Nghĩ về thành công
Sẽ không gọi là thành công nếu ta hành động quyết liệt bằng mọi giá, kể cả
làm tổn thương người khác. Đến bây giờ tôi vẫn còn thấy ái ngại mỗi khi nhớ
lại cảnh ông Jack Canfield té chỏng gọng trên bục diễn thuyết khi có hai
thanh niên chạy vọt lên xô vào ông để giành lấy cuốn sách Bí quyết thành
công trên tay ông do chính ông là tác giả.
Nghĩ về thành công
Sẵn sàng giành giật?
Trong buổi phỏng vấn sau đó của VTV, cảnh té chỏng gọng đó đã được chiếu
đi chiếu lại nhiều lần. Có lẽ VTV cũng như đa số khán giả đều thấy có gì đó
không ổn, xa lạ với văn hóa của người Việt Nam, khi một người đã có tuổi;
tóc bạc phơ như Jack Canfield bị chèn ngã. Trả lời VTV ông nói đại ý nếu tự
nhiên mà họ chạy lên giật sách trên tay ông thì không tốt nhưng đây là do ông
giơ quyển sách lên và hỏi ai muốn có quyển sách này... Vậy thì họ không
đáng trách.
Theo tường thuật của các báo, "Lúc đó ông đặt một câu hỏi với các tham dự
viên: "Bạn có biết sự khác biệt giữa kẻ thắng, người thua trong xã hội là gì
không?" Ông cầm quyển sách của mình lên và bảo: "Có ai muốn được quyển
sách này không? Hãy đến lấy?". Cả hội trường đông đúc, người này nhìn
người kia. Thế rồi có hai thanh niên chạy vọt lên giành lấy quyển sách, chèn
ông té văng vì cú chen lấn này, song ông vẫn thản nhiên tiếp lời: "Họ đã có
được quyển sách. Khác biệt chính ở chỗ họ đã hành động?" . Vâng, họ đã
hành động và đã thắng. Tóm lại, để thắng họ phải sẵn sàng giành giật và xô
ngã mọi chướng ngại? Triết lý ở đây là dám hành động - một trong những bí
quyết thành công của Jack Canfield?
Có điều như chính Jack Canfield đã trả lời trong một cuộc phỏng vấn trước đó
không lâu, "Sẽ không thể gọi là thành công nếu hôm nay chúng ta làm tổn
thương người khác, vì chắc chắn một ngày nào đó đến lượt mình sẽ bị tổn
thương!". Một vị khách ngồi ở hàng ghế đầu bất nhẫn đã chạy vội lên đỡ ông
dậy. May mà chưa đến nỗi chấn thương sọ não. Sau đó, tuy ông vẫn giữ được
vẻ điềm nhiên nhưng không giấu được ít nhiều gượng gạo khi phát biểu và
chắc chắn sẽ… rút kinh nghiệm dài lâu khi khuyến khích người ta hành động
với bất cứ giá nào!
Không chỉ ngước lên cao
Jack Canfield là một tỉ phú Mỹ, nổi tiếng với quyển sách Chicken soups for
the soul, hiện là tác giả của hơn 110 đầu sách với hàng trăm triệu bản phát
hành trên toàn thế giới bằng 46 thứ tiếng và ngay tại Mỹ, người ta gọi ông là
America's Success Coach. Ông đã đi diễn thuyết khắp nước Mỹ và nhiều nơi
trên thế giới, mở nhiều lớp huấn luyện dạy "bí quyết thành công”. Lần đầu
tiên đến Việt Nam, ông diễn thuyết tại khách sạn Equatorial, TPHCM. Theo
báo chí thì hôm đó Jack Canfield bắt đầu buổi diễn thuyết của mình bằng cách
hứa hẹn sẽ giúp mọi người tăng thu nhập gấp đôi, sẽ làm việc ít hơn mà thu
lợi nhiêu hơn hạnh phúc gia tăng. Quá hấp dẫn? Những nguyên tắc ông đưa ra
là phải dám ước mơ, dám hành động và "hãy giao du vượt cấp và biết ơn
người khác". Biết ơn người khác thì tốt rồi nhưng giao du... vượt cấp thì có lẽ
cần coi lại, cũng như dám hành động thì tốt rồi nhưng hành động với bất cứ
giá nào để đạt ước muốn thì phải coi lại. Đọc tiểu sử của Jack Canfield thì đó
là một người tự thành đạt - self made man - đáng khâm phục. Con đường ông
trải qua không hề dễ dàng. Lớn lên ở miền Tây Virginia, cha làm ở một cửa
hàng bán hoa, mẹ nghiện rượu. Ông phải phụ cha mẹ trong các kỳ nghỉ hè.
