Mối liên quan giữa bệnh vẩy nến và hội chứng chuyển hóa

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> MỐI LIÊN QUAN GIỮA BỆNH VẨY NẾN VÀ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA<br /> Trương Lê Anh Tuấn*, Lê Ngọc Diệp**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Vẩy nến (VN) là bệnh da thường gặp. Bệnh thường kèm theo các rối loạn kết hợp như hội<br /> chứng chuyển hóa (HCCH) (theo Love T.J. tỷ lệ này là 40%(7)) hay các yếu tố của hội chứng này và đây cũng<br /> chính là các yếu tố nguy cơ tim mạch và đột quỵ. Bệnh VN góp phần làm tăng gánh nặng cho gia đình và xã hội<br /> cũng như tăng nguy cơ tử vong chung.<br /> Mục tiêu: Xác định mối liên quan giữa bệnh VN với HCCH.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu bệnh - chứng, trên 100 bệnh nhân (BN) VN và 100 người khỏe mạnh không<br /> mắc bệnh VN.<br /> Kết quả: BN VN có HCCH chiếm 38%. Trong đó, nam chiếm 65,8% và nữ chiếm 34,2%. BN VN có<br /> HCCH: tuổi > 40 là 81,6% và tuổi  40 là 18,4%. Tỷ lệ tái khởi phát bệnh VN tăng theo số yếu tố của HCCH.<br /> Tăng huyết áp, béo phì bụng, tăng triglyceride có liên quan độc lập với bệnh VN. BN VN có nguy cơ mắc HCCH<br /> gấp 3 lần so với người bình thường.<br /> Kết luận: 38% BN VN có kèm HCCH. BN VN có nguy cơ mắc HCCH gấp 3 lần người bình thường.<br /> Từ khóa: Vẩy nến, Hội chứng chuyển hóa<br /> <br /> ABSTRACT<br /> RELATIONSHIP BETWEEN PSORIASIS AND METABOLIC SYNDROME<br /> Truong Le Anh Tuan, Le Ngoc Diep<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 268 - 274<br /> Background: Psoriasis is a common skin disease. Psoriasis is often accompanied by combination of disorders<br /> such as metabolic syndrome (according to Love TJ., this ratio is 40%) or by the elements of this syndrome which<br /> are also the main risk factors for cardiovascular disease and stroke. Psoriasis contributes to increasing a burden on<br /> families and society, and a risk of overall mortality as well.<br /> Objective: To determine the relationship between psoriasis and metabolic syndrome.<br /> Method: Case-control study on 100 patients with psoriasis and on 100 healthy people.<br /> Results: Psoriasis patients who have metabolic syndrome accounted for 38%. In particular, men accounted<br /> for 65.8% and women accounted for 34.2%. Psoriasis patients with metabolic syndrome: age >40 was 81.6% and<br /> age ≤40 was 18.4%. The rate of recurrent psoriasis is increased by factors of metabolic syndrome. Hypertension,<br /> obesity, or hypertriglyceridemia independently related with psoriasis. Psoriasis patients are at 3 times higher risk<br /> for metabolic syndrome than healthy people.<br /> Conclusions: 38% of psoriasis patients are related with metabolic syndrome. Psoriasis patients are at 3<br /> times higher risk for metabolic syndrome than healthy people.<br /> Key words: Psoriasis, Metabolic syndrome<br /> * Bệnh viện Da Liễu TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: TS. Lê Ngọc Diệp<br /> <br /> 268<br /> <br /> ** Bộ môn Da Liễu-ĐHYD TP.HCM<br /> ĐT: 0938106969<br /> <br /> Email: drngocdiep@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> VN là bệnh da thường gặp(3,10). Về mặt hình<br /> thái học bệnh biểu hiện với dạng mảng, giọt, đỏ<br /> da toàn thân, mụn mủ hoặc tổn thương móng.