v y, t o ng l c cho th trư ng tài chính Vi t Nam phát tri n n nh và lành m nh c n có s quan tâm, h tr hơn n a tr c ti p t Chính ph và Ngân hàng Nhà nư c.
131 3.2.1.1. Các gi i pháp t Chính ph Th nh t, c i cách DNNN, t o sân chơi bình ng hơn cho các doanh nghi p. Vi c b o h cho khu v c DNNN là nguyên nhân chính khi n m c n khó òi, n quá h n t i các NHTM nhà nư c cao. Vì v y, n u không kiên quy t y m nh ti n trình c i cách DNNN thì vi c c i thi n năng l c c nh tranh c a n n kinh t nói chung và các NHTM nói riêng là khó th c hi n. Th hai, ti p t c hoàn thi n h th ng pháp lu t nh m t o hành lang pháp lý có hi u l c, m b o s bình ng an toàn cho m i t ch c ho t ng trên lãnh th Vi t Nam nói chung và c bi t là d ch v ngân hàng tài chính nói riêng theo hư ng m b o s công b ng, tính minh b ch gi a các t ch c tín d ng trong nư c và nư c ngoài khuy n khích c nh tranh lành m nh gi a các ngân hàng, b o m s an toàn và hi u qu c a h th ng ngân hàng. ng th i, qua ó ưa lu t tr thành công c Chính ph ki m soát c nh tranh. Ti n hành rà soát, i chi u các quy nh hi n hành c a pháp lu t Vi t Nam xây d ng văn b n pháp lu t cho phù h p v i các quy nh cam k t theo yêu c u th c hi n Hi p nh thương m i Vi t M và các cam k t qu c t c a WTO. Th ba, ph i xác nh l i m t cách căn b n vai trò c a Ngân hàng Nhà nư c. Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam ph i tr thành m t ngân hàng trung ương th c s , ch không ph i như hi n nay, Ngân hàng Nhà nư c v a là “ngư i ch ”, v a là ngư i “c m còi” giám sát các ngân hàng thương m i nhà nư c. Th tư, m c a th trư ng trong nư c trên cơ s xoá b cơ ch bao c p, b oh i v i các NHTM Vi t Nam, cũng như xóa b các gi i h n v s lư ng, lo i hình t ch c, ph m vi ho t ng, t l góp v n c a nư c ngoài, m b o quy n kinh doanh c a các ngân hàng và t ch c tài chính nư c ngoài theo các cam k t a phương và song phương. Vi c có ư c l trình h i nh p tài chính thích h p s m b o h th ng tài chính h i nh p hi u qu , tăng
132 năng l c c nh tranh, lành m nh hoá các NHTM Vi t Nam và tránh không b rơi vào kh ng ho ng tài chính - ngân hàng. 3.2.1.2. Các gi i pháp t Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam (NHNN) Trư c h t, nâng cao năng l c qu n lý i u hành, năng l c xây d ng chính sách, năng l c d báo c a NHNN, ch t lư ng cán b NHNN và hi n i hóa công ngh ngân hàng c a h th ng NHNN. Cơ c u l i t ch c và ch c năng nhi m v c a ngân hàng nhà nư c nh m năng cao hi u qu i u hành vĩ mô theo hư ng xây d ng NHTW hi n i phù h p v i thông l chung c a th gi i, m b o tính c l p c a Ngân hàng Nhà nư c trong i u hành chính sách ti n t và qu n lý Nhà nư c v ho t ng ngân hàng. H n ch s can thi p c a Chính ph , các cơ quan, t ch c i v i các ho t ng c a NHNN. Th hai, NHNN c n nhanh chóng y nhanh vi c th c hi n c ph n hóa các NHTM nhà nư c, t o i u ki n cho các ngân hàng này ho t ng an toàn và hi u qu hơn. Xây d ng và ban hành các quy ch qu n lý và ho t ng phù h p v i chu n m c qu c t như: xây d ng và hoàn thi n h th ng ch tiêu ánh giá m c an toàn và hi u qu kinh doanh ngân hàng; qu n tr r i ro; qu n tr tài s n có; qu n tr v n; ki m tra n i b ; xây d ng h th ng k toán