Ngân hàng và các dịch vụ Ngân hàng
(Phần 1)
Loạt bài sẽ trình bày vai trò của ngân hàng trong nền kinh tế, kết quả nghiên
cứu những xu hướng trong hoạt động ngân hàng như: cạnh tranh, thay đổi
công nghệ, quá trình hợp nhất ngân hàng, toàn cầu hóa, và cùng các nhà
quản lý ngân hàng tìm kiếm giải pháp tồn tại và tiếp tục phát triển.
Ngân hàng là gì?
Ngân hàng là 1 loại hình tổ chức có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế nói
chung và đối với từng cộng đồng địa phương nói riêng. Vậy mà vẫn có sự nhầm
lẫn trong việc định nghĩa ngân hàng là gì? Rõ ràng, các ngân hàng có thể được
định nghĩa qua chức năng (các dịch vụ) mà chúng thực hiện trong nền kinh tế. Vấn
đề là ở chỗ không chỉ chức năng của các ngân hàng đang thay đổi mà chức năng
của các đối thủ cạnh tranh chính sách của ngân hàng cũng không ngừng thay đổi.
Thực tế là, rất nhiều tổ chức tài chính - bao gồm cả các công ty kinh doanh chứng
khoán, công tymôi giới chứng khoán, quĩ tương hỗ và công ty bảo hiểm hàng đầu
đều đang cố gắng cung cấp các dịch vụ của ngân hàng. Ngược lại, ngân hàng cũng
đối phó với các đối thủ cạnh tranh (các tổ chức tài chính phi ngân hàng) bằng cách
mở rộng phạm vi cung cấp dịch vụ, hướng về lĩnh vực bất động sản và môi giới
chứng khoán, tham gia hoạt động bảo hiểm, đầu tư vào quĩ tương hỗ và thực hiện
nhiều dịch vụ mới khác.
Một ví dụ điển hình về nỗ lực của các tổ chức tài chính trong việc cung cấp dịch
vụ ngân hàng được ghi nhận vào những năm 1980 khi rất nhiều công ty bảo hiểm
và kinh doanh chứng khoán lớn, bao gồm cả Merrill Lynch và Dreyfus
Corporation, Prudential nhảy vào lĩnh vực ngân hàng bằng cách thành lập cái mà
họ gọi là “các ngân hàng phi ngân hàng”. Họ nhận thức được rằng, theo pháp luật
nước Mỹ, bất kỳ một tổ chức nào cung cấp tài khoản tiền gửi cho phép khách hàng
rút tiền theo yêu cầu (như bằng cách viết séc hay bằng việc rút tiền điện tử) và cho
vay đối với các tổ chức kinh doanh hay cho vay thương mại sẽ được xem là một
ngân hàng. Merrill Lynch và các tổ chức phi ngân hàng khác nhận định rằng họ có
thể né tránh những quy định này và sẽ có thể cung cấp dịch vụ ngân hàng khác cho
công chúng. Tuy nhiên, Cục Dự trữ liên bang (Fed), không muốn thấy sự xâm
phạm vào lĩnh vực ngân hàng của các “ngân hàng giả”, đã đưa ra quyết định rằng:
việc cho vay đối với cá nhân và hộ gia đình cũng là một trong những hoạt động
ngân hàng tiêu biểu để phân biệt ngân hàng với các tổ chức tài chính khác. Điều
đó đưa Merrill Lynch và các tổ chức tương tự trở thành các ngân hàng thực thụ và
phải tuân theo qui định chặt chẽ của Chính phủ.