<br /> Bệnh nhẹ cũng làm ảnh hưởng đến chất lượng<br /> cuộc sống. Dù điều trị thích hợp cũng chỉ giúp<br /> giảm tình trạng bệnh(6). Bệnh VN nặng làm tăng<br /> nguy cơ tử vong(4). BN VN thường kèm theo các<br /> rối loạn kết hợp như HCCH (theo Love T.J. tỷ lệ<br /> này là 40%(7)) hay các yếu tố của hội chứng này<br /> và đây cũng chính là các yếu tố nguy cơ tim<br /> mạch và đột quỵ có thể điều chỉnh được bằng<br /> lối sống giảm cân và vận động thể lực. Đã có<br /> nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước về<br /> HCCH trong nội khoa chung và trong bệnh lý<br /> tim mạch, đái tháo đường nói riêng(9). Cho tới<br /> nay, HCCH trong bệnh lý da liễu đặc biệt là<br /> bệnh VN đã có nhiều nghiên cứu ở ngoài nước<br /> trong khi đó ở trong nước chúng tôi chưa tìm<br /> thấy nghiên cứu nào tìm hiểu về vấn đề này.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Xác định tỷ lệ BN VN có HCCH.<br /> Xác định mối liên quan giữa các yếu tố của<br /> HCCH và bệnh VN.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG -PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu bệnh - chứng.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Chọn nhóm bệnh: BN VN điều trị ngoại trú tại<br /> BVDL Tp. HCM từ 07/2010 đến 05/2011.<br /> Chọn nhóm chứng: Những người bình<br /> thường, không bị bệnh VN.<br /> <br /> Cỡ mẫu<br /> Áp dụng công thức của trường hợp nghiên<br /> cứu có 2 nhóm đối tượng, và mục tiêu nghiên<br /> cứu là kiểm định tỷ số số chênh với yếu tố nguy<br /> cơ chính là HCCH  n= 98,7; do đó mẫu nghiên<br /> cứu chúng tôi là 99 đối tượng cho mỗi nhóm<br /> bệnh và nhóm chứng. Tỷ số bệnh chứng là 1:1.<br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu<br /> Không xác suất.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> Nhóm bệnh: từ 18 tuổi trở lên, không có<br /> thai. Được chẩn đoán lâm sàng là bệnh VN và bị<br /> bệnh ít nhất 6 tháng. Đồng ý tham gia nghiên<br /> cứu.<br /> Nhóm chứng: từ 18 tuổi trở lên, không có<br /> thai. Không mắc bệnh VN và các bệnh da mạn<br /> tính (chàm, lupus ban đỏ, pemphigus, bọng<br /> nước dạng pemphigus…).<br /> <br /> Thu thập số liệu<br /> Làm bệnh án theo mẫu, đáp ứng tiêu<br /> chuẩn chọn mẫu. Chỉ định các xét nghiệm.<br /> Khám lần 2: Sau khi có kết quả xét nghiệm.<br /> HCCH: khi có ít nhất 3 trong 5 thành tố của<br /> NCEP ATP III 2004 điều chỉnh cho người<br /> Châu Á - Thái Bình Dương.<br /> <br /> Xử lý dữ liệu<br /> Phần mềm SPSS 18.0. Các giá trị phân tích ở<br /> mức ý nghĩa p 40 có HCCH chiếm 81,6% cao<br /> hơn nhóm tuổi ≤40 có HCCH (18,4%), sự khác<br /> nhau này có YNTK.<br /> Tỷ lệ HCCH theo giới tính ở nhóm VN<br /> 25 trường hợp nam có HCCH (chiếm 65,8%)<br /> cao hơn nữ (13 trường hợp, chiếm 34,2%), sự<br /> khác nhau này không có YNTK.