và thi t l p các ch tiêu; báo cáo tài chính nh m t o ra s minh b ch trong ho t ng c a các ngân hàng thương m i. Th ba, xây d ng chi n lư c phát tri n công ngh ngân hàng, nh t là h th ng thông tin qu n lý cho toàn b h th ng ngân hàng ph c v công tác i u hành kinh doanh, ki m soát ho t ng ngân hàng, qu n lý v n, tài s n, qu n lý r i ro, qu n lý công n và công tác k toán, h th ng thanh toán liên ngân hàng, h th ng giao d ch i n t và giám sát t xa. V i vai trò c p qu n lý tr c ti p và toàn b các ho t ng ngân hàng, NHNN c n ng ra tư v n và làm u m i ti p nh n s giúp , tư v n c a các nhà tài tr , các t ch c qu c t v công ngh ngân hàng nâng cao năng l c c nh tranh c a toàn h
133 th ng, tránh vi c u tư ơn l ; dàn tr i kém hi u qu như vi c u tư vào h th ng thanh toán th c a m t s ngân hàng v a qua. Th tư, gi m thi u nh ng can thi p b ng hành chính trong vi c qu n lý các ngân hàng thương m i, áp d ng các thông l qu c t trong ki m tra, giám soát ho t ng c a các ngân hàng thương m i. 3.2.2. Gi i pháp t phía các ngân hàng thương m i. K t qu phân tích chương 2 cũng cho th y các ngân hàng thương m i Vi t Nam v n còn s d ng lãng phí các ngu n l c và m t s ngân hàng ang ph i i m t v i hi u su t gi m theo quy mô. Các ngân hàng thương m i nhà nư c tuy chi m th ph n th trư ng l n nhưng hi u qu s d ng các ngu n l c còn nhi u h n ch , ho t ng v n d a ch y u vào các nghi p v truy n th ng, có nhi u r i ro. Như v y, nâng cao hi u qu ho t ng, s c m nh c nh tranh trong xu hư ng h i nh p qu c t òi h i các ngân hàng thương m i c n ti p t c y m nh vi c ch n ch nh c ng c ho t ng c a các ngân hàng theo hư ng: 3.2.2.1. Nâng cao năng l c tài chính Năng l c tài chính c a các NHTM nư c ta nhìn chung là kém, t t c các ch s u còn là th p so v i các nư c trong khu v c. Hơn n a k t qu ư c lư ng c a mô hình Tobit cũng cho th y t l v n ch s h u/ t ng tài s n ETA và BANKSIZE có nh hư ng dương n hi u qu ho t ng c a các ngân hàng thương m i Vi t Nam chính i u này cho ta g i ý nâng cao năng l c tài chính, các ngân hàng nên th c hi n m t s bi n pháp như: Cơ c u l i v n i u l , v n t có phù h p v i chu n m c qu c t và x lý d t i m n t n ng nh m lành m nh hoá tình hình tài chính, nâng cao kh năng c nh tranh nh m cung c p m t d ch v m bù p các r i ro, thua l và cho
134 phép các NHTM ti p t c t n t i t ng bư c có cơ h i nâng cao hi u qu ho t ng trong tương lai. - i v i các NHTM nhà nư c, t p trung b sung thêm v n n năm 2010 t trên 8%, phù h p v i thông l qu c t . Tuy nhiên, n u các NHTM nhà nư c ch mong ch vào ngân sách nhà nư c thì không ph i là m t gi i pháp úng n mà gi i pháp cơ b n là ph i c ph n hóa. Như v y, ph i nhanh chóng hoàn t t quá trình c ph n hoá b n ngân hàng thương m i nhà nư c còn l i sau khi ã th c hi n thành công c ph n hóa Ngân hàng Ngo i thương, nh m t n d ng các ngu n l c tài chính trong và ngoài nư c. B i vì, quá trình c ph n hóa s th c hi n vi c tái cơ c u l i v n cho các NHTM nhà nư c t ó nâng cao năng l c tài chính, i m i toàn b cách th c qu n lý, tuy n d ng nhân s . Trên cơ s ó thay i mô hình qu n lý t ó t o s c thái m i trong ho t ng kinh doanh, t o i u ki n các ngân hàng phát