Sau đó các công ty kinh doanh và môi giới chứng khoán hàng đầu đã kiện lên tòa
liên bang, buộc tội Fed đã vượt quá quyền hạn. Năm 1984, tòa án liên bang công
nhận này và buộc Fed phải cho phép tồn tại hình thức “các ngân hàng phi ngân
hàng” và cho họ tham gia bảo hiểm tiền gửi liên bang. Chỉ trong vòng vài tuần sau
phán quyết này, hàng tá đơn xin thành lập “ngân hàng phi ngân hàng” đã được nộp
. E.F. Hutton, J.C.Penney và Sears Roebuck là những công ty cung cấp dịch vụ tài
chính hàng đầu được tổ chức dưới dạng ngân hàng phi ngân hàng. Hơn thế, các
công ty sở hữu ngân hàng lớn của Citicorp và Chase Manhattan cũng thành lập các
“ngân hàng phi ngân hàng” của riêng họ bởi vì với loại ngân hàng này họ có thể
mở rộng chi nhánh tự do qua biên giới bang. Năm 1987, Quốc hội hạn chế sự bành
chướng của các “ngân hàng phi ngân hàng” bằng cách ràng buộc các công ty sở
hữu ngân hàng phi ngân hàng vào những quy định tương tự như các tổ chức ngân
hàng truyền thống. Cuối cùng, Quốc hội đã “bắn phát súng cuối cùng” trong việc
đưa ra một định nghĩa mang tính pháp lý về ngân hàng: ngân hàng được định
nghĩa như một công ty là thành viên của Công ty Bảo hiểm tiền gửi Liên bang.
Đây thật là một sự thay đổi thông minh vì theo luật hiện hành của Mỹ, người ta
không các định ngân hàng trên cơ sở những hoạt động của nó mà trên cơ sở cơ
quan chính phủ nào sẽ bảo hiểm cho tiền gửi của nó.
Dòng nước đã bị vẩn đục. Vào năm 1991, chính quyền của tổng thống George
Bush đề nghị cho phép các ngân hàng với vốn tự có thích hợp sẽ được quyền cung
cấp hàng loạt những dịch vụ mới và được phép liên kết với các công ty môi giới
và kinh doanh chứng khoán, các công ty đầu tư (các quĩ tương hỗ); cho phép công
ty công nghiệp sở hữu các công ty cung cấp dịch vụ tài chính ( những công ty này
có thể điều hành nganhangf và các công ty bảo hiểm); cho phép các công ty ngân
hàng đầu tư vào những ngành công nghiệp phi tài chính trên cơ sở một số điều
kiện ràng buộc. Do đó, các hàng rào pháp lý có tính lịch sử ở Hoa kỳ phân tách
hoạt động ngân hàng với các hoạt động kinh doanh khác – điều đã tồn tại qua
nhiều thế hệ - đang bị tấn công và có thể sẽ sớm đưa đến một sự thay đổi lớn lao
trong việc định nghĩa ngân hàng là gì và nó cung cấp những dịch vụ gì.
Kết qủa của tất cả những thay đổi về pháp lý dẫn đến tình trạng có sự nhầm lẫn
trong công chúng khi phân biệt ngân hàng với một số tổ chức tài chính khác. Cách
tiếp cận thận trọng nhất là có thể xem xét các tổ chức này trên phương diện những
loại hình dịch vụ mà chúng cung cấp. Ngân hàng là loại hình tổ chức tài chính
cung cấp một danh mục và dịch vụ tài chính đa hạng nhất – đặc biệt là tín dụng,
tiết kiệm và dịch vụ thanh toán – và thực hiện nhiều chức nằng tài chính nhất so
với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế. Sự đa hạng trong các
dịch vụ và chức năng của ngân hàng dẫn đến việc chúng được gọi là các “Bách
hóa tài chính” (financial department stores) và người ta bắt đầu thấy xuất hiện các
khẩu hiệu quản cáo tương tự như: Ngân hàng của bạn – Một tổ chức tài chính cung
cấp đầy đủ dịch vụ (Your Bank – a full service Financial institution) (xem Sơ đồ 1
- 1)
Sơ đồ 1 – 1. Những chức năng cơ bản của ngân hàng đa năng ngày nay:
Các dịch vụ ngân hàng:
Ngân hàng là loại hình tổ chức chuyên nghiệp trong lĩnh vực tạo lập và cung cấp
các dịch vụ quản lý cho công chúng, đồng thời nó cũng thực hiện nhiều vai trò
khác trong nền kinh tế (xem bảng 1-1). Thành công của ngân hàng hoàn toàn phụ
thuộc vào năng lực trong việc xác định các dịch vụ tài chính mà xã hội có nhu
cầu, thực hiện các dịch vụ đó một cách có hiệu quả và bán chúng tại một mức giá
cạnh tranh. Vậy ngày nay xã hội đòi hỏi những dịch vụ gì từ phía các ngân hàng?
Trong phần này, chúng tôi sẽ giới thiệu tổng quân về danh mục dịch vụ mà ngân
hàng cung cấp.
Các dịch vụ truyền thông của ngân hàng:
