'Mất mồi' tái cơ cấu ngân hàng?
Kết quả “ngầm”
Tại nghị quyết ở kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa 13 vừa qua, yêu cầu đặt ra là Ngân
hàng Nhà nước phải “tạo cho được chuyển biến tích cực trong việc tái cơ cấu hệ
thống ngân hàng, các tổ chức tín dụng, các công ty tài chính gắn với thị trường
chứng khoán, thị trường tài chính, bảo đảm đến năm 2015 có một hệ thống ngân
hàng lành mạnh”.
Có một điểm đáng chú ý: lần đầu tiên “công ty tài chính” có mặt trong hướng thúc
đẩy tái cơ cấu hệ thống. Điểm lại, kể từ tháng 10/2011, khi chiến lược đặt ra và
cho đến nay, việc tái cơ cấu các công ty tài chính vẫn còn để ngỏ.
Trả lời VnEconomy mới đây, một lãnh đạo cao cấp của Ngân hàng Nhà nước cho
rằng, vì các công ty tài chính hầu hết là quy mô nhỏ, các công ty mẹ có thể xử lý
và ảnh hưởng đối với hệ thống không quá lớn; còn thời gian qua tái cơ cấu tập
trung vào các ngân hàng thương mại.
Riêng Tổng công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC) lại khá đặc biệt, khi quy
mô tổng tài sản đã lên tới trên dưới 90.000 tỷ đồng. Có thể Ngân hàng Nhà nước
cũng sẽ lưu ý trường hợp này và gắn với việc thực hiện tái cơ cấu các ngân hàng
thương mại (?).
Điểm nhấn thứ hai đặt ra trong nghị quyết của Quốc hội là yêu cầu “tạo cho được
chuyển biến tích cực”. Vậy thì vì sao thời gian qua chưa chuyển biến tích cực?
Trước hết phải thấy rằng các trường hợp thuộc diện tái cơ cấu vẫn đang âm thầm
thực hiện. Họ cũng đã có những kết quả bước đầu mà không công bố công khai,
chưa thể hiện ở những “cuộc hôn nhân” cụ thể để cho thấy tiến độ chung là
chuyển biến hay không.
Đơn cử như trường hợp Ngân hàng Nam Việt (Navibank), sau khi cơ quan thanh
tra vào cuộc, đã có sự chỉnh đốn và tự khắc phục. Ít nhất, hoạt động ngân hàng này
đã được làm rõ hơn, các chỉ số an toàn được xác định chặt chẽ hơn.
Tương tự, cuối 2011 đầu 2012, lực lượng thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã
khoanh vùng được những ngân hàng yếu kém, định hướng để khắc phục. Ít nhất
kết quả ở đây là ngăn chặn khả năng lan rộng của những hoạt động hoặc biểu hiện
tiêu cực, bất ổn trước đó.
Cùng với việc khoanh vùng, hạn chế những bật cập, Ngân hàng Nhà nước thực
hiện hỗ trợ thanh khoản cho nhóm này. Đến nay, sức khỏe một số thành viên đã
khá lên và một rào cản mới lại xuất hiện…
Luyến tiếc và trì hoãn?
Trao đổi bên lề với VnEconomy, một nguồn tin đang tính tham gia tái cơ cấu một
ngân hàng cho hay, họ đang ở tình thế “oái ăm”.
Chuyện là, sau khi khoanh vùng, Ngân hàng Nhà nước trực tiếp hỗ trợ thanh
khoản, giám sát chặt chẽ các hoạt động, bản thân ngân hàng đó tốt lên trông thấy.
Quá trình hỗ trợ bước đầu được xem là “mồi” để chuẩn bị cho kế hoạch tái cơ cấu.
Song, khi có “mồi”, ngân hàng tránh được bờ vực đổ vỡ, các chỉ số an toàn dần cải
thiện, vốn huy động liên tục tăng…
“Cùng với sự vào cuộc của Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng này có thay đổi cổ
đông quan trọng và cổ đông mới đã tạo được những thay đổi tích cực. Theo tôi
nhìn nhận thì đến nay họ đã lành mạnh, có các chỉ số an toàn không hề kém so với
nhiều ngân hàng lớn mạnh khác”, nguồn tin nói.
Song, khi đã tạm qua cơn hiểm nghèo, sức ỳ để đi đến bước quyết định của kế
hoạch tái cơ cấu lại lớn hơn. Nếu cứ ỳ mãi, “mất mồi” là một khả năng, bởi họ
muốn giữ một cơ cấu, hình hài hiện tại mà không sáp nhập hoặc hợp nhất; giả sử
được giữ nguyên vậy thì không chắc rồi có tránh được vết xe đổ vừa qua hay
không.
Nguồn tin chia sẻ rằng: “Kế hoạch của chúng tôi bị kéo dài, bởi sau khi chuyển
biến tốt như vậy, vị thế của họ đã khác. Quan trọng hơn là nảy sinh một sự luyến
tiếc, rằng để có một ngân hàng như hiện nay và vẫn sống được thì rất khó, còn sáp
nhập hoặc hợp nhất là “mất đi”. Thành ra tiến độ bị chậm lại, ngay cả từ tâm lý trì
hoãn như vậy”.
Thực tế, báo cáo của Chính phủ mới đây cũng nói đến một trở ngại, gần với thực
tế trên, là có tình huống cổ đông lớn chống đối, không hợp tác khiến quá trình tái
cơ cấu chưa được như mong muốn.