hành trái phi u dài h n nh m thúc y th trư ng v n. Nghiên c u và xem xét ti n hành sát nh p các NHTM nhà nư c tr thành m t ngân hàng có ti m l c v tài chính có th c nh tranh v i các ngân hàng trong khu v c và trên th gi i. Hi n nay, các NHTM nhà nư c Vi t Nam tuy có tên g i khác nhau nhưng u có các ch c năng kinh doanh ti n t - tín d ng như nhau và u có v n s h u c a nhà nư c. Chính vi c chia nh ngu n v n c a nhà nư c thành nhi u ngân hàng ã làm cho ho t ng không hi u qu b i chi phí cho công tác i u hành chi phí qu n lý quá cao. Sáp nh p s t o nên quy mô v v n l n hơn ng th i gi m ư c chi phí i u hành, qu n lý và hơn h t là t o nên phương th c qu n lý m i là cơ h i s d ng v n có hi u qu . y m nh liên doanh liên k t trong h th ng ngân hàng t n d ng v n và k thu t cũng như trình qu n lý t các nư c tiên ti n trong khu v c và th gi i. Tuy nhiên, khi l a ch n các i tác chi n lư c các ngân hàng
135 thương m i c n ph i cân nh c k , b i vì có nh ng i tác h ch ơn thu n vì m c tiêu hư ng c t c ho c l i nhu n t chênh l ch giá v n trên th trư ng. - i v i các NHTM c ph n, c n tăng v n i u l thông qua sáp nh p, h p nh t, phát hành b sung c phi u; i v i nh ng NHTM ho t ng quá y u kém, không th tăng v n i u l và không kh c ph c ư c nh ng y u kém v tài chính thì có th thu h i gi y phép ho t ng. ng th i nâng gi i h n v n i u l và d n d n chuy n i và xóa b lo i hình ngân hàng thương m i c ph n nông thôn. Tuy nhiên NHNN cũng c n th n tr ng khi cho phép các ngân hàng thương c ph n ô th tăng v n vì m t s ngân hàng này hi n nay ang ho t ng v i hi u su t gi m theo quy mô và t l an toàn v n hi n t i quá l n b i v y vi c tăng v n ch s h u là không có ý nghĩa i v i các ngân hàng này. 3.2.2.2. Hi n i hoá công ngh , a d ng hoá và nâng cao ti n ích các s n ph m, d ch v ngân hàng hi n i d a trên công ngh k thu t tiên ti n. Sau khi gia nh p WTO, các ngân hàng Vi t Nam ph i i m t v i nhi u thách th c t phía các ngân hàng nư c ngoài khi h có nhi u l i th v công ngh và d ch v ngân hàng. M t lo t các s n ph m, d ch v ngân hàng hi n i v n ã ư c ph bi n và ki m ch ng trên nhi u qu c gia khác nhau s ư c tung ra trên th trư ng Vi t Nam cho khách hàng s d ng (ví d như các ngân hàng c a M , Nh t và Singapore). Nh ng l i th t m th i c a các ngân hàng Vi t Nam s d n m t i. i u này òi h i các ngân hàng Vi t Nam ph i s m ti n hành th c hi n vi c hi n i hoá, nhanh chóng ưa ra nh ng s n ph m d ch v ngân hàng hi n i, nh t là h th ng thông tin qu n lý cho toàn h th ng ngân hàng ph c v công tác i u hành ho t ng kinh doanh, ki m soát ho t ng ngân hàng, qu n lý v n tài s n, qu n lý r i ro, qu n lý công n và công tác k toán, h th ng thanh toán liên ngân hàng, h th ng giao d ch i n t và giám sát t xa... nh m nâng cao ch t lư ng ph c v cho