<br /> Tỷ lệ HCCH theo thể lâm sàng ở nhóm VN<br /> Bảng 1: Tỷ lệ HCCH theo thể lâm sàng VN<br /> Thể lâm sàng<br /> Mảng<br /> Khớp<br /> Mủ<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Có, n (%)<br /> 29 (36,3)<br /> 9 (47,4)<br /> 0 (0,0)<br /> 38 (38,0)<br /> <br /> HCCH<br /> Không, n (%)<br /> 51 (63,7)<br /> 10 (52,6)<br /> 1 (100)<br /> 62 (62,0)<br /> <br /> Tổng cộng<br /> 80 (80)<br /> 19 (19)<br /> 1 (1)<br /> 100(100)<br /> <br /> Nhận xét: VN mảng chiếm tỷ lệ cao nhất 80%<br /> (36,3% có HCCH và 63,7% không có HCCH).<br /> Tiếp đến là VN khớp chiếm 19% (47,4% có<br /> HCCH và 52,6% không có HCCH). Chỉ có 1 đối<br /> tượng là VN mủ và không có HCCH. Không có<br /> sự khác biệt có YNTK về tần suất mắc HCCH ở<br /> các thể lâm sàng của bệnh VN. Tại Nhật, kết quả<br /> nghiên cứu của Takahashi H. có kết quả VN<br /> mảng chiếm tỷ lệ 83,6%(12), tương tự như nghiên<br /> cứu chúng tôi. Tuy nhiên thấp hơn trong nghiên<br /> cứu của Gisondi P. (96,3%)(5). Điều này có thể do<br /> khác nhau trong cách phân loại bệnh.<br /> Trong khi đó, tỷ lệ VN khớp trong nghiên<br /> cứu của Takahashi H. là 6,6% thấp hơn nghiên<br /> cứu này (VN khớp là 19%). Trong đó, 47,4% có<br /> HCCH và 52,6% không có HCCH. Ngược lại,<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> theo Raychaudhuri S.K. BN VN khớp có HCCH<br /> chiếm 58,1% cao hơn kết quả nghiên cứu này(11).<br /> <br /> 11,01 (mmHg) cao hơn so với nhóm chứng (72,6<br /> ± 6,49 mmHg), sự khác biệt này có YNTK.<br /> <br /> Tỷ lệ HCCH theo mức độ nặng của bệnh ở<br /> nhóm bệnh VN<br /> Bảng 2: Phân bố HCCH theo mức độ nặng bệnh VN<br /> <br /> Trị số PASI TB ở BN VN theo HCCH<br /> Nhận xét: Ở nhóm VN mắc HCCH có PASI<br /> TB là 11,9 ± 6,62 cao hơn nhóm không mắc<br /> HCCH (8,7 ± 4,50) và sự khác nhau này có<br /> YNTK.<br /> <br /> Mức độ nặng<br /> <br /> Có, n (%)<br /> 19 (29,2)<br /> 13 (50)<br /> 6 (66,7)<br /> 38 (38,0)<br /> <br /> Nhẹ<br /> Trung bình<br /> Nặng<br /> Tổng cộng<br /> <br /> HCCH<br /> Không, n (%)<br /> 46 (70,8)<br /> 13 (50)<br /> 3 (33,3)<br /> 62 (62,0)<br /> <br /> Tổng cộng<br /> n (%)<br /> 65 (65)<br /> 26 (26)<br /> 9 (9)<br /> 100 (100)<br /> <br /> Nhận xét: Nhóm VN nhẹ, 29,2% có HCCH và<br /> 70,8% không có HCCH. Nhóm VN trung bình,<br /> 50% có HCCH và 50% không có HCCH. Nhóm<br /> VN nặng, 66,7% có HCCH và 33,3% không có<br /> HCCH. Sự khác biệt này có YNTK. Như vậy,<br /> nhóm BN VN mức độ nặng và TB có HCCH với<br /> tỷ lệ (lần lượt là 66,7% và 50%) cao hơn so với<br /> BN VN mức độ nhẹ (29,2%).<br /> <br /> Trị số TB của một số yếu tố lâm sàng ở<br /> nhóm VN và nhóm chứng<br /> Bảng 3: Trị số TB của một số yếu tố lâm sàng<br /> Các yếu tố<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> 2<br /> <br /> BMI (kg/m )<br /> Vòng bụng (cm)<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> HATT (mmHg)<br /> HATTr (mmHg)<br /> <br /> X ± SD<br /> <br /> Chứng<br /> 21 ± 2,57<br /> VN<br /> 23,4 ± 3,73<br /> Chứng 82,3 ± 7,63<br /> VN<br /> 90,2 ± 9,54<br /> Chứng 76,18 ± 7,03<br /> VN<br /> 86,5 ± 9,46<br /> Chứng 115,8 ± 7,06<br /> VN<br /> 128,6 ± 16,43<br /> Chứng 72,6 ± 6,49<br /> VN<br /> 78,5 ± 11,01<br /> <br /> p<br />