Não và các loại u não
1. Não là gì?
Não là một khối mô mềm, xốp. Não được bảo vệ bởi các xương sọ và 3 lớp màng
mỏng gọi là màng não. Dịch não tuỷ lưu thông trong não làm đệm nước cho não.
Dịch này chảy qua các khoảng trống giữa các màng não và qua các khoảng trống
trong não gọi là não thất.
Não và các cấu trúc kề cận: Não thất chứa đầy dịch não tuỷ, tuỷ sống, màng
não, sọ
Một mạng lưới các dây thần kinh mang những mệnh lệnh đi và về giữa não và
phần cón lại của cơ thể. Một số dây thần kinh đi thẳng từ não đến hai mắt, hai tai,
và các bộ phận khác của đầu. Những thần kinh khác chạy dọc trong tuỷ sống để
kết nối não với các phần còn lại của cơ thể. Ở trong não và tuỷ sống, các tế bào
đệm (glial cells) bao bọc quanh tế bào thần kinh và giữ chúng nằm yên tại ví trí.
Não chỉ huy những việc chúng ta chủ động làm (như đi bộ và nói chuyện) và
những việc mà cơ thể thực hiện một cách vô ý thức (như hô hấp). Não còn chịu
trách nhiệm về các giác quan (thị giác, thính giác, xúc giác, vị giác, và khứu giác),
về trí nhớ, cảm xúc, và nhân cách.
Ba phần quan trọng của não kiểm soát các hoạt động khác nhau:
+ Não: Não là phần lớn nhất của não bộ. Nó ở vị trí trên cùng của não bộ. Não sử
dụng những thông tin từ các giác quan để cho ta biết điều gì đang xảy ra chung
quanh và chỉ dẫn cho cơ thể cách thức đáp ứng. Nó kiểm soát việc đọc, suy nghĩ,
học tập, lời nói, và cảm xúc.
Não chia làm 2 phần bán cầu não phải và trái, kiểm soát những hoạt động riêng
biệt. Bán cầu não phải kiểm soát hoạt động của các cơ bên trái của cơ thể. Bán cầu
não trái kiểm soát hoạt động của các cơ bên phải của cơ thể.
+ Tiểu não: Tiểu não nằm dưới não và ở phía sau của não bộ. Tiểu não kiểm soát
sự cân bằng và các hoạt động phức tạp như đi và nói chuyện.
+ Thân não: Thân não kết nối não và tuỷ sống. Thân não kiểm soát cảm giác đói
và khát. Thân não còn kiểm soát nhịp thở, thân nhiệt, huyết áp, và các chức năng
cơ bản khác của cơ thể.
Các phần quan trọng của não bộ: Não, tuyến tùng, tuyến yên, thân não, tiểu
não, tuỷ sống
2. Ung thư là gì?
Ung thư bắt đầu từ các tế bào, đơn vị cơ bản của các mô. Mô tạo ra các cơ quan bộ
phận của cơ thể. Bình thường, tế bào tăng trưởng và phân chia thành những tế bào
mới tuỳ theo yêu cầu của cơ thể. Khi tế bào già đi, chúng sẽ chết, và những tế bào
mới sẽ thay thế chỗ.
Đôi khi quy trình này bị rối loạn. Những tế bào mới hình thành khi cơ thể không
cần đến chúng, và những tế bào già nua lại không chết đi. Những tế bào dư thừa
này tạo ra một khối mô gọi là bướu hoặc u.
3. U não lành tính và u não ác tính là gì?
Các u não có thể lành tính hoặc ác tính:
a. U não lành tính không chứa tế bào ung thư
- Thường các u lành có thể cắt bỏ đi và ít tái phát trở lại.
- Ranh giới của u lành thường rõ ràng. Tế bào của u lành không xâm lấn mô xung
quanh hoặc di căn đi các nơi khác của cơ thể. Tuy vậy, u lành có thể chèn ép
những vùng nhạy cảm của não và gây ra những vấn đề về sức khoẻ nghiêm trọng.
- Không giống u lành ở những vị trí khác trên cơ thể, u lành ở não đôi khi có thể
gây nguy hiểm đến tính mạng.
- U lành ở não có thể trở thành ác tính, tuy rất hiếm gặp.
b. U ác tính ở não chứa tế bào ung thư
- U ác tính ở não thường nặng và đe doạ đến tính mạng.
- Chúng phát triển rất nhanh và xâm chiếm mô lành chung quanh.
- Rất hiếm khi tế bào ác tính trong khối ung thư não tách ra và di chuyển đến các
nơi khác của não, đến tuỷ sống, hoặc những phần khác của cơ thể (di căn).
- Đôi khi u ác tính không lan rộng đến các mô bình thường. U có thể bị bao bọc
bởi một lớp mô, hoặc xương sọ. Đây là dạng u bị bao bọc (encapsulated).
U não có thể lành tính hoặc ác tính
4. Các giai đoạn của khối u
U não thường được phân theo giai đoạn: từ giai đoạn sớm (giai đoạn I) đến giai
đoạn muộn (giai đoạn IV). Giai đoạn của u dựa trên hình ảnh của tế bào quan sát
thấy trên kính hiển vi. Tế bào u ở giai đoạn muộn bất thường hơn và tăng trưởng
nhanh hơn tế bào u ở giai đoạn sớm.