136 khách hàng. Kinh nghi m th gi i cho th y, các ngân hàng hi n i mu n duy trì ư c h th ng h t ng cơ s và ng d ng công ngh thông tin ph c v cho các ho t ng c a mình thì hàng năm h ph i u tư vào công ngh là kho ng t 3% - 5% t ng doanh thu ho t ng c a ngân hàng. K t qu t mô hình Tobit cho th y m c dù trong th i gian qua các ngân hàng trong nư c ã chú tr ng hơn u tư vào công ngh thông tin nhưng óng góp c a ti n b vào hi u qu ho t ng c a các ngân hàng còn nhi u h n ch và th c tr ng h th ng công ngh thông c a ngành ngân hàng v n b ánh giá là y u kém, manh mún, c c b , và i u này ư c kh ng nh rõ ràng hơn khi ch s Malmquist bình quân th i kỳ 2001-2005 ph n ánh s thay i c a ti n b công ngh ư c lư ng ư c t mô hình DEA ch t 93,8%. Nguyên nhân là do nhi u ngân hàng m c dù ã tri n khai các ph n m m hi n i v i ch c năng ho t ng tr c tuy n (Online), t o thêm nhi u s n ph m gia tăng cho khách hàng trong quá trình giao d ch v i ngân hàng; các ph n m m mà m t s NHTM ang ng d ng u là nh ng ph n m m th h m i ư c nhi u ngân hàng trên th gi i ang s d ng. Tuy nhiên, công tác tri n khai ch m và khi tri n khai xong, m t s b ph n l i chưa t o ư c m t cơ ch nh m khai thác hi u qu công ngh ó và c bi t là ngu n nhân l c c a các ngân hàng chưa hoàn toàn làm ch ư c nh ng công ngh m i này ã làm cho vi c khai thác các h th ng công ngh thông tin thi u hi u qu . Như v y, tăng hi u qu ho t ng c a mình, trong th i gian t i các NHTM c n th c hi n h p tác, xây d ng i tác chi n lư c nh m h tr phát tri n và khai thác cơ s h t ng công ngh c a nhau nh m gi m chi phí u tư, chi phí qu n lý nâng cao hi u qu s d ng h t ng cơ s hi n có c bi t là trong vi c cung c p các d ch v v th n i a d n d n có lãi t nh ng ho t ng này.
137 K t qu c a mô hình Tobit ánh giá tác ng c a các ho t ng d ch v truy n th ng t i hi u qu ho t ng c a các ngân hàng thương m i cho th y n u các ngân hàng ch chú ý phát tri n nh ng ho t ng truy n thông thì r t khó có th làm tăng hi u qu ho t ng c a mình, vì ây là nh ng d ch v ang b c nh tranh m nh m trên th trư ng ti n t , tín d ng. Chính s c nh tranh gay g t này làm cho bi n ng v chênh l ch lãi su t gi a u ra và u v i có xu hư ng gi m m nh, và k t qu là có th làm gi m thu nh p c a các ngân hàng. Như v y, tăng hi u qu ho t c a mình, bên c nh song song duy trì và nâng cao ch t lư ng d ch v truy n th ng, các ngân hàng c n ti p t c y m nh quá trình hi n i hoá công ngh , ng th i c n có chính sách khai thác công ngh hi u qu thông qua vi c phát tri n nh ng s n ph m và nhóm s n ph m d a trên công ngh cao nh m nâng cao kh năng c nh tranh v s n ph m, d ch v , t o ra s a d ng trong l a ch n s n ph m và tăng cư ng bán chéo (Cross - selling) cho khách hàng. ng th i, vi c phát tri n a d ng hoá s n ph m d ch v cũng s góp ph n phân tán và h n ch b t r i ro trong quá trình ho t ng. y m nh phát tri n các d ch v ngân hàng, th c hi n các d ch v ngân hàng i n t nh m ph c v cho khách hàng 24/24, t ó gi m ư c vi c phát tri n các chi nhánh t n kém trong vi c xây d ng tr s và lãng phí trong s d ng lao ng. Bên c nh s u tư phát tri n cơ s h t ng công ngh v ph n c ng c n lưu ý l a ch n các ph n m m có kh năng m r ng các ng d ng d ch v . Như v y, n u các ngân hàng thương m i làm t t ư c nh ng vi c như trên s giúp các ngân hàng thương m i có th nâng cao ho t ng c a mình, c bi t là i v i các ngân hàng ang i m t v i hi u su t gi m theo quy mô, h có th phá v ư c quy lu t này, và d n d n có th tăng th ph n th trư ng, nâng cao hi u qu ho t ng và kh năng c nh trong th i kỳ h i nh p.
