VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
ĐỖ KHẮC DŨNG
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP
THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM TRONG BỐI
CẢNH QUỐC TẾ MỚI
Chuyên ngành : Kinh tế quốc tế
Mã số : 9 31 01 06
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ
HÀ NỘI – 2023
Công trình được hoàn thành tại:
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
Người hướng dẫn khoa học:
1. GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn
2. PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng
Phản biện 1:
............................................................................................
Phản biện 2:
............................................................................................
Phản biện 3:
............................................................................................
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận án cấp Học viện, họp tại
…………………………………………….
Vào hồi giờ 00 ngày tháng năm 2023
Có thể tìm thấy luận án tại:
- Thư viện Quốc gia Hà Nội;
- Thư viện Học viện Khoa học Xã hội
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Ngành dệt may là một trong những ngành chủ đạo của công nghiệp sản xuất hàng
tiêu dùng. Ở Việt Nam, ngành dệt may có vai trò quan trọng như góp phần đảm bảo
nhu cầu tiêu dùng, cần thiết cho hầu hết các ngành nghề và sinh hoạt. Đây cùng là
ngành mang lại thặng dư xuất khẩu cho nền kinh tế, góp phần giải quyết việc làm, tăng
phúc lợi xã hội cho đất nước.
Hiện nay, bối cảnh quốc tế mới tác động mạnh tới hoạt động của các doanh
nghiệp dệt may ở Việt Nam nói chung và thuộc Tập đoàn dệt may Việt Nam nói riêng
thể hiện trên nhiều phương diện khác nhau. Rất nhiều cơ hội mở ra cho ngành dệt may
Việt Nam như: Hiệp định EVFTA, CPTPP hỗ trợ tích cực cho hoạt động xuất khẩu dệt
may VN. Thị phần dệt may của VN tại Mỹ, EU và Mỹ vẫn mở rộng. Xu hướng dịch
chuyển nguồn cung ứng dệt may thế giới ra khỏi Trung Quốc khiến cho Việt Nam trở
thành một trong những điểm đến của các nhà nhập khẩu, hãng bán lẻ.
Tuy nhiên, bối cảnh quốc tế mới cũng khiến các doanh nghiệp dệt may ở Việt
Nam phải đổi mặt với nhiều thách thức.
Tập đoàn Dệt May Việt Nam là đơn vị đầu trong ngành Dệt May Việt Nam với
tổng số hơn 50 đơn vị thành viên, với kim ngạch xuất khẩu hàng năm chiếm trên dưới
10% kim ngạch xuất khẩu toàn ngành. Trong bối cảnh hiện tại, Tập đoàn Dệt May Việt
Nam phải gánh vác trọng trách là cánh chim đầu đàn của ngành, dẫn dắt các doanh
nghiệp dệt may Việt Nam mở rộng thị trường, phát triển sản xuất nhằm đạt được các
mục tiêu tăng trưởng của đất nước. Điều này đặt ra áp lực cho các doanh nghiệp thuộc
Tập đoàn Dệt may Việt Nam phải nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh, trở thành định
hướng, hình mẫu cho các doanh nghiệp Dệt may khác trong ngành có thể vượt qua
những khó khăn, thách thức, nắm bắt cơ hội. Vì vậy, yêu cầu cấp thiết phải có nghiên
cứu cụ thể nhằm tìm kiếm những giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của Tập
đoàn Dệt may Việt Nam trong bối cảnh quốc tế mới có ý nghĩa cả về lý luận và thực
tiễn.
Xuất phát từ những thực tế đó, tôi chọn vấn đề: “Năng lực cạnh tranh của các
doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt may Việt Nam trong bối cảnh quốc tế mới” làm
đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Câu hỏi nghiên cứu
Các câu hỏi được đặt ra cho nghiên cứu này là:
- Về lý luận, bối cảnh quốc tế mới hiện nay đang diễn ra như thế nào và chúng
tác động đến ngành dệt may như thế nào? Yếu tố nào ảnh hưởng tới năng lực cạnh
tranh của các doanh nghiệp ngành dệt may trên thị trường?
2
- Về thực tiễn, thực trạng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thuộc Tập
đoàn dệt may Việt Nam trong bối cảnh quốc tế mới hiện nay như thế nào? Điều gì
khiến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn dệt may Việt Nam
còn hạn chế?
- Tập đoàn dệt may Việt Nam cần làm gì và làm như thế nào để nâng cao năng lực
cạnh tranh của các doanh nghiệp trong Tập đoàn trong bối cảnh mới hiện nay?
