Luận án Tiến sĩ: Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược phẩm Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế

Luận án tập trung nghiên cứu năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp dược phẩm Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng. Ngành dược phẩm đóng vai trò thiết yếu trong chăm sóc sức khỏe nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế, tuy nhiên đang đối mặt với nhiều thách thức từ hội nhập, đòi hỏi cần nâng cao năng lực cạnh tranh để phát triển bền vững.

Luận án này hướng đến các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách, quản lý doanh nghiệp và sinh viên ngành kinh tế, dược học, đặc biệt là những người quan tâm đến phát triển ngành dược phẩm Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Luận án tiến sĩ này cung cấp một cái nhìn toàn diện về năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp dược phẩm Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Nghiên cứu hệ thống hóa các lý luận cơ bản về năng lực cạnh tranh, bao gồm các mô hình của Michael Porter (năm lực lượng cạnh tranh, chuỗi giá trị), lý thuyết nguồn lực, và năng lực cạnh tranh định hướng thị trường. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh được phân tích sâu sắc, bao gồm cả yếu tố nội bộ doanh nghiệp (quản trị, tài chính, công nghệ, nguồn nhân lực) và yếu tố bên ngoài (đối thủ cạnh tranh, chính sách nhà nước, hội nhập quốc tế).

Phân tích thực trạng cho thấy ngành dược Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể, với số lượng doanh nghiệp đạt chuẩn GMP tăng lên (172 doanh nghiệp với 237 nhà máy đạt GMP đến tháng 7/2021) và quy mô thị trường dược phẩm trong nước ngày càng mở rộng (5,9 tỷ USD năm 2018). Các doanh nghiệp nội địa hiện đáp ứng khoảng 52,5% nhu cầu thuốc trong nước và có lợi thế trong sản xuất Đông dược và thuốc phổ thông do chi phí sản xuất thấp. Tuy nhiên, năng lực cạnh tranh vẫn còn yếu kém ở thị trường thành phố lớn và quốc tế, phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu (75%), năng lực R&D còn hạn chế, và tình trạng cạnh tranh nội bộ gay gắt do danh mục sản phẩm trùng lặp. Quy mô doanh nghiệp dược phẩm Việt Nam cũng còn khá nhỏ so với các tập đoàn đa quốc gia.

Từ kinh nghiệm quốc tế của các quốc gia phát triển dược phẩm như Trung Quốc, Ấn Độ, Pháp và các tập đoàn lớn (Shanghai Pharma, Aurobindo, Daiichi Sankyo), luận án rút ra những bài học quý báu về đầu tư R&D, tối ưu hóa sản phẩm, quản trị hiệu quả và liên kết hợp tác.

Trên cơ sở phân tích SWOT, luận án đề xuất các định hướng và giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp dược phẩm Việt Nam đến năm 2030, bao gồm:

1. Đối với doanh nghiệp: Tập trung chuyên sâu vào các dòng sản phẩm có lợi thế (như Đông dược), từng bước chuyển dịch cơ cấu sản phẩm sang thuốc Tân dược chất lượng cao, tăng cường đầu tư vào R&D, nâng cao năng lực quản trị và đẩy mạnh hợp tác, liên kết đầu tư.
2. Đối với Nhà nước: Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và chính sách hỗ trợ (Luật Dược, chính sách thuế, tín dụng), tăng cường vai trò định hướng và tạo tiền đề phát triển thông qua các chiến lược và quy hoạch ngành, đồng thời thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và bảo hộ sở hữu trí tuệ.

Luận án kết luận rằng việc nâng cao năng lực cạnh tranh đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ cả phía doanh nghiệp và Nhà nước, thích ứng với bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.