138 3.2.2.3. Xây d ng chi n lư c khách hàng, a d ng hoá s n ph m và d ch v cung c p trên th trư ng theo hư ng nâng cao ch t lư ng d ch v truy n th ng và phát tri n các d ch v m i Các k t qu ư c lư ng t mô hình nh lư ng cho th y kh năng sinh l i và hi u qu s d ng v n còn th p và thu nh p hi n t i c a các ngân hàng ch y u là thu nh p t lãi, hơn n a k t qu ư c lư ng c a mô hình DEA cũng cho th y m t s các ngân hàng thương m i ang rơi vào tình tr ng hi u su t gi m theo quy mô. Như v y, tăng hi u qu ho t ng c a mình thì các ngân hàng c n ph i: - Xây d ng chi n lư c khách hàng úng n, ngân hàng và khách hàng luôn g n bó v i nhau, ph i t o ra, gi v ng và phát tri n m i quan h lâu b n v i t t c khách hàng. C n ánh giá cao khách hàng truy n th ng và khách hàng có uy tín trong giao d ch ngân hàng. i v i nh ng khách hàng này, khi xây d ng chi n lư c ngân hàng ph i h t s c quan tâm, g n ho t ng c a ngân hàng v i ho t ng c a khách hàng, th m nh và u tư k p th i các d án có hi u qu . - Khi phát tri n m ng lư i chi nhánh c a mình các ngân hàng c n d a trên nguyên t c không phình to, c ng k nh b máy t ch c và không tăng v con ngư i, i u này c bi t quan tr ng i v i m t s ngân hàng ang ph i i m t v i hi u su t gi m theo quy mô. K t h p v i s phát tri n m ng lư i AUTOBANKING d a trên n n t ng công ngh hi n i c a h th ng ATM, tuy nhiên ph i kèm theo cung c p các d ch v gia tăng ti n ích s d ng máy ATM (như tăng ch c năng thu nh n ti n m t, chi tr thanh toán ti n i n, i n tho i, cư c vi n thông, n p phí b o hi m ngay t i máy ATM). Vi c m r ng chi nhánh ph c p m t, c p hai, phòng giao d ch ph i nâng cao ư c kh năng ti p c n các d ch v ngân hàng c a dân cư, và c bi t là nâng cao ch t lư ng d ch v hi n có.
139 - Ngoài ra, các c tính s n ph m t các ngân hàng u có i m gi ng nhau nên vi c t o ra s khác bi t là h t s c quan tr ng. V chi n lư c thu hút ti n g i, c n xây d ng m t h th ng thanh toán i n t r ng kh p nh m t o cho dân chúng thói quen s d ng tài kho n ngân hàng. ng th i, nh ng th t c r c r i c n ư c c t gi m t o thu n l i t i a cho khách hàng. - a d ng hóa các hình th c huy ng v n c a NHTM k t h p v i i m i công ngh thanh toán v i nh ng d ch v m i như Internet banking, phone banking..., c i ti n chính sách lãi su t a d ng tương ng v i nh ng hình th c huy ng, cho phép chuy n i d dàng gi a nh ng hình th c huy ng. Bên c nh ó, y m nh tín d ng c n phát tri n nghi p v ngân hàng bán l , c n t o ư c quy trình cung c p linh ho t s n ph m c a ngân hàng, c bi t i v i khách hàng ti m năng có th ưa ra i u ki n cho vay và lãi su t ưu ãi hơn theo tho thu n gi a hai bên. - Khi mà các d ch v truy n th ng m t s ngân hàng i m t v i hi u su t gi m theo quy mô, thì các ngân hàng c n t n d ng nh ng cơ s h t ng hi n có m r ng ư c th trư ng kinh doanh ph c v các i tư ng khách hàng trong nư c, bao g m cung c p thêm các d ch v qu n lý và chi tr ti n lương c a các doanh nghi p nh m t o ra s ti n d ng cho m i ngư i trong chi tiêu, thanh toán, ngân hàng có i u ki n tăng s dư trong tài s n n cho