2.2 Mục tiêu nghiên cứu
Từ câu hỏi nghiên cứu đặt ra ở trên, mục tiêu nghiên cứu của luận án là: Phân
tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Tập đoàn Dệt may Việt Nam hiện
nay trong bối cảnh quốc tế mới, từ đó đề xuất, khuyến nghị các giải pháp, định hướng
nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho Tập đoàn trong thời gian tới.
2.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu đó, luận án có các nhiệm vụ chủ yếu sau:
- Hệ thống hoá và xây dựng khung lý luận về năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp dệt may trong bối cảnh quốc tế mới.
- Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Tập đoàn Dệt may Việt Nam trong
bối cảnh quốc tế mới, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân.
- Xác định định hướng phát triển của Tập đoàn Dệt May Việt Nam và đề xuất các
giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Tập đoàn dựa trên việc giải quyết
các hạn chế trong bối cảnh quốc tế mới.
3. Giả thuyết nghiên cứu
Các vấn đề mà luận án đưa ra được nghiên cứu trong những giả thuyết sau:
- Bối cảnh quốc tế mới được thể hiện trên nhiều khía cạnh khác nhau như sự phát
triển của toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế giữa các quốc gia, sự ra đời của các FTAs
thế hệ mới, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các vấn đề về văn hoá, chính trị, xã hội
toàn cầu…
- Có nhiều yếu tố trong bối cảnh quốc tế mới đang tác động tới năng lực cạnh
tranh của tập đoàn dệt may Việt Nam bao gồm: Điều kiện cầu; Ngành hỗ trợ và có liên
quan (D); Chính phủ (E); Cơ hội (G); Yếu tố sản xuất (A) và Chiến lược doanh nghiệp
và cạnh tranh (C) được xây dựng dựa trên nền tảng lý luận là mô hình kim cương của
M.Porter.
- Các yếu tố này khi được đánh giá tốt, có lợi sẽ tác động tích cực đến năng lực cạnh
tranh của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt may Việt Nam và ngược lại.
- Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn dệt may Việt Nam
vẫn còn những hạn chế cần phải điều chỉnh để có thể vượt qua khó khăn, thách thức và
nắm bắt tốt cơ hội trong bối cảnh quốc tế mới hiện nay.
- Có thể nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn dệt
may Việt Nam dựa trên việc cải thiện các yếu tố tác động.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
3
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thuộc Tập
đoàn Dệt may Việt Nam
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp chuyên ngành
dệt may thuộc Tập đoàn dệt may Việt Nam theo mô hình kim cương của M.Porter.
- Về thời gian: số liệu thứ cấp được thu thập tập trung từ năm 2010 đến 2020; Số
liệu điều tra sơ cấp tập trung vào năm 2022; Định hướng và giải pháp nâng cao năng
lực cạnh tranh của Tập đoàn dệt may Việt Nam đến năm 2030.
- Về không gian: tại Tập đoàn dệt may Việt Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Khung phân tích và phương pháp tiếp cận nghiên cứu
Sơ đồ 1: Khung phân tích của luận án
5.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng
Luận án sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp, trong đó các phương pháp được
sử dụng chủ yếu như sau:
Phương pháp thống kê: Luận án sử dụng các số liệu thống kê thích hợp để phục
vụ cho việc phân tích năng lực cạnh tranh của Tập đoàn dệt may Việt Nam trong thời
gian qua.
Phương pháp phân tích tổng hợp: Trên cơ sở phân tích từng nội dung các yếu
tố quyết định năng lực cạnh tranh của Tập đoàn dệt may Việt Nam, luận án đưa ra
- Nghiên cứu lý thuyết
- Xây dựng mô hình nghiên
cứu về năng lực cạnh tranh của
các doanh nghiệp trong bối
cảnh quốc tế mới
- Tổng hợp cơ sở lý luận về năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp
- Đánh giá thực trạng năng lực
cạnh tranh của các doanh
nghiệp thuộc Tập đoàn dệt may
Việt Nam trong bối cảnh quốc
tế mới
- Thu thập dữ liệu
sơ cấp
- Thu thập dữ
liệu thứ cấp
Phân tích dữ liệu
- Đề xuất giải pháp nâng cao
năng lực cạnh tranh của các
doanh nghiệp thuộc Tập đoàn
dệt may Việt Nam trong bối
cảnh quốc tế mới
- Dựa vào những hạn chế rút ra trong
nghiên cứu thực trạng