Ông từng làm bảo vệ hồ bơi, bán hàng, phục vụ bữa ăn sáng trong ký túc xá,
làm việc cật lực để trả tiền sách vở, quần áo dù được học bổng. Ở các năm
cuối đại học ông còn phải đi dạy thêm. Có thời, mỗi tối ông chỉ có 21 xu để
ăn tối, "chỉ để tồn tại" như ông tiết lộ. Tốt nghiệp đại học, ông dạy sử ở một
đường người da màu và may mắn gặp W. Clement Stone, một triệu phú giúp
đỡ. Nếu nhà triệu phú kia cũng theo nguyên tắc chỉ "giao du vượt cấp " của
ông thì chắc là ông không có cơ hội tiếp cận để có ngày hôm nay.
Phát tâm Bồ đề - phát tâm làm giàu
Jack Canfield là một người có ý chí, có nghị lực và hiếu học. . . Hồi trẻ, ông
đã đọc rất nhiều sách, cả ngàn cuốn, "cứ hai ngày ngốn một cuốn". Khi nổi
tiếng, ông vẫn tiếp tục học hỏi bằng cách đi nhiều nơi, phỏng vấn nhiều người
thành đạt lặn lội đến tận Ấn Độ, Nepal để học Thiền. Ở ông toát ra một sự tự
tin, dễ mến nhưng cách thuyết giảng của ông thực là đáng ngại, nhất là đối
với những người bạn trẻ, mới vào đời, trên đường lập nghiệp dễ thấy cái hào
quang hiện tại mà quên đi sự phấn đấu gian khổ của ông trong quá khứ. Cách
quảng cáo các lớp học của ông như: "6 days for prosperity" (6 ngày để đạt tới
sự thịnh vượng), Change your life in under a week (Thay đổi đời bạn trong
chưa đầy một tuần lễ)... nhằm kích thích lòng ham muốn của mọi người.
Thành công là đem hạnh phúc đến cho người khác bằng cách vượt qua
chính mình.
Cũng rất cần được cân nhắc. Bản thân Jack Canfield đã là một tấm gương tốt:
gương kiên nhẫn, gương chiến đấu với nghịch cảnh đề tự thành đạt, đáng
được trân trọng. Nhưng cái cách quảng cáo tiếp thị ồn ào, truyền tiêu đa
cấp… thì lại rất cần phải cảnh giác. Phát hiện lớn nhất giúp ông thành công,
theo tôi đó là sự "chuyển hóa tâm", giúp một người thất bại, ngã lòng, tự ti có
thể thay đổi cách nhìn, cách nghĩ để phấn đấu vươn lên. Có thể nói bài học đó
ông đã học từ phương Đông, được nói từ nhiều ngàn năm trước: "Nhất thiết
duy tâm tạo" mà theo cách nói hiện đại của ông là “just by shifting your
mindset" - chỉ cần chuyển dịch cái tâm của bạn hoặc "re-boot the mind" - chỉ
cần kích hoạt lại cái tâm đó hoặc "through the mind alone" . Điều này thì
đúng. Nhưng ở phương Đông, đó là cái "phát tâm Bồ đề ", cái tâm tỉnh giác,
tiết độ, kham nhẫn, tri túc, từ bi hỷ xả thì mới có được hạnh phúc bên lâu.
Ông đã áp dụng triết lý Đông phương kết hợp với hành động Tây phương thì
cái "phát tâm Bồ đề" kia trở thành cái "phát tâm làm giàu”. Dĩ nhiên phát tâm
làm giàu, quyết chí làm giàu là điều tốt nhưng làm giàu bằng mọi giá, làm
giàu thật nhanh mà không phải tốn công sức thì dễ nguy! Bởi thành nào cũng
phải có công, thành mà không có công thì rất mau đổ vỡ?
Thành công chứa nỗ lực và sự yêu thương
Cũng thời điểm đó, giới trẻ Việt Nam rộ lên một sự kiện khác được báo chí -
cả báo viết lẫn báo mạng - nhất là các blog của giới trẻ truyền đi một bài văn
của một nữ sinh lớp 10, cũng nói về sự thành công bản chất của thành công.