vay, d ch v thanh toán ti n i n, nư c, i n tho i và các d ch v khác có liên quan n các cá nhân và h gia ình; d ch v ngân hàng i ngo i; d ch v phát hành th tín d ng, th b o chi n i - ngo i t b ng v n t có c a khách hàng v i nhi u m nh giá và m c ưu ãi khác nhau. 3.2.2.4. Nâng cao năng l c qu n tr i u hành M t trong nh ng ch tiêu có th ư c s d ng ph n ánh năng l c i u hành, qu n tr ngân hàng ó là t l t ng chi phí trên t ng doanh thu và t l cho vay trên tài s n có. Tuy nhiên theo k t qu ư c lư ng ư c trong mô
140 hình Tobit thì các t l này hi n nay có tác ng ngư c chi u n hi u qu ho t ng c a các ngân hàng. Như v y rõ ràng nâng cao hi u qu ho t ng thì các ngân hàng thương m i c n c i cách b máy qu n lý i u hành theo tư duy kinh doanh m i nh m m c tiêu gi m thi u chi phí ho t ng nâng cao hi u qu s d ng các ngu n l c. ng th i, xây d ng chu n hoá và văn b n hoá toàn b quy trình nghi p v c a các ho t ng ch y u c a NHTM, và y nhanh vi c th c hi n c i cách hành chính doanh nghi p. C th là: i m i cơ c u ho t ng c a các NHTM, trư c h t là NHTM nhà nư c. M t n i dung quan tr ng trong án tái cơ c u là i m i t ch c b máy theo hư ng NHTM hi n i. Quá trình ti n hành cơ c u l i t ch c c a các NHTM c n theo hư ng th c hi n qu n lý các ho t ng kinh doanh c a các NHTM theo nhóm khách hàng và lo i hình d ch v c a m t ngân hàng a năng, thay th d n cho vi c qu n lý theo ch c năng và nghi p v hi n nay, ng th i nâng cao trình qu n lý r i ro, qu n lý tài s n n - tài s n có, và ki m soát n i b , nh m t o ti n xây d ng m t s t p oàn tài chính m nh, có kh năng ho t ng như m t ngân hàng qu c t . Vi c áp d ng phân c p qu n lý theo mô hình kh i có th nâng cao ch t lư ng ph c v khách hàng ng th i có th áp ng ư c các yêu c u phát tri n ngân hàng trong tương lai. ây cũng là mô hình t ch c ang ư c áp d ng t i h u h t các ngân hàng l n hàng u th gi i. B ng vi c phát tri n mô hình kh i, ho t ng ngân hàng s ư c t ch c thành các kh i cơ b n như kh i ngân hàng bán l ; kh i ngân hàng ph c v doanh nghi p, kh i các nh ch tài chính và kh i qu n lý v n. H tr cho các kh i ho t ng ngân hàng là các phòng ban có nhi m v m b o cho các ho t ng ngân hàng ư c v n hành thông su t. Hơn n a trong quá trình cơ c u ho t ng c a các NHTM c n xây d ng ư c các qui ch qu n lý và ho t ng phù h p v i chu n m c qu c t như
141 qu n tr r i ro, qu n tr ngu n v n, ki m tra ki m toán n i b , xây d ng quy trình tín d ng hi n i và s tay tín d ng, xây d ng và hoàn thi n h th ng ch tiêu ánh giá m c ch s an toàn và hi u qu kinh doanh ngân hàng, trong ó c bi t chú tr ng nh ng v n sau: + i m i cơ ch qu n tr i u hành theo hư ng tăng quy n t ch cho ơn v cơ s , khuy n khích tính năng ng, sáng t o c a các chi nhánh c p cơ s nhưng ph i thi t l p cơ ch qu n tr r i ro ch t ch . + Qu n tr tín d ng: qu n lý tín d ng nh m m c ích hư ng t i khác hàng, áp ng các nhu c u c a khách hàng v i ch t lư ng cao nhưng v n m b o m t cách an toàn d a trên nh ng quy nh và nguyên t c v ho t ng tín d ng theo chu n m c ngân hàng qu c t . + Qu n tri r i ro: Các ngân hàng c n thành l p b ph n qu n lý r i ro tr c thu c h i ng qu n tr và xây d ng cơ ch qu n lý r i ro nh m h n ch r i ro trong ho t ng ngân hàng: r i ro tín d ng, r i ro thanh kho n, r i ro lãi su t, r i ro t giá theo thông l qu c t . + Qu n tr ngu n v n: qu n lý v n theo mô hình qu n lý t p trung t i tr s chính, qu n lý ho t ng c a các tài kho n mà ngân hàng m t i nư c ngoài cũng chư ch u trách nhi m trong vi c u tư ngu n v n này mang l i l i nhu n cho ngân hàng. óng ho c chuy n quy n qu n lý các tài kho n ã m t i ngân hàng nư c ngoài các chi nhánh v qu n lý t i tr s chính c a các ngân hàng nh m qu n lý và khai thác t i a hi u qu ngu n v n, gi m chi phí qu n lý v n. 3.2.2.5. Xây d ng h th ng k toán phù h p v i h th ng k toán qu c t Trong quá trình nghiên c u và thu th p các s li u liên quan n ho t ng c a các ngân hàng thương m i Vi t Nam, tôi nh n th y các báo cáo tài chính c a các ngân hàng ư c xây d ng d a trên c chu n m c k toán qu c
142 t và Vi t Nam do ó gây khó khăn r t nhi u cho ngư i thu th p, x lý và phân tích s li u, chính i u này làm cho các báo cáo c a các ngân hàng thương m i tr lên mù m , thi u s minh b ch. Như v y, n u chúng ta s d ng h th ng k toán qu c t (IAS) trong công tác k toán c a các ngân hàng thương m i thì s b ư c quy trình báo cáo theo hai phương th c v i hai phiên b n báo cáo khác nhau như hi n nay, gi m thi u th i gian, công s c i chi u và i u ch nh, ng th i cũng giúp cho các ngân hàng minh b ch hóa tình hình ho t ng c a mình theo chu n m c qu c t và nhanh chóng công b thông tin i chúng v ho t ng c a ngân hàng mình. B i v y, trong th i gian t i trư c m t c n: - Chuy n i h th ng tài kho n k toán, n i dung h ch toán, ch ch ng t k toán và xây d ng các lo i báo cáo k toán, báo cáo tài chính phù h p v i thông l , chu n m c c a h th ng k toán qu c t . - Vi c chuy n i h th ng k toán ph i ư c th c hi n d a trên nguyên t c có ch n l c, phù h p v i nguyên t c và thông l k toán c a các n n kinh t phát tri n theo quan i m c a B tài chính và Ngân hàng nhà nư c. - Th c hi n ch ki m toán hàng năm và m i ngân hàng c n l a ch n cho mình m t công ty ki m toán có uy tín, th c hi n ki m toán theo tiêu chu n qu c t . 3.2.2.6. Nâng cao ch t lư ng i ngũ nhân viên ngân hàng. Qua phân tích c a ch s Malmquist ư c lư ng ư c b ng mô hình DEA chương 2 cho th y hi n nay các ngân hàng thương m i Vi t Nam v n chưa phát huy t i a ư c các ti n ích t ti n b c a công ngh em l i, do ó khá nhi u ngân hàng v n có thiên hư ng s d ng nhi u lao ng, tuy nhiên k t qu phân tích t năm 2001 n 2005 cho th y, hi u qu m r ng
143 quy mô theo cách th c này ang có xu hư ng gi m. Như v y, c i thi n ư c hi u qu ho t ng c a mình các ngân hàng c n: - Rà soát và ánh giá l i th c l c ngu n nhân l c m t cách úng n chi ti t t cán b qu n lý n nhân viên nghi p v , cơ c u tu i và trình trên cơ s ó phân lo i cán b có cách th c ào t o phù h p, có v y m i có th gi i quy t ư c "bài toán" ang t ra i v i các ngân hàng thương m i Vi t Nam hi n nay, ó là ngu n nhân l c "thi u" nh ng v n "th a", c bi t là các ngân hàng thương m i nhà nư c. C th , òi h i các NHTM ph i s p x p, tinh gi m lao ng dôi dư, b sung lao ng chuyên môn nghi p v m i, lao ng k thu t, các chuyên viên gi i; chuy n i cơ c u lao ng nghi p v theo hư ng gi m lao ng gián ti p, tr hóa i ngũ nhân viên. - Coi ào t o là m t b ph n trong chi n lư c phát tri n ngân hàng, xây d ng k ho ch ào t o cán b ngay t khi m i ư c tuy n d ng, chú tr ng ào t o c chuyên môn l n o c xây d ng ư c i ngũ cán b có ph m ch t t t, tinh thông ngh nghi p. Vi c ào t o ngu n nhân l c c a ngân hàng ph i k t h p nhi u hình th c c bi t là ào t o l i, b i dư ng nâng cao ngu n l c hi n có áp ng yêu c u m i. - Trư c m t ch ng ngu n nhân l c áp ng yêu c u ho t ng c a mình các ngân hàng cũng nên xây d ng cho mình m t trung tâm ào t o riêng và có k ho ch h p tác ào t o, trao i, nghiên c u v i các ngân hàng, t ch c tài chính có uy tín trên th gi i t o i u ki n cho i ngũ cán b ư c ti p c n v i nh ng công ngh hàng m i, h c h i nh ng kinh nghi m qu n tr , i u hành c a các t ch c này. V dài h n có th ti n t i thành l p trư ng i h c, trư c h t là áp ng nhân l c trình cao cho ngân hàng mình, sau ó là a d ng hóa các ho t ng kinh doanh th c hi n theo mô hình t p oàn kinh doanh a năng.
144 - Chương trình ào t o các NHTM ph i nh m trau d i, nâng cao k năng nghi p v c a ngân hàng hi n i. Hơn n a, c n tiêu chu n hoá i ngũ cán b làm công tác h i nh p qu c t , nh t là nh ng cán b tr c ti p tham gia vào quá trình àm phán, ký k t h p ng qu c t , cán b thanh tra giám sát và cán b chuyên trách làm công tác lu t qu c t , cán b s d ng và v n hành công ngh m i. Thư ng xuyên t ch c thi sát h ch chuyên môn nh m nâng b c, nâng lương cho i ngũ cán b có như v y m i b t bu c ngư i lao ng không ng ng h c h i nâng cao năng l c chuyên môn c a mình. ng th i cũng ph i xây d ng m t chính sách ãi ng h p lý thu hút, khuy n khích ngư i lao ng theo hư ng t o ra ng l c thúc y. 3.2.2.7. X lý d t i m n x u x lý d t i m n x u và tăng cư ng năng l c tài chính cho các ngân hàng thương m i c bi t là các ngân hàng thương m i nhà nư c. Trư c h t c n h tr ngu n tài chính cho các ngân hàng trích l p d phòng có th bù p nh ng t n th t có th x y ra khi khách hàng không th c hi n nghĩa v theo cam k t. Sau ó th c hi n chuy n như ng các kho n n x u cho doanh nghi p, t ch c, cá nhân có kh năng và quy n l c x lý n . i v i các kho n n x u c a doanh nghi p nhà nư c (k c n cho vay theo ch nh, k ho ch nhà nư c), ngân hàng thương m i nhà nư c chuy n sang Công ty mua bán n và tài s n t n ng - B Tài chính (DATC) ti p t c theo dõi x lý theo th m quy n. i v i các kho n n x u c a các doanh nghi p, t ch c, cá nhân khác, ngân hàng thương m i nhà nư c ư c phép bán n cho DATC ho c các doanh nghi p, cá nhân có năng l c tài chính k c t ch c, cá nhân nư c ngoài thông qua t ch c u giá công khai. i v i các kho n n x u theo ch nh, ho c các chương trình k ho ch c a Nhà nư c như mía ư ng, cà phê, ánh b t xa b ... ngh Chính ph cho phép ngân hàng thương m i có th tho thu n bán n cho DATC,